Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Geb]IIke [4 Tolkoa o *lcl@blo 'loelle1313 phona : 0278-2425322 5222008 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. prathama khaMDa. (sAMsArika, naitika, dhArmika viSayanI patramALa.) prasiddha kartA, metIlAla manasukharAma zAha, gu. zabdArtha koSa' "sadupadezamALA" tathA "prANahiMsA ane prANIkherAka niSedhakanA kartA. ( sarva haka svAdhIna. ) 1899. amadAvAda-"zrI mudraNakalAmaMdira" limiTeDa. kismata 0-8-0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANi patrikA. je bhUta taraphathI A nAnakaDuM pustaka lakhavAnI muMgI ane adazya lalita preraNA thaI te tane nahi te bIjA kone ? ) avarNanIya upakAra sahita A patra-mALA huM arpaNa kachuM, ane te sAthe yAcavAnI taka lauM chuM ke AthI vadhAre gaMbhIra, vadhAre upagI ane vadhAre rasika pustake ane kR karavA samartha banAvavAnI pitAnI zakti mArA upara ajamAvI, adyApi paryata karelA upakAramAM umero kare. yuva. habhUta-zIva; manuSya; caitanya; harakoI jIvatuM prANa. A arpaNu patrikA zIva-parabrahmane karI che e artha nIkaLI zake. je mANase A pustaka lakhavA (dara gAmathI mATe) adazya rahyAM rahyAM, vagara zabda, hetanI lAgaNI mAraphata ja mAtra lalita preraNu karI che. ane je kartA tarapha premamaya vartaNukathI tene vadhAre samartha banAvavA kudaratI zakti dharAve che, te mANasane A pustaka arpaNa karyuM che ema paNa artha nIkaLI zake. athavA cetanya-AtmA ke jeNe graMtha lakhavA adazya ane muMgI preraNA karI ane jenAmAM tene game tevI ucca sthitie laI javA agAdha zakti che tene arpaNa karyuM che e paNa artha laI zakAya. athavA bhUta eTale hara koI jIvatuM prANI e artha letAM kalpanA agara vicAra zakitane A pustaka ane paNa karyuM che evo artha nIkaLI zake. [ thiesaiphI jaNAve che ke - manuSya prANInI dareka kalpanA uThI ke te aMtara sUkSma sRSTimAM jaya che ane tyAMnA amuka prakAranA satva ( Elemental essence ) sAthe te maLI jAya che ane tethI te kalpanAnuM rUpa baMdhAI te caMcaLa, jIvatuM prANI banI tyAM nivAsa kare che. pArIsanA vidvAna UMTara bArADuMke puSkaLa zodha karI keTalIka kalpanAnA phoTogrApha paNa lIdhA che. ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lunatumaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta. eNDIsananA spekaTeTara' nAmanA roja dA pave patrikA rUpamAM lakhAyelA gammata mizrita bodha ane TIkA vaDe IglAMDanA jana-samAjamAM je adbhuta bramaNa(revolution)ne janma Apyo hato te jagajAhera che. lagabhaga avA ja rUpamAM lakhAyeluM gelDasmIthanuM sITIjhana opha dhI varDa' mAtra IMglAMDane ekalAne nahi paNa aMgrejI bhAvA paNa nAra sarvane kevuM mohaka ane bodhaka thaI paDayuM che te paNa suprasiddha che. e bemAMthI ekenI Abehuba khuba A pustakamAM ANavI e te muzkela che, kAraNa ke gujarAtI bhASAmAM AvA rUpamAM lakhAyeluM A paheluMja pustaka che vaLI gujarAtI bhASA barAbara kheDAyelI nathI; temaja gujarAtI bhASAmAM, eNDIsana-olDasmIthane maLelAM sAhitya jevAM sAhitye durlabha che. alabata, Aja kArya kai vizeSatara samartha jane upADyuM hota to te vadhAre dIpI uThata temAM kAMI zaka nathI. vyavahArika nIti ane dharma e bene gADha saMbaMdha che. ekane abhAva tyAM bIjanuM astitva asaMbhavita che. lacI paDelA mastakane Teko ApavAmAM te banne sarakhI rIte asarakAraka che. bane kharI virakti-saMsAramAM rahevA chatAM zuddha bhAve rahevAnI yuti-temaja zakti prere che. paNa nIti temaja svAbhAvika dhamane bodha karavAnI rIte vividha prakAranI che. mAtra upadeza rUpa thanathI e dekhIte uche. viSaya bhAgye ja koInA gaLe utaravA pAme che. vArtAnA sammilanathI pramANamAM sArI asara thAya che. paNa patranA rUpamAM apAtA yuktisara bodha ane te sAthe prasaMgopAta apAtI nAnI vArtathI te hetu ghaNo sArI rIte saphaLa thAya che. strI-keLavaNInI AvazyakatA to kahI banAvavAnI jarUra ja nathI. e eka evI mahattAno viSaya che ke jenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) upara AkhA maMDaLanI caDatI paDatIno AdhAra che. paNa navAI e che ke e viSaya upara lakhanArA paikI ghaNAkharA to ucI keLavaNI ane moTI nIti viSeja bolavAmAM utarI paDe che. prAthamika pagathI to teo visarIja jAya che. strIone jenI vadhAre AvazyakatA che te uMcI keLavaNuMnI nahi eTalI sahedathatA, ghara kAmanuM jANapaNuM ane moTA mananI che. purAnA vicAromAM strI praveza karI zake ane tenA AnaMda, zeka, tarka-vitarkamAM bhAga laI zake eTalA mATe ane ghara-kAma vadhAre hoMzaArIthI karI zake te mATe, sAhitya vigerenA jJAnanI jarUra che kharI; paNa prathama to temanA taddana jaMgalI-tuccha vicAro dUra karavAnA, temanA mAnI lIdhelA phuvA bahAranI duniyA, acAnaka jevAthI aMjAI na jAya evI yuktithI batAvavAnA ane te duniyAnI vizeSa zodha karavA potAnI meLeja jIjJAsA thAya ane raste temane daravAna, upAya levAnA che. eTaluM te sava koi kabula karaze ja ke hAlanI keLavaNI ke strI-sudhArA upara lakhAyelAM purato paikI ghaNuMkharAM A pharaja adA karavAmAM joIe teTalAM phatehamaMda nivaDyAM nathI. prema-viSayamAM keTalAka eka bAjue ane keTalAka bIjI bAjue bhUla kare che. prema viSe bolavuM, lakhavuM e upara keTalAkane tiraskAra hoya che, tyAre keTalAka prema citaravAmAM hada pAra jatA jaNAya che. premanI vyAkhyA ApavAnI A jagA nathI; te paNa eTaluM to che ja ke, svargIya ane svayaMbhU prema tarapha bedarakArI rAkhanArane te mATe sakhata daMDa Apavoja paDaze. manane khIlavanAra ane raMjana karanAra e devAMzI lAgaNI A lukhA, dUSita ane du:khI jagatamAM avazya jarUranI che mANasanI jIMdagI eka ADA bALaka jevI che; tene khATI temaja sArI sthitimAM paNa jarA thApa thApaDabhANa karavAnI jarUra che. te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) kAma kharUM jenAM nirmaLa premanuM che. A kAraNathI A pavitra lAgaNInuM rahasya buThI lAgaNIvALAne kAMika samanvaya e mATe vividha rUpamAM e gaMbhIra viSayane A patra-mALAmAM jagA ApavI ucita dhArI che.--gabhIra eTalA mATe ke, prema viSe khelatAM dhaNA lekhakI hRda eLaMgI naya che ane tene atyaMta mahattA ApI de che. kaI kaI sthitimAM kevI kevI hRda rAkhavI teie te kAMi paNa paDadA sivAya batAvavA A patra- mALAmAM yatna karyo jaNAze. pasaMdagIthI thatA lagnanA phAyadA kabula karavA chatAM dhAne te vAta rUcaze nahi. ane e vAta paNa kharI che ke jyAM sudhI purUSa sArI sthitine --keLavAyalA--peAtAnA vargamAM mAta pAmele na hoya tyAM sudhI, enAthI eka mArgu nAkabula karI bItanI AzA rAkhI paNa na ja zakAya. paNa te te vadhAre sArUM. kAraNa ke AthI dareka yuvAnane Abha-sazraya (Self-reliance) ne pATha zikhavAnI jarU2 jAze. dhaNIvAra khAnagImAM pasaMdagIthI thatAM lagna jovAmAM Ave che; paNa tema karanArA, tema karavAmAM netA DApaNunA abhAvane lIdhe bhaviSyamAM sukhI thatA jovAmAM AvatA nathI. Ama che te cAhana chUTa ApI A viSayane lAbha kema na levA joie? ane kadApi kASTha yeAgya purUSane cAlu kharAba jamAnAnA prabhAvathI yAgya kanyA na maLe te ehetara che ke teNe kuMvArA ja rahevuM. kuMrI sthiti su-yukta daMpatInI sthiti karatAM jo ke utaratI che, teApaNa tethI judI jAtanA patInI sthiti karatAM ghaNIja sukhI che. kuMvArI sthitinI ekarUpatA (monotony)mAM bhAta pADavA sArU dezaparyaTana, kudaratane nagna karI nihALavAnA svabhAva vigerenA lAbha letAM AvaDatuM hoya te te koi rIte khoTI dekhAya nahi. dareka sthitimAM tenuM khAsa sukha-khAsa Anada vAseA kareche. hiMdunI jJAti-paddhatithI eka phAyado udhADAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ te e che ke, dareka maMDaLa pitAne vahIvaTa pote calAvI zake ane A pramANe Akhe jana-samAja sArI sthitimAM rahe. jJAti-paddhatine A ucca hetu visArI mukI, jJAtimAM varga ane vargamAM upavarga, vaLI upavargamAM taDa ema keTalA badhA kakaDA paDelA jovAmAM Ave che ? jema jJAti nAnI tema ekalapeTApaNuM vadhAre,-tema vicAra vadhAre TuMkA ane sAMkaDAM-tema sArI kanyA ke sArA vara meLavavAnI muzkelAI vadhAre. jJAtinA Ama bArIka kakaDA paDavA uparAMta vaLI temanA rIvAjo asahya be jA rUpa thaI paDayA che. lana, maraNa, zrImaMta, upavIta vigere samayanA rIvAje evA sakhata che ke dareka mANasa na chuTake upADavA chatAM manamAM babaDe che ane Akhare - te bhArathI cagadAI muA pachI-kharAbakhasta thaI gayA pachI-e mUkha rIvAjane AMkho mIMcI tAbe thavA mATe pitAne Thapako Ape che ane dilagIrI, pazca:tApa, zeka, du:kha tathA parataMtratAdhArA dhIme dhIme kASTanI sabata karavA jAya che. sarakAranA kAyadA jeTalA hiMduone bhAre paDatA nathI tethI vadhAre jJAtinA rIvAja bhAre paDe che. rAjyakiya bAbatonI chuTa game teTalI hovA chatAM tene lAbha buddhi pramANe ja levAze. ane buddhi jyAre sAMsArika chUTa ane sukha vadhaze tyAre ja khIlaze. mATe e prathama raste udhADanArane dezane kharo bhakata ane parama purUSa kahevuM joIe. judI judI komanA hiMdu tathA pArasI, yuropIyana vigere varganAM judI judI sthitinAM strI purUSane A patramALAnAM pAtra-jana banAvI, temanI dvArA upara kahelA viSe ane te uparAMta judI judI sthitinAM strI-purUSanAM kartavyano bodha karela che. yuvA . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. patra 1 lo.-vAMcanAra uparagraMthakArone meLo; madhumakSikAno janma; pustakanA guNadeSa; graMthakane aprasiddhimAM rahevAnAM kAraNa; madhumakSikAnA guNagrAhI thavA sUcanA...* ****** -1. 5tra 2 - kezava taraphathI narmane - saMdhyA samaya; saMsArI chatAM virAgI vRtti, vAghanI asara; gulAbarAya nAmanA saMsArI-gInI pichAna ..... 13-20. ( patra 3 -kezava taraphathI narmadane - gulAbarAyanuM Atma-kathana : saMsArane tadana duHkhIja gaNa; kuMvArA rahevA viSenA ugAra.........................20-30, patra 4 - kezava taraphathI narmadane --- gulAbarAyanuM Abha-kathana cAluH aMtara-caMkune AnaMda; hAlanI keLavaNIe utpanna karelAM duHkhehindu-saMsAra-paddhatinI be moTI khAmIo; kharI ane mAgI lIdhelI garIbAI; devIno dekhAva ane te uparathI samajAte lagnane hetu.30-42. ( patra 5 me. kezava taraphathI narmadane;gulAbarAyanuM Atma-kathana cAlu: lagna duHkhanuM kAraNa nathI, paNa lagnanI vastunI pasaMdagImAM khAmI tathA lagna pachI calAvavAnI vartaNUkamAM DahApaNanI kheTa e duHkhanuM kAraNuM che; kanyA-parIkSA ane tenA viSa; e parIkSAmAM bhUla karatA vedIA vidhArthIo; caha- zAtinuM mUMguM sukha; rUkSa guNa (stern virtue) ane saumya guNa (soft virtue); kheDutonI sthiti; bALa-keLavaNI; Education ane Instruction *****************.43-51. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra cha -narmada taraphathI kezavane patra 2 thI 5 nI uttara kudarata-devInA hAthe chUTAM verAtAM buddhi-bIja; svayaMbhU premanI anivAryatA; viraktinI vyAkhyA; dekhAtuM duHkha mAtra sukha artha ja che; duHkha visAvavA mATe hAsyajanaka vAto karatAM vizeSatara dukhI janane itihAsa vadhAre rAmabANa davA che; kapanA-zaktinuM svama ................. 5-61. patra 7 me-jahona TeDa taraphathI kAvazajI zeThane - hindamAM sAMsArika-dhArmika Adi moTA bhramaNa- pherakAra ( revolution); dhArmika jJAnanI khoTa; " brAhmaNa' ranuM svArthIpaNuM; hindamAM gaNato lagnane hetu prIti nahi paNa bhakti; svAbhAvika prema, deza-kALa-sthitine anusarIne punarlagnaprazna; strIonuM hRdaya-kSetra; sudhArako.61-70. patra 8 e- narmada taraphathI gulAbarAyane:agAunAM ane hAlanAM lane; asalanA DAhyA AyonI, strI tarapha vartana calAvavAnI nIti; strI-ratna ke strI-zilA? ane tenA javAbamAM purAvA; strI-nAnanI jarUra; strIne paththara tathA tuMbaDA sAthe mukAbale.............................707e. patra 9 me-manasukha taraphathI kezavane - manasukhanuM Atma-kathanaH pustakamAMthI meLavelA jJAnavALA vedanA, daridratAnA vakhANa saMbaMdhI ugAra; pustakoe citareluM daridratAnuM svarUpa ane te khoTA citArathI thatuM anivArya nukazAna; nirdhanatAnA gavALAmAM parataMtratA; mitro taraphaMthI maLatA khajAna-nirAzA !; navvANune dhake; yuvAnanA badalAtA vicAra; dareka dhaMdhAne ja3ra bAga zikhavAmAM sAdhAraNa buddhi basa che; ekaja paM; asamartha manuSyane krodha, nirUpadava jaMtunA DaMkhavAnA yana je che; sarvane khuza karavA jatAM koIne khuza karI zakatuM nathI; duniyAdArInA keTalAka dAvapeca...........78-88. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com te tarAzana liMka ane te che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 10 mo.- pArvatI taraphathI lamanizALa e abhyAsano cheDo nathI-purato e zAnanuM ekanuM ekaja sAdhana nathI.-ane paraNelI sthiti e kaMI abhyAsa-kALane aMta nathI; jIdagInI sapharane lhAvo levA nIkaLI paDayA agAu avazya meLavavAnAM mAdhana; prema-alaMkArathI alaMkRta thayA pahelAM nIti-zakita thI puSTa thavuM joIe; prama-rAjyanI sImA tathA uhatatA, viSaya ane nAdAnInAM du:khamaya rAjyanI sImA vaccenuM aMtara; sAMsArika jJAna e ekaMdara jJAnane nAnakaDo peTA bhAga; alaMkArIta ane upayogI jJAna, sukhakara svachaMdIpaNuM, sahanazIlatA; sAMsArika viSayonuM avalokana... 100-106 patra 11 me, kezava taraphathI lakSmIne. (praNaya-patrikA.) navIna premanI asara, patra lakhatAM paDatI tasdI prema-pothImAM udhArI, yogya avasare vyAja sahita vasula karavA prArthanA; pratIti premanI karavA, nathI adhikAra Adarane 106-109. patra 12 me, lakSmI taraphathI kezavane priNaya-patrikA.) bALAnA manamAM prathama prema-darzanathI thatI vividha lAgaNIo vacce yuddha; bhava-jaMgalamAM jeDInuM jaLa-dhAma.110-112. ( patra 13 me -kezava taraphathI narmadane - jJAti-svama: jJAtijanonI sthiti; kharcane beje; jJAtinI pharajo; jJAti-vere ane tene upayoga; jJAti-samAja (kansesa); jJAti-bhajana; vastI-patraka; agatyane navIna pheraphAra; sara ema ghIlanI darakhAsta ...... 113-121. 5tra 14 e, kezava taraphathI lamIne, (praNaya-patrikA.) vI" saMbodhananI yejanA ! samAgama sukha ke viyoga sukha ? vasaMtAne mAra. ........ ......................... 121-12 3. patra 15 melasmA taraphathI kezavane, (patra 1ne uttara) vasaMtAnA mArathI bacavA purUSa samartha che-strI nathI; sma- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18wnatumaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) zatrunuM vera levAne vakhata; du:khIta hRdayavALAne bhaviSyanA sukhanA vicAra rUpI dIlAsA. 1240125. ...... patra 16 mA.-lakSmI taraphathI jamanAMne;-- paraNelI sthiti tarapha bALAnA prathama zekha--pachI tiraskAra; pati-darzananuM sukha; sukha pachI duHkha; mananA zaka; vevIzALa ane . lagna vaccenA vakhatanuM prayojana. .126-129. patra 17 me,gulAbarAya tarathI candrakAntane:abhyAsa karavA sabaMdhI dhyAnamAM rAkhavA lAyaka upadezI vayate; seAkhata; phurasadanA vakhatane upayoga; zabdamAM mhera ane zabdamAM jhera; dareka mANasa ane dareka banAvamAMthI navuM zikhavAnI Teva; 'alabata' zabda ane segana; Atma-zlAdhA; gusso karanAra upara yA--bhAva; ghaNA jarUnA AdarApacArI(formal) niyameAne hazI kADhavA nahi.... 130 134. patra 18 mA.--lakSmI tarathI pArvatIne:-- svargathI, zekhanI khAtara pRthvInI mulAkAta levA nIkaLI paDelA prema, bALaka bhikhArI avasthAmAM; tenI kRtavratA ane devAMzI zakti .135-137, patra 19 mA pArvatI tarathI lakSmIne,patra 18nA uttara. prema-gAMDAI ane tenuM kAraNa juvAnIne svabhAva; premasAgara ane vairAgya-saritA; atizaya sarva varjavuM' e e * ane tene apavAda; svAbhAvika pativrata; pati-ghelA thavAnI AvazyakatA; sonerI madhyama sthiti; kalpita sukhamAM ramavA zikhAmaNu--tema na bane te maradevane smaravA ke pachI rIsAtA rAmane yAda karavA salAha !...137-146. patra 20 mA,--narmadra taraphathI kezavaneH-- aMtara-parAvartaka kAya ane te vaDe joyelA jana-svabhAva:147-155 ...... ............ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. patra 1 le. vAMcanAra upara priya vAMcanAra, A patra-mALAne pahele patra vAcaka-vRnda sivAya bIjA kene lakhave yogya gaNave ? A nAnakaDA pustakanA lakhanArane eka vakhate svama AvyuM ke himAlaya parvata upara barapha bahu TharyA hatA evA vakhatamAM barapha vacce pelA loDhAnA TuMkA staMbha ane sAMkaLethI karelI hada teNe joi. pUchavAthI jaNAyuM ke tyAM graMthakArene meLe bharAvAno che. A umadA meLe sarva kene jovAnI sArI sagavaDa maLavAnA hetuthI uMcAmAM uMcI jagA tene mATe pasaMda karI hatI. nAnI vArtAo, kIssAo, ukhANuM, navala kathAe vigere asaMkhya prakAranA mAlanAM gAmaDe gADAM bharIne lAvanAranI saMkhyA, ApaNA dezanA gharanI saMkhyA jeTalI moTI thaI gaI. keTalAka raDyAkhaDayA kAvya-kartAo, zAstrIya lekhaka ane nItinA upadezako paNa jaNAyA. chevaTa kahelA varganA graMthakArano mAla jarA muzkelAIthI khate te paNa teonI mahenata joga badale majyA vinA rahe nahi. paNa pahelA jaNAvelA varganA vepArIonI Avaka ane dhAMdhaLa te besumAraja hatI. sarvakone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 madhumakSikA. bhArathI mAna paNa evuMja mATuM maLatuM eTaluMja nahi paNa keTalAka garbhamAM poSAtA pustakanA kattA tarakathI paganA jorAvara kAsada Ama tema bhuMgaLa jhukI lokonuM citta kheMcatA temane paNa puSkaLa bhagate AvI maLatA. A badhuM joI A pustakane lakhanAra ke je atyAra sudhI A badhA prakhyAta purUSAne jovAmAM ane temanI AbAdI oi AnaMda mAnavAmAMja saMtuSTa hatA tene eka nAnakaDI bakkAgADImAM kAMI mAla bharI jai peAtAnuM nasIba ajamAvavA mana thayuM. paNa eTalI khUMdhI jAtanA mAla meLAmAM AvI gayA hatA ke ze| mAla tyAM laI javA e savAla tenA manamAM uThayA. chevaTe najIkamAM eka madhamAMkhane eka phulathI khIjA phula upara ane tyAMthI troA upara ema uDatI jovAthI tenuM anukaraNa karavAne vicArI sUjhayA, ane dhANA sAthe gALa mizra karI svAda sAthe prAyado karanAra vastu banAvI tene bIjAnI mAphka muzkelAithI khaseDAya evAM gADAMne badale nAnI dhamrAgADImAM laI javA harAvyuM. eTalAmAM te cheka chevaTane rajju kANa naNe kevI rIte kaDuDuDu-Du karIne bhAgyA ane akasmAte mAtra temaja tenA mAlIka sarvane temanI temanI janmadAtA dharaNI-mAtAnA khoLAmAM suvADI upara sapheda cAdara eDhADI dIdhI. ane ahIM udhanAranuM svapra pUruM thayuM. joke svamamAM joyA pramANe, devaTane barapha tenA uparA puSkaLa mAlanA vecANuthI thayelA dhaNA paisAnI garamIthI AgaLI gayeA hateA teA paNa nAnI dhAgADIthI A dareka akamAstathI sahisalAmata rahI zakAya ema dhArI tathA emAMnA mAla sadhaLI jAtanA grAhakonI rUcIne anukULa Ave eTalA mATe judI judI vastuainuM mizra karI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 1 --vAMcanAra upara. 11 banAve hevAthI teNe svamamAM karelo vicAra pAra pADavA dhAryuM; ane ethI A pustaka taiyAra karI svamanI madhamAMkhanA smaraNArthe enuM nAma paNa madhumakSikA rAkhavuM ucita dhAyuM. A pustakamAM seMkaDo doSa haze. temaja keTalIka khubIo paNa batAvI zakAya. paNa tema karavuM nakAmuM che. asaMkhya bhUlo hovA chatAM koI purataka mucha hoI zake, ane eka paNa bhUla vinAne cUMca apriya paNa thaI zake. patra-lekhanamAM eka moTI muzkelI naDe che, te e che ke, keTaloka bhAga arasparasa patra lakhanArAonI oLakhANa pADavAmAM, keTaleka bhAga vyavahArika AdarapacAramAM nakAmo kADhavuM paDe cheane jyAre khare rasa Ave che tyAre te bhAgane laMbAvatAM patra bahu vadhI javAne ane ethI vAMcanArane kaTALo thavAne Dara rahe che. vAMcanAre ekaja patra vAMcIne pustaka viSe mata bAMdhavA taiyAra thavuM na joIe; kAraNa ke zelI ane viSayamAM dareka patro judA che. AthI jenuM mana eka patrathI raMjana nahi thAya tene bIje ke trIje ke pachI AgaLa bIjo koI patra sarvenuM sAruM vALI Apaze. AkhuM pustaka kAMi ekaja mANasanI rUcIne anukULa thavA lakhAyuM nathI. priya vAMcanAra ! pustakanI mukhamudrA jotAM, kanuM nAma najare nahi paDavAthI tarka-vitarka ubhavIza nahi. vicAra ke, verAnamAM dUrathI prakAzato game tevo jhAMkho dIvo kevA AnaMdamaya vicAre prere che ? rAtrIe dekhAtA tArA ApaNI pRthvI jevA khaDabacaDA pugaLane samuha mAtra hevA chatAM, ApaNuM ane temanA vaccenA aMtarane lIdhe kevA prakAzIta ane vAraMvAra vAsaughADa karatI AMkha vaDe AmaMtraNa karatA dekhAya che ! paDadA aMdara vAgatuM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com 1 kevA prakAra ane te. gugaLane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. dhaDI uMdhanA khoLAmAM suvADatuM vAgha ApaNI sanmukha ja vAgavAthI ghaDIkamAM ke kaMTALo Ape che ? aprasiddhi(oblivion)mAM rahevAne keTalAkane zokha heya che. emAM paNa enI khAsa majhA rahelI che. e nirdoSa aprasiddhi ( oblivion) zekhIkhara AtmazlAghA karatAM zI beTI che ? tathApi je kadApi koI aNadhAryo raste te paDado tArI pAse ughADo thaI jAya to AMkha bIDaje. manuSyamAtra-prANImAtra saMpUrNa ke nirdoSa nathI. e doSita vastumAMthI potAne jarUrane sAra grahaNa karavAnI IcchA ane zakitavALAM tattvajJAnI mana bhAgyeja jaDI Ave che. pustako ghaNAMe pragaTa thAya che; te badhAnA lekhakonA nAma yAda rAkhI smaraNazakitane bhAre mAravA karatAM vAMcanAra e pustakanA madhathI ja saMtuSTa rahe temAM zuM kharuM ? magajane eTalI ghaDI paNa je tasdI bacI te kharI. jo, madhumakSikA kevI phulomAMthI thoDe thoDe madha ekaThuM kare che ! A vicAre ke tarka to amuka aMgrejI pustakamAM cItarelo che; A dha amuka saMskRta graMthamAM Avelo che; A zailI amuka gujarAtI ke phArasI lekhakanI cerelI che; ema kahI vimukha dRSTi karIza mAM. jagata asaMkhya varatuthI anAdikALathI bharapura che. prathama janmavA bhAgyazALI thayelA keIne te eka vastu vahelI jaDI AvI, te pAchaLathI janmelAne te jarA meDI jaDI AvI. ane koIe zodhelI vastune phAyadAkAraka pizAkamAM zaNagArI te zuMgAra-kalAnA mAnanI apekSA vinA, navA rUpamAM mUkavI emAM zuM khoTuM che ? mAtra eTaluM ja che ke temAMthI te kAMI grahaNa karavA jevuM zodhI zake che ? e navIna ke nava-alaM kRta vastu-kusumamAM madha sivAya bIjI nakAmI vastue. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 2 je.- kezava taraphathI narmadane. 13 -~ ~- --------- ------ -- ~- ~~~- ~ ~-. ......... . --. . - tArI daSTigocara thAya che te madhanI jarUra vALAne te levAnI mahenata karavA mATe lalacAvavA sArU, ke te madha kheMcI zakavAne azakta janonA nayanane ThAravA sArU, ke taraMgI elI A cittane raMjana karavA sArU-evA kAMI kAMI hetuthI haze ema samajIne; tathA bicArI madhumakSikA madha meLavavA sArU kAMI kAMi gulAba (nagara-bAganAM phula), kAMI kAMI kamaLa (jaLamAMnAM phula), kAMI kAMI -(parvata uparanAM phula), kAMI kAMI saMkhAvalI (jaMgalanAM phula) mAM bhaTakI haze ane hetALa kuTuMba tathA maMDaLanAM sukha ane manane bhAvatA moja zokhane bhoga Apyo haze e dhyAnamAM laIne, tane pasaMda paDe ane tArAthI laI zakAya eTaluM madha mAtra lai te madha eka tuM karavAnI mahenata karanAranI mAphaka tene DhaLI nahIM nAMkhatAM) pI jai, tenI mAphaka tuM paNa banI jA eka madhumakSikA. patra 2 je. eka kuMvArA jaina yuvaka (kezava )taraphathI tenA paraNelA brAhmaNa mitra (narmada) upara. vaDedarA. tA. 8 - 4 - 4. priya narmada, - saMdhyA samaye koI sebata sivAya ekalAja pharavA javAnI mArI Teva tuM jANe che. ekale paDele mANasa sAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18wrnatumaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. thI sAro ane mULe pavitra evo mitra meLave che te mitra mana che. kudarata agara acAnaka maLI AvelA koI mANasanI zikSA evI rIte mananI sabatamAM pharatA mANasanA manamAM barAbara kotarAI jAya che. A patramAM jyAM jyAM zreSTha suda beluM tyAM tyAM mana samajI levuM. gai kAle hameza mujaba karavA nIkaLyo tyAre nadInA taTa upara sAraMgInA sura sAthe mitratA bAMdhela sAda sAMbhaLI te dizAmAM javA lalacAve. saMdhyA samaya ane bahAra ne zAMta dekhAva joI kayuM mana ghaDIka sadAnA duHkhothI virAme nahIM ? temAM vaLI A madhura vAdha maLI trika(trio) raca tyAre te pUchavuM ja zuM ? mApele pagale tyAM jatAM jatAMmAM te jema jema tenA zabdo vadhAre spaSTa thatA gayA tema tema e trike mane stabdha banAvI dIdhA. be hAthane svastika racelo ne emane ema rahI gayo; eka paga ane kAna jaladI sAMbhaLavA AgaLa dharelA te temanA temaja rahyA ane gIta pUrNa rIte saMbhaLAvA lAgyuM - . khabara nahIM A jagameM palakI re; khabara nahIM jagameM. sukrata karanA hoya se karale, kona jAne kalakI. A dastI he jagat vAsukI, kAyA maMDalakI- bhalAcha kAyA sAsa usAsa samarale sAheba, Ayu ghaTe palakI-khabara tArA maMDaLa ravI caMdramA, saba he calanekI-bhalA saba he. dIvasa cArako camakAra , vIjalI AbhathakI-khabara mana bhAvata tana caMcala hastI,mastI helikI-bhalAjI mastI sadgara aMkuzadhare zIrapara, cala mAraga sataka-khabara nahIM* jabalaga haMsA rahepIjare, hAle khuzImAMhI-bhalAhAlo0 para upakAra karenI sukIta, Atma-zreya sAhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 2 o. kezava tarathI narmadane. 15 ---. **** kara koi kAlA koi gorA pIlA,nayaNe nirakhanakI--bhalAjI nayaNe e dekhI mata rAceA prANI, racanA pudgalakI--khabaraanubhava jJAne Atama bhUzrI,kara bAtAM dharakI-bhalAjI karakhAtA. amarapada arhat yAye,padavI avicalakI--khabara nahIM? akSare akSara zarIranI dareka rakta-vAhinInA raktamAM mizra thai gayoH dareka AMtaraDA sAthe guMthAi gayo. AgaLa khelavAnuM yAda karatI adRzya mUrtinA zabda aTakyA ane mAtra sAragIne sura AkhA taTa upara variSTha sattA bhogavavA lAgyA. e TuMka vakhatamAM dhaDIka avakAza pAmelA hRdayamAM seka vicArA janmavA lAgyA. je vicAre darzAvavAmAM divasanA divasa jatA rahe che tene uttpanna thatAM teA eka be pIja thAya che. kudarata devIne upakAra, vAdhanI mana upara asara, kudaratanI sAMdaryatA joi zake evA mananuM sukha, e vicAre vArA karatI manamAM rAjya calAvavA lAgyA. evAmAM sAraMgInA sura vadhAre gaMbhIra dukhadabAthI nIkaLatA sAMbaLI taragamAMne taragamAM kAMka kheAlAi javAyuM: he manane zAnti ApanAra devAMzI jAdugara ! jIMdagInA hetu pyAra ane parameSThi--pIchAnane svabhAvAnusAra (akin)evI hai adbhuta zakti ! prabhAkaranAM chellAM kirA dhIme dhIme raMga badalI rajA leche ane rajanI-ramAne maLavA senerI-rUperI TapakAM vALI dudhIA tAraka-sADI lai snehI zazI lAvaNyatAthI pagalAM bharavAnI zAne kare che evA hasatA samayane viSe, tane tathA priyAne laIne ekAMtamAM AvelA nirmaLa bhaTakatA jharA pAse besanArane tuM kevA pavitra mAnasika pyAranI parisImAe paheAMcADe che' temaja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. vannanam tuM pavitra zreSTha sudada sAthe pharatA mAnavane jagalamAM derI tArI ghena caDAvanAre sura rUpI pAMkhe upara besADI dUra dUra kheMcI jaI aMtarikSathI, kudaratanI suMdaratA, jagatanI vicitratA, nItinI AvazyakatA, nara nArInuM namaka harAmIpaNuM-e sarvanuM digdarzana karAvate karAvate ke dharma-zraddhA rUpI devadAre pahoMcADe che! paLavAramAM AvA AvA kaMIka tako utpanna thayA; ane chevaTe aMdhArAne lIdhe jhAMkhI dekhAtI mUrtinA svaranA punarjanme temane sarvane samAvI dIdhA. banAM jera bhare (2), ese deva caraNa citta lAva- bhalA gurUke caraNa -jabanAM udara bharaNake--kA-raNe kAMI gauAM banameM jAya, cAro care pAnI pIere vAMkI, suratAM vAcharaDA mAM--- jebanAM jera bhare-jebanAM sAta pAMca sA-helaDI kAM-i, hIlamIla pA-nIDA jA-- tAlI dIye khaDa-khaDa hase, vAMkI suratAM gAgaravA mAMnya jebanAM jera bhare-jabanAM naTave nA-ce ce-kameM kAMI, le-ka kare lakhazo-ra, vAMsa grahI varate caDhe vAMkI suratAM rA-saDI mAM-ya-jebanAM he jebanAM jera bhore ese devacaraNa citta lAva- bhalA ese gurU ke caraNa citta lAva-jebanAM jora bhayora-jebanAM AM - # A gAyanane bhAvArtha patramAM ja AvI jAya che deraDA upara nAcanAra naTavA mAphaka, pANI bharanAra sakhI maMDaLa peDe, cAre caravA janAra gAyanI peThe saMsAranuM kAmakAja karavA chatAM mana AtmakalyANa tarapha rAkhavuM e e gItane sAra che. junA jamAnAmAM vegI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra ? je.kezava taraphathI narmadane, 17 A ane prathamanA gIte mAruM mana tadana gAya jevuM banAvI dIdhuM. AgaLa vadhI gAnAranI sanmukha AvI tene savinaya praNAma karyA bAda tenI sanmukha beThe. tenI pAse koI strI beThI hatI. te paNa vakhate vakhata saga purAvatI hatI. vadhAre adabathI teNe jarA Aghe khazI ane mAre mATe jagA karI. ekAeka mArA AvavAthI temanA aMtara AnaMdamAM bhaMgANa pADavA mATe meM temanI pAse kSamA mAgI. AvA rAtrInA samaye A mArmika gIta gAnAra eka purUSa ane strI koNa haze ema pUchavAnuM karato hato evAmAM mArA moM upara paDatA caMdraprakAzane lIdhe mArA meM uparathI mananI jIjJAsA jANI laI te purUSe kahyuM tame AvyA to bhale AvyA. ApaNI pachavADe je jhuMpaDI jueche te amArI che. temAM AvI, ghaDI vizrAma kare ane A vakhate tamAre ahIM AvavAnuM kAraNa tathA ATalA badhA ciMtAtura hovAnuM kAraNa jANavAnI mArI jIjJAsA che te tRpta kare. vadhAre savAla javAba karyA sivAya ame tyAMthI uThI pAsenI jhuMpaDImAM gayA. tyAM jatAM ja strIe dIve karyo ane sAdaDI pAtharI te upara besADayA. jhuMpaDI che ke nAnsa paNa svaccha ane sagavaDa vALI hatI. eka tarapha raDuM, eka tarapha beThaka loko ema ja karatA. paraNavA chatAM zAstra-jJAna, dhyAna, jana maMDaLanA hitane bAdha e sarva karavAmAM teo mA rahI janmanuM sArthaka kara. e banAvavA mATe, tathA prema temaja vairAgya (jaMdagIne hetu ) ne uzkeranAra ane khIlavanAra vAghanI asara batAvavA mATe, ane A pustakamAM AvatA be mukhya pAtrane oLakhAvavA mATe A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lownatumaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 madhumakSikA. ane eka tarapha sarasAmAna paDayA rahevAne khaMDa hato. temAM sarva evI saphAIthI gaThaveluM hatuM ane jamIna evI sApha lIMpelI hatI ke te joine AMkha Thare. AgaLa eka anupama * bAga karyo hato. ahIM beThA beThA nadIno pravAha bahu ramaNIya dekhAva ApatA. ghaDI vAramAM jaNAyuM ke e bane daMpati che. temanI zAMta mudrA ane namratA joI huM to ghaDIka asalanA saMsAramAM rahenArA yogIonAM citra najara AgaLa khaDA karavAmAM guMthAya. strI sAthe rahI dharma kArya karanArA ane pavitra tathA zreSTha vicArabhaLA, jana-maMDaLanA hitanI lAgaNI sAthe Atma-zreya nahIM cUkanArA prAcIna kALanA rUSIomAMne te A eka na hoya? vadhAre vAra A bhramaNAmAM nahIM rahI zakavAthI me te-gRhastha kahuM ke yogI ? kahevA -AgIne pitAne itihAsa kahevA vinavyuM. meM jaNAvyuM ke mArA saMbaMdhI vizeSa hakIkata pAchaLathI kahIza. hAla eTaluM ja kahevuM basa che ke hIMdu saMsAra-sukhanI moTI khAmIo joI tathA anubhavI duHkhI thayela, tathA dharmanA judA judA kAMTAomAM thatA anAcArothI kheda pAmelA ane kharA sukhanI vyAkhyA samajavA mithyA prayatna karato huM dhaNuM divasathI udAsIna manathI saMsAramAM pravRtti karuM chuM. ane haratAM pharatAM, khAtAM pItAM, eja vicAro manamAM cAle che. paNa kAMI khulAsA maLatA nathI. e to ApaNI vicitra saMsAra-paddhatinA bojAthI dabAyelo heI, vicAra pUrNa eNIe A bAgane anupama kahevAnuM kAraNa e che ke ethI nItine pATha zIkhAya evI goThavaNI karI hatI. bAgane mAlIka pote te bAmanuM varNana AgaLa patra ra7 mAM Ape che. te vAMcavAthI bAganI khu nI samajAze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra je kezava taraphathI narmadane. 10 pahoMcavA pAmatA nathI; ane vaLI mArA svabhAva ane vicArane maLato Ave evo koI mitra pAse nathI ke jethI ghaDIka ArAma maLe. Aja vicAramAM pharatAM pharatAM Aja huM jarA Agho nIkaLI gayA ane subhAge sAraMgIne sura mane ahIM derI lAvyo. Ape gAyelAM be gIta mane ghaNAM bodhadAyaka thaI paDayAM che. paNa hajI ene uDe mama barAbara samajI zakyo nathI e jANavA ghaNuM jIjJAsA che, paraMtu te agAu ApanA vRttAMtathI bhAbhi kare te moTI maharabAnI. A sAMbhaLI bhegI bolyAH mane jana-maMDalathI judo vasato joI jana-zatru (Cynic)gaNutA nahIM. jyAM sudhI ApaNe meha, mAna, vigerene tadana jItyA nathI tyAM sudhI rAta divasa jana-maMDaLa upara ApaNA jIvanano AdhAra che; to te jana-maMDaLane dhIkkAranArane mukha kahe te paNa cAle. huM ekAMta vAsamAM rahuM chuM ke jana-maMDaLamAM ane mArA vicAro zA che te mAruM jIvana sAMbhaLyAthI meLe ja samajAze. mane AzA che ke tamArI navI pIchAna AjanA maLelA lAbhamAM gaNavAjoga thaI paDaze. tamArA vicAro ane tamArI ciMtAo uMcA prakAranI hoI tamArI sebata mane ThIka gammata Apaze. paNa Aje rAtrI vizeSa gaI che ane mAre sutAM pahelAM eka kalAka dhyAna dhasvAno rIvAja che. uMghe AMkhamAM praveza karyA pachI e dhyAna barAbara thai zake nahIM mATe mAre tamArA sArU taiyAra karelI pelI pathArImAM javA vinavavAnI jarUra che. kAle savAre ApaNe mAre ItihAsa zarU karIzuM. abhyAgatane seheja khoTuM lagADavA nA DarathI zreSTha nitya kartavyamAM khAmI nahi paDavA devAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18wrnatumaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 madhumakSikA. enA hetu huM samajI gayA. eNe gAyelA khIjA gItanuM rahasya kAMka A vartana uparathI samajAyuM. tenI maherabAnI mATe upakAra mAnI khIje divase bapAre maLavAnuM vacana ApI huM dhara bhaNI vaLyeA. Aje banelI sarva hakIkata kAle lakhI jaNAvIza. sarva snehIgmAne yathAyeAgya hejA, ane mane mAnate tamArA sadAne kezava. patra 3 e. kezava taraphathI narmada upara. tA. vAda. ------ Beyog priya narmada, Aja apeAre huM paNa-kuTIkAnI mulAkAta levA gaye hatA. huM gayo tyAre 'pati kAMka vijya upara vAda-vivAda karatAM hatAM. strI-samAjanI sevA bajAvavAnuM tamArUM karttavya tame zI rIte bAvavA dhArAche ?" e savAla patinA mAMmAMthI pUrA nIkaLI paNa rahyA hate eTalAmAM huM tyAM jai caDhayA. vAta aTakAvI, mane AdaramAna ApI besADayA. te strIe mAre mATe Du pANI lAvI te pANI lAvI tenA patinA hAthamAM ApyuM. pANI pIdhA pachI ane bIjI ADI avaLI vAtacItathI paravAryA pachI temaNe potAnA pratihasa kaheza sarU karyo: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 3 - kezava taraphathI narmadane. 21 - - - - 5 - . ke * * * * Aja nadInA sAme tame najIka dekhAtA gAmaDAmAM 32 varasa upara huM eka AbarUdAra brAhnaNa kuTuMbamAM janmyo hato. mArA dAdanI ane temanA vaDavAonI aTakaLa dolata gerarasta, AMdhaLA dharmAdA ane lokamAM vAhavAha kahevasavAnI mUrkha lelapathI phanAphAtIA thaI gaI. mArA janma vakhate mArA pitAjI mahenatathI gujarAna calAvatA. janmathIja mAre svabhAva tIvra lAgaNIvALo hate. dha, apamAna, dayA e sarva jAtanA vikArane vaza thavA saheja kAraNa basa hatuM. ApaNAmAM bALakanA mananI keLavaNI para gharamAM ke (pATha gokhAvA uparAMta bIjI kaI rIte) nizALamAM bIlakula lakSa nahi apAvAthI huM jarA bIkaNa ane kAcA manane thaye. mArA bALa-mitronI gammate ke jemAMthI huM temanA Darane lIdhe ghaNuM kharuM dUra rahete temAM ' meM bhAga lIdhe heta ane temanI sAthe bhaTakyA hatA te mane vadhAre jJAna ane phAyado thavA saMbhava hatuM. gujarAtI abhyAsa thai rahyA bAda mAre eka varasa mAM mAravAne dhaMdhe kare paDyo ! acAnaka hAtha lAgelI prAre e TopIvALAnI bhASA zIkhavA preryo, ane te cApaDI vagara zikSake kharI khoTI zIkhIne vAdaLAMthI thayelA aMdhakAra ane gAjavIjanI vacce, kapaDAM pustako vigerene Azare adhamANu bhAra mAthe mUkI sAta gAu dUra AvelA zaheramAM aMgrejI abhyAsa karavA gaye mAyALu ane pArakuM duHkha harI levAmAM tatpara svabhAvane lIdhe tathA abhyAsamAM capaLatAne lIdhe huM ghaNAne priya thaI paDe che. paNa e traNamAMthI eke guNa mane sArA mitra yA madadagAra meLavI ApavAmAM khapa Avyo nahi. aMgrejI abhyAsanI zarUAta thI eka sAlasa dekhAtA vidyArthI sAthe mAre gADha mitratA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSika. baMdhAI. ene zIkhavavAmAM, enI sAthe haravA pharavAmAM, ane vakhANathI khIlyA rahevAmAM bhAre kALa nirgamana thatuM. eka saMkaTa samaye madada : karavAne badale te mitre mane kharekhara phasAvyo tyAre pasaMdagI karavAmAM mArI mUrkhAI mATe AtmadeSa karavAne badale, chetarAyA mATe nasIbano ane luccAi mATe mitrano doSa kADhI kakaLATa karI bahu du:khI thayeH ajJAnatAmAM karelAM kAma mATe mANasa kevo bIjAnA upara ke nasIba upara doSa kADhavA tatpara thAya che. te paNa e mUrkhatAmAM paNa samajune te kAMI saMtoSa levA jevuM che. AvuM eka kha7 hajAra pustakanA upadezathI vadhAre asara kare che. aMgrejI abhyAsa zarU thaze eja arasAmAM dhArmika jJAnamAM caMcupAta thave zarU thaze. maMDANa to dekhAdekhIthIja mAtra thayuM. paNa vadhatI keLavaNuM sAthe dharmajJAnane zokha vadhate gaye. saMsArane bArIkAIthI nihALavA ane kudaratane nAgI karI tapAsavA jJAne ja una keryo. dharma gurUone mane eka deza pratyakSa jaNa ke teo saMsArane duHkhI kahI tadana tyAganI ja vAta karatA -je kadI gaLe utaravAja na pAme. duHkhI saMsArane satiSathI sukhI karI laI temAM tuMbaDA ( vahi paththara ) mAphaka rahevAne baMdha bhAgye ja mArA kAne paData. huM jyAre pAThazALAmAM dakhala thayA, tyAre mAruM kuTuMba lagabhaga 8 mANasanuM hatuM. e : kuTuMbanuM , gujarAna calAvavAmAM pitAne madada karavAmAM, hindu saMsAra-yAtrA karavAmAM, sukhanA rastAnI kAlpanika (utopian) yukitao racavAmAM ane evA evA bIjA ghaNu kAmamAM mAthuM dhArAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 3 je. kezava taraphathI narmadane, 15 ----- - 2005-4-.".-------- ---- ~-~~-~ ~~-~ ~- - - thI mAro abhyAsa have kAMika maMda paDaze. bIjuM jJAna game teTaluM meLavavA chatAM parIkSAmAM joituM jJAna kAcuM ja rahetuM. A pramANe cAra pAMca va pAThazALAmAM AvyA pachI te rasto mUkI devo dhA (yunene e kyAM zIkhavavA javuM paDe tema che ?). A ciMtAtura vakhatamAM mArI umara lagabhaga 22 varasanI hatI. atyAra sudhI mAre svataMtra svabhAva huM sAcavI rahyA hatA. lagna mATe AvatI mAgaNIo huM atyAra sudhI ADA avaLAM nhAnAM kADhI pAchI kADhato; kAraNa ke, janma kuMvArA rahevuM e mAro vicAra hatuM. eTalI umaramAM thayelI pIchAne vALAne ghera thatA kaA, ApaNI strIonI mUrkhAI ane te chaDAI, pavitra premanI ajJAnatA, lagna agAu jemane bolAvatAM mAbApanAM moM sukAtAM temane lagna pachI pratispardhI ke duzmana rAjAnA chUpA dUta jevA gaNavAne hindu svabhAva e sarva meM nAnapaNathI dhArI dhArIne joyuM hatuM. ane e uparavI kuMvArA rahevAne TharAva karyo hato. eka vakhata eka musAphara mArA lagnanI vAta laI ghera AvyA ane mane keTaleka daraje pralA. rAtre ekale paDe tyAre mana sAthe gATa karato karato nadI kInAre pharavA nIkaLyo ane tyAM taraMgamALA hRdayamAM dhamasANa macAvI rahI. e vakhate kAMI kAMI aMgrejI ane kAMI kAMI gujarAtI udgAra nIkaLavA lAgyA.mane yAda che eTalA hamaNAM kahI batAvuM chuM. e vicAre che ke yuvAnInA kuda che ane emAM kAMIka vizeSa paDatuM che te paNa satyatAne bhAga paNa emAM puSkaLa che khareH paraNavAthI ene kudaratanI sAMdaryatA (varasAda, dI, nALAM, parvata Adi) jevAnI taka nahi maLe. paraNavAthI mAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 madhumakSikA. vadhu jaMjALamAM guMthAvuM paDaze. teNIne keLavavAmAM, teNInI vatI khIjA sAthe karavA paDatA kajI laMbAvavA agara patavavAmAM, teNInI sAthe vineAda karavAmAM, ema ghaNI bAtemAM bahu vakhata khAvA paDaze. sAthI vizeSa, mArI svataMtratA khAvI paDaze. kAI kAinI garaja karavI paDaze. krAi tAmasI, kAMi adekhA, kAi duSTa ke jenuM anya vakhate huM mAM paNa jovA na icchuM tenI gulAmagIrI uThAvavI paDaze. loka lajjAmAM taNAvuM paDaze. dunIAdArImAM jhaMpalAvuM paDaze. dunIAmAM garaka thavuM paDaze ane tethI e kuvA bhAranI hadathI taddana ajANyA rahevuM paDaze. A thoDI keLavaNI ane ceDA anubhavathI bAMdhelI moTI AzAo--lagnathI 6nIAdArInA gulAma thaI paDavAne lIdhe--pUrI nahi paDavAthI chIDIA thavuM paDaze. 6nIAnI nimakaharAmI tathA aniyamitapaNuM joi kaMTALA Ave che tethI vizeSa Avaze. kaMTALA upajyA chatAM, AlanI mAphka paradezanI vastImAM agara kudaratanI zobhAmAM te kaMTALA bhUlavAnI zakyatA rahezaeNnahi. karasanadAsa mULajI thavAze nahi. mArTIna lyuthara thavAnI te AzAja zI ? bhAra ane dharamAM banne ThekANe sudhArA ekaja sAthe te dAkhala naja thai zake--pariNAme hasAvuM paDaze. ekAMta vAsanI huM je iccha rAkhuM chuM te pRthva mAsathI pUrI niha paDI zake. geADasmItha je ekAMta jIMdagI eka kudaratanA dekhAvathI bharapUra jagAmAM gALavA darakhAsta kare che te jIMdagI mArA nasIbamAM nahi rahe-- ane evI sthitine mArUM mana sajAtIya (nkin) che. teNInuM pAtinRtya, rItabhAta vigere upara dekharekha rA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra je.- kezava taraphathI narmadane. 25 "..-- ~- ~ ~ ~- ~~-~~~-~ ~-~- - - - - - -- -- - ... -~~ khavAmAM bahu vakhata ane zakti ( energy )no bhAga Apavo paDaze. mArI marajI mujaba mArI jAtathI kAma thatuM nathI tyAre huM ATalo badhe khIjavAuM chuM te te sAthe tene vAMka AvavAthI keTale badhe khIjavAvAno ? ane e bevaDo gusse bhego thavAthI mana kevuM bagaDavAnuM ? dunIAnI, kudaratanI, ramata gammatanI ane sAhityanI majhAonAM ThAra mArA mATe sadAne mATe baMdha thaze. ghaNAeka aMgreja ane junA saMskRta kavio ane temanA anuyAyIonI mAphaka cAle kabula karIe ke jyAre huM divase thAkIne kaMTALIne bahArathI AvuM tyAre dharanI AsapAsa sugaMdha pasarAvaze athavA te madhura rAgathI tathA hAvabhAvathI rAtrIe [ kAraNa ke divase te strI-purUSane pati-patina tarIke koI saMbaMdha cheja nahi ! ] jarA zAnti pamADaze. badhuM kabula karIe paNa keNa khAtrI ApI zakaze ke teNI evI ja suMdara, evAja sArA svabhAvanI, evIja catura haze? koNa kahI zakaze ke ghera ghera mATInA culA' e kahevatane anusarIne gharanAM ane hAranAM mANasa sAthe aNabanAva nahi kare ? teNInuM uparANuM laine bhAre kadI kadI kacha nahi ja karavuM paDaze ema zAthI kahevAya ? kAla strIo kayAM sArI keLavAyelI ane nItimAna heya che ? teNIne keLavavAnuM kAma keTaluM badhuM muzkela ane vaDIlonI marajI virUddha ane vakhatane bega ApavA jevuM che ? paraNavAnI vAta nIkaLavA sAthe ja "hAlanA chokarA bAyaDInA gulAma" evA evA vizeSaNathI laDhavAnAM hAnAM zodhanAra mAbApa, paNyA pachI sAtimAM keTaluM bhaMgA zuM karaze ke kone khabara che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Barwatumaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumA takA. A te gALa ApI kalI kADhI levA jevuM zAya: jIja sukhanI khAtara meATI balA haiAravA jevuM thAya. huM jA huMchuM ke eka paNa dhar me strI-sukha (kharA arthamAM) thI bharapUra joyuM nathI, kAMi nahi meM kAMi vAMka strIone hA ya cheja--athavA nIkaLe che, ane vAdAnuvAda(argument) nI khAtara dhArI lyo ke tema na thAya to paNa teNIne sukhI karavAnAM sAdhane meLavavAmAM keTalA vakhata, ane AgaLanAM sukha meLavavAnAM sAdhana saMpAdana karavA mATe joitI zaktine bhega ApavA paDavAne ? vaLI nasIba joge thoDA vakhata pachI bALaka janma pAme te te meTuM lacchuM vaLI kevuM trAsadAyaka ! tene mATe mAre te raLavuM, ke jJAna meLavavAmAM macyA rahevuM (ane jJAna teA eTalI badhI jAtanuM che ke AkhI jIMdagI sudhI prayatna karavA chatAM paNa tene pAra pasAya nahi), ke dharmajJAna ( jenA viSe mane hajI ghaNA zakeche ane je pUvA dhaNA jIjJAsu chuM) meLavavA yatna kave, ke lokonAM me rAkhavAM, ke parAkanuM bhAthu sajavuM ? khare, kAMi sUjhatuM nathI. vicAra-kokaDu guMcavAI jAya che. A kSaNika jagatamAM jarUranI vastu (necessaries) nA sAMsA, tyAM mejhAkhanI vastu (luxuries) nI pachavADeja badho vakhata kAM gumAvavA ? meAta Aje levA javuM paDatuM nathI. yamadeva khelAvyA pahelAM hAjara thAya evA dinapratidina kRpALu banate jAya che. ! are ! hamaNAMja A ekAMta sthaLanI zAnti tathA adhArAne cIranAra mArA dIkarAre...' e me mArA kAna kevA camakAvyA che ? 26 vidyAyatamAM mathI rahenArA kuvArA, rAta divasa strI sAthe chUTathI hare kare che te paNa krama vikAra vinAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com P
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 3 -kezava taraphathI narmadane. 27 rahI zake che ? mArA be, mArA dharma-gurUo ane Aryao zuM karatA AvyA che ? paraNavuM e mananI ja mitratA sArU e huM mAnI zakato nathI. paraNavuM eTale, ja keTaleka aMze viSayI thavuM. basa nahi, hAthe karIne huM ne dIvAsaLIne dArUno saMgama nahija thavA uM. bIjA sukhane zo TeTe che ke A sarva-haraka viSayane sobatI ghauM ? ahAhA ! kevI ma-jALanI sattA ! bIjA loko karatAM mAre te kuMvArA rahevAnuM khAsa kAraNa che. bIjA karatAM huM vadhAre zIdhravedI (Sensitive) chuM; bIjA ghaNAeka karatAM mArI AzAo ( sAMsArika temaja dhArmika ) moTI che; bIjA karatAM huM vadhAre svataMtra paNa zIkhAu mana ane ochA baLa vALo chuM; bIjA dhaNAeka paraNyA agAu paraNelAnI ghora aMdhArA vALI bAjuthI ajANyA hoya che, paNa meM te vagara paraNya Iche ane te sAthe anubhavathI kuTuMba piSaNanI muzkelIe cAkhI che. basa, mana eja mANasanuM duzmana che. ane phasosanI vAta che ke ApaNuM pitAnuM mana vaza rahI zakatuM. nathI to pachI bIjAne ApaNuM vaza rahevAnuM pharamAvatAM te tema na kare to tenA upara dAMtI karavAne ApaNane zo adhikAra che ? mana mAravAnA upAyamAM mukhya kuMvArI sthiti che. e meTuM gAbaDuM purAze eTale vahANuM batuM aTakaze. paNa je te gAbaDAne badale apavAda rUpI. nAnAM nAnAM chidro rahI jaze te te vATe dhIme dhIme pANI bharAI, na jaNAya evI rIte hANa pANa pAmavA javAnuMje kaMdarpa, manmatha, mana-ja e nAme kevAM kutsita che :. Pie upon them ! huM jyAre jJAti ke jamatane Dara , thI rAkhate te pachI e aMga vagAsnA anaMga-bhUtathI. zA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 madhumakSikA. mATe bIvuM joie ? tyAre have tane kraeNlI salAma ! duSTa manuSyAhArI cAra, chellI salAma ! mArA pavitra manasvI rAjyanI sImAmAM tAre karIthI paga nahi deve evI zikSA mArA navA mane rAjA tane mAve che. mATe jA, jaladI ahIMthI palAyana karI jA. Hasta thyself, and Ay these hostile plains. tArA strI-nAyaka mane je medha karaze te badhA tarake vherA kAna karIza. mAMsagranthI srI-vADInI gammatamAM azakta ane pAyamAla pA yamAla thavA karatAM kudarata-vADInA bhavya AnaMdamAM aniza hAlI, kuLa mevA jatI, A lokamAM AbhAdI ane pAkamAM paramAnaMdanI AzA dharAvavAne hakkadAra nahi cAuM ? khare tuM DheDa che. mArA RSie kahetA hatA ane hAlanA mANu gADharA jevA upadezA kahe che ke DanI chAyA pazu apavitra che, e kharUM lAge che. mATe huM tArAthI dUra doDIza. dUra-dUra-jaMgala, vADI, nadI, ekAMta gheADA vakhata mATe zeAdhIza. e ramya sthAnamAM ramI AvIzuM ke jethI tArI apavitra thayA amuka mudata sudhI mArA upara paDI mane abhaDAvI zakeja nahi ! bharatharIe bhUla karI ke paraNIne strI sAcavI zakayA nahi, ane ane tavI paDI; sarasvati bhUla karI ke paraNavAnI taiyArI upara AvIne tajI --tajI te tajI pachyu. pachI niratara tenemATe jIryAM kIdhuM; a grejo keTalAka bhUla kare che ke kuvAsanu nAma dharAvI paraNelAnI mAka varte che. mArA nAmamAM e traNenA nAmamAMnA ekke akSara nathI--huM temAMnI eke bhUla nahija rUM. zrI--pelI mAMsa ane hADakAnI banAvelI DhIMgalI kripAka vRkSanA mULa jevI evI je sestAna mUArta -evI e heDaMbA - evI e sUrpaNakhA! khare ene aa ( pelA TApI vALAnA dharmapu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com 4
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 3 je.--kezava taraphathI narmadane. 24 stakamAM kahyuM che te pramANe), taLIA vinAnA khADAmAM 1000 varasa mATe nAMkhavI ja joie-agara rAmacaMdra karyuM tema tenAM te nAka kAna kApavA ja joIe.' are! paNa dunIAmAM lAlaca-vastu na hota to sArA naratAnI parIkSA kema thAta ! strI-lolupI purUSa ane aNakhA zatrune parakhAvavA sArUja kAM A parIkSAviSaya na baDA heya? AhA, deve paNa kevI bhUla karI che ne ? dareka mANasane prajA upana karavAnI pharaja soMpI te pharaja adA karavAnA sAdhana tarIke strI TheravI ! Adama! Adama ! tArA udgAra barAbara che - " Oh, why did God Creator wise ! that peopled highest heav'n With spirits masculine, create at last This novelty on earth, this fair defect Of Nature? and not fill the world at once With men as angles, without feminine ? Or find some other way to generate [fallon, Mankind ? This mischief had not then beAnd more that shall befall innumerable Disturbances on earth through female snares, paNa have hiMdanI vastI pahelAM karatAM vadhavAmAM kAMi kamI nathI. temAM umero karavA karatAM, che tene saMbhALavA-sudhAravAno yatna kAMI nAne suno nathI. vaLI paraNanA2mAM koNa pharaja adA karavAnA umadA udezathI paraNe che ? basa thayuM-anerAjae banne pakSanI dalIlo pUrepUrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burvatumaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. - - : sAMbhaLI lIdhI - have cukAdo lakhAi gayA te naja karA joie. mATe mane mAsa sahu-ja AnadamAM, dharma saMbaMdhI vicAramAM, kudaratanI zeAbAmAM ane deza-paryaTananI vividhatA ( variety ) mAM, zAnti ane sukha bhogavavA ghe; ane je kAMi AtmAne mATe harakoi manuSyane mATe svade( yA paradezI ne mATe uca yA nIca prANIne mATe ane teTaluM cUpakIthI karavA ghA, ane tethI thatA AnaMda khara avasthAmAM ekAMta AvelI nadInA taTe brAsanA - dhelA svaccha jhuMpaDAmAM bAgavatAM bhAgavatAM, A ja AyuSya, zAnti ane umadA vicAramAM ane ethI paNa vadhAre umadA kRtyomAM gALavA dhA--zAnti, zAnti, zAnti. eTalAmAM vALu vakhata thayA ane mAre ghera javAnuM hatuM ethI gulAmabhAI ( e yogInuM nAma hatuM ) ane zAnti-bhAbhI ( e temanAM patinuM nAma hatuM) te namaskAra karI .huM ghera ANye. priya narmada, : patra 4 . kezava tarathI narmadra upara $ dl. + - tArA sadAnA kezava: vaoNza adhurI vAta game tevI heya teA paNa e pUrI mAMtustA rahe che. emaja aDadhuM pIneluM mA bhaLavA bahu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( patra 4 the.--kezava taraphathI narmadane. A yusa game tevuM hoya to paNa tenI tarapha bahu cAhanA rahe che. mane lAge che ke aMgreja loko pyAra bAMdhatI vakhate premALapaNamAM gAMDA ane pAchaLathI laDAlaDamAM gAMDA thAya che enuM kAraNa tathA hinduloko putra-vadhu parane ghera nathI AvI hatI tyAM sudhI ene saMbhArI vakhANa karI phulAya che, ane ghera AvyA pachI enA tarapha dhikkAra paNa evija meTo batAve che enuM kAraNa paNa Aja haze. ardha ItihAsamAM AvelA khyAnathI ane emAMthI maLatA pAThathI huM eTalo badhe AnaMda pAme ke Aja savAre uThIne pahele tyAMja gayo. temanI dhArmika kriyA pUra rI thaI rahetAM sudhI rAha joyA pachI, itihAsa AgaLa cAlyoH kuMvArA rahevAne A pramANe TharAva karI nava vakhatane mATe) manane vaza karyuM. paNa bIjI saMsArika aDaca ne huM kevI rIte vaza karI zakuM ? mArA bhAionI dharakeLavaNImAM khAmIne lIdhe gharamAM A divasa thato kakaLATa ane dhamazANa tathA kuTuMbanA anya janonA ghAMTAmArA vAMcanamAM beThA beThA sAMbhaLI huM kaMTALo. zAntine huM ghaNe zokhIna chuM, eTale A kakaLATa ane duHkhI kare emAM zI navAI ? paise meLavavAnI yukitao racavAmAM vaLI mAruM mana bahu thAkatuM. vaLI mArA sAsulA svabhAvane lIdhe ahIM tahIMthI TIkA thavA lAgI. AthI mArA phlezamAM vadhAre . potAnA duHkha sAthe pArakA dukha umerI navAM du:kha utpanna karavAno mArAmAM meTe durguNa hato. pArakAM duHkhe mArAM karI, temAMthI temane cheDavAnI IcchA ne tema karavAnI zakita gaNavAnI bhUla karI khattA khAte. tIvra lAgaNI vALuM mana sahA du:khaMdAya ja che.. paDane sukhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 madhumakSikA. karavAnI AzA te koI divasa, paNa saphaLa thaI zake, paNa jagatane saMtoSavAnI meTI icchA kema pAra paDI zake ? chevaTe mAruM mana dhIme dhIme ahIdIuM ane redabu ronAruM thaI gayuM. ghaDImAM yati thavAnuM ane ghaDImAM yati-vargamAM cAlatuM aMdhera joI jIMdagIne baLAtkAre aMta ANavAnuM mana karo. A pramANe bharapUra garabaDa vacce ciMtAtura taraMgamAM divasa nigamane karate. jo ke ekAMta sukha te jagamAM che ja nahi te paNa tatvajJAnanI dRSTie jemAM tathA keTalAka ApanA ane keTalAka parAyA deze ta. ra6 AMkha ADA kAna karavAthI ane DahApaNa tathA sAvacenIthI cAlavAthI saMsAravAsI jane sukhI banI zake khara. tene badale huM te evA udhe mata (theory) bAMdhI beDa hato ke jagata du:khIja che. dareka sthitimAM ane muka sukha raheluM hoya che, te bIjI sthitivALA samajI zakatA nathI. temaja eja sthitivALo mANasa paNa aMtara cakSu vinAno hoya te te samajI zakatA nathI. paisAdAra sthitino mANasa paisAthI game teTalo bhabhake mAre paNa aMtaraca vinA e sukhacena ene sukharUpa lAgaze nahi-ene te AnaMdathI bhegavI zakaze nahi. kaseTImAM Avela mANasa jyAM sudhI tattvajJAnanI daSTithI joto nathI tyAM sudhI tene e dhaLA raMganI sthiti apriya lAge che. e no raMga pa enI khubI samajanArane khubIdAra ane ramavA lAge che. kAraNu ke e samaje che ke duniyAmAM ekaevuM duHkha nathI ke je amuka jAtanA sukhathI ramAya na haya, ane jene ApaNe sahana na karI zakIe. jyAM sudhI ApaNe e duHkhamAM jhaMpalAyA nathI tyAM sudhI te Apane asahya lAge che, paNa emAM paDayA pachI te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 4 che. kezava taraphathI narmadane. 33 duHkha evuM jabaruM jaNAtuM nathI. du:khamAMthI je AnaMda ane badha laI zake te mANasa game tevo abhaNa ke garIba hoya te paNa ene je khare tatvajJAnI kahe. vaLI hAlanI keLavaNIe keTalAMka duHkho utpanna karyA che. je garIba mANasa 8-10 rUpIAmAM potAnuM gujarAna calAvI zake tema hoya teja garIba mANasa hAlanI keLavaNI levAthI amuka vastuo ane amuka kArya sivAya te naja cAle ema mAnI vadhAre kharca karavA taiyAra thAya che. abhyAsa (ke je jJAna meLavavAnAM dhaNa sAdhanAmAMnuM eka mAtra che te jema vadhAre tema bhabhako vadhAre joIe ja-tema kharca vadhAre joIe-tema mANasane bIjA karatAM pUjya ane uparI gaNavA joieja--e hAnIkAraka vicAra abhyAsa zabda sAthe sajjaDa maDAgAMThathI guMthAI gayuM che. badhAne eka sarakhI sagavaDa ane mejamajhA maLavI muzkela; AthI tene ene asaMtoSa utpanna thAya che ane ethI kaleza pAme che. sthitine anusarIne cAlavuM ane ceDAthI saMtoSa mAnavo e jeTalI agatyatAno paDe che eTaleja zIkhavA muzkela che. hAlanI keLavaNI sAthe sAdAI, sahanazIlatA, moTuM mana, karakasara, jAta mahenata, zakita vinAno kepa dAbavAnI jarUrIAta vigere guNa ApavAmAM AvatA hota te pAThazALAmAM game teTaluM uMcuM jJAna meLavavA chatAM paNa te mANasa rithati ane samaya pramANe satapathI vartana calAvI zake A ane hindu-saMsAra-paddhatinI khAmI e e ApaNuM bhayaMkara duzmana che. ApaNAmAM ADe dahADe karavAnA kharca, tahevAra para karavAnA kharca, TANe Tacake karavAnA kharca. evI evI jAtanA eTalA badhA kharca karavA paDe che ane raLavAnA rastAmAM eTalI muzkelIo vadhatI jAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burmatumaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ paY madhumakSikA. che ke ethI paNa mANasa asaMtoSI, asatyavAdI ane ahIDIo thAya emAM navAI nathI. mANasane garIbAI jeTaluM naDatI nathI teTaluM piokaLa magarUbI ane avicArIpaNuM naDe che. garIbAI kharA arthamAM garIbAI-to kaI jagAe cheja nahi. mUrNa rIvAjonA kharca, paisAdAra ke moTA dekhAvA mATe khAte DAka DumAka, garIba dekhAvAnI zarama eTalAM vAnAM dUra karIe to pachI garIbAI bhAgyeja jovAmAM Avaze. sAdhAraNa mahenatathI peTIuM te maLI ja rahe. khAvAnA sAMsA enuM nAma kharI garIbAI. bAkInI garIbAI hAthe karI mAthe ANelI balA-potAnI ja mUrkhAInuM phaLa che. have e TIkA parathI khazI AgaLa cAlIe. A vA gupta kalezamAM vakhata mArato hato evAmAM eka amaladAranI mAre pIchAna thaI. enI mAraphata eka rajavADAnA rAjakumArane bhaNAvavA mATe khAnagI zikSaka tarIke mArI nimaNuka thaI. A jagA mane bahu gamI. kAraNuM ke mAruM pANI dekhADavAno ane rAjya khaTapaTa jevAne tathA musApharI karavAnI mArI jIjJAzA vagara kharca pUrI pADavAne sAro lAga maLyo. ekaja mAsamAM rAjakumAra sAthe mAre sArI gharavaTa thaI gaI. jo ke mAro pagAra mAtra rU. 35) neja have te paNa mane apAtAM InAma ane phurasadanA vakhate lakhAtAM pustakonI Avaka gaNatAM cha mAsa Akhare mArI pAse rUA. 500 ) bacyA. mArI jAtanuM sadhaLuM kharca rAjaputra pUrato ane huM karakasara devInI bhAvapUrvaka sevA karate tethI ATalI rakama bacAvI zakayo. eka vakhata zrAvakanA paryuSaNa parvamAM thatI dhAmadhuma jovA jaI AvyA pachI mane ocIte tAva Avyo. saMdhyA samaye mArI pathArI agAzI pAsenI bArI najIka karI hatI. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 4 thaze. kezava taraphathI narmadane vakhate eka vicitra dekhAva* ughADI AMkhe--nahi svapramAM ke nahi bhramaNAmAM-joyAH mArI pathArI pAsenI bArI ane sAmenA chAparA 1ccenA ceAkhaDA AkAzanA kakaDAne raMga badalAvA lAgyA. e vAdaLI bhabhakAdArarIte kATI ane temAMthI taDaDaDa ema madhura jINA avAja sAthe sAnerI, rUperI, lAla-sAnerI, lIlA-sAnerI evA evA aneka raMganAM jINAM prakAzita biMdu vicitra rIte kharavA lAgyAM. ane madhura vAghane avAja kAne paDayeA. te avAja sAthe rUpAnI ghaMTaDI jeA ke sabhaLAyo. temAMnI eka kaDI mAtra mArI krAne jhIlI lIdhI: hasAvIe raDAvIe. manuSya jAtane ame' bAkInA zo kAMi yAda rahyA nahi. thoDI paLamAM vAdha sAthe gAyana karanAra eka mUrtie dekhAva dIdhe. aMtarIkSathI dhIme dhIme nirdoSa ane lAvaNyamaya hAvabhAvathI uta ratI e daitrI smita hAsyathI Acchati thayelA matIALa mAM uparathI cauda varasanI kumAskiA jevI dekhAtI hatI. tenA mastaka upara paherelA tAja ane zarIra paranAM bArIka ane raMga kheraMgI prakAzita vastra, tenI pAMkhAnA tejathI kAI rIte utaratAM nahotAM. eka hAthamAM meM kusumamALA ane bIjA hAthamAM nAjuka devAMzI vINA huMtI. eja divase jaina Atsava jovA gayA hatA tyAM sAMbhaLyuM hatuM ke saMdhyAsamaye kutuhalI devatA'pRthvInI mulAkAta leche, ane tee kAM te manuSya jAtane sukha ApavAmAM agara teA rIbAvavAmAM AnaMda mAne che. e uparathI A mUttane 35 A dekhAva saheja pheraphAra sAthe A putra-mALAnA lakhanAre najare teyelA che. emAM kRtrima karatAM svAbhAvika vicAre vadhAre Akhe patra TriI che-e devIne srInA arthamAM laI rAMkAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 madhumakSikA. - ~ ~-~ dUrathI jotAMja meM tarka bAMdhe ke e koI kutuhalI devatAja haze. chAparAthI addhara te devI bhI. meM tene saviyana namana karyuM. mArA namananA uttaramAM te devIe mAtra mArA tarapha bheda bharelI rIte eka Tase joyA kIdhuM. AthI te huM tenI sAthe vAta karavA vadhAre lalacA. paNa teNI jIbha ane bIjA sarva aMge pAMganI kriyA baMdha karI prANavinimaya karatI hoya tema sthira ubhI rahI. AthI chevaTe huM kaMTALe ane tenI tarapha mAM macakeDI ADuM joyuM. have evo TharAva karyo ke teNInI tara4 mAnanI daSTithI jovuMja nahi thoDI vAramAM devIe mArA prathamanA namaskArano uttara nIce namI namaskArathI Akhe. te nahi gaNakAratAM meM uttara vALyoH "bAla rUpathI bamAvanAra tamArA devadevInA vargane zuM upanAma ApavuM te jaDatuM nahi hovAthI tamane kaI rIte saMbodhana karI zako, nathI. tamAro varga manuSyamAtrane bhamAve che, temanA upara teo jANa paNa na zake evI rIte jAdu kare che, bramaNAmAM rIbAve che; ane jyAre bahu moDuM thAya che tyAre-jyAre tamArA bAhya rUpanA DALanI asara temanI jIrNa AMkhene prathama mAphaka ramaNIya lAgI zakatI nathI tyAre- teo jANe che ke tamArAthI pariNAme sukha ke zAnita nahi. paNa duHkha-mahA duHkhaja thAya che. tamArI maherabAnI hoya che evA mANasane paNa tamArI tAbedArInuM du:kha veThavuM paDe che. vadhAre saMgIna ( solid ) sukha batAvanArane tamAre jAduthI AMdhaLe thayelo mANasa dhikkarI tene duzmana bane che. tamArI luccAinI khabara paDe che tyAre mANasa tenAthI gAme samajI koza pAme che ane duHkhI thAya che. ema tamArathI eka rIte manuSyane sukha nathI, dekhAdekhIthI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 4 - kezava taraphathI narmadane. 7 mAtra kRtrima zokhathI dorAI, tamArI tarapha eka vakhata mAre sArI lAgaNIo hatI. paNa have te dUra karavAnuM kAraNa paNa tameja ApyuM che. ThagavAne IrAdo mUkI daI tame koinA upara kRpA karo te paNa vadhumAM vadhu tame tene ne tamArA devalokanAM ( caLa ) sukha ApI zake. tyAM paNa kAma-krodha vigere pIo kyAM nathI ? te parama purUche pAsethI bhaktibhAve jJAna saMpAdana karI ekAMtavAsI thaI mokSa sAdhavAno nizcaya ze khoTo ? " A sAMbhaLI beparavAIthI hAya karI teNI belI: "tatvajJAna ane junA vicAramAM belA he bInaanubhavI sAhasika vAmanajI ( manikin ) ! sAMbhaLa, huM je kahuM chuM te bhItaramAM kotara. tene vyathA gaNune agara rUmanI bamaNuM samajIne ke khyAdhimAM thatuM bakabakATa mAnIne tArA AtmAne Thagate nA. amAro pratihAsa barAbara samajyA vinA amane tadana dhikjharI kADhavAnI teM himmata dharI che eja tArI mUkhAI che. amArA vargamAM be upavarga che. eka varga sarvakone bhaNAvavA ane raDAvavAmAM AnaMda mAne che. emanAM pUrva kRtyanA phaLathI emane evo avatAra maLe che ke teo ghaNe bhAge ajJAnapaNamAM ane cheDe bhAge jANuM joine sarvane duHkhadAyakaja thaI paDe. e vargamAM koI kaI te amArA kastAM paNa bhabhakAdAra ane varUpavAna hoya che. kAkI e vinAne A varga bolavA cAlavAmAM, varu paheravAmAM ane rUpamAM temaja vartanamAM hAsyajanaka che. bIjo amArA varga pUrva sukRtyanA supariNAme namra svabhAva, udharatA ane paropakAra buddhi tathA caturAI janmathI ja pAmele che. jeoe amArA upara AsthA rAkhI che-jeo amArA upara aNu-vizvAsa ane hemanI dRSTithI jotA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lounatumaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 . madhu kSiA. nathI-jeo amane khuzI rAkhavA e pitAnI pharaja samaje che-jeo pote game tevA sAdA, garIba ke kamajora hevA chatAM nyAyAkhyAya samajI zake che, e ghaNaekane ame jagajAhera ane sukhI banAvyA che. amArA varganI devI bomAM keTalIka (thoDI) te bahuja sAdI, zaramAla ane maryAdazIla hoya che. emane amArA karatAM vadhAre zakti maLelI hoya che paNa te zaktino upayoga karavA te bhAgyeja bahAra nIkaLI paDe che. zAnta vahetI uMDI nadInA jevo emano guNa che, ane zaraNe AvelAne teo sukha cenathI pAra utare che. kharI vAta che ke amArAmAMnI sArAmAM sArI-vadhAremAM vadhAre zaktivALI devI mokSa apAvavA zaktimAna sthI; paNa zuM tuM eTaluM jete nathI ke amArI kRpA ane madada vaDe sukhI thayelo mANasa (sukhane lIdhe )zAtti meLavI zake che ane zAntithI dharma vicAra ane dharma kArya ane e pramANe lAMbe kALe mokSano adhikArI thaI zake che? jagatane anubhava e kaNa ane kaThora che ke emAM visanAro mANasa kAMI nahine kAMI AnaMda vinA kaMTALI jAya che, ane chevaTe enI moTI AzAo te kyAM rahI paNa jarA jeTaluM nAnakaDuM sukha paNa meLavI zakato nathI. ame mANasane uMdhADavA mATe mAtra hAlA gAIe chIe. udha AvavI na AvavI e tenI taMdurastI upara AdhAra rAkhe che. jagatanA kaThora anubhava sAme Tara chalI zake evA bIravIra svabhAvane vIralo purUSa hoya to tene mATe amArA hAlaraDAMnI kAMI jarUra che ja nahi. kAraNa ke taMdurasta ane (duHkha nahi gaNakAranAra mATe duHkha vinAnA mANasane udha lAvavA mATe bAtha upacAranI koI jarUra nathI. paNa evA manuSya A vakhatamAM te kyAM joyA ? evAne javAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 4 - kezava taraphathI narmadane. 28 azakaya te evA thavAnI AzA zI rAkhe che ? svarga-mALe pahoMcavAnI nIsassInAM sAdhu-pagathI eka bIjAthI ghaNe aMtare che. te tArA jevA vaMtAAthI oLaMgI zakAya tema nathI. bIje mArga thoDe ghoDe cheTe AvelAM dhaNuM pagathIAne che te pakaDyA sivAya tAre chUTako nathI. je tAruM mana kevuM calita che? jene tuM prathama pUjya gaNo tenA upara tiraskAra thaze, ane pachI pharI tenAja upara tuM neha batAvavA dIna vadana kare che. (jarA hAsya) emaja tArA sarva nizca adaDha samajavA. gaddhApacIsInuM lohI saMdA uchaLatuM ja hoya che. sthiratna te sahana karI zakatuM nathI. navIna vicAre ubhA kasvA e tenuM kartavya che. e lohIne dhakkA mArI-marAvI zAMta niyamita karavuM ane te dhakkA vakhate dhairya ane sneha balavI tene ekaja sthira thaI jatuM aTakAvavuM e amArI jAduI zaktinuM kartavya che. dunIAnA vagara anubhave thAkele saMyamamAM nAsavAthI tyAM paNa zuM ukALavAne hatA ? mAnuM ukALyuM nahi te putrI, sAsunuM zuM vadhAravAnI hatI ? game tevI nihara mAtA pAsethI paNa hADadhuta thatAM thatAM e kAma zIkhI laIne pachI ene dhakke mAre to bIjI jagAe te kAMI sukhI thavAnI AzA rAkhI zake. nahito dhabIne utare nahi gharano ke nahi ghATano. mATe kAMI paNa abhiprAya AdhyA agAu ke koIpara TIkA karyo agAu banne pakSane vicAra kara .........pota potAnA pakSanI vastI vadhAravA IchanArA anya dhamIne phelAve che ema mArA viSe kalpanA-ja5nA kaste mAM. tane mAre bhakti karI mArA vinIta sevakonI saMkhyAmAM vadhAre karavAnA hetuthI huM tane A kahetI nathI. mArI amuka zakti vaDe me jANyuM che. ke tamArA (mApha karaje, atyAra sudhI bhAna lAvavA sArUM ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. tamane TuMkArAthI khelAvatI hatI. tamArA karatAM ame kAi rIte caDhIAtAM nathI. tame amuka arthamAM zreSTatA dharAve che: ame amuka arthamAM zreSTatA dharAvIe chIe. amArA karatAM zreSTa thavAne tamAre saMbhava che. kAraNake divase divase pAkA thai ghaNA purUSa-prayatna kare teA amArA karatAM dhaNI sArI sthitie tame jai zako. paNa ametA A deha cheDI tamArA jevA rUpamAM AvIe tyAreja e prayatna karI zakIe.) tamArA hAthe kAMi kAMi dhArmika ane sAMsAki kAryamAM deza-sevA banavAnI che--janmabhUmInA kAMika utkarSa thavAne che ema AgaLathI naNI huM tamArA A bAliza ane anubhava-hina vicArA dUra karAvavA AvI chuM. jo tame mArI tarAne dhikkAra dUra karaze! teA tamane A nAnI kusumamALA arpIza. mArI tarapha tamAre sArA bhaktibhAva ane AsthA haze te, ane hAlamAM ghaNAeka dharmISTa, virAgI ke zANA dekhAtA lAkA (jeo pujya pada dhAraNa karatA hoi khvArathI amane dhikkAre chepaNu aMdara khAnethI amArI bhakti, amArI sevA-are amArI gulAmagIrI kare che. paNa camakatA nahi--evAone amArI kRpA nathIja maLatI emane te AgaLa jaNAvelI bIjI devIonA kSaNika bAhya sukha paNa sadAnA aMtara duHkhanu inAma maLe che! ) mAphaka mArI avagaNanA nahi karazo, huM tamane nIti, rIti, dharma, prema-zAryane raste dorIza. emAM AgaLa vadhavuM e tamArI zaktinI vAta che. paNu-yAda rAkhajo-A zabdo yAda rAkhajojo tame amArUM mana sAcavI jANo teA. (hAsya).vI ----'' " vaLI, vaLI, baLI e tamArI vaLI !'" huM adhIrathI vacce khelI uThaze: " basa karA, basa karA; e tamAsa lAMbA bhASagunu vAgbhadhu basa karA. tamArA bhata- tamArA namra bhakta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com 4.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 4 thaze.--kezava tarathI narmadane, (c tAbedAra bhakta mane AjathI gaNe. paNa pelI suMdara kusumamALA mane hAlane hAla ApeA. " dIlagIra thai teNIe uttara ApyA. nahi, yuvAna, nahi, tArUM mana calita cheasthira che. e hAra evA manane mATe nathI. mArI khu zAmata e mArA bhAvika banavAnI kAMI nizAnI nathI. temaja parANe athavA svArthathI e bAva lAvanArane huM mArI eka suMdaramAM suMdara vastunI bheTa ApI dauM evI, hAlanA hindu jevA huM kAMi mUrkha nathI ! (hAsya ) e bhAva te kudaratI~matatA joie.'" "are, devatAe ekalapeTA che;" akaLAne huM ADI uThayA 'hamaNAM te kahe che ke mArI amuka - ktivaDe tArAthI bhaviSyamAM thavAnAM kAma huM nI chuM. tyAre zuM tame nathI jANatAM ke mAre tamArI tara kevA bhAvache? zuM e bhAva uparano che? premaja tame bhAratAM hA-evAja vhema tamane rahI jatA hAya te-e kusuma-mALA ke jenI mane ATalI badhI utsarI che tenAja vaDe mane prahAra karI ahIMne ahIMja pUrA karaza. pa....paNa eka bakSIsanI lAlaca ApI dAvapeca ramA mAM, ' hasatA vane ane hAthanA kAMi vicitra laTake ( ke je bannevaDe mArA hRdayamAM taddana zAMta ane nirdoSa sukhanA zeraDA paDayA. ) eka nAnI kusuma-mALA mArA hAthamAM mUkI te elI yuvAna, khATuM lagADavanuM kAMI kAraNa nathI. amArA upara ekalapeTApaNAnA ke tArApaNAne AreApa mUkavAnI jarUrata thI. A mALA paherA ane sukha-zAntimAM rahe! zAnti tamArI sadAnI saha-gAmI thAo ! vakhata Avye tamane paripatra joiza tyAre--bIjI A mATI mALA paNa paherAvI jaiza mArI shAyatAthI tAre hAthe AgaLa kahelAM "> 66 41 www. - krama rahelAthI thaze. paNa, tejo, yAda rAkhajo, bhUlatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 madhumakSikA. nahi-mArA upara bhaktibhAva ane mane khuzI rAkhavAnI rIta Avaze to -amArI jAta jarA...... che mATe prasaMge yuktithI kAma kADhI levAnI khubI AvaDaze to..." ema kahI sAMbhaLI zakAya nahi evA jINuM svarathI gAtI gAtI, AvI hatI te raste te cAlI gaI ane ekAda paLamAM te aMtardhAna thaI gaI. AkAzamAM vAdaLIo pAchI maLI gaI. raMga badhe pharI gayo. mArA hAthamAM nAMkhelI kusumamALAthI. mAre tAva utarI gayo. A pratyakSa asara ane mArA keTalAka moTethI bolAyavA ugAro e be, mArI AsapAsa beThelA saMbaMdhIone mArI vAta mAnavA mATe mukhya kAraNe na hota te A adbhuta vAta ke te zuM paNa huM poteja na mAnata. manI bhramaNa gaNI kADhata.. A svamamAMthI uThaLe eTale sarve e vAta pUchavA vAgyA paNa mArA maMdavADanI vAta sAMbhaLI AvI caDhelA rAjakumAre khAsa uThavAne Agraha karavAthI huM jamava uThaze.---ane have ApaNe paNa jamavAno samaya thayo che mATe Aje tamArI sAthe besI jamavAne kahA levA dhAruM chuM. je mIjabAnImAM sarakhA svabhAvanA paNa AvyA hoya che te bahu AnaMdadAyaka thaI paDe che. ema kahI ItihAsa eTalethI baMdha karI ame jamavA uDyA tamAre kezava, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra pe 43 - kezava taraphathI narmadane. patra 5 me. kezava taraphathI narmada upara. vaDodarA, tA. 5 - + - + priya narmada, bIje divase Atma-kathana cAlu karyuM - A dekhAva je tyArathI mArA vicAre badalAi gayA. lagna e duHkhanuM kAraNa nahi gaNatAM lagnanI vastunI pasaMdagImAM khAmIne tathA lagna pachI calAvavAnI vartaNukamAM DahApaNanI khoTane duHkhanuM kAraNa gaNavuM evuM have mane bhAna thayuM. paraNavAnI nA kahevAne badale vagara pasaMdagIe paraNavAnI nA kahevAnA TharAvapara AvyA. subhAgye evAmAM eka ThekANuM maLI AvyuM ane meM te yogya tapAsa karI svikAryuM. mane paraNyAne Aje 10 varasa thayAM che eTale te vakhatanI vArtA karatAM mane zaramane badale AnaMda thAya che. mATe. huM tamane te viSe be akSara vistArathI kahuM chuM. tame Azcarya pAmaze ke vaLI aMgrejo mAphaka pasaMdagIne rIvAja ApaNe zI rIte amalamAM mUkI zakIe ? kharuM, paNa mAre rastA judo ja hato. sAdhAraNa rUpa e vAta te pahelAMja levAnI che. bAhya rUpanI paNa mana upara asara thayA sivAya rahetI nathI. bhamatA mananA yuvAnane bhaviSyamAM lAgaNIo pheravavI na paDe e mATe A vAta upara dhyAna ApavAnI jarUra che. ane e parIkSA kAMI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. vadhAre gaMbhIrAI ke buddhine viSaya nathI. huM dhAruM chuM ke ATalI umara sudhI paraNavA tarapha mAre tiraskAra te e sAruM thayuM. kAraNa ke te umaranA ghaNA yuvAnane lagnanI chA kharAba kare che. e vikArathI dUra rahevAne lIdhe huM jJAna meLavavAmAM ane manuSya-svabhAva avalokvAmAM bho rahI zako. ane pukhta umare utpanna thayelI lagnanI IcchA, pasaMdagI karavAmAM joituM DahApaNa pUruM pADI zakI. eka yukitathI huM tene mArA desta te vakhatanI mIThI garaja arthe dosta !) ne ghera maLI zake. huM tene bhaviSyane pati chuM ema kaI rIte teNIne jANavA dIdhuM nahi. vAtacItathI ane keTalAka svAla javAba uparathI teNInA guNa deva huM keTaleka darajaje samajI zaka gaMbhIratA ane maryAdazilatA ( ke je pozAka paheravAnI Dhaba ane bolatI vakhatanA hAva bhAva tathA vAtamAM vaparAtA zabdo uparathI samajI zakAya che ); sAdhAraNa nyAyAtyAya-buddhi vigere magajanA guNa che ke je kAMi sAMsArika viSaya ane dhara kAma viSe svAla pUchavAthI jaNAI Ave che ); sahRdayatA vigere aMta:karaNanA guNa ( ke je mAM-bApa, bhAI-bhAMDu vigere uparanA heta parathI mAlama paDe che); kAma karavAnI hoMza ane tvarA(ke je kaTaleka darajaje kAma karavAnI ane hIMDavAnI jhaDapa uparathI ke jIbha ane hAthanI gatinI tvarA uparathI samajAya che); ane svachatA (ke je acAnaka thayelI mulAkAta vakhatanA dedAra uparathI samajI zakAya che): eTalA guNe kharA jevAnA che. eka daSTie bhoMya pADe agara pustako bhaNI bhaNIne mATe karelA alaMkArita uddagAro ane zabdothI cakIta kare e guNe ke cabAvalApaNuM ane nakharAMnI mAre kAMI jarUra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ patra 5 me. kezAya taraphathI narmadane. 45 ~ nahotI. magajanA guNuvALI strI ( brain-woman ), aMtaHkaraNanA guNavALI strI (heart-woman ) jeTalo AnaMda ke phAyado kadI ApI zakatI nathI. AgaLa kahelA guNe svAbhAvika che. jenAmAM emAMnA ghaNakharA guNe heya tene vidyA vigerethI bIjA keTalAka kRtrima paNa upayogI guNa meLavavA sahelA paDe. e guNa vinAnI chokarIo kRtrima guNa meLavavA adhikArI nathI. chatAM meLave te phAyadAne badale nukasAna kare. bIjA umadA guNe strIone avazya jarUranA che kharo, paNa te hAlanI chokarIomAM mAge te na maLe. ATalA guNe jenA hRdayamAM ropAyelA che tenAmAM keLavaNIthI pachI dhAyo guNa lAvI zakAya. ApaNI hindu sArA kuTuMbanI kanyAomAM ATalA guNe dhANuM karIne heya che paNa kharA. pazu meM sAMbhaLyuM che ke A guNenI parIkSAmAM juvAnI ghaNI vAra chetarAya che. ATaluM te nirvivAda che ke je pukhta umara sudhI jJAna saMpAdana karavAmAM baccA rahyA nathI ane jeo saMsAranI vAta upara lakSa bIlakula ApatA AvyA nathI teo temAM bhUla kareja-are, teo tema karavA tadana aya ane azakta ja che. paNa keLavAyelA juvAnIA emAM bhUla kare che tenuM kAraNa mane ema jaNAya che ke, premanAM pustako ghaNuM vAMcavAthI, pite vAMcelA guNomAMne ekAda guNa chokarImAM jovAthI te sAthe pote vAMcelA bIjA guNe teNamAM te kapI 'che. evuM enuM mana capaLa ane apakava oya che. parIkSA karavAnA A TuMkavakhatanI gaMbhIratA ane DahApaNa upara AkhI damIno AdhAra che, ane lAInI mAphaka emAM paNa ekaja vakhata bhUla thaI zake che e, te bicAre navalaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. kathAnA navarA lakhanArAonA lakhANa vaDe kalpanAmAM uDanAre vedIe yuvAna barAbara jANa nathI. parIkSA thayA pachI mArI dhArelI irachA pramANe mane bhAgIdAra maLavAthI huM bahu AnaMda pAme. ane bane pukhta umaranAM hoI lagna tarataja lIdhuM. Aja daza varasathI ame salAha-zAMti ane sukhacenamAM rahIe chIe. amArI pasaMdagI mATe ekene kadI pastAvAnuM kAraNa maLyuM nathI. rAjakumAranA khAnagI zikSaka tarIke huM jyAre tyAM hato tyAre mArA be nAnA bhAIone mArA hAtha taLe ucheravA tyAM ApyA hatA. ane be varasa pachI teNIe eka putrane janma Ape. ema traNa chokarAMne ucheravAmAM ane gharanA kAmathI mane ajANya rAkhI mArA kAmamAM madada karavAmAM je sevA teNe bajAvI che te huM kadI bhUlavAno nathI. ke te kadI casamAM paherI mArI sAthe sekanDa' nahi karatI, jo ke te ghera maLavA AvanAra sAthe khapa karatAM vadhAre be bI temane khuza karatI nahi, joke te pazcimanI meDama sAheba mAphaka paga upara paga caDhAvIne besI rahI mane cahere sudhAratI nahi, joke ghera ghera phero mArI AvI pitAnuM jJAna ane DahApaNa batAvavA IcchatI nahi-te paNa tenAmAM je amUlya khajAne, je mATe AnaMda, je moTA Teke ane je zaktinuM sthAna mane maLyuM che te mAruM manaja jase zAti-dAtA zAnitanI bhrAnti lAvavAnuM kAraNa mane kadI maLyuM nathI. paraNyA pachI meM tenA sudhArA upara ApeluM lakSa ane tenA svAbhAvika guNa sAthe bhavitavyatA* bhaLavAthI ame je sukhazAnti jogavyAM che ane hAla bhogavIe chIe tenI khujha koI jANI zake * patra 1mAM "pa samAvAya" viSene peregrApha e. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ -~ -~ ~ ~-~ ~ ~ ~-~~-~~-~-- - - - - - patra 5 me.-kezava taraphathI namadane. 47 -~~ tema nathI. jyAre mArA zarUAtanA navA premanI vAta mane yAda Ave che tyAre revanDa rana kenaDInI A lITIo dhaNa AnaMda sAthe sAMbharI Ave che Domestic bliss, that like a barmless dove (Honour and sweet endearnient, keeping guard) Can centre in a little quiet nest [ earth; All that desire would fly for through the That can the world eluding, be itself A world enjoyed; that wants no witness But its own sbarers, and approving heaven; That like a flower deep hid iu rocky clest, Smiles, though 'tis looking only at the sky. candrakAnta (sArA putranuM e nAma pADayuM hatuM.) jyAre cAra varasane thayuM tyAre meM rAjInAmuM ApyuM. te vakhate mane 1000 rUpIAnuM inAma maLyuM. pagAra, pustakanI Avaka, ane bakSIse maLI rUA. 8000 nI rokaDa (jemAMnI keTalIka kaDa sAtinI karakasaranuM pariNAma hatuM) laI huM mArA kuTuMbamAM AvI raheze. rAjakumAra sAthe rahe tyAM sudhI mArA pitAzrIne dara mahine kAMI rakama huM mokalatA nahi. te ema samajIne ke game tema karI mArA bIjA bhAIo tathA pote saMyukta mahenatathI gujarAna calAvavA zakitamAna hoI nibhAvI zakaze. ane mAruM bacAveluM nANuM svaine AgaLa jatAM upayogI thaze. cheDAeka mahinA ghera rahI mArA sarva bhAIone ThekANe pADI tathA pitAzrIne ghaNuM kharI jaMjALamAMthI mukata karI huM tathA zAti ahIM amArA svadeza-taTe AvI rahyAM chIe. lobha e mArA svabhAvathI pratikULa che ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumaNikA. zAnti, zAtinI ja zokhIna che ethI ekaThI karelI puMcha jIvatA sudhI rahe ane amAruM gujarAna cAle tathA deza ane Abha-sevA bajAvI zakAya e raste zodhyuM. keTalAka mANasamAM rUkSa guNa (stern virtue ) hoya che, ane keTalAkamAM saumya guNa ( soft virtue) hoya che. huM e bIjI jAtanI prakRtine chuM. badhAe mAre dAkhale levAnI. kAMI jarUra nathI. tema huM bIjA, dhAMdhaLamAM paDI deza-sevA bajAvanArane dAkhalo lai te pramANe vartavA IchuM te tema thaI zake tema nathI. ane tema karata te je kAMI huM hAla karI zakuchuM teTaluM paNa banI zakata nahi. jaLano mAchalI dUdhamAM jIvI zake nahi. kuTuMba taraphane prema jana-samUha taraphanA premanI nizAnI che ema samajanAra mane kadI ekAMtavAsamAM rahevAnA kAraNathI manuSya-bI (cynic )ne ilkAba ApavA adhIrA nahi ja thAya. lokahita mATe ahI rahyAM rahyAM banatuM karUM chuM; pustaka vAMcuM chuM ane lakhuM chuM; jJAna saMpAdana karuM chuM ane meLaveluM jJAna vagara lobhe vahecuM chuM. Atma kalyANa mATe vaLI A jagA bahuM anumaLe che. dezamAM mArI jamIne ghaNuM che. paNa temAM keda khetI karatuM nathI. kheDutonI sthiti dina pratidina bagaDatI gaI. ane temanI tathA temanA raste ramanAra vANIAnI dAnata bagaDavAthI kudaratanI paNa temanA upara kada thai. garIba ane mahenatu kheDutone rUpIA dhIranAra vANImAe ekanA be nahi paNa) agIAra karavAmAM ane te agIAra meLavavAmAM kheDuta upara julama kasvAmAM hadapAra javAthI te leke bhIkhArI ane duHkhamaya sthitimAM AvI gayA. "jhAjhuM thAya te thoDA mATeja.' Akhare bahaLavA ane vANIAnA pAsAM sevI vANuA banelA khete pAka chapAvI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Barwatumaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 5 ma. sAva takSathI narmadane, 4 corI temane ThagavA lAgyA; ane kaI vakhata bahu julama na sahana thavAthI vANIAnuM lohI paNa pIvA zIkhyA. adhurAmAM pUruM sarakAranuM sAla biyAsane bahu naDayuM. pAka game te thAya te paNa agara khetara paDatara rahyuM hoya te paNa amuka vigheTI to sarakArane ApavI ja paDe. mukhI vigerenA ghara nahi bharyA hoya evA bhAgyazALI kheDuta te koIkaja haze. AhA ! A deza jemanA upara gujarAna mATe AdhAra rAkhe che evA kheDuta lokonI dayAjanaka sthiti joI ne dayA na Ave ? have mArI pAse paise AvavAthI temAMthI bahAra rUpIA meM khetI karAvavAmAM reyA. emAMthI AvatI AvakamAMthI amAruM gujarAna sArI rIte cAle che. vadhe che te huM bhaviSya mATe saMgrahI rAkhuM chuM. bAkInA rUpIAmAMthI traNa hajAra mArA pitAzrInI vatI eka sahukAranA ghera vyAje mUkyA. tenuM vyAja bArebAra mArA pitAzrIne maLe che. banI rahelA traNa hajAra rUpIA enkamAM mUkyA. tenuM vyAja A dAna ane deza hitanA kArya arthe vAparuM chuM. caMdrakAntane 8 varasanI umara sudhI mArI pAseja rAkhe. atA manamAM jaladI paMDita karavAnI khetI IcchAthI pace nahi evuM jJAna ThAMsavAnI meM utAvaLa karI nahotI. mAbApa tarapha heta ane emanI bhakti, sarva tarapha baMdhutva-bhAva, dhIraja, bAlavA cAlavAne viveka ane dharmanAM * mULataH e sarvamAM tene caMcupAta karAvI cUkyo chuM. la khatA vAMcatAM, sAdhAraNa gaNita ane svabhASAnuM saraLa vyAkaraNaH eTaluM te enI mAe tene ramatAM ramatAM zIkhavyuM. je AnaMdadhI candrakAnta tenI mApAse pitAnA navA navA zaka pUjIne ane navI vastunA jJAnanI jAsA batAvate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, wwatumaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 madhumakSiA. tathA jeM yukti ane hAMzathI hAraya mAraphata zAnti tene zIkhavatI te jovAnuM yADAnAja bhAgyamAM haze. tene jJAna ApavAmAM ame "Rather educate than instruct* a boy" e lAbhakAraka paddhatine anusaratAM. kAmane vakhata bAda karatAM bAkIne phurasadane saghaLA vakhatatenI tathA zAnti seAbatamAM kADhavAthI ( AthI bIjI kai vadhAre AnaMdI rIte vakhata gujArI zakAya ?), arasparasa evI hetanI sajjaDa lAgaNI thai hatI ke niyamita vakhate mane ghera AvatA jovAne tathA mArA hAtha jhAlI TaTaLI paDavAne hameza te bAraNA AgaLa AvI AturatAthI ubhA rahetA. enA kAMi doSa Ave ( ane dAkha bhAgyeja AvatA ) tA ' havethI mane khelAvIza nahi ' eTalA zabdo mAtra tene meATAmAM meTI sajA hatI. ATha varasa pUrAM thatAM tene abhyAsa karavA sAra mArA eka mitrane ghera zaheramAM memakalyA. ekAMtavAsamAM ucharavAthI rakhene ataDeA rahI jAya ane svabhAvathI aANyA rahevAthI rakhene bhaviSyamAM saMsAranAM kapaTa ene bahu agamya ane asahya thaI paDe e DI, ane maiM kAMI navuM zIkhavavu DAya tema tenI rIta pAteM nahi kahetAM te chekarAnA peAtAnA jJAna khaLa vaDe e rIta zekhavAne cahna tenI pAse karAvavA ane tema karavAmAM tene eItI madada ApavI--AnuM nAma deAravuM te(education; dueo, Ilead). hAlanI padhdhati e che ke chekarAne kAMI zIkhavavuM ane pachI tenI pAse te taiyAra karelu jevA Icchavu. AthI kadAca enI yAdarAkti vadhe. paNa te pachI kAMI navI vastu vagara zIkhave te samajI zake nahi. evI rIte zakhavavAne instruction (L. struo I bald) kahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 6 ke.- na varaphathI kezavane, 51 -~~... ~ ~ ~~~~~~ ~~ ~ ~ ~~ - ~ ~- ~- ~ ~~ bALa-mitrAmAM maLatA AnaMdano bhAga levA mATe ene nizALe mUkaye..( nahite bALakanI keLavaNI mATe nizALa avazya jarUranIja che ema mAruM mAnavuM nathI. ) ene gayAne mAtra cha mAsa ja thayA che. e vinIta ane sAlasa chokarA vagara amane prathama te ghara khAva dhAya evuM lAgyuM; paNa vakhata sarva duHkhanI samabANa davA heI ame daMpati have ahIM saMtoSathI rahIe chIe. A mAro TuMka itihAsa: mArA vicAro ane anubhavo tathA hAlamAM je kAryomAM huM guMthAyalo chuM te prasaMgopAta kahI jaNAvIza. A pramANe temanuM vRttAMta pUruM thayuM eTale meM mAra lukhA gharane raste pakaDe. sadAne tamAre kezava, ---- patra 6 ke. narmada taraphathI kezava upara amadAvAda. tA. --+ vahAlA kezava, tArA cAra patro Ajanma te sarvameM eka sAthe Ajeja vAMcyA; kAraNa ke mArA eka muMbaIvAsI mitra japana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Buwatumaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. DhoDanA ghera bela hovAthI mane tyAM 2-4 divasathI belAbe hato, tethI tyAM gayuM hatuM. tyAMthI Aje AvyA pachI tArA cAre patra maLyA ane ethI ja tuM tArA navA mitranuM vRtAMta lakhI mekalavAnI icchA pUrI pADI zake. nahito kadAca tArI e icchA, mArA ekaja patrathI TUTI paData. je kAMI thAya che te sArA mATe thAya che. huM ghera heta te temane huM pIchAnuM chuM ema tArA pahelA patranA uttaramAMja lakhata ethI tArI jIjJAsA TUTI jAta. tAro ne mitra te mAre june mitra che. jyAsthA nuM nokarIe lAge che tyArathI mAre tenI sAthe pIchAna thaI che. tenI saghaLI gupta vAta paNa mArAthI chAnI nathI ane ene putra paNa mArAja ghera rahe che. gulAbarAye garIbAInA sakhata ghA sahana karyA che. ane ethI rIDhA thayA che. dareka Apatti temane navA ane vadhAre kaThIna saMkaTa mATe taiyAra karatI; ane dareka AMsu ke je galI paDavAthI AMkhono mela dUra thatuM te, dUra thatA melanI jagAe vadhAre ane uMDA tatvajJAnane jagA ApatuM. deravA ke zikSA ApavA sArU kai paNa mANasa vinAne; vahemI, cepI, ane AtmaghAtI hindune sakhata rIvAjothI sahisalAmata rahevA joItI vaga ke paisAnI hAma vinAno; ane bhoLapaNa tathA sahRdayatAnA saguNone hada uparAMta laI jaI duzmana banAvanAro chatAM kevI abhUta rAktithI, aMdhakAramaya sthiti dUra karI, sasAramAM svastha thaI, zAna ane sAdhAraNa delata bane meLavI satiSa ane mananA sukhamAM ramavAmAM saphaLa thaye che ! kudarata devI buhi-bIja pavanamAM chUTAM vikhere che. temAMnAM ghaNuMeka je ke jagatanI manInjAmAM nAza pAme che ane keTaka bAlyAvasthAnA saMkaTa kaTAnAM rUMdhAi (choked) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 6 che.-narmada taraphathI kezavane, 53 jAya che. to paNa keTalAMka zeDAM te khaDako vacce paNa mULa nAMkhe che; game tema taraphaDI mArIne paNa uce sUrya prakAzamAM hasavA Ave che; ane pitAnI vaMdhyA (sterile) janma bhUmIne vanaspatinI saindaryatAthI khIlave che.. teM emane ItihAsa emanI pAsethI sAMbhaLe te uparAMta emanI jIMdagInA bIjA banAvo ane pheraphAramAMthI bahu zIkhavA jevuM che. temanI gadhdhApacIsInA bArIka ane uchaLatA samayamAM bIjA karatAM temanuM mana be paramAvadhi (extrenes) vacce nahi rahetAM kSaNavAramAM paramAvadhi badalatuM. emanI khAMkha bahu capaLa ane aMtara bahu bhramaNavALuM hoI jagatanI racanA jazna jene koI vAra Acarya, kaI vAra dayA, koI vAra che, ane koI vAra zApaNuM anubhavatA. na DhoDa temane mULathI sArI rIte pI bane che. jagata ane premanI viraka temaNe ghaNIka vAra Akha paDa pAse saMbhASaNa kareluM, tAsa mAM lakhyA pramANe jyAre janma kuMvArA rahevAne potAno nizcaya temaNe jahena DhoDane kahyA te vakhate te temaNe cUpakI rAkhI; paNa pAchaLathI eka satra lakhe temAM mAtra nIcenI kavitAja lakhI hatIH jagatamAM premane lIdhe atizaya duHkha dekhIne, " - hadayathI premane tajavA tane icchA thai pyArA. '' " "viraktimAM ja che zAti' tane siddhAnta e sUjha, " magajanI je nibaLatA dazA duHkha thAya muja manane. " ja rahe che dharma je manamAM thavuM anurakata priya dekhI, " * nivArI tuM zake tene ! mane vizvAsa kayama Ave! " ja nathI AdhIna che tAre AvAM prema aMtarane, " tanyAthI te tajAze nA, nahi zekavA reze." vinA hetu prakaTiye te, jANe zuM koI kAraNathI ? " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 madhumakSikA. A " lIdhe zuM mUlya ApIne! thaye che zuM javA mATe ? " jagatanAM bhUta-prANamAM thayo che janmanI sAthe, " vinA mRtyu javAne e? bhule zuM sunu the brAta! " nahi anurakti je dilamAM, vade che ke pazu tene, " " pazu paNa premanA bhogI, manuja te kema nava hae? " thaze tuM je kadI bhegI prabhune bhakta vana vAsI, " kRti ka taNI jotAM tane zuM prema nahi thAya ? " " vacce je kAkhamAM vanDi jaze te kANanA dahe, " tathA mana-prema mAnavane jaze A deha paDavAthI. " " kadApi bAranA prema nathI je rAcavAne tuM- " " dile, bhavatu ! paraMtu hA ! hadayano prema kyAM jaze? " * sadA vaza rAkhavuM manane dise dakti e sAcI, " "nAvI prema ne nija dharma-hIna mane ke karaze? " "vimaLa mana hoya to vRtti viSayanI vAsanAnavale " paraMtu prema manamAM na pragaTe kema che ?" : "virakita zabdanI vyAkhyo nathI tuja dhyAnamAM AvI." "jagatamAM janma dhArInevanA matyu vizakata ?" , " have je dIrdha dRSTithI, hRdayamAM artha samajIne " " " vismiAMja che zAMti,' thayuM e satya saze ! " " jagatuM A prema hIna karatAM jarUra jaDarUpa te thAze." viraktinI vyAkhyA e aMgreje ApaNe kavi pAsethI kevI hazaArIthI zIkhI lIdhI che. A amuka bAbatamAM viraktinI vAta karatAM sAdhAraNa (general) arthamAM viraktine vicAro tarapha mana deDI jAya che. are, jagatamAM * gajhala. (da. khabaradakara) . : : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Bwatumaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 6 -narmada taraphathI kezavane. 25 rahevuM ane jagatathI virakata rahevuM ema to bane ja nahi. paghaNu mATe ke rakSaNa mATe-game te koI kAraNathI paNa arasparasa khapa paDe che. mANasa jAta svArthI ane jaMgalanA rasiMha ke vAMsa vAMsa uchaLatA mAnaMvALA tophAnI bhayaMkara samudra karatAM paNa vadhAre dhAtakI ane anupakArI che evuM kavionuM kahevuM che ke khoTuM nathI topaNa, pArakAne svArthI joI temanA upara krodha karavAthI ApaNe jAtane ja nukasAna karIe chIe. ApaNe vicAravuM joIe ke ApaNI pitAnI Idriyeja kyAM niHsvArthI che ? aheniza sAthe rahenArI IMdriyo-eka bIjAthI sajaDa joDAyelI Idriya arasparasa ha karI svArtha sAdhavAmAM kevI tatpara che ! anupama suMdarIne jevA IchanArI AMkha AkhA zarIra upara koI vakhate keTale tiraskAra varasAve che ! svAdika vastu jamI AnaMda pAmavA IcchanAra jIbha, peTane ane tene lIdhe AkhA zarIrane kevuM du:kha kare che ! vacA, sparza sukhamAM mohI paDI ke AkhA zarIrane vinAza karAve che. jayAre Ama ApaNuM akeka Idi svArthane lIdhe bIjI paMki tarapha ghAtakI bane che te pachI bIjAonI zI vAta karavI ? tyAre "Make virtue of necessity' ema mAnIne saMtoSa ane kSamA kema dhAraNa na karavAM ? viraktimAM baLavAna mananI jarUra che baliTa manavALe mANasa saMsAramAM sthita thavA chatAM virahita rAkhI zake. saMsAranuM vartana zuSka bhAvathI calAvavuM eja virakti. AnaMda athavA zekamAM bahu mana nahi thaI javuM ane sarva samaya sarva bAbatamAM mananI zAntine dhAne na lAge-hamanA zuddha vicAramAM bhaMgANa na paDe ema vartavuM enuM nAma virakti. kharuM jotAM te duniyAmAM koI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 madhumakSikA. ekAMta sukhI ke ekAMta duHkhI cheja nahi, ema manana karavAthI hamezanA zuddha vicAromAM ane mananI zAtimAM baMgANa paDatuM aTakAvI zakAya che. paisAvALAne putranuM ke strInuM ke kuTuMbanuM ke tana athavA mananI nabaLAinuM ane kaMI nahi te chevaTe kaMIka banAvaTI duHkha paNa haze. manI zAnti sAcavI rAkhavAnI khubI te jAte hayA to ene maLelA sukha kevAM adekhAI karavA jevAM thAya ? mANasa jAtathI tajaya, zarIre saDo ane khAvA pIvAnAM sAdhana vinAne kaMgAla paNuM upara kaheluM zAstra barAbara. bhaNelo hoya te mananA saMtoSa ane AnaMdane khorAka ApavAnAM hajAre sAdhana meLavI zake che. e zAstra zIkhanAre ema vicAra manamAM kayI karavo joie ke ApaNuM duHkhe bIjA karatAM ochAM bhayaMkara cheduHkha evuM nathI ke jenA vize uDe vicAra karatAM AvaDe te te amuka sArA hetuthI ja apAyeluM che ema mAlUma na paDe. pitAnAM duHkha vasAvAne sethI zreSTha upAya e che ke bIjAnAM duHkhe saMbhAravAM. keTalAka prakAre kahe che ke du:khI mANasanI dIlagIrI, hAsyakAraka vAtathI khaseDI zakAyache; paNa huM dhAruM chuM ke potAnAthI vizeSatara duHkhI mANasanuM vRttAMta, potAnuM duHkha vasAvAnI samabANa davA che. * ekavAra mane svama AvyuM ke potAnA duHkhathI . TALI lo ke Izvara pAse pharyAda karavA gayA. izvare temane kAmInA kakaDAmAM saMpatti rAkhavAnI zIkhAmaNa lakhI kalI. paNa ghaNuM loke to potAnA duHkhamAM eTalA garakAva thayA hatA ke teo kAmaLIAne joi zakayAja nahi. keTalAka tene jevA chatAM ciMtAtura mananA lei eka yita te vAMcI tene marma samajI cAvA nI keTalAka piDAe e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 6 .-kharmada taraphathI kezavane paNa - - - - - - - - - -~~~-~- ~ -~ ~- -~-~~\ . * te payasthI vAMce paNa te kAgaLanA lakhanAranA vacana upara vizvAsa nahi lAvatAM bIjA sarva sAthe teo paNa phadamAM sAmela thayA. chevaTe Izvare re pITAvyuM ke, jemane pitAnAM duHkhathI kaMTALo thayo hoya teoe te dukhe temane mATe mukarara karelA khADAmAM nAMkhI javAM. A DhaMDhero pUro pITAI paNa rahyA nahi hoya eTalAmAM te uparA uparI lokonA ToLAM te jagAe bharAvA lAgyAM eka bAjue ubho ubho A sarva AzcaryathI joyA karato hato. thoDIvAramAM khADe pUrAIne thayele Dhagale AkAzane bheTavA lAge. eka pAtaLI havA jevI bAnu ahIM dhAMdhaLa macAvI rahI hatI. tenA jamaNA hAthamAM eka samadarzaka kAca hane, jenuM nAma teNIe tRSNikA pADayuM hatuM. teNe eka khulato jamIna upara ghasaDAte janme pahelAM hate; tenA uparanAM bhUta, pIzAca, rAkSasa, evAM evAM citro, jyAre te Ama tema pharatI tyAre hajAre vicitra dekhAvo ApatAM. tene cahere jarA jaMgalI, niraMkuza ane brAntimaya hato. tenuM nAma kalpanAzakti hatuM. dareka mANasane tenA duHkhanuM poTaluM baMdhAvavAmAM madada karIne tathA te tene mAthe caDhAvIne tene ahIM dorI lAvavAmAM ta guthAyelI hatI. mArA ATalA badhA jAti bhAIone Ama asaMkhya duHkhanA bhAra taLe dabAtA joi, tathA pAse paDelA duHkhanA DhagalA tarapha najara karIne mArA manamAM je duHkha thayuM te behada. te paNa A vakhatanA vicitra dekhAvathI mane kaMIka gammata maLI. eka mANasa saramAto saramAte junI kasabI zAla taLe saMtADeluM poTaluM laIne AvyA. te jyAre teNe kamalA upara pheMkayuM tyAre khabara paDI ke e te nirdhanatA . che. eka deDatAM AvIne habhera eka moTuM pioTaluM pheMkayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA sAchaLathI jaNAyuM ke te enI strI hatI ! keTalAka AzA sAM nisAsA nAMkhatA AvyA, paNa navAinI vAta e che ke joke e nisAsAthI temanuM hRdaya JIrAi jatuM hatuM te paNa temane A DhagalA upara pheMkI nahi detAM, AvyA temanA temaja cAlyAM gayA. keTalIka gharaDI strIo, tAla paDelAM mAthAM ane karacalIo paDelAM tathA khezI gayelAM DAcAM kekavA AvI hatI. keTalAka jIvAnIA pAtAnAM meTAM athavA cImAM nAka, gaNapati jevAM peTa, casmAMvinA na zetre evI AMkhe, nAnAM kapALa ane AgaLa vadhelA dAMtane kekI detA me' taiyA. meM spaSTa joyuM ke ghaNA kharA te kRtrima du:kha nAMkhavA AvyA hatA. kAi vhemsa mALApa, koi durAcArI strI, keAi amaryAda putra, ane i lokonA tiraskArane pheMkatA hatA. navAInI vAta eM che ke adekhAI, krUratA, kapaTa evAM mahA du:khane na sabhAyA te bhale paNa kAka ajJAnatA pheMkavAnuM nAma paNa detuM nahi--khullakA kasama ! e du:khane---e mahAdu:khamaya du:khate kAi sAMbhAratuM paNa nahAvuM ! eka bicArA kAMika vastunuM poTaluM laine AvyeA, temAMthI pApa nAMkhI devA jatAM, ajJAnatAthI puchyuM nAMkhI daSTa raste pAye ! 15 AbadhAne dorI lAvavAnA kAmathI kalpanAzakti paravArI eTale, mane navarA ubhelA joi mArI pAse AvI. jarI DAkaN! enAM darzanathIja mArA manamAM kleza praveza pAmyA. bhInna brA karatAM vadhAre tIvra lAgaNI ane vadhAre jJAnathI mane vadhAre zaka utpanna thatA, ethI e bannethI mane asaSa utpanna thayeAM. ane jyAre izvare karIthI sau ne nAMkhI dIdhelA gAMsaDA sAthe eja DhagalAmAMthI game te gAMsaDI pasaMda karI levA rAjyuM. tyAre mAre joddhA ajJAnatAnA gAMmaDA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 6 .--namAM tarI kezavane. ve temAMthI nahi maLavAthI, te vinavIne mAgavAthI kSaNavAramAM. aMtarIkSathI AvI paDaze. . kalpanAzaktinI dhAMdhaLa A vakhate dIja hatI, pAsenA DhagalAmAMthI ekeka gAMsaDA pAse ubhelAne batAvI, temane amuka gAMsaDA pasaMda karavA bhalAmaNu karatI. eka vRddha mAsa ke jene peAtAnuM zArIrika du:kha phUMkIne putra levAnI IcchA hatI teNe eka cAkelA bApe ke kelA ku-putrane upADI lI. pA kalAkamAM te tAkAnI karAe te rAsAne dADhI kheMcI vaLavA svAmAMDayA ane tenA mAthAmAM * satuM paNa kADhavAnI taiyArImAM hatA, evAmAM tene junA khApa tAM AvyA. te bicAre, DAA pAsethI lIdhelA zArIrika duHkho rIkhAte khuMkhu kaste ane keDanI kamAna karI aMguThA pakaDatA tyAM AvI pahoMcyA. banne jaNa matsyarasa pAnAM duHkha revA beThA, ane eka bIjAnI vastu pAchI ApavA carampasa taiyAra thayA; paNa have temanuM kAMi cAle tema nahotuM. " lene gama pUrta ane khAi AvI sama" hAthanuM karyuM heMge vAge ja te garIbAjhane badale sadavADa, apacA sATe bhukha, du:kha sATe ciMtA ema sATAM karanArAM, kapALe hAtha mUkI lAMbe rAge pAka mUkatAM te joi mArUM dIla cIsavA lAgyuM ane sAthe sAthe temanI mUrkhAi upara mahImAMhIthI hAsya puN thai jatuM, jene sukha gaNIne lIdhuM tenI khubI pAse AvAthI jatI rahe che te mathI, ke pachI je duHkha ApaNI pAse hoya che tenA TevAyalA thavAthI, upara kaheluM pariNAma mAnyuM te huM kahI zakatA nathI. . nAnuM hatuM, tetre teNe meTa pelAe mATuM mAthuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com eka mAsanuM mAthuM bahu mAthAvALA sAthe sAruM karyuM. jyAre
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSika. - ---------~ ~~~ -~-. ... .... ............ ..... - zarIrapara mUkayuM tyAre tene joIne te mAthAno mULa mAlIka ja hasavA lAge. AthI te bicAro jaMkhavANe paDI gaye. ethI ulaTuM, pele moTuM mAthuM dhAraNa karanAre jyAre kapALa upara hAtha pheravavA game tyAre heTha upara hAtha paDavA lAge; ane nAka bahu moTuM hovAthI meM upara hAtha pheravavA jatAM nAkane be traNa lapaDAka vAgI gaI ! ajJAnatAne vara mAgI lenAra huM paNa pastAvAmAM pachAta pAse nahe. mArAM kastAM samajuM sarva koI mANasa ane nAnAM chokarAM paNa mane tavA ane banAvavA lAgyAM tethI kaMTALIne, tathA bIjAne sukha bhogavatA joI, te meLavavAnI icchA thavAthI, ane icchA zakti vinA pUrI nahi paDazathI, manamAM thatA nathI kaMTALImeM mAruM prathamanuM sAna pAchuM meLavavA vivA lAge. A pramANe A pradeza buma pADI pasAra karanAranI raDArathI gAjI rahyA. evAmAM Izvare jApara dayA lAvIne " huM karuM thAya paNa mAvatara kubAvatara na thAya " e zikSA barAbara ThasAvavA, pharIthI daheze pIrAgye ke, pitatAnI vastu sarva keIe pAchI levI. ane te sAthe kalpanAzaktine upara bolAvI laI tenI jagAe zairyavIne mekalI. tenI cAla TharelI hatI, poSAka sAthe tathA cahere gaMbhIra ane AnaMdI hatA. te vAraMvAra AkAza tarapha najara karatI ane tyAM dRSTi keravatI, jethI te devI du:khanA nagalA pAse AvI beThI ke tarataja navAIne dekhAva dekhAze. te Dhagalo prathamathI trIjA bhAgane paNa pare rahyA nahi. akeka mANasane bajAvIne tenuM poTaluM te ApavA lAgI ane tene kevI rIte usakanuM te tanma temAM pheTI khubI rahelI che te barAbara samajAvI sarvane rajA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 9 mo.- jaena roDa taraphathI kAvasajIne. 1 ApI. patra jarA vadhAre lAMbe thaI gayA che. pazu tArAM cArapatranA uttaramAM kAMIka lAMbuM lakhavuM joIe ema jANuM, tathA hajI tAro vakhata bIjI AnaMdI nALamAM gujarAne nathI mATe mananA tAvanI davA tarIke A patra ta Thaka upayogI thaI paDaze ema mAnI, kSamA mAgavA mATe vadhAre dalIlo lakhI lAMbA patrane vadhAre lAMbe karavA nahi chatAM, tuM sArI taMdustImAM hoIza ema IcchI raja mAguM chuM - tAro nehAdhina suhadda tA. -mArA bhAgIdAra ane mitra kAvazajI zeTha upara jaenane Aje eka vicitra patra Avyo che tenI nakala tAre vAMcavA kAle mokalIza. nahi. patra 7 me. jahona koDa taraphathI kAvasajI zeTha upara. muMbaI . - 1 - + mArA vhAlA kAvasajI , tamAsa bAgIra narmada sAthe jyAcchI mAre pIne thaI che tyArathI temanI pAsethI sAMbhaLelI vAta, A dezamAM pharavAnI ane tenI khubIo jovAnI ukaMdha upanna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. - - - - - - - -~~- - , : karI che. gujarAtI bhASA barAbara zIkhavavA mATe ane sAMsArika jJAnane ane hindutatvajJAnano kAMIka aMze bhemIe karavA mATe huM temano ghaNo AbhArI chuM. mane jaNAya che ke A dezamAM dareka vAte meTA zramaNa-pheraphAra (revolution) thayA che. rIvAja, buddhi, zakita, guNa temaja vana sarvemAM moTA pheraphAra thaI gayA che. temane junavaidika kALane ItihAsa vAMcatAM temanI adekhAI AvyA vinA rahe nahiM temanA ucca vicAra, sAdAM paNa mahAna kAma, saraLa svabhAva, uMDuM tatvajJAna, A sarva jotAM ane te sAthe cAlatA jamAnAne sarakhAvatAM kAMI kAMI vicitratA bhAme che. potAnA gharanI vidyA ane janmabhUminA guNa-svabhaoNva tarapha kAMI lakSa na ApatAM, ekadama bIja hAthI prakAzatA AgIAnuM anukaraNa karavA tarapha temanuM mana vadhAre cheDe che. dharma saMbaMdhI ( pozAka ane keTalAka bIjI najIvI bAbate viSe bolavuM hamaNuM mulatavI rAkhatAM) pheraphAra te kharekhara khedakAraja che. kharI khubIthI bhareluM, uMDA tatvajJAna ane bArIka tavA upara caNAyelo Arya dharma, Ihindu bhAgyeja zIkhavA kALajI rAkhato haze. keTalAka te huM hinduchuM ema kabula karatAM ja acakAya che. e vahema ane mUrkhatAthI bharelA te vALa dharmane potAne kahevAmAM zuM mAne che? ema jaNAve che. amArA loko ke jeo pahelAM keTaleka pharajaje A gaNuM utpanna karavAnA ane tene uzkeravAnA kANarU5 varatA hatAteoe have pitAne upalakIo jati-svabhAva choDIne Arya-dharmanI uMDI khAMcakhucamAM paNa ve che. ane tene have jaNajjke Arya jarmane dareka bodha-seka asara uva vicArathI lakhame che. (tame bhAgyeja mAnI zakaze. ke) jaTAdhArI emI. lokonuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 7 me.-jahaeNna kArDa taraphathI kAvasajI. 63 kAma have amArA jAti bhAIomAMnA keTalAka mahApurUe upADI lIdhuM che ! Aryone potAnA gharanI oLakhANa pADavA ane madada karavA have dUra dezI ane thoDA vakhata upara uDatI kalpanAzakitane uDI vicArazakita tarIke bhUlanAra yurepI prajA AgaLa paDI che ! A pheraphAra thavAnAM kAraNe mAM mukhya dharmanAna-dhArmika keLavaNuM ke je dareka mANase nAnapaNathIja meLavavA maMDanuM joie tenI khoTa che. mANasa pitAnI vastune barAbara na pI bane te pachI bIjA lokenA bedhathI ThagAI, pitAnI vastune dhikkAre e ughADuM che. bIjA kAraNamAM, teonAM Dema-prasAraka " brAhmaNa " grantha gaNI zakAya. vedanI suMdara upamAone te graMthoe mAnI na zakAya evI vAtonuM rUpa ApyuM ane Arya prajAne pitAnA vicAranA gulAma ane vahemanuM pillu banAvI, brAhmaNa ane temanA tanuje pUjA bane e svArtha taraja mAtra dRSTi karI. dAkhalA tarIke, yAmAM suvarNa e yogya dakSiNA gaNAtI. rUpAnuM dana niSiddha hatuM. " brAhA" pramAM evuM vilakSaNa kAlsa A pramANe Ape che. je jyAre agnimAM huta thayelI vastuo jevAoe pAchI mAgI tyAre teNe dana karyuM. ane tenAM mathanuM rUpuM thayuM. teTalA mATe rU5 dakSiNamAM Ape tenA gharamAM rUdana thAya. " brAhmaNane lobha je suvarNadAnanuM mukhya kAraNa che tene A kAraNa vaDe DhAMkavAne mana, temanI pachInI vicArasana ( national ) prajA bhAgye ja samajayA sivAya rahI zake. vaLI dareka yag, dareka kArya, dareka ceSTA, " brAhmaNa graMmAM sUcavelI che ane varNavelI che, temAMthI vimukha thavA manA che. pUjana karanArane mAthe nAkhelAM kartAnAM ahemI kAraNe ApelAM che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumaNikA. ane sarva dubaMne mATe tapa pharamAvelAM che. detAM detAM gAya besI jAya, barADA pADe, pharavAthI dUdha jharI jAya, dUdha bagaDe, strI ke gAya be baccAMne janma Ape te 5 nuM vRta AdaravAnAM che : prajAnA aMtaHkara nA rakSaka brAhaNene nImyA tenAM AvAM anivArya pariNAma AvyAM. AvA apavA bahema hAlanA loko kema mAnI zake che ane mane te svadharmanAM mULatAnI khubIthI ajANayA, temAM vaLI AvA na mAnI zakAya evA bodha sAMbhaLavAmAM Ave, eTale pitAnA dharma tara6 vimukha thaI tiraskAra kare emAM zI navAI ? bI ne meTa pheraphAra je mArA jemAM Ave che ne sAMsArika bAbatamAM che. e bAbate hAlamAM moTo lahera karI mUke che. te jAvatAM pahelAM tamane thoDIka prAthamika (ppreiminary) sucanA karavI yogya dhAruM chuM. emanA DAhyAmAM vahyA loko mane hetu prIti nahi paNuM bhakti mAne che. e bhakti dhIme dhIme ghaNe aMze bAra thavA lAgI ( ane tema paya emAM navAI paNa nathI ). chevaTe dharanuM vaitaruM karAvavA ane visanA ddhi karavA athavA temanA zabdomAM kahIe to bAraNuM ughADuM - kha ane hetu, eja laganane ekara udeza lemanAmAM gaNAvyA jAme. jayAre keTAmAM strI maLe che tyAre ke kharca sarva nirya gayuM' agara bAraNAM baMdha thayAM ' eTalAja mATe AkraMda karanArA kare che, tyAre bIjA keTalAkamAM eka kAMTo kADhIne pheMkI de, eka rastAmAMthI dAMta benaravA ucakelI saLI be darakAsethI hAthamAM ramAze, dAMta khetI, bAgIne nAkhI de, tema karInuM bona eka navIna nananI vAta gaNya che. rAMDanAra, smasAnamAMjalapacALa pApaDI (temanAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 7.- jaena TauDa taraphathI kAvasajIne. 65 AnaMdanI nIzAnI) pahere che; smazAnamAM dRSTi AgaLa baLatI cItAnA bhayaMkara ane bodhAyaka rAtA pILA raMga jotAM jotAM hase che, (AjubAjunA lokomAM mazkarI ThA cAle che ane A bhAgyazALI bhAInI uchAmaNI (saMthI vadhAre rakame mAgaNuM karanAranA lAbhamAM ) thAya che. kudaratI niyama e che ke dareka vastunI kharI kismata, tenI kheTa' paDe tyAre ja jaNAya. te agAute vastu maLI hoya te nirasanakAmI bhAse. vArtha sAdhavAmAM hAyabhUta thavAnA ke nIca pazuti tuma karavAnA hetuthI vizeSatara pavitra ane uccatara mananI saMkalana, atakaraNane saMga, ane adazya ekayatAnI kismata kAMI kAcI umaranA ke kamaalanA svajanane samajAve evI, mAtra kAnane khuza karavA tathA putrane parIka hasAvaza bijanma kAlAkAlA zabane uttejana ApanAra hindumAtA jevI kudarata-mA gAMDI nathI. ema che tyAre A hindu loko ke jeo * uTe karyo ke te mANase karyA kA ' e kahevata sArI rIte. pIchAne che, teo pavitra ane svargIya evA vAlAvika mane ba, kRtrima ane svArthI hatathI saMtoSa mAne che emanI prIti mAtra zarIra sAthe che bhitara sAthe bIlakula nathI. araparasanA guNa tathAsvabhAva ane vicAre ( sentiments)nI mAtAthI pragaTelI prIti upara addhinI sarA cAlatI nathI. temAM kAMI saMsArano bAma hete nathI. asalanA hinduomAM A pavitra lAgaNInI pUrNa bujha hatIH "ma-zAva' e asalanuM khAsa lakSaNa(characteristic hatuM. ane e ja kAraNathI teomAM satIne rIvAja nika jame che. kAraNa ke jene vithoNa laDIeka sahana na thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ * madhumakSikA. - tenI sadAnI samAdhithI zuM te deha tyAga karavA tatpara na thAya ? anumAnanI vAta kare mUkI anubhavanI vAta karavA de . juo, amAre ahIM IglAMDamAM ame joie chIe ke ati daDha prema vaza thayelI kumArikAo paraNyA agAu paNa, thavAnA patinA motathI bIjA sAthe lagna karavA nA kahe che ane ciMtAmAM ne ciMtAmAM DAka vakhatamAM kIDA ane dhuLano sabata karavA jAya che. jyAre sara - barTa meIna maraNa pAmyA ane tenI pAchaLa tenI strI zokamAM ne zAkamAM masa gaI te vakhate vakhate A be lITIo lakhI: He first deceased, she. for a little tried To live without him, liked it not and died evA khaMDita hadaya (prolien heartvA dhaNIeka dAkhalA jyAre najare joIe chIe tyAre barAbara samajAya che ke, amAsa karatAM vadhAre netALa, gaMbhIra ane pavitra mananA junA hinduomAM, patinA motathI patni maraNa pAme agara thAya e saMbhavita che. kadAca ema haze ke divase dilase jema hinduonuM mahAmya ghaTatuM gayuM ane premanI samaja kama thatI gaI (tathA brAhmaNe mAtra dharma kriyA vadhAravAmAM ane jIMdagInA dareka sAdAM kAma sAthe paNa dharmane dhema ane kiyA mukatA gayA) ame jema jema lagna mAtra vizvanurU5 (formal) thatuM gayuM, tema tema e satIne rIvAja kharA chamasthI nahi, paNa mArA rUdhane anusarIne paLAvA lAgyuM haze. ane A jotAM parANe satA karavAne rIvAja sarakAre dUra karyuM e kahApaNa bhareluM che. satI thanAramAM helA asaMta mana-meLApanI zakayatA havA janAmAM khaze nahi; te paNa eTaluM mAnI zakAya ke sAdhAraNa sArA mana-meLApane lIdhe pati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5tra 7 me.- jahAna TaeNkDa taraphathI kAvasajIne 67 ' sAthe prema paNa jatAja rahe, jethI punarlagna karavAnI jarUra syuM niha. AvA uccabhAva ane pavitra vicAranI hinda vANInI hAlanI putrIo punarlagna karavA mAge ane vaLI temane madada karavA himAyatIme maLI Ave e zuM ApuM * khedakAraka che. zAstranA be cAra dAkhalA lAvI punarlena siddha karanArA zuM nahi samajatA hoya ke emanA pUrvajo samaya varte sAvadhAna' e lagna samayanA upadezane bahu caturathI anusaratA ? huM kAMi temanAM zAstra bhaNyA nathI. paNa sAMbhaLyuM cheke temanA mahAna zAstrakAra manumahArAje kahyuM cheH bhAionA bhAga, kanyA tathA gAya vigere padArtha eka vakhataja apAya che. paNa ekane Apela bIjane ApI zakAtAM nathI.' vaLI brAhmaNa, kSatrI, vailye vidhavA nArI bIjAne paraNAvavI nahiM. ' ema chatAM khUNe khAcarethI vidhavA-vivAhanA himAyatIo lAve che te je tee je zAstra pramANe vartavA kahe che te te pramANe parepUrA kema vartatA nathI? pAMcAlI pAMca patine varI hatI. tyAre tame paNa eka chokarIne pAMca pati soMpeAnI ? jethI lagnanuM kharca eTaluM echuM ! (kharca ghaTADavAnA medha te teo dararAja kare che!) pAte parAkramI rAnta hovA chatAM su-putra prAptine arthe pAMDu rAjAe peAtAnI rANIne indrAdi deva pAse meAkalI hatI. ane jyAre tema karavA rANIoe pote pativRtA dharma pALanArI che ema kahI AnAkAnI karI tyAre pAMDue zAstranI anumatinAM vacane nahI sAMbhaLAvyAM. te e zAstra-vacana pramANe kAla cAlAnI ! vaLI mArA sAMbhaLyA. pramANe jula juA samaye lakhAmamAM cAsa eka bIjAnA matta virUddhatA batAve che. Adhu kyAM rAkhavA javuM paNa kahe ke AvA upade zAstra-vacana ..: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSiA . kemAMnA keTalAka pote te pamANe varte che ! sudhArAnAM chaTAdAra bhASaNa ApanAra hindu ( hemothInIsa, lyuthara ane kaeNnInI saMyukta hindumUrti) gharamAM te gAya jevo hoya cheane te paNa purUSa AgaLa nahi teTale gharanI kaisarehinda AgaLa ! chatAM vaLI hinduo kahe che ke aMgrejo te bAyaDInA gulAma! kevuM hasavA jevuM !)-pitAnA bodha pramANe pite gharamAM nahi vartatAM bIjAne te pramANe vartavavA IcachanArano bAdha keTalo asarakAraka thaI paDe te samajavuM muzkela nathI. pAye pAke rAkhe te ghara paDavAnI (ane ethI saja kastAnI mahenatanI) kAMI dhAstI rahe nahi. lagnanA rIvAja vyAjabI ane majabuta karyA hoya te pachI punarlagna karavAnI jarUra bhAgye ja paDe. vaLI junA rIvAjo sAthe ajJAnatArUpI saresathI sajaDa cATelA hinduo, sudhArakonI A hadapAranI zIkhAmaNa hazI kADhe che ane e sAthe sudhArakonA bIjA sArA prayatna upara paNa pANI phare che. gadhe sAkarathI mare che te tene jherathI zA sAruM mAravuM joie ? sudhArako, lagna ke je bhaviSathanI AkhI jIMdagIne pAyo che te pAko kare, te pachI emanI A temaja bIjA sarva sudhArAnI IcchA paripUrNa thAya kharI. vaLI punarlagnanI chUTa A ajJAna ane svAthI samayamAM maLavAthI strIo tene kevo khedakAraka pariNAma lAvaze te paNa vicAravAnuM che. eenI bAbatamAM, manane prema e . lakhane pAme nahi hovAthI, daMpatImAM aNabanAva thavo vAbhAvika ja che; ane pariNAme strI ke jenA hAthamAM purUSanuM jIvana rahyuM che te jai rahelI rIte tenuM kAsaLa kADhavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 7 me -jahaina TauDa taraphathI kAvasajIne. 18 - - -~ ~ mana kare e paNa saMbhavita che. strIonuM hRdaya evuM che ke jenI aMdara sarva pAka utarI zake che. jevI te jamIna kheDavAnI khubI te tene pAka. Arya-dharma-nIti ane keLavaNunA haLathI kheDAvAthI ane vizvAsanA khAtarathI, te jamInamAM komaLa prema-kusumapAka harakI uThe che; ajJAna ane hemI pati-kheDuta nA hAthe avizvAsa-khAtara naMkhAvAthI kaMkAsakAMTA, ajJAna-kiMpAkaphaLa ane e bIje kharAba pAka AMkhane kaMTALo ApavA ugI Ave che. mArA upara patine vizvAsa nathI ke heta nathI ema jarA paNa hema khAI gayelI strI, punarlagnanI cheka chUTa rUpI hathIArane upayoga karatAM AMcako zAnI khAya ? amArA IMglAMDanA dAkhalA lenAra tyAMnI kharAba bAju kema tapAsatA nathI? ujaLuM eTaluM badhuM kAMI dUdha ja hoya che ? sudhArako kaNa ane kevI vartaNUkanA che te paNa juo. sudhArAnuM kharuM nAma dharAvanArA te AMgaLInA veDhe gaNAya eTalAja che ( te paNa gujarAta kAThIAvADa karatAM bIjA pradezamAM vadhAre che. teo jhAjhA pANIne ja zAMta vahethI kheMcI jAya che. ) bAkI ghaNuM te cAlatI helamAM besanArA che. jamAne sudhArAnA cagaDoLe caDele joI nAma kADhanArA ghaNuM che. pArakAM chokarAM jati karanArAmAMnA koNe je jAte dhAraNa karyo ? mahetAjI durgArAma vidhavA vivAhane bodha jyAM tyAM karatA pharatA. koI divasa bhAgyeja bedha sivAya khAlI jato hate. bicArI DuMgarapurI mathurI' temanA bedhathI temanI sAthe punarlagna karavA taiyAra thaI phajeta maLI. mahetAe tenI sAthe punarlagna nahi karatAM kaI kumArikA sAthe hastameLApa ; ane te sAthe jAherAtamAM pratijJA lIdhI ke " A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. mom jathI jAheramAM, punarlanane bodhaja nahi karuM. " ( tema karyA vinA kanyA kyAM rastAmAM paDI hoya ?) AvA dAkhalA bIjA nathI ema nathI. ene e narmada prathama zuM baMdha karate ane pAchaLathI tenA vicAra kevA karI gayA hatA ? bhASA, sattA ke jaranA vegamAM lokone tANavAnI zakti vALA, ThaMDA peTe ane sau sAthe maLI vicAra karI ekamata thayA pachI pitAnA vicAra amalamAM mUkavA tathA pitAnI ugra zakita ajamAvavA taiyAra thatA hoya te kevuM sAruM ? A to IMglAMDanA eka graMthakAranA kahevA jevuM thAya che. te kahe che ke, " mArA pakSamAM cha mANasa mArA jevA Apo te pachI dunIAnI AsapAsa sUrya phare che, ane prakAza ke garamI ekakenuM kAraNa sUrya nathI, evo mata sarvatra prasarAvavAmAM mane kAMI muzkelI nathI ! " atre amI tathA huM sarva khuzImAM chIe ane tamArA tathA sarva kuTuMbanA kuzaLakSema samAcAra sAMbhaLavA IchIe chIe. sevaka tamAro. G. Todd. patra 8 me. ---0:- narmada taraphathI gulAbarAya upara. amadAvAda. tA. + - + = + dIlejAna dosta, huM Aja ghaNA divase kAgaLa lakhavA beThechuM, mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lunatumaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--narmada tarathI gulAbarAyane. 71 sAmaTu sATuM vALavuM joie. mane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke, tamArA navA mitra kezava mArA junA mitra che. ame dhRNA vakhata sudhI te bhegA rahelA chIe. ene svabhAva tamArA jeveAja che. tamArA anubhava enAmAM nathI eTaluM kAcu che. tamArI mAphaka emaNe paNa pukhtaumare pasaMdagIthI lagna (choicemarriage) karavAnA nizcaya karyA hatA. ane te pramANe hamaNAM theDu thayAM te kharaDAyA che ! mArA sAMbhaLavA pramANe te potAnI pasadagImAM chetarAyA nathI. ApaNA mitra kezavanA navA vivAhanI vAta yAda AvavAthI ane hamaNAM vedanAM pustako vAMcavAmAM guMthAyale hAvAthI e jamAnA vAraMvAra najara AgaLa khaDA thavAthI, A kAgaLamAM kAMI kAMi vicArA citarAi gayA che. hai vizvAvasu deva, A sthAnethI uThA--jenuM zarIra suvikAsa pAmyuM. hAya evI kumArikA pAse jAo. tene patni dharmamAM lAveA. ane tene tenA svAmI sAthe meLave." e rUgvedanA zleAka sAkSI pUre che ke vaidika kALamAM pukhta umareja kanyAne paraNAvatAM. pukhta umare kanyAne paraNAvatAM eTaluMja nahi paNa kanyAnI zeAdhamAM mANuse karatAM ane te mANuse umara, guNu ane rUpamAM yAgya kanyA joI, vara temaja kanyAnI lagna mATe anumati letAM. kanyAnI anumati sivAya kAMI thatuja nahi. " je rastethI ApaNA mitrA lagna mATe kumArikAnI zodhamAM jAya che te saraLa ane niSkaMTaka thAe.........huM deve ! pati-patni su-yukta thAo !" e loTa batAvI Ape che ke pati-patninA yAgya joDakAM mATe khanatI mahenata ane sAvacetI levAmAM teo kasura karatA nahi. keTalIka kanyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. ~~~~~ ~~~ janma kuMvArI paNa rahetI ane teonI tarapha sarva kaI mAnanI najarathI jotuM. paraNyA pachI paNa strIone sAruM mAna maLatuM. ane gharamAM teo sAre adhikAra bhagavatI. lagna vakhate bolavAnA eka maMtramAM ema bolatA ke "tArA (patinA) gRha pratye jA; gRha-patni thA; ane gRhamanA sarva upara ane dhikAra bhogava. tArA zvazura ane zrane tAre prabhAva dekhADa ane tArI naNaMda tathA diyaranI adhiSThAtrI thA." gharamAM strIonuM prathamathI ja keTaluM calaNa ane mAna hatuM te A uparathI saheja samajAya che. ane e strIonuM eTaluM calahuM ane mAna hoya emAM navAI paNa zI ? te leke jAsutA hatA ke guNavAna purUSa,guNavAna strIthI ja janma pAmavAnA che. temane zikSaNa sArI rIte apAtuM. temane mATe pIDAkArI baMdhane na hatAM. vaidika kALanI strIo bhakitamAM bhAga letI; kriyA karavAmAM madada karatI; keTalIka sUkate racatI ane yajJa- kriyA paNa karatI. rAjAo ane zrImanto mahAna prasaMge temane notaratA. pati-patni sAthe AhutI ApatAM ane ema karI svargamAM paNa sAthe javAnI umeda rAkhatAM, janamaMDaLanAM sukhane lAvo levAmAM temane kAMI baMdhana naDanuM nahi. yuropanI strIo mAphaka eone purUSa-maMDaLamAM ati chuTathI bhaLavAnI rajA maLatI nahi. te paNa atyaMta gupta vAsa ane baMdhanathI paNa teo tadana ajANa ja hatI. eka vidvAna hindu ItihAsa-kartA (mI. datta) lakhe che ke "traNa cAra hajAra varasa agAu hiMdamAM je mAna ane chUTa strIone maLatAM tenA karatAM vizeSa te grIsa ane romanA ati sudharelA divasomAM paNa te dezomAM temane maLelAM nathI." maryAdAnI sAthe apAtI chUTa, chUTa sAthe rakhAte dAba, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 mo -narmada taraphathI gulAbarAyane. 73 * . . . . . . --~-~- - * -~~~ ~ ~-~~-~- - ~ -~ ane dAba chatAM batAvAtI mAna ane snehanI komaLa lAgaNIoH e asalanA DAghA AryonI, strI tarapha vartana calAvavAnI nIti hatI. ane e nIti aMgrejI udadhata nIti karatAM keTalI zreSTatA bhogave che te, aMgrejomAM cAlatA aMdhera jANanArAne kahevuM paDe tema nathI. paNa e asalanuM zreTa" ghaTI ghaTIne have "sAruM" to zuM, paNa " sAdhAraNa" paNa kyAM rahyuM che? agAu mAphaka strIomAM vedanuM, dharakArabhAranuM ane mAna sAcavavAnuM jJAna, purUSa-varganI bhUlathI tadanaja nAza pAmIne, have je sthiti thaI che te jotAM kamakamI ane zeka mizrita hAsya thayA vinA rahetuM nathI.jozIloko janmotrImAM ane sAhityakAre sAhityamAM strI-ratna, kanyA-ratna ema lakhe che; tyAre bIjI taraphathI ApaNe hindu bhAIo temane barAbara paththara sama gaNe che. (ane ratna paNa rasAyaNika najare jotAM paththara che ke bIjuM kAMI!) e pratipAdana (assertion) nA purA kayAM AdhA che. pahelAM juo ke samaju ane dhanADhaya loko kanyAne keLavavA ke bhaviSyanA sukhanAM sAdhana ApavA kAMI darakAra rAkhatA nathI. ane pachI jema paththara pheMkI daIe tema ayogya varanA hAthamAM tene pheMkI de che. tyAM paNa ghaNIka vA re te tene sAsarI paththara tulya ja gaNe che-paththara jeTaluM ja mAna Ape che.caDhanArtha stupuSyanta raste tatra tA: e mana-vAkya bhUlI jaI, tethI tadana ulaTuM ja AcaraNa calAve che. mana, vacana ane karma e traNa vaDe thayelAM lagnanA saMbaMdhamAM zAstra vacana che ke, patinI irachA eja patni nI vartaNuka; ane pati game tevo hoya to paNa tenI icchAne Adhina thavuM eja eno dharma che. patine hajAra deva devInI sevA karavI paDe che ane hajAra prakAranI nIti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 madhumakSikA. pALavI paDe che; paNa sra ene bhalA bhuMDA paNa patinI icchA ke AnA eja dharma; AvA kheAdha zAsra-kartAe karyA, te kAM mAtra vidhyanurUpa (formal) lagnanA saMbaMdha mAM pALavA mATe nahi. paNa upara kahyA pramANe mana vacana ane karmanA trikathI je lagna thAya teneja mATe che. have evA trikathI keTalAM lagna thAya che te joie. khAnadAnIthI meAhanArA kAkA, bhUkhe maratA ke Aya vinAnA kamaakkalanA bALakane potAnI yuvAna kanyA Ape che. evA dAkhalA kAMi theADA nathI. pAchaLathI patinI ajJAnatA, mUrkhAmI tathA durbaLatA sAthe, bIjA rasathI duSTa irAdo pAra pADavA icchanArane bhabhakA sarakhAmaNImAM AvavAthI, ke pAi pAinI tagIe maratA kuMTubamAM potAne paDatI kRtrima ane ghaNI vAra te kharI taMgIe pUrI pADavAnI icchAthI, te yuvAna kanyAe dhIme dhIme anIti zIkheche. e kanyAonA vaDIlee e tene A du:khamAM nAMkhyA agAu, ucca vicAre ane nIti zIkhavI hota te paNa te bicArIe te sahana karavA samartha thai zakata; ane Ama avaLAM kAMDAM mAravAne badale karame lakhelA patine dhIme dhIme dareka rIte ThekANe lAvavAnI jarUrIAta joi tema .karata. ethI AgaLa cAlatAM dhamadhAkAra cAlatA kanyA vikrayanA vepAra paNa emaja batAve che ke strI ke kanyA patharAthI vizeSa nathI. maraNa pathArIe paDelA dhanADhaya DAsA yuvAna ALAnA hastameLApanI AzA rAkhI zake che. halakI kAmanA lokA paradeza jai kanyAne zaNagArI dakSiNA sATe ca jJAtimAM vece che. ( koI vakhate te| A kanyA-vikrayanA svAda cAkhanArAo chekarAne strIne svAMga paherAvI paragAma jai paraNAvI nAzI Ave che. pachI garIba bicAreya vararAjA lAkamAM hAsyanA DarathI pulliMga-patnine Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--narmada taraphathI gulAbarAyane, 75 muMge moDhe kADhI mUke che. pukhta umaranA halakA kuLanA le ke upara upakAra(!) karanArA paNa thoDA hetA nathI. "zeTha, mArI dIkarInI umara vIzeka varasanI thaI che. InA dAMta juo -olyA dADamanI kaLIyA joI lyo. InuM kapALa kevuM tagatagatuM che ! ane rUpe rage te raMbhA kaho toya cAle. hAle tAre te jANe hAthaNuM hAlI. pa...Na, huM te zeTha sAba have eTale muMjhANo chuM ke na pUcho vAta. dIcarI manIsa yAM lagI rAkhI mUkAya ? tamArA jevA dAnastA ne khabaDa dAra varanI bhALamAne bhALamAM maTI thaI jaI. kharUM pUchAvo to evI kanyA sArU bhAre bhAra rUpIA ApatAMya ha te acakAuM nahi. Ita Ima kaneke tamAre ne ane vidhyAtarAne lekha lakhelo tImAM; nIkara tamArA lagaNa e apacharA cyAM. thI? mATe mAne ne have vANa-vadhA badhI javA do. , karIo berIo te kahevAne, paNa phoka hajAra samajaje. jAva; paNa jeje , koI jANe kare nahi. vADa sAMbhaLe ne vADane kAMTe sAMbhaLe. tamAre ne amAre te kAMI judAI che ? Ate jANe ThIIka, tamAruM ghara dIpe imAM ame rAjI." AvA upakAra(!) karanArA paNa keTalAka amuka pradezamAM hajI nathI bIrAjatA ema nathI. keTalAka garIba loko khAvAnA duHkhathI bahu pIDAya tyAre paragAma nIkaLI paDI pitAnAthI kAMIka sArI sthitinA halakA kuLavALAnA ghera jai pitAnI (thavAnI ! ) kanyAnA sagapaNanI vAta kare che ane garajAu gharamAMthI miSTAna khAvA pAme che. Ama, eka taraphathI enI bairI ghera rahI rahI garbhanuM pAlana kare che tyAre bIjI taraphathI tene bahAdura ja A pramANe akSare akSara A patra-mALAnA lekhakanA eka mitre jAte sAMbhaLelA che; emAM kAMI atizayokti nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. pati sthaLe sthaLe bhaTakI miSTAna pAme che. ane ema miSTAna pAme te kAMI navAInI vAta nathI. kAraNa ke vacalA vAMdhAne lekamAM, kanyA maLavAnI vAta karanArA paNa priya thaI paDe che ! keTalAMka joDakAM jatAM to emaja thaI Ave che ke e kanyA varanI pUrva bhavanI hAle gAnArI haze ke dAI haze ke ......haze ? mane to lAge che ke hinduomAM pretane agnidAha karavAne badale bhUmidAhano rIvAja heta dhanAdraya maDadAnA mAyALu putro navI mA paNa sahelathI meLavI zakata kharA. ane "uMcA" mANasanI vAtaja na karavI. uMcA, uMcA te ke vaDA? amArA amadAvAdanA gaDha jeTalA uMcA. hA, sAcuM kahuM chuM. [ tame gAmathI dUra jaI rahyA eTale kadAca AthI ajANyA haze, eTale navAI lAgaze. paNa camakaze nahi.] khAvA mATe aThavADiyAnuM anna paNuM pUruM na hoya ane pavanathI phUlelA moTA peTanI zobhA dekhADavA udhADA pharatA hoya, evA "uMcA " lokonA gharamAM kanyA ApavI e mahA bhAgya gaNAya che. paisAdAra ane amaladAra ko paNa evA mANasanI khAnadAnIne mahI paDe che. kanyA sAthe bhArebhArarUpIAne kapALamAM kAma:-are bhUlyo, cAMle karavA uparAMta temanA AkhA kuTuMbanA gulAma thaI rahevAmAM vaDAI mAne che. A uMcA rAjA e pachI 5-7 rANIo na paraNe to temanA jevuM mUrkha bIjuM koNa? e rANIonI jIbha ane rANAnI soTInI harIphAI thI vadhAre lAsyakAraka phArasa kadI bhAgye ja jovA maLe! bAi gulAba, kharuM kahuM chuM ke trAhIta tarIke dUrathI (front Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18urnatumaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.- narmada taraphathI gulAbarAyane. 77 a safe distance) hinduone A ghara-saMsAranAM ane judA judA dharmanA nAyakonAM vartananAM phArasa jovAmAM eTalI gammata ane kutuhala thAya ke ApaNuM kharAM duHkha-sukha sarva bhUlI javAya; paNa aphasosa e che ke ApaNe e sarvanI vacce sthita thayelA hovAthI te phArasathI thatuM hoya, zoka-mizrita ane mAtra duHkha vadhAranAruM ja hoya che. jyAM strIonI kismata A pramANe ratnane badale paththara jeTalI thAya che, jyAM strI-purUSanA pavitra saMbaMdha upara eka bALakanI mata jeTaluM ja dhyAna apAya che, jyAM nAnA (temaja keTalIka vakhate meTAmAM majAka ane vakhata gALavAnAM - sAdhana tarIke strIonI vAta karI temane DhIMgalI mAphaka lekhavAya che, tyAM pachI purUSanA dIlAsAnI, puruSanA sukhanI, uccatara vicAranI, svadeza dAjhanI, tana ane mananA taMdurasta bALakonI zI AzA rakhAya ? bALaka janme che tyArathI tenAM jJAna ane guNa-svabhAvanuM baMdhAraNa thavA mAMDe che. te bane tenI AsapAsanA mANasanA upara AdhAra rAkhe che. AsapAsanA mANasamAM mA ane anya -sI-varga mukhya che. kAraNa ke bALakane purUSa karatAM strInI sebatamAM vadhAre rahevAnuM hoya che. jJAna ane svabhAvanuM baMdhAraNa ghaNe bhAge A sthaLe ane A umare thAya che. mATe bALaka (bhaviSyanA pitAnA jJAna ane svabhAva (ke jemAM baMdhutvabhAva, satya, nIti, dharmajJAna vigere bIja avazya joIeja.) ne sadhaLo AdhAra strI-vargaupara ja che. ApaNA loko tamAma eka mate kabula kare che ke gharanI AbarU ane gharano kArabhAra to strathIja che. vaLI purUSa varganI AbAdI, vizeSa vikhyAti ane janamaMDaLamAM dhAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lunatumaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. upayogI thavA mATe prayatna e sarva gharanI zakti ane komaLa hAya (strIonAM ja kAma) upara AdhAra rAkhe che. ApaNe jANIe chIe ke jJAti temaja dezanI AbAdI amuka sArA keLavAyalA ( zabdanA kharA arthamAM) bahAdura nara upara che; evA nara nIkaLavAne AdhAra temane nAnapaNamAM maLelA zikSaNa upara che. ane te zikSaNano AdhAra temanI mA vigere strI-varga upara che.---A sarva jatAM bALaka, yuvAna, kuTuMba ane dezanI AbAdI mATe strIonI unnati thavAnI khAsa jarUra che. temane potAnA svataMtra vicAra karavAnI ane te gharamAM jaNAvavAnI mAnasika kasarata maLavI joIe. gharakAma te temanI eNkadara pharajane eka peTAbhAga gaNuM, bIjI pharajothI vAkepha karavI joie. temanAM mana meTAM, vicAra uccatara, svabhAva sahRdaya, ane jJAna saMsAra ane dharma ane saMbaMdhI hevuM joIe. A sarva kAMI eka be divasanI ramata nathI. vakhatanuM kAma vakhataja kareche. te guNa meLavavA amuka varasa sudhI prayatna jarU ja jeIe. ane e guNa meLavyA sivAya koI kanyAne jo, ane koI strIne mAtA banavAne bIlakula hakakaja nathI. taratAM AvaDatuM haze evo mANasa paNa paththaranI zilA laI nadImAM paDaze to paththara tene pitAnI sAthe nadItaLanAM darzana karAvazeja. ane tasvAnI kaLAthI tadana ajA mANasa paNa je tuMbaDuM bAMdhI paDaze te tene te tuMbaDuM potAnI sAthe pANI upara addhara ramADaze. paththara jevI kaThaNa hadayavALI, ane jenI pAse AvanAranA paga bhAgavA zivAya bIjuM kAMI phaLa maLI zake nahi, evA svabhAvanI strI game te mALa, sahRdaya temaja capaLa mANasane paNa pitAnI tulya karI nAMkhazeja. ane tuMbaDA jevI halakI, upara bhAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.-manasukha taraphathI kezavane. 78 AvavA chatAM paNa uMcane uMca vicAramAMja rahenArI, tenAja jevI nAjuka ane tenAja jevA kudaratathI meLavelA vairnIza vALI strI, tenA saMbatIne hamezAM saMsAra-jaLanA khArA samudranA durvikAra ke duSkRtyarUpI taLIe jatuM aTakAvaze ane sadA potAnI sAthe uccatara sthitieja rAkhaze. tAre ane tuMbaDuM banne maLe eTale to pachI kahevuM ja zuM ? hAla eja. caMdrakAnta khuzImAM che. enA saMbaMdhI vizeSa khuzAlInA samAcAra lakhavA, AvatI vakhata mATe mulatavI rAkhuM chuM. tamAre narmada patra 9 me. manasukha taraphathI tenA mitra kezavane. lAhAra, tA. + = + = + priya kezava, gaI vakhata jyAre ApaNuM prathama mulAkAta thaI, ane karakasara saMbaMdhI vAta cAlatAM mArA vicAre tamane bahu rUcA tethI ApaNuM mitratA baMdhAI, te vakhate tame tamArI jIMdagIne hevAla TuMkamAM kahI batAvyo hato. mArI jIdagI, mArA kahelA vicAronuM daSTAMtaja che, ema samajI te tamane te vakhate kahevA Atura jIjJAsA hatI; paNa ahIMnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80. madhumakSikA. vepAra saMbaMdhI jarUranA kAmane lIdhe ocIMtA AvelA tAre mane ahIM bolAvI lI; eTale te jIjJAsA patra mAraphata pUrI karuM chuM. | mArA pitA eka gora hatA. sthitinA pramANamAM temanI keLavaNuM vadhAre hatI ane keLavaNI karatAM udAratA vadhAre hatI. jo ke te sAdhAraNa sthitimAM hatA te paNa temanAthI vadhAre garIba khuzAmatI vinAnA na hatA. udAra buddhine lIdhe temane te kAMI ApatA, tethI teo temanAM vakhANa karatA; ane eTaluM ja mAtra emane joItuM hatuM. rAjAne lazkarane AgevAna thavAnI jeTalI hoMza hoya che teTalI ja hoMza, mArA bApane ghAlamAM AgevAna tarIke phara mAnI hatI. te vakhate te gujarAta ane kAThIAvADanI junI vArtAo kahetA ane loko kRtrima hAsyathI hasatA; ane "jhINAzA ane kulaNazI zeTha'nI vAta sAMbhaLIne to (vAtano bedha ane te bodha ApanAra nA vartananI virUddhatA manamAM yAda AvavAthI, ) sarva hasAhasanI garjanA karI mUkatA. jema jema te bIjAne Anada ApatA tema tema temanA pitAnA AnaMdamAM vadhAre cata.te sArI dunIAne cahAtA ane sArI dunIA mane cAhe che ema mAnatA. temanI dolata juja hovAthI lagabhaga sarva vaparAI gaI. bALa baccAM mATe kAMi mUkI javAnI temanI icchAja hatI. kAraNa ke paise te mATI che ema samajI vidhAja ApavI ane vidhA e zreSTha vAraso che, ema te kahetA. A hetuthI temaNe jAte amane keLavyA ane amArI buddhi temaja nIti sudhAravA eka sarakhI mahenata lIdhI. amane zikhavyuM ke " sArvajanika paramArthabuddhi ( unival Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18urnatumaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 9 me.--manasukha tarathI kezavane benevolence ) e manuSya jAtine nikaTa sabaMdhamAM lAvanAra paheluM sAdhana che. manuSya jAtanI taMgIe te ApaNIja taMgI che ema amane ThasAvyuM. ane manunA putra taraph pyAra ane mAnanI dRSTithI tevA zikhavyuM. mAtra dayAnA yaMtra jevA amane banAvI dIdhA. kharUM ke kRtrima du:kha sAMbaLI, thatI lAgaNI aTakAvavA amane azakata banAvyA. eka pAi rahyA pahelAM paise dAna karazanI kaLAmAM amane purA praviNu karyA. 81 pitAe ApeluM udAratAnuM jJAna ane kudarate ApelI kAMika buddhi sahita, jyAre meM A dhAMdhaLamaya ane dagalabAja duniyAmAM praveza karyo, tyAre mArI sthiti rAmanI ragabhUmimAM bakhtara sivAya khullA mUkelA malla jevI hatI. ekaja pakSanA jJAnavALA mAsa bApa, mArAmAM sArU jJAna che ema mAnI harakhAtA.--o ke mArUM' badhu jJAna mAtra temanI mAka evA viSaya upara vAta karavAmAM hatuM, ke je eka vakhata upayogI hatA, paNa je hAlamAM nakAmA thai paDayA che. mArI 25 varasanI umare mArA pitAzrI devaloka sidhAvyA ane pAchaLa mArA mATe AziSa mAtra mUkatA gayA. A pramANe rakSaNa karavA mATe kahyu kALA sivAya, ke doravA mATe yukti sivAya, ke AvI jokhama bharelI musArImAM peTa bharavA mATekhArAkanA yogya jaththA sivAya, 25 varasanI umare A vizALa vizva sAgaramAM mane kinArA uparathI dholI pADayA ! paNa ThekANe paDavA sArU mArA mitroe salAha ApI (ane mitrA jyAre ApaNane dhikkAravA mAMDe che tyAreja zikhAmaNa ApavA Ave che)ke mAre have maMdiramAM kathA kahenAra hara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 madhumakSikA. dAsa banavuM. mAthe bhagavuM phALIuM, aMge sAduM aMgarakhuM, ane hAthamAM vagADavAnAM jhAMjha,e mArI svataMtratA upara eka moTA bejA rUpa mane bhAsyAM.jainI sAdhuo ane cIna dharmAcAryomAM upavAsa karavAne mahimA vadhAre che, paNa amArAmAM te khAdhepIdhe kherasalA ane ugare ucATa" ema hovA chatAM, e mojazokha, kAryavimukhatA ane nirAMtanI jIMdagI mAtra pizA. kanA karamata ADApaNAne lIdhe amAnya karI. AthI mArA mitro nizcaya karI beThA ke mAruM AvI ja banyuM che. "manasukhabhAine to sadA manamAM ja sukha mAnI levAnA lekha lakhAyelA che" ema kahI, tathA mane bhale AdamI kahI, hasI kADhavA lAgyA ane moTA rAjAnI mAphaka, mArA jevA kaMgAla ane mUrkha tarapha dayAnI najarathI jovA lAgyA. atyA2 sudhI bApe zikhavelAM pustaka uparathI garIba sthitine bahu ramaNIya ka5te. manamAM jarA paNa kheda pAmyA sivAya garIbAIne bheTavA taiyAra thayuM. meM garIbAIne ghaNuM sarasa manahara raMgamAM citarelI joI hatI. ane te citaranArA ema lakhatA ke e sthitimAM AvavAthI, dunIAne Apache pairya, himmata ane mananI zAMti sAcavI rAkhavAnI bahAdurIne eka vadhAre dAkhala ApI zakIzuM; mATe ApaNe e sthiti mATe magarUra thavuM joIe. AvuM manamAM ThasAvAthI huM eka vakhata mana sAthe vAta karatAM bolI uThayA (ane kayo vedIo vidhArthI ema nahi bolato heya?) - " AhA daridratA ! tArAmAM evuM zuM che ke je DAhyA mANaso bhayaMkara gaNe? mitAhAra, taMdurastI, karakasara e tArA anucara che. khuzamijAja ane svataMtratA e tArA dosta che. kikIneTasa jevA paNa jenA mATe zaramAtA nahi tenA mATe zA sArU koIe zaramAvuM joIe ? doDate jharo, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 9 me.--manasukha tarathI kezavare. 83 jaMgalanI vanaspati e vigere tane Anada ApavA te yAra che. mANasa jAtane A duniyAmAM thoDIja vastuonI jarUra che. ane te paNa thoDAja vakhata mATe. tyAre Ava, nirdhanatA Ava; tAru garIba vAsa AgaLa rAjA Avaze ane eka kharA tattvajJAnInA sateASane joi prazazA karaze." garIbAI ane mAtanA deza evA kRpALu che ke belAvyAM pahelAM te hAjara thayAja che ! paNa aphsosa ! putako ane mArI kalpanAe varNavelA citrathI e devInA AkAra judIja jAtane joyA. kAThIAvADanI keTalIka kanyAone temanAM sagAMvhAlAM temanA rUpanAM vakhANu karI devIzALa kayA pachI dhudhaTA tANI paraNAveche tyAra pachI, jyAre pratha maja teo temanA patine maLe che tyAre, pUrNatAnA namunA jovA IcchanAra bhAgyahina var sUrya mAka prakAzita herAne badale cItarI caDhe evuM rUpa jue che. temaja nirdhanatA devInA AzakanI paNa eja vale thAya che. saghaLA jIssA ekadama dakhAi jAya che ane tenA khaMDera upara sekaDA du:kha AvI caDhe che, ane jAta tarapha tiraskAra, e sAmAM AgevAnI leche. have mane khabara paDI, ke koi rAjA mAA bhANA pAse jovA AvavA navarA nathI. paNa ethI ulaTu, jema jema huM garIba thate jAubhuM, tema tema dunIA mArI tara+- pI8 pheravatI jAya che; ane potAnI ekAMtamAMja tattvajJAnInA pATha bhajavavA rajA deche. mANasa jAta ApaNAM du:kha jue che, ema jyAre ApaNe jANIe chIe tyAre te garIba ane kaiADha tattvajJAnIne pATha bhajavavA AnaMdakAraka lAge che; paNu ApaNA du:kha vakhate jonArAnA gupta nisAsA ane prazaMsA rUpI dilAsA vinA, ekAMtamAM bha javAtA tattvajJAnIne pATha jhAjhI vAra TakI zakatA nathI. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 madhumakSika. pramANe ApaNane mANasa jAta taje che; temaja Abha-prazaMzAthI sate mAnavAnI himmata paNa ApaNumAM hatI nathI; AthI Akhare vinAza thAya che paratakanA anubhave te mane A zikSA ApI have dunIAnA anubhavanI zikSA ane pariNAma joIe. nirdhanatA, parataMtrane potAnA navALAmAM ghAlatIja Ave che, evuM have mane jaNAyuM. eka amIranA ghera tenA khuzAmatIA tarIke have jAva Ava karavA mAMDI. moTA mANasanA khasAmatIA thavAmAM zuM cheTuM che ema pahelAM te lAgyuM. sAheba jyAre bole tyAre kAna AgaLa dharIne gaMbhIratAthI sAMbhaLavuM ane vakhANa athavA sAbAzI maTe teo sAheba AsapAsa jue tyAre khaDakhaDa hasavuM, e kAMI muzkela lAgyuM nahi. paNa chevaja vakhatamAM mane mAluma paDyuM ke mArA murabI te mArAthI paNa moTA mUkhe che. have to teo sAhebanI mUrkhAIne hAjIhA bhaNavAne badale tene sudhAravAnuM dhAryuM. jenA guNa ApaNAthI ajANyA hoya che tenI khusAmata karavI rahela che. paNa jemanI mUrkhAI ApaNe jANatA hoIe evAnI khusAmata jevuM bIjuM asala zuM ? havethI tuti mATe mArA heche jyAre ughaDatA tyAre asatya mArI sadasavihine bedatuM. zeTha paNa have samajyA ke huM temanI nekarI mATe nakAmuM chuM, biyAre olIe" e upanAma rUpI TIkeTa sahita ane pANIcuM maLyuM. * paNa hajI mAre mitro hatA; asaMkhya mitro hatA, temanI rahAyatA yAcavAne have vAro Avyo. ahA mi tratA ! manuSya atIne dIkSA ApanAra ke premALa devI ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burmatumaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--manasukha taraphathI kezavane. 85 6 mI mANase madada mATe tArIja pAse doDI Ave che. ciMta prasta manue tArA Azraya upara AdhAra rAkhe che. paNa temane ke khajAne maLe che -nisa ! meM pahelAM te eka amaladAra mitrane vina che. jayAre paisAnI mAre jarUra nathI ema tene khAtrI hatI tyAre vAraMvAra te paisAnI madada karavA maracha batAvo. have te nI lAgaNI ni. kara upara caDAvavAno vakhata Ape. "bhAre barse rUpI mAne khapa paDyo che. te huM juja vakhatamAM pAchA ApI - kIza. ane te rakama tamArI pAsethI levA meM nizcaya ka che." ema meM kahyuM eTale e vilA mANase uttara AcheH "kharekhara huM bahu lAcAra chuM. jeone paisA levA AvatI vakhata tene khapa che, teone teTaloja khapa paisA ApavA AvatI vakhate paNa hazeja." A sAMbhaLI vadhAre savAla javAba karyA sivAya huM tarataja tyAMthI pabAra bazu ga; ane eka nizALane zikSaka ke je mArA bApane june miva hato tenI pAse gapo. teNe utara vALyo: "khare, lAlA sAheba, mane khAtrIja hatI ke Akhara Aja pariNAma AvavuM che. huM tamArAja hita arthe kahuM chuM; samajavA sAheba? atyAra sudhI tamArI vartaNuka hAsyakAraka thaI che. ane kharUM pUchAvo tamArA keTalAka pAnavALA te tamane mUrkha mAnavA lAgyA che. paNa vAra, tamAre basa rUpI A joie che kharA ke ? tamAre mAtra base rUpIAja pure joIe che ke ?" meM javAba dIdhe: "kharuM pUchAvA te khapa te ra00rU.ne che paNa eka bIjA mitra pAna sethI bAkInA ei meLavI laIza." mitre uttara vALyoH yAre je mArI zikhAmaNa mAne (ane tame jANe che ke huM tamArAja hita mATe kahuM chuM) te AkhI rakama te eShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. kaja mitra pAsethI lye te vaLI vadhAre sAruM; samajyAnI?" jyAre nirdhanatA meTe bhAraNe praveza kare che, tyAre mitratA ane prema jALIethI chUpAtAM chUpAtAM chaTakI jAya che. nirdhanatA ane tenA anucaroe have mane vadhAre vadhAre satAvavA mAMDayuM. paNa jema jema huM vadhAre rIkhAte gaye tema tema vadhAre vivekI ke sAvaceta thavAne badale dina pratidina vadhAre susta ane elIe tathA bedarakAra thavA lAgyA. eka mitrane rU. 50)nA devA mATe keda karatA hatA, tene joi cheDavavA vicAra thayeA. pAse paisA teA hatA nahi, paNa jAmIna thai tene cheDavyA. chUTayA eTale leNudAranA kabajAmAMthI nAsI chUTI, tenI jagA saMbhALavA mane mUkatA gayA ! kedakhAnAmAM pAse rAkhelI bhagavatagItA na hota te| tyAM mArI zI sthiti thAta te kAMi kahI zakate nathI. dharma e mAtra vhemI kriyA ke mAtra joDI kADhelI ka panAo nahi, paNa khare dilAse ane avazyanI vastu che, ema mane kedakhAnAmAM anubhava thayo. huM bIjAnI mAka mArI sthiti beI kheda pAmatA nahi; temaja mane A turaMgamAM sAte jovA ane yA lAvavA, devatAne kadI AmatraNa karatA nahi ! ApaNe jIvavAne mATe khAIe chIe, khAvA mATe jIvIe chIe ema kaMi nathI; ema samacha mane maLatA roTalAnA TukaDA paNu AnaMdathI khAi, sateSa mAnatA. kedakhAnAnA anubhave mane A pATha zIkhavye. mudata pUrI thatAM huM chUTayeA. pachI paNa eka vRddha oLakhIte ke jene huM DholAmArU je gaNutA hatA, tene rAjyadaramAM me` sArI jagA maLatI na ei hata te Amane Ama elIApaNAmAM te elIANAmAMja kyAM sudhI rIbAyAM karata te kahI zakAtuM nathI. lagabhaga A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com <
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 mo.--manasukha taraphathI kezavane. 7 arasAmAM mArA kAkA zivazaMkarane eka kogaLa Avyo. tArA kedamAMthI chUTayAnA samAcAra sAMbhaLI AnaMda pAmechuM. paNa te AnaMda zA kAmano ? jyAM sudhI tArI vartaNuka nahi sudhare, tyAM sudhI ema keTalI vakhata kedamAM paDIza ne chuTIza e zA uparathI kahI zakAya? kahI kahIne jIbhe kUcA vaLyA che; mATe have jIbhanuM kAma hAthane soMpI pariNAma jovA IcchuM chuM. (1) eka vANuAnA ghara pAse eka baeNbI raheto hato. te hamezAM dararojanI Avaka sAMja pahelAM moja zokhamAM uDAvI nAMkho. dArU e hAlamAM bebI lokonuM mukhya vyasana hoI, teo sadA uDA, devAdAra, ane mAthAnA pharelA jovAmAM Ave che. e dhobInI meja majA jeI vANIAnA chokarAe tenA bApane kahyuM: "bApAjI, A garIba bebI kevA AnaMdamAM vakhata gujAre che ? ane - paNa ghera lakSmInI lIlA lahera che te paNa tame AvA jhINuM che. nahi khAvA mATe mIThAi, ke nahi paheravAnAM jhINuM bhAtIgala lUgaDAM, ke nahi vAparavA sArU moTI khAnagI silika". bApe vaNikavargane svAbhAvika ThaMDA peTe ane gaMbhI2 cahere, TuMke ne Taca utara vALyAH "bhAI, hajI ene navANune dhakkA lAgyo nathI." chokare pUchayuM: "bApAjI, e zuM ?" bApe vadhAre uttara nahi ApatAM, mAtra pAsanI kuMcI ApIne kahyuM ke, "A vaDe paTAre ughADI emAMthI 28 rUpiyA kADhI, eka kothaLImAM bharI, te kathaLI tenA bANAmAM rahetI khelamAMthI aMdara nAMkhI Ava." koI divasa eka pAI ADI na kharce te bApa Aja AvaDI moTI rakama bIjA ne gharamAM naMkhAvI de che te joI, chokare AaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. rya pAmyo; paNa bApanI bolatI AMkhane tAbe thaI te pra. mANe karavA cAlyA joine AvyA pachI ghara ughADatAM bebInI AMkhe kothaLI paDI, te ucakI lei gharanA khUNAmAM be gaNatAM 89 rUpiyA joI, tenI bairIne kahevA lAge semAM eka rUpiyo khUTe che. keI ApaNane pUche ke alA, tAre keTalI mUDI che, te kAMI so rUpiyAnI mUDI kahI zakAya nahi. mATe kAla ne parama divasa je paisA maLe temAMthI mAtra caNa lAvI zakavA ane bAkInA paisA A kothaLImAM nAMkhI se nI rakama pUrI karavI" trIje divase jyAre dhArelI rakama pUrI thaI tyAre vicAra thayeH "A te parA so thayA paNa koI vakhata pa-7 rUpiyAnuM kAma paDe te eTalA ochA thAya; mATe have 5-7 rUpiyA vadhArIe te pachI koI vakhata vAparavA paDe te paNa tenI silika te raheja." ema jyAre paMdara divasamAM teTaluM bacAvyuM tyAre tenI bairI belI: "paNa ApaNe chaganAne bAra mahinA pachI paraNAve che emAM kharaca thaze te ? mUDImAMthI - chA karIe te te na pAlave. pachI ApaNe mUDIvALA kema kahevAie? mATe have te 5-7 mahinA mAtra roTalA khAIne calAlavuM ane kazAmAM eka pAI paNa kharacavI nahi." 4-5 mahinAmAM ekaThI thayelI rakamathI teo saMtoSa na pAmyA ema nahi, paNa ATalA vakhata sudhI karelI kara kasare have temane te cAlu rAkhavA zakti ApI; temaja vaLI paisA bacavAthI maLatA guma AnaMda ane mananI zA tti (kAraNa ke taMgI e mananI zAnitane kade. zatru che) ne svAda temaNe cAkhyo hato, AthI hameza mATe te pra mANe vartana cAlu rAkhyuM. thelI nAMbI AvyA pachI bIje divasathI,A mejhI kuTuMbane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--manasukha taraphathI zivane. 84 bhakhkhIcusa banatuM joIne cheka hameza tenA bApanesvAla karavA lAge. bApe teno bheda khullo karyo. "e to paisAnI garamIpaise joI enI icchAo ane jarUra pUrI paDI cukI. aMtarathI je IcchAo ane taMgIo pUrI paDI, tene bahArathI pUrI pADavAnI tasdI levAnI zI jarUra che ? " kare, kAMI bhUlI gayeluM yAda AvyuM hoya tema, kAna pakaDI bolyA: "haM, ha, have samaLe. AnuM nAma navvANuM ne dhakkA, kema bApAjI? tyAre have huM paNa dara aThavADIe je cAra ja AnA mane khIssA kharca peTe Ape che te saMgrahI rAkhAza; ane mane A navANune dhake barA bara gaLe utaryo che, ema tamane jANavAthI AnaMda thAya tevI rIte vartIza. varasa Akhare e rakamamAMthI mAre mATe kAMI sArAM pustako, sArI TopI ke evI koI vastu lAvI zakAze; Ama paracuraNuM vaparAyelA paisA badhA nakAmA jAya che; mananA kheda sivAya bIjI koI yAdagiri makI jatA nathI. " harSita thaI bApa bolyAH "barAbara che bhAI, tane A vAre maLatA paisA ne vakhatane je upaga tuM kare te upathI huM ema anumAna karyuM ke, bhaviSyamAM tAre hAthamAM AvatA paisA, sattA, vakhata ane svataMtratAno tuM ke upayoga karIza. A eka parIkSA-viSaya che. A TalI lITIo manamAM kotarI rAkhaje - pUtro be pedAzanA, udhama, vaDa jANa; udyamamAM nukazAnane, bhaya rahyA niravANuM. AvakathI navaka taNuM, paluM uMcuM jAya; paluM te nija nAranuM, nie mUkI khAya. 2 varALa rUpa vAdaLI, grahe nIra samudAya; spara, phorAM rUpathI, paDatAM kupa bharAya. 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. koDI koDI jene, koDapati thaI jAya; se maNanI kaNakaNa lIdhe, vakhAra khAlI thAya. 4 gardhava cAlyo garvathI, kaNa bhI hai guNa pITha. akeka dANe veratAM, khAlI guNa meM dITha. juja rakamanA juthathI, bhAre saMkhyA thAya; caDato cAkhe ApatAM gahastha thAkI jAya. 6 chokarAne lAgelI zikhAmaNa eka vidvAna yuvAnane lAgaze? (2) juvAnIA khattA khAya che tyAre kSaNika taraMga - ve che ke, have koinI salAha lai te pramANe vartavuM. ema dhArI eka mitranI salAha le che. thoDA vakhata sudhI te pramANe vatyA pachI bIje mitra maLI Ave che. tenI salAha jUdI maLatAM, pahele paMtha paDatuM mUkI na pakaDe che. thoDA vakhata pachI trIje, pachI ce, ema paMtha badalyAja jAya che. hameza navI yuktio ghaDavI-navA manasubA karavA, paNa ekakemAM sthiratA nahi rAkhavI, e ene svabhAva heya che. A asthira svabhAvathI tenI saghaLI kudaratI zaktio paNa nakAmI thaI jAya che. (3) loko tane kaheze ke amuka dhaMdhA mATe tuM ane yogya che. paNa te tarapha lakSa Apato nA. game te dhaMdhA pAchaLa khaMta ane daDhatAthI tuM macavA dhAre te dhaMdhA mATe tuM yegya cheja, yuvAnImAM te dhaMdhe tAre mATe AzrayarUpa ane vRddhAvasthAmAM dilAsA rUpa thaI paDaze. dareka dhaMdhAne jarUrane bhAga zikhI levAmAM te sAdhAraNa buddhi paNa basa che. ghaNI capaLatA, phatehamAM ADakhIla lAve che. chaMdagIne sarata sAthe sarakhAvAya che. paNa bahu jhaDapa vALA hA yu che te jarA ADe raste vadhAre caDI jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra mo.- manasukha taraphathI kezavane, 41 ~~~- ~ ~~- ~~~-~- ~~~~~~ ~~~ ~~ ~ (4) mANasane eka dhaMdhe jANo basa che. ane dezaDha DAhyA loko bhale game te kahe, paNa eka dhaMdho zikho sugama che. mATe eka sArA dhaMdhAthI saMtoSa mAna. kAraNa ke ekI vakhate be dhaMdhA zikhavAthI loko ekakemAM tane kAma oM paze nahi. (5) phatehamaMda thavAmAM moTAmAM moTI ADakhIle lAvanAra magarUbI ane kedha ( tAmasa) jevuM bIjuM koI nathI. tane keIe nukazAna karyuM hoya, tenA upara krodha karavo ja chemeM to tuM samartha thAya tyAM sudhI dhIraja khama; pachI game teTalA phuphATA mAraje. garIba mANasane krodha te eka nirUpadrava ( rAMka ) jaMtunA DaMkhavAnA yatna jevo che. ethI e chuMdAI javAno. enAthI koI rIte enuM rakSaNa thavAnuM nahi. khAlI dhamakInA gussAne kaNa hisAbamAM gaNe che? eka vakhata eka taLAvaDInA kAMThe eka haMzI baccAMne cAro carAvatI hatI. A samaye dareka bataka bahu ja magarUra hoya che. je koI prANI bhUlecUke tyAM AvI caDatuM to te huM zI te tarapha deDI ja che to te kahetI ke taLAva mAruM che. ane jyAM sudhI phuphATA karavAne mArI cAMca ane phaphaDAvavAne pAMkhe sahIsalAmata che tyAM sudhI, mArA hakkanuM rakSaNa karIza ja. A pramANe batako, Dukare, muraghAM sarvane te hAMkI kADhatI; ane dagalabAja manIbAI paNa tenA mIjAjane joIne khUNe bharAtAM. eka vakhata evuM banyuM ke eka rakhaDatA kUtare tyAM thaIne jato hato, evAmAM tarasa lAgavAthI taLAvaDI pAse Avyo. enI rakSaka haMzI ekadama tenA tarapha doDI AvI tene cAMca mAravA lAgI, ane pAM khathI paNa prahAra karavA lAgI. kUtarAno mijAja hAthathI gaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA.' che ane "ghaMTInA senuM sATuM ghaMTAnA ekathI ApavAnI I cha thai! paNa tene zeTha pAse AvI caDavAthI gusso - khIne bolyA " zarama che tArI mUrkhAI upara ! jemanI pAse laDavA mATe baLa ke hathIAra kAMI nathI evAnI pAse, te bene badale namratA te avazya hevI ja joIe." eTaluM kahI pANu pAse cA -haMzI pAse hovA chatAM tarasa chIpAvI-ane beparavAIthI zeTha pAchaLa cAlate thaye. (6)juvAnIAnI phatehamAM ekabIjI ADakhIla e che ke, jema teo kaI khoTuM lagADe te sahana karI zakatA nathI, tema teo koIne beThuM lagADI paNa zakatA nathI. eTale ke, teo saghaLAne khuza rAkhavA Icche che-saghaLanI IcchA pUrI pADavA hA kahe che. ane dareka jAtanA mANasanI sobata mATe yogyatA meLavavA yatna kare che. temane pitAnI nyAyAnyAyabuddhi hetI nathI. paNa mINanI mAphaka temanA upara dareka jAtanI asara thatAM vAra lAgatI nathI. A pramANe AkhA jagatane saMtoSavA yatna karavAthI, chevaTe pite tadanaja nirAsa bane che. eka citArAe AkhA jagatane khuza kare evI chabI banAvavAne nizcaya karyo. pitAnI saghaLI caturAI vAparIne te chabI taiyAra karyA pachI bajAra vacce tene mUkI, tenI nIce lakhyuM ke "je koI janArane Ane kaI bhAga ke akRti bhUla bharelI lAge teNe A pAse paDelI pIMchI vaDe te bhAga ke AkRti upara cinaka karavuM." jenArAnI ThaTha bharAI ane ekaMdare chabI bahu vakhaNAI. pahuM TIkAkAra tarIke buddhi batAvavAnI icchAthI sarva kee marachamAM AvyuM tyAM khAmInuM cinha karyuM. sAMje jyAre citAra AvyuM tyAre joyuM ke, chabI maTIne tenI jagAe te eka zAhIne mATe kA thaI gayo che; jarAke bAga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--manasukha taraphathI kezavane, 83 DAghA vinAne cheja nahi. AthI bIje divase te chabI teja jagAe mUkI; ane nIce lakhyuM ke, "je koI jonArane Ano koI bhAga ke AkRti bahu sarasa lAge teNe te bhAga ke AkRtipara A pAsenI pIMchIthI cihuM karavuM." sAMje citArAe AvIne joyuM te jaNAvyuM ke, AkhI chabI pahelAM mAphaka DAdhAthI kharaDAI rahelI hatI. je bhAgane kAle dhikkAranAM ciha thayelAM hatAM te dareka bhAgane Aja prazaMsAnA sarTiphIkeTa maLyAM hatAM ! AthI citAre bolyA: "ThIka, have huM samaje ke pitAnI yuktimAM phatehamaMda thavAne zreSTha upAya ekaja che--te e che ke thoDAne saMtoSavA yatna karo." (9)je mANasenA saMbaMdhamAM huM atyAra sudhI AvyuM chuM temanI jUdI jUdI yukitao, dunIAdArImAM phAvavA kevI phohamaMda thaI che te yAda lAvI, temAMnI keTalIka tArA jevA bhoLIAne upayogI jANI ahIM lakhuM chuM-- (1) je mANasa sAthe vAta karatA hoIe tenuM mana jANavuM hoya te, tenA mAM sAmI najara rAkhavI. game te Do mANasa paNa, pitAnA aMtakaraNane je vAta chUpAvavA IchA hoya, te vAta caherA mAraphata pragaTa karI de che. cahere e aMtaHkaraNanuM darpaNa che. paNa jyAre bIjA mANasanA meM sAmuM joyA karIe te vakhate gaMbhIratAne TheThaLa dekhADavA vAraMvAra AMkha nIcI DhALavI. ( 2 ) ApaNe kAMI tarata jarUranuM kAma koI pAsethI kADhI levAnuM hoya te te mANasane bIjI ADI vAtothI khuza karavo. AthI tadana jUla prakAranA viSaya ane AnaMdamAM DUbavAthI ApaNu darakhAsta sAmA kAMI vAMdhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. levAtA vicAra tene AvI zakaze nahi. mArA eka dAsta jyAre kAMi jarUranA tumAra upara zahI karAvavA tenA uparI pAse jatA tyAre lokApayAgI vAta kADhI tenuM mana ADe raste vALate; ethI te A mANasanA tumAra upara barAbara citta ApI zakate nahi ane tarata pIchuM pheravI Apate. ev ( 3 ) eja pramANe vaLI, koi mANasa mhAra javAnI athavA khIjA kAmamAM paDavAnI utAvaLamAM hoya e vakhate savAla nAMkhavAthI paNu, te mANasa bhAgyeja ApaNI mAgaNI nAmannura karavA pAme che. ( 4 ) kAi darakhAsta khIjo koi mANasa ApaNI virUddha sAbItI purAvA sahita lAvaze ema DarI, tene tamAre teADI pADavA vicAra ya te te darakhAsta tamane pasaMda che ema batAvavuM; ane pachI aMte tamArI jAteja evA rUpamAM mUkI ke jethI te nAmannura thAya. ( 5 ) kAi mANusanI jIjJAsA uzkeravI hoya te, kheAlavuM zarU karyA pachI ekAeka aTakavuM. ( 6 ) kAi evI vAta kahevAnI hAya ke jemAM ApaNuM nAma udhADuM pADavAmAM nukasAna hoya, te te vAtanuM jokhama jana-samAja upara mUvuM. jemake loko kahe che ke--;evI vAta cAle che ke--;hamaNAM eka evI gappa pasarI che ke--;vi. vi. ( 7 ) kAgaLa lakhatAM je vAta dhaNI jarUranI hoya te kAgaLane aMte tA. kra:-ema karIne lakhavI. AthI vAMcanAranuM khAsa dhyAna te upara kheMcAya che. ( 8 ) keTalAeka mANusa kAMi kAma mATe maLavA Ave che tyAre, je vAta karavA khAsa te AvyA hAya che, te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.- manasukha taraphathI kezavane. Apa * * : - dAbI rAkhI raja le che ane thoDe jaI pAchA Ave che; ane, "are, huM kahevuM bhUlI gaye." athavA "huM, huM, ThIka yAda AvyuM" agara "pa-Na bhAI, pelI vAtanuM zuM karyuM ? evA kAMI zabdathI pitAnI vAta kADhe che. ( 8 ) caherAne DALa pheravI nAMkhavAthI, e pheraphAranuM kAraNa pUchavA sAmA mANasanA manamAM jIjJAsA utpanna thAya che. A pramANe, kaMI vAta pote kahevA karatAM sAme mANasa ApaNane prazna pUche evI lAlaca mUkavAthI, vadhAre asara thAya che. ( 10 ) kaI gaMbhIra athavA apriya viSaya koIne jaNava heya te halakA mANasa pAse te kahevarAva. merAe, te viSe temane kAMI pUchavAmAM Ave tyAM sudhI, cUpakI sakhavI. ane jyAre tene pUchavAmAM Ave tyAre pahelA mANasanA TekAmAM, pite jANe ke acAnaka rIte kahe hoya tema kahevuM. ( 11 ) keTalAeka evA hoya che ke, jemanA upara temane kAMI asara karavA vicAra hoya che, tene jyAre ociMtA temanI pAse AvI caDe tyAre, hameza karatAM jAdAja kAmamAM agara sthitimAM besI jAya che. AthI AnuM kAraNa pile mANasa pUche che ane tethI dhArelI vAta karavA taka maLe che. ( 12 ) bhAvanagara darabAramAM eka vakhate pradhAnanI jagA mATe be umedavAra hatA. eka divasa jyAre pahelAe kahyuM: " kAcA kAnanA rAjAnA pradhAna banavAmAM bahu jokhama che. mATe mane te svamamAM paNa te jagA meLavavAnI icchA nathI, " A zabdo, pachI pelA bIjAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. na thache jhIlI lIdhA ane jyAM jyAM te jate tyAM tyAM emaja kahevA lAge. pahelAe te zabdo darabAranA sAMbhaLavAmAM Ave evI yukti karI. pariNAma e AvyuM ke, pelA bIjAnA upara darabAranI kaphA thai, ethI te pitAnA yanamAM niSphaLa gayo. sArAMza ke, je zabda bIjAnA memAM. thI kaDhAvavA vicAra hoya te zabda tenA sAMbhaLatAM pote lakti bIjAnA bAlavA. ( 14 ) keTalAeka evA hoya che ke koI sAthe vAta karatAM pite belelA zabdothI pitAne nukazAna thavA saMbhava jaNAya, te te zabdo mukhya mANasanA kAne paDayA pahelAM, te mukhya mANasane jAte jaine kahe che ke, phalANa mANasa Ama kahete hatA, ( 14 ) keTalAka jyAre bIjane deSa batAvavA icche che tyAre sAmAnya TIma 25 bolI, "mAre A svabhAva nathI" "mArI rIte AvI nathI" "A mane gamatuM nathI ela zabdathI vAta calAve che. jemake, koinuM ekalapeTApaNuM jene ApaNe kahIe ke "sArvajanika hita tA najara rAkhavI e manu mAtranuM kartavya che, ema samaja - thI ekalapeTApaNuM mane pasaMda nathI. " ( 15 ) pravAha pAse vAta, daMtakathA ane TucakAono jaththo puSkaLa hoya che; evI te te dhAsa koI upara TIkA kare che ke bhUla batAve che. sauthI sArI asara karavAno upAya te Aja khare che. mahamada sulatAna ane tene vajIra eka jhATha pAse jaIne jatA . hatA te vakhate lAga vartI, vajIra jhADa pAse kAna dharIne ubhe rahyA. AthI pAdazAhe tema karavAnuM kAraNa pUchyuM. dhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra Ta mo.--manasukha taraphathI kezavane. 87 vAra muMge rahI vajIra bolyo " kAMI nahi, khudAvida. "' AthI ulaTe vadhAre uzkerAyela pAdazAha AgrahapUrvaka pU. chavA lAgyo, eTale pradhAne kahyuM: " A jhADa upara be cakalAM vAto kare che. janAvaranI bhASA huM bhaNelo hovAthI te sAMbhaLavA ubhe hato. te bemAMne eka cakalo pitAnA putranA lagna bIjA cakalAnI putrI sAthe karatAM, vIsa u. jaDa gAma paherAmaNamAM mAge che. tenA uttaramAM bIjo kahe che: " vIsa te zuM paNa se ujjaDa gAma ApavA huM khuzI chuM. Izvara mahamada sulatAnane sahIsalAmata rAkhe; kAraNa ke tenA hovA chatAM ujajaDa gAmano TaTe amane kadI paDavAno nathI." " pAdazAhane AthI uDo bodha maLyo ne pachIthI potAnI vartaNuka sudhArI. ( 16 ) prazna pUchatI vakhate te evI rIte pUcho ke jethI ApaNe dhArele uttaraja maLe. AthI sAme mANasa ApaNuM belelA zabdonuM anukaraNa karavA lalacAze, ane e pramANe uttara ApatAM DhIla karaze nahi. rAjAnI virUddhanA eka mANase bIjAne pUchayuM: " AkhA rAjyanI upaja nirAte sutAM sutAM jamanAra rAjAne zuM dhikkAravo na joIe ?" bIjAe uttara Ape. "arabatta." ( 17 ) keTalAka pitAnA mananI vAta kahevA, yogya vakhatanI rAha joI bese che. teo Ama tema ADI vAta kADhe che ane hajAro viSayamAM utarI paDe che. chevaTe lAga joine potAnI vAta bahAra kADhe che. Ama karavAmAM ghaNI * dhIrajanI jarUra che, paNa e yukti bahu upayogI che. | ( 18 ) ekAeka aNadhAryo savAla pUchavAthI sAme mANasa pitAne bacAva karavA zaktimAna thatuM nathI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. kharI vAta balI jAya che. eka vakhata eka daMbhI DheDa sAdhunA pizAkamAM bhikSA mAgato hate; ane pitAne eka pavitra purUSa tarIke bhIkha mAgavAne adhikAra che, ema lokonI ThaTha vacce jaNAvato hato. evAmAM pAchaLathI AvI, e ke buma mArI: "alyA nAthIA ?" A sAMbhaLI pakaI javAnI bIkathI ekadama te bicAre pibArA gaNuM .. ( 10 ) keTalAeka bolatI vakhate gaMbhIra cahere, ardha vAka, ADI TIkA, saghaLA tarapha doSa daSTi, ema vividha prakAranA daMbhathI pitAnI ajJAnatA chUpAve che. A yuktiomAMnI keTalIka dhikSaravA joga che, te jANuM tema karanArathI ThagAvuM nahi. ane keTalIka niraparAdhI che, tene prasaMgopAta lAbha le, evuM mAruM kahevuM che." A patra vAMcavAthI tathA tenA zanI kimata atyAra sudhInA prayogathI anubhavavAthI, have mane sUjhayuM ke meM khoTa rasta pakaDayo che. bIjAne duHkhamukta karavAnuM ane pote sukhacenAmAM rahevAne ilAja e che ke, prathama pate svataMtra banavuM; ane paisA vinA svataMtra banI zakAtuM nathI. havethI elIApaNuM, kharacALapaNuM, udAratA ane asthiratAne badale DahApaNa, karakasara, kaMjusAI ane daDhatA dhAraNa karyo. AkhI jIMdagImAM je moTI bahAdurI meM karI che te e ke, eka vakhata eka junA oLakhItAe eka rUpIo uchIno mAgyo te ApavA meM nA kahI-je ke mArA gajavAmAM rUpIo hato ane vaLI tene mAre kAMI te vakhate khapa paNa nahotA. A pramANe have huM be varasathI AMkho mIcIne niraMtara karakasara temaja keTaleka darajaje kaMjusAI karyA karuM chuM. ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, BUveafumaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 8 me.--manasukha taraphathI kezavane. 48 - - . .* * * kadI paisAnI taMgImAM Avato nathI. dhIme dhIme loke mane mAna ApavA lAgyA che. ane keTalAka te temanA putra-putrIonA vivAha mATe mArI salAha pUchavA Ave che. paNa ApaNe to evI salAhane zuM, paNa vANuAbhAinuM tapa nI vAta e lakSaNa zikhyA chIe ! "lAkha rUpIAmAMthI eka pAI ochI karIe to pachI tene lAkha rUpIA kahevAze nahi." ema kahevAthI eka nyAyAdhiza sAthe mAre pichAna thaI che. kAMI phaMDa thatuM hoya tyAre ugharANuM huM jAte karavA nIkaLuM chuM, paNa pAI pite mUkavAnI bAdhA! koI kaMgALa yAcavA Ave to kahyuM ke, "sArI dunIA ThagathI ja bharAI gaI che!" se vAtanI eka vAta, ke ApavuM-khavuM kAMi nahi; jethI ApavA-kharcavAnI zakti ghaNuM rahe. A vartaNuka jarA bIjI bAjue bhUla karavA jevI bhAsaze. paNa hamaNute Ama karavA sivAya chUTako nathI. kAraNa ke kharI ke kheTI udAratA ke kharcane oLakhatAM ekadama AvaDe nahi. ane bakaruM kADhatA uMTa pese. mATe hamaNAM te sarva lAlaca ane sarva prArthane tarapha baherA kAna karI, pramANIka raste khaMtathI meLaveluM dhana saMthI rAkhatuM, ane te sAthe yogyAyogya udAratA ane kharcanA rastA zikhatA javuM. paiso haze to pachIthI vyaya ane udAratA kayAM thaI zakatAM nathI ? snehAdhIna sevaka manasukha, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. patra 10 me. pArvatI taraphathI lakSmI upara jAmanagara tA. + = + = + hena lamI; . tAro abhyAsa barAbara cAlatuM haze ema icchuM chuM. 15 divasa pachI tAre nizALane abhyAsa pUro thavAne haze. paNa hena, nizALane abhyAsa pUro thavA sAthe abhyAsane cheDe Avyo gaNuza nahi. e abhyAsa te bIjA abhyAsa mATe zakti ApavAnuM sAdhana mAtra che; mananI zakti khIlavavAnA sAhityamAMnuM eka che. jema cAthI jaTharAgni pradIpta thaI bhUkha lAge che ane te upara tarata dUdha ke pUrI kAMI khAvAmAM na Ave te cAnuM kharca ane kaDAkuTa vyartha javA uparAMta jaTharAcina zaktihIna thai jAya che-narama paDI jAya che, tema A jJAnathI sateja thayelI mAnasika zaktine tene gya khorAka na maLe, te zakti nakAmI javAnI; ane te jAte pUrNa nahi hevAthI keTalIka vakhate keTalIkane te nukazAna paNa karI bese che. kharuM jeIe to hAla je kAMi tuM nizALamAM zikhI che te kAMI ja nathI, ane temAM paNa upayogI karatAM alaMkArIta jJAnane bhAga vadhAre che. ApaNuM deza, kALa, sthitine anusarIne A paNe bIjAM bahu tarehanAM jJAnanI jarUra che. je jJAna ApaNane dararojanA kAmakAjamAM upayegI thaI paDe, saMkaTa sa maye dhIraja ApavAmAM mitra tarIke kAma lAge, AbAdInA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, 18wnatumaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 10 mA.--pArvatI tarathI lakSmIne. 101 pracar3ha sUryathI aAi jatAM aTakAve, (bIjA karatAM) 1dhAre jJAnathI phUlAi jatAM aTakAvI petAnI tucchatAnuM bhA na karAve, AsapAsanA mANaseAnuM heta meLavavA jotI takhIrA, mahenata, khaMta, ane sahanazakti zikhave, patine dara vakhate khuzI rAkhI dhara-jaMjALathI ajANyA rAkhavAnI zakti Ape, ane satya tathA svadharma upara draDha Teka khAbe, enuM nAma jJAna ane enuM nAma abhyAsa. A uparathI tane samajAze ke, mANasa jIvatAM sudhI yatna cAlu rAkhe te paNa abhyAsane pAra Ave nahi. mATe ATaluM manamAM kAtarI sakhaje ke, nizALa e abhyAsanA cheDe nathI; pustaka e jJAnanuM ekanuM ekja sAdhana nathI; ane paraNelI sthiti e kaI abhyAsakALanA aMta nathI. tArI umara drAkSa tera varasanI thai che. teTalI umaramAM te laNe teNe joyuM haze ke, ANAmAM bairAMne keDhalI jItanAM du:kha che. jo ke temAMnAM NuMkharuM te petAnI ajJAnatA, mA svabhAva ane jaMgalIpaNAthI thAya che tema mula karIe, te paNa bhIjAM ghaNAM du:kha te evAM che, ke je ASaNA purUSa varganA amuka jatanA svabhAva aMte mA mamuka rIvAjethI janma pAme che. e badhAM sahana karavAM ane temAMthI bane teTalAM dUra karavA prayatna karaRR, e kAma mATe kharekhara DAhI strI vinA khIjAM kASTha zaktimAna naja thaI zake, e teA udhADuMja che. moTA gRhastha varganI vAta kAre mUkIne. jo ke, khairAMne keTasAM badhAM kAma karavAnAM che? keTaleka ThekANe te emanI dhIraja hArI jAya eTalAM kAma hAya che. A badhuM kAma sArI rIte calAvavA mana ane zarIra pukhta thavA demanI jarUra tane saheja jaNAze. kAcI A ciMtAe uMmaramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 madhumakSikA. ~~-~ ~- ~ ka mAthe paDavAthI, ghaNIka svabhAve sadgaNI ane nizALanI keLavaNuM lIdhA vinAnI chatAM kudaratathI DAhI karIe, temaja nizALanA bhaNatarathI bharelI chekarIo, bhaviSyamAM kevI akAlika kamajora, mAMdalI ane jIvatarathI kaMTALA gayelI thatI ApaNe joIe chIe ? jIMdagInI sapharamAM nIkaLI paDayA pahelAM, temAM je chatAM sAhitya, ane AvI paDA saMkaTamAMthI bacavAnA ilAjo, e saphara mAravAne kahA levAnI mAM utAvaLa nahi karatAM, dhIrajathI ane DahApaNuthI meLavI levAM joIe. kAcchaka saMkaTamAM paDayA pachI e sAhitya meLavI zakAtAM nathI (ane e sapharamAM tenI bIjI gammato sAthe saMkaTone paNa bhAga rahelo che.) tathApi koI mahA bhAgyazALIne e sapharamAM sakaTa na AvI paDe (jo ke tema kadI bane ja nahi, tepaNu e saphara nidhei cAlyAM kare te mATe joItAM sAhitya je tenI pAse nahi hoya to Akhare pariNuma khATuMja samajavuM. prAthamika keLavaNuM (badhI jAtanI) vaDIlo mAraphata meLavyA pachI, tene khIlavavA-vadhAravAnuM kAma pitAnuM che. have ApaNI bAlAone eka meTI agavaDa e che ke, nItine pATha zikhavAnI madada temane sahelAIthI maLI zakatI nathI.nizALamAM eviSaya upara bahu dhyAna ApavAmAM AvatuM nathI; ghera bAbApathI to evA koI viSaya upara zikhAmaNa ApatAM ke sucanA karatAM paNa zarama Ave; agara dhaNukane te te viSayanuM jJAna ja na hoya. ane A viSaya ghaNI mahattAno che. manane prema-alaMkArathI zaNagAryA pahelAM nItizakitathI puSTa karavuM joIe. nItinI zikhAmaNa meLavyA pahelAM prema-pAThamAM kadI caMcupAta thavA nuja je ie. prema e AMkha vinAne gAMDe hAthI che, ene mada Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 10 mi.--pArvatI taraphathI lakSmIne. 103 puSkaLa che. nIti mAvatanA pUrA jora vinA e AMdhaLA ane makavALA hAthIne Ama tema game te raste pUra jeramAM jatAM kAMI vAra sthI. prema rAjyanI sImA tathA u. dadhatatA, viSaya ane nAdAnInA rAjyanI sImA vacce eTaluM thoDuM aMtara che ke, e be vacce pavitra nIti ane ucca vicAra rUpI dIvAla je bAMdhavAmAM na Ave te, sauthI sukhI rAjyamAMthI pAsenA mahA duHkhI pradezamAM ApaNe na jANIe tema lapasI paDatAM vAra lAgatI nathI. mATe nItinA pAyA upara imArata caNavA tarapha ane tene mAM jJAnanA majabuta TakA mUkavA tarapha khAsa lakSa ApavuM joie. kamanasIbe A mukhya vAtamAM ApaNI kumArikAone sAhya maLavAnAM sAdhana bhAgyeja jaDI Ave che. paraMtu teM to kaMI abhyAsa karyo che, eTale A sAthe mekalelAM " zrI nIti dharma " bhAminISaNa ? satImaMDaLa hiNIkartavya dIpikA, e vigere graMtha vAMcavA upara ane te vAMcI manana karavA upara khAsa dhyAna Apaje. pachIthI bIjA keTalAka viDyo ke je dareka patnine khAsa jANavA jevA che, te saMbaMdhI pustako tane mekalAvIza. manuSya zarIranuM mukhya baMdhAraNa kevI rIte che, kayA avayavonI kevI saMbhALa levI, sAdhAraNa darade zA kAraNathI thAya che ane zA upAyathI ane zI sAvacetIthI aTake che te vigere, dareka bhaviSyamAM mA thavA IcchanAre jANavuM ja joIe. paNa bahena, ADI vAta karavA mATe mApha karaje--kadI game teTaluM jJAna meLavavA chatAM phulAIza nahi. ahaMkAra karIza nahi. tArAthI halakI strIo sAthe tArI jAtane sarakhAvavA maMDI paDIza nahi. jANaje ke "ujA gAmamAM eraMDo pradhAna hoya emAM zI navAi ? tAre eShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lounatumaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 madhumakSikA. ma vicAra karo ke A sarva jJAna to saMsAra zAntithI. cAle eTalA mATe meLavIe chIe. kAraNa ke zAnti vinA AtmasAdhana to zuM paNa AbhA viSe vicAra paNa thaI zakato nathI. ane Atma-sAdhana upara bhavobhavano AdhAra che. mATe AtmasAdhana mATenA bIjA ghaNAM sAdhanemAMno eka nAno bhAgaja mAtra, A saMsAra-zAnti mATenA upAyo che. kUvAmAMnA deDakA mAphaka kadI eTalA jJAnane jagat gaNIza nahi. AmAMnuM kaMI paNa jJAna paNyA pachI meLavI levAnA vicArathI hAla mutavI rAkhavAnI mUrkhAmI na karatI. keNa jANe che ke kevuM ThekANuM maLaze agara kevI aDacaNe naDaze? pachI paNa abhyAsa jArU rAkhavo evI mArI salAha che; paNa pachI dhAryA pramANe sagavaDa maLaze ke nahi, te kone khabara che? mATe ATaluM jJAna to jarUra hamaNuM ja meLavavuM. tArA moTA bhAIne vAjIMtrane zekha che. ene satAra vagADatAM sAro AvaDe che ane gAvAmAM paNa ThIka che. huM dhAruM chuM ke emAMnuM kAMIka jJAna tuM meLavI le to ThIka. e. kaLA, duHkhamAM dIlAse ane sukhane madhuratA Ape che. - teharI kahe che ke sAtvi saMtavA vinaH sAkSAt parA puchavaSAddIna: jenAmAM sAhitya, saMgItakalA (gAvuM-vagAvavuM-nRtya karavuM ) emAMnuM kAMI nathI, te kharekhara puMchaDA vinAnA pazu sama che. ahika ane paramArthika bane kAmamAM saMgItano saMbaMdha ApaNu Arya dharmAcAryoe rAkhe che; ema jANIne ke, saMgIta e mAnasika unnatinuM eka mukhya sAdhana che. prArthanA, vairAgya, pyAra, baMdha Adi sarva e dhAre vadhAre khIle che. pahelAM te te jJAna dareka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 1 me-pArvatI taraphathI lakSmIne. 105 sI purUSane avazya levuM paDatuMja, ema kahIe to paNa cAle. hAlamAM gAmaDAMmAM juo ke garIba kheDuto ane nIcamAM nIca loko paNa bhajana gAvA vagADavA tarapha keTalo zokha dharAve che. paraNelAM strI purUSa mATe alaMkArita ane upayogI banne jAtanAM jJAnanI jarUra che. paheluM jJAna juja, paNa vividha prakAranuM; ane bIjuM pUrNa ane deza, kALa, sthitine anusarI jarUranA prakAranuM joie. eTaluM yAda rAkhavuM ke emAM hadapAra javuM nahi. phurasadanA vakhata mATe e sAdhana che, sAsare gayA pachI bIjAnI marajI virUddha e AcaraNa na thavuM joie. tArA pitAzrIe tArA vevIzALa viSe amane tapAsa karavA lakhyuM che, paNa ame naNI joi AMkha ADA kAna karIe chIe. jyAre koI ThekANuM te pasaMda kare ane vevIzALanI vAta nakakI thavAnI aNI upara Ave tyAre, tAre tArAM mAtuzrIne hamaNuM te vAta eka varasa sudhI mutavI rAkhavA kahevuM. e daramyAna tAre paraNelI sthitimAM dAkhala thavAnI sarva pravezaka taiyArIo thaI jaze ane vaLA "aNu caka se varasa jIve. ATaluM tane huM bhAra mUkIne kahuM chuM ke, vevIzALa karyA pahelAM, thavAnA pati viSe puratI mAhItI meLavaje. tArAM mAyALu mAtuzrIne game tema samajAvI,eviSe pUrI khAtrI karyA vinA joDAvAnI hA pADatI nahi. A ja che, paNa phAyadAnI ja che; bezaramApaNuM che, paNa te sAre rasta che; svachaMdIpaNuM gaNAze,paNa Akhare eja svachaMdIpaNuM tane tathA tArA hai nikaTanA saMbaMdhIne sukhI karaze. mATe vadhAre nahi lakhatAM, eTalethIja TuMkuM vALuM chuM ke, atyAre sudhI meLaveluM jJAna, e khAtrI karavAnA upAya sabhyatAthI javAmAM vAparaje. tArI nehAdhIna bahena-pArvatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 madhumakSikA. tA. 3H-paraNelI sthitimAM sahanazIlatAnA guNa khAsa jarUrane che; ane te teA muzkela che, kAraNake ApaNAmAM putrI (khAsa karIne kumArikA) tarapha mAbApa vigere sarva bahu lADa batAve che ane tenA khoTA zabda tathA keTalIka vakhate khATAM kAma tarapha paNa mherA kAna kare che. te, sarvadhanI rANI mAka varte che. AvI tadana svataMtra sthitimAMthI ekadama atyaMta gulAmagirimAM AvavuM paDe che ethI, e sthiti asahva thai paDe che. mATe atyArathI tAre sahanazIlatAnA guNa meLavavA yatna karavA. --- chevaTe kahevAnuM ke ApaNA rIvAjo, ApaNAM sAMsArika kAmakAja, ApaNI elI, rItabhAta vigere barAbara tapAsIne nevAnI ane tenI sArI kheATI bAju samajavAnI Teva rAkhavI, e sadA hitakAraka che. pArvatI. patra 11 mA. kezava taraphathI lakSmIne. vIrakSetra tA. 1 - - priya prema-mAta, traNa divasa upara mArUM aMtaHkaraNa zAMta sthiti bhAgavatuM hatuM. Aje zA kAraNathI teja aMtaHkaraNa vicAra, taraMga ane dIlagIrImAM DUbeluM rahe che? mArA paraNelA mitra kahetA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( patra 11 me.--kezava taraphathI lakSamIne. 107 ke prema-mUrtinI evIja khubI hoya che. e vAta zuM kharI to nahi heya? hAlAge che te emaja. paNa prema te zuM ? koNa tame ane keNa huM ? ApaNe saMbaMdha zake nA, nA, AnI kAMI gama ja paDatI nathI. A te kAMIka navIna pAThaja jaNAya che. pustako ghaNae vAMcavAmAM AvyAM, vAto ghaNae sAMbhaLavAmAM AvI, paNa navA sagAnA premanI asara te Aja ja anubhavI. AhA, ke AnaMdane ubhare hasthamAM vAraMvAra AvyA kare che! "eka tAna A zuM baMdiranuM nirjana sI saSTi !" "harSa harSa uchaLe aMtaramAM, divya banI daSTi. " paNa priye, AvA saMbaMdha vinAnA uddagAra, manamAM rAkhavAne badale atre lakhAchA jAya che ethI tane kaMTALe te nahi upaje? ke ethI mane gAMDe to nahi gaNe ? AvI zaMkA mane thAya emAM zI navAI che? himAM pUrNa prema-parIkSA nahi hovAthI, hAlAnA madhura zabdone pazu-vRttivALI ajJAna bALAo bakabakATa athavA gAMDAimAM gaNI kADhe che, agara aMgrejI techaDAI gaNI hazI kADhe che, ane keTalIka baga kamAe tAMAthI laI jaI ahaMkarI bane che tathA ADe raste caDhe che. bhAgyeja keI bALA patinA basa premane samajavA ane tenA premALa zanI kismata jANavA samartha hoya che. paNa vaLI huM bhUlyo ! je tarUNa bALAne jAte maLI sarvasva arpaNa kIdhuM che, tenA saMbaMdhamAM Avo jarA paNa zaka kema ANI zakAya ? . nirdaya dave ApaNe meLApa laMbAvavA dIdhuM nahi e mAruM kevuM durbhAgya AhA zaramAtAM zaramAtAM belAtA cAMdInI sudharInA avAja jevA madhura zabda kevA motInI mAphaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 madhumakSikA, kharatA hatA ! paNa te have krIthI yAre saMbhaLAvAnAM ? "yana ekalAM macAvI kelI, rahyAM DhaLI ardhaka jahAM mIcAi;'' "nayana e badhuM have tare che, jAdu kaMika e mane kare che.'' tAsa dharanI bhIMtanI nirjIva ITA, e zabda nira'tara sAMbhaLyAM kare che mATe te kevI bhAgyazALI ? ema nahi te e zabdanuM amRta, e mUkha-kamaLanuM darzana, e hasta-zAkhAnuM bheTavuM, e kanaka-kAyAnuM AliMgana e sarva eka sAtheja mane bakSIsa karavA dhAryuM che? vAhe, vAha ! tyAre te pachI mArA upara Aveza mATe upakAra bIjuM kANu karavAnuM hatuM ? pavitra prema mUrtti! A TAyalAthI kaMTALIza nahi; tArA raDhaNu-sAgaramAM bhaTakatA bhaviSyanA patine manamAM hu zIza nahi. kAmaLa hAthane, AjakAlanA navA snehInA gumeM AnaMdamAM vadhAre karavA ane te AnaMdamAM bhAga levA, pratyuttara ApavA jeTalI tasdI ApI, te tasdI mAra khAte TuMka mudata mATe udhArI sakhare, udhAravA mATe pAthI na hoya te, vagara magAve raDhaNu karavAnIja prema-pAthI sanmukha hAjara thaze, temAM uSAraje ane vakhata Avye vyAja sahita vasula karaje ! ati snehaMne lIdhe TuMkArI saheja AvI jAya che. JAnathI khelAvavAmAM kapaTa vAparavuM paDe che, paNa jene a ta:karaNa sAMpyuM tenI pAse te kapaTa zAnuM ? " "vinaya rasanA tA ene, batAve premamAM khAmI; prapaMcI kAja re'vA dA! na Icche premanAM pAtre ! "hRdaya satkAra jyAM thAtA, ubhaya umAMhi mana mAnyA," "nayana satkAra nava Icche, vadana sahAya tA tyAnA? " pr * Sleepy eye of love Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * , .-- -~ ~ -~-... - - - - - - - - - - - - - - patra 11 me.--kezava taraphathI lakSmAne. 100 hase dIla premanAM bhariyAM, rahe jUdAM chatAM saMge," "vinaya satkArane emAM, nathI avakAza maLavAne !" "vinayanI pUrNa mAge, adhurI teTalI prIti," "pratIti premanI karavA, nathI adhikAra Adarane !" A bhAgyazALI kAgaLano TukaDo tArAM darzana, sparza, vacanAmRta ane sugaMdhIthI pavitra banaze. pachI je ke me tene mArA dUtanuM kAma karavA mUko che te paNa, ene kadI pAchA AvavAnuM mana thAya ema mane lAgatuM nathI. te patranI mAphaka sarve rIte bhAgyazALI huM hAlamAM banI - kuM tema nathI, te paNa tArA hastakamaLathI janma pAmelA akSaranAM darzana devA, mAre A dUta vinave te te kAna daI sAMbhaLIza ? ' lakhavAnuM kAMI jaDatuM nathI, ane baMdha karavAnuM mana paNa thatuM nathI; te paNa sadA zakti ane prabhukRpAmAM ramyAM kara, e AzirvAda aMtaHkaraNapUrvaka daI A patra pUre. karuM chuM. e AzirvAda svikAraje ane mane gaNaje, have te tAroja thayelo AzA-derIthI sajaDa baMdhAya prema bhakta, tA. kavaDIla vargane mArI vatI savinaya praNAma ane tArAM sanehIone yathAyogya pahoMce. tArI poLA mAnItA kutarA pAse paNa mane yAda karaje ! kezava. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lownatumaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 110 madhumakSikA. patra 12 me. lakSmI taraphathI kezavane ( AgalA patrane javAba. ) rAjakeTa - tA. + - + - priyatama prANezvara, prema viSaya upara eka kuMvArI bALA patrakAra uberA kADhe te jarA ayogya che kharuM paraMtu pavitra ane priya premamUrti kahI belAvanAra hAlAnA patrane uttara na ApavA jevuM bIjuM mUrkha ane nirdaya kRtya zuM? Apa jANatA hazo ke mugdhAthI premazabadano uccAra tha, ke prema zabda lakhA, agara premI tarapha najara maMDAvI, e bahu muzkela che, are azakya che. prathama prema-darzana, zaramALa bALAne navIna anubhava zIkhave che. AnaMda, prema, zarama,bhaya ane evA evA aneka gupta vikAra manamAM zeLabheLa thavAthI, tenI jIbha, dRSTi ke lekhaNa cAlI zakatI nathI. topaNa, navIna rasikajanane muMgApaNanI arUci hovAthI ane prema sATe ughADA gamanA darzananI hamezAM jIjJAsA rahevAthI, kAMIka zarUAta hItI hatI karuM chuM. ApanA vacanAmRta pItAM veMtaja, A bALA ApanI sadAnI dAsI thavA nizcaya karI beThI hatI. tyAra pachI leke rItie ApaNuM vevIzALa thayAnI vAta meM jANuM ane Apano patra vAMcyo tyAre te vaLI te nizcaya atyaMya 9DhIbhUta thayo. AvA daiva ! tAre huM keTale AbhAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 12 ma.-lakSmI taraphathI kezavane. 111 mAnuM ! mArA sarakhI ane mArAthI moTI kanyAone ayogya pati maLavAthI keTaluM duHkha paDatuM huM najare jouM chuM ? paisA ke hajAra varasa agAunI kIrtinA tejamAM taNAI, temanA mAbApe pitAnI garIba gAya samAna bA| LakIone TaMkArA, mora, ane ciMtAnA niraMtara khADAmAM (homI dIdhI che ! nirdaya dhanavAna, temaja uddhata keLavAyelA 'varane saMsAra samudra taravAnuM bahANu gaNavAmAM teo kevA chetarAya che? kyAM teo jANe che ke gya ummara, sAmAnya sthiti, sArI keLavaNuM ane nIti vALo pati ApavA jevuM eke kRpAnuM kAma nathI. e sarvathI zreSTha ane AlhAdakAraka bheTa che; kharuM che ke jeDI viNa janma thA jaga jANa; puSpa jema sugaMdhI viNa paramANu -". capaLa kamaLa daLe nayana banyAM paNa mahIM kIkInI tANa" "suMdara caMdravadana paNa aMdara nahi nA nizAna " tema pichANa-(2); "jeDI viNa janma vRthA jana jANa" "vikaTa vATa saMsAra taNI che sukhane eka vizcAmare," "bhava jaMgalamAM maMgaLa rUpe jeDI che jaLadhAma re;' de tuM dayAnidhi ! dayA karIne, juti jeDInuM dAna..." "sakaLa sukha khANa (2)- "DA viNa janma thA" * hAlA, jyAre prItinI rItimAM ATalI badhI bhIti Apa rAkhe che, to pachI mArA jevI abaLAnI te vAta ja zI karavI? prathama meLApa ghaNe TuMke hevAne lIdhe tathA te TuMkA vakhatane lAbha, zammamAM DUbavAthI prIti-vAkaya vaDe laI zakI nahi te mATe mane maMdabhAginIne have bahu pazcAsApa thAya che. AhA ! e zAnti upajAvanAra maMda hAsya, * umAdevI. * - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 madhumakSikA. e zaramathI bhareluM mUkha-kamaLa, e kemaLa badana, e cAlAkI ane prIti bharelo jAdui marma-vA -are e bhAgyAM tUTacAM vacanAmRtane lAbha have pharIthI kyAre maLache? duSTi darzanane prasAda ApavAnI vinaMtI Ape nahisvikAra? " AgAhI e dAjha aMga AgIhI sI rAtuhe." darzananA lAbhano mAtra eka ja rasto che. te Apa jANo che. tene jaladI baMdobasta karAvo te kuMvArI bALA taraphathI prema ane viyoganA zekAtura zabdo ane lagnanI mAgaNa Ave te jarA vicitra to dekhAya; paNa zuM mArA pritama, tamee kabula nahi karo ke yuvAnIne prema-darzanaja adhIrI banAvI de che? huM kadI premane pIchAnatI nahatI. prema ja nahate, sAMbhaLe nahe, prema pustakonAM nAma paNa jANatI nathI. to paNa ApanI rasIka mukha mudrAe e saghaLuM mane the vakhatanA meLApathIja vagara zikhave, bhaNAvyuM che. hAla eja. ApanA pitAzrI tathA mAtuzrI ( atyArathI mArAM pUjya sasarAjI tathA sAsujI kahuM te zI aDacaNa che ? ) ne mArIvatI savinaya sASTAMga daMDavata karaze ane Apa premapUrvaka sASTAMga daMDavata ane sevA aMgikAra karavA sAthe mane bhaNaze mArA vahAlA candra, ApanA meLApanI apekSA rAkhanAra prema pagathIe caDela . Eja kusuma, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ putra 13 me. kezava tarathI narmadane. 113 patra 13 mA. kezava taraphathI narmadane, vIrakSetra. - + 'TD priya narmada, gai kAle jJAti-mAjana jamyA pachI bhAra karavA nIkaLI paDaye tyAre jJAti-bejana ane jJAti sabaMdhI kAMi kAMi vicAra AvavA lAgyA. vicArethI thAkelA mugane vizrAnti ApavA, nirjana sthAne AvelA eka ghaTAdAra vRkSa nIce, mAthA taLe khesa nAMkhI suteA. nirava sthAnanI zAnti, sadhyA samayanI ThaMDI havA ane mananA vinA sa yukta baLe mane ughADayAM. uMdhamAM teja vicAre dheALAvA lAgyA. jJAtinA sarve nAyakA, karatAM 10-15 gAmathI AthI ekaThA thayelA me joyA. mATI pAghaDIvALA, udhADA zarIranI suMdastA upar bhAta pADavA nAMkhelA malIna presavALA ane mAtra 'DIbhera varasanA varasa kADhanArA mRtyusthAnI saMkhyA, svaccha aMgarakhuM ke koDha ane zuobhita pAghaDI ke TApIvALAne tadana DhAMkIna detI hatI khUNAmAMthI eka TApIvALA abhaye ane zarUAta karI: " A zaheramAM varasamAM ekadare Azare 25 jJAtibhAjana thatAM haze. AsapAsanA gAmaDAmAM paNa 10-15 thatAM haze. have ApaNI hAlanI sthiti tapAsIe, gAmaDAmAM rahenArAo nI Avaka mukhyatve karIne temanI dhIradhAramAMthI che. ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 madhumakSikA. dhIradhAra to khetInI paDatI sAthe pAyamAla sthitie pahoMcI. jamInanA kasa gayA. ApaNA kharacALa rIvAjone lIdhe ApaNuM lokone paisA te joIe. ane badhAne kAMI bApadAdA ochA ja carU mUkI gayA hoya che ! tyAre te lAvavA kamAMthI ? gAmaDAvALA, kheDutane Thage ane ekanA ane gIAra gaNa kare. AthI khetI paNa paDI bhAgI ane te sAthe pitAnI paNa pUrI kamabakhtI thaI. zaheramAM rahenArA keTalAka kApaDano, keTalAka dANAne ane keTalAka paisAdAra loko zera-saTTAne vepAra kare che. kApaDa ane dANAnI dukAne bahu thaI gaI ane eka bhAva ke navIna mAla keIne rAkhatAM mAvaDayuM nahi eTale emAM bahu kamANuM rahI nahi-je ke ApaNe lokomAM sArI sthiti 'te hajI kAMIka e lokonI che. zera-saTTAvALAnI te vAtaja bAjue mUke. kamaLa uparanA sAcA jevA dekhAtA metInI zobhAnuM varNana karavAthI zuM phAyado? ghaNAka juvAnIA te kApaDIA ane evA bIjA vepArInI dukAne besanArA hoya che. temane bicArAne varasa dahADe 15-20 ane vadhumAM vadhu 50-75 rU. maLe che. AmAMthI te bicAsa bIDI sepArI aDhe (ane bIDI sepArI te ApaNuM jJAticimaha che ke mAthe paDayuM hoya to) kuTuMba paje, ke TANuM kADhe. A seMkaDe 5-10 bicArA bhaNyA haze te 5Nu nizALAmAM maLatuM popaTIuM. jJAna levAM jatAM (ApaNuM mUkhAine lIdhe ) sAMsArika jJAna cUkyA haze; emane vaLI nekarI kheLatAM mukelAI naDe ane sAdhAraNa nekarI maLe eTale vaLI e pramANe kharca karavA joIe. kahe bhAI; eja ke bIjuM kAMI ? tamArI jAtane hevAla AthI sAre hoya te vaLI kahI deje. dahADe dahATe raLavAmAM ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 13 me kezava taraphathI narmadane. 115 A duA mATe A phateha meLavavAmAM spardhA dareka raste vadhatI gaI; AyuSya ane satva kama thatAM gayAM tema tema rIvAja barADatA gayA. mane to navAIja e lAge che ke jJAtine koI mANasanI zAntine dha lAge e eka paNa niyama karavAne che hakka che ? jJAti to eka samuhane bApa, rAjA, pALanAra pinAra Izvara che. eNe te harakoI rIte potAnA bALanI caDhatI kaLA jovA mathavuM ke ucakAya nahi evo beje bharI upara gadAne mAra mAra ? " aMgrejI bhaNelAne loko sudharela kahe che ane temane dunIAdArIthI ajANyA samaja manamAM hazI kADhe che, paNa hAra mAna maLatuM jaI, uparathI temane mAna Ape che. A pramANe, eka Dose A yuvAna sAmuM eka Tase joi rahyA; paNa jema jema tene sAMbhaLatA gayA tema tema tenI mazkarI karavA dhArelI kRtrima gaMbhIratA badalAIne tenA jJAna ane DahApaNa tarapha mAnanI lAgaNI thavA lAgI. te bolyAH "vAta to sattara AnI. bhAre haIe e badhuM beThuM te kharuM. Aja badhA bhAIo bhegA thayA che to ApaNa nAtanA dhArA dhaDIe te ThIka. A ApaNA mAstare paNa tAkaDe ahIMja che te paNa bahu kAma lAgaze. kahe tyAre bhAI nAte na karavI ?" pAse beThele, garIbAI ane jJAti baMdhananI pIDAnA anubhava vALo eka AbarUdAra vayevRddha gRhastha beH "A bhe, ene khulAse huM karuM. lagna prasaMge pitAnAM najIkanAM sagAM-saMbaMdhIne ja maNa (mIjabAnI ja kahene ?) ApavA uparAMta bIjA koI prasaMge koI jAtanuM jJAtijana na ja ApavuM. paNa e niyama rAkha ke dara lagna prasaMge ane paisAdAra vRddha mA zusanA maraNa samaye (sthiti pramANe varga pADI TharAvyA muShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 madhumakSikA. jaba) amuka rakama jJAtimAM levI ane temAM AvelI sadhanI rakama ekaThI karavI. AthI sarvane kharca bacaze ane te bacatA kharca mATe juja rakama jJAtimAM ApatAM te acakAze nahi vaLI sthiti anusAra pADelA varganA dareka khU " hastha pAsethI dara varase amuka "jJAti vero" le. sarakAra " S T : tathA myunisipAlITIne vere bharI zakAya che te juja vere samartha gRhastha jJAti hita arthe kema na bharI zake ? e pramANe ekaThI thayelI rakama AkhI kemanI bahu upayogI cAkarI uThAvI zakaze. prathama ApaNe eka koMgresa jaivuM sthApavuM; eTale ke, eka moTA zaheranI AsapAsanA 20-25 gAma ane zaheronuM eka maMDaLa karavuM, e badhAnA niyamo eka sarakhAja sakhavA. dareka sthaLanI Avakane aDadhe hise teja sthaLe rAkhIne bAkIno aDadhe hise mukhya sthaLe mekala. dareka gAmamAM A pramANe rahelA aDadhA hissAmAMthI varasanI traNe RtunI zarUAtamAM aneka jamaNa. kare; ane vadhe te, zAtinA hitanA kAryo mATe saMgrahI rAkhe mukhya sthaLe ekaThI thayelI rakamamAMthI AkhA maMDaLane vaksamAM be jamaNa ApavAM: eka, zaheramAM ane bIjuM kudaratanI suMdaratAthI bharapura gAmamAM. AthI gAmaDAMne zaheranAM mANasanA svabhAva, rIvAja, AbAdI vigerene eka bIjAne lAbha maLaze, brAtRbhAva vadhaze, gAmaDIAnI ajJAnatA ane jaMgalI pazuM TaLaze, temanAmAM ucca vicAra ane capaLatA praveza karaze. * jJAti-bhojana karatAM je vadhe te sIjhAtA jJAtibaMdhune paMche vaLagADavA nANAM dhIravAmAM, garIbane keLavaNI ApavAmAM, svadhamane udhdhAra karavA upAya javAmAM, ane deza taraphanI jJAtinI pharajo adA karavAmAM vAparavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, wrnatumaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 13 meA. purAva tarathI narmadane. 117 A uparAMta sauthI moTA naphA je huM batAvavA mAguchuM te kahI batAvavA pahelAM eka agatyanI vAta samajAvavI joie. pahelAM te ApaNA AkhA maMDaLanuM vastI-patraka karavuM joie. temAM bALakathI vRddha tamAmanu' lIsTa karavuM. pukhta umaranA mAsanA saMbaMdhamAM tenI ummara, ThekANuM, dha2 peAtAnu che ke bhADe che te, saMtAna keTalAM ne zAM che te, pete kyAM ne keTalIvAra paraNelA che te, dhaMdhA ne cokhkhI Avaka e sarve nevuM. karAeAnA sabaMdhamAM ummara, abhyAsa, kuMvArA ke vivAhita ke paraNelA che te sarve nAMdhavuM. chekarIonA sabaMdhamAM paNa te sarve neAMdhavuM. pachI evA patrakanI akeka nala dareka gAmamAM amuka jagAe rAkhavI; jethI te gAmanA dareka mANusane tene lAbha maLI zake. A patrakA dara varase navAM karavAM. AthI jJAtinI eka Mdara vastImAM vadhArA ghaTADA kecaDatI paDatI sarve jaNAze. ane bApa potAnA karA ke chekarInA vivAha mATe gAma paragAmamAM yeAgya ThekANuM vagara mahenate zeAdhI zakaze. hAlanI mAka tene zeAdha pAchaLa musAInA kharca ane mahenata karavAM nahi paDe. varazedhI kyAne te vAta kahe eTale tene te, mATA jJAti bhAjana vakhate joI paNa zake; ane jo te pote samajI hoya te tenI kAMdhe pUchaparacha paNa karI zakeH enA ravabhA va, jJAna vagere saMbaMdhI kAMika mAhitI meLavI zake. joke karInA saMbaMdhamAM A DahApaNa hAlnI sthiti ane keLavaNI jotAM bhAgyeja hoI zake; te paNa purUSa te stra viSe puratI mAAhatI maLavI zake kharA. ane kAI mitra ke sagAnI madadathI tene ekAMtamAM maLI parakSA paNa karI zake. aMgrejonAM pasaMdagIthI thatAM lagna ( Choice mauriage) nI gaja, ApaNI saha-ja maryAdA sAca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 madhumakSikA. vavA sAthe, sAravAno A upAya bahu sAro che. yuvAnomAM keLavaNI vadhavA lAgI che ane temanI AzAe (aims) vadhavA lAgI che eTale teo ajJAna chokarIone pasaMda nahi karavAnA. (ane dareka chokarIne hAlanA zokhIna sudharela yuvAnanA mema sAheba banavuM bahu priya hoya che). eTale dareka kanyA bhaNavA ane ghara saMbaMdhI jJAna meLavavA prayatna karavA mAMDaze. AthI maMDaLamAM eka agatyane keraphAra (revolution) thaze. ane je ke khIcaDImAM ubhare Ave che tyAre upara te kharAba dekhAya che paNa aMdara satva sAruM hoya che; tema prathama te agavaDa keTalIka jaNaze; paNa tenA sArA pariNAmane pUrNa vizvAsa che. bALalagna te AthI TaLI ja jaze. tema chatAM nAmane kAyado karavo ke, purUSane aDhAra varasa sivAya ane kanyAne cAda varasa sivAya vivAha karavAnI rajA nahija ApavI; kAraNa ke kanyA-kALa vItI javAne Dara che; paNa vara-kALa vItI javAne te kAMI Dara nathI ?"--eTalAmAM eka gharaDo Dese be tyeH "e te badhuM ThIka, paNa A vAta te amane bahu rUcI nahi. amAruM junuM badhuM ThIka che. paNa haze bhAI, AjakAla to juvAnIAnI jItano vAro che ane pheraphAra upara pheraphAra thayAMja kare che; te ame nA kahetA nathI. karo tamAre badhAne karavuM hoya tema. paNa chokarInI ummara cauda varasanIja thavI joIe e niyama pALI zakA muzkela che. thoDAka varasa upara sara eNma eNlhIla sarakAramAM darakhAsta karavAnA hatA ke 12 varasa thayAM sivAya kanyAne paraNavA devI nahi evo sarakAre kAyado kare. tyAre vicAra karatAM zA nirNaya upara AvyA hatA te khabara che ? koinI ummaranI barAbara ekasa tapAsa karavA jatAM khAnagI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 13 me - kezava taraphathI narmadane. 118 bAbatamAM hAtha ghAlavA jevuM thAya che; ethI to Akhare tame ja kaheze ke sarakAra amArI svataMtratA chInavavA ubhI thaI che.* mATe ema to na bane." " e he he he moTe parenTa kADhayo ! hasIne pele uttara vALyAH "sarakAra te ema na karI zake paNa nAta zuM na karI zake ? game tevI vAtamAM nAta vacce paDe che to A kAma nAta zuM na upADI zake? paNa ema kahone ke nAtane e saMbaMdhI vicAra ja kadI sUjhayo nathI. nAta sArI saMpIlI ane niSpakSapAtI hoya te nAtane karavAnAM kAma kAMI thoDAM nathI. ummara, gharanI ane zarIranI sthiti, abhyAsa, zakti vigere tapAsI lagnanI rajA ApavAne hakka, jJAtinA koI mANasanI paDatI thavAnAM kAraNa tapAsI tenI khAmIe batAvavAne ane tene joItI madada karavAne hakaka, pitAnA dareka mANase dharmanuM joituM jJAna meLave evA evA upAya yojavAne hakaka: e se hakka ane e se pharaje emanI ja che to !" nAtanA AgevAnonA haka ane kartavyo AvAM moTAM gaNavelAM sAMbhaLI, moTA bhA" thavAnA lolupI be cAra zeThIA belI uThayAH " nA he; A te badhuM vyAjabI kahe che. paNa sAluM kAma jarA kaThaNa te kharUM ja tA. evaDA badhe baMdobasta zI rIte rakhAya sAluM?eka juvAnInA madathI chakele, dhanADhaya chekare cheH "sALuM ne bALuM; e paherAva sALu to mArI kAkIne, kAkA ! ahIM kAMI mobhAgra-buddhinuM kAma nathI. eto karanAra ja karI jANe. e nahi mArA tamArA jevAnuM kAma ! tame to mAruM sAluM; khaDI vAta ; chate kahuM chuM; huM te khaDI vAta kahuM; nA, nA, eto jarI alagatanI vAta che A evuM evuM 'Infant Marriage' &c. pp. 95-97. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burvatumaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 . ............................. ................... madhumakSikA. belI jANe. ane ame, phakkaDa sAheba banI gADI cheDAmAM mANuM jANIe eja. e te koI vicakSaNa purUbanAM kAma ! " sAmaLa kahe che saMsAra saha, damaDAne DAhyo kahe." ane kare parANe prIta, raMka rAjA ne rANuM." moTA dharanA juvAnanA zabda sAMbhaLI khIsIANe paDele Dose meM upara kRtrima saMtoSa dhAraNa karI bolyA: bApe mAro ! e te kharuM kahyuM. e kAma te A mAstara lokonAM che. ame junA vicAranA emAM zuM samajIe?" AvI TIkAthI yuktimAMne yuktimAM amane banAvavA mAge che, ema samajI jaI eka yuvAna bolyoH "kAkA, juvAnIA navA navA rastA zodhI kADhI jANe eja. ene sudhAravA ne amalamAM mUkavA e hai kAma te vAvaha ane anubhavInuM che. hA, ame vAMceluM sAMbhaLeluM ghaNuM haze e kharuM; paNa anubhaveluM DuM amAruM lohI uchaLanuM ukaLatuM che; eTale eke yukti yA pachI emAM sthira karI zake nahi emAM khAmI kADhIne e yukita sudhAravI ane amalamAM mUkavI e mAruM kAma che. gharamAM te gADAM vALyAM kahevAya che. Ato ema che, ke vakhata badalAyo eTale ApaNuM vartana paNa vakhatane anusarIne badalavAM joIe. A tamArAM - rIra have gharaDAM thayAM ane Aja divasa sudhI ghasAdha ghasAIne ghasAyAM ane magaja paNa azakta thaI gayA, eTale navA vakhatane yogya thavAmAM navA niyamo ghaDavAmAM tame jaza na kAvI zako e ja. bAkI to tame karyuM che evuM ne koNa karI zakavAnuM che ?" vAdavivAda aTakAzvAnA tuthI eka jaNe vacce ADI vAta kADhI: "e che te ThIka bhA; paNa pilA bhAI pAse bahenanA hAtha jhalAvanArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 14 -kezava taraphathI lakSmIne. 1ra1 mahArAjane kAMI ilAja lezo ? sarva kriyA zAstrAnusAra kare ane vara kanyAne bolavAna zabda temanI pAse belAve ane temane karavAnI pratijJAo samajAve evuM kAMi sudhAro karaze ke nahi ? " pitAne ghera dhADa paDatI joI gera bolyA: " besane have DAkalA ! e paNa thaI raheze. hamaNuM A moTI vAta te thaI rahevA de. " emanI moTI vAtane te kAMI pAra Avyo nahi, paNa mArA svAne te jhaTa pAra AvyuM. svamanA vicAra vyavahAracita ( practical ) ke avyavahArika (theoratical) gaNuya te vicArate vicAsta ane svamanI vici. * tratA tarapha hasato hasate ghara tarak cA tamAre sadAne kezava. patra 14 me. karAva taraphathI lakSmIne. vIrakSetra, vasaMta parNamA. patranA mathALe tArA mATe zuM saMbodhana mUkavuM te kAMI khabara paDatI nathI. tArA vacanAmRta ane tArI svabhAvika kAvya-zakitanuM bhAna thavAthI tene zuM zabda yogya che, te kAMI vicArI zakAtuM nathI. pRthvIrAye pitAnI priyAne zA zabdathI bolAvavI e vicAramAM nIcenuM kAvya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1rara yeAjyuM hatuM: "priyA kahuM ke diladAra kahuM ke huM te tamane zuM kahuM ?" ardhAMganA kahuM ke huM vArU jIvajAna kahuM ke zuM kahuM ?" "o priyA ke diladAra kahuM te judAi ApaNe Thare;" "jene sAMpyuM sarvasva tene adhAganA zI rIte kahuM ?'' patni, kAntA, jAyA chaTa e prItine chAje nahi;' "kurabAna jene kAje jAna jIvajAna te kahevAya zuM?' "raMbhA ke zadhAjI kahetAM lAge lAMka premane;'' "viyeAga paLanA pa nA veDhA sItA zrI rIte kahuM ?' pritIne je pAtra che te premamUrti mAtra che,'' "tene daivI devI eja zabda hA hA ThIka che."* madhumakSikA, 11 huM paNu eja TharAva karI, devI zabda tArA nAma sAthe joDIza. A prathama muzkelI dUra karyA pachI have patralekhana zarU karUMchuM. DhavI, tArAM darzana karatAM tArA hasta-kamaLe mArA prema-pIDita kALajAne ghaNI zAnti pamADI che. mAre te tArA samAgama-sukhanI apekSA rAkhavI, ke viyeAgI banI tArA patranA madhura vAkyanI mALA pheravyAM karavI ? banne sukha levA icchA thAya che, paNa ema kema banI zake ? samAgama ane viyeAga banne paraspara-virAdhI icchA sAthe kema pAra paDe? paNa hA ! eka yukti sUjhI che. kharekhara samAgama teA lagna sivAya banavA muzkela che paNa tArI chamI dvArA darzana Ape te kema ? hA, hA, eTalI mAgaNI tA kAI paNa rIte tAre majura rAkhavIja paDaze. mArI chabI A 6 sati sayuktA. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 14 mo.--kezava taraphathI lakSmIne. 123 sAthe vagara mAgye khIDuMchuM. badalAmAM tArI lalita ikhInI AzA huM kema na rAkhuM ? kharUM che ke ApaNAmAM strI jAtine chabbI paDAvavAnI chUTa bhAgyeja maLe che. paraMtu mane khAtrI che ke ApaNAmAM paNa prema game tevA nirbaLane game te prakAre baLa Ape che. tArAM darzana, tArA zabdo, tArA patrA ane prIti ta cA tArA sabaMdhI vicAreAe mane aMtaHkaraNathI mAM banAnyeA che. have teA kASTha rIte jarI prema-bhaktapara dayA karI daivI deje darzana dedAra.' Aje vasatapurNimA che. vasaMta-RtunA hAra, viyeAgI janane bahAranA temaja aMtaranA tApathI khALe che ane vasaMtanI suMdaratA, premALa joDAne sahavAsa-sukhanI parisImAe pahoMcADe che. A vasatA A tArI hena Aje nirdaya banIne mane duHkha deche. te joi, tArAthI tene mArI khAtara kAMi kahevAya paNu nahi ke ? tr "manmathanI tArA upara sadA rahema najara hejo."-"qsaMtA tArI sAthe saMpIne rahejo." evA evA AzirvAda ApatAM harSa anubhavatA, viyeNa-rAhuthI gherAyalA ane yusaMtAneA bhAga thaI paDelA kezava have na chUTake rajA mAge che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 madhumakSiA . patra 15 e. lakSamI taraphathI kezavane. (AgalA patrane uttara) rAjakeTa + - + -- + vhAlA candra caMdrane kusumanI kAMI garaja nahi hovA chatAM raka kusumane khIlavavA kevo te tatpara rahe che ? temaja Apa cadra samAna meTA mananA hevAthI mane praphullIta rAkhavA mIThAM vacane lakho che; paNa evaDI badhI kupAne che kegya to nathI ja. mArI vilAsI vasaMtA bahenI Apane dame che tene huM kema kAMI kahetI nathI; ema Apa prazna kare che. tame bhAgyeja mAnaze ke teja bahena mane paNa ghaNuM rIbAve che. are e nirdaya ramA potAnI saghaLI ugra zakitathI mane bALe che ane mArI kAMI vinaMtI para dhyAna ja ApatI nathI. te pachI Apa viSe tene kAMI paNa kyAMthI ja kahI zakuM ? hA, hajI tenA mArathI bacavuM e tamArI zakitanI aMdara che. kAraNa ke tame purUSa hevAthI musApharI, sebata ane kAmakAjanI vividhatA rUpI DhAla vaDe smara zatruthI paNa bacAva karI zako kharo. tema chatAM ebha nahi bane te chevaTe ApaNe bannenI ekatra mahenata ApaNA sahIAsa zatrune haMphAvavAmAM phatehamaMda thaze. kAraNa ke vAjItranA nAda ane sagAM snehInA AnaMda vacce jyAre ApaNA hAtha ekaThA karIzuM tyAre be sarakhA garama hAthanA sakhata dabANathI te cagadAI jaze ane AShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 15 mi.lakSmI taraphathI kezavane. 125 -~ ~ ~~ ~~~~ ~~ ~~~~ ~ ~~ ~~~~ ---- -- ~ paNe kaTTAmAM ko duzmana paNa baLI jaze emAM zI navAi che ? e AnaMda vakhate to, AdhAra zuM pyAra dedAra zuM ramIzuMre ( 2 )" hAlI raMga bhInA rasa pIzune pAchuM nagInA " ame AnaMda ghelI navelI rasIlI raMga rasabhara hAzuM" " priya! bhUmine svarga samAna banAvI. AdhAra zuM-" jharamara jharamara jhINuM helI uThaze AnaMdanI ura pyArA." eka prema taNe vaza ema banI rasa " " nyAsa cArA nyAro nyArA nyAza. " "raMga bharyA ucharaMga bharyathI, AdhAra zuM-" bhaviSyanA sukhanA vicAramAM lIna thavA je bIje eke dIlAse, duHkhIta hRdayavALA mATe jagatamAM nathI. mATe huM paNa ApanI sevAmAM ema kapI, ghaDIka AnaMda-sAgaramAM ramyAM karuM chuM. khaMtapUrvaka prayatnathI mAruM mAtuzrIne samajAvavAmAM saphaLa thavAthI AkhA kuTuMbanI chabI paDAvI, enI eka nakla Apa tarapha ekaluM chuM. paNa mArA jevI rU5hIna-gaNahIna bALAnI chabI rakhene Apane kaMTALo Ape ema Dara rahe che. te paNa udAra dIlanA candra samAna saluNA pAse kSamA mAgavI e te hamezA amArI abaLa dAsIenI pharaja che, to pachI phikara zI che ? bhaviSyanA sukhanA tarkamAM garka thai ghaDIka AnaMda zikhare pahoMcela, khAdehAdakAraka ane AdhIna haka kusuma, * bAmatharitra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 madhumakSikA.' patra 16 me. lakSmI uparathI jamana upara. rAjakeTa + - + - + bahenI, jyAre huM aNasamajaNa hatI tyAre tane sAsare jatI joI tane bhAgyazALI gaNatI ne manamAM samajatI ke tuM mArA karatAM ghaNuMja sukhI che. pAchaLathI jyAre evuM mAlUma paDyuM ke tArA pati pavitra devAMzI premanI lAgaNIne abujha che ane mAtra pazuvRtti vALAja che, paisA meLavavA ane saMdharavAmAM ja saMsAra sukhane aMta mAnanArA che, cAlu mUrNa rIvAjanA gulAma che, strIne cAkaraDI pramANe gaNuM kAmakAja ane kakaLATamAM dAbI rAkhanAra mUrakhAonA matanA che, evuM jyAre mAluma paDayuM tyAre mane tArA sukhane sarva mAha utarI gayo hate. ApaNuM nAnapaNanI sakhI gagAne tenA vara ane sAsu sasarA, namuMda vigere taraphathI maLatuM anahada dukha meM jyAre najare joyuM tyAre te emaja lAgyuM ke kuMvArI sthiti svataMtra hovAne lIdhe zreSTha che. huM kAMI paMDitA nathI, ke nathI bahu vicAravanta, nathI evI dharma custa ke nathI evI saMsAra sukhanA anubhava vALI, ke jethI huM kuMvArI sthitine vadhAre pasaMda karuM. paNa cAre tarapha paraNelI niraparAdhI bALAone duHkha-kuMbhAmAM daTAtI joI, kaMTALo pAmI kudaratI rIte kone ema vicAra na thAya ke paraNavAmAM sAra ja nathI.? paNa bahena, mane tArI pAse mAnI detAM zarama AShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 16 me-lakSmI taraphathI ja manane. 127 ve che ke, mArA pitAzrI mArA vevIzALanI tapAsa karatAM karatAM eka nipuNa yuvAnane pasaMda karI AvelA, te atre mane jovA AvelA te vakhate amArA 10-15 mInITa nA samAgame ane te zaramathI bharapUra hovAne lIdhe ) bhAgITI vAtacIte mAruM mana DoLI nAMkhyuM, mAruM citta pheravI nAMkhyuM. kuMvArI sthitinuM zAMta sukha duHkhamaya bhAsyuM, paraNelIonAM duHkha bhUlAI javAyAM. ane pariNAnAM vacanAmRta pIne ja niraMtara tenA raTaNa-sAgaramAM ramyAM karavAnuM mana thayuM. "rUpa kaLA mane mana gamI,ne svarUpa rahyuM cittA ramI."* bahena, mane hazI kADhIza nahi. mane ema thAya temAM kAMI navAI nathI. yuvAna, samaju, premI ane keLavAyalA, bhaviSyanA zaramALa varanAM vacana, ekAMta jagyAmAM metInI mAphaka garavA mAMDe, tyAre kaI kaThaNa kALajAvALI bALA palaLyA vinA rahI zake ? vaLI sarva bAju du:kha duHkha ane duHkhamAM bhArelI ane jaMjALa tathA ciMtAmAM daTAyelI sakhIo tarapha najara karyA pachI, zarUAtamAM ja aNadhAryA atyaMta sukhanI AzA jaNAtI joi, AnaMda-sAgaramAM prakhyA sivAya koNa rahI zake ? paNa bahena, mAruM zarUAtanuM sukha joI mArI adekhAI karIza nahi ! te sukha to mAtra 10-15 mInITanuM ja hatuMghaDI pachI te vidvAna cora mAruM hRdaya corI, mAruM kALaje korI, mArI vicAra-zakti chInavI, mane prema-pAThane kakko vagara zikhave bhaNAvI, palAyana karI gaye. tyAra pachI mane tenA viyoganuM duHkha bahu naDavA lAgyuM, te sAthe vaLI pITayuM mana ema DarAvavA lAgyuM ke te sudharelA vicAranA heI, * premAnaMdakRta okhAharaNa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 madhumaNikA. - v vv - - - - mArA jevI thoDuM bhaNelI ane rUpa vagaranI tathA guNa ane rItabhAta vinAnI gAMDI ghelIne kema pasaMda karaze ? ane je pasaMda nahi karaze te pachI sukhanI AzA ja zI rAka khavI? AvA AvA tarka-vitarkamAM DUbI gayelI huM dina pratidina kSa Na thavA lAgI. "chAnuM baLe udaya kAraNa ke na jANuM . paNa hAlI bahena, huM te paramAtmAne keTale pADa mAnuM ke 5-7 divasamAM pritamane patra AvyA. A patra tAre vAMcavA sArU A sAthe bIye che. emAM ke - ma cita che? zuM, pavitra prema Aja haze ? mane rahelAIthI samajAya e sArU e patra saraLa bhASAmAM lakhyo che. te paNa temAM kevI komaLatA, ke prema ane kevI zikhAmaNu tathA khubI cItarI che? te patra ane abhyAsa karI, pati sAthe vANu-vinodanuM sukha levA pUrNa rIte zakitamAna thavA sArU na karavA, muMgI ane lalita preraNA karI che. vagara mAgye, hAlAe temanI kAmaNagArI chabI ane zikhAmaNa tathA jJAna maLe tevAM pustake mArA upara mekalAvyAM che. vAMcI vAMcI huM zikhAmaNa grahaNa karuM chuM ane A pustake pasaMda karanAra tathA mokalanAranI buddhi ane prema upara vicAramAM lIna thaI ghaDIka vAra sAme laTakAvelI chabI upara joI rahuM ane viyogamAM levA chatAM samAgama sukha anubhavuM chuM. najara karavA sArU e chabI, ane zikhAmaNa tathA gammata ApavA sArU e pustaka na heta te lagna sudhInA divase kema jAta? huM dhAruM chuM ke vevIzALa ane lagna vacce keTaleka vakhata javA de eve ApaNAmAM cAla kADhanArA vRddha mANase e emaja vicAra karyo haze ke vevIzALa karyA pahelAM arasparasa darzana premAnaMda. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 16 me.--lakSmI taraphathI jamanAne. 128 karavAthI banne jaNa premaghelAM bane che ane pachI premanI kismata tathA strI purUSa tarIkenI pharajo jANavA bahu yAna karyA kare che. te kismata ane te pharajo jANyA agAu lagna karavAthI, jIvatAM sudhI nukazAna thAya che, ane te pharajo premanI asara thayA sivAya zikhavAnI jarUra jaNAtI nathI. vevIzALa thayA pachI banne jaNa potAmAM sudhAro karavA yatna kare che ane viyogI hovAne lIdhe premanI kismata jANe zake che. AvI rIte thoDe ghaNe sudhAre ane premanI kismata zikhyA 5. chI na thAya che tethI temanI prIti gAMTha TheTha sudhI nabhe che. AvI ja matalabathI gharaDAoe vevIzALa ane lagna vacce vakhata javA devAne rivAja rAkhyo jaNAya che. paNa AjakAlanA pelA gADharA jevA DekaLAo A matalaba samajyA sivAya ane yogya agyane vicAra karyA sivAya bALakI sAthe vRddhanuM agara yuvAna putrI sAthe bALakanuM "lAkaDe mAMkaDuM vaLagADI, Atma-sudhAro ama-rasya azakya banAve che; ane bannenA bhava bagADavo sAthe pitAne tathA kuTuMbane duHkhI thavAne vakhata lAve che. huM aMtaHkaraNa pUrvaka irachuM che ke saghaLI hindu bALAonA subhAgye hindu mAbApanAM mana sudhare ane bALAomAM jJAna prasAra thAo. paNa "e divasa kyAM ke mInA pagamAM ju--" mApha kara bahena, A ja vakhate hAlAne patra AvavAthI te vAMcavA lakSa kheMcAya che ane te kAraNathI A patra baMdha karavA rajA levI paDe che. phurasada vakhate uttara lakhavA maherabAnI karaje ane mane mAna vArI vahAlI bahena | lakSamI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ S3 0 madhumakSika. : patra 17 me. gulAbarAya tarakathI candrakAnta upara. kAsakA, tA. + = + - + hAlA caMdu, kAkA ane kAkInA atizaya hetathI amane tArA ha. dathamAM jagA maLavI muzkela thaI paDaze, ema mane khAtrIja hatI. nahi bApane ke nahi mAne, koIne kAgaLaja nahi! nizALanuM kAma evaDuM badhuM keTaluMka che ke tane patra lakhavA jeTalI paNa phurasada maLatI nathI ? tinA mukhya niyama to tuM jANe che eTale te viSe mAre lakhavAnI jarUra nathI. ane kAkA jevA nItimAna purUSanA hAtha taLe rahenArane e kahevAnuM heya paNa zAnuM ? paNa abhyAsa ke jenA upara tArA AkhA bhaviSyane AdhAra che te viSe be akSara tane kahuM chuM te manamAM ThasAvaje. abhyAsa na chUTake karavAnuM che ema na samajavuM, eTale je zikhavuM te hoMzathI dhyAnapUrvaka zikhavuM. kharA dIlathI ne kharA yuddha bhAve, karo kAma te Akhare zreya thAve." meM joyuM che ke keTalAka chokarA pAMca kalAkamAM jeTaluM nathI zikhI zakatA teTaluM keTalAka eka kalAkamAM taiyAra karI ane ke che. kAraNa ke emanuM mana ekAgra hoya che. vAMcavAno vakhata niyamIta rAkhavo. dararoja savAranA pahoramAM moTA maLI zake vAMceluM bahu sAruM yAda rahe che. uMghamAMthI uThayA pachI magaja nAnuM hovAthI ane e vakhatanI havA AnaMdakAraka hovAthI, vAMcavAmAM bahu gammata paDe che ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 17 mo-gulAbarAya taraphathI caMdrakAntane. 131 vAMceluM sArI rIte yAda rahe che. dIvAnA ajavALAno upayoga jema bane tema thoDe karavo ane kadI khAsa jarUra paDe te AMkha sAme prakAza na Ave evI sAvacetI rAkhavI. jamyA pachI tarata kadI vAMcavA besavuM nahi. je viSaya aghare lAgatuM hoya te pahelAM levo ane ne temAM vadhAre vakhata re . heluM saheluM taiyAra karIne adharAne kadI mulatavI rAkhavuM nahi. tadana ArAma levA karatAM eka viSayathI kaMTALe upajyA jevuM thAya eTale bIje viSaya gammata paDe teve levo.yAda rAkhavuM ke game teTalI garabaDa ke navAInI vAta bane te paNa abhyAsa karatAM karatAM daSTi ke citta vAre vAre pharavAM joIe nahi. koI pATha dhaNo kaThaNa mAlUma paDe te viravuM ke te to ApaNuM dhIrajanI kaseTI jevA mATe che. vAMcatAM jaNAtI muzkelIo te vakhate uThIne pUchavI nahi; paNa cinha karI rAkhI pAchaLathI pUchI levI; sArAMza ke manane kaI rIte bIjA vyApAramAM joDavuM nahi. jema vadhAre muzkela kAmamAM phateha meLavIe tema vadhAre jaza ne vadhAre pAyade. bAkI, juja mahenata karI najIvA kAmamAM te dha@e lAgelAM hoya che; emAM ne ApaNAmAM zo phera ? koI pATha kArca karIne uThavuM nahi; eTale ke, eka pATha kAce mUkIne bIje levo nahi. thoDuM thAya te tenI phikara nahi; paNa te thoDuM, pAkuM thavuM joIe kAraNa ke Akhare kAcuM zikheluM bhUlI javAya ane tenI mahenata pAchI ubhI rahe. dara ravIvAre aThavADIAno abhyAsa pharI saMbhALI ja. lakhANa lakhavAnI ane vicAre darzAvavAnI Teva hameza rAkhavI. abhyAsane hetu, magaja-tarkazaktine khIlavavAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, vunatumaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 madhumakSika. che. tathA mAtra vAMcavAthIja te hetu pAra paDato nathI. vAMcyAthI bamaNuM manana karavuM. sabata dhaNI vakhate vidhArthIone kharAba kare che. jema bane tema vidhArthIe sebata thoDI karavI. eka be abhyAsanA mitro basa che; kAraNa ke ApaNA lokomAM bALakanI nIti, vartana, abhyAsa tarapha vaDIle barAbara kALajI rAkhatA nathI. ethI sobata karavA jevA sArA chokarA maLI AvavA mukela. kaI chekarAnA ekAda be vicAra ApaNuM vicAra sAthe maLatA Ave ethI enI mitratA karavA ane tenI sAthe haravA pharavA mana thAya che. ane dhIme dhIme aniyamita ane bhaTakAu thaI javAya che. nizALanAM lesana DAM hoya che eTale sAdhAraNa sArI buddhinA chokarAne phurasada vadhAre maLe che. - ramavA, pharavA, jamavA, sUvA vigere mATe joite vakhata bAda karatAM paNuM ghaNe vakhata temane kAmamAM levA jevo rahe che. nItinI, ane vadhatI umara sAthe vahevAranI copaDIo vAMcavI, ane vAMcyA pachI manana karI teno sAra kAgaLa para lakhI saMgrahI rAkha e, e vakhata eka upayoga karavAne rasto che. | mArI ATalI zikhAmaNathI patra baMdha karatI vakhate tArI mamatALu mA rItabhAta viSe thoDIka zikSA nIce lakhe che te tarapha huM tAruM citta kheMcuM chuM. jema bane tema bolavAnuM thoDuM rAkhavuM. khAsa karIne tAra vaDIlo pAse ane ajANyA mANasa pAse te jema bane tema zabda taLIne kADhavo. rakhene tAga deva bahAra paDI jAya e sAvacetImAM rahevuM. muMgA rahevAthI A sapAsa bolanArA lokonuM jJAna, anubhava, DahApaNa vigere zikhavAne lAbha maLaze paNa vacce bolavAthI e taka jaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burnatumaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pata 17 me-gulAbarAya taraphathI caMdrakAtane.133 vAtacItamAM kadI ghAMTAghAMTa karavI nahi; paNa nyAyapUrvaka ThaMDe peTe vAta karavI. kAMI bolyA pahelAM vicAra kae. saheja saheja bolelA zabdo ghaNI vakhata moTA mAMbhArata thaI paDe che. zabdamAM jhera temaja zabdamAM maheranAM bI ropI zakAya che, mATe pAchaLathI pastAvuM na paDe tema belavuM. keTalAeka rasAyaNa vidhAmAM, keTalAeka khetIvADImAM, kelAeka zAstramAM, keTalAeka duniyAdArImAM praviNa hoya che. bolanAra mANasanI caturAI samajI te zikhavA yatna karavo. te viSe te vAto karyA ja jAya tevI yukti karavI ane tene mAMthI sAra grahaNa karavo. upayogI vAta lakhI paNa levI. eka vidvAna lakhe cheH "koI vakhata ane koI sthitimAM huM evA ekke mANasa sAthe vAta karavA ubho rahyA nathI ke jenI pAsethI mane navuM jJAna maLyuM na hoya" halakA mANasanI sAthe bhegamge vAta karavAnuM anI AvyuM hoya to tenI bhUlothI thatAM nukazAna joI ethI cetatA rahevAnI Teva paDe che. ApaNI jAtanAM vakhANa koI pAse karavAM nahi. mANasa jAta ghaNuM karIne bIjAnAM guNa ke jJAnanI adekhAI kare che. tyAre pachI koI potAnAM vakhANa pote kare tene tiraskAra maLe temAM zI navAI ? | game tevA pichAnavALA pAse paNa koinuM kharuM belavuM nahi. te mANasa hAjara hoya ke nahi, to paNa sakhata ke AkarI TIkA kadI karavI nahi. eja TIkA na chUTake narama zabdomAM karavI. vAtacItamAM " alabata" ane evI jAtanA zabado. vAparavA nahi. temaja segana khAvAnI ke ApavAnI Teva rAkhavI nahi. e halakA mana ane jaMgalI svabhAvanuM lakSaNa che. koI mANasa gusse thaI jAya te enA upara kedha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burmatumaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 madhumakSikA. nahi karatAM, e mANasa potAnI lAgaNIne potAnA vaza rAkhI zakatA nathI e mATe tenA upara dayA bhAva rAkhavo. sAmAnI cUpakIthI e mANasa zaramAI javA saMbhava che. game tevA dharebA vALA mANasa sAthe paNa zabda, cALA, athavA vartananI hada uparAMta chUTa levI nahi. kAraNa ke ethI thoDA vakhatamAM ApaNuM sadhaLA sArA guNa TaMkAi jAya che, ne chevaTe ApaNI tarapha aNagame, temAMthI tiraskAra ane Akhare duzmanAvaTa thAya che. mATe ghaNA jarUranA AdarapacArI (formal) niyamone hazI kADhavA nahi. vadhAre zuM lakhuM ? dharma-kRtya karatAM rahevuM-navarAzanA vakhatane sAro upayoga karavo ( kAraNa ke paDatara jamInamAM kAMTa: uge che)-sagAM saMbaMdhI tarapha heta rAkhavuM-vaDIla vargane mAna ApavuM-tArAM dUra vasatAM mAbApane viyoga svabhAve sahana karavo-ane temanI pAse hate tyAre jevI saMtoSakAraka vartaNuka rAkhato evI ja sadA rakhavI-temane sadA tArI pAse ja kalpI levA ane temanA zrema ane tArA mATe karelI mahenatane badale namratA, tAbedArI ane kartavya karI batAvIne vALavA yatna karyo kera. Izvara tArA mAyALu ane komaLa hRdayamAM nyAya, nIti, viveka ane pavitra ucca prema tathA vicAro bhare ane tane sadA kuzaLa rAkho. tAre nehALa pitA gulAbarAya, tA ka-tArI hAlanI pharaje zI che te jANato hoya teTalI A patranA javAbamAM lakhI jaNavIza ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, unatumaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 18 lakSmI taraphathI pArvatIne. 105 patra 18 me. lakSmI taraphathI pArvatI upara. rAjakeTa. + + + bahena pArvatI; senerI zikhAmaNathI ubharAte tAre patra thoDA divasa upara paheryo hato. uttara lakhavAnuM karatI hatI tevAmAM eka kRtadhI bhIkhArIne vicitra banAva banavAthI, uttara lakhavAnuM yAdaja AvyuM nahi. te paNa mArA pitAne zrIe tane lakhelA patra uparathI navIna samAcAra jANyA haze. svargathI zekhanI khAtara pRthvInI mulAkAta karavAnI icchAthI nIkaLI paDelo, ane pRthvI upara dhAryA pramANe yogya Adara maLavAne badale niMdAyelo prema-bALaka, bhIkhArI avasthAmAM bhaTakato hato. huM jarA udAra ane dhArmika mananI chuM ane nANAMne vastra ane bhUkhyAne anna ApI saMtavavAne mAre svabhAva che, tethI A raMkane sukhI karavAnI IcchAthI meM ghera Aryo. paNa e kRtaghI cAra, ke je huM dhAratI hatI ke kAmakAjamAM sahAya karaze ane tene cahere niraparAdhI madhura hatuM tethI tenAja jevI) kAlI kAlI ane ramujI vAna kahI mane rIjhavaze, tene badale mAruM hRdaya ja ( koNa jANe kevI rIte ) corI gaye, ane mArA vicArone mArA virUddha kAvatarAM karatAM zikhavyuM. ane mArA zarIramAM adazya agni ( ke jene dekhIe tyAre olavIene ?) prakATAvyo. te, bhUtanI mAphaka dhIme dhIme potAnI kAyA laMbAvate gayo ane koI vakhate to mane chaLI maravAnI aNI upara lAvatA. vaLI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 madhumakSikA. dhA ke vakhate tenAM vicitra kusuma-mANunA mITho mAra paNu ajamAvate ! pachI jyAre huM tenI khuzAmata--gulAmI karUM tyAre karIthI peAtAnuM sukAmaLa niraparAdhI lAlitya raNa karI, tenI pAMkhA vaDe AMsu luchI, hasAvI, jANe ke huM eka nAnI bALakI hAu tema ramADatA ! eka vakhate ( kANu jANe kyAMthI kADhIne) eka nAnakaDA pyAlA mArA mAMmAM reDI dIdhA. zI vAta kahuM, vhena ? teja vakhatathI te bhIkhArI--te bALaka--te kapaTInA saradArane mArA deva gaNI levAnI izvarI preraNA mArA manamAM thaI ! luccAe zuM Aja irAdAthI te mArA gharamAM praveza kIdhA nahi hoya ? pachI teA ene hukama eja mArI vartaNuka. mArA gurU, mAre deva, mAre| mitra, mArA gAruDI e sarve padavI eNe ekaleja dhAraNa karI. gurU tarIke mane eka pATha zikhavye keH-- " premane pyAlo pIe, zuddhajJAna tene rahe nahi," "aba nizA nase nase are hAyare vyApI rahI;' pyAlo pIne madamasta ne alamasta kAyA A thai, "DarUM nahi. duniyA thakI, rasIyAnI TeApa dharI rahI. * 'dhuNI lagAvI kAmanI te nAtha nirjana nAma sahI," pyAlo pIne alakha jagAvuM rasika rasilA tuMhI tuMhI." 19 vhena, jyAre bhIkhArIe AvA avinIta ane bITa thavA lAgyA tyAre udAratA aMdRzya thaI jAya emAM zI navAI ? mane teA lAge che ke e kutuhalI lucce khI* nane Ama chetare che mATe ja jagadIze tene pRthvI upara maigya satkAra nahi maLavA dIdhA hoya ! haze, game tema Aya, paN mArAthI have enuM vAMku khelI zakAvAnuM nathI. kAraNa ke mArA upara teNe anivArya jAdu karI dIdhuM che. mane prasa MgApAta tenA mULa vatananI, tenA kuTuMba ane mitra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com 81
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 18 - pArvatI taraphathI lakSamIne 137 - - - - - - - - - - --- --- - ~~~~- ~ -. - - - maMDaLanI, pRthvI upara tene maLelAM mAna-apamAnane tathA potAnA dagA phaTakAnI vAtenA ........." rasAbdhi mahIM DubAve TheTha ! '" "rasa-zetye sthaLa paDaLa utaratAM navuM navuM kaMI bhAse." "prema taNuM pUtaLuM kaMI navaluM addabhUta rasa saMbhaLAve." tane vAraMvAra tenI kahelI vAta lakhatI rahIza. baTAubhUta hamaNAMja pAcho pharyo che ane mane tenA zarIra aMdaransa adazya lohacuMbakathI kheMce che mATe ATalethI baMdha karuM chuM. hena, tuM anubhavI che mATe mane kahIza ke ATalo nAne chatAM Avo madhura-kAvatrAMthI bharapura ane jAduI zaktivALo bALaka koNa haze ane ene koNe paDhAvIne mekalyo haze? avinIta zikSaka bALa devanI vinata zikhyA ane tArI snehALa sakhI lakamI, 5tra 19 me. pArvatI taraphathI lakhIne (AgalA patrane uttara ). jAmanagara tA. + = + + priya vhenI, tAro ramatIALa kalpanAothI bharelo patra mAsa - namAM kAMI kAMI vitarka utpanna kare che. tane ramakaDa mAphaka ramADanAra bhikSuka koNa ane koNe mokale te, tArA pitAbInA patra uparathI mane samajAyuM che. tene tuM oLakhavA cha vAM mane zA mATe pUche che ? navIna premanI uDatI kalpanAo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 madhumakSikA. ane komaLa lAgaNIo patramAM jagA meLavavA tane A graha karavA lAgI tene nA nahi kahI zakavAthI, keTaleka dara je temane gupta rAkhavAnI IcchAthI, te temane judAja pizAkamAM citarI, e zuM huM nahi samajI zakatI hAuM ? eka rIte jotAM tArA prema saMbaMdhI tarka vitarka jarA hadapAra che kharA; paraMtu cAre tarapha pavitra premathI tadana ajANu strIo jovAmAM Ave che, evA jamAnAmAM koI bhAgyazALInA u. gatA premane maryAdAmAM rAkhavA TokaNa karavI e matathI huM tadana virUddha chuM. kAraNake juvAnIno svabhAva ja che ke hadapAra lAgaNamAM taNAI javuM. prema-sAgaramAM nhAnAra yuvAna te raste dUra dUra taNAyA jAya che ane vairAgya-saritAmAM nhAnAra te raste taNAyA jAya che. phera eTale ke premasAgaranamejha meTAM hovAthI najare jaladI paDe che, ane ne vaiirAgya-saritA zAMta prakRtie cAlavAthI, te jora karatI jaNAtI nathI. bannemAMthI eke sthaLe ramanArane hadamAM rahevAnI zikhAmaNa niSphaLa jAya che. ane tema thAya temAM navAI paNa zI? ane kabapi te zikhAmaNa asarakAraka nivaDe te tethI mANasa maMda thavAthI teno rasto sukhe thaI jAya che. e lukhe raste, tenA upara cAlanAra tathA tenI sAthe nikaTa saMbaMdha dharAvanArane jIvatarathI kaMTALAve che. . nirmaLa prema sadA ghaNI agatyatA dharAve che. te viyega, tArA jevI navina prema-pATha zikhanArIne gAMDA ghelA zabda lakhavA prere temAM mane te kAMI navAI jevuM lAgatuM nathI. jema lAkho rUpIA raLavAnI AzAthI hajAra - pIAnuM jokhama paNa mAthe hAravuM paDe che, tema sAre raste javAmAM jarA hada oLaMgavAno doSa paNa heravA paDe che. joke hadapAra javuM te khoTuM te che ja; te paNa moTA phAyadA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lounatumaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 18 me.- pArvatI taraphathI lakSmIne 108 mATe jarA hada mUkavI paDe temAM kAMI ayogya nathI. mAtra yAda eTaluM ja rAkhavAnuM ke te rasto ADe na he IIe; eTale ke, prema pavitra ane pati tarapha ja hovo jeie; eTaluMja je barAbara manamAM ThasAya te pachI te - te hada oLaMgI javAmAM gunho karyo gaNAya nahi. e mUkhya vAta jANyA pachI bIjI nAnI vAto te pitAnI meLe samajAze. patine tana, mana, dhana arpaNa karanAra strI, 5tine pyAra kevI rIte meLavavo, kevI rIte sAcave, patinI sevA, pati taraphanI pharaje zI rIte banAvavI, 5tinA saMbaMdhIo sAthe kevI vartaNuka calAvavI vigere bAbate, kudaratI rIte potAnI meLe ja, patine khuza rAkhavAnI AkAMkSAthI ja jANI zakaze. mukhya vAta to e che ke pitAnA paraNeta pati sivAya bIjA koI game tevA devAMzI, game tevA parAkramI, game tevA rUpavAna, game tevA catura, game tevA prakhyAta ke game tevA dharmAtmA purUSa sAthe "prema" zabada joDAvavA deja na joIe. te pavitra, te amulya, te devAMzI zabda ane tenAM kRtyo, sArA ke khoTA, nAnA ke moTA, rUpavAna ke rUhIna paNa potAnA karelA pati mATeja dadaya tijorImAM ghaNI kALajIthI sAcavI rAkhavAnI saMbhALa rAkhavI. bIjAM vacano jaladI toDAya che. te mATe bahu moTo gunha paNa gaNAtuM nathI, paNa prema-vacana toDanAra, kAraNa ke vagara kAraNe toDanAra, A bhava ke parabhavamAM kadI sukhI thavA AzA rAkhe te jhAMjhavAnAM nIra samAna che. zabda, daSTi, vartaNuka, vicAra e saghaLuM eka mANasane pati TharAvyA pachI bahu vicArIne karavAnuM che. dareka zAstrakAra-dareka nItinA dhArA dhaDanAra sarve ekaja sAde kahe che ke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 madhumakSikA. [ rAga:-raMgata laMgaDI-jhaDapI ] sahu suNe nagaranI nArI, sajanI A vArI, zikhAmaNa mArI, sArI eka karUM vidIta; pALe pativRtta,snehathI svAmI sevI karo saphaLa jIvIta-Teka) kare svAmInI seva,gaNIne devatajI ahameva Teva mana dhare khacIta; puraNa prItathI, pati-bhaktimAM lIna thaI rahejo nIta. dhare pati para prema, taje mana vahema, grahe eka nema, jema thAya patinuM hIta, tema Adare; kare nahi kaMthanuM mana edIta. zera. strIne A saMsAramAM bharathAra sama nathI anya vista; tapa tiratha japa jApa se patimAM samAyuM che dahIta. pati jJAmAM sadA tatpara thai rahevuM ucIta; Acare prati virUddha nArI kRtya jANe te patIta. pati vagara nahi pata, nahi gama gata; eka pativRtta, saMta che jagamAM sthIta. pALe. 1. seve nArI nija pati, thAya sadgati vimaLa heya mati, ati ujavaLa rahe citta. pativrattA para, prabhu rahe prasanna, de phaLa aMtara icchIta. * du:khamAM 5tine sthAya, kare sukha thAya, pati-guNa gAya, hAya nahi anya durIta, karI kare nahi prabhu te patninuM kAraja viparIta. zera. jaLathI vikhuTI mIna taje jema prANa pite thaI bhalabhIta, taje prANa jema vikaTa vasiyala banIne mathI rahIta; tema A bhavamAM 5ti vINa nArInuM jIvatara galIta, cadra vINa jema cara pakSI dIse che dIvase piDIta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 19 mo. pArvatI taraphathI lakSmIne. 141 pati jIvana AdhAra, zIra saradAra, sukha bhaMDAra, pyAra patine che amIta. pALa0 2.* vaLI, suMdara sehave sakhI suMdara sehAve. satIne saguNane zRMgAra sI . dehane dIpAve sakhIo dehane dIpAve, ApI anupama teja aMbAra- sakhI 0 madhura vacananI kaMcukI, zIla guNa sADI sAra; daMpatI premanI dAmaNI, bhaNatara navasara hAra; dIlaDAne Delave sakhIo dIvaDAne DelAve, jhabakatI patita jaDitra jhAla- sakhI 0 aMjana pavitra premanuM, maMjana saraLa svAva, leka-lAja jhAMjhara bhalAM, dharma tilaka dekhAva; cittane camakAve sakhIo cittane camakAve, kara para dAna-cUDIne caLakATa- sakhI 0 lalita bhUSaNathI bhAminI, rIjhAve bharathAra, saMsAre te nArane dhanya ! dhanya ! avatAra; suMdarI dIpAve sakhIo suMdarI dIpAve, pite pitA 5ti kuLa nAra- sakhI # strIoe patine premamAM gAMDA thaI rahevuM e keTalekra darajaje jarUranuM che. purUSa, pati tarapha ati nirmaLa prema rAkhe eTaluM ja basa che; prema-ghelA thavuM tene yogya nathI. strIone saghaLe vepAra, pati, prema ane ghara e traNa (athavA te traNene ekaja kahe to paNa zuM?) sAthe ja che. paNa purUSane te, te uparAMta pitAnA upara AdhAra rAkhanAra "rasika khyAla'. ? "satI pArvatI". - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ 142 madhumakSikA. ~~ ~~ ~~ vargane sukhI karavA sArU, bIjI ghaNuM jAtanA vepAramAM pitAnuM mana rUpI dravya kharcavuM paDe che. tene hajAro ciMtAmAM guMthAyelA rahevAnuM hoya che. mATe jyAre te nirAza thaI ghera Ave tyAre, pitAnA nAnakaDA prema-rAjyanI rANInA hasamukhA menA kAlAkAlA prema-gAMDA zabdo ane patisevAmAM tatpara hAthanAM lalita ku, tenuM game tevuM mahAna duHkha visArI mUkAve che, mATe ja kahuM chuM ke strIoe patine nirmaLa premathI hAva eTaluM ja basa nathI, paNa 5ti-gAMDA pavuM jarUranuM che. rAtrI divasa yogya agya mANasanAM meM bolAvI, sakhata TADha taDakAmAM sakhata vaitaruM karI, jIva jokhamamAM nAMkhI, bha paragAma bhaTakI, pApa puNyanAM kRtya karI, mananI zAntine bhoga ApI paise raLanAra raLe che te konA mATe? strI mATeja. strI mATe sagAM hAlAM sAthe paNa koI vakhata takarAra karavI paDe che. kahe tyAre, te strI TADhe chAMyaDe beThI beThI, joitI vastuo bhagavatI bhagavatI, te 5tinI mALA pheravyA kare ane te patinI chabI manamAM rabhAvyAM kare temAM te zI moTI navAI kare che ? are te te tenA upakArane badale koI rIte vALI zakavAnI ja nathI. rAta divasa tenA paga cAMpe, aheniza tenA veNu eNmAMthI nIkaLyA agAu addharathIja jhIlIne cumI le, tenA jarA du:khe pote maravA paDe, ane TuMkAmAM tenI marajInI dAsI thai rahe, to paNa tenA AbhArane badalo aMza je. Tale paNa vALI zakavAnI nathI. kudarate paNa premALa patimAM zuM jAduI zakti mUkI che ne ? saiyara zyAma salakSaNa pAse jabarI jAdugarI jAdugarI; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 18 mapAvatI taraphathI lakSmIne. 143 mohajALamAM mujane nAkhI, kAmaNa TumaNa karI sayara pritamanAM pagalAMnA paDaghA palapala mujane vAge; laDuM vaDhuM paNa raDhiALAthI maLavAne raDha lAge- saiyara mArA sama ja mehana mAro haiyA kerA hAra; prANa thakI pritamajI pyAra aMtarane AdhAra saiyara keDIlAnuM kamaLavadana te madanajIta mehALa; jotAmAM juvatIne chavaDe jItI le jagapALa- saiyara brakuTI enI bhAna bhulAve moha bharelI moTI; mohanavaranI manahara murti citA mAhe ceTI- saiyara e pramANe patimAM kudaratI AkarSaNa che ane vaLI te upakAra kare che, mATe bevaDI rIte e tene vinaya karavuM joIe. prema zabda tene ekalAne ja arpaNa karavAnuM che tenuM A eka mukhya kAraNa che; bIja kAra che tane jAta-anubhava zikhavaze ! ghaNuMeka kAryomAM " atizaya sarva varjavuM." e kahevata avazya pALavAnI che. te niyamathI jarA ADA janAra jarUra dhakkA khAya cheja. paNa A khAsa bAbatamAM e niyama custa thaI pALavAnI jarUra mane te jammutI nathI. hA, e kahevata A saMbaMche keTalIka bAbatomAM keTaleka daraje pALavI avazyanI che; paNa te te tane tAro jAta anubhava ja zikhavaze. ane gara bIjI kai jagAe buddhi anusAra huM paNa lakhIza. Ajane patra jasa lAMbo thaye che kharo; paraMtu Aje tAjA AvelA sthiti saMbaMdhI keTalAka vicAre ane je darzAvyA sivAya rahI zakAtuM nathI. senerI madhyama sthiti mane ghaNI priya lAge che. paisAdArane hajAro taraphanI & "narmadA". Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 madhumakSikA. ciMtA hoya che. gharanI temaja bahAranI khaTapaTamAM teo evA gucavAI gayA heya che ke prema-rasa to te e kadI eLakhI paNa bhAgyeja zakatA haze. paisA raLavA ane paisA sAcavavA jamelA e paisAnA gulAma nIti, prema, dayA vigere zAMta lAgaNIothI tadanaja ajANyA hoya che. gharanAM kAmamAM tathA dharanAM strI chokarAnI saMbhALa upara teo joituM lakSa ApI zakatA nathI. tethI strI ane chokarAM chevaTe anItimAna thaI avaLe raste caDhavAne saMbhava rahe che. evuM dhaNeka sthaLe mArA jevAmAM AvyuM che. ciMtA ane kALajImAM lIna thaI rahela dhanADhya AsapAsanA banAva, janamaMDaLanAM sukha-du:kha, kudaratanI khubIo vigere jANavA zakita na thaI zakato nathI. kharca jeTaluM raLanAra sAdhAraNa sthitivALo mANasa ghaNI eka vakhata nItine namune heya che tene maLatI phurasadamAM paMDa, jAti, ane deza taraphanI pharaje te vicArI zake che. vaLI madhyama sthitimAM purUSa temaja strIne mahenata, kAMI paNa jAtanI karavI ja paDe che. AthI temanAM bannenAM mana kAmamAM guMthAyalAM rahevAthI, navarA nukazAnakA ska vikAro temanA manamAM praveza karavA pAmatA nathI. araspara premanI lAgaNI paNa, karelA kAma uparathI jaNAya che. saMdhyA samaye kAmathI paravArI, cogAnamAM ke viratAravALA jhADa taLe ghaDI ArAma levA beThelA, AnaMdI DerA nA bALakonI vacce nirdoSa magarabImAM mahAlatA, ane kaMDe peTe komaLa lAgaNuonI vAto karatA beThelA sAdA kuTuMbanA sAdI AnaMda-vRttinI barobarI karyo rAjA karI zakavAna hatuM ? dUSita ane duHkhI jagatamAM A premI kuTuMba kevuM maMgaLamaya sthAna che ! paNa temAMe pavitra prema ane jJAna vinA sarva AzA phogaTaja che. ATalAja mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lownatumaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 19 me-pArvatI taraphathI larimIne. 145 pRthvIrAya, rAjyanI garabAthI kaMTALI bolI uThayo hato ke, ahA zrImantane nathI ja5 juo parIvAra, samaje sahu ke gRhastha sukhI che, sukha na mana-zAti vinA maLanAra. bhabhako bahAra thakI bahu bhAse, nahi kAMI mahi mana samaje sArakaMTALI bhagavAna kahuM chuM, garIba ghara kAM na dIdho avatAra. moTA moTA rAjAo A sAdhAraNa sthitinI adekhAI kare temAM zI navAI che? kAraNa ke sarvane sukha hAluM che, ane sukha mana upara AdhAra rAkhe che. mana sAdhAraNuM sthitimAM nirmaLa ane premathI bharapura hoya che. mATe A be chellAM vAnAM sukhanAM mukhya sAdhana che. prema ane jJAna saMbaMdhI vAraMvAra huM lakhuM chuM tene kAraNe have to barabara samajAyuM haze. tuM pitAne duHkhI kahAve che! bhaviSyanA sukhanuM ciMtavana karanAra mANasa adhivuM te bane che, paNa du:khIbanatuM kadI sAMbhaLyuM nathI. vevIzALa ane lagna vaccene vakhata AkhI jIMdagImAM advitIya sukhane che. je senAno sUrya koIe svapramAM paNa nahi heya te hAla tuM kalpanAmAM joI zakatI hoIza. je sukha koine maLyuM nahi hoya te hAla tuM tarkamAM najare nihALatI haiza. mATe tathA mUDha ane ajJAna lukhI jIMdagImAMthI nIkaLI navina (mATe AlhAdakAraka ) jIMdagImAM AvavA nIkaLI paDI che mATe ja A vakhata tArI sArI jIdagImAM sukhImAM sukhI gaNavAno che. e sukha dareka mANasane jIMdagI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 madhumakSikA. parvata maLatu heta te sarva janamaMDaLane sukhI joI keTale harSa thAta ! jyAM sudhI kaI vastu dUrathI ja caLake che tyAM sudhI te ApaNuM mana eTaluM badhuM harI le che ke khAvA pIvAnuM paNa bhAna rahetuM nathI. mATe tAre te A sthitine ati sukhI gaNI manamAM saMtoSa rAkhavuM joIe. chatAM saMtoSa na rAkhI zakAya te mArI pAse rodaNAM revAthI zuM vaLavAnuM hatuM ? smara tArA smara-devane, ke jenA hAthamAM tane raDAvavI ke laDAvavI e raheluM che tema chatAM te ADe thAya te kara di tArA rIsAtA rAmane, ke je tArA rAhu-zatrune chatI duniyAne lAve Ape ! mArAthI zuM thavAnuM hatuM ? mAre to tAruM sukha joI AzirvAda A pa ane duHkha joI dilAse ApatAM kahevuM ke, gAMDI sujanI, huM te zuM tArA sukhe che ane duHkhamAM bhAgIaNa game tevI te paNa abaLA sakhI pArvatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Lovrnatumaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 28 me.--narmada taraphathI kezavane patra ra0 me. narmada taraphathI kezavane kAsA. tA. +-+-+ 147 priya kezava, pUrvanI addabhUta vastumAM sAthI upayogI laene kAca che, jemAM zarIranuM temaja mananuM pratibimba paDe che. 6takathA evI cAle che. ke cuzI khAdazAhe e kAcanI madadathI pAradrazya zarIra temaja manavALI 300 A meLavI hatI. A vAta jo ke lAge che te vicitra, tepaNu ene khoTI pazu zI rIte kahI zakAya ? vagara baLade cAlatI gADI jyAM sudhI nei nahotI tyAMsudhI asalanA vimAneAnI vAta mAnavAmAM AvatI nabatI. hAla eka evI jAtanA kAcanI odha thai che, ke je vaDe zarIranI aMdaranA bhAgAnI sthiti ane roga jANI zakAya che. jyAre AvA eka kAya hoI zake tyAre lanA kAcanI vAtane gapa kema gaNI zakAya ? A kAca saMbaMdhI vicAra karatAM karatAM mane ekAeka uMdha AvI ane udhamAM eja kAca mane jaDayeA. AkAca lakhuM jagatanA sarve sasArI janeA ane dharmanA patienI carcA jovAnI icchAthI huM musAphrIe nIkaLI paDayA. jyAM jyAM jatA tyAM tyAM DhaMDherA pITAvatA ke jemane pAtAnAM ke peAtAnA snehIonAM aMtaHkaraNa jANavAnI IcchA hoya temaNe A kAcane lAbha levA cUkavuM nahi. prathama vAsa subamAM rAjAbAI TAvara pAse karyuM, tame jANe ke dare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 madhumakSikA. vastunI ichA strI jAtane pahelI thAya che. vagara paisAnAM grAhako uparA uparI AvavA lAgyAM ane strIonI saMkhyA te kAcApocA mANasane hebaka pamADe eTalI badhI thaI gaI. mAnasika rUpanI parIkSA karAvavA AvanAramAM pahelI eka munasaphanI strI hatI. mULe te eka kAMdhIAnI chokarI hatI. tethI keLavaNuM ane rasa ( Sentiment)nI khAmI, bAhya bhabhakAthI ane kharacALapaNathI DhAMkavA yana karI hatI. pUra bhabhakA ane DALamAM cAlatI cAlatI mArI najIka AvIne mATe sAde kahevA lAgI: " bhAI tamAsagIra, mArA sAMbharavAmAM AvyuM che ke te eka jAdui kAca jevuM kAMka rAkha7. ane chamAMthI manIsanuM bhItara dekhADacha. mane ghera... sAheba paNa kahetA hatA ke e bahu jovA joga vacha hevI joIe. huM paNa emanA sabAda tehata mAnuM chuM. paNa meM sAMbharyuM che ke bhItara jovAnI IcachAvALAne badhAM lUgaDAM kADhI nAMkhavAM paDe che. ema heya to te ApaNa nA che." "nahi, hena, nahi." meMmAM rUmAlane Duce nAMkhI hAsya aTakAvI, dhImethI meM kahyuM: "e sarva khoTI vAta che. lUgaDAM paheryAM rAkhe te paNa kAca vaDe AkhuM zarIra ane aMtaHkaraNa jaNAya che. mATe lokoe evI gapa uDAvI haze ke tamAsagIra prathama lUgaDAM kaDhAve che. " jema koI subhAgye baLIothI bacI gayelI anupama suMdarI, pitAne je pAradazya cahere dareka yuvAnane jAheramAM nisAsA ane ekAMtamAM kAvyane anubhava karAvatA hatA, teja cahere cheDA varasa pachI pitAnA mAnItA pramANuka darpaNa mAM jotAM, biSTa, ujavalita kapALa ane gulAbI khubasuratI vALA meMnI vikRti thaI joI ghaDImAM dIlagIrI, dhaDImAM krodha, ane ghaDImAM saMtApa anubhave che, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Bunatumaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 20 mo.-narmada taraphathI kezavane. 148 narasIbane Thapako Ape che, paNa darpaNa upara gusso kare che, tema A bAI pitAnuM aMtara kadI nahi joyeluM hovAthI tenI vikRti joI camakI. kAca tarapha ekaja najara basa hatI. meM ghaNuMe te kAca vadhAre ne vadhAre tenI sanmukha dharavA mAMDo, paNa te to jema bhUtathI bIdhI hoya tema AMkha mIMcI mAthuM AvuM ja khaseDavA lAgI ane jatAM jatAM mArA hAthamAMthI kAca khuMTAvI pheMkI devA yatna karyo. kAcamAM paDelA tenA aMtaHkaraNa uparathI tene svabhAva huM jANI gaye na heta te khare A vakhate kAca bacavo muzkela hato. ane bharAyelI Atura ThaThane nirAsa karavAnI jarUra paData. * A bAIne vadhAre khulAse ApavA aTakAvato hato eTalAmAM pATIAnI jamIna upara beThelA loke, vaccethI cAkhaDIne eka meTa avAja thaye. ane " kAcA mananI strIone samajAvavAnuM kAma te heluM che. maradane khela dekhADe - te khelADI khare ka.ema belate eka trIza varasane brahmacArI yuvAna dUranA bhAgamAMthI nIkaLI Avyo. tene badhe here kRtrima gaMbhIratAthI A chadita thayelo hate. aMge vastra paNa bhagavAM hatAM. AgaLa AvI mAro hAtha kheMcI, mane pAsenA paDadAmAM laI jaI, paDado pADI, ekadama aMgavastra dUra karI mAtra laMgaTabhera ubhe. A badhuM eNe eTalI varA ane beparavAIthI karyuM ke huM te tadana chaka thaI gaye. " nAgA DhAMyAmAM zuM phera che ? se aMdarathI to nAnuM ja che. jenA manamAM kapaTa heya tene bahAnAM hajAre. jenuM mana cekhuM che tene nagna thavAmAM zI aDacaNa che? ema kahI mArA hAthamAM kAca pitAnI sanmukha dharavA lAvyo. meM tene tema karavA dIdhuM. prathama teNe zarIranA sAMcA, rakatavAhinIo, hRdayanI banAvaTa e sarva dhArI dhArIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, lurratumaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 madhumakSikA. joyuM. pachI hadayane uMDANano bhAga najare paDayo. temAM laM. paTapaNAnA bhayaMkara kALA raMganA DAghA dekhAyA. dhutAsapaNunAM jINuM jINuM TapakAM paNa jaNAyAM. zairya, vidyA, ane savicAranAM sthATika jevAM sapheda citra, DAbA ane TapakAMthI DhaMkAyAM chatAM koI koI ThekANe A Acho prakAza mAratAM hatAM. A joI yuvAna pitAnuM apamAna thayuM jANuM tapI gayo. enuM lohI ekAeka ukaLI AvyuM ane jarA paNa vicAra karavA khyA sivAya bolI uThaH " AvAne AvA ThagArA jagatamAM keTalAka vase che ? paramezvarane cheka thaye che te ! sonI mazkarI karavA ane viSaya-daSTine saMtoSavA AvanAra AvA DhoMgI janane TheTha pahoMcADanAra kema koi maLatuM namI ?" enA uttaramAM meM mAtra meM malakAvyuM. paTela ane para dharamAM tenA gAmanA eTalA badhA loka va e huM zuM bolI zakuM ? mArA hAsyathI vismita thai te jarA thobhyo; ane manamAM potAnA karelA kRtyanuM bhAna svabhAvika rIte thavA lAgyuM, ema mane kAcamAM paDelA tenA mananA citranA badalAtA raga uparathI jaNAyuM. meM yukitathI te kAca tenA sanmukha dha. dhutANapaNanAM TapakAM khasI, dhIme dhIme toja sAna-Tikane jagA ApavA lAgyAM te eNe joyuM. A kutuhala ame cUpakIthI jotA hatA evAmAM enI AMkhamAM eka azranuM bi6 AvI aTakyuM ane e ja paLe bahAra ghaNI vakhata besI rahelA kaMTALelA lemAMthI bUma AvI ke have jaladI kAca laI bahAra Avo. yuvAnane aMdara besADI huM kAca sahita bahAra Avyo. eka purUSa pitAnI patinane pAchaLa kheMcato kheMcato mArI pAse lAvato hato. strI-purUSa UMcA kuLanAM lAgatAM hatAM. kAraNa ke strI kadamAM hAthaNa sarakhI ne rUpamAM gadheDI jevI hatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 20 me-narmada taraphathI kezavane. 151 ane purUSa juvAnImAM AvatA bhoI je hate. (svamanA dekhAva jarA vicitra hoya che !) strInA vadhAre jorathI tene AgaLa nahi karI zakAvAthI, prathama te purUSanuM ja pratibiMba dUrathI kAcamAM paDayuM. temAM behada vAMkAzIlatA (prema-saMzaya) joI huM tene Thapako ApavA meM upADavA jato hato, eTalAmAM te teNe strIne dhakelI mahA mahenate jarA AgaLa karI. jevuM te strInuM aMtaHkaraNa kAcamAM joyuM ke tarataja huM ne cUpaja thaI gaye. patine prema-zaMzaya pAyA vagarane nathI ema jANavAthI udhADeluM meM muMgI seyathI zIvI lIdhuM. pachI eka sAdI strI AvI. ene here ghaNe zaramALa ane maryAdazIla hate. dhImethI AgaLa AvIne kahyuM. " bhAi, para puraSa sAmuM jovAnIe amArA zAstaramAM nA kahI che; te pachI enI AgaLa nAmuM te kamaja - vAya ? e sarata paLAvyA vinA kAca batAve te maherabAnI; kAraNa ke mArI bhUla joi te sudhAravAnI marajI che." e bAInA zabda sAMbhaLI rahyA bAda kAca tenI AgaLa dharyo. tenA hadayamAM ziyaLane senerI raMga najare paDaze. paNa tenuM jema caLakavuM joIe tema te raMga jhaLahaLato nahate; kAraNa ke te upara ajJAnatA, ekalapeTApaNuM, ane vahemanA bhukharA raMganA AchA DAdhA ahIM tahIM paDelA hatA. e DAghA na heta te taLenI jyotithI mAre AMkha baMdha karavI paData. A strIne ene yathArya samajAvI rajA ApI. have eka vidvAna bAnue pagalAM kayAM. dhIme pagale ane gaMbhIra cahere (teNInI khAtara huM IcchuM chuM ke te cahere aMdarathI paNa eja gaMbhIra heta te kevuM sAruM !) teNI AgaLa vadhI. be AMgaLAM vacce suMdara bharatathI bha rapura rezamI pheMsI (!)rUmAla halAvatI halAvatI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara madhumakSikA. ~~~~~~~~~~~~~ hAthanA laeNka karatI karatI tochaDAI mizrIta gaMbhIrAIthI che NA sAde te bolI: "mArI je mAnasika zakitathI bhomIA thavA meM atyaMta yajJa karyo che te eka kAcanI madada thI jaladI joI zakAya tema che, evuM sAMbhaLI mane AvarNa Iiya AnaMda thAya che. bezaka, te mATe mAre ApanA moTA AbhAra taLe dabAvuM paDaze ema huM dhAruM chuM. paNa mArI jAtine eka anupama dAkhale besADavAnA umadA hetuthI, mAro evo vicAra che ke, atre hAjara che te sarva strIo mArA pachavADe ubhI rahI khabhA uparathI kAcamAM daSTi kare, evI temane paravAnagI maLavI joie. " mane hA bhaNavAmAM zuM nukazAna hatuM ? paNa e ema sAhebanI te bAMdhI mUThI lAtI hatI te udhADI thavAthI rAkhanI thaI. je paripUrNatA teNe dhArI hatI tenA badale asaddhati, jUThAMsa, dveSa, amaryAdapaNuM evAM te spaSTa jaNAyAM ke te oLakhatAM bALakane paNa zikhavavuM na paDe. khabhA uparathI jenArI tenI strImitronA e vakhatanA hAsya karatAM vadhAre ramucha dekhAva svapnamAM paNa jovAnI AzA na rAkhI zakAya ! mULe teo tene dhikkAratI te hatI ja, ane have te Akho khaMDa temanA saMyukta sAhasathI gAjI rahyA. A vI ceSTA te eja strInuM dhairya sahana karI zake ! badhuM ja zAMta thayuM eTale bAI sAheba bolyAM " haM. A to badhuM tuta che. Know then thyself e pepanI lITI jyArathI huM zikhI chuM tyArathI mAre svabhAva huM eTalI sArI rIte jANI zakuM chuM ke bIjAnA kahevA upara vizvAsa rAkhuM evI bhUkha nathI. " ema kahI udAsI saM. toSa meM upara dhAraNa karI, AthI zikhAmaNa levAne badale A aMtara-parAvartaka ( mental reflector ) upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Burratumaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra 28 me.- narmada taraphathI kezavane. 153 sakhata TIkA karavAnI bIka batAvI cAlI gaI. daMbhI cAlatI jatI A vidhA-dAMbhika strIne vaLAvapA gayelI mArI najara bAraNA sudhI jaI tyAM khuNamAM beThelI eka navina mUrti AgaLa aTakI. tapAsa karatAM ja thayuM ke e pelI sAdI strInI putrI hatI ane tenI mA sAthe saheja AvI hatI. e bicArInI zAnta prakRti, niSkapaTI svabhAva, sAdAI e sarva bheLapaNa ane elIApaNAmAM khapatuM. ane ethI enA upara keI lakSa ApatuM nahi. tema te chokarI paNa lekonAM vakhANa karatAM mananA AnaMdanI vadhAre zokhIna hovAthI temanI darakAra rAkhatI nahi. enA sanmukha kAca dharI pAchaLathI jouM chuM to ekadama huM camakyA. Azcarya, Azcarya ! nahi eke TapakuM ke nahi ekake DAgha. sarva sphaTika joI le AgaLa jaNAvelI tenI mAnA nagna guNe ane pativratya, tathA tenA bApanI vidhA ane ucca bhAva e chokarInA vArasAmAM maLavAthI eka pUrNatAne namune banI hatI. Azcarya ane harSa nahi dAbI zakavAthI huM meTethI belI uryoH " are manunI putrIe ! Avo Avo ane juo! anukaraNane pAtra A padArtha jue! A kAca upara juo ane tenuM satya kabula kare ! A strInI uttamatA svikare ane ene devI tarIke pUje. anukaraNa karavA lAyaka vastunI zodha mATe dariyA oLaMgavAnI tasdI levAnI jarUra nathI; burakhAvALAnA vAda levAnI jarUra nathI. A tamArI janma-bhUmImAM ugeluM gulAba jue ane enI sugaMdha lai suMgadhI bano ane lAMbe kALe e suMgadha tamArIja karo." A mATe sAde bolAyalA za e, pazcAttApa ane ne bhaviSyanA vartananA niyama ghaDavAmAM guMthAyalA, paDadAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 madhumakSikA. rahelA brahmacArI yuvAnane jAgRta karyo. tarataja te bahAra AvyuM ane AvatAM tenuM pratibimba mArA hAthamAMnA kocamAM paDayuM. meM je joyuM te huM pite ja bhAgye ja mAnI zako. zuM, ATalA thoDA vakhatamAM pazcAttApa-jathI sadhaLA kadarUpA ane vicitra DAdha dhovAI ja gayA ? kharI vAta haze ? cIrakALathI karelAM kukameM jarAvAramAM jovAI jatAM haze ? jJAna ane pazcAttApanI AvI ja khubI haze? bhavobhava bhaTakelA bhavIcho TuMka vakhatanI vicAra-pUrvaka vartaNukathI me gAmI thayA che e satya ja haze? asaMkhya vicAremAM gothAM khAto hato evAmAM mArI daSTi yuvAnanA pratibimba tarapha sthira jaI kumArikA paNa aMdara jevA lAgI. arasparasanA sama-bhAva joI banenAM mukha upara AnaMda,sukomaLatA, zaramALapaNuM, heta ane evI bIjI hajAre gupta lAgaNIonA zeraDA paDayA, te joI mAre te bhaTakavAmAM paDelo zrama sarva saphala thayA. prema eTale mAnasika mitratA e vyAkhyA je kharI hoya te emanAmAM e deva praveza karI cUkaye ema kahevAmAM kAMI khoTuM nathI. paNa bhAna AvatAM banne jarA camakyAM. A zuM ? vaNuM eka chatAM varga jUdo hovAthI ema kema banI zake ? A eka moTuM zalya thaI paDyuM. asalane varNavicAra ane tene punaroddhAra (bhASaNathI nahi paNa jAtadAkhalAthI) karavAnI jarUra samajAvI, meM temanuM duHkha dUra karyuM. AhA, paNa mitra, sukha sadA duHkhathI kalaMkita thayA sivAyanuM chetuja nathI. eja jagAe emane hasta-melApa karI, bharAyalA strI-purUSonI ThaTha vacce, A kAca vaDe joyelA jana-svabhAva, ane daMbha vinAnI kharI mahattA vigere sada guNonI khubIonuM vyAkhyAna karavAnI mArI icchA hatI; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ putra 20 me.--narmada tarakathI kezane. 155 ane tyAAda tyAMthI cAlI nIkaLI. judA judA matanA sunIAnAM hRdaya jovAnI icchA hatI. pazu evAmAM agAzImAM mArUM je zarIra, bhaTakavA nIkaLelA AtmA vinAnuM zunya paDayuM hatu tenA upara chAparA uparI naLAvuM paDayuM. ane mArA sarva sukhI vicAra upara pANI karyuM. lagna vakhate chaMTAtA gulAbajaLanI AzAne badale rakta-jaLathI mArUM mAthuM raMgAyuM! svapra bhAganAra koi manuSya hAta teA,manuSyAhArI. jaMgalI mAka tene mArI mArI adhamuo karata; paNa zuM karavuM! jyAM kudaratane ja kApa tyAM kAne mAravI teApa ! tArA snehAdhIna narmada. tA. 3:--A strInA pahelAM, phulelA peTavALA vAmanajI pustakaprasAda, bagAsAM khAtAM laqhuza mI. maeNgema, dhAMdha A rAMka zikSakapaMDayA, ane bIjA keTalAka vicitra pUjya gRhasthA ane bAnue potAnAM aMtara dekhADavA AvyAM hatAM, paNa temanuM hAsyajanaka varNana phurasadanA vakhata sudhI multavI rAkhu chuM. narmada. prathama khaMDa saMpUrNa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhumakSikA. ( dvitIya khaMDa.) A pustaka-mALAne dvitIya khaMDa vividha viSayamAM racAyelo taiyAra che. cheDA vakhatamAM presamAM mokalavAmAM A vaze. A pustaka-mALAno hetu judI judI sthitinAM strIpurUne temanAM kartavyathI bhemIA karavAne, cAlu rIvAjonA guNadoSa batAvavAno, ane AnaMdI lAgaNIo che. vAno tathA judI judI sthitimAM thatI lAgaNIo citarI batAvavAno hovAthI, dvitIya khaMDanA viSayonuM lIsTa ahIM karI batAvavAnI jarUra nathI. sAmAjika AvRttinI kimata, agAuthI 0-4-0 ane pAchaLathI 80-8-0. bhale AdamI ( hAsya-rasa-pradhAna sAMsArika nATako ) udAratAnI hada, sAMsArika DahApaNa, lagna, strI-keLavaNI, juTha dukhAka, aniyamita aMdagI, hindu-saMsAra-yAtrA, bApanA jokhamae vigere vize upara, tadana ajJAna strIo ane ne bALako paNa samajI zake evI bhASAmAM, yuvaranuM celuM bhaleAdamI' nAmanuM nATaka 500 grAhaka agAuthI thaye jaladI bahAra paDaze.madhumakSikA tathA A pustaka bane rAkha-- nArane A pustaka agAuthI be Ane maLaze. pAchaLathI 04-02 prathama jAherakhabaramAM lakhyA pramANe adhumakSikA taka thA A pustaka sAthe bahAra pADavAnuM banI zakayuM nathI. kA. raNa ke "bhaleAdamImAM keTalAka vidvAnonI salAha letAM ke I koI jagAe pheraphAra karavo ucita dhAryo che. "madhumakSikAne dvitIya khaMDa ke "bhaleAdamI'nA, grAhaka thavA icachanArane, AvatA nagaranI Akhara tArIkha sudhImAM tene prasiddhakane nIcenA ziranAme lakhI jaNuvaHvAthI, agAuthI thayelA grAhaka gaNavAmAM Avaze. sAraMgapura, bukhArA. te khetIlAlA manasukharAma zAha, amadAvAda, I eNDITara-"jIte chu". Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Barwatumaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ @heblu 26 Pbll Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, kurnatumaragyanbhandar.com