Bharatiya Asmita Part 1

Book Title: Bharatiya Asmita Part 1
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Yogesh Advertising Service Bhavnagar

View full book textPrevious | Next

Page 648
________________

૬૭૦
ભારતીય અસ્મિતા
૨૮૫ પ્રાપ્ય લોકોમાં તેમણે વેદાંતને સાર-સંદેશ આપ્યો છે. એ મને ગમવાર ની રાત્રિ અને ૧૮૫૫ માં સૈયદ મીરો તેમણે લખ્યું : “વેદના વિચારે હું સિધીમાં સુણાવું.” શાહે સુધારે સુધાતુર બે હિન્દી નવલકથાઓનું સિંધીમાં રૂપાંતર
કર્યું. ૧૮૬૫ માં નારાયણ જગન્નાથે સિંધુ જો નિરિવારુ નામક नको रुप नरंधक नका अंग आकार
મૌલિક પુસ્તક લખ્યું. ૧૮૬૪ થી ૭૦ કેવલરામ સલામત રાયે जडहि मिल दुई यारु, तउहि पदइ सुध ३रुपजी ।
મુવી ગુર્જર મનોરંજક વાર્તાઓ અને ગુફા લેકોકિતઓ આ પદમાં નિર્ગુણ ઈશ્વર પ્રત્યે ઈગિત કરતાં વળી તેઓ નામે ત્રણ પુસ્તક લખ્યાં. કોડામલચંદનમલ ખિલનાણી (૧૮૪૪કબીરની જેમ-ઢાઈ કાવર સદા હે ને gિa દાઇ ૧૯૧૪) લેખક અને સમાજ સુધારક હતાં. તેમનાજ સક્રિય સહયા
ગથી સિંધમાં અનેક શૈક્ષણિક અને સામાજીક સંસ્થાઓની સ્થાપના
થઈ. તેમના પુસ્તક ઘા gg ની અસરે સિંધી નારીમાં જાતિ શાહ–સચલ-સામીયુગને સિંધી સાહિત્યને મધ્યકાલીન સ્વર્ણ યુગ આવી અને પડદામાંથી નીકળીને શિક્ષણ માટે તત્પર થઈ. અન્ય માનવામાં આવે છે.
પુસ્તક ૩નાના ચરિત્ર એ (૧૯૦૦) નારી જાતિના સ્વાભિભાઈ દલપતરાય, રૂહલ, ને દિલ, બેકસ વગેરે આ યુગના
માન અને સ્વતંત્રતા માટે ભાવના કંકી. સંસ્કૃત હર્ષદેવ રચિત અન્ય ઉલ્લેખનીય સૂફીવાદી કવિઓ થઈ ગયા..
“રત્નાવલી” અને બંગાળીમાંથી અનુવાદો ઉપરાંત તેમણે એક
વિશેષ કાર્ય કર્યું. ચનરાય ‘સામી’ પોતાના શ્લેક લખીને એક આ કામના કવિઓ પર મુખ્યત્વે સિંધી લેકચાઓ ફારસીના માટલામાં મુક્તા જતાં તે ખૂબ કઠિનાઈ અને પરિશ્રમ બાદમેળરહસ્યવાદી સાહિત્ય સુફીવાદ અને ભારતીય ભકિત કામની અસર વીને તેમણે સામીના લોકોને પુસ્તકાકાર આયે. સાહિતી અને સમાનતા જણાય છે. આ કામની સિંધી કવિતામાં તકાલીન
અકાદમીએ તેમની ચુનંદી કૃતિઓ પ્રગટ કરેલ છે. તેમણે ૬ પુસ્તકો સંસ્કૃત-હિન્દી-રાજસ્થાની-ગુજરાતી કવિતાની ભાષાકીય સમાનતા
લખ્યાં. અને સિંધી ભાષાના સાહિત્યીક અભિવ્યંજનાને અનુરૂપ પણ દેખાય છે. ત્યારે ફારસીની વિશેષ અસર પણ જણાય છે.
બનાવવા પ્રયત્ન કર્યા. ૧૮૯૧ માં તેમણે સિંધીમાં પ્રથમ મૌલિક હાલમાં થયેલા સંશોધન મુજબ ૧૭ મી સદીના એક સિંધી
બાળવાર્તાઓ લખી. વિવેકાનંદના ગુરૂભાઈ અને મિત્ર સાધુ હીરાનંદે ગ્રંથની જાણ થઈ છે. સિંધી ભકત કવિ દે ચંદ્ર (૧૫૮૧) સૌરા
(૧૮૬૩-૧૮૯૩) સિંધમાં યુનિયન એકેડમી અને બ્રહ્મો સમાજની ના જામનગર ખાતે સ્વર્ગરય થયાં (૧૬૫૫) સ્વામી પ્રાણનાથ
સ્થાપના કરી આપી બંગાલની નવી ચેતનાને સિંધમાં પગ પેસારો નામના તેમના એક વિદ્વાન અનુયાયી હતાં. સ્વામી પ્રાણનાથે થયા. જેનું કામ ન કર
થયો. જેનું પ્રતિબિંબ હીરાનંદની માસિક પત્રિકા “સરસ્વતી’ ને ૧૮૭૫૮ પદો લખ્યાં છે. જેમાંથી ૬૦૦ પદો સિંધી ભાષામાં છે.
પ્રત્યેક અંકમાં જોવા મળે છે. મિર્ઝા કલીંચ બેગ એ (૧૮૫૩તે ગ્રંથનું નામ છે. તtan gr હસ્તલિખિત આ 5 અને ૧૯૨૯) તેમને સમયના સર્વે લેખકોથી વધુ લખ્યું. તેમાં ૬૦૦ પદો સિંધી કવિતાના, સૌરાષ્ટ્રના જામનગર અને મધ્ય કાલીદાસ, શેકસપીયર અને ઉમરખ્યામને સિંધીમાં રૂપાંતરિત કર્યો. પ્રદેશના ઇન્દૌર અને ભોપાલના વૈષ્ણવપંથી મંદિરોમાં જોવા મળે મૌલિક કવિતાઓ અને નવલકથાઓ વિટ ૩rl= (૧૮૮૮) અને છે. ગ્રંથમાંની આ સિંધી કવિતાઓનું સંકલન કરી જે પ્રકાશન કનિત (૧૯૦૦) લખી. નિબંધ, નવલકથા, નાટક, કવિતાઓ, કરવામાં આવે તો ફારસી અને અરબીની છાયા તળે ઘેરાયેલા ભાષા શાસ્ત્ર વગેરે વિષ પર તેમણે ૨૦ પુસ્તકો લખ્યાં. હાસાસિંધી સાહિત્યને, એક હિન્દુ ભકત કવિ દ્વારા દેવનાગરી લિપીમાં રામ ડાલવાણીએ “પંચતંત્ર” ઝમરમલ નારવાણીએ “હિતોપદેશ” રચિત આ ગ્રંથી, સિંધી સાહિત્યમાં અભિવૃદ્ધિ થાય અને તત્કા- ના અનુવાદ ૧૮૯૪માં કર્યા. તેમણે ૧૯૦૪માં સંસ્કૃતમાંથી સિંધી લીન સિંધી ભાષા અને સંસ્કૃતિ પર પ્રકાશ પડી શકે. શબ્દોનો વ્યુત્પત્તિ કોપ ર.
અર્વાચીન સાહિત્ય - પ્રથમ ઉસ્થાન કાળ
ઈ. સ. ૧૮૪૩માં અંગ્રેજોએ સિંધ જીત્યા બાદ સિંધી દયારામ ગિજુમલે (૧૮૫૭-૧૯૨૯) ધર્મ અને દર્શન વિષે સાહિત્યે આશ્ચર્યજનક પ્રગતિ સાધી અને નવયુગ કાળને આરંભ પુસ્તકો લખ્યાં મન ચ શુદ્ધ સિંધીમાં લખાયેલ કાવ્ય ય. અત્યાર સુધીનું સાહિત્ય મુખ્યત્વે પદ્યમાં હતું પરંતુ હવે સંગ્રહમાં પૂર્વ અને પશ્ચિમના દાન શાસ્ત્રનું વિશ્લેષણ છે. પરજાણે ગદાકાળને આરંત થયો. વૈજ્ઞાનિક અન્વેષો, સામાજીક ભાનંદ મેવારામ (૧૮૬૫-૧૯૩૮) સચોટ અને હદય પ્રાધી ભાષાના અને રાજનીતિક જાગૃતિ અને પાશ્ચાત્ય ભાવને પ્રભાવ વહેતાં વાર્તા અને નિબંધ લેખક વાત માસિક પત્રિકાના સંપાદક હતાં.
અને ૪૦ વર્ષ સુધી તેમણે આ પત્રિકા દ્વારા સિંધી સાહિત્યમાં
નિયમિત અભિવૃદ્ધિ કરી. તેમણે શબ્દકોષ પણ રચ્યો. ચાર ભાગમાં પ્રથમ સિંધી મૌલિક ટૂંકી વાર્તા ઉધારામ પાવરદાસ કૃત તેમનો સંગ્રહ છે. ઢિ વાર (૧૯૧૨) ખાનચંદ દપણુએ ૧૯ મી સદીની શરૂઆપમાં જવાળી રાય લકવાર ડૉ - મીના ગુમ વગેરે ચાર નાટકો લખ્યાં જેમાં સામાજીક અને કરી અને દમણે કામા જોવા મળે છે. ૧૮૫૪માં ગુલામહુસેન કુરૈશી આર્થિક વિષમતાઓને પર્દાફાશ કરાયેલ છે.
થયાં.
ર. ચાર ભાગ
નૈહર
.
ચા
નમોનરા
સલામહુસેન કુર
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228