Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAra patra AnaMdaghanajInuM divya jinamArga darzana nIti jhikala kevI Bii . che prabhusevAnI prathama bhUmikA . life ? ' lekhaka-vicake che, bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------------pako AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana ane prabhusevAnI prathama bhUmikA mArA . (AnaMdaghanajInA dvitIya-tRtIya stavananA savistara AzayasparzI vivaraNa garbhita) pApa lekhaka : vivecaka3. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA, ema. bI. bI. esa. pakaDar, pApa paE prakAzaka- ratanacaMda khImacaMda metIzA, sI kaeNcala, copATI, muMbaI 7 |
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghana cetanamaya mUrati, zuddha niraMjana deva dhyAu re-I. AnaMdaghanajI. citta prasanna re pUjana phala kahyuM re, pUjA akhaMDita eka kapaTa rahita thaI Atama a5NA re, AnaMdaghana pada reha. bahirAtama taja aMtara Atama, rUpa thaI thira bhAva; paramAtamanuM he Atama bhAvavuM, Atama arapaNa dAva. zrI. AnaMdaghanajI. mUlya deha rUpIo prathamavRtti, prata 1000 . . ' mudraNa sthAna che. 2011 I. sa. 1955 - a ya tha aMbAlAla hIrAlAla paTela, zana ema. prInTIMga presa, sarva hakka lekhakane svAdhIna ghIkAMTA, amadAvAda..
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASaa : baja samarpaNa 'catuSpadI' "caMdraprabhu mukha caMda re sakhI dekhaNa dee rAga je AnaMdaghana AnaMda ghana varavaMtA re, 2. saMta mayUre darzane haravaMtA re; tatvapipAsu cAtake taravaMtA re, jasa vacanAmRta pAnathI ulasatA re....je AnaMdaghana- 1 je AnaMdaghana mahAmunI yatadrA re, IN nigraMtha vitarAga avadhUMta saMtA re, che jAgatI ta javalaMta je jegIMdrA re, chebhakta ziromaNi mahAguru bhagavaMtA reje AnaMdaghana 2 mahARSi je mahAgItArtha mahaMte re, gIta saMgIta A divya dRSTivaMta re; bhakti amRtarasa bharyuM guNavaMtuM re, amRta padadAyi sadA jayavaMtuM re...je AnaMdaghana 3 jaza gAthA jasa "aSTapadI" jayavaMtI re, ja pharakAvI yazavijaye vaijayaMtI re, che te AnaMdaghana pada dharyuM ullAse re, che. graMtha naivedya eha bhagavAna dAse re...je AnaMdaghana- 4 citra vada 5, 2011 manavAjavA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvavaMdya vItarAga deva bhavavIjAkurajananA rAgAdayaH kSayamupAgatA yasya / praha vA giva ho gino vA namaratabai -zrIhemacaMdrAcAryajI. sadAzivaH paraMNA siddhAtmA tathAteti ca / taduracaryAdamevalimiTa | -zrIharibhadrAcAryajI. jJAnalakSmIghanA leSaprabhavAnandananditam / niSTitAthamai naumi paramAtmAnamezcam -zrI zubhacaMdrAcAryajI. prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasaMbaMdhavandhyam , tadasi jagati devo vItarAgastvameva // -zrI mahAkavi dhanapAla.. buddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAt , tvaM zaGkaro'si bhuvanatrayazaMkaratvAt / dhAtA'si dhIra zivamArgavidhevidhAnAt , vyaktaM tvameva bhagavan puruSottamo'si // -zrI bhaktAmarastea. ziva zaMkara jagadIzvara re, cidAnaMda bhagavAna; jina arihA tIrthakarU 2, jyoti sarUpa asamAna. amiya bharI mUrati racI re, upamA na ghaTe kAya; zAMta sudhArasa jhIlatI re, nIrakhata tRpati na heya-zrI AnaMdaghanajI. pUraNa brahma ne pUrNAnaMdI, darzana jJAna caraNa rasa kadI; sakaLa vibhAva prasaMga aphedI, tela deve samara makaraMdI.-zrI vasaMcha. karma jityAthI jina che jiSNu, sarvatra jJAne vyApaka viSNa, zaMkara sahunuM zuM karavAthI, hari puruSottama agha haravAthI. sahaja svarUpe svayaM pragaTayAthI, brahma svayaMbhU buddha bujhayAthI; rAma tame che AtamarAmI, svAma tame cho cetana svAmI. -prajJAvadha mahAmALa,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta garjanA du:kha dehaga dare TaLyA re, sukha saMpadazuM bheTa; dhIMga ghaNI mAthe kriyAre, kuNa gaje nara kheTa ? vimalajina, tuja muja aMtara aMtara bhAMjaze, vAjaze maMgala tu; jIva sarovara atizaya vAdhaze, AnaMdaghana rasapUra. ahA ! ahA ! huM mujane kahuM, namA muja ! namA muja re! amita la dAna dAtAranI, jene bheTa thaI tuja re. --Ana MdaghanajI dhyAyaka dhyAna dhyeya guNa eke, bheda cheda karazuM have Teke; kSIra nIra pere tumazuM maLazuM, vAcaka yaza kahe huMje haLazuM. kALalabdhi muja mata gaNA, bhAvalabdhi tuma hAthe re; lathaDatuM paNa gajabaccuM, gAje gajavara sAthe re.yazAvijayajI eka purANu puruSa ane purANa puruSanI premasaMpatti vinA amane kaMi gamatuM nathI; amane koi padArthomAM ruci mAtra rahI nathI. x 4 AjanAM prabhAtathI nirajanadevanI kAi adbhuta anugrahatA prakAzI che; Aje ghaNA divasa thayAM icchelI parAbhakti koi anupama rUpamAM uya pAmI che. xx prApta thayelAM satsvarUpane abhedabhAve apUrva samAdhimAM smarUM chauM. -zrImad rAjacaMdrajI. hirano mAraga che zUrAnA, nahiM kAyaranuM kAma jone; parathama paheluM mastaka mUkI, vaLatI levuM nAma jone.-prItamabhakta have saMpUraNa siddhataNI zI vAra che ? devacaMdra jinacaMdra parama AdhAra che....dIThe suvidhi jiSNu da. mATAne utsaMga meDhAne zI ciMtA ? prabhune caraNa pasAya sevaka thayA naciMtA.zrI devacaMdrajI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana ghaNA vakhatathI huM temanA koI graMthane prakAzana lAbha mane maLe evI mAgaNI Do. bhagavAnadAsabhAI pAse kya karate hArI A mAgaNIne mAna ApI teoe A uttama graMthane prakAzanalabha mane Ape tethI huM teSanI lAgaNI anubhavuM chuM. egadaSTisamuccaya mahATIkA (vivecana), yugadraSTi kaLazakAvya, prajJAvabodha mokSamALA vagere mahAgraMthonA kartA tarIke De. bhagavAnadAsabhAInI kIrtisuvAsa te phelAyelI ja che, temAM A graMthathI ora umere thAya che. vidvAna lekhake jemAM AnaMdaghanajInA bIjA-trIjA stavana para ekeka graMtha lakhavA jeTale athAga ni:svArtha parizrama lIdhe che, evA A zuddha lokapakArI graMthanuM prakAzana karatAM mane ghaNo AnaMda thAya che. 22-4-15 11, sI keMsala ratanacaMda khImacaMda motIzA pATI, muMbaI 7
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA aba hama amara bhaye na mareMge....ane yA kAraNa mithyAta diye taja, kayuM kara deha dhare ?....aba0 -zrI AnaMdaghanajI ' -A amaraM zabdamAM nija AtmAnI parama dhanya amaratA saMgIta karanAra mahAgItAtha maharSi AnaMdaghanajI apUrva bhaktisAmRtathI saMbhUta stavanenuM divya saMgIta lalakArI gayA che. te paikI bIjuM stavana je cha kaDI mAtra pramANa che, tene paramArtha Azaya parikruTa karavA mATe atre A lekhake "AnaMdaghanajInuM divya jinamArga darzana" e graMtha lakhe che, ane trIjuM stavana je paNa cha kaDI mAtra pramANa che, tene Azaya samajavA mATe "prabhusevAnI prathama bhUmikA" e bIjo graMtha lakhe che. A banne graMtha A eka graMthamAM samAviSTapaNe atre sujJa vAMcakanI daSTi sanmukha samupasthita thAya che. AnaMdaghanajIne divya dhvani. A bhaktirasa saMbhata stavanemAM zrata thate divya dhvani zrI AnaMdaghanajInA aMtarAtmAne nAda che. emAM pade pade nirjharatI parA bhakti emanA parama bhakta hRdayanuM pratibiMba pADanAruM darpaNa che. A akSayamAM emane akSara AtmA akSarapaNe rahyo che. "jenI yazaskAyamAM jarA-araNujanya bhaya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgatuM nathI evA sukRtI kavie jayavaMta che "narita carakAre kamaraNa ma' e bhatRharinI ukti A saMta kavinI amRta vANInA saMbaMdhamAM akSaraza: sAcI paDe che. divya nayanathI paramArthamaya jinamArganuM darzana karI, A divya draSTAe pitAnA saMgItamaya divya dhvanithI A divya jinamArganuM ApaNane darzana karAvyuM che. A divya dhvani eTalI badhI amRta-mAdhurIthI bharyo che ke tenuM pAna karatAM tRpti thatI nathI. zAMtasudhArasa jalanidhi e A divya nAda akhUTa rasavALe akSayanidhi che. "kSaNe kSaNe navInatA pAme, te suMdaratA" kSaNe kSaNe annavatAmupaiti tava kapa ramaNIyatA -evuM kavi kAlidAse kaheluM seMdaryalakSaNa A sat kavinA kAvyamAM pratyakSa pratIta thAya che. ekeka stavananI rajUAta karavAmAM gUDha pazcAdbhumikArUpa nepavALI addabhuta nATakIya rIti (Dramatic style) emanI apUrva naisargika kavitvazaktino ApaNane paricaya Ape che. suzliSTa suziSTa ane sumiSTa zailIthI uttama kalAmaya rIte suMdara zabdacitramAM guMthela ekeka stutigraMtha A mahA nigraMtha munIzvaranuM addabhuta graMthanirmANakauzalya dAkhave che. - teo adhyAtma mArgamAM ati ucca dazAne pAmelA "jJAnI puruSa hatA, te temanA vacanethI supratIta thAya che. * "jayaMti lutino te rahita no / - nAsti revAM yaza: rAmAnaM mayaM " -zrI bhad hari.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama bhaktibhAva nirbhara, cetanyaAnaMdaghanajInI rasanI choLo uchALatA emanAM amRta vANI stavane te AtmAnubhavanA parama paripAkarUpa heI, vAMcatAM ke sAMbhaLatAM, keI abhuta AhUlAda Ape che, manane thAka UtArI nAMkhI parama cittaprasannatA Ape che. te vacanAmRtemAM evA te adbhuta mAdhurya, prAsAda, ekasU, ne dhvani bharyA che, evuM te ucca citanyavaMtuM kavitva bharyuM che, ke tene rasAsvAda letAM AtmA jANe tRpta thato nathI. meTA meTA paMDitanA vAgADaMbarabharyA zAstrArthothI, ke meTA meTA vyAkhyAnadharA dhrujAvanArA vAcaspationA vyAkhyAnethI anaMtaguNe AnaMda ane bodha, zrImAn AnaMdaghanajInI ekAda sIdhI, sAdI, sacoTa ne svayaMbhU vacanapaMktithI upaje che. vaLI zrI AnaMdaghanajIne "Azaya" to eTale badhe paramArthagaMbhIra che ke sAgaranI jema tenuM mApa kADhavuM ke tAga le te azakaya vastu che, kAraNa Azaya gaMbhIstA ke temanA ekeka vacana pAchaLa agAdha zAstrajJAna ne ananya tattvaciMtana uparAMta uttama AtmAnubhavarUpa sAmaveganuM samartha pIThabaLa rahyuM che. eTale AvA ucca gadazAne pAmelAuttama guNasthAna sthitine pAmelA mahAtmAnI kRtine Azaya yathArthapaNe avagAhI pragaTa kare, te te temanA jevI ucca AtmadazAne prApta thayelA mahAtmA gIzvarenuM kAma che. teo ja tene yathAyogya nyAya ApI zake, teo ja tenuM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 yathAyAgya mUlyAMkana karI zake. sAcA ratnanI parIkSA nipuNu ratnaparIkSaka ja karI zake. jemake temanA AzayanuM talaspazI avagAhana karI samartha tattvadrA zrImad rAjacaMdrajIe, zrI Ana dhanajInA prathama stavananA parama suMdara adbhuta paramArtha pragaTa karyo che ane temanI paramA gabhIratAnI jhAMkhI karAvI che. ( jue A graMthanuM pariziSTa) paNa durbhAgye teozrIe mAtra eka ja stavananuM vivecana karela hAI, ApaNe tenA vizeSa lAbhathI vaMcita rahyA chIe. mahAmuni devacaMdrajIe yathArtha ja kahyuM che ke-- '' " teha ja ehanA jANuga bhrAtA, je 19 tuma sama guNurAyajI. AvA ghana ( nakkara ) AnaMda ApanArA ane AnaMdanA ghana (megha ) varSAvanArA yathArthanAmAM AnaMdaghanajInuM ekeka stavana-pada tIvra Atmasa vedanamaya aMtarAdgArarUpa hAi parama AzcayagabhIra che. te Azaya yathArtha paNe samajavA-samajAvavA mATe zrImad rAjacadrajI jevA parama jJAnI ceAgIzvara ja joie. Itara sAmAnya janane mATe te te AzayanA anaMtamA bhAga paNa samajavA-samajAvavA kaThina che; tene te te AzayanI kaiMka sapATI mAtra hAtha lAge, upalaka bhUmikA mAtra spavAmAM Ave, sUkSma vicAraNArUpa UMDI avagAhanA vinA tenA agAdha UMDANane khyAla Ave nahi. eTale sakSepathI ke vistArathI A stavanAvalI para vizada vicAraNAmaya vivecananu vizAla kSetra khulluM paDayuM che. adbhuta samAsazakti
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ A aMge dIrdha abhyAsapUrvaka vividha daSTie eTale UhApoha-sUkSama vicAra thAya, jeTale arthavistAra thAya. teTale oche che, kAraNa ke zrI haribhadrAcAryajI tathA zrImad rAjacaMdrajInI jema adbhuta samAsazaktithI zrI AnaMdaghanajIe bindumAM pravacanasiMdhu samAvyuM che.' pravacana samudra bindumAM, ulasI Ave jema cauda pUrvanI labdhinuM, udAharaNa paNa tema. " zrImad rAjacaMdrajI. " eka buMda jalase upanA, mRta sAgara visatArA; dhanya jInene ulaTa udadhi, eka buMdameM DArA." zrI cidAnaMdajI... graMtha vastu digdarzana eTale AvA AzayagaMbhIra pravacanasiMdhumAMthI artha ratna kheALI kADhavAnuM kAma UMDI vicAra-DUbakI mAranArA avagAhaka vivecakonuM che. eTale ke A vivecakenuM vizAla kSetraH stavano paramArtha ukelavAmAM ghaNuM ekeka stavana para ghaNuM vizada vizeSa vicAraNane ekeka graMtha avakAza che; sugrathita evA A ekeka stavana-graMtha para ekeka graMtha lakhI zakAya e vizAla paramArtha temAM samAyelo che, te te stavananI vividha kRta-anubhavamaya pazcAdabhUmikA (Background) samajyA-samajAvyA vinA enI kharI khUbI mAlama paDe ema nathI. ane eTalA mATe ja enA digadarzanArthe A
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhaka-vivecake AnaMdaghanajInA bIjA ane trIjA stavana para ekeka graMtha lakhavAne A svalpa prayatna karyo che. ; temAM dvitIya stavananA vivecana garbhita "AnaMdaghanajInuM divya jinamArga darzana" e zIrSaka saMvAdAtmaka zailIthI lakhele prathama chapAI gayela lekhamALA graMtha, ane tRtIya stavananA graMthAkAre vivaraNarUpa "prabhusevAnI prathama bhUmikA' e zIrSaka saLaMga vivecanAtmaka zailIthI lakhele dvitIya graMtha,-e banne graMtha A lekhake "zrI janadharma prakAza mAsikamAM (saM. 2000 thI 2008) agAu lekhamALArUpe lakhela hatA. prastuta mAsikamAM kramaza: bAvIza bAvIza lekhAM kemAM chapAI gayela A banne lekhamALA atre graMthAkAre rajU thAya che. - "paMthaDo nihALuM re bIjA jina taNe re" e parama bhAvavAhI paMktithI zarU thatuM bIjA ajita jinanuM stavana AnaMdaghanajInA abhuta AtmaAnaMdaghanajInuM divya saMvedanamaya aMtaredgArarUpa hoI, jinamArga darzana parama AzayagaMbhIra che. te Azayane anaMtamo bhAga paNa samajAvo kaThina che. te paNa yathAzakti yathAmati sAmAnya daSTie je kaMI AzayanI sapATI mAtra hAtha lAgI, upalaka bhUmikA mAtra sparzavAmAM AvI, te A lekhake AnaMdaghanajIne jANe jIvaMta kapIne atre jijJAsu pathika ane girAjanA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. saMvAdarUpe rajU karI che, ane A jANe AdhyAtmika paMcAM bhAvanATaka hoya ema A saMvAdane paMca dazyamAM nibaddha karela che. temaja--saMbhava deva te dhura se save re"--e. dhruvapaMktithI prAraMbhAtuM trIjuM stavana prabhusevAnI prathama - bhUmikAnuM hArda pragaTa karatuM heI, prabhusevAnI prathama bhUmikA tevuM ja parama AzayagaMbhIra che. te AzayanuM yatkiMcita avagAhana karAvatuM saLaMga vivecana AlekhatAM A lekhake abhaya-adveSa akhedarUpa prabhusevAnI prathama bhUmikAnI ane tadaMtargata, caramAvatta caramakaraNa gadaSTi Adi vividha tAttvika viSayanI atra zAstrIya mImAMsA karI che, ane viSayanI vizadatA tathA vAMcakanI sugamatAthe A vivecanane nava paricchedamAM pravibhakta karela che. - Ama sAmAnyapaNe A banne graMthanI vastunuM diggadarzana che. vizeSa to A graMthanI viSayAnukramaNikA pratye daSTipAta karatAM vivekI vicArakane svayaM jJAta thaze. eTale atre carcita vividha tattvaviSayenA vizeSa varNanathI tattvarasika vAMcakanA rasapravAhanI ADe nahiM AvatAM, temAM sIdhuM nimajjana karavAnuM temane saprema AhyAna karuM chuM. AbhAraupasaMhAra A graMthanA prakAzananuM zreya pitAne prApta thAya evI paramArtha snehI zrI ratanacaMdabhAI metIzAe AgrahabharI bhAvanA vyakta karI, ane tene meM sAbhAra saharSa
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 svIkAra karyo,-jenA phaLaparipAkarUpe A graMtha vivekI vAMcakanA karakamaLamAM Ave che. suprasiddha metIzA" kulanI dharmabhAvanAne anurUpapaNe zrI ratanacaMdabhAIe je bhaktibhAvathI A graMthanuM prakAzana zreya hAMsala karavAno ullAsa dAkha che, ane te paNa jJAna prabhAvanAthe paDatara karatAM ghaNuM ochA mUlyo te badala temane anekaza: dhanyavAda ghaTe che. - atre presanI goThavaNa aMge paramArtha snehI zrI manasukhalAlabhAI tArAcaMda mahetA tathA zrI caMdulAlabhAI gulAbacaMda mahetAe mitrabhAve sadabhAvathI lIdhela zrama mATe AbhAra vyakta karuM . ' ane chevaTe eTaluM ja umeravAnuM ke-A ane graMthamAM prakRtepagI (Relevant) anekAneka tattvavArtA A lekhake upanyasta karI che, ane tene yathAsaMbhava yathAsthAne viniyojita AnaMdaghanajInA vacanAmRtathI ane zAstrAdhArathI sarvatra samarthita karI che. chatAM AvA gahana viSayamAM - zuddha samAjahitaSTithI je mahAgItArtha maharSi AnaMdaghanajIe pikAryuM che, lalakAryuM che, tene tevI ja ekAMta zuddha samAjahitadaSTithI Azaya vistAratAM,-je kAMI asamaMjasa vA Azayara jevuM jaNAya, athavA jAye ajAye kavacit kiMcit kSati vA khalanA jevuM bhAse, te te A maMdamati lekhaka-vivecakane ja doSa che ema sujJa sajjana mahAjane vicAravuM ane dUdhamAMthI pirA kADhavAnI kaLAmAM kuzaLa kAkadaSTi te doSadarzanavizArada durjana mahAzaye mATe anAmata rahevA daI haMsadaSTi rAkhI phaktavya
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 gaNavu. chevaTamAM je yogadRSTi kaLazakAvyamAM vijJAkhyu che, te ja atra namrapaNe vijJApu -- guNNA je ke hyAM te sakala gaNo saMta jananA, ane dveSI ke te sakala paNu huM pAmara taNuA; karI dhruSA dare saguNa caro huMsa sumati ! amI dRSTi dhArI suNI ja bhagavAndAsa vinaMti. 5-4-15 caitra zu. 13, 2011 - DaoN. bhagavAnadAsa manaHsukhabhAI mahetA 5, copATI rADa, muMbai ema. mI. mI. esa.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakita sUkato dhAra taravAranI sehalI dohalI, caudamA jinataNI caraNa sevA; dhAra para nAcatA dekha bAjIgara, sevanA dhAra para rahe na devA. muja mana tuja pada paMkaje re, lIne guNa makaraMda; raMka gaNe maMdara dharA re, iMdra caMdra nAgaeNdra-zrI AnaMdadhanajI jJAna vairAgyane deha dharyo re, mAMthI jegapaNAne che jIva; bhakti AbhUSaNa periyAM re, evo kaI sevaka ziva-zo akhA bhakta sAhelAM he kuMthu jinezvara deva, ratnadIpaka ati dIpake he lAla; sA. muja mana maMdira mAMhI, Ave je ariala jhIpate he lAla. sA. miTe te moha aMdhAra, anubhava teje jaLahaLe ho lAla. sA. dhUma kaSAya na rekha, caraNa citrAmaNuM navi caLe che-zrI yazovijayajI zubha zItaLatAmaya chAMya rahI, manavAMchita jyAM phaLa paMkti kahI; jinabhakti rahe taru kalpa ahe ! bhajine bhagavaMta bhavaMta lahe. sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dinarAta rahe tada dhyAna mahIM; para zAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te. jinapada nija5da ekatA, bhedabhAva nahiM kAMI; lakSa thavAne tehane, kahyAM zAstra sukhadAyi-zrImad rAjacaMdrajI dharatIkA kAgaja karuM, lama karuM vanarAya; sAta samudrakA zAhI karuM, prabhuguNa likhA na jAya.saMta kabIrajI bAdhakatA palaTAvavA re lAla, nAtha bhakti AdhAra re; prabhu guNaraMgI cetanAre lAla, ehI ja jIvana sAra re. devacaMdra prabhunI che ke puNya bhakita saMdhe, Atama anubhavanI che ke nita nita zakti vadhe. bhaluM thayuM meM prabhuguNa gAyA, rasanAne phaLa lIdho re; devacaMdra kahe mahArA manane, sakala manetha sIdho re zrI devacaMcha. === =
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta 1. mahAmunIzvara maharSi AnadhanajI rAma kaheA rahemAna kaheA kAu, kAna kahA mahAdevarI; pArasanAtha kahA eAu brahmA, sakala brahma svayamevarI. nija pada rame rAma se kahiye, rahima kare rahemAnarI; karase karma kAna sA kahiye, mahAdeva nirvANurI. parase rUpa pArasa seA kahiye, brahma cinha seA brahmarI; Ividha sAdheA Apa AnaMdaghana, cetanamaya ni:kamarI. -zrI AnandaghanajI. bhAratavarSamAM mata-saMpradAyathI para evA je gaNyAgAMThayA - nirpekSa viralA keAI'sAcA saMta puruSA thayA che, . temAM zrI AnadaghanajI keI anerI bhAta pADanArA vilakSaNa " sata avadhUta ' thaI gayA je virala jyAti ra mahApuruSa jinazAsana-gaganane alakRta karI gayA che, temA zrImAn AnaMdaghanajI keAi viziSTa keATinA jAgatI nyAta jevA samajyAtira prakAzI rahyA che. ane guruonA guru evA A jinamArganA parama rahasyajJAtA ane thayA che. AcAryAMnA AcA parama jJAnI mahAtmA sAcA prabhAvaka puruSa " avadhU nikSa viralA phAi' '
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmunIzvara mahiSa na ghanajI mahAtmA AnaddaghanajI 17mI sadInA aMta ane 18mInA prAraMbha bhAgamAM vidyamAna hatA, e emanA samakAlIna yazavijyajI AdinI samayamaryAdA parathI jaNAya che. A mahApuruSanA janma kayAM thayA ? emanA mAtA-pitA kANu ? emaNe dIkSA kayAre lIdhI ? emanA viziSTa jIvanaprasaMgeA kayA ? ItyAdi khA. ApaNane kai mAhItI upalabdha nathI. A badhuM game tema hA, paNa A vItarAga munIzvara aMge A emanA ja amara zabdo ApaNe yathArtha paNe gAI zakIe ema che:~ 18 'munijana mAnasa haMsa' dhanya Ana dhana! " nirmaLa guNu maNi raheNa bhUdharA, muni jana mAnasa huMsa; dhanya te nagarI re dhanya veLA ghaDI, mAtapitA kula vaMza. "" " mere mAta AnaMdaghana, tAta AnaMdaghana ' ema lalakAranArA A svadehamAM pazu nirmAma vItarAga munIzvare peAtA sabaMdhI kaMi ullekha karyAM nathI. mAtra ApaNe eTaluM jANI zakIe chIe ke temanuM nAma 'lAlaviya' athavA " lAbha na" hatu. temanA siddhAMta Adha tIvra hatA, ane temanI zAsanadAjha ananya hatI, e temanA savedanamaya aMtara dgAra parathI pratIta thAya che. - paMthaDA nihALuM re khIjA jina taNA re,' ' gacchanA bheda mahu nayana nihALatAM,' ityAdi sthaLoe vyakta thatA garbhita dhvani AnI sAkSI pUre che. emane bhagavAna jinezvaranA adhyAtmamaya paramA mAnI parama prIta-pratIta jAgI hatI, ananya bhakti
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnI vartamAna sthitithI paramArtha kheda 19 upajI hatI; divya yogadaSTithI te vItarAga paramAtmAnA sarvAMgasuMdara mULa mArganuM viziSTa AtmAnubhavamaya samyaga darzana thayuM hatuM. paNa te mArgane vartamAnamAM "carama nayaNuM karI mAraga jevatA" bhUlelA lekanI mAgabhraSTa karuNa dazA dekhI temanuM saMta hRdaya dravI uThayuM hatuM. temaNe pitAnI divya dRSTithI jinamArganI vartamAna paristhiti nihALI te AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLAnI hAra doDI * jatI hoya evI sthiti prAye hatI. mArganI vartamAna sthitithI nAnA prakAranA turacha kSudra nirjIva paramArtha kheda matabhedamAM ga7 kadAgrahomAM, saMkucita vADAomAM, mata -paMthanA jhaghaDAomAM racyA pacyA rahelA bahirdaSTi leka eka akhaMDa jinazAsanane khaMDakhaMDa karI rahyA hatA. ahe! kevo suMdara sarasa nirmala mAga ! paNa ahIM bahAra najara pheravI tenI AsapAsa anaMta jALAM bAjhI gayA hatA, anaMta thara jAmI gayA hatA, kadAgrahI jAe daDhamUla karelA AgrahanA papaDA vajaleya banyA hatA, bhagavAnanA mULa paramArthamArganuM bhAna prAya: kayAMya dekhAtuM hatuM, mAtra pAMdaDA ke DAMkhaLA pakaDIne loko kRtakRtyatA mAnI beThA hatA ! eka bAju tuccha gacchabhedemAM ItikartavyatA mAnanArAo bIjI bAju tattvanI vAta karatAM lAjatA hatA! cArekora kalikAlanuM sAmrAjya vyApI rahyuM hatuM ! AvI viSama sthiti nihALI temanA AtmAmAM svAbhAvika sAbha thaze, tIvra khenuM saMvedana thayuM, ane tethI ja temanA AvA aMtaraDyAra nIkaLI paDayA che ke
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmunIzvara maharSi AnaMdaghanajI "carama nayaNa karI mAraga jevAte re, bhU sayala saMsAra." " gacchanA bheda bahu nayana nihALatAM, tattavanI vAta karatAM na lAje ! udarabharaNudi nija kAja karatAM thakA, meha naDiyA kalikAla rAje...." "puruSa paraMparA anubhava jevatAM re, aMdha aMdha palAya...paMthaDe" -ityAdi. eTale AvI sAcI aMtaraMga zAsanadAjhathI prerita thaI emaNe sva-para hitarUpa lekopakAra pravRtti zarU karI, bhagavAnanA mULa paramArthamArga lokopakAra pravRttiH pratye lekene vALavA puruSArtha ajJAta asaMga vAsa Adaryo, paNa teo temanA te divya saMdezane jhIlI zakavA asamartha hatA-taiiyAra hatA. teo parama upakArI AnaMdaghanajIne oLakhI zakayA nahiM. eTale AtmArtha vaNase che ane lokahita paNa kAryakArI thatuM nathI, ema samajI "kALalabdhinI gaveSaNa karI pite vanamAM cAlyA gayA, 'ane prAya: ajJAta rahI asaMga nirgatha avadhUta dazAmAM vicAravA lAgyA. " kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re, e AzA avalaMba e jana jIve rejinAjI! jAje re, AnaMdaghana mata aMba." -AnaMdaghanajI. Ama lokasaMga tyajI vanavAsI thayelA AnaMdaghanajInA jIvana saMbaMdhI kiMvadaMtIo zivAya vizeSa mAhItI ApaNane maLatI nathI. paNa eTalI vAta te
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajIne asAdhAraNa AtmapuruSArtha 21 sunizcita che ke A avasthAmAM AnaMdaghanajIno asAdhAraNa temaNe adbhuta AdhyAtmika pragati , AtmapuruSArtha sAdhI hatI, mAkSasAdhaka pega mArge asAdhAraNa puruSArtha vegathI-saMvegathI teo AgaLa dhapI rahyA hatA. "seMgU ke na sAtha-sAthe ke sebatI vinA ekAkI vicaratA A puruSasiMha "ghAtI DuMgara ADA ati ghaNAnI paravAha karyA vagara "dhIThAI karI mAge saMcarI rahyA hatA. - " ghAtI DuMgara ADA ati ghaNuM, tuja darizaNa jaganAtha! dhIThAI karI mAraga saMcaruM, seMgU keI na sAtha.... abhinaMdana jina darizaNa tarasiye. " ItyAdi vacana tenI sAkSI pUre che. dharmadhuraMdhara cazevijayajI temanA samAgamamAM AvyA hatA, temaNe ApelA paricaya parathI e avadhUta mahAtmA AnaMdaghanajInI apUrva masta niSkAraNa karuNuthI dazAnI ApaNane kaMIka jhAMkhI kAnugraha thAya che. A prasaMga alaga cagye che. vanamAM rahyA chatAM paNa parAkSa rahI cegirAja AnaMdaghanajI lokapakAra te karatA ja gayA. A stavanAvalA tathA padAvalI e potAnA anubhavanI ArasI jevI anupama kRtio racI, teo niSkAraNuM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 mahAmanIdhara maharSi Ana dhanajI karuNAthI lekAnugrahanuM parama upakArA karI gayA; ane AvI paripakava anubhava prasAdImAMthI pravahatI amRtarasa saritAmAM nimajjana karavAnA sarva mumukSuone sAcA 8 dharmalAbha ' ApatA gayA. A aMge parama tattvaSTA zrImad rAjacaMdrajIe bhavya bhAvAMjali apI che ke-- " zrI AnaMdaghanajIe svaparahita buddhithI leAkeApakAra pravRtti zarU karI. A mukhya pravRttimAM aAtmahita gauNa karyuM, paNa vItarAgadhama vimukhatA, viSamatA eTalI badhI vyApI gai hatI ke leAkeA dharmane ke AnaMdaghanajIne pichANI na zakayAM, oLakhI na zakayAM. pariNAme Ana dhanajIne zrImad rAjacaMdrajInI anya bhAvAMjali zrI Ana daghanajIne lAgyuM ke prakhaLa vyApI gayelI viSamatA cAge leAkeApakAra, paramArtha prakAza kAragata thatA nathI, ane Atmahita gauNa thai temAM khAdhA Ave che, mATe Atmahitane mukhya karI temAM pravarttavuM ceAgya che. AvI vicAraNAnA pariNAme te leAkasaMga tajI i vanamAM cAlI nIkaLyA. vanamAM vicaratAM chatAM apragaTapaNe rahI cAvIzI-pada Adi vaDe leAkeApakAra te karI gayA. niSkAraNu lekopakAra e mahApuruSAnA dharma che. pragaTapaNe leAkeA AnaMdaghanajIne oLakhI na zakayAM, pazu Ana dhanajI apragaTa rahI temanuM hita karatA gayA. "" zrImad rAjacaMdra, patrAMka 807. tim
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajI ane yazavijayajI 23 1. AnaMdaghanajI ane yazovijayajI * zrI AnaMdaghanajI ane yazavijayajI samakAlIna hatA ane baMnene paramArtha saMbaMdha ghaniSTha hate. upAdhyAyajI" nAmathI suprasiddha mahApuruSaratana AnaMdaghana ane parama pramANabhUta gaNAtA ane yazovijayajIne zrI AnaMdaghanajI snaparIkSaka yazavijaya sAthe darzana-samAgama e emanA jIvananI eka krAMtikArI viziSTa ghaTanA che. te vakhatana samAja, evI parama avadhUta nigraMtha jJAnadazAvALA, AtmAnaMdamAM magna rahenArA, AtmArAmI AnaMdaghanajI jevA saMta puruSane oLakhI na zakyo, ane A "lAlAnaMdajIne yatheccha lAbha na uThAvI zako, ghara AMgaNe ugelA ka95vRkSane na ArAdhI vAMcchita phalathI vaMcita rahyo. e samAjanuM mahAdurbhAgya athavA karAla kalikAlane-duSama kALane mahA prabhAva ! paNa tevuM tevAne kheMce. Like attracts like, lehacuMbaka lehane kheMce e nyAye zrI yazovijayajI AnaMdaghanajIne temanA yathArtha svarUpamAM oLakhI zakayA-vartamAnamAM parama cegIzvara zrImad rAjacaMdrajI oLakhI-oLakhAvI zakyA che tema. kharekhara ! te ja tevAne oLakhI zake. sAce jhaverI ja jhaverAta pArakhI zake. tema te samaye paNa zrI yazovijayajI jevA viralA ratnaparIkSaka ja zrI AnaMdaghanajI jevA mahApuruSaratnane yathArtha svarUpe oLakhI zakayA. darzanathI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa mahAmunIzvara mahiSa AnaMdaghanajI paNa pAvana evA kalyANamUrtti saMta sAthe tAda nathI-- svarUpapichANuthI yAga thavA te zAstraparibhASAmAM ceAgAvacaka kahevAya che. tevA parama dhanya ava caka cega zrI cazeAvijayajIne AnadaghanajInA darzana samAgamathI sAMpaDayA. 99 " sadbhiH kalyANasaMpanna darzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yogaH yogArvacaka ucyate // --zrI haribhadrAcAryajI kRta yogadRSTisamuccaya " nirmaLa sAdhu bhagati lahI....sakhI ! dekhaNa de ! cega avaMcaka hAya....re sakhI0 kiriyAva cakra tima sahI....sakhI kula avaMcaka joya....2 sakhI....caMdraprabhu, --zrI AnaMdaghanajI. A parama avadhUta-bhAvanigraMtha AnaMdaghanajInA darzanasamAgama ceAgathI zrI yaAAvijayajIne ghaNA ghaNA AtmalAbha thayA, atyaMta AtmAnaMda thayA. A parama upakAranI smRtimAM zrI yazevijaya e AnaMdaghanajInI stutirUpe aSTapadI racI che. temAM temaNe parama AtmallAsathI Ana dhanajInI mukta'The bhArAbhAra praza'sA karI che. tyAM teo zrI kahe che ke--mArga mAM cAlatAM cAlatAM AnadadhanajI gAtA hatA ane Ana MdapUrNa rahetA hatA, AtmAnubhavajanya parama AnaMdamaya advaita nirvikalpa dazAmAM vilasatA hatA. Ana daghanajInI stutirUpa yazavijayajInI * aSTapadI' ""
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArasa sparzathI letuM enuM banyuM mAraga calate calata bAta AnaMdaghana pyAre, rahata AnaMda bharapUra. " " keI AnaMdaghana chidra hI pekhata, jasa rAya saMga caDhI AyA, AnaMdaghana AnaMdarasa jhIlata, dekhata hI jasa guNa gAyA. " zrI yazovijayajI kahe che ke AvA parama AtmAnaMdamaya rogIzvaranA darzana-samAgamathI pitAne AnaMda AnaMda thaye. pArasamaNinA sparzathI letuM pArasa sparzathI jema sonuM thAya, tema AnaMdaghanajI levuM senuM banyuM" sAthe jyAre sujaza maLyo tyAre huM sujaza AnaMda same thaye. arthAt pArasamaNi samA AnaMdaghanajInA samAgamathI leha je huM yazovijaya suvarNa banyuM. ' kevI bhavya bhAvAMjali ! - " AnaMdaghanake saMga mujasa hI mile jaba, taba AnaMda sama bhayo suja sa; pArasa saMga lohA je pharasa, kaMcana hota hI take kasa " erI Aja AnaMda bhaye mere, tere mukha nirakha nirakha; rAma rama zItala bhaye aMge aMga. zuddha samajaNa samatArasa jhIlata, AnaMdaghana bhaye anaMta raMga....erIka
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 mahAmunIzvara maharSi AnadAna esI AnaMda dazA pragaTI citta aMtara, tAke prabhAva calata niramala gaMga; vAhI naMga samatA deha mila rahe, jasaviya jhIlata take saMga....erI. " zrI yazovijyakakRta aSapadI. Ama pitAnA paramArthaguru AnaMdaghanajInA parama upakAranI puNya smRti kRtajJaziromaNi zrI yazevijyajIe pitAnA graMthamAM paramAnaMda, pUrNAnaMda, sahajAnaMda, cidAnaMdaghana Adi zabdamAM jALavI rAkhI amara karI che. have atre A uparathI eka vicAraNIya rasaprada prasaMga upasthita thAya che ke-Ave nyAyane eka dhuraMdhara AcArya, paDuM darzanane samartha vettA, salA zrI yazovijayajInI Agama rahasyane jANu, vidvadasaralatA ane ziromaNi yazavijaya je nirabhimAnitA puruSa, A anubhavAgI AnaMda naghanajInA prathama darzana-samAgame jANe maMtramugdha thaye hoya ema AnaMdataraMgiNamAM jhIle che, ane te gIzvaranI adbhuta AtmAnaMdamaya vItarAga. dazA dekhIne sAnaMdAzcarya anubhave che! ane pitAnI samasta vidvattAnuM abhimAna ekI sapATe phagAvI daI, bAlaka jevI nirdoSa parama saralatAthI kahe che ke-leDhA je huM A pArasamaNinA sparzathI senuM banyuM ! ahA ! kevI nirmAnitA! kevI saralatA ! kevI nibhatA ! kevI guNagrAhitA ! Ane.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7. AnaMdavana caraNe yazovijyajInuM namana badale bIjo koI heta te ? tene mAna ADuM AvI ubhuM raheta ke "huM AvaDe mATe dhuraMdhara AcArya, ATalA badhA ziSya-parivArane agraN gacchAdhipati, samasta vihata samAjamAM supratiSThita -A "" te zuM AvAne namuM ? paNa yazovijayajI era puruSa hatA, eTale AnaMdaghanajIne divya dhvani temanA AtmAe sAMbhaLe ne te saMtanA caraNe DhaLI paDaye. anaMta kALathI AthaDe, vinA bhAna bhagavAna sevyA nahiM guru saMtane, mukayuM nahiM abhimAna. " zrImad rAjacaMdrajI - zrI yazovijayajInA A bhAvabhInA vacana upacAra mAtra nathI, paNa kharekharA che, sAcesAcA hRdayanA uMDANamAMthI nIkaLelA aMtaregAra che. kAraNa ke AnaMdadhana caraNe zrI cavijayajIne atra pratyakSa yazavijayanuM namana vedAyuM jaNAya che ke A anubhava jJAnI parama cegI puruSanI pAse mahArUM game teTaluM zAstrajJAna (Theoretical knowledge) zUnyarUpa che, meTuM mIMDuM che, kAraNa ke adhyAtma vinAnuMAtmAnubhava vinAnuM zAstra ekaDA vinAnA mIMDA jevuM che. huM ATalA varSa nyAya, darzana Adi sarva Agama-zAsa bhaNyo, paNa letuM ja rahyo. paNa A AtmajJAnanA nidhAnarUpa pArasamaNi AnaMdaghananA jAdUI sparzathI leDhA je huM senAmAM pheravAI gaye ! evA saMvedanathI emane AtmA parama bhAvAvezamAM AvI jaI zrI AnaMdaghanajIne sarva
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmunIzvara maharSi AnaMdaghanajI pradezathI namI paDe, ema atra pratIta thAya che. ane AvI nirdabha laghutAmAM ja yazovijayajInI sAcI gurutA rahelI che. * A AnaMdaghanajInA prasaMga uparathI vartamAnamAM paNa je kaI alpazuta ajJAnI jana yatra tatrathI kaMIka zIkhI laI potAne jJAnI mAnI besavAne phake rAkhatA hoya tene ghaNuM paDe yazavijayajInA levA jevuM che, ane A muddo pAramArthika sadguru khAsa lakSamAM levA yogya che ke AtmAnubhavI evA sAcA sadgurunA samAgama-ga vinAnuM game teTaluM dravya kRtajJAna paNa paramArthathI mithyA che, evA tathArUpa bhAvagI saggI prApta bhAvagurugama vinAnuM jJAna akiMcitkara che. tenuM A jalavaMta udAharaNa che. jene "kUrcAlI zArada -mUchALI sarasvatInuM biruda maLyuM hatuM ane kaliyugamAM je haribhadrane laghu baMdhu kahevAtuM hatuM, e guruone guru ane AcAryone AcArya A zrI yazovijaya je dharma dhuraMdhara mahAmRtadhara puruSa paNa gaMbhIrapaNe nikhAlasatAthI ekarAra kare che ke -"huM AvA AtmajJa saMtanA darzana samAgama pahelAM letuM hatuM, ne A pArasamaNinA samAgama vega pachI senuM banyuM chuM." A pAramArthika sadgane ane tevA AtmajJAnI vItarAga sazuru thakI prApta bhAva-gurugamane apUrva mahimA sUcave che. zAstramAM je gurumahimA bahu gAvAmAM Avyo che tenuM rahasya A ja che. Ama te A pUrve zrI yazovijayajIne
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajI yazovijyajInA pAramArthika sadaguru bIjA vyAvahArika guruone kAMI teTe te; nyAya, darzana, vidyA Adi aMge temane aneka uttama guru sAMpaDyA hatA, chatAM te "leTuM ' kema rahyA ? kAraNa eTaluM ja ke pAramArthika kalyANa to eka jJAnI pAramArthika sadgurunA gathIja thAya che. zrI yazovijayajIne AnaMdaghanajIne samAgama thatAM A pAramArthika gurunI kheTa pUrAI. Ama AnaMdadhanajI zrI yazovijayajInA parama upakArI pAramArthika sadaguru che, e A uparathI phalita thAya che. bUjhI cahata je pyAsakI, hai bUjhanakI rIta; pAve nahiM gurugama binA, yehI anAdi sthita. " -zrImad rAjacaMdrajI. gagana maMDalameM adhabica kUvA, uhA he amIkA vAsa; sagurA hAe se bharabhara pIve, nagurA jAve pyAsA. " -- zrI AnaMdaghanajI. zrI AnaMdaghanajIne samAgama e zrI yazovijayajInA jIvanane parama dhanya ane mahatvane prasaMga che ane A prasaMga AnaMdaghanajInA jIvana para upayegI prakAza pADe che, eTalA mATe atra kaMIka vicAryuM che. 2. bhakata trimUrti H eka tulanA namuM AnaMdanA ghana varaSi AnaMdaghanane, namuM devacaMdra amRtajharaNa jJAnadhanane,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahAmunIzvara maharSi AnaMdaghanajI yaza:zrInA svAmI zrutanidhi cazeAvijaya namuM, trimUrti gItAthe gIta amRta bhaktirasa ramuM. ( bhagavAnadAsa ). uttama bhakita-amRtarasanA pravAha vahAvanArI kRti racanArA traNa bhaktarAjo suprasiddha che--zrImAn AnaMdaghanajI zrI. devacaMdrajI, zrI. yazavijayajI. teo pratyekanI zailI kaMi ne kaMi viziSTatAvALI che. zrI AnaMdaghanajInA stavanAmAM saheja svayaMbhU adhyAtmarasanA ne tenA parama paripAka sAthe AtmanubhavanA camatkAra STigocara thAya che. temAM pade de uttama kavitvamaya prAsAda ne mAya guNanI niSpatti thAya che; ane tenI bhASAzailI sarala sAdI ne lAlityamaya parama saskArI chatAM parama arthagauravavaMtI ne paramArtha Azayaga'bhIra- sAgaravara gaMbhIrA' che. zrImAn devaca'drajInI kRtimAM uttama tAttvika bhakitanI pradhAnatA che. dravyAnuyAganI mukhyatAthI prabhunu zuddha tattvasvarUpa vistArathI varNavI, ne tenI bhaktinA kArya-kAraNabhAvanI talasparzI sUkSma sImAMsA karI, prabhunA guNAtizayathI upajatI parama prItimaya bhakti anna mukhyapaNe gAvAmAM AvI che. zrI devacaMdrajInI zailI prathama darzone kaika kaThina, a dhana ne prauDha che, ane temAM ejasguNunI pradhAnatA che; chatAM jema jema avagAhana karIe-UMDA utarIe tema tema ucca kavitvanA camatkAra yukta UMDA bhaktirasa pravAhavALI te pratIta thAya che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAta trisUtti : eka tulanA 31 "nirdeLa tattvaci thaI re....mana mAhanA phai lAla. karajo jinapati bhakti re....bhavi mehanAre lAla. devacaMdra pada pAmazeA re....mana. suyaza mahAdaya yukti re...bhavi. "-zrI devA jI. zrI yazAvijayanI stavanAvalImAM premalakSaNA bhakti mukhyapaNe vaNvI hAI, te parama prema rasa pravAhathI chalakAtI che. tenI zailI AmAlavRddha samajI zake evI atyaMta sarala mIThAzavALI ne suprasanna hAI, sAva sAdI che, chatAM uttama kavitvamaya prAsAda ne madhu guNuthI saMpanna che, uttama bhaktirasamAM nimajjana karAve evI che. jemake-- 66 kALalabdhi muja mata gaNA, bhAva labdhi tuma hAthe re; laDathatuM paNuM gaja khaccuM, gAje gajavara sAthe re. . laghu paNa huM tuma mana niva mAvuM re, jagaguru tumane dilamAM lAvuM re; kuNune e dIje sAmAzI re? kahA suvidhi jiMda ! vimAsI re ? " A parama bhakta-trimUrtinI tulanA mATe eka sthUla daSTAMta ceAjIe te| zrI AnaMdaghanajInI kRti sAkaranA ghana jevI cheH arthAta jema jema cagaLIe tema tema mIThAza AvyA ja kare che, ane temAM parizrama paDatA nathI, tenA amRtapAnathI tana-mananA thAka utarI jAya che. " te mATe ubhA kara joDI, jinavara AgaLa kahiye OM; samaya caraNa sevA zuddha dene, jima Anadadhana lahiyere re. "
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara mahAmunIzvara maharSi AnaMdaghanajI zrI devacaMdrajInI kRti zeraDInA TUkaDA jevI che. eTale temAM mIThAza te sarva pradeze bharelI ja che, paNa temAM cAvavAnI mahenata karavI paDe tema che, te ja tenI amRta samI mIThAzanI khabara paDe. arthAta jema jema zeraDInuM carvaNa thAya-cAvavAmAM Ave tema tema temAMthI rasa Ave, tenI peThe jema jema A bhaktirasabhaMDAra stavane UMDA utarI avagAhavAmAM Ave, tema tema temAMthI rasaniSpatti thayA ja kare-era ne era mIThAza AvyA ja kare. zrImAna cavijayajInI kavitA zeraDInA tAjA rasa jevI che. ane tenuM yatheccha madhura amRtapAna sahu kaI tatkALa sugamatAthI karI zake ema che, temAM takalIpha paDatI nathI. A jAgatI jyota jevA A traNeya samyagadaSTi bhaktarAe uttama bhaktirasanI jAhnavI vahAvI, ApaNane temAM niraMtara nimajjana karI pAvana thavAnI anukULatA karI ApIne ApaNA para parama upakAra karyo che. bhAgyavaMta jane hoya te ja temAM nimajajana karI avazya pAvana thAya che ne yatheccha AtmAnaMda lUMTe che. vahAvI che jeNe sarasa saritA bhaktirasanI, bahAvI che dhArA amRtamaya AtmAnubhavanI, jagAvI che jemAlataNI dhUNI jAgatI jage, trimUrti jogIndro praNamuM ja jyoti jhagajhage. (bhagavAnadAsa)
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajI ane zrImad rAjacaMdra : eka tulanA 33 3. AnaMdaghanajI ane zrImad rAjacaMdrajI eka tulanA mere prAna AnaMdaghana, tAna AnaMdaghana...mere mAta Anandaghana, tAta Anandaghana, gAta Anandaghana, jAta Anandaghana..mere kAja Anandaghana, sAja Anandaghana, saja(?)Anandaghana, lAja Anandaghanamere0 Abha Anandaghana, gAbha Anandaghana, nAbha Anadhana, lAbha Anandaghana..mere0 zrI AnaMdaghanajI, -A amRta pa4mAM pitAnI AnaMdaghanamaya adhyAtma jIvanadazAnI mastI lalakAranAra AnandaghanajInA A zabda,zrImad rAjacaMdrajInA sthaLe sthaLe tevI ja parama AtmAnaMdamaya adhyAtma dazAnuM adbhuta saMvedana darzAvanArA tevA ja bhAvavALA zabdonuM anumaraNa karAve che. mahAtmA AnaMdaghanajI ane zrImad rAjacaMdrajInA jIvanamAM ane kavanamAM ghaNuM sAmya dazya thAya che. bannenuM jIvana parama adhyAtmapradhAna che ane AtmaguNavikAsanI ucca dazAne pAmelA samyagadRSTi jJAnI vItarAga puruSa che. ane viziSTa AtmAnubhavane pAmelA cagIndro che - A emanA pragaTa anubhavanI ArasI jevA vacanAmRtethI supratIta thAya che. bhaktaziromaNi zrI AnaMdaghanajInI parama vItarAga bhakita emanI stavanAvalImAM pratyakSa thAya che. parAbhaktinI parAkASThA vaTAvI gayelA zrImad rAjacaMdrajInI ananya vItarAga bhakti pade pade nirjhare che. bane paramAtmadarzanane pAmelA sAkSAt draSTA puruSa che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 mahAmunIzvara maharSi AnaMdaghanajI banenI vItarAga zAsana pratyenI sAcI aMtardAjhaniSkAraNa karuNathI zAsanaprabhAvananI bhAvanA sthaLe sthaLe daSTigocara thAya che ane e apUrva bhaktithI vItarAgamArganI ananya sevA karI che, darzanaprabhAvaka graMthAdi vaDe satya dharmanA uddhAra 'rUpa ananya upakAra karyo che. jema jema A mahAtmAonI yathArtha pIchAna-oLakhANa-svarUpadarzana thatuM jaze, tema tema temanA parama upakArane janatAne paricaya thato jaze. paNa te pUjyapaNuM pIchAnatAM lekane vakhata lAge che, teTalo temane pitAne ja lAbhaaMtarAya rahe che. jagat vaMde ke niMde tenuM AvA samadazI satpuruSane kAMI prayajana nathI ke tethI temane kaMI lAbha-hAni nathI. lAbha-alAbha te vaMdaka-niMdakane pitAne ja che. svadehamAM paNa nispRha ane nirmama evA A avadhUta vItarAga satapuruSoe te vaMdaka-rtidaka banene sama gaNyA che, ane stutiniMdAthI nirapekSapaNe niSkAraNa karuNAthI jagatanuM kalyANakArya karI teo cAlatA thayA che. samAnazIla ane samAnadhama sasaMgI sAcA saMta sahadone viraha bannene atyaMtapaNe saMvedo che, chatAM teone puruSArtha asIma che, asAdhAraNa che. mekSamArganA A virala pravAsI puruSasiMhAe apUrva AtmajAgRtipUrvaka mokSamArga apramatta akhaMDa prayANa AdaryuM che. "dhIThAI karI mAraga saMcaruM, seMgUM koI na sAtha" e zrI AnaMdaghanajInA "ugAra, tathA "ghaNuM varAthI pravAsa pUre karavAnuM hatuM," "game teTalA duHkha veThe, game teTalA parisaha
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajI ane zrImad rAjacaMdrajI : eka tulanA 35 sahana kare, game teTalA upasarga sahana kare"--ItyAdi zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRta A vAtanI sAkSI pUre che. bane uccatama koTinA naisargika kavIzvara (Born poets) che, "kavi" prabhAvaka che. paNa teoe potAnI apUrva kavitvazakti parama zAMtarasamaya paramArthamAM ja avatArI che. cheDA zabdamAM ghaNuM kahI nAkhavAnI banenI azayazakti adbhuta che, asAdhAraNa che. bannenuM kavana adhyAtmapradhAna hAI sarvatra AtmAnuM saMkIrtana che. bannenI zailI sIdhI, sAdI, sarala, sahaja, suprasanna ane mAdhurya amRtathI sabhara bharelI che. emane ekeka akSara AtmAnubhavarUpa tIvra saMvedanathI aMtarAtmAnA UMDANamAMthI nIkaLele supratIta thaI, sahadaya zrotAnA hRdaya sasarA nIkaLI jAya e vedhaka ane mArmika che. bannene Azaya paramArthapUrNa "sAgaravaragaMbhIra" che. joke pramANamAM (Quantity ) AnaMdaghanajInuM graMtha nirmANa ghaNuM alpa che, te paNa guNadaSTie ( Quality) sAmAnyapaNe A tulanA che. Ama sAmAnyapaNe A bane jJAnI mahAtmAonuM sAmya samajAya che. AvI jagapAvanakara virala vibhUtio mATe jarUra gAI zakAya ke - jagapAvanakara te avataryA, anya mAta udarane bhAra....jIvyuM dhanya tehanuM ! jANe saMta saluNA tehane, jene heya chello avatAra....jIvyuM dhanya tehanuM ! " -vaiSNava kavi aneradAsa.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinazakita prayojana I. jinabhakti prayojana. "jina pada nija para ekatA, bhedabhAva nahi kAMI; lakSa thavAne tehane, kahyAM zAstra sukhadAyi." zrImad rAjacaM9. have A AnaMdaghana-ratavanAvalIne uddeza ane tenA abhidheya viSayanI pIThikA samajavA mATe, sAmAnyapaNe bhakti prayajana saMbaMdhI kaMIka vizada vicAraNA karavAnuM prasaMgathI prApta thAya che - 1. "jina pada jina pada ekatA" zrI jina bhagavAnanuM jevuM zuddha sahaja AtmasvarUpa che, tevuM ja zuddha nizcaya nayanI dRSTie A AtmAnuM mULa svarUpa che. karmarUpa AvaraNa TaLyuM mULa zuddha te hevAthI bhagavAnanuM te svarUpa Atma pada" saMpUrNa vyaktatA-AvirbhAva pAmyuM che; AvaraNa vartatuM hovAthI AtmAnuM te svarUpa tibhAva pAmeluM heI avyakta-zaktipaNe rahyuM che. Ama karmaAvaraNarUpa aupAdhika bhedane lIdhe bhagavAnamAM ane A AtmAmAM aMtara paDayuM che, jIva ane zivane bheda paDe che. AnaMdaghanajInA zabdomAM kahIe te "ka" vipAke che kAraNa joIne keI kaDe matimata." paNa mULa svarUpa daSTithI te bannemAM kaMI paNa bheda nathI.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina padma jina pada ekatA 37 6 jevuM 'ana'ta sukhasvarUpa' te jinapada che, tevuM ja A mULa mudde te Atmapada' che. A jinapada ane nijapadanI ekatA che, e lakSa thavAne mATe ja sukhadAyaka evA sarva zAstranuM nirUpaNu che, ane e ja A bhaktinuM pratyeAjana che. zuddha te eTale evA anaMta sukhasvarUpa mULa Atmapadane je icche che te ' ogIjane,' te pragaTasvarUpI sayeAgI jina padanI akhaMDa ekaniSThAthI ArAdhanA kavI joie icche che je jogIjana avazya (6 icche che je jogIjana, anaMta sukha svarUpa; mULa zuddha te Atmapada, sayeAgI jita svarUpa. zrImad rAjacaMdrajI kAraNa ke te jina bhagavAne svarUpasiddhirUpa nija kArya siddha karyu che. eTale te svarUpasiddhirUpa kArya je karavA IcchatA hoya, zuddha svasvabhAvapa mAkSaphaLanI je kAmanA rAkhatA hAya evA mumukSu jIve, tenA ameAdha kAraNarUpa te kRtakRtya siddha svarUpanuM avalaMbana levuM upakArI che. kAi paNa kAryanI siddhi ema ne ema tAbaDatAkha thaI jatI nathI; te kArya siddhinA kAraNarUpa bIja pahelAM vAvavA paDe che. pachI temAMthI aMkura kArya siddhinA kAraNu : yeAkhIja
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhakita prayAjana 38 phUTI, DheDa khanI, anukrame meTu' vRkSa thai, siddhirUpa phUlala bhArathI lacI paDe che; tema meAkSarUpa kAryanI siddhi mATe tenA ameAgha kAraNarUpa yAmIjanI cittabhUmimAM vAvaNI karavI ati ati Avazyaka che, ke je amegha-avac caigabIjamAMthI uttama yAgabhAvAMkura pragaTI-phUTI nIkaLI, anukrame mahAn mokSavRkSa phulIphAlI phUla-phUlabhArathI lacI paDe che, ane sAkSAta jinasvarUpa athavA nirvANurUpa parama amRta phaLanI prApti thAya che. eTalA mATe mekSakA nI siddhi mATe mumukSu jIve tenA avadhya kAraNurUpa meAkSasAdhaka cega-bIjanA cittabhUmimAM prakSepa karavA ceAgya che. ane te yAga-khIjamAM sauthI prathama ane sauthI pradhAna evuM parama cegamIja zrI jinezvaranI bhakita che, kAraNa ke vItarAga dazAne pAmelA zrI jinezvara bhagavAna rAga-dveSamAhAdi samasta ataraMga zatruone jItI laI, sakala ka kaTakanA parAjaya karI, zuddha sahaja AtmasvarUpamAM birAjamAna thayelA zuddha AtmA che: anaMta jJAna, anaMta darzIna, anata sukha ane anaMta vIrya thI yukta evA mukta siddha paramAtmA che. evA parama yAgI sAkSAta zuddha svabhAvamaya meAkSane pAmelA siddha AtmAne Adarza sthAne sthApI, ArAdhanA karavI, te mukhya-pradhAna-anuttama paDe emAM jarAye Azcarya nathI. tenI ekaniSTha cegamIja thaI jinabhakti uttama yAgakhIja
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina bhakita uttama gabIja : ajakalagata kezarI" 39 - - " jineSu kuzalaM cittaM tannamaskAra eva ca / praNAmAdi ca saMzuddha yogabIjamanuttamam / / " zrI haribhadrAcAryajIta gadaSTisamuccaya. gheTAnA TeLAmAM cirakALathI vaselA siMhazizunuM dRSTAMta atra ghaTe che. keI siMhanuM baccuM janmathI mAMDI gheTAnA TeLAmAM vasyuM che, ucharyuM "ajakutagata kesarI" che ane cira saMvAsathI te pitAne - gheTuM ja mAnI beThuM che. tyAM kaI siMha dekhAya che. tene dekhI te siMhazizu dhArI dhArI tenuM rUpa jue che, ane pAchuM pitAnuM svarUpa nihALe che te bannenuM svarUpa samAna dekhAya che, ane tene bhAna thAya che ke huM gheTuM nathI paNa siMhazizu chuM. tema A AtmA paNa anAdikALathI parabhAvanA saMvAsamAM vasele che, ane pitAne pararUpa ja mAnI beThe che. tene samAdhirasabharyA svarUpasiddha prabhunA darzanathI ciravismRta nija svarUpanuM bhAna thAya che. ajakulagata kesarI kahe che, nija pada siMha nihALa; tima prabhu bhakate bhavi lahe re, Atamazakti saMbhALa ajita jina tAra dInadayALa ! " -zrI devacaMdrajI ane Ama te jina sama svarUpasattA oLakhe che, eTale tenA prAgUbhAvanI-pragaTa AvirbhAvanI IhA-IcchA tene pragaTe
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhakita prajA che, ke AvuM jina bhagavAna jevuM svarUpaci : paramAnaMdamaya zuddha AnaMdaghana svarUpa aMtarAtmabhAva mane pragaTe te kevuM sAruM ? evI aMtaraMga cirUpa tIvra icchAthI te parapariNatimAM nirIha-niSkAma aMtarAtmA banI AtmapariNati bhANa vaLe che. - jina sama jina sama sattA oLakhI tejI tasu prAgabhAvanI Iha; aMtara maMtara AtamatA lahI hojI, parapariNati nirIha..namiprabha0 "--zrIdevacaMdrajI. ane pachI e te aMtarAtmA Adarza paramAtmasvarUpanI sAdhanA kare che. je upAsya Adarza tevI siddhi thAya che. kuzala zilpI jema Adarzane pratidasthAnIya prabhu ( Model) niraMtara daSTisanmukha rAkhI pitAnI kalAkRti ghaDe che, tema mumukSu AtmA paNa pratibRdasthAnIya-AdarzarUpa prabhune niraMtara daSTi sanmukha rAkhI nija AtmasvarUpanI pUrNakalAmaya ghaTanA kare che, "darpaNa jima avikAra" prabhunA rUpadarpaNamAM nija svarUpanuM darzana kare che. pratire pratiIde jinarAjanA hejI, karatAM sAdhaka bhAva; tevacaMdra devacaMdra pada anubhave che, zuhAlama prAgabhAva...nAmiprabha."--I ravacaMdrajI.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ata ane siddhanI upAsanA eTale svarUpadarzananA kAmI evA mumukSu jIve te bhagavAnanuM ArAdhana-sevana karavA tatpara thavuM te pitAnA ja AtmakalyANanI-AtmahitanI vAta AtmAthe upAsanA che. ethI karIne sauthI prathama te bhagavAnanuM sevana karavA AtmAthI mumukSue sarvAtmAthI pravartAvuM joIe. svarUAkAMkSI mahAtmAoe ema jina bhagavAnanI tathA siddha bhagavAnanI upAsanA svarUpa prAptine hetu jAye che. kSINumeha guNasthAnaka paryata te svarUpa ciMtavanA jIvane prabaLa avalaMbana che. " - zrImad rAjacaMdra aM. 693 2. ahaMta ane siddhanI upAsanA. svarUpasiddha evA jina bhagavAnane bhaje ke siddha bhagavAnane bhaje te ane eka ja che. mAtra pharaka eTale ja che ke jina-ahaMta bhagavAna sagI siddha che, dehadhArI siddha AtmA che, deha chatAM dehAtIta dazAmAM vicaranArA sAkAra sajIvana mUrti che, sadeha mukta-jIvanmukta che ane siddha bhagavAna agI siddha che, deharahita siddha AtmA che, nirAkAra zuddha citanyama che, videha mukta che. ghAtI-aghAtI ane prakAranA karmane kSaya thaye hevAthI siddha bhagavAna sarvathA kama rahita che, ane mAtra vedanIya Adi cAra aghAti karmanA hevApaNAne lIdhe jina bhagavAnane dehadhArIpaNuM
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 jinabhakita prayeAjana ane pUrvaprArabdhAnusAra vicaravApaNu che. paNa ghAti kane sathA kSaya khannene samAna haivAthI, ana Mta jJAna, anaMta dana, anaMta sukha, anaMta vIrya -e ana MtacatuSTayanA AvirbhAva annemAM samAna che, anenuM svarUparamaNapaNuM eka sarakhu che, bannenuM sahejAtmasvarUpe susthitapaNuM tulya che. eTale saheja svAbhAvika zuddha svarUpane pAmelA siddha bhagavAna ke arhata bhagavAnanI upAsanAthI AtmA svarUpalayane pAmI zake che, mATe te bannenI upAsanA svarUpa jijJAsu puruSAe kavya che. marSiM kuMdakuMdAcAyajIe zrI pravacanasAramAM kahyuM che ke je bhagavAn arhutanuM svarUpa dravya guNu ane paryAyathI jANe, te potAnA AtmAnuM svarUpa jANe, ane tenA nizcaye karIne meAha nAza pAme. " "C '' " jo jANai arihaMte davtraguNapajjavehiMya / so jANai niya appA, moho khalu jAiya tassa layaM || ,, zuddhe dravya guNa paya dhyAne, ziva dvIe prabhu saparANA re. "-zrI yovijyajI. A arhaMta bhagavaMtAmAM paNa jeNe ' siva jIva karu zAsanarasI evI parama udAtta vizvavatsala bhAvanAthI tIrthaMkara nAmaka upADhyu hAya che, te dharma -tIrthanI sthApanA karanAra evA tI kara kahevAya che, vizvanI bhagavAne puNya vacanAtizaya Adi tItha kara deva viziSTa zreSTha vibhUtirUpa A tIrthaMkara paripAka asAdhAraNu adbhuta hAya che, 9
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakara deva bhUtaprajJApanIya nayathI stuti 43 atizaya asAmAnya hoya che, ane paramArtha tatvanA sadupadezadAnathI jagajane para teone upakAra ananya hoya che. eka ardha kALacakramAM evA covIza jinezvare thAya che. A vartamAna avasarpiNuM kALamAM paNa evA vIza tIrthaka thayA che-zrI RSabhadevathI zrIvarlDa mAnasvAmI paryata. te ahete paNa pitAne te carama dehaparyAya pUrNa thatAM siddha thAya che, tema A tIrthakara bhagavaMte paNa * vartamAnamAM siddhAlayamAM birAje bhUtaprajJApanIya che. paNa bhUtaprajJApanIya nathI nayathI stuti zrI AnaMdaghanajIe te jinezvara bhagavaMtanI atra stuti karI che. arthAtu bhUtakALamAM banI gayelA te banAvanuM vartamAnamAM tATasthapaNe smaraNa karI te bhagavAnanI te jinadazArUpe stavanA karI che. rAgadveSAdi aridalane sarvathA saMhAra karI, sakala ghAti karmakalaMkane saMkSaya karI, te bhagavaMtoe zuddha sahaja AtmasvarUpane prApta karyuM hatuM, ane deha chatAM dehAtIta evI parama udAsIna kAryotsarga dazAe zuddha sahajAtmasvarUpamAM birAjamAna te prabhu niSkAraNa kaNathI A jagatItala para vihAra karI, jagajanane parama kalyANamArgane upadeza detA hatA, paramArtha meghanI vRSTi karI parama zAMtiprada dharmAmRtane pravAha vahAvatA hatA. evA parama upakArI sadehe vicaratA te jina bhagavatene zrI AnaMdaghanajIe jJAnadaSTithI sAkSAt dazya karI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhati prajana temanI atra stavanA karI che. ane saMbhava deva te sarva mumukSu AtmabaMdhuone AhvAna dhura se save ra" karyuM che ke-A ahaMta bhagavaMtane tame re-sauthI prathama seve, "saMbhava deva te dhura se save re." arthAta-A vivecatAM A graMthamAM A lekhake pradarzita karyuM che tema-A parama upakArI parama karuNAsiMdhu jinadevane tame "dhure sauthI prathama, sauthI paheluM, pradhAna pada ApIne se, bIjA badhA kAryo karatAM ene paheluM sthAna ApIne se. jagatanA bIjA badhAM kAma paDatA mUkI, A prabhunI sevA karavArUpa AtmAnuM kAma sauthI paheluM kare. jaganA bIjA badhAM kAma cha-alpa phaLadAyI ane A leka pUratAM ja upayogI ke upakArI che. paNa A prabhusevArUpa kharekharUM "svArtha kArya te parama mekSaphaladAyI ane A laka-paralokamAM AtmAnuM parama kalyANakArI, parama upakArI che, mATe te prabhusevAne parama upAdeya gaNuM, bIjA badhAM kArya karatAM e pratye anaMta anaMta guNaviziSTa parama Adara' dhAraNa karI, te sevanakAryamAM pastra prAti bhaktithI lAgI jAo ! lIna thaI jAo! tAtparya ke jagatanA anya keIpaNa padArtha karatAM anaMta anaMtagaNa mahimAvAna evA A parama "ahaMtu" prabhune parama pUjanA pAtra, paramapUjya, parama ArAdhya, parama upAsya, ane parama sevya gaNI tenI pUjAmAM, tenI ArAdhanAmAM, tenI upAsanAmAM, tenI sevanAmAM sauthI prathama tatpara thAo; he sarva mumukSu AtmabaMdhuo ! A parama prabhunI sevAmAM lAgI javA mATe huM tamane sarvane parama premathI AmaMtraNa karUM chuM.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 thAkAra-nirAkAra svarUpAvalaMbana Ama A AnaMdadhanajI Adi parama bhakta mahAtmAonA vacana parathI phalita thAya che ke-AtmAthI mumukSue ahaMta siddha bhagavaMtanI bhakti avazya sAkAra-nirAkAra karavA yogya che. ane abheda svarUpa svarUpAvalaMbana hovAthI ekanI bhaktimAM anyanI bhakti aMtarbhAva pAme che. temAM paNa sAkAra sajIvana mUrti hovAthI ahaMta bhagavAnanI bhakti prAthamika dazAvALA sAmAnya janane paNa vizeSa upakArI thAya. che. siddha bhagavAna nirAkAra hovAthI ahata teonuM svarUpa ekadama ciMtavavuM durgazya thaI paDe che. jo ke mULa svarUpa daSTie ahaMtanuM svarUpa ciMtavana tevuM ja durgamya che, te paNa sAkAra hovAthI sAmAnya jIvane paNa te dhyAna mATe anukULa AlaMbanarUpa thaI paDe che. are! te sajIvana cetanya mUttinI sthApanAmUrsi-vItarAga bhAvanuM pratibiMba pADatI pASANa, pratimA paNa tevI ja dhyAnAlaMbanarUpa upakArI thaI paDe che. ane eTalA mATe ja "jinapaDimA jina sArikhI" ema. sUtramAM kahyuM che. " carama jinesara vigata svarUpanuM re, dhyAvuM kema svarUpa ? sAkArI viNa dazAna gu ja re, avikArI arUpa " -AnaMdaghanajI (?) ane A sAkAra avalaMbane paNa nirAkAra evA zuddha svarUpa ciMtana para caDhavAnuM che ke-jevuM A ahaMta-siddha bhagavaMtanuM svarUpa che tevuM ja A mhArA AtmAnuM svarUpa che. ane Ama zuddha nizcayathI te sarva jIva siddha
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhakita projana samAna che, paNa te te je samyaphaprakAre samaje te thAya. ane tema thavAmAM nimitta kAraNarUpa sarva jIva che siddha sama' sadaguru AjJA, jinadazA Adi che. paNa upAdAnanuM nAma laI je A anupama nimittane choDI de che, te kadI siddhapaNuM pAmatA nathI, ane bhrAMtimAM ja sthiti kare che. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; saddaguru AjJA jinadazA, nimitta kAraNamAMya, upAdAnanuM nAma laI, je e tyaje nimitta; pAme nahiM siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita " -zrImad rAjacaMdrajIta zrI Atmasiddhi 3. upAdAna ane nimitta. keTalAka leke samajyA vinA upAdAnanI vAta karyA kare che, ane jANe ajANye nimittanI gauNatA gaNI tene apalApa-ninava kare che. te temanI aNasamajarUpa mithyA bhrAMtine doSa che, kAraNa ke upAdAna ane nimitta e kAMI paraspara virodhI nathI, ke pratipakSI nathI, paNa aviruddha sahakArI ane sahayogI che. upAdAnanI jAgRti ane zuddhi te avazya kartavya che, ane zuddha nimittanA sevanane uddeza-lakSya paNa te ja che. paNa upAdAnanI zuddhijAgRti arthe, upAdAnane upAdAnakAraNapaNe pragaTAvavA arthe paNa jinabhakti Adi parama upakArI nimitta kAraNanA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdAna ane nimitta avala'mananI anivAya AvazyakatA che, e A mahAnubhAvA bhUlI jAya che. prabhusevA e upAdAnane upAdAnakAraNapaNe pragaTAvavA puSpa AlaMbana-puSTa nimitta che. zAstrakAroe te peAkArI peAkArIne kahyu che ke-samatA amRtanI khANu evA jinarAja ja 5ma nimitta hetu che, ane tenA avala'bane ja niyamA' siddhi hoya che. bhaktaziromaNi devacaMdrajIe bhAvathI gAyuM che ke: 6 " upAdAna AtmA sahI re, puSTAlakhana dhruva....jinavara pUjo. upAdAna kAraNapaNe re, pragaTa kare prabhu se....jina " " nimitta hetu jinarAja, samatA amRta khANI; prabhu avala'ana siddhi, niyamA ehu vakhANI, 47 "" -zrI devacaMdrajI. AvA pramala nimitta avalakhana vinA sIdhesIdhu (Directly ) svarUpazreNIe caDhavuM ati ati duSkara che; paNa jene pragaTa AtmasvarUpa pragaTayuM che evA sAkSAt sahajAtmasvarUpI arhaMta siddha prabhunAM pAnAla khanathI te zreNIe caDhavuM sugama thaI paDe che. kAraNake zrImad rAjacaMdrajIe kahyuM che tema ' bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM te paramArtha dRSTivAn puruSAne gauNutAthI svarUpanuM ja ciMtavana che, jinanI pUjA te AtmasvarUpanuM ja pUjana che. ' zrI devaca'svAmIe paNa kahyu` che ke '* jinavara pUjA re te nija pUjanA re. ? koI kaheze ke A nimittanuM zuM kAma che? A paNe
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 - - - - - - - - - - - - - - - nikita projana te sIdhA upAdAna AtmAne ja vaLagIe, mAtra adhyAtma svarUpanuM ja ciMtavana karIe. paNa zreSTha adhyAtmanA bhaya sthAna A temanuM mAnavuM bhUlabhareluM che, kAraNa ke AlaMbana vinAnuM tevuM adhyAtmasvarUpa ciMtavana te ati ucca apramatta dazAne pAmelA uttama adhikArIo mATe che. paNa tevI tathArUpa ucca adhikAra dizA vinA samayasAra-vedAMta Adi jevA adhyAtma zAstro svamatipanAe vAMcI, upAdAnanA nAme mAtra adhyAtma svarUpa ciMtavananI vAta karavAmAM aneka deSarUpa bhayasthAne rahelA che. jemake-kavacita tethI jIvane vyAeNhi upaje che. pitAnI tevI AtmadazA thaI nahiM chatAM, pitAnI tevI dazAnI kalpanArUpa brAMti upaje che. "ahaM brahmAsmi'ne badale bhramAsima thaI jAya che! kavacita bhakitarasanI AdratAnA abhAve zuSkatA AvI jAya che, zuSka adhyAtmIpaNuM thAya che. baMdha-mela te kalpanA che ema vANImAM bele che, paNa pite te mehAvezamAM vatta che. evuM zuSkajJAnIpaNuM upaje che ane tethI svachaMdAcArapALuM hoya che, athavA jJAnanA ajIrNarUpa-apariNamanarUpa unmatta prilApa thAya che. aMtarane meha chUTa nathI, "sakala jagata te eThavat athavA svapna samAna' jANyuM nathI, ane evI ameharUpa jJAnadazA upajI nathI, chatAM unmattanI jema "vAcAjJAna" dAkhave che ke "hama te jJAnI hai, baMdhelA ja nahiM te mukta kaise have?" temaja kRtrimatA, dAMbhiktAdi doSa paNa upaje che. ItyAdi prakAre aneka deSanI upapatti, ekalA nirAlaMbana adhyAtma ciMtanamAM saMbhave che. paNa
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuSka adhyAtmanA bhayasthAna 48 bhagavadbhaktinA AlaMbanathI tevA keIpaNa deSanI saMbhAvanA nathI hotI, ane AtmA svAbhAvika evI adhyAtma guNazreNIe ArohaNa karate jAya che. A aMge parama tattvadaSTA zrImad rAjacaMdrajInA A TekelkIrNa vacana pratyeka adhyAtmapremI mumukSuo hRdayamAM ketarI rAkhavA gya che - vaLI mAtra ekaluM adhyAtmasvarUpa ciMtavana jIvane vyA upajAve che; ghaNA jIvane zuSkatA prApta karAve che, athavA svecchAcAriNuM utpanna kare che athavA unmattapralApadazA utpanna kare che. bhagavAnanA svarUpanA dhyAnAlaMbanathI bhaktipradhAna daSTi thAya che, ane adhyAtmadaSTi gauNa thAya che. jethI zutA, svecchAcArapaNuM ane unmattapralApatA thatAM nathI. AmadazAbaLa thavAthI svAbhAvika adhyAtmapradhAnatA thAya che. AtmA svAbhAvika ucca guNene bhaje che, eTale zuSkatAdi de utpanna thatA nathI; ane bhakitamArga pratye paNa jugusita thatA nathI. svAbhAvika AtmadazA svarUpalInatA pAmatI jAya che. jyAM ahaMtAdinA svarUpaghAnAvalaMbana vagara vRtti AtmAkAratA bhaje che, tyAM - zrImad rAjacaMdrakRta AnaMdaghana cevIzI vivecananI prastAvanA. eTale Ama bhaktimaya adhyAtma athavA adhyAtmamaya bhaktinA mArge caDhatAM ukta deSarUpa patana sthAna (Pitfalls) nathI hetAM. bhaktipradhAnapaNe vartatAM bhaktipradhAnapaNe sahaja jIva anukame ucca ucca adhyAtma adhyAtma dazA guNasthAne sparzate jAya che, vyakta guNInA guNagrAmathI sahaja
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhakita prayAjana adhyAtmadazA pragaTe che, ane chevaTe pUrNa AtmaguNavikAsane pAme che. 50 "" ,, lAhu dhAtu kaMcana huve re lAla, pArasa phaeNrasana pAma re; pragaTe adhyAtama zA 2e lAla, vyakta guNI guNagrAmare. --zrI devacaMdrajI 4. jina Ala ane nija AlamanI jema jema jinavaranA avalakhane jIva AgaLa vadhatA jaI ekatAnatA sAdhatA jAya che, tema tema te AtmAvalaMkhanI thatA jAya che; ane prabhunA svarUpamAM cittavRttinI tanmayatArUpa laya thatAM sa pUrNa svarUpAvalaMbanI thAya che, eTale ke zrImad rAjacaMdrajInA mananIya amara zabdomAM prabhunA svarUpa dhyAnAvalaMbana vagara nirAlaMbanapaNe vRtti AtmAkAratA bhaje che. ' " t mitta, 66 jima jinavara AlaMbane, vadhe sadhe ekatAna haiA mitta; tima tima AmAla banI, he svarUpa nidAna haiA puSTa nimittAla ane dhyAne, svAlaMbana laya mAne; devaca'guNI pUraNa thAne. zrI devaca'jI ekatAne, pahoMca Ama ' puSTa nimitta ' AtmAne svarUpArohaNa karavAnA rAjamA rAjamA ane ekapadI upAsanA che, tema paramAtma upAsanA karatAM svayaM "7 rUpa prabhunuM 39 Alekhana dhyAna sugama ne zreSTha upAya che, che. vATa dIvAnI karatAM pAte dIvA ane paramAtmAnI AtmA thAya che; upAsyanI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina AlaMbanenija AlaMbanIH rAjamArga ane ekapadI pa1 upAsanAthI upAsaka pote upAsya bane che; "name muja na muja" evI AnaMdaghanajIe temaja tevA prakAre zrImad rAjacaMdrajIe gAelI parama dhanya dazA prApta thAya che. fmannAnakucAramAM je mavati tAAH batti rdIpaM yathopAsya bhinnA bhavati tAdRzI // " -zrI pUjyapAdasvAmI kRta samAdhizataka. jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara have re, bhaMgI IlikAne caTakAve, te bhaMgI jagajave re." AnaMdaghanajI. athavA AtmA pite AtmamaMthana karI parama bane chejema jhADa pitAne mathIne pite agni bane che tema. paNa A te koI samartha gIvizeSane egya e ekapadIrUpa mArga che, ane temAM atizaya asAdhAraNa baLa vAparavuM paDe che. mathI mathIne marI jAya te paNa pragaTa paramAtma svarUpanA avalaMbana vinA pitAnI meLe parama padanI prApti durghaTa che, paNa te parama puruSanA avalaMbane te sAva sudhaTa-sugama thaI paDe che. je saMsAra samudra samAna to ati dustara che, te prabhunA avalaMbane gepada samAna lIlA mAtramAM pAra utarI javAya evuM banI jAya che ! eTalA mATe zrI devacaMdrajI jevA bhakataziromaNi gAI gayA che ke-jinaAlaMbanI nirAlaMbanatA pAmI nija AlaMganI thAya che, tethI ame te te samartha prabhunuM prabala avalaMbana grahI nija guNanA zuddha naMdanavanamAM ramazuM. te eTale sudhI ke nija saMpadAyukata Atmatattva jyAM sudhI saMpUrNa nahi thAya tyAM sudhI huM A jagagurudevanA caraNuM sadAya sevyA karIza,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhakita prayAjana para re yAvat khAramAM kSINameAha guNasthAnanA aMtaparyaMta tenu avalaana huM che|DIza nahi. ati dustara je jaliya same te geApadma sama kIdhA prabhu jina AlamanI nizalakhatA pAme che, tiNe huma macchu nija guNa zuddha na%0navane re leA. jagata divAkara zrI namIdhara0 " zuddha tattva nija supaTTA, jyAM lage pUrNa na thAya re; tyAM lagI jagacuru devatA, sevu caNu sadAya... zrI RSabhAnana diye." zrI devaca'jI "" sasAra jo mavala ane 2e lA; parama upakArI jinabhaktirUpa uttama nimitta kAraNanuM ATaluM badhuM guNu-gaurava kha umAna jJAnI mahAtmAe paramAdarathI gAi gayA che, chatAM zuSka adhyAtmanA UMdhA ravADe caDI gayelA adhyAtmaAbhAsI le A sIdhI sAdI sAcI spaSTa vAta samajI zakatA nathI e mad Azcaya che ! khuda mahAtmA AnaMdaghanajIe paNa gAyuM che ke-- ', kAraNajoge hA kAraja nIpaje re, emAM OM na vAda; paNa kAraNa viNa kAraja sAviye re, e nija mata unmAda...su'bhavadeva. " * jina`M bhAva vinA kabU, nahi chUTata duHkha dAva ' Ama bhaktine sarva zAstrakArAe ekI avAje vakhANI che. bhakita e muktinA bhavya rAjamArga che. " jinapati bhakti muktinA mAraga, anupama zivasukhaka de! ke, ' ema devacaMdrajI kahe che. bhAva vinA kabU nahi bhaktarAja jinape "
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAgItAtha AnaMdaghanajInuM divya saMgIta 53 chUTata dukha:dAva" ema parama bhAvitAtmA zrImad rAjacaMdrajInuM anubhavavacana bhAkhe che. "zAstrasamudranuM avagAhana karatAM mane A sAra maLe ke bhagavanI bhakti e ja paramAnaMda saMpadAonuM bIja che."--ema sarvazAstrapAraMgata zrI cazevijayajInuM subhASita che. " sArametanmayA labdhaM zrutAbdheravagAhanAt / __ bhaktirbhAgavatI bIjaM paramAnaMdasaMpadAm // " prabhu darazana mahAmegha taNe paravezameM re, paramAnaMda subhikSa thayA ama dezameM re." zrI devacaMdrajI. ane AvA bhaktipradhAnapaNe vartatAM jIva adhyAtmamArga-mekSasAdhaka garUpa mokSamArga kevI saralatAthI sugamatAthI AgaLa vadhyo jAya che, AnaMdaghanajInuM te ja mahAgItArtha zrI AnaMdadivya saMgIta ghanajIe A pitAnA stavamAM parama bhaktibhAvathI saMgIta karyuM che, divya dhvanithI lalakAryuM che,-je divya dhvani haju te ne te tAje sakarNa jene sAMbhaLe che, ane niravadhi kALa paryata sAMbhaLaze ! jaya AnaMdaghana ! 2011, caitra vadI para DaoN0 bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA, 5, capATI roDa, ema. bI. bI. esa. muMbaI, 7
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 viSa yAnukramaNikA AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana vibhAga viSaya | pRSTa dazya paheluM : "paMthaDanI zedhamAM 1-18 1. carmacakSuthI mArga dekhatAM bhAna bhUlele le. 2. "mULa mAraga sAMbhaLe jinane re' paramArtha-vyavahArane sAkSepa saMbaMka-samanvaya jJAna-kriyAne sumeLa H ArAdhanA ane virAdhanA "sAgaravaragaMbhIrA 'yogIrAjane bhakatyaMjali 3. divya "AnaMdaghana' mUrtinuM darzana 13-18 dazya bIjuM : 19-58 carama nayana karI mAraga jevate re, bhU sayala saMsAra (aMtargata-samAjanI sthitine karuNa citAra ) 1. jinane sanAtana saMpradAya ? eka abheda kSamArga 21-30 gacchanA bheda ane kalikAlanuM mohasAmrAjya jinanA kharekharA anuyAyI "bhAva jena" kevo hoya ? 25 kalikAla ane durjana bagalA jinadarzana tatva vRkSanuM Atmadharma mULa sarvajJatava abheda ane sarva darzananI ekatA. 28 jinavaramAM darizana saghaLA che" 2. kriyADa ane zuSkajJAnI banne kSamArganA adhikArI 31-39 3. nizcaya-vyavahAranuM paraspara sApekSa svarUpa 39-45 4. "deva-guru-dharmanI zuddhi kaha kima rahe?' 45-50 AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA te dravyaliMgI re' 47 5. sUtra-utsutranuM rahasya 51-57 jJAnavikhya kSaH"--e sUtrane paramArtha bhAvanuM prAdhAnya ane dravyanuM yathAyogya sthAna samAja aMge karuNAthI mirAjane pikAra 23 2 8 53 55 pa7
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga viSaya dRzya trIjuM: divya yogadaSTi' nayanathI divya jinamArga darzana 1. AdiSTa - carama nayana * * yAgaSTi divya nayana ' 61-6} AdhardiSTa ane cegaSTinA taphAvata * 63 2. A yAgaSTinuM sAmAnya svarUpa }}-72 ' dRzya ceAthuM : * adhA adha palAya " 73-119 74 1. aMdha puruSaparaMparA pAsethI dig nayananI AzA vya 73-7 divya nayana prApta dRSTA puruSanI durlabhatA sAvAcAya dravyAcA` AdinA vivekanI jarUra bhAvAcAya AdinuM ja mukhyapaNe mAnyapaNa 75 7 2. vastu vicAre re jo Agame karI re, caraNu dharaNu nahI' hAya' 78-81 jyAM AgamApadeza ? kayAM AcaraNu ? 79 80 21-27 mAnAtha AdinI khevanA teTalI AtmAnI nahi ! dRSTiaMdhapaNuM zI rIte ? : saSTi ane dRSTirAga zuddha tAttvika zraddhA virala : aMdha zraddhA Thera Thera ! samUdraSTi vedya saMvedya pada vA ' eja vyi nayana' samyagUSTi ane dRSTirAmaneA taphAvata C C 3. 5 pRSTha 29=72 < 4. bhAgavatI dIkSA ' ane sAcuM zAsanasaMrakSaNu " bhAgavatI ' dIkSAnA mahApAtra: dIkSAnI ceAgyatA sAcA sAdhu, bhAva muni-bhikSu~yaMti-zramaNu kANu ? zAsanapAlana te zAsanasaMrakSaNa 5. AtmadRSTA saddagurudvArA pravacanaajanathakI divya nayanaprApti 94-102 < nija dhara na laDe re dharma !' vibhAva adhama : svabhAva dharma 6. bhAvagurugama vinA divya nayanane asaMbhava gama pAyA vinA Agamane apaceA ! C 84 85 86 58-93 89 91 93 Ta 101 102-109 103
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 120-155 56 vibhAga viSaya bhAvagurugama durlabha bhAvezratadhara AtmajJa virala 104 bhAva mRta prAptimAM dravya kRtane upakAra "gItArtha ' guru ane gurupadanI jokhamadArI 7. adhyAtmarasapariNati vinAnuM zAstrajJAna bhArarUpa 109-114 vidvAna ane jJAnImAM AkAza pAtAlanuM aMtara 110 AtmajJAna vinAnuM zAstrajJAna ekaDA vinAnA mIMDA jevuM ! 111 bhAvamRtadhara thakI bhAvagurugama dIvAmAMthI dI 113 AtmajJAnI sadagurU thakI amRta prApti 114 8. bhAvaadhyAtmathI ja AtmakalyANa 114-119 yegamArga pradIpa samI girAjanI vIravANI 118 | dazya pAMcamuM : divyanayanane viraha ane kolalabdhinI pratIkSA 1. tarkavicAra-darzanacarcAthI divyanayanaasaMbhava 121-25 2. samyagU anekAnta dRSTithI divyanayananI gyatA 125-130 sarva virodha mathanAra anekAnta darzana 3. ISTavastudazI "daSTA" virala : divya nayana durlabha 130-133 4. vastu vicAramAM divya nayanane "viraha " 133-138 brahmAMDa jANyuM, AtmA na jANe ! 1 36 viSamizra anna ane vANita bedha vicAra 138 5. vAsita baMdha vibudhe pAsethI divyanayanaasaMbhava 139-142 taratama yoge re taratama vAsanA ra" 140 6. kAlaLabdhinI pratIkSA ane puruSArthanI raphuraNA 142-146 7. dravya-bhAva AjJA ane divya jinamArganA adhikArI 14-1pa1 apunabaMdhakAdi ja divya jinamArganA adhikArI 150 8. kALalabdhi AzA avalaMbane mumukSunuM paramArtha jIvana para-155 kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re 152
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA vibhAga viSaya prathama pariveda 159-166 prabhu sevanano bheda : abhaya adveSa ada mekSaprAsAdano yogabIja pAyo : prabhubhakita uttama yogabIja 160 'saMbhava deva te dhura sevo save re ? 163 prabhusevAnI prathama bhUmikA : "abhaya adveSa akheda' 165 dvitIya parie : abhaya-adveSaakhedanI vyAkhyA 167-200 1. abhaya : "bhaya caMcalata ho je pariNAmanI re" 168- 176 2. aSa : "Sa arocaka bhAva" 1717-186 bhajananuM daSTAMta : rAjaveThanuM dRSTAMta racaka bhAvathI prabhubhakita : rAjasevAnuM dRSTAMta 179 aSa eTale mitrI bhAvanA : "mitrA " dRSTi 187 aSa e nakArAtmaka moTo guNa : te paNa virala ! 3. akheda : "kheda pravRtti ho karatAM thakIe ? " 187-200 artha-kAmamAM athAka pravRtti -tenuM rahasya kAraNa 189 parapravRnimAM akheda ! AtmapravRttimAM kheda ! ! 191 khedAdi ATha cittadoSa ane tenI saMkalanA tRtIya pariSada : carabhAva mImAMsA ra01-227 1. caramAvartA-chelle pudgalaparAvarta H tathA bhavyatvapAka 201-205 2. caramAvartamAM ja gyatA kema ? 205-219 3. caramAvartAnuM vyavahAru lakSaH duHkhI dayAdi 220-223 4. sArabodha : "mAtra mokSa abhilASa" 224-227 197
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 vibhAga 1. carama karaNa eTale zuM ? 2. viSaya caturtha pariccheda : carma karaNa ane tathAbhavyatva paripAka apUrve karaNa : apUrve AtmapuruSArtha traNa karaNu ane graMthi bheda ( tathA re bhava pariNati paripAka ' : yogyatAparipAka 234-238 yogyatAthIja yAgakhIja prApti : kara satya puruSArtha ' tAtparya : yogya pAtra jIvanA lakSaNa 2. prApati pravacana vAka ' C pRSTha 228238 paMcama pariccheda : dRSTi unsIlana ane pravacana vAk prApti pravacanasAra : pravacana pratyeAjana jinezvara taNI vANI jANI teNe jANI che ' 228-233 230 231 1. dRSTi khUle bhalI 2' " 240-255 AdhaSTi : yAgaSTi : AMkhanuM dRSTAMta netrarAgInu dRSTAMta 241 ( binA nayana pAve nahi, binA nayanakI bAta " 247 < 250 251 A STine yathArtha upamA : AtmAnuM * tharmomITara ' pahelI cAra dRSTi sudhI mithyAtva * guNasthAnaka ' chatAM A dRSTa - bhalI " kema ? zeraDImAMthI zuddha sAkara 25ra abhavye mitrA Adi dRSTi pAmavA ayogya -apAtra 254 sAdhugu bhUSita bhAvasAdhunuM ja manyapaNuM 235 237 239262 256-242 259 26ra SaSTha paricchedra : satsaMga ane bhAvamalanI kSINatA 263-277 1. paricaya pAtaka dhAtaka sAdhu zu' * 264-272 265
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka 271 vibhAga viSaya pRSTa pAtakaghAtaka sAdhu kevA hoya ? : Altha nigraMthanuM svarUpa 267 paricaya eTale zuM ? : satsaMgane ananya mahimA 270 2. "akuzala apacaya ceta" : bhAvamala alpatA 273-277 hita pravRtti H ahita nivRtti saptama paricacheda : ra78-ra99 adhyAtmapaMthanA zravaNu-manana-parizIlana 1, "graMtha adhyAtama zravaNa manana karI re" 278-286 AtmajJAnI saddaguru sapuruSa ja sadupadeSTA 279 zuzraSApUrvaka zravaNa : zuzraSA vinAnuM zravaNa vyartha 28 1 saddagurumukhe vA sazAstramukhe zravaNa ? adhyAtma manana 284 2. parizIlana : bhAvanA jJAna 287-289 zrutajJAna, ciMtAjJAna ane bhAvanAjJAna 288 3. parizIlana naya heta" : adhyAmamAM naya parizIlana 200-283 anekAMta paramArtha pratye dorI jAya te "naya" 291 tattvavinizcaya mATe nayavAdanI upayogitA 4. AtmAmAM sapta nayanI addabhuta paramArtha ghaTanA 294-299 aSTama pariccheda ? 301-315 kAraNa ge kAryasiddhiH nimitta ane upAdAna 1. puruSArthanuM prAdhAnya : kartA ane cAra kAraNa 302-305 2. upAdAna ane nimitta H nimittane parama upakAra 306-310 3. bhaktimaya adhyAtma athavA adhyAtmamaya bhakita 310-314 nirAlaMbana adhyAtma ciMtananA bhayasthAne 311 292
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 vibhAga viSaya bhakitamaya aghyAtmathI sahaja adhyAtma dazA ' paNa kAraNaviSNu kAraja sAdhiye, e nijamata unmAda' 2. navama pariccheda : agama anUpa prabhusevA ane chevaTanI prArthanA 1. pazcAd bhUmikAnuM diglRdarzana : divya jina mArga darzana 316-323 leAkeAttara dhruva : leAkeAttara mA eSTi ane yAgadaSTi : divya dRSTA yAgIzvarA Atma nirIkSaNu-Introspection apuna dhakathI mAMDI mAnA adhikArI ' " sugaMdha sugama karI sevana Adare ' ( prabhusevAnI prathama bhUmikA paNa vikaTa ane durgA ma kapaTa rahita thai Atama arpaNA ' mugdhapaNAnA AviSkAra : viSa-gara anuAna ane ananuSThAna ? 3. sevana agama anUpa ' ; chevaTanI prArthanA . pR 312 316 3 > 315-332 316 317 320 321 323-328 323 325 326 328-332 32 331 dravya-bhAvasevA * dejo kadAcita sevaka yAcanA 333-343 pariziSTa : zrImad rAjaca praNIta zrI RSabhajina stavana vivecana
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthamAM avataraNa lIdhelA graMthAnI sUci graMthakartA graMthA Ana dhanajI ribhadrasUri kuMdakuMdAcAya devacaMdrajI siddhasena divAkara narasiMha mahetA,kabIra,prItamabhajanA -padA samatabhadrAcArya yovijayajI zrImad rAjacaMdrajI ASa ( jinAgama ) amRtacaMdrA yAya cidAna dazya padmana divyAya zukraya drAcAya pUjyapAda svAmI mahAti dhanapAla Anadadhana cAvIzI, Anadhana pada yeAgaSTi samuccaya, yAgabindu, yAga vizikA, samedha prakaraNuM, pacAzaka, SoDazaka, lalitavistarA, dharmanindu, zAstravArtA samuccaya. aSTaka, samayasAra, pravacanasAra, aSTaprAmRta devacaMdra cAvIzo sanmatitaka, kalyANumaMdira pro. AnaMduzaMkara dhruva DaoN. bhagavAnadAsa ma. mahetA bRhat svayaMbhUsteAtra, AptamImAMsA yaze:vijaya cAvIzI, sADA traNaso gAthA stavana, savAseA gAthA stavana, yAgaSTisajjhAya, Atrizat dvAtri'zikA, adhyAtmasAra, adhyAtmapaniSad, upadeza rahasya zrImad rAjacaMdra," Atmasiddhi, meAkSamALA AyArAMga sUtra, sUtrakRtIMga puruSaH siddhi upAya, samayasAra kaLaza padAvalI padmadi paMcaviMtikA jJAnA samAdhizataka stuti ApaNA dhama yogadRSTisamuccaya kaLaza kAvya, prajJA meSa mAkSamALA vivecana, yogadRSTi
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ divyAtmAonI prArthanA prasAdI vAraMvAra jinarAja ! tuja pada sevA he he je nirmaLI; tuja zAsana anujAyi, vAsana bhAsana ha tatvaramaNa vaLI. -zrI devacaMdrajI. kaI ho prabhu ! kaIyeM ma dezo che, deje he prabhu ! deje sukha darizaNa tAjI. -zrI yazovijayajI. he parama kRpALu deva ! * * ApanI parama bhakita ane vItarAga puruSanA mULa dharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgRta rahe eTaluM mAguM chuM te saphaLa thAo ! 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH. -zrImad rAjacaMdrajI. te mATe ubhA kara joDI, jinavara AgaLa kahiye re, samaya caraNa sevA zuddha dejo, jima AnaMdaghana lahiye re. paDa darizana jina aMga bhaNaje-zrI AnaMdaghanajI.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana lekhakaH-- DaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAi mahetA, ema. bI. bI. esa. 5, copATI roDa, mai 7. [ zrI * AnadaghanajInuM AnaMdaghanajInA dvitIya stavana para divya jinamArga darzana e zIrSaka eka vivecana gabhita lekhamALA 6 A lekhake zrI (pu. 60 thI 63, sa. hatI. kramazaH bAvIza lekhamALA atre thAkAre rajA karavAmAM AvI che. ] jainadhama prakAza mAM 2000 thI 2003) lakhI lekhAMkAmAM chapAyelI te
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ maharSi AnaMdaghanajI praNata | ( dvitIya zrI ajita jina stavana | che nihALuM re bIjA jina taNe re, ajita ajita guNadhAma; || je te jayAre tiNe huM jIti re, puraSa kizya muja nAma ?...paMthaDo0 1. carama nayaNa karI mAraga jevatAM re, na bhUlyo sayala saMsAra; jiNe nayaNe karI mArge joIe re, nayaNa te divya vicAra...paMthaDo. 2. ll puruSa paraMparA anubhava jevatAM re, aMdhaaMdha palAya; vastu vicAre re je AgAme karI re, caraNa dharaNa nahIM hoya...paMthaDo0 3. taka vicAre re vAda paraMparA che, pAra na pahoce koya; abhimata vastu vastugate kahe che, je te viralA jaga jaya...5tha0 4. vastu vicAre re divya nayaNa taNe re, viraha paDayo niradhAra; taratama joge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra...paMtha0 5. kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re e AzA avalaMba e jana jIve re jina! jANajo re, AnaMdadhana mata eba...paMtha0 6.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana A dazya paheluM : "paMthaDA'nI zodhamAM kiI eka avadhUta girAja dhUnamAM ne dhUnamAM cAlyA jAya che. "paMthaDe paMthaDe evuM raTatA jAya che. tenI nisargagaMbhIra suprasanna saumya mukhamudrA para paNa eka prakAranI vyagratA chavAI rahI jaNAya che. keI khavAI gayelI vastunI zodhamAM te paDayA heya, paNa te vastu kyAMya jaDatI na hoya evuM tenA iMgitAkAra parathI, mukha para tarI AvatA bhAva parathI jaNAya che. "paMtha' nAmanI keI atyaMta vahAlI vastune viraha tene paDa heya, ema te zabdanA tenA punaH punaH raTanathI-dhUnathI sUcita thAya che. cetarapha te cakaLavakaLa cakSu pheravI rahyA che chatAM kaI dizAmAM te paMthaDe keme karIne tenI najare caDatuM nathI, eTale te paMthaDA mATenI tenI vyAkulatA kSaNe kSaNe vadhatI jAya che.] AvA te avadhUta cAlyA jAya che tyAM rastAmAM tene keI vaTemArgune bheTe thAya che. te tenI vyagra vyAkula dazA joI sabhAvathI pUche che ke-he mastarAja ! tame Ama bebAkaLA kema banI gayA che ? tamAruM zuM khovAI gayuM che ? A cAre tarapha zuM zuM che ? ne A "paMthaDe paMthaDe " zuM bole che ? che. eTale te mastarAja belI uThe che-
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' Ana ghananu divya jinamArga darzana pathaDA nihALuM re bIjA jinatA re, pathaDA nihALuM re bIjA jinataNA re. " he bhAI ! huM teA khIjA jinanA pathaDAnI zeAdhamAM paDayA chuM mArA pathaDA, vahAlA patha, priya mArga huM zeAdhI rahyo chuM. jinanA vItarAganA mA-paMtha mane parama priya che, te huM khALI rahyo chuM, paNa mane te kayAMya gotyA jaDatA nathI; cAre tarapha najara pheravuM chuM, paNa yAMya eneA patto khAtA nathI. tame kAMi tenI bhALa ApI zake| emahA te kaheA. vaTemArgu --Apa kAMi te mAnI nizAnI Ape tA khakhara paDe. ema te ahIM aneka mA che. temAM tame kayA mA zeAdhA che tenI nizAnI vinA kema batAvAya ? mATe kAMi eMdhANa Ape te samajaNa paDe. mastarAja--huM te khIjA ajita jinanA-vItarAganA mA zekhuM chuM, ne lyA tenI nizAnI khatAvuM. e ajita jinanA mArga ajita ( rAgadveSAdi dveSathI ajitanarji jItAyele ) ne guNanuM dhAma che; nirdoSa ne guNadhAma evA te mAne huM zeAdhuM chuM. A eMdhANuvALA mArga tamane kayAMya najare caDayA haiAya te matAve, nahiM te thayuM. ema kahIne puna: madhura svare lalakAre che: " paMthaDA nihALuM re bIjA jinataNNA re, ajita ajita guNadhAma "" vaTemArgu --aheAhe ! emAM te zuM che ? paNe e mA rahyo, e tA spaSTa dekhAya che. ajita ajita mArge cAlyA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pathaDAnI zodhamAM ane pite ajita thaI nirdoSa ne guNadhAma banyA, tene pagale pagale cAlyA jAo. ajita jinanA sAcA "anuyAyI" banI jAo. ajita rAgadveSAdithI ajita che tema tame paNa rAgadveSAdithI ajita banI jAo, eTale tame paNa ajita thaI nirdoSa ne guNadhAma banaze. Ama "paMthaDe paMthaDe" karyA karavAthI zuM ? mAge paDe ! cAlavA mAMDe ! mastarAja-(vyaMgamAM) are bhalA bhAI ! vAta karavI sahelI che. paNa aMtarAtmA te bhAve che ke-mArAmAM te tevI joItI trevaDa nathI. je ajite jItyA che tene jItavAnI mArI pUrepUrI tAkAta haju dekhAtI nathI. UlaTA teNe (rAgAdie) mane jItI lIdhuM che. kharekhara ! huM te puruSa ja nathI, mane puruSa nAma ja ghaTatuM nathI, kAraNa ke "marada" hoya te duzmanane hAthe mAra khAI-mhAta thaI besI rahe ema bane nahi. sAce puruSa hoya te te zatruone nAza karI nAkhe. paNa huM te te "puruSa" nathI, eTale te ajitanA mAge cAlavA samartha nathI. je te jityA re, tiNe huM jIti re, puruSa kiDye muja nAma ? paMthaDo nihALuM re bIjA jinataNe re." 1. vaLI tame je kahyuM ke tenA pagale pagale cAlyA jAo, paNa tenA pagalAM ja dekhAtA nathI te kevI rIte cAlavA mAMDavuM ? kharekhara ! huM te muMjhAI gaye chuM !
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana 1. 'carma naNu karI mAraga jevatA re, bhUlyA sayala saMsAra' vaTemArgu --are bhadra puruSa ! tame Ama zu kaheA che. ? paNe A mArga dekhAya, tyAM ATalA badhA mANasA te mAge cAlI rahyA che te zuM tamArI najare nathI caDatA ? te zuM tamArI gaNatrImAM AvatA nathI ? tenuM zuM tamane lekhuM nathI ? jue !A paNe sapheda kapaDAvALA, hAthamAM daMDavALA, mukhavastrikA dharatA mahAnubhAva manuSyAnuM ToLuM cAlyuM jAya che ! A pelI tarapha dizAnuM vastra paridhAna karatA, karamAM kamaDaLa pakaDI mayUrapiccha halAvatA mahAjaneAnuM jUtha cAlyuM jAya che! ane temanA saMpradAyanA anusAre cAlyA jatA vastra paherelA, 6 6 A meTI pAghaDIvALA, A ujajavala jaya jinezvara ! jaya jinezvara ! jinazAsananA jaya haihA! jinazAsananA jaya hA !' ema mukhethI kheAlatA ne dhAmadhUmanI dhamAdhama ' macAvatA sagRhasthA ne A sannArIe nA AvaDA mATe samudAya paNa zuM tamArI najare caDatA nathI ? A te kevuM Azcaya ? A adhA zuM jinanA mAgejinanA pagale nathI cAlI rahyA ? e adhA tA dAvA kare che ke-ame jinamArge jaIe chIe, ame jinamA ne 'anusarIe' chIe, ame jinamArganA 'anuyAyI' chIe. zuM e badhA khATA haze ? khATu karatA haze ? mATe tamAruM DahApaNu cheADI dai e mArge cAlavA mAMDe. eTale avadhUta khaDakhaDATa hasI paDacA ne kSaNuvAra mauna rahI mAlyA--bhAi ! tame paNa bhalA mAsa jaNAe che, taddana mukhya lAgeA che ! ' AMdhaLe mheruM kUTAya che!" huM pUchuM chuM kAMI ne tame jAma ApeA mA kAMI ! mArA kahevAnA 6 ' Azaya ' tame carmacakSuthI mA dekhatAM bhAna bhUlelA lAka
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pathaDAnI zAdhamA' samajayA nathI tame je kahyuM te koi apekSAe sAcuM hoya te paNa mukhyatve prAye tame je kahA che! te te sthULa mArga che, khAdya mArga che, dravya mArga che. ' ca cakSuthI ' je te mAga dekhAta hAta tA A khadhI mAthApheDa zAne karata? AkhA saMsAra camacakSuthI mArgane jotAM geAthuM khAi gayA che; bAhya-sthULa dRSTithI e mArgane avaleAkavA jatAM bhUlAvAmAM paDI gayA che! tame paNa evuM gAthuM khAI gayA che! are ! huM paNa pahelAM tA evuM ja gAthuM khAI gayelA; huM paNu atyAra sudhI 'carmacakSu '-AMkhA phADI phADIne mArga joyA karatA hatA, paNa mane kyAMya te dekhAya nahiM; mA te zuM, mArga nA paDachAyA paNa dekhAyA nahiM. vaLI tame je te te sa MpradAya vagerenI vAta karI temAM paNa kaMi mAla nathI. e mArga kai ' vADAmAM" pUrAi gayA nathI ! evaDA meTe vizALa mA kAMi nAnA sAMkaDA * cIlA 'mAM samAya kharA ? ane ahiSTithI leke je ' mArga mArga' mAnI beThA che te kAMI mArga nathI, kAraNake te mAtra teA aMtaraMga mArga che, ahiMraga mAga nathI. dhULa, mATI, paththara vagerenA aneaA mArga hAya te carmacakSue dekhAya, paNa A kAMi tevA mA cakSue dekhI zakAya. Ama aMtaraMga mAgane mArga mAnI laI AkhA sasAra (lAka) bhUlAvA khAi gayA che; e badhA mArga mAnI beThA che, te te prAce mithyAbhimAna sivAya bIjuM kAMi nathI. kharA mAga AdhyAtmikaja che, ane te ja mArga huM zodhuM chuM. ema kahIne cegirAja dhUna lagAve che "carama nayaNu karI mAraga jovatA re, bhU sakala saMsAra." nathI ke caahira ga
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ na dhanajInu divya jinamArgadarzana vaTemArgu --mahArAja ! Ape A badhu gUDhArtha mAM kahyuM, paNa mane temAM kAMi samajaNa paDI nahiM, mATe kRpA karI phrADa pADIne khulAsAthI kAMi vAta karI te samajaNa paDe Apa jevA agama jogI te mamAM thADA zabda kahI nAMkhe, paNa amArA jevA prAkRta janane emAM zI gama paDe? 6 cAgiroja--hai bhadra ! tAre jijJAsA che te le sAMbhaLa, tane rahasyavArtA kahuM chuM. paNa A kathanI lAMbI che ne vistArathI kathavA besuM teA mahAgraMtha bharAya teTalI che, te paNa sakSepamAM tane sArabhUta kahI batAvuM chuM. cAla pelA nItaTa paranA ekAMta zAMta sthaLamAM, tyAM huM kahu te sthiratAthI zAMta citte zravaNu karI tuM manana karaje. " 2. 'mULa mAraga sAMbhaLe jinanA re ( ane ekAMta zAMta sthaLe jAya che. cegirAjanA sukhAraviMda para kAi adbhuta prasannatA, adbhuta gaMbhIratA, adbhuta svasthatA chavAI rahela che. yAgirAja peAtAnI nisa - madhura, paramArtha -gaMbhIra, mAva-Aja vabharI parama amRtavANImAM peAtAnuM vaktavya AgaLa calAve che-) hai Atmama! prathama te e vicAravuM ghaTe che ke jinamArga eTale zuM? te khAhya mArga che ke abhyaMtara mA che? te dravyamA che ke bhAvamAga jitane mULa mA paramAtha mA che ? te vyavahAramA che ke nizcayamArgo che ? te sa`sAra mA` che ke mekSamA che ? jina ke
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa mAraga sAMbhaLe jinane ?" mArga eTale jina-vItarAga je mAge gayA te mArga ane te vItarAga mArga te mekSane che. samyagdarzana, jJAna, cAritranI ekatA te mokSamArga che. sarva anya dravyathI bhinna evA zuddha AtmAnuM samyagadarzana, zuddha AtmAnuM samyajJAna, zuddha AtmAnuM sammacAritra-e traNenI abheda ekatA AtmAmAM pariNamAvI, bhagavAna zuddha AtmasvabhAvarUpa mekSane pAmyA. eTale zuddha Atmadarzana, AtmajJAna ne AtmacAritranI abheda ektA sAdhavI e jinane mULa mAge che. Ama A jinane mULa mArga te kevaLa AtmapariNatirUpa heI mukhyapaNe AdhyAtmika mArga che, paramArtha mArga che, nizcaya mArga che. bhAva mArga che; aMtaraMga mArga che, bahiraMga mArga nathI. A vastutattva taddana spaSTa che. je kaI siddha thayA che, thAya che ke thaze te A jinanA mULa paramArtha mArge prayANa karIne ja-ema sarva jJAnI puruSone parama nizcaya che. game te dezamAM, game te kALamAM e ja eka trikAlAbAdhita ekSamArga che, ema nizcala nizcayasiddhAMta sthita che. Ama zuddha AtmAne jANa, zraddhA ne AcarA e ja eka sanAtana nizcaya sAdhya che, dhyeya che, lakSya che. te pachI A vyavahAra mArganuM nirUpaNa zA mATe karavAmAM AvyuM haze ? evo svAbhAvika prazna thaze. te vyava hAra mArga paNa paramArthanuM vyavahAra mArganuM upakArI ja pratipAdana karavA mATe, projana paramArtha samajAvavA mATe ja prarUpavAmAM AvyuM che,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnadaghanajInu vyi jinamArgadaeNzana ja tr * paramArtharUpa nizcaya lakSya pratye ja jIvanuM lakSa doravA mATe AdhavAmAM Avyo che. mlecchane samajAvavA mATe jema mleccha bhASAnA prayAga karavA paDe, tema paramAthI anabhijJa jIvane paramArtha pamADavA mATe vyavahAranA upayAga Avazyaka che. eTale ja zAstramAM spaSTa kahyuM che ke- je nizcayane--paramAne chede che, utthApe che, te tattvane chede che; ane je vyavahArane chede che te tIrthane utthApe che. " paNa A eka vAta bhUlavA jevI nathI ke paramArtha ja sAdhya che, vyavahAra sAdhya nathI, vyavahAra tA sAdhana che, paramArtharUpa lakSyanA lakSa karAvavA mATe ja vyavahAranI upayeAgitA che. vyavahAra samyagdarzana, jJAna, cAritranI uttarAttara zuddhi paNa krame karIne AtmAne svarUpa para puna: AraipavA mATe che, svarUpa para puna: ADha karavA mATe che; kAraNa ke svarUpaSTa thavAthI ja AtmAnuM saMsAraparibhramaNa thayuM che. mATe samasta vyavahAranuM paNa prathama ne eka ja prayeAjana AtmAne puna: svarUpamAM ANI 'nija ghara' padharAvavAnu che. ane pachI vyavahAra ratnatrayI dvArA A svarUpaAropaNarUpa prathama bhUmikA-nija ' padma' prApta karI, jIva nizcaya ratnatrayIrUpa me kSamAga nA sAdhaka-sAdhu banI, uttarottara ucca ucca bhUmikAonedazAone sparzatA sparzItA mekSamArge AgaLa vadhatA jAya che, ane chevaTe AtmazuddhinI parama parAkASThAne prApta karI te zuddha AtmasiddhirUpa meAkSane pAme che--siddha ane che. re * jaI jiNamayaM pavajjaha tA mA vavahAraNicchae muyae / egeNa viNA chinnai titthaM aNNeNa uNa taccaM // ..
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramArtha -vyavahArane sApekSa saMbaMdha Ama nizcaya-vyavahArane paraspara sApekSa saMbaMdha che. temAM paramArtha bhUtArtha che, vyavahAra abhUtArtha che. paramArtha te paramArtha che, vyavahAra te vyavahAra paramArtha vyavahArane che. paramArtha te vyavahAra nathI, sApekSa saMbaMdha vyavahAra te paramArtha nathI. vyavahA ranA AlaMbana sAdhanathI paramArtha pratye AvI, je paramArthane paramArtharUpe ArAdhe che te mekSa pAme che. je vyavahArane ja paramArtha mAnI besI vyavahAranA kuMDALAmAM ja goLa goLa pharyA kare che, te saMsAranA kuMDALAmAM paNa pharyA kare che. saMkSepamAM A jinanA mekSamArganI vyavasthA che. tAtparya e ke-je jinanA mULa paramArthamArgamAM te che te sAkSAt jinamArgamAM che, te mUla mArgane satata lakSa rAkhI sakala vyavahAra tenI sAdhanA pratye pravartAve che, te jinamArgAnusArI che, ane je vyavahArane ja paramArtha mAnI tene ja ArAdhyA kare che te jinamArgathI bAhya che. A uparathI sArabhUta yukta pakSa A che ke-jJAna ne kiyA e bane nayanI paraspara tIvra maitrI karAvI," zuddha AtmajJAna ne rAgadveSarahita niSkaSAya zuddha jJAna kriyAne sumeLa AtmapariNatirUpa kriyAne sumeLa ArAdhanA ane virAdhanA sAdha, e ja zuddha AtmasvabhAvarUpa mokSanI siddhine parama upAya che. eTale ke parapariNutine tyajavI ne AmaparikRtine bhAjavI te mekSamArganI ArAdhanA che; parapariNatine bhajavI ne AtmapariNatine tyajavI te mekSamArganI virAdhanA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 Ana dhanajInu divya jinamAdana che. parapariNati tyajI AtmapariNatine bhajanArA jIva ArAdhaka che, AtmapariNati tyajI parapariNati bhajanAro jIva virAdhaka che. parapariNatine bhaje che te jIva paravastune cAra hAi aparAdhI daDapAtra che; pariNatine tyaje che te jIva niraparAdhI hAI daMDapAtra nathI. jeTale aMze niraparAdhI teTale aMze ArAdhaka, jeTale a Mze aparAdhI teTale aMze virAdhaka. A pramANe jinamArganI trikAlAkhAdhita zAzvata sthiti che, ne A ja tattvajJAnanI rahasya cAvo che. nizcaya vyavahAranA samanvaya Ama jinane mekSamA te sIdhAmAM sIdhe, saralamAM sarala, jhumAM RjI, sAdAmAM sAdA, TUMkAmAM TukA ne cAkhkhAmAM ceAkhA che. emAM kAMI visa'vAda nathI, emAM kAMI geATALA nathI. geTALA ne visaMvAda teA tenA anuyAyI kahevAtA leAkeAe Ubhe karyAM che. A lAke mULa mAne prAya: visarI gayA che, ne pAMDadAne pakaDI besI khAhya kUTAro khUba vadhArI daine mULa mArgathI lAkhA gAu dUra paDayA che. nizrcaya-vyavahAranA thAyeAgya samanvaya karatAM temane AvaDatA nathI, eTale ekAMta pakSane pakaDI esI te mobhraSTa thAya che. kAraNa ke je vyavahArane cheDI daIne yathAyeAgya AtmadazA vinA kevaLa nizcayane ja grahe che, te sAdhana vinA nizcayarUpa sAdhyane sAdhaze zI rIte ? te tA jJAnadazA pAmyA nathI ne sAdhanadazA cheADI ghe che, eTale te ubhayabhraSTa thAya che. je nizcayane cheoDI kevaLa vyavahArane ja vaLagyA rahe che, vyavahArarUpa sAdhanane sAdhya mAne che,.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcaya-vyavahArane samanvaya lAkaDAnA ghaDAne sAce gheDa mAne che, "siMha" kahevAtA bilADAne sAce siMha mAne che, te te vyavahAranA vartalamAM ja bhamyA kare che ne madhyabindurUpa nizcaya lakSyane cUkI jaI anaMta paribhramaNamAM ja bhamyA kare che. paNa sarva vyavahArasAdhanane eka nizcayarUpa madhyabindunA lakSya pratye-sAdhya pratye je derI jAya che, te ja nizcayarUpa AtmavastunI siddhi kare che, te ja paramArtharUpa mekSamArgane pAme che, te ja siddha banI kRtakRtya thAya che. Ama yathArtha vastusthitinuM temane bhAna nahiM hovAthI teo mArgane pAmatA nathI. mane te paramAtmA pratye parama prIti-bhakti jAgI che. te parama prItinA prabhAve mAre kaMIka aMtarAtmAmAM praveza thatAM, mane te paramAtmAnA sarvAMgasuMdara DaLane jhaMDI maLane mULa mArganuM kaMIka darzana thayuM che. vaLage ahe ! ke suMdara, sarasa, nirmala mAge ! paNa ahIM bahAra najara pheravuM chuM te tenI AsapAsa anaMta jALa bAjhI gayA che, anaMta thara jAmI gayA che, te mULamArganuM bhAna kayAMya dekhAtuM nathI, mAtra pAMdaDAM ke DAMkhaLAM pakaDIne loke kRtakRtyatA mAnI beThA che ! eTale mArA AtmAmAM svAbhAvika saMbha thayo ke A parama suMdara mArga chatAM A leke tenuM bhAna kema bhUlI gayA haze? Ama te mArga paranA parama premathI mArA AtmAmAM tIvra khedanuM saMvedana thayuM, jethI svAbhAvika aMtarAgAra sahaja nIkaLI paDayA ke - paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re, paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re."
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu vyi jinamArgadarzana A uparatho huM AtmabaMdhu! tuM mArA Azaya samajI zakyA hAIza; ukta STibindu lakSyamAM rAkhI upara je kahyuM tenA vizeSa vicAra karI joje, eTale tArI sarva zaMkAnuM samAdhAna thaze. A pramANe kahI yAgirAja mAna rahyA. 12 eTale te pathika parama bhAveAllAsamAM AvI jaI te cegirAjanA caraNe paDayA ne kholI uThacA--mahArAja ! Ape te bhAre karI ! thADA 'sAgaravara gabhIrA'yogI- sAdA rAjane bhakali haze, zabdomAM Ape ATaluM madhu rahasya chupAvyuM ATalA badhA Azaya gopangeA haze, ATalA badhA 8 dhvani ' rAkhyA haze enI mArA jevA pAmarane khabara nhotI, eTale DhADhaDAhyA thai meM Apane mArga dekhADavAnI dhRSTatA karI tethI je kAMI avinaya thayA hAya te mATe kSamA karo ! kharekhara, Apa te sAgaravaragaMbhIrA' che, ApanA Azaya samudra jevA agAdha che, Apa parama jJAnI mahAtmA che, Apa AcAryonA AcArya che, Apa guruenA guru che. je pUrve kadI paNa kayAMya sAMbhaLyu nhotu' evuM apUrva mA rahasya samajAvI, Ape A pAmara para parama upakAra karyAM che. ApanI jinamA pratyenI atAjha paNa parama adbhuta che, jinamArganA sAcA parama prabhAvaka Apa che!, jinazAsananA sAcA zaNagAra Apa che. cegigaja ! vartamAna samAja vagerene apekSIne Ape je kaMi kahyuM, tenu vizeSa spaSTIkaraNa huM ApanA zrImukhe ja zravaNa karavA icchuM chuM. 6
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ girAjane bhayaMjali 13 cegirAja-mahAnubhAva! Aje samaya bahu thaI gayo che. mAre haju svAdhyAya-dhyAna AdimAM pravartavAnuM che; mATe Aje kahyuM che tenuM manana karaje, ne kAle A sAmenA girizaMga para puna: prAta:kALe maLaje, eTale huM tArI jijJAsAne tRpta karIza. vaTemArga-jevI ApanI AjJA. (ane pitAne paMthe paDe che ) 3. divya "AnaMdaghana mUrtinuM darzana pathika pitAne AvAse AvyA. tyAM paNa tenA manamAM avadhUta girAjanAM vacanAmRtanuM manana cAlI rahyuM hatuM. te Ajane divasa dhanya dhanya girAjanuM guNadarzana mAnate hate. AvA adbhuta mahAtmA munIzvarane Akasmika samAgama thaye te pitAne puNyadaya samajato hato, temaja ciMtavate hate ke-meM mArI ATalI jIvanayAtrAmAM aneka zAstravizAradone samAgama karyo haze, aneka nyAyapAraMgata paMDitane paricaya sAdhyo haze, aneka sAdhusaMtone saMsarga se haze, paNa mane kayAMya A avadhUtanA jevI cempI, spaSTa, nirmala vAta sAMbhaLavAmAM nahatI AvI. Aje mane apUrva zAMti upajI che. aha! girAjanI kevI adbhuta AtmasamAdhi ! kevI temanI suprasanna AnaMdamaya mUrti! aho! emanuM mauna paNa parama upadeza detuM hatuM ! zI emanI madhura vacanAmRtadhArA! maunIMdra pravacananuM emanuM rahasyajJAna
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana kevuM agAdha! emanA Azaya keTaleA gabhIra! emanA beAdha kevA vizada ! kevA nila! emanuM hRdaya aevuM Ardra ! kevuM vAtsalyavata! huM kharekharA dhanya ke mane AvA parama saMtanuM sAkSAt darzana thayuM. kayAre savAra paDe ne puna: huM e mahAtmAnAM darzana karI pAvana thauM, temaja temanA zrImukhe mArI zakAonuM samAdhAna pAmI mArahasya jANu, ItyAdi citatratA citavatA te thAkIpAkIne zayana karI gayA. rAtrinA prAMtabhAgamAM tene eka suMdara svapna AvyuM. jANe koi bhavya mUrtti-divya puruSanAM tene darzana thayAM, ne tene uddezIne te jANe pAkArI rahyA hatA : " e bhavya pathika! jAga, jAga! A viSama bhatramA mAM divya Anadudhana smRttinuM darzIna Ama ne Ama tAre kayAM sudhI bhramaNa karyA karavuM che? he musApharI! AvI ne AvI anaMta rakhaDapaTTI karyAM chatAM tuM zuM hajI thAkayA nathI ? have te virAma pAma! alyA! tuM tane potAne ja bhUlI gayA ! AnAthI moTuM aMdhera karyuM? e bhAnabhUlA vaTemArgu ! tArI A ghera nidrAmAMthI UThe, UThe ! jAgrata thA! jAgrata thA! 'dRSTi' ughADa! ne nija svarUpanuM bhAna pAmavA A AnaMdaghanasvarUpa bhagavAna jinanuM darzana kara ! darzana kara! A anupama guNadhAma AnaMdamUrtti paramAtmAne premathI ArAdha, ArAdha ! cittaprasannatAthI enI akhaDita pUjA karI pUjanalanI prApti kara! kapaTa rahita thai A parama prabhunAM caraNukamalamAM sarvAtmAthI AtmApaNu karI de! ne AnaMdadhanapadanI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya AnaMdaghana mUrtinuM darzana 15 prApti kara!" evuM kahetAM ja te divya puruSa aMtardhAna thaI gayA. tyAM te pakSIonA kalaravathI tenI svapnasRSTimAM bhaMga paDe ne te jAgI UThayo. tenA tana ne mana praphulla hatAM. AnaMdaprada svapnanI khumArI haju tene UtarI nahatI. tenI smRti tene vAraMvAra thayA karatI hatI. pachI Avazyaka prAta:vidhi jhaTapaTa ATepI laI teNe pUrNa utsAhathI girirAja bhaNuM pagalAM mAMDayAM, tyAre gaganamAM dinamaNine udaya thaI cUkyuM hatuM. bAlaravinA senerI kiraNe parvata para paDatAM te jANe suvarNamaya hoya e dUrathI bhAsa Apate hato. tenI nikaTamAM eka bAju nAnI saritA vahI jatI hatI. taLeTImAM eka suMdara maMdira hatuM ne AjubAju sahakAra Adi vRkSanI ghaTA AvI hatI. parvatane kaTipradeza vipula vanarAjIthI virAjI rahyo hato ne tenA zikhara para dUra dUrathI devAlayanAM darzana thatAM hatAM. tIvra jijJAsAthI prerita thatA te bhavya jijJAsu pathika girAjanA darzanArthe utkaMThita thaI tvarAthI cAlate cAlate taLeTIe AvI pahoMcyuM, ne darzanane bhAva upajatAM maMdiramAM piThe. tyAM tene adbhuta divya jinamudrAnAM darzana thayAM. te mUrti jANe "abhiya bharI racI"hAyanI ! sakala upamAnathI vilakSaNa heI, tene keI upamA ghaTatI nahotI. te zAMtasudhArasa jhIlI rahI hatI ne tene nirakhatAM keme karIne tRpti upajatI nahatI. abhiya bharI mUrati racI re, upamA na ghaTe keya; zAMtasudhArasa jhIlatI re, nirakhata tRpati na hoya.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ smAna daghanajInuM divya jinamAdezana vimala jina ! dIThA leAyaNa Aja." zrI AnaMdaghanajI te jinanI pratikRtinAM darzana thatAM, tenA mukhamAMthI sahaja udgAra nIkaLI paDayA ke-- ahA ! AnI dRSTi kevA *prazamarasamAM nimagna thayelI che! 'abhiya bharI mUrati racI ' AnuM mukhakamala kevuM prasanna, zAMta, saumya che. nathI dekhAtI AnA kheALAmAM kAminI ke nathI AnA hAthamAM hathiyAra ! ahA ! samabhAvabharI enI hASTa jANe sama piraNAme jagane dekhI rahI che ! enI prasanna mukhamudrA parama cittaprasannatA vyakta karI rahI che ! enI asaMgatA jANe sava parabhAvanI pirava nA prakAzI rahI che. enA khullA khAlI hAtha jANe ema sUcavI rahyA che ke amane have A citravicitra jagat sAthe kAMi levAdevA nathI. ame amAruM kAma karI lIdhuM che, have amAre kaMI paNa karavApaNu rahyuM nathI. ahA ! AvI adbhuta nirvikAra mudrA meM pUrve kadI paNa dIThI naheAtI. kharekhara ! jagamAM keI vItarAga deva hoya te te AvA ja ghaTe. huM dhanya chuM, dhanya chuM ke AvI divya mUttinAM mane darzIna thayAM. ema khelatAM tenA 16 *" prazamarasa nimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM vadanakamalamaGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasaMbaMdhavandhyaM tadasi jagati devo bItarAgastvameva // " --mahAkavi dhanapAla " mUrti " upazama rasa bharI, sarvajana zaMkarI, jinarAjanI Aja pekhI; kAryaniSpati zraddhAna che, viMNe bhavabhramaNanI bhIDa meTI,''--zrI devaca`drajI kAraNe
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaSabha jinezvara prItama mAhare re" 17 romAMca ullasita thayA, tene aMtarAnaMda tanamAM nahiM samAtAM AnaMdAzrudhArArUpa chalakAvA lAgyuM. ema te pathika bhAvitAtmA thaIne vaMdana karI bahAra nIkaLe. pachI keme karIne unnata giri para caDhatAM caDhatAM unata bhAva para ArUDha thavA lAgyA. rASabha jinezvara prItama Agale divase girAja pAsethI mAhara " zravaNa karelI azrutapUrva rahasyavArtA tenA hRdayamAM ramI rahI hatI, tenA manamAM tenuM manana-carvaNa cAlyA karatuM hatuM. tethI kSaNe kSaNe tenA bhAvamAM vRddhi thayA karatI hatI, ne temAM vaLI teNe dIThelA divya svapna tathA adbhUta jinamudrAnA darzane te ora vadhAro karyo hate. tene zrI jinezvara bhagavAna pratye parama prema phuryo hate, ne tenI zuddha cinya vRttie te paramAtmAne priyatama" tarike mAnya karyA hatA. jema damayaMtI haMsa dvArA naLarAjAnA uttama guNanuM pakSa varNana sAMbhaLI mugdha thaI tene manathI varI cUkI hatI, tema te bhavya pathikanI cetanA paNa parokSa rIte prabhunA anupama guNanuM zravaNa karI tene aMtarAtmAthI varI cUkI hatI. eTale jaganA keI paNa anya padArtha karatAM anekagaNe prema tene te paramAtmArUpa pati prati pragaTI cUkyA hatA. kAraNa ke - RSabha jinezvara prItama mAhare re, era na cAhuM re kaMta; rIjha sAhiba saMga na parihare re, bhAMge sAdi anaMta." -AnaMdaghanajI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana have tenI cetanA te paramAtmAnA sAkSAta darzanane, sAkSAtkArane, sAkSAt milanane jhaMkhI rahI hatI. jinanuM darzana kema thAya ? kaye mArge jatAM bhagavAnanuM darzana prApta thAya? te mArga ke haze? te AnaMdaghana bhagavAnanuM sAkSAt svarUpa kevuM haze? te manamohana mUrtinuM pratyakSa rUpa dekhavAne huM kayAre bhAgyazALI thaIza? ItyAdi jANavAnI tIvra jijJAsA, utkaMThA, tamannA tene utpanna thaI hatI. A badhA praznonuM mane girAja pAsethI sAMgopAMga samAdhAna sAMpaDaze, evI deDha pratIti tene aMtarAtmAmAM vasI hatI. evI vicArabhAvaparaMparAmAM nimagna thate te girizaMge AvI pahoMce.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazya bIjuM : camanamaNukarI mAraga jevare, bhUlyo sayala saMsAra" (aMtargata-samAjanI sthitine karuNa citAra) tyAM te devAlayanI dizAmAMthI dUrathI sumadhura svara tenA karNapaTamAM athaDAye- "citta prasane re pUjana phala kahuM re, pUjA akhaMDita ehaka kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, AnaMdaghana pada reha. | RSabha jinezvara prItama mAhare re. paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re, ajita ajita guNadhAma je te jItyAre tiNe huM jIti re, puruSa kizya muja nAma?.paM. carama nayana karI mAraga jevo re, bhU sayala saMsAra; jiNe nayaNe karI mAraga joIe re, nayana te divya vicAra. paM. te svaranA anusAra teNe anumAna karyuM ke girAja devAlayamAM birAjatA haze, mATe cAla, tyAM ja jaIne temanA sumadhura kaMThamAMthI nIkaLatI bhaktinirbha2 amRta rasavAnuM pAna karuM. ema vicArI teNe devAlayamAM praveza karyo, ne maunapaNe eka bAju UbhA rahIne jue che te girAja prabhumudrA pratye sthira ektAna daSTi karI parama bhAllAsathI lalakArI rahyA hatA ke- kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re, e AzA avalaMba e jana jIve re jina! jANajo re, AnaMdaghana mata aMba. ....paMthaDo
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana ema lalakAratAM girAja samAdhimAM lIna thaI gayA. te pathika te avadhUtanI adbhuta ekatAnatA, bhaktitanmayatA dekhIne diMga ja thaI gayo. AvI nirvyAja apUrva parA bhakti teNe kayAMya paNa kadI girAjanI adbhuta dIThI nahotI. adhyAtmanimagna parAbhakti girAja AvA uttama keTinA, bhaktarAja hAI utkRSTa bhakti-amRtarasanI AvI sarasa rasAdratA niSpanna karI zakatA haze, AbAda. jamAvaTa karI zakatA haze, e te enI kalpanAmAM paNa nahotuM. tene atyAra sudhI te jyAM tyAM devAlayAdimAM dhAmadhUmanI dhamAla, kolAhala, besUrA rAgaDA, nATakIA gAyananI DhabanAM namAlAM joDakaNuM Adi jevAnuM-sAMbhaLavAnuM maLyuM hatuM. AvI apUrva zAMtimaya bhakti teNe kayAMya anubhavI nahotI. eTale girAja pratyeno teno bhaktibhAva ora ne ora vadhate cAle, ne meTethI tenA udagAra nIkaLI paDayA-dhanya! dhanya !" eTale girAja sahaja samAdhimAMthI jAgrata thaI pAchuM vALIne jue che te pathikane dIThe. pachI prabhune vaMdana karI teo bahAra nIkaLyA. pathika paNa prabhune praNAma karI temanI pAchaLa pAchaLa cAlyuM. pachI eka vRkSanI chAyA taLe vizuddha zilApaTTa para cegirAja daDha Asana jamAvIne manapaNe beThA. pathikane saMjJA karI besavAnuM kahyuM, eTale te paNa yocita vinopacAra AcarIne beThe. girAjanuM mauna paNa adbhuta bedha ApatuM hatuM. temanI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaneA sanAtana sapraznAya 21 nivikAra vairAgyabhAva pradarzaka saumya mukhamudrA, temanI adbhuta sahaja AtmasamAdhi hujArA graMthA ke lAkhA vyAkhyAnA karatAM vadhAre muninuM 'mauna' bhASaNa saceATa upadeza ApatI hatI. are ! pASANamayI vItarAga jinamudrA paNuM maunavANIthI tevA ja avAcca anupama bedha Ape che, tethI ja 'jinapratimA jina sArakhI' ema kahyuM haze, teA pachI A te sAkSAt vItarAga mudrA, jagama caitanyamUrti, hAlatu cAlatuM ' caitya ' tevA bodha kema na Ape ? 1. jinaneA sanAtana saMpradAya : eka akhaDa abheda meAkSamAga pachI gheADI vAre pathika maunanA bhaMga karI vinayathI belyA. munirAja ! Ape gaikAle vatamAna samAja, saMpradAya Adi aMge mArI jijJAsA paritASavAne jaNAvyuM hatuM, te te saMbaMdhI ApazrInuM vaktavya zravaNu karavAnA huM abhilASI chuM. kRpA kare ! eTale dhIra-gaMbhIra miSTa vANIthI cegIrAja vadyA-ha bhadre ! zAMtithI zravaNu kara. madhu ca kahuM chuM. paNa te pahelAM eka vAta tane kahI dauM te tu satata lakSamAM rAkhaje. saMpradAya Adi aMge me je kaI kahyuM hAya ke kahuM, temAM A AtmAne kaIM dveSabhAva nathI ke rAgabhAva nathI. kevala niSpakSapAta nyAyathI, ekAMta madhyasthatAthI, zuddha AzayathI prerita AtmahitArtha AtmahitArthe rAga dveSa rahita kathana
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana buddhithI mAruM samasta kathana che; kAraNa ke Atmadharma sivAya jo koI mAro dharma nathI, ne te Atmadharma ne siddha kare te sivAya bIje mArA saMpradAya nathI. eTale mAre uddeza anyathA hAi zake nahiM. pradAna ane ' saMpradAya ' eTale zu ? te paNa vicAravA ceAgya che. satpuruSAnA sadnA, sadguru paraMparA dvArA, saziSya--pAtraparaMparAne, samyak paNe jinanA sanAtana sapradAya karavAmAM Ave te 'saMpradAya'. Ama ' saMpradAya 'zabdanA mULa artha tA prazasta che, paNa vartamAna kALanA leAkeAe tenA saMkucita artha karI nAMkhI, gaccha-vADA AdinA AgraharUpe tenI sAMkaDI maryAdA bAMdhI laI, tenI udAra bhAvanAne kuMThita karI mUkI che. eTale nAnA nAnA kuMDALA--nAnA nAnA vartulA paDI gayA che, DhArA--muhapatti jevA ke cAtha-pAMcama jevA namAlA matabheonA eThA nIce phAMTA paDI gayA che, kadAcahA ne saMgharSA vadhyA che ane saMghamaLa ghaTayuM che. jo jinaneA keAI sanAtana saMpradAya hAya te te A eka ja akhaMDa abheda saMpradAya che ne te sava samAnya che ke-- -samyA darzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH', - samyagdarzana-jJAna-cAri- samyagradarzana-jJAna-cAritra te mokSatranI ekatA te mokSamArgI mArga che. pUrve kahyuM hatu tema samyagradarzana--jJAna-cAritranI abheda ekatA AtmAmAM pariNta karavI te mekSamA che. zuddha AtmAnuM samyagdarzana, samyagrajJAna, samyakUcAritra eTale ke
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacchanA bheda ane kalikAlanuM mehasAmrAjya 23 zuddha AtmAne dekha, jANa ne Acare te ja paramArtha mekSamArga che. Ama mokSamArga te Atmazrita che, temAM dehAdi Azrita bAhya liga kAraNabhUta nathI, jAtiveSane Agraha kAryakArI nathI. amuka jAtivALAne ja, amuka veSavALAne ja, amuka liMgavALAne ja mukti prApta thAya, e mAnyatA sarvathA nirmULa che. jAti-veSAdine bheda ke Agraha emAM akiMcitkara che. je paramArthathI ukata mokSamArgane* sAdhe che, AtmAmAM pariNamAve che, te ja mekSa pAme che. Ama sarvathA nirAdhAra evA garacha, vADA, nAnA nAnA saMpradAya, kadAgraha Adi keIne zuddha mokSamArganI gaveSaNamAM UbhA rahevAnuM sthAna rahetuM nathI. gacchanA bheda ane kali- tavamArgane je vicAra karIe te kAlanuM mehasAmrAjya e badhA eka sapATe pAnAnA mahelanI jema paDI jAya che. jyAM gaccha-vADA * "pAsaMDiliMgANi va gihaliMgANi ya bahuppayArANi / ghittuM vadaMti mUDhA liMgamiNa moyakhamaggo ti // Na u hodi mokkhamaggo liMgaM jaM dehaNimmamA arihA / &iaaN mug raMganALacaritALa leta " ItyAdi zrI kuMdakuMdAcAryajIpraNIta zrI samayasAra xjAti veSane bheda nahi, kahyo mArga je heya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na keya." zrImad rAjacaMdrajIprabhuta Atmasiddhi "mAkkhapahe appANaM Thavehi taM ceba sAhi taM ceya // tabhera vidyA nidargha mA vidarahu ma g i"- zrI samayasAra
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 na dhanajInu divya jinamAna AdinA Agrahe che tyAM meAkSamA nathI, ne jyAM meAkSamA che tyAM tevA Agraha nathI; chatAM je kaiAI gacchanA bheda Agrahane pakaDI rAkhatA hAya ne tattvajJAnanI meATI moTI vAtA karatA hAya aa te nijja lAjatA nathI ema kahevuM paDaze; kAraNa ke te annenA kAI kALe meLa khAya ema nathI. gacchAdinA AgrahI teA udarabharaNa Adi peAtAnuM kAma kADhI levA khAtara, ke samAjamAM potAnA mAna-pratiSThA-varcasva jALavavA khAtara, ke potAnI mAnelI laukika moTAIne-potAnA satkArapuraskArane hAni na upaje tenI khAtara, tadna mudra matabhedone kadAgrahAne pASI rahyA che, samAjanI kSINatA karI rahyA che. aphsAsa ! aphsosa ! paNa A kalikALanuM sAmrAjya pravatI rahyuM che temAM mAhetu AvuM prAbalya na hAya tA kayAre hAya ? "gacchanA bheda bahu nayana nihALatAM, tattvanI vAta karatAM na lAje; udarabharaNAdi nija kAja karatAM thakA, mAha naDiyA kalikAla rAje. dhAra taravAranI sAhalI, dohalI caudamA jinataNI caraNasevA "-- AnaMdaghanajI paraMtu samyagdarzana--jJAna--cAritrarUpa sAdhanavaDe zuddha AtmadharmanI siddhi karavI, zuddha AtmAne pragaTa karavA, eja bhagavAna jinezvaranA sanAtana saMpradAya che, te ja jainadharma che, te ja jinamArga che. je vATe bhagavAna RSabhadevajI taryAM te ja vATe bhagavAna mahAvIra deva taryAM che, te ja vATe anya sarva kai mAkSagAmI jIva eka akhaMDa abheda mAkSamA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka akhaMDa abheda meAkSamArga 25 taraze. Ama traNe kALamAM meAkSamArga eka akhaMDa ne abheda che. dravya-kSetra-kALa-bhAva Adine AzrIne khAdya liMga trata AdimAM bheda paDe te bhale, paNa mULamArga--paramA mA te traNe kALamAM eka ja che, ane te paramArtha ne prere sAdhya kare evA sadnavyavahAra ja sa MtajanAne saMmata che. evA ziSTasaMmata jinamArgane paramArthathI jeTale jeTale aze je je anusaratA hAya te te teTale teTale a Mze jina mAmAM che. bAkI khIjA je te mArge cAlavAnA dAvA kare che ne 'ame jinanA anuyAyI chIe' ema kahe che, te bhale khAhya dRSTithI tema kahetA hAya vA kahevAtA hAya, paNa aMtaraMga dRSTithI joIe tA bhAvathI, paramAtha thI, tattvathI je jinanA mArgamAM vicaratA hAya te ja kharA arthamAM jinanA sAcA anuyAyI vA bhAvana che; bAkI teA nAmajaina che--saMkhyApUraNa mAtra che; kAraNa ke ' jaina " e kAMi mata--AgrahavAcaka zabda nathI, paNa tattvadarzanavAcaka zabda che. evA tattvadarzananA anuyAyI te jaina athavA jina-vItarAganA anuyAyI te jaina. jinanA kharekharA anuyAyI 'bhAva jaina' kevA hoya ? AvA 'jana' jyAM jyAM DhAya tyAM tyAM na haiAya rAga ke na hAya dveSa, na heAya kaleza ke na hoya kaSAya, na hAya kalaDuM ke na hoya visaMvAda, na hoya jhaghaDA ke na hoya TaMTAsiAda, na hoya daDAdaDI ke na hoya gAlipradAna, na hoya Agraha ke na hoya asahiSNutA; tyAM te kevaLa vizuddha Atmapremanu vAtAvaraNa hoya, zAMtinuM sAmrAjya hoya, dayA dayAniLa avirAdha'
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana hoya, sarva jIva pratye samabhAva hoya, syAdvAdI samyagRSTinI udAra dRSTivizAlatA hoya, samyagradarzana-jJAna-cAritranI parama bhaktithI nirmala ArAdhanA-upAsanA hoya AvA sAcA jinabhaktonA darzane vartamAna duSamAM kALamAM durlabha thaI paDyA che, pAramArthika-AdhyAtmika jinamArge A pravAsa karatA AvA mahAnubhAvo kalikAla ane durjana virala jaNAya che. tethI A mAge bagalA ! prAye zUnakAra je thaI paDyo che. kavacit kavacit aMtare aMtare atre kaI siMhazizu je ekalaDakala pravAsI najare paDe che, ne te paNa saMgAthe viharanArA sagIone viraha vedatAM pikArI UThe che ke "seMgU keIna sAtha." vaLI e kaMI mahAnubhAva mahAtmA saMta A kalikALamAM pAke che-bhUlA paDI jAya che te tene bahASTi leke-jagatajI oLakhI zakatA nathI, ne pitAnA kATale tenuM mApa karI tene yathecacha lAbha uThAvavAne badale UlaTA tene upasarga kare che! jema grISmakALamAM taLAva sUkAI jatAM mAchalIo enI meLe ochI thaI gaI hoya che ne rahIsahI hoya te paNa bagalAnI cAMcamAMthI chaTakI zake nahiM, bagalA tene pIMkhI khAya, tema A kalikALarUpa vAveja vApurmavati rathama catra mane, sa cAghrAtaH kSudraH kathamakaruNejIvati ciram / .... atigrISme zuSyatsarasi vicaraccaJcuratayA, bakoTAnAmagre taralazapharI gacchati kiyat // " zrI padmanaMdi paMcaviMzatikA.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadarzana tattvavRkSanuM Atmadharma mULa grISmamAM sAcA AtmAtha-paramAtheraMgI puruSone AvirbhAva, virala che, ne tevA virala satyune paNa khalajanerUpa bagalAenI chidrAnveSaNarUpa cAMcamAMthI chaTakavuM muzkela thaI paDe che, dAMbhika dujArUpa baka-bhakto tene pIMkhI nAMkhavA sadA. tatpara rahe che. AvI viSama paristhitimAM jinamArge pravAsa karavA je aMtarAtmAthI icchate heya e satyatatvaveSaka sujJa. jijJAsu, paramArtha preraka sahakArI baLenA abhAve ekalatA anubhavate sate, kema pikArI na UThe? kecarama nayana karI mAraga jevate re, bhU sayala saMsAra; pathaDe nihALuM re bIjA jinataNe re." pathika-girAja ! je Ama Ape kahyuM tema jinamArganI ekatA siddha che, te pachI tenA nAme A bhinna bhinna saMpradAye kema jhaghaDatA haze? kema vivAda karatA haze? girAja-he bhadra ! e ja mahAkhedanI vArtA che. jinasaMpradAyanI ektA te nirvivAda che mULa tattvanI dRSTie vicAratAM e sahaja pratIta thAya jinadarzana tavavRkSanuM che. jhADanuM mULa eka hoya che, mULane - Atmadharma mULa pakaDIe to AkhuM jhADa hAthamAM * Ave che; DAMkhaLAM-pAMdaDAM bhinna bhinna aneka hoya che, te pakaDe che tene AkhuM jhADa hAthamAM AvatuM nathI. tema jinadazanarUpa tattvavRkSanuM Atma
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana dharmarUpaka mULa je pakaDe che, tene A mArga hAthamAM Ave che, je bAhya sAdhana-vyavahAranA bhedarUpa DAMkhaLAM-pAMdaDAM pakaDe che tene te hAthamAM AvatuM nathI, te te brAMtimAM bhUlA bhame che ne mithyA jhaghaDAmAM paDe che, tevA matAgrahI che koI kALe kalyANa pAmatA nathI, mATe tevA matAgrahamAM paDavuM AtmAthIne yogya nathI. paramAratha paMtha je vahe, te je eka taMta re, vyavahAre lakha je lahe, tehanA bheda anaMta re. dharama parama aranAthane. vyavahAre lakha dehile, kAMI na Ave hAtha re; zuddhanaya thApanA sevatAM, rahena duvidhA sAtha re. dharama parama " -AnaMdaghanajI vaLI sarvajJarUpa ArAdhya deva je eka che, te tenA ArAdhakemAM kema bheda hoI zake? vizALa dRSTithI joIe te | sarvane mAnya karanArA sarva ke IsarvajJa tattva abheda ane jaina ke jenetara eka ja saMpradAyanA sava darzananI ektA che. jema ke rAjAnA azrita, vividha sthAnamAM niyukta thayelA, evA aneka nAnA-moTA sevaka-dAsa hoya, paNa te badhAya tenA bhUtyavargamAM gaNAya che tema sarvajJa paramAtmArUpa svAmIne mAnanArA jena te zuM-ajena paNa-te eka bhagavAnanA ja sevaka bhakta heI, eka ja sanAtana saMpradAyanA anuyAyI che. teha tatvarUpa vRkSanuM, Atmadharma che mULa; svabhAvanI siddhi kare, dharma te ja anukULa." -mahatattvajJa zrImad rAjacaMdrajI.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ janavaramAM dazana saghaLA che' 29 jo ArAdhya sarjana deva eka che, tenA svarUpamAM bheda nathI, ane jo sAmAnyathI sarva dRnavAdIe tenA svIkAra kare che ne tenA vizeSa svarUpane teA asadazI e jANatA nathI, te pachI te sava jJanA ArAdhaka bhakto eka abheda saMpradAyanA kema na gaNI zakAya vAruM ? samatha yeAgAcArya maharSi haribhadrAcAya e ema ja udAra vicAra darzAvyA che, teA pachI mata-ddananA jhaghaDA zA ? TaMTA zA ? visaMvAda zA ? are ! bhagavAna jinezvaranuM darzana te sAgara jevuM che. jema samasta saritAe samudramAM samAI jAya che, tema itara darzanarUpa saritAe jinazAsanarUpa sAgaranA eka dezamAM samAI jAya che--aMtabhU ta thaI jAya che. parA nI sakhya.mAM se| samAI jAya kharA jinavaramAM darizana saghaLA che' ke nahiM ? chae darzana sabhyazRSTithI joIe te jinadarzananA aMgabhUta che. 'svasamayamAM parasamaya avatAravAnuM pahetva na AvyuM te jJAnaga^tA kema Avaze ? << nahiM sarvajJA jUjUA cha, tehanA vaLI dAsa; bhakti devanI paNu kahI jI, citra acitra prakAza. manameAhana jinajI ! mIThI tAharI vANu. zrI yaroAvijayakRta yAgaSTi sajjhAya yathaivaikasya nRpaterbahavo'pi samAzritAH / dUrAsannAdibhede'pi tadbhRtyA sarva eva te // sarvajJatattvAbhedena tathA sarvajJavAdinaH / sarve tattattvagA jJeyA bhinnAcArasthitA api // " 39 = zrI yoga simuccaya
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana "jinavaramAM saghaLA darzana che, darzana jinavara bhajanA re, sAgaramAM saghaLI taTinI sahI, taTinI sAgara bhajanA re... paDa darazana jina aMga bhANaje.-AnaMdaghanajI AvA parama udAra jinadarzanane je anuyAyI hoya te mata-paMtha Adine AgrahI kema hoya? na ja hoya. te mahAnubhAva te sarvathA nirAgrahI, anekAMta dRSTivALe syAddhavAdI ja hoya; tenI daSTi atyaMta vizALa heya, tenuM hRdaya parama udAra heya; te sApekSa dRSTithI jenA heI, sarva virodhanuM mathana karI sarva keIne pitAnA vizALa paTamAM zamAvanAra hoya te vizvabaMdhutvanI bhAvanAthI bhAvita hoI vizvavatsala heya. paNa vartamAna samAjanI sthiti vicArIe te kaI paNa sahudayanuM hRdaya drave evI che. A vartamAna kALamAM mekSamArga ghaNe lepa je thaI kiyADa ane zuSkajJAnI game che, te joI karuNA upaje evI sthiti che. koI jI kevaLa bAhya kriyAnA AgrahI--"kiyAjaDa" thaI beThA che, te koI kevaLa "zuSkajJAnI" thaI paDyA che, ne pote mokSamArga ArAdhe che ema mAnI AtmasaMtoSa anubhave che! kaI jIve kevaLa nizcayane ja vaLagI rahI vyavahArano niSedha kare che, te kaI vaLI vyavahArane ja kadAgraha karI nizcayane durlakSa kare che, ne te pratyeka pate mokSamArgane avalaMbe che ema mithyA abhimAna dhare che. paNa sarva virodhanuM mathana karanArA anekAMta syAdavAdanI dRSTie te te ekAMtapakSavAdI khoTA che, kevaLa svacchede vate che ema jaNAya che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kei kriyAjaDa thaI rahyA" 2. kiyAjaDa ane zuSkajJAnI ane mokSamArganA anadhikArI jijJAsu pacika-mahAtmana ! Ape A kriyAjaDa ne zuSkajJAnI kahA, tenI kAMI vizeSa rUpaSTatA karavA kRpA kare. avadhUta girAja-mahAnubhAva! atre je kriyAja leke che teo prAyaH bAhya vyavahAra sAdhanane sAdhya mAnI beThA che ne mukhya nizcaya sAdhane bhUlI gayA keIkiyAjaDa thaI rahyA che. eTale teo aneka prakAranI dravya kriyA karavAmAM khUba parizrama uThAve che, paNa prAye bhAvane sparzatA nathI, kriyAjaDapaNe yaMtravat kriyA ryA kare che, paNa aMtaraMga AtmapariNatirUpa bhAvakiyAne-adhyAtma kriyAne prAye sparzatA nathI, kaMI paNa aMtarbheda anubhavatA nathI. vaLI teo jJAnamArgane niSedha kare che. eTale ja eonI kriyAmAM prAye nirasatA-zuSkatA jaNAya che, bhAvarUpa tanyarasanI AdratAnI khAmI jaNAya che. temAM te te kiyAne kAMI doSa nathI, te te pratyeka kiyA te parama abhuta ne svabhAvasuMdara hAI adhyAtmataraMgiNImAM nimajana karAvanAra che. doSa hoya to A jIvonI samajaNane che, kAraNa ke teo te te kriyAne avagAhatA nathI, temAMUMDA utaratA nathI, tene adhyAtmarasa cAkhatA nathI, piote mIThAza anubhavatA nathI, ne te te kriyAnA udiSTa ISTa paramArtha phaLathI vaMcita rahe che. dAkhalA tarIke- tyAga-vairAgya temAM te bhAvarU tArA kriyAmAM pAro
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana + Adi e mekSamArganA sAdhana che kharA, paNa te je AtmajJAna sahita pravartatA hoya te mokSarUpa ekAMta phaLa ApavAvaDe karIne saphaLa che; kAraNa ke jenA cittamAMaMtaraMgamAM-aMtarAtmAmAM tyAgavarAgyane daDha raMga na lAge hoya tene jJAna thAya nahiM, ne je tyAga-vairAgyamAM ja aTakI paDe-tethI AgaLa ISTa nizcaya lakSya bhaNI na vadhe, te pitAnuM ja bhAna bhUlI jAya, ne mekSarUpa ekAMta ISTa phaLa pAme nahi. hA, puNyapAnarUpa anekAMta phaLa pAme, paNa bhavabramaNa TaLe nahiM, ema sthiti che. "eka kahe sAdhIe vividha kiriyA karI, phaLa anekAMta locana na dekhe; phaLa anekAMta kiriyA karI bApaDA, raDavaDe cAra gatimAMhe lekhe. dhAra taravAranI sohalI, dehalI caudamA jinatANuM caraNasevA. -AnaMdaghanajI vaLI kaI leke zuSka jJAnanI ja vAto" kare che. AtmA-AtmA ema kahyA kare che, "baMdha-mekSa Adi kalpanA che ema kahe che, paNa pite te zuSka jJAnamAM keI' mahAvezamAM vase che ne svaccha de pravarte che ! teo te zukatyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna, aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna. vairAgyAdi saphaLa che, je saha AtamajJAna; temaja AtamajJAnanI prAptitaNuM nidAna."-zrI Atmasiddhi
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuSka jJAnamAM kAi" 33 jJAnIo, nAma adhyAtmI, kathana jJAnI, peAlA jJAnIe che. temanA mukhamAM jJAnanI vAta che, paNa AtmAmAM AtmAnA nizcaya nathI. tevA zuSkajJAnIo athavA te zuddha adhyAtmarasanI ArdratA vinAnA kArAdhAkeADa ajJAnIe bhale jJAnadazA ' pAmyA vinA khAlI peThaLa vArtA kare, vAcAjJAna batAve, pAMDityanuM praznana kare, moTA meTA vyAkhyAnA karI vaktAkhAjI kare, paNa te tA jJAnInA droha ja kare che. sakala jagat eTha jevuM ke svapna-iMdrajALa jevuM jene sAcesAcI dRDha AtmapratItithI bhAse tevA nirmAhI ja jJAnI che; khAkI khIjA badhA teA nAmaadhyAtmI, vAteA karanArA vAtula-vArtADiA che. kAraNa ke teo adhyAtma adhyAtma ' kahyA kare che, paNa adhyAtmanuM svarUpa samajatA nathI ke je kriyA nija svarUpane sAdhe che te adhyAtma che, ne je kriyA karI tuti sAthe te adhyAtma nathI, mATe sAce adhyAtmapremI hAya te te nAmaadhyAtma Adi cheDI daI,nija guNune sAdhanArA 'bhAva adhyAtma'mAM ja rahe lagADIne maMDI paDe. vastunA vicAra kare te adhyAtma-adhyAtmI che, bAkI bIjA lagADe che, lapalapIA che.' ' nija svarUpa je kiriyA sAthe, teha adhyAtama laDIe re, je kisyiA karI caugati sAdhe, te na adhyAtama kahIe re. zrI premAMjina aMtarajAmI, AtamarAmI nAmI re. nAma adhyAtama deNu adhyAtama, dravya adhyAtama chaDA re; bhAva adhyAtama nija guNa sAthe, te tenuM raDha mA re. -zrI zreyAMsajina 9
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 4 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana adhyAtama je vastu vicAre, bIjA jANu lakhAsI re; vastugate je vastu prakAze, AnaMdadhana matavAsI re. zrI zreyAMsajina" --AnaMdaghanajI pathika----yAgirAja ! AvuM kriyAjaDapaNuM ne zuSkajJAnIpaNuM thaI javAnuM zuM kAraNa haze ? ja cAgirAja--jijJAsu bhavya ! nizcaya ne vyavahAranA svarUpanI yathAyeAgya samajaNa nahiM hAvAthI, tema ja te beyano thAyeAgya samanvaya karavAnI AvaData nahi hAvAthI tema mane che. kAraNa ke kai te samasta vyavahArane eka paramArtha rUpa nizcaya lakSya pratye joDavAne madale vyavahArane ja paramA mAnI besI paramArthathI viMcata thAya che. jema eka lakSya nizAna pratye kharAkhara tAkIne bANunuM anusa'dhAna karI cheDavAmAM Ave, te lakSya avazyapaNe vIMdhAya che, acUka jAya che, paNa te lakSyanA anusaMdhAna vinA je khANa cheDavAmAM Ave tA nizAna khAlI jAya che, cUkI javAya che, vAMcaka thAya che; tema paramArtharUpa sAdhya nizcaya lakSyane kharAkhara tAkIne jo vyavahArane cAga karI, tathArUpa samyak kriyA karavAmAM Ave, tA paramArtha prAptirUpa avaMcaka lanI avazya prApti thAya; kAraNa ke yoga avAcaka che, kriyA paNa nizcaya vyavahArasApekSa ane vyavahAra nizrcayasApekSa joie. * " yogakriyAphalAkhyaM yacchrayate'vaJcakatrayam / sAdhUna triya pAMmapustakiyopamam // " zrI yAgardiSTasamuccaya //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcaya-vyavahArane paraspara sApekSa saMbaMdha 35 avaMcaka che, te phaLa paNa avaMcaka heya. paNa je paramArtha lakSyane durlakSa karI, tenA anusaMdhAna vinA vyavahAra roga-kriyA karavAmAM Ave, te paramArtha prAptirUpa avaMcaka phaLa na maLe, kAraNa ke paramArtha lakSya cUkI javAthI vaMcaka vega ne vaMcaka kriyAne lIdhe phaLa paNa vaMcaka heya. "nirmala sAdhu bhagati lahI....sakhI dekhaNa de! yega avaMcaka heya.... sakhI. kiriyA avaMcaka tima sahI..sakhI. phaLa avaMcaka joya.. re sakhI. " AnaMdaghanajI nizcayanA niraMtara lakSya vinAne vyavahAra "ekaDA vinAnA mIMDA" je ne "vara vinAnI jAna" jevuM che. kAraNa ke nizcaya vyavahArasApekSa joIe ne vyavahAra nizcayasApekSa joIe ema jinavacana che. mATe nizcayanirapekSa vyavahAra ekAMtavAdI hovAthI anekAMtI jinavacanathI viruddhapaNe- nirapekSapaNe varte che; ane "vacananirapekSa je vyavahAra che te to jUTho kahyo che, vacanasApekSa vyavahAra hoya te ja sAce vyavahAra che; vacananirapekSa vyavahAranuM phaLa saMsAra che" "vacananirapekSa vyavahAra jUThe kahyo, vacanasApekSa vyavahAra sAceka vacananirapekSavyavahAra saMsAra phaLa, sAMbhaLI AdarI kAMI rAce.... dhAra taravAranI sehalI, dahalI caudamA jinataNa caraNasevA.' - zrImAn AnaMdaghanajI nizcayanirapekSa vyavahAra mATe zAstramAM eTale sudhI kahyuM che ke "jema jema bahuzruta-ghaNuM zAstrane jANakAra hoya,
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana bahujanane saMmata hoya, ghaNA ziSyanizcayanirapekSa parivAsvALe hoya, paNa samayamAM vyavahAra khUThe je vinizcita na hAya-nizcayavaMta na hoya tema tema te siddhAMtane pratyenIka che-jinazAsanane vairI che." "je caraNa-karaNa pradhAna (kriyAkAMDamAM racyApacyA rahenArA) hoya, paNa svasamayaparasamayanA vyApArathI mukta haya, (svasamaya-parasamayanuM bhAna na hoya), te caraNa-karaNane nizcayazuddha sAra jANatA nathI." " baha jaha bahussuo sammao a sIsagaNasaMparivuDo a / avicchio bha samae taha saha siddhaMtapaDiNIo // * caraNakaraNappahAmA sasamavaparasamayamukavAkArA / caraNakaraNassa sAraM nicchayasuddhaM na khANaMti // " - zrI sammati takasUtra A uparathI samajI zakAze ke keIne pitAne nizcayanuM bhAna na hoya, chatAM huM bahuzruta chuM-Agamadhara chuM-ghaNuM sAne jANakAra mahAmaMDita , "mahArAja meTA vidvAna che," ema jaNa ghaNA leke mane sanmAne che huM lekasaMmata * "jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, bahu ziSya paravarIo; tima tiya jinazAsanane vayarI, je navi nizcaya darIo re. jinavinataDI avadhArekhaMDa khaMDa paMDita je have, te navi kahIye nANI; nizcita samaya lahe te nANuM, saMmatinI sahinANuM re. ...jinajI !" -zrI vijyajIkRta sADAtraNaso gAthAnuM stavana
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ nazcaya nirapekSa vyavahAra ja 37 chuM, huM ATalA badhA celA-celI muDIne AvaDA meTA ziSya parivAravALe chuM, ema phAke rAkhI mithyAbhimAna dharate hoya, te te jinazAsanane duzmana che, kAraNa ke jinazAsanane mukhya uddeza paramArtha tattvarUpa nizcayanI siddhi che, ne tenuM te tene bhAna nahiM hovAthI tenI nizrAe cAlanArA daSTirAgI Itara janene paNa te unmA dere che, jinanA mULa tattvamArgathI vimukha kare che, tenI jokhamadArI paNa te "guru" thaI paDelAne zire che; tethI A ajJAnI bhale gacchane dharaNuM thaI paDI pitAnI pAchaLa gADariyuM "TeLuM" calAvato heya, te paNa te jinazAsananA duzmananuM kAma sAre che. ane jene nizcayanuM bhAna nathI evA Atma-ajJAnIne vyavahAra paNa zuddha nathI hote, kAraNa ke jyAM Atmatatvane nizcaya nathI tyAM samyaggadarzana nathI; ane jyAM samyaggadarzana - " ajJAnI navi have mahAjana, je paNa calave ToLuM dharmadAsa gaNuM vacana vicArI, mana navi kIje bheLuM re. ...jinajI ! " ajJAnI nija Ide cAle, tasa nizrAye vihArI, ajJAnI je gacchane calave, te te anaMta saMsArI re. ..jinacha ! " -sADAtraNase gAthAnuM stavana tasvAgama jANuMga tyajI re, bahujanasaMmata jeha; mUDha haThI jana AdaryA re, suguru kahAve teha. *caMdrAnana jina. * -zrI devacaMdrajI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana nathI tyAM jJAna ajJAna che, ne cAritra paNa asamyaka hoI kucAritra che. vaLI A kriyAjaDa jamAM ghaNuM te gaccha-mata AdinI kalpanAne vyavahAra mAne che, ne ga7-kadAgraha sAcavavAmAM ja ItikartavyatA samaje che ! emAM ja dharma samAI gaye ema mAne che ! paNa te te asad vyavahAra che. samyagU darzana-jJAna-cAritranI jethI vRddhi thAya, puSTatA thAya te ja sAce vyavahAra che. have je zuSkajJAnI ja che teo ekAMta nizcayane pakaDe che, ne te paNa mAtra zabdamAM. teo nizcayanayanI kevaLa ka " dravya kriyAci jIvaDA re, bhAva dharma sacihana; upadezaka paNa tehavA re, zuM kare jIva navIna ? re caMdrAnana jina ! garacha kadAgraha sAcave re, mAne dhama prasiddha) AtamaguNa akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha. re caMdrAnana jina ! ANu sAdhya vinA kriyA re, leke mAnya re dharma, daMsaNa nANuM carittane re, mULa na jANe marma. re caMdAnana jina ! tatvarasika jana ceDalA re, bahule janasaMvAda, jANo cho jinarAjajI re, saghaLe eha viSAda. re caMdrAnana jina ! " -tattvaraMgI munivarya zrI devacaMdrajI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuSkajJAnI ane kriyAjaDa ane anadhikArI 39 vAtA kare che, paNa tenA bhAvane sparzItA nathI. vaLI teo paramArthanA sAdhaka vyavahAra sAdhanane cheADI de che ne svaccha de varte che. Ama teo jJAnadazA pAmyA nathI ne sAdhanadazA cheDI dIe che, eTale ubhayabhraSTa thAya che. yama, niyama, saMyama, tyAga, vairAgya, bhakti Adi sAdhanA paramA sAdhanAmAM upakArI che, tene te cheDI ghe che, ne tenAmAM tevI jJAnadazA teA AvI nathI eTale te bhavabhramaNa kare che. A prakAre vyavahAranirapekSa DAi, svaccha dapaNe zuSkajJAnInI vartanA hAya che. Ama kriyAjaDa jIvA vyavahAranA AgrahI thaI nizcayanirapekSa hAya che, tethI meAkSamArganA adhikArI che; ane zuSkajJAnI jIvA nizcayanA AgrahI haiAI vyavahAranirapekSa varga che, tethI teo paNa mAkSamArganA adhikArI ja che. AvA kriyAjaDa te zuSkajJAnI jIvAnuM vamAnamAM Ahulya jovAmAM Ave che, tethI meAkSamA nA ghaNA lepa thaI gayA jaNAya che, je dekhIne karuNA upaje evI paristhiti che. zuSkatAnI vyavahAra nirapekSaH kriyAjaDa nizcayanirapekSa 3. nizcaya-vyavahAranuM paraspara sApekSa svarUpa pathika--mahAtman ! nizcayanuM svarUpa kahevA kRpA karo. cAgirAja--he bhadre ! nizcaya eTale zuddha tattva, paramArtha. zuddha nayanI apekSAe je vastusvarUpa che te nizrcaya; traNe kALamAM je na phare evA nizcaLa siddhAMta te nizcaya. jema ke te e cAra, te game te dezamAM game te nizcayanuM svarUpa
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 Ana dhanajInu divya jinamAM na kALamAM kare nahi; tema cetana ne jaDa e traNe kALamAM bhinna vastu che, cetana te cetana chene jaDa te jaDa che. cetana palaTIne jaDa thAya nahIM ne jaDa palaTIne cetana thAya nahiM. A nizcala nizcayasiddhAMta che. A uparathI sArabhUta nizcaya te sa anya dehArdi paradravyathI bhinna evA zuddha caitanyamaya AtmasvarUpanuM bhAna thavuM, e che. huM eka, zud danajJAnamaya, sadA arUpI chu, paramANu mAtra pa paravastu mArI nathI.'- A saMkSepamAM nizcayanA sAra che, samayanA sAra che, siddhAMtanA sAra che. zuddha, buddha, Ana Mdadhana evA caitanyamUrtti+ AtmA ja mAtra Adeya che; bAkI bIjuM badhuM ya haiya che e dvAdazAMgIne sArabhUta nizcaya che. nizcayathI AtmA nathI deva, nathI manuSya, nathI tiya ca, nathI nArakI; nathI puruSa, nathI strI, nathI napusaka; nathI brAhmaNa, nathI vaizya, nathI kSatriya, nathI zu; nathI jaina, nathI vaiSNava, nathI bauddha, nathI islAmI; nathI zvetAMbara, nathI diga Mbara, nathI pItAMbara; nathI huDhio, nathI tA ke nathI anya koI. AtmA teA zuddha eka jJAyaka bhAva sivAya khIjI keAI vastu nathI. darzana-jJAna--cAritra paNa temAM ja aMtarbhAva pAme che. pudgalamaya pradezamAM ** ahamiko khalu suddho daMsaNaNANamaio sadAruvI / vi asthi majjha kicivi aNNaM paramANumitapi // ', -zrI samayasAra = * 66 uktaM jinairdvAdazamedamaGga, zrutaM tato bAhyamanantabhedam / tasminnupAdeyatayA cidAtmA, tataH paraM heyatayA'bhyadhAyi // zrI padmanadi p'viMtikA "9
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAranuM svarUpa ane tenI TheTha sudhI upayogitA 41 sthita AtamAM te parasamayajha che, ne darzana-jJAnacAritramAM sthita AmA te svasamaya che." A badhI saMpakSamAM nizcayavArtA che. pathika-girAja ! Ape thoDA zabdomAM nizcayanuM vizada ne suMdara svarUpa kahyuM. have vyavahAranuM svarUpa zravaNa karavA IcchuM chuM. Ape sAro vyavahAra ne jUThe vyavahAra kahyo, tenI paNa spaSTatA karavA kRpA kare. cogirAja-jijJAsu bhavya ! je nizcayanuM hamaNAM svarUpa kahyuM te nizcayarUpa sAdhya lakSyane siddha karavA mATe, eTale ke AtmavastunuM zuddha svarUpa vyavahAranuM svarUpa ane pragaTa karavA mATe je je sAdhana tenI TheTha sudhI upakArI thAya te vyavahAra che. bIja upayogitA zabdomAM kahIe te jyAM sudhI Atmavastu sAthe je anya saMyoga che-karmarUpa vastune saMbaMdha che, te sarvathA dUra na thAya tyAM lagI saMsAra che ne tyAM lagI vyavahAra che, eTale zuddha AtmasvabhAvanI jyAM sthiratA che evuM kevaLajJAna jyAM lagI na thAya tyAM lagI vyavahAranI AvazyakatA che, ane x " jIvo carittadaMsaNaNANaTThio taM hi sasamayaM jANa / punarjanmapaTTiya ra naLa varasamaya che " - zrI samayasAra "zuddhAtama anubhava sadA, te svasamayavilAsa re; paravaDI chAMhaDI jyAM paDe, te parasamaya nivAsa re... dharama parama aranAthane." -zrImAna AnaMdaghanajI
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana eTalA mATe ja zAstramAM bAramA guNasthAnakanA aMta paryata zrutajJAnanuM avalaMbana kahyuM che, temAM ghaNuM rahasya che. jema senuM SoDaza vaNikAvALuM zuddha suvarNa na thAya tyAM sudhI tene agnitApanI apekSA rahe che, paNa kheDaza vaNika prApta thayA pachI tenI apekSA rahetI nathI; tema jyAM sudhI AtmA nirmaLa karma rahita zuddha AtmasvabhAva pAmatuM nathI tyAM sudhI tene zuddha vyavahArarUpa agni-tApadvArA Atmazuddhi prApta karavAnI apekSA rahe che, paNa nirmaLa paramAtmadazAne pAmelA cagArUDha paramaSione tenI apekSA rahetI nathI. tevA puruSa kalpAtIta hoya che; paraMtu tevI parama dazA prApta thayA pU. pitAnI tevI dazA kalpI laI, je zithilAcArI, vachaMdavihArI jane zuddha vyavahAranuM avalaMbana choDI de che, teo mArgabhraSTa thAya che, eTaluM ja nahiM paNa adha:patane paNa pAme che, saMyamazreNIthI lathaDatA laDathaDatA pahele guNasthAnake paNa AvI paDe che. je paramArthane sAdhaka thAya te ja sadvya vahAra che, je paramArthane bAdhaka thAya te asadvyavahAra che. samasta $ "zuddha tattva nija saMpadA, jyAM lage pUrNa na thAya; tyAM lage jaga gurudevanA, evuM caraNa sadAya zrI RSabhAnana vaMdIe." -zrI devacaMdrajI * " suddho suddhAdeso NAyavvo paramabhAvadarisIhi / vArasA puna ve Tu ane kriyA mA "--zrI samayasAra " vyavaharaNanayaH syAdyadyapi prAkpadavyA-miha nihitapadAnAM haMta hastAvalaMbaH / tadapi paramamarthaM ciccamatkAramAtraM, paravirahitamaMtaH pazyatAM naiSa kiNcit||" -zrI amRtacaMdrAcAryajIkRta zrI samayasArakalaza
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAthane sAdhaka te ja sadvyavahAra jinavANa paNa paramArtha sAdhaka paramArthane sAdhaka vyavahAranA vivaraNarUpa che. eTale te ja sadvyavahAra paramArthamULa jinavacanasApekSa je vyavahAra che te sAro vyavahAra che, bAkI bIje badhe vacananirapekSa vyavahAra te jUThe vyavahAra che. keTalAka leke ga7-matanI je kalpanA che tene vyavahAra mAnI beThA che, vADAnA kadAgraha sAcavavAmAM ne poSavAmAM ja vyavahAranI paryApti mAnI beThA che, paraMtu te te asavyavahAra che, te te alaukika lekettara mArgane laukika karI mUkavA jevuM che, kAraNa ke jyAM bhagavAn jinezvarane parama udAra suvizAla tattvamAge ? kyAM kSudra matabhedanA nivAsasthAnarUpa saMkucita gacchabhedanA nAme cAlatA sAMkaDA cIlA ? te bannene meLa keI kALe thAya ema nathI. vartamAna kALamAM ghaNuM leke gaccha-kadAgraha ne potapotAnA "vADA" sAcavavAmAM zUrA-pUrA che, chatAM tattavanI meTI moTI vAto karatAM lAjatA nathI ! A paNa kALanI balihArI che ! "gacchanA bheda bahu nayana nihALatAM, tavanI vAta karatAM na lAje? udarabharaNAdinija kAja karatAM thakAM, mehanaDiyA kalikAla rAje. dhAra taravAranI sehalI, dahalI caudamA jinataNI caraNasevA." zrImAn AnaMdaghanajI. sAco vyavahAra te zuddha AtmArUpa sat vastune je sAdhya kare, tenA sAdhanamAM je nimittabhUta thaI upakArI thAya, te che. darzana-jJAna-cAritra e savyavahAra sAdhana AtmAnuM svarUpa che, eTale samyaga dazana-jJAna-cAritranI jethI vRddhi,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana thAya, puSTi thAya, nirmaLatA thAya, te sarva sAdhana sadyavahArarUpa che. jema ke arthane athI puruSa prathama te rAjAne jANe, sadahe ne pachI prayatnathI anucare tema mokSane athI-sumukSu AtmAthI jIva-rAjAne (AtmAne) jANe, sahe ne prayatnathI anucare." zuddha AtmAnuM jJAna thavAmAM, darzana thavAmAM ne anucaraNa thavAmAM je jedravya-bhAva sAdhana upakArI thAya, tenuM tenuM avalaMbana AtmAthI avazya grahaNa kare. temAM paNa dravya sAdhana, bhAvanI utpattimAM nimittabhUta thavAnA kAraNe upakArI thAya che, ne tema thAya te ja tenI saphaLatA che. nahiM te bhAva vinA ke bhAvanA lakSa vinA dravya sAdhana anaMtavAra karyA kare te paNa kAMI phaLa Ave nahi; bhAva vinA badhuM ya lUkhuM che; dravya kheDuM che, bhAva prANa che. Ama sarvatra bhAvanI mukhyatA che. dAna, zIla, tapa ne bhAva e caturvidha dharmanI ArAdhanA paNa savyavahAranA aMgabhUta che. TUMkAmAM, zubhecchAthI mAMDIne * " jaha NAma ko vi puriso rAyANa jANiUNa saddahadi / to taM aNucaradi puNo atyatyoo payatteNa // evaM hi jIvarAyA NAyavvo taha va saddahedavyo / aNucaridavyo ya puNo so ceva du mokkhakAmeNa // dasaNaNANacaritANi sevidavvANi sAhuNA Nicca / tANi puNa jANa tiSNivi appANaM ceva Nicchayado // " -zrI samayasAra + "nAma dharma he ThavaNa dharma tathA, dravya kSetra tima kAla; bhAvadharmanA he hetupaNe bhalA, bhAva vinA sahu Ala. svAmI svayaMprabhane jAuM bhAmaNe." -zrI devacaMdrajI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadvyavahAra sAdhanaH deva-guru-dharmanI zuddhi zelezIkaraNa payatanI samasta bhUmikAo, ne sAmAnya sadAcArathI mAMDIne yama-niyamAdi aSTAMga yeganI sAdhanAo ItyAdi sarva saMsAdhana A vyavahAramAM samAya che. devatattva, gurutatva ne dharmatattvanI zuddhi e sadvyavahAranA mukhya sAdhanabhUta che, ne te zuddhine AdhAra paNa zuddha zradAna para che. sadaiva, sadguru ne saddharmanuM yathArtha svarUpa jANyA vinA zraddhAne zuddha kema hoya ? ne zraddhAne zuddha na hoya te deva-guru-dharmanI zuddhi paNa kahe kema rahe ? tevA zuddha zraddhAna vinA je kAMI kriyA karavAmAM Ave te te chAra para liMpaNa" jevI niSphaLa thaI paDe. deva guru dharmanI zuddhi kahe kima rahe? kima rahe-zuddha zraddhA na ANe, zuddha zraddhAna viNa jeha kiriyA karI, chAra para lipaNe te jANe dhAra taravAranI hatI." zrI. AnaMdaghanajI khedanI vArtA che ke-vartamAnamAM ghaNA ane A devaguru-dharmanI yathArtha zraddhA nathI -zraddhA te dUra rahI, samajaNa paNa nathI, tethI temanI kriyA paNa chAra para liMpaNuM"jevI - prAye thaI paDI che. 4. "deva-guru-dharmanI zuddhi kaha kima rahe ?' pathika -mahAtmana ! te kevI rIte ? tenI samajaNa paDe. tanuM tattva darzAvatI ApanI mArmika tattvavArtA sAMbhaLatAM tRpti thatI nathI, Aje mArA karNane utsava prApta.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana thaye chechatAM ApanA marmavedhaka vacanAmRtanuM pAna karavAnI pipAsA vadhatI jAya che. * girAja-he bhadra ! je lekettara vItarAga deva che tene leke laukika bhAvathI bhaje che! je vItarAga devanI zAMta mudrA paNa dekhatAM ja sAmA mANasane je lekettara deva namuM samabhAva prere che-ThArI de che, tevI ' lokikathI!" nirdoSa mudrAne paNa leke dekhAdekhIthI atizaya bAhya ThaThAre karI, parama bhAvavAhI mULa sahaja svarUpa kaLavuM kaThina thaI paDe evI karI mUke che! samavasaraNa, prAtihArya Adi bAhya mahimA e ja mAtra jANe jinazvaranuM svarUpa che ema prAye bAhyadaSTi ja samaje che, paNa eTaluM jANatA nathI ke A mahimA te iMdrajAlIA paNa karI dekhADe prabhune khare mahimA te temanA aMtaraMga zuddha AtmasvarUpane che, vItarAgatAne che, tene temane lakSa nathI. jema deva-devInI mAnatA kare che tema ke vItarAganI paNa mAnatA kare che, ne saMsArathI para evA te leottara devanI pAsethI paNa sAMsArika-laukika phalanI apekSA rAkhe che! paNa nija svarUpane prApta thayelA jina bhagavaMtanI zuddha bhAvabhaktithI nija svarUpanI prAptine lakSa rAkhavAnI - "vAmanamIyAnAmavitAH | ... mAyAviSvapi dRzyante nAtastvamasi no mahAn // " -zrI samaMtabhadrAcArya vizeSa mATe juo zrIyazavijyajIta dvAtrizata dvAazikAntagata jina mahattva dvAtrizikA - " je lekera deva namuM laukikathI." -zrI devacaMdrajI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 'AtamajJAnI zrama kahAve bIjA te dravyali'gI re' 47 te darakAra karatA nathI ! * aDhAra dUSaNathI rahita evA manavizrAmI vItarAga devanuM yathArtha svarUpa pArakhIne je jinavaranA guNa gAya che, te dInabaMdhunI mahera najarathI AnaMdaghana pada pAme che," e ni:sa Mdeha vArtA che, paNa bahu alpa janeA ja tenu cArtha svarUpa samaje che. " Iduvidha parakhI mana vizarAmI, jitavara guNa je gAve re; dInama nI mahera najarathI, AnaMdadhana padma pAve re. sevaka kima avagaNiye, hA malTijina !" zrI AnaMdaghanajI vaLI bAhya tyAgI--sAdhuveSadhArI, paNa AtmajJAnathI rahita evAone tee guru karIne thApe che; athavA te A : amArA ' kula saMpradAyanA che ema jANI te pratye gurupaNAnuM mamatva rAkhe che. Ama te rUDhibaddha janA potAnA kula saMpradAyanA vyaligI sAdhuveSadhArIone guru mAne che; paNa sAdhu-zramaNa gurutA sAcA svarUpane jANatA nathI. je AtmajJAnI, bhAvayAgI, bhAvasAdhu, bhAvAcAya hAya, sAcA sAdhupaNAnA--zAstrokta nirtha thapaNAnA sadguNathI zelatA hAya, AcAya paNAnA lakSaNadhI virAjatA hAya, te ja sAcA ( AtamajJAnI zramaN kahAve, bIjA tA drAla'gI re ' x bAlaH pazyati liGga N, madhyama buddhirvicArayati vRttam / AgamatattvaM tu budhaH, parIkSate sarvayatnena // ** bAhyaM liGgamasAraM, tatpratibaddhA na dharmaniSpattiH / dhArayati kAryavazato, yasmAcca viDambako'pyetat // "> --zrI haribhakRita peAzaka 1, 2-4
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana sAdhu-zramaNa che, te ja sAcA sadguru che, ema zAstramAM spaSTa kahyuM che. jeNe kaSAyamaMDanarUSa aMtaranI muMDa muMDAvI hoya te ja sAcA bhAvamuni che, chatAM bAla leke te sAdhunA kapaDA paheryA, veSapalaTa karyo, dravyaliMga dhAraNa karyuM eTale guru banI gayA ema mAne che. paNa teone khabara nathI ke-jenAmAM zuddha AtmajJAna haya, je samakitI-samyagadarzanI hAya, je Agamadhara, saMpradAyIne avaMcaka hoya, je saMvarasAra (saMvarapradhAna) 'kiyAnA karanArA heya, zuddha AtmAnubhavI hAya," te ja guru che, te ja muni che, te ja zramaNa che. "AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA te dravyaliMgI re, vastugate je vastu prakAze, AnaMdaghana mata saMgI re, vAsupUjya jina !" Agamadhara guru samaktiI, kiriyA saMvara sAra re; saMpradAyI avaMcaka sadA, zaci anubhava AdhAra re. : zAMti jina! eka muja vinati."-zrI AnaMdaghanajI * "rAvAhika hadiyuddha mAvajIpu taiyAra ja vividhutkrAiviroSata"--zrI cagadaSTisamuccaya ja "kArasiddha bhAtinake, jine aMtaramuMDa muMDrAya lIyA re." --zrI cidAnaMdajI (AthI ulaTuM)- ja nija gaNu saMce mana navi paMce, graMtha bhaNI jana vaMce; luMce keza na muMge mAyA, te vrata na rahe paMce. yoga graMthanA bhAva na jANe, jANe to na prakAze; phegaTa meTAI mana rAkhe, tasa guNa dare nAze. " "papariNati pitAnI mAne, varate AratadhyAne; baMdha mekSa kAraNa na pIchAne, te pahile guNaThANe." ' . -ii vijayachA sADAtraNa gAthAnuM stavana
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruguNahIna dravyaliMgI 'guru' krama bhArathI guru'manI khUDe 49 hajArA dravyaliMgIonI jamAta ekaThI thatAM pazu je janakalyANu ke zAsanaudyota nathI karI zakatI, te eka sAcA Adarza bhAvanigratha sahaja svabhAve karI zake che, jema eka ja sUrya ke caMdra vizvamAM prakAza relAvI zake che, hajAro TamaTamatA tArAo ekatrapaNe paNa tema karI zakatA nathI. AkI tA je yathAta guruguNarUpa tathArUpa ceAgyatA vinA 'guru' manI bese che ne ziSyAdinA vinayane geralAbha lye che, te mahAmahanIya karmanA bhArathI 'guru' (bhAre) khanI bhavasAgaramAM bUDI jAya che, paNa te acArAne paramArthanuM bhAna nathI eTale tema kare emAM zuM Azcarya che ? tenA karatAM te jaganA celA thavuM sAruM 66 jagata guru merA, meM jagatakA cerA; miTa gayA vADhavivAdyakA DerA."--zrI Ana daghanajI mAtra khAdgha dravya kriyAkAMDane athavA gacchanA kadAgraha sAcavavAne lAke dharma mAne che, paNa niSkaSAyatArUpa sAcA Atmadharma ArAdhatA nathI ! " dharama dharama karatA sahu jaga fi, dharma na jANe hA mama ....jinesara ! dhama jinesara gAu ragaNuM."--zrI AnaMdaghanajI " eka kahe sAdhIe vividha kiriyA karI, phUla anekAMta leAcana na dekhe; la anekAMta kiriyA karI ApaDA, DavaDe cAra gatimAMhi lekhe. "- zrI AnadaghanajI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu divya jinamArga darzana 6 temAM paNa kAI DhAkA tA peAtAnA avaguNu *DhAMkavA khAtara, leAkArAdhana khAtara ke dhArmikamAM khapavA khAtara, uparachallI DALaghAlu dAMbhika dravya dharma na jANe ho ma'kriyA mAtra kare che ne pAte dhama kare che ema jagane rUDuM dekhADavA prayatna kare che, paNa tevA lAkapaktimAM vartatA lAkAthI dharma lAkhA gAu dUra che. vaLI kArya dRSTirAganI puSTine samakita mAnI besI gaurava anubhave che, paNa nija svarUpane jANatA nathI,tevA janA paNa dharmAMthI dUra che. sAceA dhama tA Atmadhama che. ' vastulahAvo dhammo ' / vastunA svabhAva te dharma, AtmavastunA svabhAva te AtmadhamAM. te Atmadharmane je sAdhya kare te ja vAstavika dharma che. samyagdarzana-samyagajJAnasamyakUcAritra te dharma nAM sAdhana che A mULabhUta vastudhanA svarUpnuM leAkAne bhAna nathI. 50 Ama eene devaguru dharmanI paNa sAcI oLakhANa nathI-samajaNu nathI, te zraddhA te kayAMthI DeAya ? ne sAcI zraddhA vinA ee je kAMI dhama ne nAme oLakhAtI kriyA karatA hAya, te paNa chAra para lipaNA' jevI paramAthI niratha ka hAya emAM navAI zuM ? ' *" avaguNu DhAMkaNu kAja, karUM' jinamata kriyA; IMDuM na avaguNu cAla, anAdinI je priyA ! 9 guccha dAgraha sAcave re, mAne dhama prasiddha; Atama guNu akaSAyatA re, dharma'na jANe zuddha...cadrAnana jina !" zrI devaca'dra
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ satranuM rahasya mATe eo prAye mokSamArganA thathata mULa sUtrane ja bhUlI gayA hAI vA yathArtha nahiM samajatA hoI, utsutra bhASaNa ne utsutra AcaraNa ja karI rahyA che. ane e usUtra bhASaNa- AcaraNa jevuM bIjuM pApa zuM che ? sUtra je jagamAM bIje dharma zuM che? sUtra anusAra je bhavika kriyA kare che tenuM cAritra zuddha che. "pApa nahiM keI usUtra bhASaNa jise, dharma naMDuiM koI jaga sUtra sarikhe; sUtra anusAra je bhavika kiriyA kare, tehane zuddha cAritra pari...dhAra taravAranI" zrI AnaMdaghanajI 5. sUtra-utsatranuM rahasya pathika-mahAtmana ! e kevI rIte ? sUtra ne utsava zuM te samajAvavA kRpA karo girAja-jijJAsu bhavya ! sUtra eTale Ama vacana, Ama puruSanuM subhASita saMkSipta chatAM saMpUrNa evuM vacana te sUtra. jema ke puruSanI chabI enA sUratuM rahasya dehapramANa maTI paNa hoya ne | mudrikAmAM samAya eTalI nAnI paNa hoya, chatAM te nAnI pratikRti paNa te puruSanI saMpUrNa AkRtine khyAla Ape che, tema sUtra paNa saMkSiptapaNe thoDA zabdomAM kahyA chatAM, tattvane saMpUrNa khyAla Ape che. AvuM
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ para AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana arthagaMbhIra rahasyapUrNa sUtrAtmaka vacana te sahuruSanI kathanapaddhatinI adbhuta camatkRti che. athavA sUtra eTale do. dera hAthamAM hoya tyAM sudhI pataMga game teTale UMce caDhAvI zakAya, paNa dera hAthamAMthI chUTI jatAM pataMga tarata paDI jAya che tema sUtra hAthamAM rAkhatAM-anusaratAM tatvajJAnanI pataMga game teTale caDhAvI zakAya, paNa sUtra choDI detAM te nirAdhArapaNe zIdhra paDI jAya che. athavA to sUtrane-derAne nAnakaDo da viMTADavAmAM AvyuM hoya te te muThThImAM samAI jAya, paNa te je ukelavAmAM Ave te tene vistAra gAunA gAu jeTalo thAya tema nhAnakaDuM sUtravacana cheDA zabdomAM kahevAmAM AvyuM hoya, paNa tenuM kokaDuM je ukelavAmAM Ave te tene vistAra graMthanA graMtha bharAya teTaluM thAya. jemake AhatI muSTi-"rAgadveSathI baMdha che ne saMvarathI mekSa che", "upazama viveka ne saMvara" athavA eka sUtramAM-derAmAM maNakA parovyA hoya te hAra bane, paNa eka sUtra vinA hAra na bane; tema vacanarUpa maNakA eka sUtramAM anuviddhaparovAyelA hoya te tatvajJAnarUpa hAra bane, paNa eka sUtramAM nahiM parovAyelA-ananuviddha vizRMkhalA vacanane tatvarUpa hAra na bane. athavA vividha sugaMdhI pupe eka sUtrathI-derAthI guMthavAmAM AvatAM eka suMdara puSpamALA bane, tema vividha subhASita vacana-pu eka sUtrathI guMthavAmAM AvatAM eka suMdara tattvamALA bane. A badhA skUla dRSTAMta che, paNa te sUtra" zabdamAM ghaNuM rahasya che ema sUcave che. samasta jinavacana ekasUtrarUpa che, ekavAkyatA dharAve che, eka ja artha pratye laI jAya che. be-traNa dAkhalA laIe--
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnakriyAlyAM mokSa' e sUtrane paramArtha 53 vacananajAni nAmaH | '--samyaga darzana, jJAna, cAritra e mokSamArga che. A sUtra keTaluM badhuM arthagaMbhIra che ? e mULabhUta vacananA vistArarUpa AkhuM jinazAsana che. "vatthara pa '-vastune svabhAva te dharma. Atmavastune svabhAva te Atmadharma. A AtmasvabhAva paNa je sAdhanathI pragaTa thAya te paNa dharma. ane e sAdhana paNa mukhyapaNe samyaggadarzana-jJAna-cAritra ja che. Ama A dharmanI vyAkhyA paNa keTalI badhI vyApaka ne sarvagrAhI che? "naciMAM mauH '--jJAna ne kriyAthI mekSa che, e sUtra paNa eTaluM ja arthagaMbhIra rahasyapUrNa che, paNa te ukelatAM AvaDavuM joIe keTalAka loka jJAna A sUtra uccAre che, paNa jJAna zuM e sUtrane paramArtha ne kriyA zuM? tenuM temane vAstavika bhAna nathI hotuM. devanA ATalA bheda, narakanA ATalA pAthaDA, ityAdi gajAlamAM ja mAtra teo jJAnanI paryApti mAne che, ne bAhA dravya kriyAmAM ja- zarIrAdinI ceSTAmAM ja kriyAnI pUrNatA mAne che. paNa dravyazrutajJAnanA AlaMbanathI paNa bhAvazrutajJAna eTale ke zuddha AtmajJAna prApta thAya te ja vAstavika jJAna che; ne dravya kiyAnuM AlaMbana laIne paNa aMtarumAM bhAva-dIpaka pragaTAva, aMtarAtmAmAM bhAvakriyA sAdhavI, zuddha AtmAnuM anusaraNa karavuM te ja vAstavika kriyA vA cAritra che. AvA zuddha AtmajJAna
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 na daghanajInu divya jinamArgadarzana " ne zuddha AtmacAritranA jyAre *sumeLa prApta thAya tyAre ja mekSanI prApti thAya emAM kAI vAda nathI. khADI teoN zAstramAM spaSTa zabdomAM kahyuM che ke-- jo nava pU sudhI bhaNyA hAya, paNa jIvane jANyA na hoya, te te sa ajJAna che.' kAraNa ke te dravyazrutajJAna tene bhAvathatarUpe-zuddha AtmajJAnarUpe pariNamyuM nathI. UlaTuM te te anadhikArI jIvane mithyAbhimAnanuM kAraNa paNa thaI paDavAnA saMbhava che ke--ahA ! huM ATaluM badhuM zruta jAgu chuM, huM sakala AgamanA rahasyavettA chuM, huM zrutadhara-Agamadhara chuM, huM zAstranuM kevuM vyAkhyAna karI zakuM chuM ! leke mane kevA vaktA zizamaNi mAne che! evA mithyAbhimAnathI te phUlIne phALake bane che, ne * echuM pAtra na adhikuM bhaNyA tenA jevuM thAya che. upamiti bhavaprapaMcA kathAmAM varNa veluM si MhasUrinuM dRSTAMta atre kharAbara lAgu paDe che. paNa te bicArAne khakhara nathI ke * agni+ zastra ke vyAlanI jema zramaNapaNuM dugRhIta heya-barAbara na graMhyuM ''' b ' * phalaM jJAnakriyAyoge sarvamevopapadyate / tayorapi ca tadabhAvaparamArthena nAnyathA // 99 ---zrI haribhadrasUriSkRta zAstravArtA samuccaya 16 + ata eva ca zastrAgnivyAladurprahasannibhaH / zrAmaNyadurbraho svataH zAstra unako mahAtmabhiH // graiveyakAptirathyevaM nAtaH zlAdhyA sunItitaH / yathA'nyAyArjitA saMpadvipAka vissatvataH // 25" --zrI haribhadrAcA praNIta zrI biMdu
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanuM prAdhAnya ane dravyanu yathAyogya sthAna 55 ? hAya-UlaTu pakDayuM hoya, to te ana thakAraka thaI paDe che. * ema teAtra abhaLye paNa tevu dravyazrutajJAna prApta karI zake che, paNa bhAvazrutajJAna pAmavAne kadI yAgya heAtA nathI, tethI ja te abhanya rahe che, kI paNa mekSa pAmavAne ceAgya hAtA nathI. sArAMza e che ke-jJAna zabdathI bhAvazratajJAna athavA zuddha AtmajJAna, kriyA zabdathI bhAvacAritra athavA zuddha AtmacAritra vivakSita che. evA jJAna--kriyAnA meLa maLe tyAre ja mekSa maLe e nizcaya che. khAkI kriyA eTale dravya kriyA ja evA artha jo karIe, te ana takALathI A jIva evI teA anaMta kriyAe karatA AvyA che. teNe aneka vAra sAdhune veSa paheryAM haze, aneka vAra dravya dIkSA lIdhI heze, aneka vAra AcArya thaI pATa zebhAvI haze, aneka vAra vyAkhyAnA ApI vyAkhyAnazALAe gajAvI haze. chatAM yANu nathI thayu tenu N zuM kAraNa ? kAraNa eTaluM ja ke te bhAva para na hAtA AvyA ' casmAt kriyAH pratiti na mAvAnyAH' bhAvazUnya kriyA phaLavatI thatI nathI. paNa A uparathI ema samajava'nuM tathI ke dravya jJAna ke dravya kriyA niSiddha che, dravya jJAna ne dravya kriyA tA avazyameva ArAdhavA ceAgya che, parama upakArI che, bhAva para caDhavA mATe prakhaLa AlakhanabhUta che; paNa tenuM Alekhana laIne paNa bhAva para bhAvanu prAdhAnya ane bhAva para caDhavA mATe dravyanuM paNa yathAyAgya sthAna x '' muyai paryADamabhavvo suhuvi ajjhAiUNa satthANi / guDadurddhapi pibaMtA Na paNNayA NibvisA huMti // " - -zrI samayasAra
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana ArUDha thavAne niraMtara lakSa rAkhavAmAM Ave te ja tenI saphaLatA che kevaLa zuddha buddhithI kathavAmAM AvatuM mAruM A samasta kathana sApekSa che-ekAMtika nathI, e lakSamAM rAkhaje. Ama A traNe sUtranI ekavAkyatA che; e ja prakAre samasta jinavacana ekasUtrarUpa che, kAraNa ke tene ISTa uddeza eka ja che ke-zuddha AtmatatvanI utsava bhASaNa AcaraNa siddhi karavI ane A ISTa uddezane | durlakSa karI, ekasUtrarUpa jinavacanathI viruddha je bhASaNa ke AcaraNa karavuM, te utsutra bhASaNa ke AcaraNa che. A je badhuM saMkSepamAM sArabhUta kahyuM tene zAMtithI samAja paratve vicAra karatAM tane meM je AgaLa kahyuM hatuM tenI khAtrI thaze ke - "carama nayaNu karI mAraga jovatAM re, bhUlyo sayala saMsAra......... paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re. " kharekhara ! vartamAna samAjanI khedajanaka-dayAjanaka paristhiti nihALatAM mArA e aMtaregAra nIkaLI paDyA hatA. jijJAsu pathika-gIrAja! tyAre mArganuM darzana kevI rIte thAya? kevA nayanathI thAya? te darzAvavA kRpA kare cegirAja-je nayane karI mArga dekhAya che te divya nayana che. "jiNe nayaNe karI mAraga joIe re, nayaNu te divya vicAra..." paMthaDe nihALuM re, jijJAsu-girAja! te divya nayana zuM? ne te kema prApta thAya? mane tevuM divya nayana prApta karavAnI tIvra IrachA che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja aMge niSkAraNa karuNAthI yAgirAjanA karuNa pAkAra 57 cAgirAja--ahA jijJAsu ! tArI jijJAsAnA atirekamAM madhyAhna thayA tenu paNa tane bhAna nathI rahyu kharekhara ! sanmAnA jijJAsumAM AvI ja utkaTa jijJAsA joie. tevI prazasta jijJAsAthI ahA ! bhavya! tAre yeAgamA mAM praveza thai cUkayA che paNa bahu moDuM thayu heAvAthI hamaNA tuM jA, ane AvatI kAle prAta:kALe taLeTInA devAlayanI pArzvabhUmimAM mane maLaje. tyAre huM tArI jijJAsAne vistArathI sa tASIza. pathika--jevI ApanI AjJA, (banne pAtapAtAnI dizAmAM jAya che) pathika cAgIrAja pAsethI chUTA paDIne peAtAnA nivAsasthAne Avyo. yAgarAjanI vedhaka amRta vANI haju tenA kAnamAM guMjI rahI hatI ane tenA arthanuM tenA hRdayamAM mathana cAlI rahyuM hatu AvI apUrva tattvavAr teNe pUrve kadI sAMbhaLI nahatI. cAgirAjanA zrImukhe te zravaNu dhrAnu ahebhAgya prApta thayuM tethI te peAtAnI parama dhatA mAnatA hatA. huM A tIrthasthaLe AvI caDayA e kha sArUM thayuM. mArI A tIrthayAtrA bahu phaLavatI thaI. na tA AvA satpuruSa-virala saMtanA darzana-samAgamanA lA kayAMthI maLata ? A kAI pUrva puNyaneA aMkura phUTI niyA, tethI akasmAt A ja gama tIrtha svarUpa mahAtmA cejanA mane ahIM bheTe thai gayA. AvA ramatArAma, ava, sAcA nigraMtha munIzvaranA 'joga' anave kharekhara samAja aMge niSkAraNa karuNAthI yAgirAjane kaNa pAkAra
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana devane paNa durlabha che ema te ciMtavate hate. girAje kahelI pratyeka tatvavArtA tenA hRdayamAM sacoTa lAgI hatIpratIta thaI hatI temaNe mArga saMbaMdhI uThAvele karuNa pikAra tenA sahRdaya hRdayane karuNabhAvathI Addha karI levI rahyo hato, kAraNa ke kuzala sarvedyanI mAphaka samAjanI nADa barAbara pArakhI, A sAcA sAdhupuruSe tenA raMganuM sAcuM nidAna karI, tenA nivAraNane sAce ne sATa upAya batAvyo che, ema tene aMtarAtmA sAkSI pUrata hate. kavacita temane mIThA ThapakArUpa puNyabakepa uThI AvatuM hatuM, te paNa temanI jinazAsana pratyenI aMtarUdAjhavALI parama bhakti sUcavate hAI prazasta bhavya bhAsate hate. haju paNa tene eka zaMkA rahI hatI. carmacakSuthI mArga joI rahele samasta saMsAra bhUla khAI gaye che e vAta te tene samajAI, paNa je nayane karI mArga joIe, te te divya nayana che, ema je girAje kahyuM, temAM divya nayana te zuM? tene ene haju samajaNa paDatI nahotI. te divya nayana zuM che devatAI cakSu haze ? ke keI adbhuta jAduI zaktivA dRSTi haze ? ke keI ajaba najarabaMdhIne camatkAra haze? ke bIjuM kAMI haze ? e haju tene samajAtuM nahotuM. 7 girAja pAsethI prAta:kALe tenuM yathAye gya samAdhAna nI jaze ema tene khAtrI hatI. eTale bahu vikalpa karyAthI ? ema ciMtavata ciMtavane te zayana karI gaye.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazya trIjI divya yogadaSTi nayanathI divya jinamArga darzana pachI prAta:kALe vahelA UThI, prAtaHvidhithI paravArI teNe girirAjanI taLeTI bhaNI pagalA mAMDayA ne anukrame tyAM pahoMce. tyAM devAlayamAM prabhune praNAma karI, te tenI pazcAta bhUmikAmAM praviSTa thayo. tyAM suMdara AmravATikA hatI. UMcA AmravRkSe philabhArathI lacI rahyA hatA keyala madhura svare TahukA karI rahI hatI sugaMdhI puSpamenI saurabhathI vAtAvaraNa maghamathI rahyuM hatuM ne tenAthI AkarSAIne bhamarA guMjArava karI rahyA hatA. "ruDe mAsa vasaMta phaLI vanarAjI re, rAyaNa ne sahakAra...vAlA ketakI jaIne mAlatI re, bhramara kare guMjAra...vAlA. " --paMcakalyANaka pUjA haturAja vasaMtane jANe atra avatAra thayuM hatuM prakRti jANe AnaMdathI praphula banI nRtya karI rahI hatI ! AvA suramya sthaLamAM teNe AjubAju najara karI, paNa girAja dekhAyA nahiM eTale e eka zilAtala para beThe ne girAjanI pratIkSA karavA lAgyA.. tyAM thoDI vAra pachI devAlayanI dizAmAMthI suMdara karNamadhura dhavani tene saMbhaLAve. tenI halaka uparathI teNe girAjane spaSTa avAja oLakhe, eTale te ekacitta sAMbhaLavA lAge
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana carama nayana karI mAraga jevAte re, bhUlyo sayala saMsAra; jiNe nayaNe karI mAraga joIe, nayana te divya vicAra. paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re. puruSa paraMparA anubhava jevatAM re, aMdhaaMdha palAya; vastu vicAre re je AgAme karI re, caraNa dharaNuM nahi ThAya paMthaDe kALalabdhi lahI paMtha nihALI re, e AzA avalaMba e jana jIve re jinajI jANajo re, AnaMdaghana mata aMba paDe." A paMktio girAje eTalA badhA sahaja bhAvAvezathI punaHpunaH lalakArIne eTaluM badhuM bhaktipUra vahAvyuM ke tene A pAvana pravAha jene jene spaSNe te apUrva, bhakti tanmayatA sarva apUrva bhaktirasamAM taNAva : lAgyA. te pathikane aMtarAtmA paNa te parama bhaktinirbha2 stavana sAMbhaLI atyaMta ullasita thaye, tenA bhAva rAmAMca khaDA thayA, AnaMdAzra jharavA lAgyA ane te bhakti taraMgiNamAM nimajjana karavA lAgyuM. ane temAM eTale badhe tanmaya thaI gayo ke te AjubAjunuM bhAna paNa bhUlI . pachI thoDI vAre jyAre girAja pite
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghadaSTi te carama nayana': yogadaSTi te "divya nayana 61 pAse AvIne "aho ! bhavya ! tuM vahele vahelo AvI gaye che ke?' ema mIThA avAje bolyA tyAre tene khabara paDI ke girAja te AvI gayA che. eTale saMbhramathI te ekadama UbhuM thaye ne vinayathI namaskAra karI bemahAtman ! kSamA karaje ! Apa AvyA che enI mane khabara nahiM. huM to Ape vahAvelA parama adbhuta bhaktirasane AsvAda laI rahyo hato ane enI khumArI eTalI badhI caDhI hatI ke mane ApanA AgamananI paNa khabara na paDI! cegirAja-he bhadra! emAM kSamA karavA jevuM che zuM? A tArI ceSTA to khuzI thavA jevI che, ameda pAmavA jevI che A dekhI mAruM citta atyaMta prasanna thayuM che, kAraNa ke je bhaktimAM AhAra Adi sarva saMjJA bhUlAI jAya te ja saMzuddha bhakti che, ane te ja avaMdhya yugabIja che ema yegAcArya bhagavAn haribhadrasUrie kahyuM che. AvI bhagavadbhaktinI prApti thavI e caramAvartanuM lakSaNa che. jene chelle bhava-phere hoya tene AvI paramAnaMda pada ApanArI bhakti pragaTe. mATe he bhavya! kheda na kara, paNa ameda pAma. 1. oghadRSTi te "carama nayana: yogadaSTi te "divya nayana ema kahI girAja zilApaTa pramAIne te upara birAjyA, ne pathikane paNa besavAne saMjJA karI, eTale te
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu drivya jinamArgadarzana paNa nIce zuddha bhUmi para vinayathI beThA. pachI kSaNavAra mauna rahI te melye yagirAja ! ApanI AgalA dinanI tattvavArtA ApanA zrImukhe huM zravaNa karavAne utkaMThita chuM, paNa te pUrve eka zaMkAnuM samAdhAna sAMbhaLavA IcchuM chuM. Ape 'carama nayana' ane ' divya nayana'ema kahyuM temAM ' divya nayana ' eTale Apa zuM kahevA mAgeA che ? tenI jarA spaSTatA karavA kRpA kare. n AdhaSTinuM dRSTAMta cegirAja--jijJAsu bhavya ! ca cakSu eTale khAdyaSTi divya nayana eTale AMtaradRSTi, athavA khIjA zabdomAM kahIe tA cama cakSu eTale eSTi ne divyacakSu eTale cegaSTi. A samajavA mATe sthUla dRSTAMta laIe:koi eka amuka dRzya che te meghalI rAte ghaNuM jhAMkhu dekhAya, tenA karatAM meghalA divase vadhAre spaSTa dekhAya ne tenA karatAM vaLI megha vinAnA divase ghaNu vadhAre spaSTa dekhAya. temAM paNa jonArA draSTA jo khALaka hoya athavA pukhta umaranA hAya te tenA jovA jovAmAM paNa taphAvata paDe. te draSTA vaLI grahagrasta hoya athavA na hAya, teA tenA dekhavAmAM phera Ave; tema ja tenI dRSTi ADA sUkSmadarzaka kAca dharmAM hAya te tenA darzInamAM bheda paDe. Ama eka ja dRzyamAM khAdya upAdhine lIdhe dRSTinA bheda paDe che. A AghadRSTinuM dRSTAMta che. ane cegaSTi eTale samyagdaSTi, yAgIpuruSanI dRSTi. samyagdarzanane pAmelA bhinnagraMthivALA sthirA vagere dRSTimAM vatA sAkSAt draSTA cAgijananI dRSTi te ceAgaSTi.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASTi ane yAganiA taphAvata 63 pathika--mahAtman ! A eghaTiSTa ne cegaSTinuM svarUpa lakSaNa zuM ? mannenA spaSTa taphAvata ze ? ceAgirAja AghaSTi eTale sAmAnya prAkRta jananI- prAkRta janapravAhanI dRSTi, leAkapravAhapatita dRSTi, gADarIA pravAha jevI gatAnugatika dRSTi. AvI AghaSTivALA leAkeA pAtapeAtAnA darzananA AgrahI hai.ya che ne paraspara vivAda kare che, tathA mAruM darzana ja sAcuM che ne bIjAnu khATu' che ema sAbita karavA mathe che. paNa samyag cagadRSTine pAmI jeNe samyag Atmadarzana karyuM che--AtmasAkSAtkAra karyAM che, evA draSTA cegIpuruSAne teA potapotAnA mata darzananA bilakula Agraha hAtA nathI, kAraNa ke te vizAla dRSTivALA satpuruSAne nayanA thAyeAgya vibhAganuM kharAkhara bhAna hoya che, eTale sApekSapaNe vastutattvanuM nirIkSaNu karatA rahI te mahAnubhAvA madhyasthabhAva rAkhe che, niSpakSapAtI rahe che. A niSpakSa nirAgrahI vilAe zuddha edhane pAmelA hAI parama gaMbhIra, udAra AzayavALA hAya che, ne maitrI Adi bhAvanAothI bhAvitAtmA hAya che. eTale emane mana Akhu jagat peAtAnuM ja che, peAtAnA kuTuMba jevuM ja che, ethI karIne mArA-tArApaNAnA bheda temane hAtA nathI ane anyane mArge avatAravA mATe paNa te sa Mta janA parama karuNAthI cArisa jIvanI nyAyane AghadraSTi ane yeAgadraSTine taphAvata "C na khalvayaM (darzanabhedaH) sthirAdidRSTimatAM bhinnagranthInAM yogina yathAviSayaM nayabhedAvabodhabhAvAditi / pravRttirapyamISAM parArthaM zuddhabodhabha vena *
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana Azraya kare che. AvA parama udAracitta sAgaravaragaMbhIrA mahAtmA gIjanonI je vizvagrAhiNuM ne vidhahAriNa parama udAra dRSTi te gadaSTi che, kAraNa ke te te darzana te te nayanI apekSAe sAcuM che, ema A gijane sArI peThe jANe che, eTale sarva darzanene teo eka jinadarzananA athavA zuddha AtmadarzananA aMgarUpa mAne che, eka AtmatatvanA mULamAM te sarva vyApta che ema jANe che. ethI karIne teo pachI khaMDana-maMDananI mithyA kaDAkUTamAM paDatA nathI Ama oghadraSTi gADarIA pravAha jevI, lokikabhAvavALI che ne egadaSTi tatvajJAhiNI, paramArthadazI tathA lekettarabhAvavALI che. oghadraSTimAM pitapatAnA mata-darzanane Agraha hoya che, ane mAruM te sAcuM ema mAne che, gadaSTimAM ke matadarzanane Agraha ke vikalpa hete nathI. sAcuM te mAruM ema mAne che. oghadRSTi saMkucita ne chIMcharI hoya che, gadaSTi vizALa ne gaMbhIra AzayavALI hoI sarvane vinivRttAgrahatayA maitryAdipAratantryeNa gaMbhIrodArAzayatvAt caaricriksNjiivnyrALanIti" -zrI haribhasUrikRta gadRSTisamuccayavRtti saghana aghana dina rayaNimAM, bAla vikala ne anerA re; artha jue jema jujuA, tima ogha najaranA pherA re. vIra jinesara dezanA. darzana sakalanA naya grahe, Apa rahe nija bhAve re; hitakarI janane saMjIvanI, cAre te carAve re....vIra. " zrI yazovijayajIkRta zrI yogadaSTi sajajAya
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ draSTi unmIlana pramANe daIna 5 samAveza kare che. oghadRSTivALA bhAbhinaMdI hAi leAkapa ktimAM ese che, te janamana-rajanAtha pravRtti kare che; cegaSTivALA mumukSu AtmAthI puruSa leAkapa ktithI para hAi kevala AtmakalyANArthe samasta pravRtti kare che. A yAgaSTi jema jema khule che, tema vizeSa nirmala darzana thatuM jAya che. jema tema vastutattvanuM AMkha mIMcelI hAya, te jarAka ughaDe teA pAsenA padArthanuM jhAMkhuM darzana thAya, vadhAre vadhAre ughaDatAM vadhAre dUra dUranu darzana thatuM jAya che ne chevaTa saMpUrNa khulatAM anata AkAza paNa dekhAya che; tema ceAgaSTi jarAka unsIlana thatAM-ughaDatAM tattvanuM jhAMkhuM maMda darzIna thAya che, vizeSa khulatAM vizeSa dekhAya che ne saMpUrNa khulatAM anata vizvasvarUpa pragaTa bhAse che. dRSTinA unmIlana pramANe dananI taratamatA hAya che. draSTi unsIlana pramANe darzana x lokarAnahetoryA malinenAntarAtmanA / kriyate satkriyA sAtra lokapaMtirudAhRtA // bhavAbhinandino lokapaMktyA dharmakriyAmapi / mahato honadRSTyoccairdurantAM tadvado viduH // ,, -zrI haribhadrasUtikRta yAbindu jagane rUDuM dekhADavA anaMtavAra prayatna karyAM, tethI rUDDa' thayuM nathI. kemake paribhramaNu ane paribhramaNunA hetuo hajI pratyakSa rahyA che. eka bhava jo AtmAnu` ruDu thAya tema vyatIta karavAmAM jaze, te anaMta bhavanuM sATuM vaLI raheze, ema hu. ladhutvabhAve samajyA chauM. --mahAtattvadRSTA zrImad rAjacaMdrajIH "" t **
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ana ghanajInuM divya jinamA darzana Ama jAtisvarUpathI cegaSTi ekarUpa chatAM, varaNu apAyanA bhedathI enA ATha sthUla bheda paDe che. jema AMkha ADe AvaraNurUpa paDadA gADha hAya te ghaNuM ochuM dekhAya, pachI jema jema AvaraNu paTala dUra thatu jAya tema tema vadhu dekhAya che, ne chevaTe saMpUrNa AvaraNa khasatAM saMpUrNa darzana thAya che; tema samyagra darzanane AvaraNabhUta mAhunA paDado jema jema khasatA jAya che, tema tema nirmala zuddha darzana thatuM jAya che. Ama cegIonI saSTi ekarUpa chatAM vyaktibhede sthUla ATha prakAranI che. 66 saSTi ekarUpa chatAM ATha prakAranI 2. ATha ceAgaSTinuM sAmAnya svarUpa. pathika--mahAtman ! te ATha dRSTi kaI che ? tenuM svarUpa zuM che ? te kahevA kRpA karo. cegirAja--jijJAsu bhavya ! A viSaya ghaNuA mATe che. te samajavA mATe ghaNI dhIraja joize, ane atre vistAravA jatAM viSayAMtara thaI ATha yogadraSTi javAnA bhaya che, chatAM tArI jijJAsA che teA sAva saMkSepamAM kahuM chuM. mitrA, tArA, khalA, dIprA ane sthirA, kAMtA, prabhA, parA e ATha yogadRSTinA nAma che. te dRSTimAM meSa "( * iyaM cAvaraNApAyabhedAdaSTavighA smRtA / sAmAnyena vizeSAstu bhUyAMsaH sUkSmabhedataH || ,' --zrI yogadRSTisamuccaya
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrAdi prathama cAramAM mithyAtva chatAM saddaSTi zI rIte? 67 prakAzanI je taratamatA che te samajavA mATe jJAnIoe A pramANe upamA yojI che. mitrA, tArA, balA ne dIprA e cAra daSTiene bodhaprakAza anukrame tRNanA agnikaNu je, chANanA agnikaNa je, kASTanA agnikaNa je ne dIpakanI prabhA je hoya cheane sthirA, kAMtA, prabhA, parA e cAra daSTiene bedha-prakAza anukrame ratnanI prabhA je, tArA, sUrya ne caMdranI prabhA je che. jethI dIpA dRSTi sudhI mithyAtvanI saMbhAvanA che, sthirAthI mAMDIne samyaktva hoya che. pathika-egirAja ! prathama cAra daSTimAM mithyAtva hoya che, chatAM tene yogIonI sadRSTimAM-samyagudRSTimAM kema gaNI ? girAjakAraNamAM kAryanA upacArathI. mitrAdi prathama cAra daSTimAM mithyAtva che e kharuM, paNa te uttara kALamAM samyagRSTinA amegha mitrAdi prathama cAramAM kAraNarUpa4 thAya che, eTale tene mithyAtva chatAM saddaSTi paNa saddaSTi kahI. A samajavA zI rIte? mATe A sthUla dRSTAMta che.-zuddha sAkaranA celAnI banAvaTamAM aneka prayegamAMthI pasAra thavuM paDe che tyAre tenI banAvaTa nIpaje ____x " avandhyasadRSTihetutvena mitrAdidRSTInAmapi satItvAditi / varSolakaniSpattAvikSurasakavvaguDakalpAH khalvetAH khaNDazarkarAmatsthANDavarSolakasamAzcetarA ityAcAryAH / ikSvAdInAmeva tathAbhavanAditi rucyAdigocarA evaitAH, eteSAmeva saMvegamAdhuryopapatteH / ikSukalpatvAditi nalAdikalpAstathA'bhavyAH saMvegamAdhurya - zrI yogadaSTisamuccaya vRtti
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana che. prathama te Izu-zeraDI joIe, pachI tene rasa kADhavAmAM Ave, tene ukALIne kA banAve, temAMthI goLa bane, pachI khAMDa thAya, temAMthI zarkarA-jhINI sAkara bane, temAMthI azuddha sAkaranA gaThThA thAya ne chevaTe zuddha sAkaranA cosalA bane AmAM zeraDIthI mAMDIne geLa sudhInI avasthA barAbara mitrA Adi cAra daSTi che, ane khAMDathI mAMDIne zuddha cesalA sudhInI avasthA barAbara Izu AdinuM draSTAMta chellI cAra dRSTi che. paNa prathama pUrva cAra avasthA na hoya te uttara cAra avasthA upaje ja kema ? mULa zeraDI ja na hoya te zuddha sAkaranI AzA rAkhavI te AkAzakusuma jevI che, vaMdhyAputra samAna che. mitrA dRSTine zeraDI sAthe sarakhAvI te barAbara che, kAraNa ke temAMthI saMvegarU5 mAdhuryanI-madhura rasanI niSpatti thAya che. bhavya jIne ja A mitrA Adi daSTi sAMpaDe che -abhavyone kadI nahi. kAraNa ke te abha te baru jevA che. barune game teTale pIle te paNa temAMthI rasa nIkaLe nahi, tema abhavyane kaI kALe saMvegarUpa mAdhurya nIpajatuM nathI. Ama A mitrAdi daSTi Isu Adi sthAnIya hAI uttara saddaSTinA kAraNarUpa thAya che, tethI tene paNa upacArathI sadRSTimAM gaNuM che. bAkI paramAthethI te sthirA Adi chellI cAra dRSTi ja nirupacarita samyagRSTi che. A ATha gadaSTimAM anukrame yama, niyama Adi ATha yegAMga ka "camAriyogayuksAnAM vidyAtiH mahevAriguNasthAne maLelA satAM mA "-zrI gadaSTisamuccaya
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadraSTinuM lakSaNa ane phaLa 69 ghaTe che, kheda Adi ATha doSanA tyAga thAya che, ne adveSa, jijJAsA Addhi ATha guNa pragaTe che. tenu vizeSa svarUpa jANavA IcchatA hA te tu' avakAze yAgAcArya zrI haribhadrajIkRta ceAgasimuccaya, yAgabindu Adi uttama graMtharatne zAMtithI avalAka pathika--A yAgASTi che ema kayA sAmAnya lakSaNe oLakhAya ? ne tenu kula zuM? cAgirAja satazraddhAsa'gata edhax te STi kahevAya che. eTale jyAM satapuruSanI ne sapuruSanA vacananI zraddhAvALA Adha hAya che, ane svacchaMdane tyAga hAya che tyAM sAmAnyapaNe A dRSTinI prApti samajavI. ane Ave zraddhAyukta khAdha jyAM hAya che tyAM niSiddha evI asat pravRttinA vyAghAta thAya che, asat pravRtti aTakI paDe che ane satpravRttipada mukti pada kheMcAine nikaTa AvatuM jAya che. A muktipadanI prApti e ja A ceAgadiSTanuM chevaTanuM phaLa che, kAraNa ke meAkSanI sAthe ceAje te yAga kahevAya che. ' mokSana yojJanAvuM OnaH ' evA yega saMkhadhinI dRSTi te cegaSTi che, eTale cegaSTinu la meAkSa che. ukata ATha dRSTimAM mitrA Adi prathamanI cAra dRSTi yogadraSTinuM lakSaNa ane phaLa x sacchraddhAsaGgato bodho dRSTirityabhidhIyate / asatpravRttivyAghAtAtsatpravRttipadAvahaH // "" ** -cA 6. sa.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana pratipAtI+ paNa hoya che, AvIne pAchI cAlI paNa jAya, cAlI jAya ja ema nahiM. eTale mitrAdi cAra pratipAtI ke te pratipAtI ke apratipAtI hoya. paNa heya sthirAdi pratipAtI thAya to te sApAya heya cAra apratipAtI ja che-eTale ke narakadi apAyayukta heya che. chellI cAra te apratipAtI ja hoya che, AvyA pachI kadI paDatI nathI apratipAtI daSTi prApta thayA pachI mokSa paryata kadI patana thatuM nathI, ne mukti mAge akhaMDa prayANa thayA kare che. kadApi vacce rAtavAsA jevA devAdi bhava karavA paDe, tethI caraNane vighAta-aMtarAya upaje che, te paNa prayANane bhaMga thatuM nathI. amuka sthaLe javA nIkaLelo musAphara vaccamAM jema rAtavAse karI pitAne thAka utArI nAMkhe che, tema A muktimArgane vaTemArga paNa + " pratipAtayutAthAvADhavo noratA sAvAyA bari vaitAsta prativartana netA:" - 6. sa. * " prayANabhaGgAbhAvena nizi svApasamaH punaH / vipatto thimAvatatha no nAtha - zrI gadaSTisamuccaya dRSTi thirAdika cAramAM, mugatiprayANa ne bhaje re; rayaNa zayana jema zrama hare, suranara sukhatima Aje re " vIra - zrI ye gadaSTisakhkhAya muktimArge gamana karavA icchI yegI pravAsI, mAMDe mitrAmahiM majala te zuddha bhAve ulAsI; ' vacce vacce kavacita karate divya janme visAmA, pahoMce che te pragati karata saccidAnaMda dhAmA. zrI gadaSTikaLaza (De. bhagavAnadAsa viracita)
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya yogadraSTi nayanathI divya jinamArga na 71 devAdi bhavarUpa rAtrivAsa kare che, paNa tethI kAMi muktimArganA akhaMDa prayANumAM bhaMga paDatA nathI. AmAM pAchA paDavAnI, pIchehaTha karavAnI te vAta ja nathI, AgaLa ja vadhavAnu che, AgaLa ja pragatti karavAnI che, eTale yeAgamAge AgaLa dhapatA dhapatA A divya nayanane pAmele cegasRSTivAna mumukSu pathika peAtAnA ISTa meAkSasthAne pahoMce ja che. AvA atula mahAprabhAva A divya nayananA ceAgaSTinA che. ane A uparathI tane pratIta thaze ke A divya nayana eTale mukhyapaNe paramArthathI sthirA Adi yogadRSTi ja che, kAraNa ke te dRSTimAM ja nizcayathI svasa vedana jJAna athavA pratyakSa Atmadarzana thAya che. khIjA zabdomAM kahIe te nizcaya vedyasavedyapadya athavA nizcaya samyagradarzana ahIM ja prApta thAya che. AvA A divya nayanane athavA paramArtha samyagadRSTine je pAme che, te ja sAkSAt mA dekhI zake che. kAraNa ke bhagavAna jinezvaranA mULa mArga - paramA pratyayI che, ane paramArtha nizcaya samyagdaSTithI ja te samyakRpaNe dekhI zakAya che. mAkI khIjA je carmacakSuthI Ahya dRSTithI te mA jovA jAya che, te vratithI bhUlA paDI geAthuM khAI jAya che. eTalA mATe ja meM kahyuM hatuM ke-- divya yogadraSTi nayanathI divya jinamArga darzana + jJAna dana cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddha...mULa mAraga sAMbhaLeA jinanA re. jinamAraga te paramArthathI re, ema kahyuM siddhAMte yuddha...mULa mArga. kr
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 AnaMdaghanajInu drivya jinabhA darzana carma nayaNu karI mAraga jovatA re, bhU sayala saMsAra; ,, jeNe nayaNe karI mAga joie re, nayana te divya vicAra.... paMthaDA nihALu` re majA jinaNA re. vAru, Aje ATaluM khasa che. te manana karaje ane kAle puna: A ja sthaLe maLaze. 2. pathika--jevI AjJA. (banne jAya che.) liMga ane bhedo je vRttanA re, dravya dezakALAdi bheda.. mULa mAraga. paNu jJAnAdinI je zuddhatA re, te teA traNe kALe abheda...mULa mAraga --mahAtattvadRSTA zrImad rAjacaMdrajI 22
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaya zuM ? adhoaMdha palAya [ bIje dine pathika te ja sthaLe girAjane maLe che ane jijJAsAthI pUche che- ] 1. aMdha puruSa paraMparA pAsethI divya nayananI AzA vyartha pathika-mahAtmana ! A divya nayana te kaI adbhuta vastu che ! AvA divya nayanathI-samyagU gaSTithI ja mekSamAga dekhI zakAya e ApanuM A adbhuta divya kathana have mane samajAvA lAgyuM che. nayananI prApita kharekhara ! e divya nayana ja parama kema thAya? kalyANa ApanAra che. sAcA mumukSu puruSe te prApta karavA sarvAtmAthI parama puruSArtha kara joIe. Ape A tenuM rasaprada svarUpa TuMkamAM kahyuM te paNa keTaluM badhuM recaka ne hRdayaMgama che ! to pachI tenI sAkSa - prApti te keTalI badhI AnaMdadAyaka ne paramArtha mArgapradarzaka thaI paDe ? tene have mane kaMIka khyAla Ave che. e paramArtha daSTi vinA te badhuM ya aMdhAruM che. "AMkha vinA aMdhAruM re" ema kepti kahevAya che, te ahIM paramArtha mArgamAM sAva sAcI jaNAya che. girAja ! te divya nayana prApta karavAnI mane tIvra IcachA upajI che. te kema prApta thAya ? kenI pAsethI prApta thAya? kevI rIte prApta thAya ? tene sugama upAya Apa kRpA karIne darzAve. ATalI badhI A puruSaparaMparA che, temAMthI zuM kayAMya e
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana divya dRSTinI prApti thaze ? juo ! ATalA badhA AcAya nAmadhArIe che. bhaktajanA tenI khidAvalI khele che. kAI AcArya cakravatI, koi AcArya cUDAmaNi, kAi sUrIzvara kahevAya che kAI jinazAsanahAraka, koi arha zAsanaprabhAvaka kAI jinAgamarahasyajJAtA, keI sAkSAt sarasvatI vagere khiruda dharAve che. kAi dhIra gabhIra svare zAMta vyAkhyAnA Ape che, ne koi moTA svare dvIkSAmAM paryApti pAmatA uddAma upadezA kare che. teonI pAsethI zuM A divya nayananI prApti thaze? vaLI ATalA badhA upAdhyAya Adi padavInA dhAraka puruSA che, meATA vidvAn paMDita gaNAya che, vadIne parAjita kare evA tanipuNa ne khaMDanamaMDananiSNAta che, zAstranA aThaMga abhyAsI ne abhyAsa karAvanAra che, teonI pAsethI zu divya nayananI prApti thaze? vaLI sekaDonI saMkhyAmAM sAdhuveSadhArIe dRSTigocara thAya che. teo bAhya kriyAkAMDamAM cIvaTavALA ne kAyaklezarUpa tapazcaryAmAM ekakA che. gRhasthA jI jI' kahIne temane paDayA khela jhIle che, ne teo paNa te gRhasthAne potapAtAnA vADAmAM kharAkhara pUrai rahevAnA bodha daDha karavAnI takedArI rAkhe che. teonI pAsethI zu A kriSya nayananI prApti thaze ? A samadhI ApanA anubhava zuM kahe che ? te huM jANavA IcchuM chuM. " yAgirAja--hai bhavya ! je pAmeaA hAya tenI pAsethI pamAya . dIvAmAMthI dIvA pragaTe. kuvAmAM hAya tA havADAmAM Ave. A nagna satya che. dekhate hAya te dekhADe, eTale ke koI divyacakSu prApta draSTA puruSa hAya te te avazya mArga dekhADI divya nayanaprAsa dRSTA puruSanI durlabhatA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvAcArya-dravyAcArya AdinA vivekanI jarUra 75 zake, divya cakSu ApI zake, paNa khedanI vAta e che ke vartamAna samAjanI sthitine vicAra karIe chIe te AMkhe aMdhArA Ave evI karuNa sthiti che kAraNa ke paramArthathI sAkSAt mArgadraSTA evA divya nayana-prAsa puruSanI atre bahu bahu khAmI jaNAya che bhArI khoTe jaNAya che. A kALa duSama che, eTale ja evA samyagdaSTi jJAnI puruSane jega maLavo parama durlabha che. hamaNAM te mane e kaI divya nayana pAmelo puruSa prAye dekhAtuM nathI ne A je puruSaparaMparAnI tuM vAta kare che, temAM paNa kAMI sAra nathI-kAMI mAla nathI. kAraNa ke te je AcAryAdi kahyA te AcAryAdimAM havA gya zAstrokta guNalakSaNathI rahita hoya te prAye te paNa mukhyatve dravyathI che; bhAvathI bhAvAcArya dravyAcArya nahIM. paNa bhAvathI AcAryapaNuM, AdinA vivekanI upAdhyAyapaNuM ke sAdhupaNuM che ke nahi, jarUra te prAye keI jatuM nathI, tenI kaI parIkSA karatuM nathI ! jene paMca parameSTimAM gauravabharyuM sthAna ApavAmAM AvyuM che evA bhagavAna AcAryAdinI 9 AtmadazA kevI adbhuta, kevI vItarAga, kevI prazamapradhAna hovI joIe, tenuM guNasthAna kevuM UMcuM devuM joIe, tene vicAra karavA keI tasdI letuM nathI ! A te amArA kula saMpradAyanA AcArya che, amArA mArAja che, * "dhanya te munivaro re, je cAle samabhAve; bhavasAyara lIlAe utare, saMyama kiriyA nAve...dhanya." zrI yazovijayajIkRta sADA traNaso gAthAnuM stavana
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana evA mamatvabhAvathI prerAine prAye lAke potAnA kulagurunuM mamatva-abhimAna rAkhe che, paNa bhAyegI evA bhAvAyA, bhAvaupAdhyAya, bhAvasAnuM ja mukhyapaNe mAnyapaNuM zAstramAM kahyu che, te lakSamAM rAkhatA nathI. eTale ja prAye vamAna samAjanI zaiAcanIya avadazA thai paDI che, kAraNa ke le ke dravyasAdhubhAvasAdhunA viveka karatA nathI, ke jANatA nathI, ne veSamAM sAdhupaNuM mAnI game tevA dravyaliMgIne Adara Ape che te pASe che.+ eTale leAkaabhiprAyanuM koI paNa niyaMtraNa nahi rahevAthI, sAdhue paNa kavacit zithilAcArI banI bhAvasAdhupaNu pAmavAne badale veSanI viDaMbanA bhAvAcA AdinuM ja kare evI sabhAvanA rahe che. AthI mukhyapaNe mAnyapaNuM UlaTuM jo leke bhAvasAdhune ja mAnya karatA hAya, tA tevuM zithilAcArIpaNuM pravezavA na pAme, ne sAdhue paNa bhAvasAdhutva sAdhavA bhaNI satata prayatnazIla ane. keTalAka AcAryanA mata teA evA che ke-bhAvasAdhutva prathama hovuM joie ne pachI tenA sUcaka pratIkarUpa dravyaliMga dhAraNa karavuM joIe. gADI AgaLa gheADA haiAvA joie, nahi ke gADI pAchaLa; tema bhAvasAtva prathama hovuM joie ne pachI + phUTa liga jima pragaTa viDaMbaka,jANI namatAM doSa; nihdhasa jANIne namatAM, timaja kahyo tasa poSare...jinajI !" zrI yazAvijayakRta sADA traNasA gAthAnuM stavana " vAhyagranthatyAgAnna cAru nanvatra taditarasyApi / kaJcukamAtratyAga na hi bhujago nirviSo bhavati // zrI haribhadrasUriSkRta UDazaka
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa paraMparA anubhava jevatAM re adhodha palAya 77 dravya. athavA bIjI apekSAe dravya prathama gaNIe te paNa te bhAvasAdhutvanuM kAraNa thaI paDe te ja tenuM saphaLapaNuM ane keI apekSAe mAnyapaNuM che, nahiM te veSaviDaMbanA mAtra ja thaI paDe! A game tema he, paNa sarvatra bhAvAcArya AdinuM ja mukhyapaNe mAnyapaNuM che, e vAta nirvivAda che. ane tevA prakAre gAcArya bhagavAna haribhadrasUrie spaSTa zabdomAM kahyuM che:"aarcaayaaNdissvpi hyetadvizuddhaM bhAvayogiSu / vaicAraye ja vidhivarArAvizeSataH " zrI gadaSTisamucaya arthAta-bhAvagI evA AcAryAdi pratye A vizuddha kuzaLa cittAdi rAkhavuM te uttama gabIja che, ane vidhiyuktapaNe zuddha AzayavizeSathI temanuM (bhAvAcAryaAdinuM) vaiyAvRtya karavuM te paNa gabIja che. paNa meTA khedanI vAta che ke vartamAnamAM tathA prakAranA bhAvagI, bhAvAcArya, bhAvasAdhu AdinA darzana ati ati durlabha thaI paDyA che keI khUNe khAMcare kaI virala saMta hoya to bhale, bAkI dravyAcArya-dravyasAdhu AdinI to vipulatA che, paNa tethI kAMI vaLe nahi; kAraNa ke dravyAcAryAdine mAnavA te kUTarUpamAM akUTabuddhirUpa che, kUDAne rUDA mAnavA * "jJAnavaMta jJAnI zuM malatA, tana mana vacane sAcA; dravya-bhAva sudhA je bhAkhe, sAcI jinanI vAcA...dhanya" zrI yazovijayajI * 'kiviziSTeSu ? Aha 'bhAvaye gissu'| na dravyacAryAdiSvadharmajalakSaNeSu, phUTa vaTavupuravAr " zrI yogadaSTisamuccayavRtti. "bhAvAcAraja sevanA, bhava udvega sukAme re"-- zrI yogadaSTi sajhAya
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 AnaMdaghanajInuM bya jinamArgadarzana kharAkhara che ane te sAruM nathI, ema zrI haribhadrasUrie cAkakhecAkakhu kahyu che. eTale AvI puruSaparaMparA pAsethI divya nayananI AzA rAkhavI te vyartha che, kAraNa ke uttarottara sadguruprasAdathI divya nayana prApta karatI saLaMga puruSapara parA paNa prAye kayAM rahI che ? atre te prAye aMdhanI pAchaLa adha dADe enA jevI sthiti che. 66 puruSapara para anubhava jevatAM re, adhAadha palAya " ?? badhAya ema dAvA kare che ke-ame jinanI paraMparAmAM chIe. sau khetapeAtAnI gAya che, paNa teonA anubhava jo joie chIe te temAM kAMi kriya nayananA camatkAra dekhAte| nathI. jina jevA paramAtmAnI paraMparA sAcavavAnA dAvA karanAra puruSamAM jevA Atmanubhava joie, jevA AtmavikAsa joIe, jevA adhyAtmapariNatibhAva joI e, jevA divya dRSTine AviSkAra joie, tenA chAMTo' paNa prAye atra dekhAtA nathI. eTale A puruSaparaMparA paNa prAye AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLA doDatA hAya evI che; prAye gADariyA pravAha jevI gatAnugatikatA anusaranArI che. 'puruSapara para anubhava jovatAM re adhAadha palAya' 2. 'vastu vicAre re jo Agame karI re, caraNu dharaNu nahiM DhAya ? pathika--mahAtman ! Apa ema kema kaheA che ? kayA AdhArathI kahA che ?
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayAM. Agama deza? karyAM AcaraNa ? 79 cAgirAja--he bhadra ! zuddha hetupUrvaka anubhavathI kahuM chuM, zAstra AdhArathI kahuM chuM, kAraNa ke AgamanA je munipaNAnA-zramaNupaNAnA+ nila Adarza che, tene anusarIne jo vastu vicAravA bese, vastusthiti gaveSe, te enA kathanamAM ne A lekAnA AcaraNamAM AkAza-pAtAlanuM aMtara che, 'caraNa dharaNu nahi ThAya '--paga mUkavAnuM paNa ThekANuM nathI; kAraNa ke AgamamAM jyAre vItarAgatAnI vAta karI che, tyAre leAkA dAvA te tene anusaravAnA kare che, paNu prAye sAdhe che rAgadveSa ! vItarAge jyAre vizvabaMdhutAnI vizAla bhAvanA upadezI che tyAre A pAtapeAtAnA sa`kucita saMpradAya-gacchavADA AMdhIne besI gayA che ! vItarAge jyAre kaSAya-kaleza dUra karavAnA kahyA che tyAre A mahAnubhAve! prAye kaSAyathI grasAyela chatAM vItarAgadharmanA saMrakSaka hAvAnA dAvA karatA rahI te ja kaSAyAne puSTa kare che ! tattvazUnya nAnA nAnA kSudra matabhede ne ni:satva nirmAlya carcAone nimitte meTA moTA jhaghaDA--TaTA-pIsAda upasthita kare che ! khADA vataMDAvAda + 9 thADA A anAraya janathI, jaina AyamAM gheADA; temAM paNa pariNata jana thADA, zramaNu annapa-bahu moDA." zrI yazovijayajI kAM AgamApadeza ? kayAM AcaraNa ? " saMpai dUsamakALe dhammattho sugurusAvayA dulahA / nAmaguru nAmasaDDA sarAgadoSA bahu atthi // " zrI haribhadrasUriSkRta sabAdhaprakaraNa 2-4
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana UbhA karI samaya ne zaktine apavyaya karI samAjanI kSINatA kare che ! je vItarAganuM nAma paNa zAMti phelAve che te vItarAga dharmanA anuyAyIomAM te vItarAgatAnuM ja valaNa heya, nahiM to te anuyAyI zAnA ? nAma mAtra anuyAyI heya te bhale hA ! keI zAMta vRttivALA mahAnubhAva sAcA mumukSu AtmAo paNa che, paraMtu te viralAo bahu alpa. mATe vartamAna puruSaparaMparA pAsethI divya nayananI apekSA rAkhavI te prAya: ajAgalastana jevI vyartha che, mATe ja mAre sakheda kahevuM paDe che ke - puruSaparaMparA anubhava jovatAM re, aMdhAaMdha palAya; vastu vicAre re je AgAme karI re, caraNa dharaNu nahi DAya paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re" 3. A badhuM huM mArA jAti anubhavathI kahuM chuM, kAraNa ke huM te te lekenI madhye pUrve ghaNe vakhata vacce chuM. teonA nikaTa paricayamAM Avyo chuM. teonA mAnAtha AdinI khevanA AcAra, vicAra, dazA Adi meM teTalI AtmArthanI joyA che, ane zramaNa bhagavAna mahAvIranA mULa paramArtha mArgathI-adhyAtmapariNatimaya ekSamArgathI keTalA dUra-sudUra che te sakheda anubhavyuM che. te parama zAMtiprada mArgane temane tAtvika lakSa nathI, eTale
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTa daSTiaMdhapaNuM teo kAM te tathArUpa AtmapariNatimaya kiyA vagaranA zuSka jJAnamAM taNAI gayA che, ane kAM te aMtaraMga bhAvarUpa saMparza vinAnA bAhya kriyAkAMDamAM jaDapaNe rAcatA rahI prAya: kriyA tAthI grasta thayA che. temAM meM pragaTa daSTiaMdhapaNuM jeTalI lekane rIjhavavA mATenI vAsanA dIThI teTalI svAtmAne bUjhavavAnI bhAvanA na dIThI ! teomAM meM jeTalI dhAmadhUmanI dhamAla ne bAhya ADaMbaranI vipulatA dIThI, teTalI jJAnamArga mATenI pipAsA ke Atmadharma-ArAdhanA pratyenI vRtti na dIThI ! pitAnA pUjA-satkAra-mAnAdinI jeTalI khevanA dIThI teTalI AtmArtha mATenI tamannA na dIThI ! temAM prAya: divya nayananA abhAvathI meM paramArthathI kevaLa dRSTiaMdhapaNuM dIThuM. Ama sAmAnyapaNe bAhulyathI meM je paristhiti nihALI te aSapaNe. kevaLa karuNAbhAvathI kahI dekhADI, emAM pavitra jinazAsana pratyenI aMtarudAjha sivAya keI anya hetu nathI. 3. daSTiaMdhapaNuM zI rIte ? : samyaSTi ane daSTirAgane taphAvata. pathika-mahAtmana ! Apa A "aMdha aMdha palAya" ema kahe che, te aMdhapaNuM zI rIte? te kaMIka spaSTa karavA kRpA kare. girAja-A aMdhapaNuM eTale daSTiaMdhapaNuM. jyAM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 Ana daghanajInuM divya jinamAna lagI mithyAtva TaLyuM nathI, danameha dUra thayA nathI ane sabhyadRSTi khUlI nathI tyAM lagI paramArthathI STi dhapaNu ja kahevA ceAgya che. jenI STi kharAkhara hAya te ja mA dekhI zake che, na hoya te nahiM, tema paramA mA paNa jenI sabhyadRSTi ughaDI hoya te ja dekhI zake che, bIjA nahiM, e meM pUrve tane vistArathI jaNAvI dIdhuM che, eTale puna: hevAnI AvazyakatA nathI. ane hAvu emAM pathika--paNa atre koI leke te peAtAnuM samyagdRSTipaNuM' mAne che tenuM kema ? cAgirAja--he bhadra ! mAnavuM ghaNA taphAvata che mAnyAnuM phaLa nathI, tathArUpa bhAvanuM dazAnuM phaLa che. peAtAnAmAM tathAprakAranA guNunA AvirbhAva na hoya tA mAnavAthI zuM vadhI javAnu hatuM ? ne nahi mAnyAthI zuM ghaTI javAnuM hatuM ? UlaTuM nahi hovA chatAM mAnavuM ke manAvavuM te te daMbha ja gaNAya, AtmavacanA ne paravacanA ja kahevAya. ane me kSamAga te sAva RjI-- sarala che, vAMkAcUkA nathI, eTale tyAM pravezavA mATe RjupaNuM- saralapaNuM-ni bhapaNuM ja joie. eTale ke temAM *RjI-sarala-nirdaMbhI AtmAe ja praveza karI zake che. daMbhI, mAyAcArI, DhoMgIonuM tyAM kAma nathI ne tene *"AtmArthinA tatastyAjyo daMbho'narthanibandhanam / rudra: svAdanubhUtacetyAgame prativitam // " --zrI adhyAtmasAra. bhAvathI sabhyazrRSTipaNuM pragaTayA vinA samakitI kyAMthI?
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvathI samyagdaSTipaNuM pragaTayA vinA samakitI kayAMthI ? 83 tenuM nAma suddhAM levAnA adhikAra nathI. A samAnya sAmAnya satya che. mATe potAnAmAM tathArUpa AtmanizcayathI samyagdaSTipaNuM na pragaTayu hAya, potAne potAnA AtmasvarUpanu yathArtha eLakhANa na thayu. hAya, dehAdithI bhinna evA zuddha AtmA jeNe myAnathI talavAranI jema pragaTa bhinna na anubhavyeA hAya, dRDha AtmapratIti-nizrvarUpa zuddha AtmajJAna jene na upajyuM dAya, naiRRyika vedyasa vaidyapada jeNe na saMve hAya, tene paramArthathI peAtAnuM samikatIpaNuM mAnavAne ke kahevAnA ze| adhikAra che ? avA prathama yAgASTimAM prApta thatA guNutA sthAnarUpa 'mukhya'-kharekharA pahelA 'guNuThANA'nuM paNa ThekANuM nahi chatAM, kei bhale kavacit peAtAne cAthe ke chaThThuM guNuThANuM mAnavAnuM mithyAbhimAna dhare, to paNa tethI paramArthathI zuM phaLa che ? vaLI AkhA jinamA bhAva para racAyelA che. bhAva e ja enu jIvana che, te na hAya tA khAlI kheAkhuM ja rahe. ane bhAva eTale tathArUpa bhavana--tevA prakAre hevuM te, tathAprakAre AtmabhAvanA AvirbhAva thavA te, tevA prakAre AtmapariNamana thavuM te. arthAt sabhyaSTipaNuM eTale sabhyaSTipaNAnA bhAva AtmAmAM pragaTave te, AtmAnu sabhyaSTirUpe pariNamana hAvuM te. mutipaNuM eTale AtmAmAM munipaNAnA--sAdhupaNAnA bhAva pragaTave te; sAdhu-guNe pariNamI jene AtmA sAdhu hAya, te sAdhu-muni. Ama samyagdaSTipaNu -munipaNuM Adi aMtaraMga pariNamanarUpa AtmAla nI guNa-bhAva che. tyAM pachI bahiraMga kalpanAnA ke
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana jalpanAne ze avakAza che? kadApi vyavahArathI deva-guru-dharmanI zraddhAthI samakitIpaNuM mAnavAmAM zuddha tAttvika zraddhA Ave te kavacit tene saMbhava virala aMdhazraddhA nathI ema kahevAne ekAMte Azaya TheraThera ! nathI. evI zuddha zraddhA hoya te te paraMparAe paramArtha samakitanuM kAraNa thaI paDe e kharuM che, paNa te deva-guru--dharmanI tathArUpa zuddha tAtvika zraddhA paNa kayAM dekhAya che ? te paNa kharekhara atyaMta virala jaNAya che. hA! gADariyA pravAharUpa aMdhazraddhA te TheraThera dekhAya che. paNa atre te mukhyapaNe paramArtha samyaguSTi ja vivakSita che. paramArthathI-nizcayathI e ja "divya nayana" che. nizcaya "vedyasaMvedya pada samyagnadaSTi athavA e enuM bIjuM nAma che, kAraNa ke "sa pada e ja temAM saMvedanIya vastusvarUpanuM divya nayana" vastusthiti pramANe samyapha saMvedana thAya che, vastugate vastu jaNAya che-anubhavAya che. AtmAnubhUti, AtmAnubhava, AtmajJAna, bhedajJAna e vagere enA anvartha--yathArtha arthane anusaranArA paryAya nAma che. tethI UlaTuM, jyAM tevuM AtmasaMvedana haju pragaTayuM nathI, pragaTa AtmAnubhava thayo nathI, te aghasagha" pada kahevAya che, athavA te paramArthathI te apada ja che, kAraNa ke jegIjanene saMmata evuM pada te prastuta vedyasaMvedya pada ja che, te pada ja samyagU avasthAnarUpa
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhyadRSTi athavA 'vedyasaMvedya' pada e ja divya nayana'85 samyak sthitivALuM ane bhinnagraMthi Adi lakSaNavALuM hei, 8 pada' nAmane ceAgya che. ane tevA prakAre samartha ceAgAcArya bhagavAna haribhadrasUrijIe kahyuM che ke-- "aveyasaMvedyaparmaparvamArcataH / padaM tu vedya vedyapadameva hi yoginAm // vedyaM saMvedyate yasminnapAyAdinibandhanam / tathA'pravRttibuddhayApi khya dyAgamavizuddhayA // * tatpadaM sAdhyavasthAnAdbhinnagranthyAdilakSaNam / anyadhayotastatraM vethasaMvedyanuSyate / / " -- zrI yogadRSTisamuccaya. AvuM Avedyasavedha patra ke jemAM vAstavika sUkSma khAdha dRSTimAM ja samyagraSTi unmUlana pAme che-ughaDe che ane sAMpaDe che, tenA AtmalAbha pAMcamI sthirA thAya che. eTale ke te pahelAMnI cAra daSTi sudhI te avedhasa vedyapada hAI mithyAtvanI ja saMbhAvanA che, arthAt 8 guNusthAnaka ' nA kharekharA arthamAM uttarottara vizuddhi pAmatuM mithyAtva guNasthAnaka ja hAya che. eTale meM je kahyuM te avisa'vAdI ja che. " * vedya baMdha ziva hetu che jI, sa Mvedana tasa nANu; naya nikSepe ati bhalu jI, vedyasaMvedya pramANu...manamAhana. zrI yAvijayakRta yAgaSTinI sajjhAya. x A aMge vizeSa jijJAsue A lekhake savistara vivecana karela yogadRSTisamuccaya graMthanuM avalAkana karavuM. '' ,,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ana ghanajInuM divya jinamArgadarzana vaLI keTalIka vakhata daSTirAganI puSTine paNu samyagdaSTipaNuM mAnI levAnI brAMtigata bhUla thAya che. e paNa atra lakSamAM rAkhavA cegya che. 86 pathika--cegirAja ! te kevI rIte ? cegirAja-ahA jijJAsu ! dRSTirAga ane samyagrahaSTipaNa e banne kevaLa judI vastu che, jema raMgIna kAca AMkha ADe dharyA hAya tA badhuMya raMgAyeluM dekhAya che, paNa tevA kAca AMkha ADA na hoya te spaSTa kharAkhara dekhAya che; tema dRSTisagathI je darzana thAya che te tevA rAga bhAvathI raMgAyeluM ne malina heAi asamyag hAya che; ane samyagraSTithI je darzana thaya che te rAgabhAvanA anurajana vinAnuM nirdela ne svaccha hei samyagrahAya che peAtAnA kula-saMpradAyanA AgrahathI ane tajajanya rAgathI deva-guru-dharmanu mAnyapaNuM karavuM temAM, ane tattvathI deva-guru dharmanu zuddha samyak svarUpa jANI mAnyapaNu karavu temAM AkAza-5 tAlanuM aMtara che. prathamamAM dRSTirAganA aMza che, khIjAmAM vyavahAra samyagraSTipaNuM che. dAkhalA tAke--peAtAnA kuladharmanA guru, sadgurumAM avazya * sabhyazUSTi ane dRSTirAganA taphAvata ' avaguNu DhAMkaNu kAja karu` jinamata kriyA ! chaDuM' na avaguNu cAla anAdinI je priyA ! dRSTirAgata pASa teha samakita gaNu* ! syAdvAdanI rIta na jANuM. nijapaNuM !...viharamAna, " --munivarya zrI devacaMdrajI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagraSTi ane daSTirAgane taphAvata 87 hovA gya AtmajJAna-vItarAgatA Adi lakSaNathI rahita hoya, chatAM pitAnA matasaMpradAyanA AgrahathI ane pitAnA mAnI lIdhelA kuladharmanA mamatvajanya rAgathI, tene guru mAnavA te pragaTa dRSTirAgapaNuM che. athavA jenA pratye pitAne rAga che evA amuka puruSavizeSa ja sAcA che ne temAM ja sarvasva che, bIjA badhA kheTA che ne temAM kAMI nathI, ema mAnavuM te paNa daSTirAgane prakAra che hAla to jyAM juo tyAM prAye dRSTirAganuM ja sAmrAjya vyApI rahyuM che gRhastha sAdhunA rAgI ne sAdhuo gRhasthanA gI! A dRSTirAga cheDe ghaNe muzkela che. zrI hemacaMdrAcAryajIe te vItarAga pAse pikA pADe che ke-he bhagavan! neharAga cheDave hele. che, kAmarAga cheDa hele che, paNa A duSTa daSTirAga che. dehile che, dusyaja che. A samyagRSTipaNamAM tevo rAga hoto nathI. eTale temAM te vastunuM vastusvarUpe darzana thAya che. sadevanuM, sadgurunuM, saddharmanuM samyak svarUpa samajI tenuM tathArUpa pratItimaya mAnyapaNuM hoya che. tAtparya ke daSTirAgamAM mata"nuM mAnyapaNuM che, ane samyagRSTimAM "sat " nuM mAnyapaNuM che. dRSTirAgI "mAruM te sAcuM " mAne che, ane samyagadaSTi "sAcuM te mAruM mAne che. Ama e baMnene pragaTa bheda che. eTale sujJa temAM brAMti pAme nahiM. vadhAre zuM kahevuM ?
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana 4. "bhAgavatI dIkSA ane sAcuM zAsana saMrakSaNa. pathika-paNa girAja ! atre kaI leke te pite bhAgavatI dIkSA lIdhI che e abhiprAya dhare che; ame sAdhu chIe, muni chIe, bhikSu chIe, yati chIe ema mAne che ane pote jinazAsananA saMrakSaka che e dAve kare che tenuM kema? girAja-mahAnubhAva ! A badhA carcAspada viSaya che ane tenI lAMbI carcAmAM anna utaravuM prastuta nathI temaja mane pasaMda paNa nathI, paNa tuM te eka praznanamAMthI navA navA prazno ukheLe che, eTale tArI jijJAsA saMtoSavA khAtara saMkSepe kahevuM paDe che ke-teo tema mAnatA hoya ke kahetA hoya temAM ApaNane zuM vAMdho hoI zake ? tathA prakAre bhAvathI pite che ke kema te temaNe pote pitAnA aMtarAtmAne pUchavAnuM che. bAkI je vivekI jano che te te tema mAnavAthI ke dAvo karavAthI kAMI tene svIkAra karatA nathI teo te tatvathI-paramArthathI tathA prakAre sthiti che ke kema te tapAse che, cakAse che, ane tathArUpa Atmasthiti hoya te ja sAcuM xdIkSitapaNuM-sAdhupaNuM mAne che tathArUpa zAsanapAlana heya te ja zAsanasaMrakSakapaNuM svIkAre che, nahi te "nAma meTuM ne darzana huM" thaI paDe che ! kAraNa ke "bhAgavatI dIkSA" e nAma ja uttama * " kAraja siddha bhaye tinake, jine aMtara muMDa muMDAya liyA re" -zrI cidAnaMdajI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanya bhAgavatI dIkSAnA mahApAtraH dIkSAnI yogyatA 89 gauravabhareluM che bhagavAn jinezvara vItarAga deve je dIkSA-munipaNuM--sAdhutvane saMskAra parama dhanya "bhAgavatI' aMgIkAra karIne parama dhanya karyo dIkSAnA mahApAtra hate, te uttama munibhAvarUpa saMskAranuM AtmAmAM sthApitapaNuM, tenuM nAma "bhAgavatI dIkSA" che arthAta vItarAga jJAnI puruSa jevA puruSasiMhe AdarelI dravya bhAva nircathacaryA AdaravI-parama AdarapUrvaka AcaravI tenuM nAma " bhAgavatI dIkSA che. te parama kSamAzramaNe Azraya karelA vizuddha dazana-jJAnapradhAna Azramane Azraya karI sAmyane- samapaNAne-zramaNapaNane bhajavuM tenuM nAma "bhAgavatI dIkSA, AvI bhagavaMtanA jevI uttama vItarAga dazA sAdhavAnI jyAM pratijJA levAnI hoya, te bhAgavatI dIkSA kevI uttama vastu che ? ane tenuM pAtra paNa kevuM uttama hovuM joIe ? ziyALa jevA kAyara janenuM atre kAma nathI, AtmaparAkramI evA puruSasiMhane ja prAye A grahaNa karavAne mukhya adhikAra * "tesi bisuddhadasaNaNANAhANAsamaM samAseja / 3vasaMvAni samuM vatto zivALasaMpattI " - zrI pravacanasAra. "tatra bAlo rato liGge vRttAnveSI tu madhyamaH / paMDitaH sarvayatnena zAstratattvaM parIkSate // " -zrI yazovijayajI kRta zrI dvA dvA. + " harine mAraga che zUrAne, nahi kAyaranuM kAma jene ! prathama paheluM mastaka mUkI, vaLatI levuM nAma jene !" - zrI prItama bhakata.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana che, ane teo ja tene dIpAvI zake che. siMhanA koI TeLe ToLA hotA nathI, tema AvA puruSasi ha paNa virala hoya che. a vI bhAgavatI dIkSA grahaNa karavA mATe paNa keTalI badhI yogyatA hovI joIe ? keTalI badhI pUrva sevA pUrva taiyArI joIe ? keTale badhe dIkSAnI yogyatA dIrghakAlIna abhyAsa joIe ? keTale badhe utkRSTa vairAgya joIe ? ke savega vega joIe ? ke Ame lAsamaya parama utsAha joIe? kevI dhIratA joIe? kevI vIratA joIe ? kevI ritharatA joIe ? tenI pAtratA mATenA uttama lakSaNo zrI "haribhadrasUrie dharmabiMdumAM spaSTapaNe darzAvyA che paNa hAla tene bahu e che vicAra kare che ne kacelA-celI vadhArI pitAnI laukika mahattA piSavAnI vRtti vizeSapaNe dRSTigocara thAya che ! " vIrajIne caraNe lAgu, vIrapaNuM te mANuM re; * mithyA moha timira bhaya bhAguM, chata nagAru vANuM re." -zrI AnaMdaghanajI. "mehapaMka tajI upara beThA, paMkaja pare je nyArA; siMha pare nija vikrama zUrA, tribhuvana jana AdhAra dhanya te munivara re, je cAle samabhAve. "zrI yazovijayajI = " nija gaNa saMce mana navi paMce, graMtha bhaNI jana vaMce; luce keza na muMce mAyA, te na rahe vrata paMce " -zrI yazevijayajI.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcA sAdhu, bhAva muni. bhikSu yati, zramaNa kaNa ? 91 kavacit yogyatA-agyatA sabhya vicAryA vinA jhaTapaTa dIkSA ApI daI pitAnI ziSyasaMkhyAmAM vadhAre karavAnI vRtti paNa sevavAmAM Ave che !-je kaI prakAre ArtA-dhya nanuM ne kalezanuM kAraNa thaI, kavacit zAsana niMdAnA kAraNabhUta thAya che. vaLI kavacita du:khagarbhita vairAgyanA Avezama-kaI sAMsArika duHkhanA mAryA masANIA vairAgyamAM ' a vI jaI dIkSA levA na kaLI paDe che ! keI tattvanI samajaNa vinAnA mehamUDha cha dIkSA levA nIkaLI paDe che ! paNa tattavanI yathArtha samajaNavALA keI viralA ja dIkSA le che hA, emAM paNa koI bhadravRttivALA mahAnubhAva mumukSu paNa hoya che ane samyagadarzana-jJAna-cAritramaya zuddha mokSamArganI je niraMtara nirmala sAdhanA karatA hoya te ja sAce sAdhu che, bAkI to veSadhArI che je zuddha sAcA sAdhu, bhAva muni, AtmasvarUpane jANatA hoya, bhikSu, yati, zramaNa anubhavate hoya, je AtmArAmI hoya te ja bhAva muni che, bAkI to nAma muni che. je dehayAtrA mAtra * "vArtAnA hyadaM ca norma tathA param | sajjJAnasaMgataM ceti vairAgyaM trividhaM smRtam // " -zrI haribhadrasUrikRta aSTaka 10 sAyala saMsArI ikiyarAmI, munigaNa AtamarAmI re; mukhyapaNe je AtamarAmI, te kahiye niSkAmI re..."zrI AnaMdaghanajI
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ la Ana daghanajInuM divya jinamArgadarzana nirdoSa vRtti karI apramAdapaNe nircatha jIvana pALe che te ja bhikSu che, bAkI te pauruSanI-balaharaNI bhikSA bhakSanArA pramAdIo che. je rAgAdi deSathI zuddha AtmasvarUpane ghAta na thAya-hiMsA na thAya ema bhAva ahiMsakapaNe yatanA pUrvaka varte che ane dravyathI paNa koI paNa jIvanI kaMI paNa hiMsA na thAya evI jayaNa rAkhe che te yati che, bAkI to veSaviDaMbaka+ che. je zuddha Atma tatvane jJAtA che, je zuddha AtmasvarUpamAM saMyamanathI ane pratApanathI saMyama-tapa saMyukta che, jene rAga cAlyo gayo che, je vItarAga che, je sukha duHkha pratye samavRttivALe che e zuddhopagarUpa sarva bhAvathI audAsInya vRtti karI. mAtra deha te saMyama hetu hoya che, anya kAraNe anya kazuM kaheze nahiM, dehe paNa kiMcita mUcha nava jeya je; apUrva avasara e kayAre Avaze ?" - zrImada rAjacaMdrajI. +"hINAyArehi taha vesaviDaMbagehi maliNIkayaM titthaM / 80 3-287 bAlA vayaMti evaM veso titthaMkarANa eso vi / namaNijjo ciddhI aho sirasUlaM kassa pukkarimo // " - zrIharibhadrasUrikRta saMbodhaprakaraNa 2 76 arthAta-hInAcAravAthI tathA veviDa bakAthI tIrtha malina karAyeluM che. I. bAla jI ema vade che ke A paNa tIrthakarane veSa che, mATe) namana karavA yogya che. dhikkAra che ! dhikkAra che ! ahA ! (A) zirala ame kenI pAse pokArIe ?
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsana pAlana te zAsanasaMrakSaNa 93 AtmA te ja zramaNu che; bAkI tA nAmazramaNa che. dvavyali'gI che. vaLI zAsanasaMrakSaNa paNa vAstavika rIte teA je bhagavAna jinezvaranA zAsanane AjJAnera pALe che, rahyuM che, te ja kare che, ane te mukhya zAsana te vItarAgatA ja che; te jeTale a Mze je koi sAdhatA hAya teTale aMze te bhagavAnanA zAsananA saMrakSaka " * zAsana zAsana kahevA yAgya che--pAlaka kahevA caiAgya che. mAkI je khAlI zabda AkArI, mAtra zAzvika zAsanaprIti khatAvI svacchaMdre vicaratA hAya ne rAga-dveSanI upAsanA karatA hAya, evA vira dhaka vRttivALA jIvAne zAsananu nAma levAnA adhikAra nathI. : zAsanapAlana te zAsanasa rakSaNa A uparathI tane samajAze ke jenAmAM sAcu zramaNupaNu hAya te ja bhAgavatI dIkSAnA dIpAvanArA pAtra adhikArI che, 1 " suvididapadatthasutto saMjamataba saMjudo vigadarAgo / samaLo samasudguNo maLavo yuddhovootti ' zrI pravanacasAra "AtamajJAnI zramaNu kahAve, khIjA te dravyaliMgI re; vastute je vastu prakAze, AnaMdadhana matasagI re. "" zrI AnaMdaghanajI 2 " yasya cArAdhanopAyaH sadAjJAbhyAsa eva hi / yathAzakti vidhAnena niyamAt sa phalapradaH // " ---zrImAn haribhadrasUriSkRta aSTakatha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana ane je vItarAgapaNu sAdhatA haiAya te ja sAcA zAsanasaMrakSaka che. mAkI tA nAma mAtra che. 5. AtmadRSTA saddagurudvArA pravacana aMjana thakI divya nayana prApti pathika--yAgirAja ! Ama adha puruSapara parA pAsethI A divya nayananI prApti jo asaMbhavita che, te bIjI kai rIte e divya nayana sAMpaDe ? zuM zAstrathI-AgamathI e divya nayana maLe kharuM ? emAM enI prAptinA mArga zuM nahi matAnyeA hAya ? cegirAja--hai bhadre ! AgamamAM enI prAptinA mAga jarUra khatAvyA che, paNu kevaLa AgamadvArA enI meLe kai divya nayana prApta thai jatuM nathI. divya nayanane pAmelA evA sadgurunA 'nayana 'xvinA-TheravaNI vinA e 'divya nayana' prApta thatuM nathI. kAraNa ke AgamamAM mAga kahyo che, mam nahi; mamatA jJAnI satpuruSanA hRdayamAM rahyo che. pathika--yAgirAja ! te kevI rIte ? te spaSTa samajAvavA kRpA karo. cegirAja--Agama eTale Ama jJAnIpuruSanA vacana. A AsapuruSa anubhavajJAnI hatA. temaNe akhaMDa Atmavastu <'binA nayana pAve nahi, binA nayanakI bAta; seve sadguruske carana, sA pAve sAkSAta 99 - zrImad rAjacaMdrajI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ * binA nayana pAve nahiM, binA nayanakI bAta' 95 sAkSAt anubhavI hatI, ane evI AgamamAM mArga marma te AtmAnubhakagamya vastu eka puruSanA hRdayamAM AtmAne ja anubhavamAM Ave ema hovAthI vacana dvArA tenuM sarvathA nirUpaNa prAyaH azakya hatuM avAcya hatuM. eTale zAstramAM te sAnamAM IzArAmAM samajAvyuM che, te vastunuM mAtra sAmAnyathI digU rzana karyuM che ane tenI prAptinA mArgane dUrathI aMgulInirdeza karyo che ke-juo, A mArge cAlyA jAo. ane te mArga paNa anubhavajJAnI evA pratyakSa sazurunA yege ja prApta thAya che, kAraNa ke Agama e AtmAnubhavI jJAnI puruSanA vacana heI, sAkSAt anubhavajJAnI-Atma nubhavI evA pAramArthika sadguru ja tenA marmane-hRdayane-rahasyane naya nikSepe re jeha na jANiye, navi jihAM prasare pramANa; zuddha svarUpe re te brahma dAkhave, kevaLa anubhava bhANa. vIra jinezvara paramezvara jaye. "-zrI AnaMdaghanajI (1) "alakha agIcara anupama arthane, kANuM kahI jANe re bheda ? sahaja vizuddha re anubhava vayaNa je, zAstra te saghaLe re kheda...vIra." -zrI AnaMdaghanajI (?) + "dizi dekhADI re zAstra savi rahe, na lahe agocara vAta; kAraja sAdhaka bAdhaka rahita je anubhava mitta vikhyAta...vIra. " zrI AnaMdaghanajI "padamAtraM hi nAnveti zastraM digdarzanottaram / jJAnayogo muneH pArzvamAkaivalyaM na muJcati // " zrI yazovijayajIkRta adhyAtmapaniSadu
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana pAme che, ane te ja eka te khatAvavAne mATe samartha che. bAkI khIjA AtmAnubhava vinAnA zrutapAThI evA kahevAtA gurue bhale peAtAne ' AgamarahasyavettA" mAnatA hAya ke kahevaDAvatA hAya, paNa tevA seMkaDA gurue paNa te paramA mArga matAvavAne samartha thatA nathI. mAtra AvA lakSaNavALA sadguru ja te batAvI zake che. phare 7, Agamadhara guru samakitI, kiriyA saMvara sAra re; saMpradAyI avaMcaka sadA, zuci anubhava AdhAra re. zAMtijina ! eka muja vinati "--zrI AnaMdaghanajI evA zuddha AtmAnubhavanA AdhArarUpa sadguru jo pravacananuM--AmavacananuM aMjana kare, teA parama nidhAna dekhe, ane hRdaya-nayana jagadhaNIne nihALe, ke jenA mahimA meru samAna che. 66 pravacana aMjana jo sadguru kare, dekhe parama nidhAna; hRdaya nayana nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna.... dharma jinesara gAu' ragaNuM."--zrI,AnaMdaghanajI pathika--mahAtman ! eneA paramArtha ze ? cegirAja--jema kAi netrarogI hAya, tene kaI netravidyApAraMgata savaidya maLI Ave ne te uttama guNuMvALu netrarAgahArI majaNu zaLI para laine tenI AMkhamAM AMje tA tenA te netraroga dUra thAya; tema mithyAtvarUpa-darza nameAharUpa dRSTiaMdha '' 'pravacana a'jana jo sadUguru kare, dekhe parama nidhAna'
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ hadaya nayana nihALe jagadhaNI " 97 paNane mahAroga jIvane lAgu paDe che, tene je adhyAtmavidyAmAM pAraMgata evA keI sAkSAt AtmAnubhavI sadgururUpa savaidyane jega thAya, ane te saddaguru potAnI prajJArUpa zalAkAmAM pravacanarUpa divya aMjana laI tene AMje- aMjanazalAkA" kare, te ja jIvanA A daSTiroga dUra thAya, to ja A divya nayana urmIlana pAme, te ja A divya cakSu ughaDe. eTalA mATe ja kahyuM che ke - "ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAMjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena, tasmai sadgurave namaH // " ane jema AMkha aMdha haya, athavA ba dha hoya tyAM sudhI pAse ja uttama nidhAna-khule khajAne paDa hoya chatAM tenI khabara na paDe ane jevI hRdaya nayana nihALe AMkha khule ke tarata ja te dekhe; jagadhaNI" tema jyAM lagI jIvanI dRSTi baMdha hAya-daSTiaMdhatA hoya, tyAM lagI AtmavasturUpa parama guNaratnane nidhAna pitAnI pAse ja khullo paDa chatAM dekhAya nahiM, paNa jevI "dRSTi" khuledaSTiaMdhatA dUra thAya ke tarata ja A pitAnI pAse ja rahele-pitAmAM ja rahele A AtmavasturUpa guNaratnane nidhAna pragaTa dekhAya, khule khullo khajAne najare paDe, AtmA pragaTa anubhavAya-saMvedAya, ane AvuM A ughaDeluM hRdayanayana-AMtar cakSu-divya nayana jagatanA dhaNI evA paramAtma tattvane dekhe ke jene mahimA meru same mahAna che. pathika-girAja ! sazuru AMje che te pravacana-aMjana
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 kevuMka hAya che tenuM udAharaNa ApI samajavA. cegirAja--ahe| bhavya ! parama kuzaLa evA sadguru vedya ene AvuM pravacana-ajata AMjI parama karuNAthI samajAve che ke--hai mumukSu ! tuM A tArA mukha AgaLa pragaTa parama nidhAna paDayu che te kAM dekhatA nathI ? ane dRSTiaMdhapaNAthI ene ulla'ghIne kema cAlyA jAya che? A te tuM pelA khajAnAnI zodhamAM nIkaLelA brAhmaNA jevuM mUrkha paNa Acare che ! te brAhmaNA nIkLyA hatA teA khajAnAnI zeSamAM, paNa jyAM khajAnAvALI jagyA Ave che tyAM ' AMdhaLA kema cAlatA haze ? ' te ajamAvI jovAnA tukko temanA manamAM UceA. eTale AMkho mIcIne cAlatAM teo te khajAnA ulladhI gayA ! ane tenuM temane bhAna nahi hAvAthI te haju tenI zeAdhamAM AgaLa ne AgaLa doDayA jAya che ! tema A jagata paNa parama guNaratnanA nidhAnarUpa A dharmasmRtti AtmA pragaTa mukha AgaLa rahyo che, chatAM tene ulladhIne bahAra dharmanI zeAdha karavA nIkaLI paDayuM che ! kharekhara ! jagadIza-jagatpati evA paramAtma tattvanI jyeAtinA prakAza vinA, A jagata aMdhanI pAchaLa aMdha palAyana karatA hoya, evI ceSTA karI rahyuM che ! Ana'daghanajInu divya jinamAgadazana paramanidhAna pragaTa mukha AgaLa jagata urjA thI hA jAya !" *jAtiadhanA re doSa na Akare, je niva dekhe re a; mithyArdaSTi re tehathI AkarA, mAne arthe ana... --zrI yavijayajIkRta savAso gAthAnuM stavana
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 9 nija ghara na lahAre dharma !' " parama nidhAna pragaTa mukha AgaLa, jagata ullaMdhI ho jAya ! ti vinA juo jagadIzanI, aMdhAaMdha palAya.... dharma jinesara."-zrI AnaMdaghanajI aho bhavya ! tuM paNa A dharmanI zodhamAM bahAra kAM bhamyA kare che? pArake ghera+ tuM kAM dharma jete phare che? ne tArA pitAnA gharamAM ja-nija gRhamAM ja nija ghara na lahe re dharma" dharma che, e kema dekhate nathI? A te tuM kastUrIA mRga jevuM AcaraNa kare che ! kastUrIA mRganI nAbhimAM ja kastUrI vase che, chatAM te mRgane tene parimala kayAMthI Ave che tenuM bhAna nathI, eTale te bicAre tenI zodhamAM bahAra bhamyA kare che! tema A dharma te tArA pitAnA AtmAmAM ja rahyo che, chatAM ahIMthI maLaze ke tahIMthI maLaze evI khoTI AzAe tene zodhavA mATe cAra kera jhAMvAM nAMkhI tuM zA mATe herAna thAya che ? A tArA pitAnA AtmAmAM ja dharma che athavA A AmA pite ja dharma che, eTalI sIdhI sAdI vAta tuM kAM + " para ghara jotAM re dharma tume phare, nija ghara na lahe re dharma, jema navi jANe re mRga karatUrIo, mRgamada parimala marma.. ..zrI sImaMdhara. jema te bhUle re mRga diza diza phare, levA mRgamada gaMdha; tema jage huM re bAhira dharmane, mithyAdaSTi re aMdha... ' ...zrI sImaMdhara."
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana samajatA nathI ? AtmAnA svabhAva e ja dharma che. jema ni latA e sphaTika ratnanA svabhAva hAi tenA dharma che, tema kaSAya abhAvarUpa nirmalatA e ja AtmAnA svabhAva hAI AtmAne dharma che; arthAt zuddha AtmA e ja dharma che, Atmazuddhi e ja dharma che, tethI viparIta te adhama che. paNa sphaTika ratnanA svabhAva nirmala chatAM, pAse rAtuMx phula hAya teA temAM rAtI AMi-chAyA paDe che, kALuM phUla hAya tA kALI jhAMI paDe che, Ama bAhya upAdhine lIdhe sphaTikanI ni latAmAM uparAgarUpa AvaraNa Ave che. tema karma rUpa bAhya upAdhine lIdhe rAga-dveSa-maiAhAdi vibhAva 100 * jema nirmalatA hai ratna sphaTika taNI ' * " jema nirmalatA re ratna sphaTikatI, temaja jIva svabhAva; te jinavIre re dharma prakAziyA, prabaLa kaSAya abhAva... ...zrI sImadhara." --zrI yazAvijayakRta savAse gAthAnuM stavana " dharma dharama karatA sahu jaga phire, dharma na jANe hA ma;... ....jinasara. dhama jinesara caraNu grahyA pachI, kAI na bAMdhe haiM| ka..." ...jitasara, ana ghanajI --zrI X " jema te rAte re phUle rAta, zyAma phUlathI zyAma; pApa puNyathI re tema jagajIvane, rAgadveSa pariNAma...zrI sIma dhara. dharma na kahIe re nizce tehane, je vibhAva vaDa vyAdhi; pahele aMge re eNIpere lAkhiyuM, karame hee upAdhi.zrI sImaMdhara. --zrI yazAvijayajI -
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAva adhama : svabhAva dharma 101 pariNAmenA uparAgathI AtmAnI nirmalatA avarAya chedhyAnamAM rAkhaje ke avarAya che-DhaMkAya che, nAza nathI pAmatI. vaLI upAdhi dUra thAya eTale phaTika jema vayameva zuddha nirmala svarUpe prakAze che, tema rAgAdi vibhAva upAdhi dUra thaye AmA svayaM zuddha svarUpe prakAze che. AtmAne nirmala zuddha svabhAva to nizcayathI trikAlAbAdhita ne svayaMsthita che ja - AvaraNa dUra thayuM ke te pragaTa ja che. eTale ke AtmAnA zuddha svabhAvarUpa dharmane pragaTa karavA mATe rAgAdi vibhAva pariNAmarUpa karmane ja dUra karavAnI jarUra che. Ama jeTale jeTale aMze kamarUpa AvaraNa khase, vibhAva upAdhi TaLe, nirupAdhipaNuM Ave, eTale teTale aMze A AtmadharmanI siddhi che; ane tevuM vibhAva adhama piAdhikapaNuM samyagdaSTithI mAMDI svabhAva dharma mekSaprAti paryata jema jema uttarottara pragaTatuM jAya che, tema tema AtmAne svabhAva dharma AvirbhAva pAmato jAya che. eka " je je aMze re nirupAdhikapaNuM, te te jANe re dharma; samyagadaSTi re guNaThANuthakI, jAva lahe zivazarma"..zrI sImaMdhara. " pAriNAmika je dharma tumAre, teha amo dharma; zraddhA bhAsana ramaNa viyege, vaLagya vibhAva adharma. svAmI ! vinaviye mana raMge." nAma dharma ho ThavaNu dharma tathA, dravya kSetra tima kAla; bhAvadharmanA he hetupaNe bhalA, bhAva vinA sahu Ala.' -munivarya zrI devacaMdrajI
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 AnadaghanajInu divya jinamArgadarzana tAtparya ke -samyagdaSTipaNuM e ja dharmanuM khIja che, ane tyAMthI mAMDIne ja vAstavika dharmanI zarUAta thAya che, mATe AtmasvabhAvane oLakhI vibhAva upAdhine dUra kara ! jema bane tema AtmapravRttimAMx atyaMta jAgrata thA ne parapravRttimAM heza, mUMgo ne AMdhaLA banI jA ! AvA pravacana aMjanavaDe jyAre sadguru aMjanazalAkA kare che tyAre ja A parama guNunidhAna AtmasvarUpane dekhe che. vaLI A pravacanarUpa-AgamarUpa parama nidhAna te che ja, paNa tenI rahasya cAvI te sadgurunA hAthamAM ja che. te jo te khatAve, te ja te khajAnA khUle, nahi teA tenI khabara paNa na paDe. 6. bhAva gurugama vinA AgamathI paNa divya nayananA asaMbhava Ama gurugama vinA Agama agama thaI paDe che. divya nayanane pAmele evA koI pratyakSa AtmAnubhavI sadguru+ tenI sUjha pADe--samajaNu pADe, te kAMi sUjha paDe ema che. + je svarUpa samajyA vinA, pAmyA du:kha anaMta; samajyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta "" --zrI Atmasiddhi X "C AtmapravRttAvati jAgarUkaH, parapravRttau badhirAndhamUkaH / sadA cidAnaMdapadopayogI, lokottaraM sAmyamupaiti yogI // --zrI adhyAtmApaniSad
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAma paDyA vinA Agamane apaco ! 13 bAkI evA gurugama vinA mAtra svachaMda matikalpanAe AgamanI gama paDe ema nathI, emAM sara sUjhe ema nathI, paga maMDAya ema nathI, paga mUkvAnuM ThekANuM nathI. mATe mAtra zabdarUpa Agama dvArA-dravyazrutajJAnanA abhyAsa mAtrathI vastu vicAravA besIe te samajI samajAya ema nathI. te samajavA mATe to jene bhAvakRtajJAna arthAta sAkSAt AtmajJAna pragaTayuM che, evA adhyAtmarasapariNata jJAnI+ sazurune vega joIe. vastu vicAre je Agame karI re, caraNa dharaNa nahiM ThAya....paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re." prema pratIta vicAro TUMkaDI, gugama leje re jaDe." zrI AnaMdaghanajI nahi te gama paDayA vinAnA Agama UlaTA anarthakAraka paNa thaI paDe-abhimAnAdi vikAra deSa paNa upajAve evI saMbhAvanA che. jema maMda pAcanagama paDyA vinA zaktivALAne pauSTika anna pAcana Agamane apa! na thAya, paNa tethI te UlaTuM ajIrNa upaje; tema anadhikArI jIvane AgamarUpa paramAnna pace nahi, eTaluM ja nahiM paNa "huM ATaluM badhuM zruta bhaNya , A bahuzruta Agamadhara chuM, huM AvA sarasa vyAkhyA karI lokone maMtramugdha karI + " AtmajJAna samadarzidi, vicare udaya prayoga; apUrva vANuM parama vyuta, sadgalakSaNaga"-zrA Atmasiddhi
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana zakuM chuM"--ItyAdi prakAre zAstrane apaco thAya, khaMDana-maMDana vageremAM zAstrane zastra tarIke durupayega paNa thAya! paNa jema saghanI agnidIpaka mAtrAthI jene maMdAgni dUra thaye che, jenI pAcanazakti uttejita thaI che, tene pauSTika anna saraLatAthI pAcana thAya che, temaja tenA baLavIrya AdinI vRddhi-puSTi thAya che tema uttama sagururUpa vaidyanI upadezarUpa mAtrAthI jene sadabuddhirUpa agni uddIpita thaye che, tene AgamarUpa paramAnna saheje pAcana thAya che, ne tenA Atmabala-varyAdinI vRddhi thAya che. zuddha AtmadharmanI puSTirUpa "pasaha" thAya che, ne Atma samIpe niraMtara vAsarUpa "upavAsa thAya che. Ama A uparathI tane pratIta thaze ke Agama samajavA mATe paNa gurugamanI anivArya AvazyakatA che. te vinA badhuM ya aMdhAruM che ne Agama paNa bhAva gurugama parama dubha baMdha khajAne rahe che. e pAramArthika | guccama traNe kALamAM maLa parama durlabha che, ane vartamAnamAM te prAye kaI dekhAtuM nathI, e ja meTe vikhavAda che. huM A badhuM "zruta anusAra vicArI boluM ." paNa tathAvidha kaI sadguru matte nathI e * "AtmabrAMti sama roga nahiM, saddaguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahiM, auSadha vicAra dhyAna." jina pravacana durgamyatA, thAke ati matimAna; avalaMbana zrI saddaguru, sugama ane sukhakhANuM." -zrImad rAjacaMdrajI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvadyutadhara AtmajJAnI vilA 105 khedanI vAta che, mATe AvI vartamAna sthitimAM tathAvidha gurugamanA abhAve mAtra AgamathI paNa divya nayananI prAptinA pratye saMbhava dekhAtA nathI. " AgamavA he gurugama ke nahiM. zruta anusAra vicArI meluM, suguru 6: tathAvidhi na mile re, ' zrI AnaMdaghanajI ajaba vAta karI ! ' gurue, ' " pathika--mahAtman ! Ape te A A ATalA badhA AcAryo, ATalA badhA ATalA badhA sAdhue vidyamAna che, chatAM Apa kaheA che ke ' gurugama ? durlabha che, e vAta mane te ekadama gaLe utaratI nathI. A leke zuM Agama jANatA nathI ? A leAkeA zuM gurugamathI samajatA nathI ? are ! emAMnA aneka tA evA che ke jene AgamanA Agama mukhapADe che-zAstranA zAstra meDhe che, ane eTale ja je Agamadhara, zAstravizArada, sakalAgamarahasyavettA vagere mirudAvali dharAve che. AmAMnA aneka tA sa dananA nayane jANanArA ne khaMDana-maMDananA bhedamAM niSNAta evA radhara vidvAnA che; chatAM Apa ema kema kaheA che ? te mArI samajaNamAM AvatuM nathI. cegirAja--he bhadra ! tuM mArA kahevAnA Azaya samaye nathI, ne meM AgaLa kaheluM te tuM bhUlI gayA lAge che. mATe tane puna: yAda ApuM chuM te A badhA bhAvAtadhara AtmajJAnI AgamadhonI-zrutadharonI vAta karI virA tenI huM kAM nA pADuM chuM? te te vacanarUpa dravya AgamanA-
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 na dhanajInu divya jinamADhana dravya zrutanA pAThI, dravya zrutanA abhyAsI te ghaNuya che, evA zAstrapAragata tA aneka che, paNa temAMthI jene bhAvazrutarUpa AtmajJAna pragaTa AtmAnubhava upajyeA haiAya evA bhAvazrutadho bhAvaAgamadharA keTalA che? te vicAravA yogya che; kAraNa ke tevA zAstrapaThana mAtrathI kAMI jJAna thaI jatuM nathI. nizcayathI zAstra pAte acetana hAi jJAna nathI, paNa te jJAnaprAptinA uttama nimittarUpa-sAdhanarUpa hAi upacArathI tene jJAna kahyuM che; mATe ekalA dravya zrutanA zukapaTha jevA zuSka jJAnathI kAMi jJAna thayuM kahevAtuM nathI, paNa jo tenuM uttama nimitta pAmI AtmA pAte jJAnarUpe pariName arthAt AtmAmAM bhAvazrutapaNuM pragaTe--AtmajJAna upaje, teA ja vAstavika jJAna thayuM kahevAya che. ema na hota ne dravya zrutanA pAThe mAtrathI jJAna thaI jatuM hAta tA badhAya sahelAithI jJAnI khanI esata ! ne jhAjhI khaTapaTa raheta nahiM ! .. eTale dravya zruta parama avala banarUpa-sAdhanarUpa hAI bhAvazrutanI prAptimAM tenA parama upakAra che, chatAM jo te bhAvadyutanI prAptinA ISTa uddeza tenA Ala ane na sadhAyeA athavA te iSTa uddeza artha tenA sAdhana tarIke upayega na karAyA, te tevuM dravyazruta paramAtha thI akicitkara che, aphaLa che. tAtparya ke-dravyazruta bhAvazruta sahita hoya athavA bhAvazrutanA kAraNarUpa thAya te bhAvadyuta prAptimAM dravya zrutanA parama upakAra * " satthaM gANaM Na havai jamhA satyaM Na yANae kici / "" tamhA aNNaM gANaM aNNaM satthaM jiNA biti // --zrI samayasAra
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmanizcayavihIna bahukRta jinazAsanano duzmana ! 17 tenuM saphaLapaNuM chenahiM te samartha yegAcArya zrI haribhadrasUrijI kahe che tema-strI putrAdi jema mehamUddha janene saMsAra che, tema zAstra e vidvAnene saMsAra che ! " putradArAdisaMsAraH puMsAM samUDhacetasAm / viduSAM zAstrasaMsAraH sadyogarahita tmanAm // ' ahIMthI tahIMthI kaMI kaMI jANune khaMDa khaMDa paMDita thayelA evA vidramAne jagamAM TeTe nathI, paNa eka akhaMDa Atmavastune anubhavanArA, Atmanizcaya vihIna nizcita samayane jANanArA, samayanA bahuzruta jinazAsanane akhaMDa nizcayI, samayasArane duzmana ! jANanArA-saMvedanArA evA sata puruSone te sarvakALamAM dukALa ja che, ane A kalikAlamAM te vizeSa karIne tema che. evA satapuruSanI viralatAne lIdhe ja A kALane bhagavAne duHSama kahyo che. eTale ja akhaMDa Atmavinizcaya vinAne je kaMI bhale dravyathI bahuzruta8 heya, bhale gADarIyA pravAha jevA +"khaMDa khaMDa paMDita je have, te navi kahiye nANI; nizcita samaya lahe te nANa, saMmatinI sahinANI. re jinajI ! vinataDI avadhAro. jima jima bahuzrata bahujanasaMmata, bahu ziSya paravariye, tima tima jinazAsanane vayarI, je navi nizcaya dario. re jinajI!" zrI yazovijyajIkRta sADA traNaso gAthAnuM stavana "tattvAgama jANuMga tyajI re, bahu jana saMmata jeha; mUDha haThI jana AdaryA re, suguru kahAve teha !...caMdrAnana jina !" -zrI devacaMdrajI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana gatAnagatika bahu janane mAnate hoya, bhale seMkaDo ke hajAre ziSyanA parivArathI parivarelemeTo guru ke AcArya kahevAtuM hoya, te te jinazAsanane duzmana che, ema siddhasena divAkarajIe sammatitarkamAM spaSTa kahyuM che " jaha jaha bahussuo sammao a sIsagaNasaMpagvuiDo a / aviNicchio a samae taha taha siddhatapaDiNIo // " ane gItArthane ja gurupaNane adhikAra kahyo che, e vAtamAM ghaNuM rahasya che, kAraNa ke gItArtha eTale keTalAka leke mAtra sUtrapAThI samaje che ema gItArtha" guru : ane nahiM, paNa jeNe zAstrane sUtrane gupadanI jokhamadArI artha-paramArtha gIta karyo che, atyaMta hRdayagata-pariNata karyo che, saMgItanI jema avisaMvAdIpaNe AtmAmAM tanmaya-ekatAra karyo che, AtmAkAra karyo che, AtmAnubhUtimaya karyo che, te gItArtha. arthAt jeNe artha-Atmatattva gIta karyuM che- atyaMta anubhUta karyuM che te gItArtha. evA gItArtha+ AtmAnubhavI jJAnI puruSa ja guru thavAne yogya che. bAkI tathArUpa gyatA vinA bIjA banI beThelA guruo te karmabhArathI "guru" bane che, kAraNa ke ziSyanA ke anuyAyIonA +"gIyatthA saMviggA nissallA cttgaarvaasNgaa| giLamaya gogA sanmattapamAvA muLiLo " -zrI haribhasUrikRta saMdhaprakaraNa 3-227 arthAta-gItArtha, saMvigna, niHzalya, gArava Asakti tyajI dIdhI che evAM, jinamatanA udyotakara, samyaktva prabhAvaka evA munio heya.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmarasa pariNati vinAnuM zAstrajJAna bhArarUpa 109 kalyANa-akalyANanI jokhamadArI temane zire che. eTale evuM jokhamadArIbharyuM gurupada letAM pahelAM temaNe kAM te lAkha vAra vicAra kare joIe, ane kAM te ziSyanA vinayane geralAbha laI mahAmehanIya karmathI "guru- bhAre banI bhavasAgaramAM4 DUbI javA taiyAra rahevuM joIe ! hAlamAM te A gurupadanI jokhamadArIne bhAgye ja koI vicAra kare che, eTaluM ja nahi, paNa tene mATe paDApaDI kare che ! 7. adhyAtmarasa pariNati vinAnuM zAstrajJAna bhArarUpa. (girAja AgaLa calAve che.) vaLI e paNa khAsa yAda rAkhavA jevuM che ke adhyAtmarasa pariNati vinAnuM je zAstrajJAna te bhArarUpa ja che. gadheDe caMdanane bhAra upADe che, paNa tene bhega to kaI bhAgyazALI ja pAme ajJAnI nija Ide cAle, tasa nizrAe vihArI; ajJAnI je gacchane calave, te te anaMta saMsArI re...jina" upA0 zrI yazovijayajI "asaddaguru e vinayane, lahe lAbha je kAMI; mahAmahanIya karmathI, bUDe bhavajaLamAMhi. " zrI Atmasiddhi "agIyatyakusIlehi saMgaM tiviheNa vosire / mukAmAgni me vidhuM pakSI tenAM nA " saMdhaprakaraNa, 2-99 arthAta-agItArtha ane kuzIla sAthene saMga huM trividha visaruM (choDuM) chuM, ke je saMga mArgamAM coranI jema mekSa mArgamAM mane vidha rUpa che.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AnaMdaghanajInuM vyi jinamArgadarzana che; tema zAstranA bhAra teA aneka vahe che, paNa tenA adhyAtmarasa tA kei viralA ja cAkhe che. pharaka mAtra eTalA ja che ke- gadheDA peAtAnA zarIra para kheo uThAve che, ane A zAstragabha pAtAnA mana para kheo uThAve che ! paNa manenuM bhAravAhakapaNuM sarakhuM che ! AkAza pAtAlanuM aMtara pustakapa'DitarUpa vidvAmAM ane AtmAnubhavI jJAnamAM AkAza-pAtAlanuM aMtara che. bAkI bIjuM badhuMya jANatA hAya, paNa eka AtmAne na jANata vijJAn ane jJAnImAM hAya, te te zAstravettA vidvAn paNa ajJAnI che. ane eka AtmAne jANatA hAya ne bIjI kAMi na paNa jANatA hAya tA te avidvAn paNa jJAnI che. Ama vidvAna ne jJAnImAM pragaTa bheda che: AtmAnulava rahita te vidvAn ne AtmAnubhava sahita te jJAnI; athavA paramArtha thI AtmajJAnI e ja sAcA vidvAna athavA pAMDita jana che, khAkI khIjA kahevAtA vidvAnAnI gaNunA paNa ajJAnI athavA khAla jIvAmAM ja che. nirakSara paNa nAnI hAI zake ne sAkSara paNa ajJAnI hAi zake,--evI A vilakSaNa vAta vicakSaNa vivekI janA ja samajI zake che. 'vaivAyarAAvivajJeza, rasamadhyAtmazAstravit / "" bhAgyabhRdbhogamApnoti, vahati caMdanaM kharaH // "tima zrutapAThI patikuM paNa, pravacana kahata ajJAna re; sAra laghA vina bhAra kahyo zruta, khara dRSTAMta pramANu...' --zrI adhyAtmasAra. --zrI vidyAna dhrujI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna vinAnuM sarvazAstra jJAna ekaDA vinAnA mIMDA jevuM 111 eTalA mATe ja zAstramAM paNa kahyuM che ke je dravyathI nava pUrva paNa bhaNela haya, nava pUrvane paNa pAThI-abhyAsI hAya, paNa je AtmAne na jAryo hoya te te ajJAnI che. Ama jyAM nava pUrva jeTaluM kRta bhaNele evo adhyAtmarasapariNati vinAne zuSkajJAnI bahuzruta paNa ajJAnI kahyo che, te pachI AjakAlanA abhyazrata zuSka vAcAjJAnIonI te zI vAta karavI ? vyAkaraNanuM-zabdazAstranuM ke bhASAnuM jJAna te jJAna nathI, nyAyanuM ke darzanazAstranuM jJAna te jJAna nathI, kAvyanuM ke ke alaMkArazAstranuM jJAna te jJAna AtmajJAna vinAnuM sarva nathI, jotiSanuM ke vaidakanuM jJAna zAstra jJAna ekatA te jJAna nathI, vijJAnanuM ke anya vinAnA mIMDA jevuM! zAstranuM jJAna te jJAna nathI, athavA A badhAya jJAna aupacArika jJAna che-dravya zrutajJAnanA prakAra che. pAramArthika jJAna te eka bhAvazrutajJAna athavA AtmajJAna ja che. eka AtmavidyA ja vidyA che, bAkI bIjI badhI ya vidyA avidyA ja che athavA aupacArika je hoya pUrva bhaNela nava, paNa jIvane jANe nahIM, te sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM; e pUrva sarva kahyA vizeSa, jIva karavA nirmaLe; jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavya sAMbhaLo. nahi graMthamAMhi jJAna bhAkhyuM, jJAna nahiM kavicAturI, nahiM maMtra jJAna dAkhyAM, jJAna nahiM bhASA TharI; nahiM anya sthAne jJAna bhAkhyuM, jJAna jJAnImAM kaLe...jinavara" -zrImad rAjacaMdrajI.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 AnaMdaghanajInuM divya jinamA darzana vidyA che; ane te aupacArikapaNuM paNu-te te vidyA je AtmavidyAnI sAdhanAmAM sahakArI kAraNapaNe upayukta thatI hAya-tA ja ghaTe che. A uparathI tane spaSTapaNe pratIta thaze ke sarva zAstranuM jJAna paNa jo eka Atmavastu hAtha na AvI tA zUnyarUpa ja che, meATA mIMDArUpa ja che, ' vo '-AtmA hAthamAM na AvyA, teA te badhA ekaDA vinAnA mIMDA che ! eTale Atma-ajJAnI evA kAI paNa bhale peAtAnI kalpanA+ pramANe hajArA thathA race, bhale hajArA vyAkhyAnA ApI jana-mana-raMjana kare, bhale vakatRtva kaLAnu pradarzana karI vAcaspatipaNuM batAve, te pazu te peAtAnA zUnyapaNAnuM ja pradarzana kare che, athavA peAtAnA mananA AmaLA pUrA karI, peAtAnA mithyAbhimAnane ja poSe che ema vivekI vicakSaNA samaje che. A prastuta dravyazrutajJAna paNa gurugama vinA prApta thatuM nathI e vAta paNa sAva sAcI che, paNa te gurugama dravyathI. +nija kalpanAthI kATI zAstro mAtra mananA AmaLe; jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavyA sAMbhaLeA. zrImad rAjacaMdrajI *"saba zAstrana ke naya dhAri hiye, mata maMDana khaDana bheda liye; vahu sAdhana khArI ane kiyA, tadapi kachu hAtha haju na paryAM. karunA hama pAvata he tumakI, vaha khAta rahI suguru gamakI; palame' pragaTe mukha Agalase, janma sadguru cana suprema khase. '' zrImad rAjacaMdrajI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvatadhara thakI bhAva guDjhamaH dIvAmAMthI dIva 113 che; kAraNa ke dravyazrutajJAna bhAvasmRtadhara thakI dravya gurugamathI prApta thAya che, bhAvagurugama: dIvAmAMthI bhAvakRtajJAna bhAva gurugamathI prApta - dI. thAya che; ane bhAva gu ma e ja pAramArthika gungama che. zAstramAM je gurugamanuM bhArI gaurava gAvAmAM AvyuM che te A bhAva gugama ja che. tAtparya ke bhAvakRta jene pariNamyuM che arthAta jene AtmajJAna uparyuM che, evA bhAvakRtadhara sadgurudvArA je bhAva gurugama prApta thAya te ja bhAvakRtajJAna arthAta AtmajJAna upaje, paNa dravyazrutajJAnI evA dravyakRtadhara pAsethI prApta thatA dravya guccamathI bhAva zratajJAna na upaje-AtmajJAna na upaje, kAraNa ke je dI pragaTyo ja na hoya tenA thakI kIje dIve kema pragaTe ? mATe dIpakanI upAsanAthI jema dIpaka pragaTe- dIvAmAMthI dIva cene, tema jAgatI jyota jevA bhAvazrutajJAnInI upAsanAthI ja bhAvakRtajJAna upaje-bhAvadIvo pragaTe. A ja gurugamanuM... rahasya che. gagana maMDaLa meM adhabica kUvA, uhAhe amIkA vAsA; sagurA hee so bhara bhara pIve, nathurA jAve pyAsA... avadhU se jogI gurumerA, usa padaka kare re niveDA... (AnaMdaghanajI) vastugate vastu lakSaNa, gugama vinA navi pAve re; gugama vina navi pAve ke, bhaTaka bhaTaka bharamAve che. A zrI cidAnaMdajI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 Ana ghanajInu divya jinamAna A gUDhA mAM mane te kAMi samajaNu pathika--mahAtman ! paDI nahI. ja caiAgirAja--he lapa ! gaganama`Dala eTale cidAkAza. tenI madhye eka amRtanA kUvA che, eTale amRtasvarUpI zAMta sudhArasamaya AtmAne tyAM vAsa che. jene sadguru maLyA che, te te amRtakUpamAMthI zAMta sudhArasa bharI bharIne pIe che, temanI tRSA chIpe che-bhavatRSNA zAMta thAya che, ane te amRtapAnathI te amRtapaNAne pAme che. bAkI jene sadgurunA yAga nathI maLyA, te te amRtapAnanA lAbhathI vaMcita rahe che, tarasyA cAlyA jAya che, eTale temanI bhavatRSNA zrRjhAtI nathI, ane te mRtapaNAne ja pAme che, arthAt janma-maraNaparaMparA karyAM ja kare che, tenA janma-maraNanA cheDA AvatA nathI, AtmajJAnI sadguru thakI amRta prApti 8. bhAva adhyAtmathI ja AtmakalyANa pathika--mahAtman ! A lAke paNa jJAnanI vAtA tA kare che ane adhyAtmanI carcA paNa kare che, tevu kema ? cegirAja--mahAnubhAva ! vAtA karavAthI kAMI vaLe nahi; ke mAtra carcA karavAthI kAMi maLe nahi. aMtarspa vinAnI khUjhI cahata jo pyAsI, hai khUjhanakI rIta pAve nahiM gurugama binA, caihI anAdi sthita. "" zrImad rAjacaMdrajI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva adhyAtmanI viralatA 115 vAta te eka prakArane "vAta ja bhAva adhyAtmanI che-vAyu ja che ! ne evI "vAta viralatA jevI vAta te vAtamAM ja-vAyumAM ja bhaLI jAya che ! ane AtmAnI arcA vinAnI carcA e te vAcAlatA ja chevAtulatA ja che vAjAla mAtra ja che ! mukhathI jJAnanI vAta karatA heya ne jene aMtaraMga meha na chUTa hoya, jenA para mohano adhikAra TaLe na hoya, evA zuSka vAcAjJAnIo te mAtra jJAnIne* droha ja kare che. AtmAnI vAta karanArA paMDite te ghera ghera che, paNa tenI sAkSAt prApti karanArA anubhavajJAnIo te keI viralA ja che navanIta-mAkhaNa te keIka viralAne ja maLe che, bAkI AkhuM jagat chAsathI bharamAya che ! nAma adhyAtmIo, zabda adhyAtmIo, ThagaNuM adhyAtmIo ne dravya adhyAtmIone te jagatamAM mukALa che, paNa bhAvaadhyAtmanI ja viralatA che ! eTalA mATe ja adhyAtmanI vyAkhyA karatAM spaSTa karyuM hatuM ke-nija svarUpanemukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANuM kare, mAtra jJAnIne droha. " zrImad rAjacaMdrajI * " dRzyante bhuvi kiM na te kRtadhiyaH saMkhyAvyatItAzciram , ye lIlA parameSThinaH pratidinaM tanvanti vAgbhiH parAm / taM sAkSAdanubhUya nityaparamAnandAmburAzi punaH, ye janmabhramamutsRjanti puruSA dhanyAstu te durlabhAH // " -zrImAna zubhacaMdrAcAryajIkRta zrI jJAnAva
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana AtmasvarUpane je kriyA sAdhe che te ja adhyAtma che, je kriyA karIne cAra gati sAdhe che te adhyAtma nathI. nAma adhyAtma, sthApanA adhyAtma ne dravya adhyAtmane cha De; ane bhAva adhyAtma ke je nija guNane-AtmaguNane sAdhe che, temAM "raDha lagADIne maMDI paDo." binija svarUpa je kiriyA sAdhe, teha adhyAtama kahiye re; je kiriyA karI caugati sAdhe, te na adhyAtama lahiye re. ' ...zrI zreyAMsajina nAma adhyAtama ThavaNa adhyAtama, dravya adhyAtama cheDe re bhAva adhyAtama nija guNa sAdhe, te teha zuM raDha maMDe re zrI zreyAMsajina" -zrI AnaMdaghanajI adhyAtma te jyAM Atmavastune vicAra hoya te che, bAkI bIjA te labAsI che-lapalapIyA vADIA che ! vastugatuM-vastusvarUpe je vastu prakAze che-pragaTa batAve che, te ja AnaMdaghana matanA vAsI che. "adhyAtama je vastu vicArI, bIjA jANa labAsI re; vastugate je vastu prakAze, AnaMdaghana mata vAsI re. zrI zreyAMsajina" mATe adhyAtmanI vAta ne carcA karyAthI kAMI artha sare nahi. tathArUpa adhyAtmarasa pariNati thAya ne AtmasvarUpanI arcA thAya te ja nija kAryanI siddhi thAya. vAta e chAsabAkaLA che ane anubhava e navanIta che. jagatu e + " patimo nizAnamaNiya sA. pravartate bijyA suDhA tathA nA -"zrI adhyAtmasAra
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva adhyAtmanI viralatA chAsathI bharamAI thayuM che ! paNa mAkhaNa te kaI viralAne ja sAMpaDe che ! "gaganamaMDaLameM gau bihAnI, dharatI dUdha jamAyA, mAkhana thA se viralA pAyA, chAsa jagata bharamAyA ...avadhU! so jegI merA. " zrI AnaMdadhanajI pathika-girAja ! Ape A je badhuM spaSTIkaraNa karyuM tethI mArA mananuM samAdhAna thayuM ane- "puruSa paraMparA anubhava jevatAM re, palAya; vastu vicAre je Agame karI re, _caraNa dharaNu nahi ThAya.... paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re." 3. -e ApanA vacananI satyatAnI mane pratIti upajI che. Ama je gurugama vinA Agama agama thaI paDe che, ane e gungama je atyaMta durlabha che, te pachI A divya nayananI prApti bIjI kaI rIte thAya ? A ATalA badhA darzanavAdIo ATalI badhI darzanacarcA karI rahyA che. tenI pAsethI zuM, enI prApti thaze ? zuM anumAna pramANathI ke tarkavAdathI enI prApti thavAno saMbhava che kharA ? "gaganamaMDalameM gAya vIyANuM, vasudhA dUdha jamAI re; sau re sune bhAi valeNu vale, kei eka amRta pAI re.... avadhU0 " zrI AnaMdaghanajI.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana girAja-aho jijJAsu ! je ! A madhyAhna thavA Avyo che ! AjanI ApaNI tatvavArtA te khUba lAMbI cAlI ! samayanuM bhAna paNa tuM bhUlI gayo ! AvI tatvapipAsA kharekhara parama kalyANakArI che. ane te joIne hAruM citta ati prasanna thayuM che, paNa hamaNAM te tuM svasthAne jA. tArA A navIna praznanuM samAdhAna huM AvatI kAle karIza. AvatI kAle prabhAta samaye te gAmanI bhAgoLe smazAnabhUminI bAjumAM Avela derI AgaLa mane maLaje. pathika-jevI AjJA! (bane tipitAne sthAne jAya che.) pathika giraja pAsethI chUTo paDI pitAnA nivAsasthAne AvyuM ane ucita dinacaryAmAM pravRtta thaye paNa tenA aMtaramAM te girAjanI TakelkIrNa gamArga pradI5 samI vIravANanuM ja manana cAlyA karatuM girAjanI kaMkotkIrNa hatuM. ahe Aje mane kevI vIravANuM apUrva tatvavArtA sAMbhaLavA maLI ! mArga saMbaMdhI ke abhuta prakAza giraje nAMkhe! jinamArga A divya chatAM, carmacakSuthI e mArgane joI rahele A sakaLa saMsAra bhUlya che, kAraNa ke e divya mArgane dekhavA mATe divya nayana ja joIe,e girAjanuM kathana kevuM yathAtathya che ! keTaluM badhuM sAcuM che ! puruSaparaMparAne anubhava je joIe chIe te AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLA deDatA hoya- aMdhe aMdha palAya "--evI karuNa paristhiti che, e vacane pAchaLa samAjanI AdhyAtmika patita avasthA aMgene girAjane ke karuNu cItkAra
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgamAga pradIpa samI yogIrAjanI tAtkI vIravANI 119 2 sabhaLAya che ! kevI UMDI zAsanadAjha saMvedAya che ! kevA pAramArthika bheda dekhAya che ! AgamanA AdhAre je vicAra kare teA 'caraNa dharaNu nahiM DAya '--paga mUkavAnuM paNa ThekANuM nathI evI viSamadu:sthiti che, e vacanamAM lAgaNIbharyAM peAkAra sAthe ceAgirAjanI kevI ananya Agamabhakti vyakta thAya che ! te AgamAkta Adarza AcaraNa * vidhi' pratyenA kevA prema pragaTa dekhAya che ! Ama thADA zaTThamAM A mahAtmAe kevA adbhuta Azaya samAnyA che ! jema jema A yAgirAjanA vacanamAM huM sUkSma vicArathI UMDA utaruM chuM, tema tema tenI satyatAnI mane pratIti thatI jAya che. mAkSamAga nA pravAsI mArA jevA pathika 'ne A ceAgamApradIpa samA upadezavacana kharekhara apUrva mA dazaka thaI paDyA che. ityAdi prakAre ciMtavatAM tenA AtmA kAi avarNanIya AnaMdamAM vilasI rahyo hatA. pachI zeSa kanya karI te rAtre yathAsamaye samAdhibhAve zayana karI gayA.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dara pAMcamuM divya nayanane viraha ane kAlalabdhinI pratIkSA pachI vaLate divase prabhAte helA uThI, prAtaHvidhithI paravArI teNe saMketasthala bhaNI pagalAM mAMDyA ne thoDIvAre te tenI nikaTa AvI pahoMcyA. tyAM tenA zravaNapathamAM dhvani athaDA: - ziva zaMkara jagadIzvara re, cinAnaMda bhagavAna-lalanA jina arihA tIrthakare, ti sarUpa asamAna-lalanA." (AnaMdaghanajI) enI e dhUna ene punaH punaH saMbhaLAvA lAgI. AvI apUrva bhAvAvezavALI ektAratA teNe kadI paNa dIThI haitI. - te karNapriya madhura svaranA anusAre aha ! bhAvitAtmA te cAlavA lAgyuM. tyAM te bhaktarAja ! eka derInA darzana thayA. tenA oTalA para birAjamAna thaI girAja bhajana dhUna lalakArI rahyA hatA. temanI mukhAkRti atyaMta suprasanna, parama zAMta ne saumya dIsatI hatI bhaktine parama AnaMdellAsa temanI mukhamudrA para taravarate hato. temanI AtmazAMti keI apUrva hatI. advitIya brAhma teja temanA lalATamAM jhaLahaLatuM hatuM. temanA darzanathI pathikanA hRdayamAM kaI ajaba chApa paDI ane te Azcaryacakti thaI bhAvavA lAaho ! A mahAtmA bhaktarAjanI ananya bhakti ! ahe ! A bhAvagInI bhavitAtmatA ! ahA ! A "saMtapuruSanI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ taka vicAre re vAda paraparA : ghANIno bela!" 121 apUrva AtmazAMti ! mAre Aja dina dhanya che ke mane AvA sAdhuguNasaMpanna, darzanathI paNa pAvana sAcA sAdhupuruSanA darzana thayA ! ema bhAvate bhAvate te derInI samIpe AvI pahoMcyA ne eTalAnI eka bAjue maunapaNe rahyo, ane cegira janI bhajanadhUna pUrI thaI eTale sAme AvI vinayathI namaskAra karI Ubho rahyo. girAje tene oTalA para sAme besavAnI IzArata karI eTale te tyAM vinayathI namaskAra karIne beThe. tarkavicAra-darzanacarcAthI divya nayanane asaMbhava pachI thoDI vAra mauna rahI te bolyA-egirAja ! gaI kAle Ape darzanavAdIo pAsethI divya nayananI prApti saMbaMdhI khulAso karavAnuM vacana ApyuM hatuM te te saMbaMdhI ApanuM pravacana zravaNa karavA huM utkaMThita chuM. A badhA dazanavAdIo tarkavicArapUrvaka aneka prakAranI dazanacarcA karI rahyA che, tenI pAsethI zuM A divya nayananI prAptine saMbhava che ? girAja-ahe jijJAsu bhavya ! A darzanavAdIo pAsethI divya nayana pAmavAnI AzA sevavI e ja meTI bhrAMti che ! te e bhrAMtimAMthI zAMti kayAMthI tavivAre re Ave? A ATalA darzanavAdIo vAda paraMparA re anAdi kALathI vAdavivAda karI rahyA che, paNa tema karatAM keI tattvane
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana aMta pAmyuM hoya ema jaNAtuM nathI, kAraNa ke vAdanI sAme prativAda ne tenI sAme pAche prativAda, ema anaMta paraMparA cAlyA ja kare che! tene Are Avo nathI ne keI niveDe thatuM nathI ! keI eka samartha vAdI yuktipUrvaka pUrvapakSa kare che, te tene sAme vAdI uttara pakSa karI baLavattara yuktipramANethI khaMDita kare che. tene vaLI keI trIje vAdI adhika baLavAna tarkabalathI khaMDe che. Ama vAda-prativAdane ghANInA belanI peThe aMta nathI Avate AMkhe pATA bAMdhele ghANane bela game teTaluM aMtara kApe, paNa te te hatuM tyAMne tyAM ja ! eTalA ja kuMDALAmAM goLa goLa pharyA kare, jarAya AgaLa vadhe nahiM ! tema matapaNAnA pATA jeNe AMkhe bAMdhelA che, evA darzanavAdIo game teTaluM vAdavivAdanuM aMtara kApyA kare, paNa te te hatA tyAMnA tyAM ja! eTalA ja vAcakanA vartalamAM ghUmyA kare, jarAya AgaLa vadhe nahiM! Ama takavicArathI vAdaparaMparA cAlyA ja kare che, ne ene. pAra ke pAmI zakatuM nathI eTale tarkavicArathI, vAdavivAdathI, darzanacarcAthI kadI mArgadarzana karAvanArI divya daSTinI prApti saMbhavatI nathI. * ". vAdazci prativAdAMzca vadanto nizcitAstathA / tArata naiva chatti tirupavitau " -zrI gibindu, " yatnenAnumito'pyarthaH kuzalairanumAtRbhiH / abhiyuktatarairanyairanyathaivopapAdyate // " -zrI gidaSTisamuccayamAM bhaharinuM subhASita.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ navAdIonuM paraspara khaMDana 123 "tarkavicAre che, vAdaparaMparA re, pAra na pahoMce keya; abhimata vastu vastugate kahe che, te viralA ja joya, paMthaDe nihALuM bIjA jina taNe re" ka. pathika-girAja ! Ape A je kahyuM te dRSTAMtaudAharaNathI vizeSa spaSTa samajAvavA kRpA kare. girAja-mahAnubhAva! je kaI darzanavAdI svadarzanasaMmata yuktithI Atmatattvane abaMdha kahe che, te tene bIje vAdI manamAM rasa lAvIne pUche che dazana vAdIonuM ke A AtmA kiyA karate dase paraspara khaMDana che, te te kriyAnuM phaLa, kahe, keNa bhegAvaze ? mATe A tame abaMdha kahe che te micyA che. tyAM vaLI koI bIje vAdI kahe che ke-jaDa-cetana A eka ja AtmA che, sthAvara jaMgama-carAcara bane sarakhA che. eTale tene anyavAdI javAba Ape ' arthAta-kuzala anumAtRothI-yuktivAdIothI yatnathI anumAna karavAmAM Avela artha paNa, vadhAre abhiyukta evA bIjAethI anyathA ja upapAdita karAya che, bIjA ja prakAre sAbita karAya che ! kaI abaMdha Atama tatta mAne, kiriyA karato dIse; kriyAtaNuM phala kaho kuNu bhagave, Ima pUchyuM citta rIse. munisuvrata. jaDa cetana e Atama eka ja, sthAvara jaMgama sarikhe; duHkha sukha saMkara duSaNa Ave, citta vicArI je pari. munisuvata. eka kahe nitya ja Atamatatva, Atama darisaNu lIne; kRtavinAza akRtAgama dUSaNa, navi dekhe matihINe. munisuvrata." zrI AnaMdaghanajI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana che ke-Ama je tame mAnaze te sukhadu:khanI vyavasthA kema ghaTaze? tatvanI seLabheLarUpa saMkara deSa Avaze. cittamAM vicAra karI parIkSA karazo te Ama jarUra bhAsaze. tyAM AtmadarzanamAM lIna e vAdI kahe che ke A AtmA nitya ja che. tene prativAdI Ama yuktithI niruttara kare che ke-ema mAnazo te kRtanAza ne akRtAgama vagere dUSaNuM Avaze, te te matihIna hoya te ja dekhate tathiI. tyAM vaLI sugatane anuyAyI (bauddhIvAdI vahe che keA AtmA te kSaNika che ema jANe. tene bIje vAdI javAba Ape che ke AtmA je kSaNika mAnaze te sukha-duHkha kema ghaTaze ? baMdha mekSa vyavasthA kema ghaTaze ? e vicAra tamArA cittamAM lAvI juo. tyAM vaLI bhautavAdI (cArvAka) belI UThe che ke-bhUtacatuSka arthAt pRthvI, pANI, vAyu ne agni e cAra bhUta sivAyanI alagI evI kaI AtmatattavanI sattA ghaTatI nathI. tene bIje prativAdI uttara Ape che keAMdhaLo gADAne na dekhe, te temAM gADAMne zo vAMka? pragaTa cetanasvarUpa AtmA che evI cakakhI dIvA jevI vAta tame na samaje, te temAM te chatI vastune zo deSa ? AMdhaLe gADAMne dekhate nathI te kAMI gADAne deSa nathI, paNa tenA "saugata mati rAgI kahe vAdI, kSaNika e Atama jANe, baMdhamekSa sukhaduHkha na ghaTe, eha vicAra mana ANe. munisuvrata. bhUtacatuSka varjita Atama tatta, sattA alagI na ghaTe; aMdha zakaTa je najara na dekhe, te zuM kIje zakaTe ? munisuvrata." zrI AnaMdaghanajI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazanavAdIonuM paraspara khaMDana 125 pitAnA daSTiaMdhapaNane ja deSa che, tema tame A pragaTa caitanyasvarUpa Atmavastune dekhatA nathI, te tamArA dRSTiaMdhapaNane ja doSa che. ema eka AtmavasaMbaMdhI aneka vAdIo anaMta vAdavivAda kare che, yuktibalathI-sva sva darzanasaMmata nyAyabalathI pitapitAnA matanuM sthApana kare che. teonA matavikramanA saMkaTamAM paDI gayele A AtmA cittasamAdhi pAmatuM nathI. vastutattva Ama haze ke tema haze ? ema tenuM citta DahoLAI javAthI kaI rIte samAdhAnane pAmatuM nathI. vizvamarUpa vAdacakane cakaDeLe caDI gayeluM citta vibhramadazAne pAmI cAre kera bhramaNa karyA kare che, ne AtmabrAMtine lIdhe kadI zAMti - bhajatuM nathI "ema aneka vAdI mata vibhrama, saMkaTa paDiye na lahe, cittasamAdhi te mATe pUchuM, tuma viNa na tatta keI na kahe. munisuvrata jinarAja ! muja eka vinati nisuNe. " zrI AnaMdaghanajI Ama tarkavicArarUpa darzanacarcAthI kAMI tatvane nive AvatuM nathI, koI tattvavinizcaya thatuM nathI, tenAthI divya nayananI prApti kema saMbhave? 2. samyagU anekAnta daSTithI divya nayananI egyatA pathika-girAja ! Ape A kahyuM te mane samajAyuM. paNa A badhA darzanavAda karatA A darzanamAM chevaTe sarvanuM samAdhAna karI zake evuM pramANabhUta keI darzana nahi hoya?
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 ke hoya te hA te aneka loka AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana ke jenI pAse badhA darzanavAda niruttara thaI paDe. evuM je keI darzana heya te tenAthI zuM divya nayananI prApti na thAya? girAja-aho bhadra! hA, evuM darzana jarUra saMbhave che, ane tevuM darzana je kaI hoya te te anekAMtadarzana ' ja che. tenI samakSaka pratitIrthika sarva virodhanuM mathana vivAda karI zakatA nathI, kAraNa ke karanAra vizALa te te anya darzanavAdIo ke eka anekAnta darzana ekAMta pakSane ja grahI, tenA AgrahI banI, pitApitAne mata sthApe che; mata mata bhede je jaI pUchiye, sahu thApe ahameva; tyAre A anekAMtadarzana keI eka ekAMta pakSane nahi grahatAM, sarvathA nirAgrahI rahI, sat vastunA aneka saMtanuM-dharmanuM madhyasthapaNe darzana karAvI kevaLa "sat "nuM ja pratipAdana kare che, samyak tattvanuM ja saMsthApana kare che. eTale te te nayanI ucita maryAdA pramANe te sarvagrAhI hAI yAcita rIte sarvanuM samAdhAna karavAne paripUrNa samartha che; kAraNa ke te syAdavAda darzana eTaluM badhuM udAra che ke-te "syAt " padane nyAsa karI te te ekAMtapakSane paNa pitAnA vizALa pakSamAM bheLavI le che, pitAnA aMgabhUta karI mUke che. "sthAt ' eTale * "ya pustakriskitamanA, 7 pratitI muvi vivajo !" zrI samaMtabhadrAcAryajIkRta bahatasvayaMbhUstotra racanA jina upadezakI, parAma tinuM kAla; InameM saba mata rahata he, kara nija saMbhAla. " zrImad rAjacaMdrajI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaga anekAnta daSTithI divya nayananI yogyatA 127 kathaMcita keI apekSAvizeSe te te darzana satya che, evI prarUpaNAthI te hastIjAtyaMdha nyAye sarva darzananA virodhanuM mathana karI nAMkhe che ! dhaDa darzana jinamaMga bhaNaje, nyAsa SaDaMga je sAdhe re, nami jinavaranA caraNa upAsaka, SaDa darzana ArAdhe re....SaDa." zrI AnaMdaghanajI anekAMta dazana AvuM adbhuta ne parama samartha chatAM, tenI paNa carcAmAtrathI kAMI divya nayana prApta thaI jatuM nathI; kAraNa ke AgaLa kahyuM tema samyaga anekAnta daSTithI carcA te carcA che te vAta te vAta divya nayananI che. kAMI carcA ke vAta karyA mAtrathI yegyatA prastuta vastunI prApti thaI jatI nathI vastunI prApti mATe te tathArUpa AtmapariNamana joIe, vizALa anekAMtadaSTi jIvanamAM utaravI joIe, matadarzananA AgrahathI rahita evI madhyasthatA keLavAvI joIe, vastune yathArtha-samyaka svarUpe dekhavAnI samyagU daSTi sAMpaDavI joIe. ema thAya te ja divya nayananI gyatA prApta thAya. pathika-mahAtmana ! je Ama dazarna carcAthI kAMI vaLe * " paramAgamasya jIvaM niSiddhajAtyaMdhasindhuravidhAnam / sakalanayavilasitAnAM virodhamathanaM namAmyanekAntam // " zrI amRtacaMdrAcAryajIkRta zrI puruSArthasiddhiupaya "cheDI matadarzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA a5. " zrI Atmasiddhi
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AnaMdaghanajInu divya jinamArgadarzana ema nathI te dibdha nayananA icchake mata-DhananI mAthAEADamAM zA mATe paDavuM joie ? khaMDana-maMDananI kaDAkUTa zA mATe karavI joie ? teA pachI AtmA e zuM karavuM joIe ? cegirAja--jijJAsu bhavya ! matAgrahanI dRSTie darzanacarcAthI kAMI vaLe ema nathI e vAta sAcI che, paNa te ekAMte nirarthaka che ema nathI tattva samajA mATe + dhavAyukta madhyastha vicAraNApUrvaka nirAgrahabhAve te karavAmAM Ave, teA te kAI apekSAe AtmAthI ne upakArI thAya ema che; kAraNa ke te te dana mukhyapaNe te paramArtha samajavA mATe kahyA che, ke jethI tajijJAsu jIvanI vicArASTi jAgrata thAya, mATe paramArthanA lakSyapUrNAMka sa-nyAyathI karavAmAM AvatI hAya to te darzonacarcA satya tattvagaveSaka jijJAsune kaIka upakArI thavAnA saMbhava che, paNa matAgrahanI dRSTie te te UlaTI apakArI, hAnikAraka ne rAgadveSanu kAraNa thai paDe che. ane jevI sRSTi tevI sRSTi,' e sUtra pramANe paramArthI draSTithI te te dazanAnA yathArtha darzana' mATe paNa danacarcA AtmArtha upakArI, matAthe nahi rr + - paralokapradhAnena madhyasthena tu dhImatA / svazAstrajJAtatattvena dharmavAda udAhRtaH // .. -zrI aSTaka paraleAkapradhAna, madhyastha, buddhimaMta ane svazAstranA tattvanA jANu evA puruSathI je karavAmAM Ave te dharmavAda kahyo che. * vijaye'sya phalaM dharmapratiprattyAdyaninditam / *r "" Atmano: mohanAzazca niyamAttatparAjayAt // :; --zrI aSTaka
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakSapAta cheDI AtmAmAM maMDI paDe! 129 divya nayana'nI jarUra che. mithyAzAstra samyagRSTine samyapaNe pariName che, ane samyakazAstra paNa mithyASTine mithyApaNe pariName che. zrI gautamasvAmIjIne mahAvIdeve samyakUnetra ApyAM tyAre veda paNa samyakapaNe samajAyA mATe daSTi" samyak joIe. eTale AtmArthIe te tenI prApti mATe ja sarvAtmAthI pravartavuM joIe. | mATe AtmAthIe te sarva pakSapAta cheDI daI, rAga-meha pakSathI vajitapaNe AtmAmAM raDha lagADIne maMDI paDavuM eTaluM ja basa kartavya che. pakSapAta cheDI AtmAmAM eTale Atma vastu zuM che? kevI maMDI paDo ! che ? tenuM svarUpa zuM che ? enI AtmAnubhavathI ApoApa khabara paDaze, ne pachI vika-jalpane avakAza ja nahiM rahe. Ama je AtmadhyAna kare che, te pharI A vAdavivAdamAM paDatuM nathI, kAraNa ke bIjuM badhuM vApUjAla mAtra che, ema te jANe che, A tattva cittamAM lAve che. "vaLatuM jagaguru INi pere bhAkhe, pakSapAta saba IDI, rAga dveSa meha pakha varajita, Atama zuM raDha maMDI. | munisuvrata. Atama dhyAna dhare je keu, se phira INameM nAve, vAgajAla bIjuM sahu jANe, eha tA citta lAve. munisuvrata." zrI AnaMdaghanajI bAkI zuSka tarkavAdamAM je paDI gayA te kAMI patto
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana khAya ema nathI. enI bhUlabhUlAmaNImAM paDayA ke AtmArtha ja bhUlAI jAya che, ane AtmAthIne tema karyuM pAlave ema nathI; kAraNe prekSAvaMtene prayAsa atIndriya arthanI siddhi arthe hoya che ane te atIndriya artha kavacita paNa zuSkatarkane gocara hote nathI, mATe tarkavicArathI divya nayananI prApti AkAzakusumavat che. 3. ISTa vastu kahenArA draSTA' virala hoI | divya nayana durlabha vaLI A darzanavAdIomAM paNa, abhimata-ISTa vastu vastugatuM-vastunA yathArtha svarUpe kahe evA jana te jagamAM viralA jaNAya che kAraNa ke vastunuM "abhimatavastu vastugate yathAvat "darzana karyuM hoya, kahe te viralA sAkSAtkAra karyo hoya, evA "prApta jaga jaya." saMta janane joga jagamAM parama durlabha thaI paDe che. vastunI khAlI pikaLa vAta karanArA ne tarkavAda vistAranArA zuSka jJAnIo te aneka paDayA che, paNa vastunuM sAkSAt darzana pAmelA, divya nayana prApta sAcA anubhavajJAnIone ja jagatamAM dukALa che. tevA "dRSTA' puruSa ja divya dRSTi ApI vastunuM * " atIndriyArthasiddhasartha yathAlocitakAriNAm / prayAsaH zuSkatarkasya na cAsau gocaraH kvacit // " -zrI gidaSisamuccaya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnubhavI daSTA' viralaH khAlI vAta karanAravipula 131 svarUpadarzana karAvavAne samartha hoya che, eTale tevA "prApta puruSa ja divya darzananI prAptimAM "Ama" che, AtmAthIne parama vizvAsa karavA gya che. bAkI bIjAthI zuM ? "tarkavicAre re vAda paraMparA re, pAra na pahoMce keya; abhimata vastu vastugate kahe re, teviralA jaga joya. paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re."4. pathika-girAja ! abhimata vastu kahenArA jagamAM viralA che ema Apa kema kahe che? A abhimata vastunI vArtA karanArA te jagamAM ATalA badhA ja jaNAya che, chatAM Ape "viralA che" ema kahe che tethI Azcarya thAya che. girAja-he bhadra ! tuM hAre kahevAne Azaya sama nathI. vastune vastugate arthAt vastunuM jema svarUpa che tema yathArthapaNe-samyakSaNe kahenArA AtmAnubhavI daSTA viralaH viralA che ema mAruM kahevuM che. ane khAlI vAto karanArA vipula tevA prakAre vastugate paNa te ja kahI zake ke jene vastunA yathArtha svarUpanuM saMvedana thayuM hoya-sAkSAt anubhavana thayuM hoya. evA AtmAnubhavI 'draSTA" jJAnI puruSa ja te kahevAne samartha che ema AgaLa paNa spaSTa kahyuM hatuM. ane tathArUpa jJAnI te viralA ja che. bAkI pitAne potAnuM paNa bhAna nahi chatAM-AtmapratIti nahiM chatAM, TheTha siddhapada sudhInA chaDecoka upadeza karanArA, vyAsapITha parathI moTA moTA vyAkhyA karanArA jagamAM kaMIka paDayA che ! are ! pitAnA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 na daghanajInuM divya jinamArgadarzana AtmasvarUpanI paNa aMta:pratIti nahiM chatAM, meAkSa sudhInI niSphaLa vAtA karanArAnA jagamAM kAMI taTA nathI. paNa laukika mAna levA khAtara ke anya hetue tathArUpa ata:pratIti vinA-bhAvapa vinA athavA sAcI tattvajijJAsA vinA tevI khAlI vAtA karavI te te mAtra jJAnInA droha ja che, athavA koI apekSAe xmahAmRSAvAda ja che, asatya bhASaNa ja che. pathika--mahAtman ! Apa ene mahAmRSAvAda kema kA che ? cAgirAja--ahA bhavya ! A samajavA mATe eka ja dRSTAMta khasa thaze:--'DhALeLa mauneLa jJAne brAna yozimi '--sthAnathI, maunathI, unna bhASaNa mahAmRSAvAdanuM udAharaNa dhyAnathI huM AtmAne vAsarAvuM chuM,' evI pratijJA kAyAtsaga karanAra le che. paNa tathArUpa arthAlaMbana na hoya, arthAt tevA kAryotsarga bhAva hRdayane viSe na hAya, athavA mAtra zabdoccArarUpa bhAvazUnya te kriyA hAya, te te vacana khelavuM te mRSAvAda ja che, ema zrI haribhadrasUrijIe cAgaviMzikAmAM spaSTa bhAkhyuM che. A uparathI paramA e samajavAnA che ke samyagdaSTi Adi tathArUpa bhAva vinA te xmukhathI jJAna kathe ane, chUTyo na aMtara mAha; te pAmara ANI kare, mAtra jJAnInA droha. * " iharA u kAyavAsiyapAyaM ahavA mahAmusAvAo / tI aNurUvANaM ciya kAyavvo eyavinnAso // 99 39 zrImad rAjaca'jI. (jI ) huzlicAya kRta yAgavizikA.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmRSAvAdanuM udAharaNa : utpanna bhASaNa 133 kAyAtsarga sabaMdhI pratijJAvacananuM uccAraNa avividharUpa hAi jema mithyA che, khATuM che, apekSAe mahAmRSAvAda ja che, tema atre paNa vastuvicAranI khAkhatamAM tattvathI tathArUpa AtmabhAva vinAnA eka akSara paNa uccAravA te paNa atathAvidhi hAI mithyA che, khATA che, mahAmRSAvAda ja che, athavA tA eka prakAranuM utsUtra bhASaNa ja che; kAraNa ke sUtra pramANe kriyA arthAt AtmapariNatirUpa AcaraNa nahiM chatAM, vANI, vicAra ane vananA sumeLa nahi chatAM, AcAra, vicAra ne uccAranI ekavAkayatA nahi chatAM, te vacananuM uccAraNa te sUtranA bhAvathI unmukha hAi, jema utsUtra 1bhASaNa che, tema atre paNa samajavAnuM che, ane A je utsUtra bhASaNa che tenA jevuM teA kAI pApa nathI. "pApa nahi kAi utsUtra sUtra anusAra je bhavika bhASaNa jise, dharma nahiM kAI jaga sUtra sarakhA; kiriyA kare, tenA zuddha cAritra parikhA. dhAra talavAranI --" zrI AnaMdaghanajI 4. 'vastuvicAre re divya nayana taNA re, 'viraha' paDaye niradhAra' pathika--mahAtman ! samyak samajaNa vinA vastunI mAtra vAta karanArA mithyAbhASI bhAvazUnya janeA te jagatamAM "AlaMbana kUDA dekhADe, mugadha leAkane pADe; ANAbhaMga tilaka te kALu, thApe Apa nilADe re...........nijI !" -zrI yazAvijayajIkRta sADA traNaseA gAthAnuM stavana.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 na ghanajInuM divya binamAgadarzana ghaNAya che, paNa vastune vastugate mhenArA pariNuta jJAnI puruSA tA virala ja che, e A uparathI mane samajAyuM. paNa A virala hAvAnuM kAraNa zuM ? cAgirAja--mahAnubhAva ! enuM kAraNa vastu vicAranI khAkhatamAM divya nayananA 'viraha' pace che, e che. eTale divya nayananI prApti vinA yathArtha vastuvicAra thatA nathI, samyak tattvaparijJAna thatuM nathI. jema samyagdaSTi ( cakSu ) vinA bAhya padArthAMnu yathA-samyag darzana thatuM nathI, tema samyag yAgASTi vinA AtmAdi atIndriya padArthanuM samyakrU svarUpadarzana thatuM nathI, A nizcaya che. ane paramArtharUpa divya nacananI-samyagra ceAgaSTinI durlabhatA te sarvakALamAM che. vizeSe karIne ati viSama evA A karAla kalikAlamAM te tenI atyaMta durlabhatA varte che. eTale paramA mAnI kSINutArUpa A kALane jJAnI puruSAe x vastu vicAramAM digu nayananA 'viD' * jinAgamamAM A kALane 'duHsama ' evI saMjJA kahI che, te pratyakSa dekhAya che, kemake dusama zabdane artha du:khe karIne prApta thavA yAgya evA thAya che. te du:khe karIne prApta thavA yeAgya tA evA eka paramA mA mukhyapaNe kahI zakAya; ane tevI sthiti pratyakSa jovAmAM Ave che. jo ke paramA mArganuM dullApaNuM" tA sa kALane viSe che, paNa AvA kALane viSe te vizeSa karIne kALa paNu dulabhapaNAnAM kAraNarUpa che. " ---SamatattvaSA zrImad rAjacaMdrajI kr
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya nayana virahe vastu vicAra asaMbhava 135 du:sama" evuM yathArtha nAma ApyuM che, te pachI AvA paramArthakSINatArUpa kALamAM yathArtha vaktA samyagRSTi jJAnI puruSanI viralatA kema na hoya ? pathika-girAja ! je Ama vastugate vastu kahenArA jagatamAM viralA che, te pachI vastune svayameva vicAra karatAM zuM tenI prApti na thAya? vastusvarUpane pitAnI meLe UhApoha karatAM zuM te na jaNAya? cegirAja-are ! bhalA mANasa ! tuM te bhUlakaNe ja lAge che ! meM hamaNuMja kahyuM ke "divya nayana" vinA A kAMI banavuM saMbhavatuM nathI. e divya nayana "virahe" divya nayananA virahe bhalA ! vastu vicAra asaMbhava vastune yathArtha vicAra paNa kema bane ? e divya nayana vinA game teTalA vicAra kare te paNa paramArthathI zUnya ja che. jyAMsudhI alaukika gaNirUpa divya nacana unmIlana pAmyuM nathI, khulyuM nathI, tyasudhI oghadRSTie, laukika dRSTie, pravAhapatita gatAnagatika dRSTie game teTalA svachaMda vicAra karavAmAM Ave te paNa moTuM mIMDuM ja che. ema te A jIve anaMtavAra AkhA brahmAMDanA padArtha saMbaMdhI aneka vicAra karyA che, paNa te oghadRSTie, egadaSTie nahi. khagoLa he bharatakSetra mAnavapaNe re, lIdhe duksama kAla; jina pUravadhara virahathI re, dulahe sAdhana cAle re...caMdrAnana jina." -munivarya zrI ravacaMdrajI
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzane ke bhULa che, arthazAstra che ke tarkazAstra he zilpa che ke kalA he, vijJAna ho ke anya jJAna ho, ItyAdi game te he, te sarva vastu saMbaMdhI vicAra karavAmAM A jIve bAkI nathI rAkhI. paNa A badhuM chatAM teNe eka mUlabhUta kendrastha vastune bhAgye ja vicAra karyo che. huM pote koNa chuM ? kayAMthI utpanna thaye chuM ? hAruM kharUM svarUpa zuM che?--e mukhya vastune vivekapUvarka zAMtabhAve vicAra teNe kadI kya jaNAte nathI. eTale e AkhA lakane jANavAnI ceSTA kare che, paNa dehadevaLamAM sthiti karatA brahmAMDa jANyuM, pitAnA AtmAnA svarUpane jANavAnI AtmA na jAye! tama karatuM nathI ! ane kare che te laukika dRSTie ! Ama te pote pitAne bhUlI gayA che ne jagane jANavA beThe che! AnAthI te moTuM aMdhera kayuM? e smRtimAM AvatAM vivekI vicAravaMtane *keNu chuM ? kayAMthI thayo che, zuM svarUpa che mAruM kharuM? kenA saMbaMdhI vaLagaNuM che , rAkhuM ke e pariharuM ! enA vicAra vivekapUrvaka, zAMtabhAve je karyA, te sarva Atmika jJAnanA siddhAMta tattva anubhavyA. " -zrImad rAjacaMdrajIpaNuta mokSamALA, pATha 67. Aryo AcaraNa loka-upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho; zuddha zraddhAna vaLI Atma avalaMba viNa, te kArya tiNe ke na sI. tAra he tAra prabhu -zImAnadevacaMdrajI. Apa ApanuM bhUla gayA, Ina se kayA aMdhera, sumara sumara aba hasatA he, nahi bhUlege phera. "
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmAMDa jANyuM, AtmA na jANyA 137 tA paramArthagaMbhIra hAsya upaje che ke, juo ! Ane peAtAnuM tA bhAna nathI ne vizvanuM jJAna meLavavA nIkaLyeA che ! A uparathI tAtparya e che ke mukhya prayeAjanabhUta vastunA vicAra vinAnA sa` vicAra paramArthathI akicitra che-niSphaLa che. te mukhya prayeAjanabhUta vastunA yathArtha vicAra paNa divya nayananA virahe udbhavatA nathI; kAraNa ke, kRSimAM jala jema mukhya hetu che, tema tattvavicAramAM paramArtha rUpa divyadRSTi e ja mukhya hetu che. ane te paramArthadRSTinI prApti paNa gurugama AdhIna che; te vinA tattvavicAra sudhArasadhArAnuM pAna thAya kema ? ane divya nayananI prApti paNa saMbhave krama ? 66 ' tattvavicAra sudhArasa dhArA, gurugama viSNu kima pIje re "--zrI AnaMdaghanajI vastuvicAre re divya nayana taNA re, viraha paDaye niradhAra........ " chatAM A vyi nayananI prApti vinAnA keAI viziSTa yogazaktivALA paNu je je vicAra kare che te paNu asat "jaba jAnyA nija rUpA, taba jAnyA sakha leAka; nahi jAnyA nija rUpakaiA, saba jAnyA se phAka." --zrImad rAjaca'drajI " jJAte hyAtmani no bhUyo jJAtavyamavaziSyate / azAte punaHvRtakSit sAnamanvazirSayam // '--zrI adhyAtmasAra //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana vAsAnAthI vAsita heI asata viSamizra anna same kalpanArUpa hoya che, kAraNa ke jyAM vAsita baMdha vicAra lagI A paramArtha dRSTi sAMpaDI nathI, tyAM lagI bhavAbhinaMdIpaNane lIdhe game te kSapazama saMpanna puruSa paNa samyakU tattvavicArane pAmI zakatA nathI. tevA puruSane jema jema mana-vacana kAyAnA yugabaLanuM taratamaNuM hoya che, tema tema tenI vAsanAnuM paNa tevuM taratamapaNuM hoya che. keI aparamArthadaSTi evA mahatvAkAMkSI puruSanA mana-vacana-kAyAnI zaktinuM prabalapaNuM hoya, te tenI lekamAM manAvA-pUjAvA vagere asat vAsanAnuM paNa tevuM ja prabalapaNuM prAye dazyamAna thAya che. eTale tevA viziSTa pazamI jIvane je bedha che, te paNa asat vAsanAthI vAsita heI asat ja hoya che ane Ama asata vAsanA-viSathI vAsita e A bedha asat pariNAmathI anuviddha hAI viSamizra * bhavAbhinaMdI lakSaNa kSo jAmatIno mArI mayarana zakaH tho mAminAvI rahyAjiparAmAM tiH "zrI cagadaSTisamuccaya arthAta-"bhI kRpaNa dayAmaNajI, mAyI macchara ThANa bhavAbhinaMdI bhaya bharyo che, aphalaAraMbha ayANa." -zrI yazovijayajI. * "ityasatpariNAmAnuviddho boSo na suNdrH| tahevAdeva niyamadvipaTTAnava -zrI egadaSTisamuccaya "asata pariNAmina be cAra, viSa saMpUkta na anna sAruM." - zrI yogadaSTi kaLaza (De. bhagavAnadAsa viracita)
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvAmitra anna samA vAsita bAdha vicAra 139 annanI jema asuMdara ja hoya che; asat kalpanArUpa hoI paramArthathI abodhasvarUpa vA kubedhasvarUpa ja hoya che. 5. vAsita bedhavALA vibudha pAsethI divya nayanane asaMbhava pathika-girAja ! Ama svayaM vicArathI je vastune pato khAya ema nathI, ane divya nayananI prApti asulabha che, te pachI ATalA badhA meTA vicArake-tatvaciMtake thaI gayA che, AvA mahAbuddhizALI prakhara vidvAna paMDite thayA che, teoe je vastune vicAra karyo che, tenA avalaMbanathI zuM A vastuvicAranI utpatti na thAya ? eoe ATalo badhe parizrama karI tattvasaMzodhana karyuM che tene lAbha uThAvavAthI divya nayananI prApti na thAya ? * girAja-ahe bhadra ! yathArtha samyak bedhavALA tattvaciMtakenA sAtha avalaMbanathI tattvavicAranI utpattine - jarUra saMbhava che, samyagra gadaSTitaratama yuge re taratama saMpanna saMtanA vacanAmRtathI divya vAsanA re, vAsita nayananI yegyatAne tathArUpa baMdha AdhAre AtmalAbha thavAnI avazya saMbhAvanA che, paNa tevA yathArtha bedhasaMpanna samyagrahaSTi tatvaciMtake bahu alpa che-virala che. bAkI samyagadaSTirUpa divya nayanathI rahita te te samartha tatvaciMtakenA- tatvavicArakenA vicAre paNa madhyasthapaNe joI joIne joIe
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzane te teone bedha prAye asata vAsanAthI vAsita dekhAya che, zuddha bodha dekhAtuM nathI. te te tatvaciMtake meTA gabaLavALA hatA e kharuM, emanuM mana-vacana-kAyAnuM sAmarthya adbhuta hatuM e kharuM, paNa te sarva cega sAmarthya rAga-dveSa-meharUpa asat vAsanAthI vAsita hatuM eTale te viSamizrita anna samAna thaI paDyuM. je koInAmAM tevuM tevuM gabaLa hatuM, te tenI sAthe sAthe vAsanA-ahaMkAra, mamakAra, mAna, pUjA, laukika pratiSThAdinI viSa samAna kAmanA-paNa tevI ja taratama prakAranI hatI; je manavacana-kAyAnI upazama zakti tevI prabaLa hatI, te vAsanA paNa tevI taratamatAvALI prabaLa hatI eTale A asat vAsanAvAsita badhe bodha ayathArtha heI, yathArtha bedhanI utpattimAM zA khapane ? ane evA ayathArtha--asamyak bedhathI divya dRSTinI prApti kema thAya? " taratama cage re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra..... paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re." 5. pathika-mahAtman ! Ape A taratama ge taratama vAsanA kahI te udAharaNathI spaSTa samajAvavA kRpA kare. girAja-dhAre ke keInAmAM vacanaga prabaLa che, te te kavacita tenA ahaMkArane vaza thaI vaktAbAjIvaDe vAcaspatipaNuM dAkhavI jana-manaraMjana karavA prayAsa 'taratama vege re taratama kare che ! athavA te abhimAnanA vAsanA re" abhinivezamAM ke asat tatvanA kadAgrahamAM te kavacita pitAnI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ taratama yAge re taratama vAsanA re' 141 hAMziyArI batAvavA asatprarUpaNA paNa kare che ! athavA kavacit vAcAlatA dAkhavI paravacanAthe vairAgyaraMga khatAve che ane janarajanAthe dharmAMpadeza kare che ! are ! pANI jevA vANInA pravAhamAM taNAtA te pAmara prANI, ciMtAmaNi karatAM adhika mUlyavatA dharmanuM kANI +kADInA mUle vecANa karatAM paNa AMcake khAtA nathI! vaLI keAinAmAM maneceganuM prakhalapaNuM hAya che, te te kavacita peAtAnI buddhimattAnuM abhimAna dharAvatA rahI, peAtAnI matinI camatkRtithI khIjAne AMjI nAMkhavAnA prayAsa karavA tatpara jaNAya che ! potAnA matiyApazamanA ahu bhAvathI pAMDityanA gava thI makramati janAnA tiraskAra karI leAkeSaNAnI AkAMkSA sevatA rahI te leAkArAdhana karavAnA prayatna kare che ! peAtAnI buddhinA mithyAbhimAnathI AviSTa thaI aneka vAra kuyukti prayukta karavAmAM paNa peAtAnI kuzaLatA mAne che ! x vairAgyaraGgaH paravaJcanAya, dharmopadezo janaraJjanAya / 6. vAdAya vidyAdhyayanaM ca me'bhUt kiMyad bruve hAsyakara svamIza // " --zrI ratnAkarapa'vizatikA . --zrI ciDhDhAnajI "jana manara Mjana dharmanu, mUla na eka badAma.' kAmakubhAdika adhikanuM, dharmAM'nu kA niva mUla re; DhAkaDe kuguru te dAkhave, zuM thayuM eha jaga zUla re...... svAmI sImaMdhara ! vinati... kalahakArI kannagrahabharyo, thApatA ApaNA khela re; jinavacana anyathA dAkhave, Aja tA vAjate DhAla re...svAmI," -zrI yaze vijayajI kRta savAse| gA. sta.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana nizcayarUpa paramArtha samajyA vinA, bahu zAstrone zukapATha karI, kahevAte bahuzruta banI, celA-celI muMDI ghaNe ziSya parivAra ekaThA karI, ghaNIvAra te pravacananuM pratyenIkapaNuM paNa Acare che ! jinazAsananA nAme svacachede vicarI jinazAsananA duminanuM kAma sAre che ! pitAnA daSTirAgIonuM jUtha ekaThuM karI pitAnuM varcasva sthApavA te kavacit navA vADA-gacchasaMpradAyAdix vadhArI pitAnA mithyAbhimAna yukta kadAgrahane piSe che ! manAvA-pUjAvAnI tuccha kAmanAnA kugrahathI grasta thaI pitAnI manaHzaktine kaMko rAkhanArA te svachaMdI vaMcaka jIva AtmabhAna bhUlI AtmazreyathI vaMcita thAya che !-ityAdi aneka prakAre taratama vege taratama vAsanAnA vicitra AviSkAra dekhAya che. 6. kALalabdhinI pratIkSA ane puruSArthanI raNuM pathika-girAja ! "taratama cage re taratama jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, bahu ziSya parivariya; . tima tima jinazAsanane vayarI, je navi nizcaya dhari rejinajI!" nija gaNa saMce mana navi paMce, graMtha bhaNuM jana vace; luce keza na muMge mAyA, te na rahe vrata paMce. " - zrI yazovijayajIkRta sADA traNa gA. sta kaI nija doSane gepavA, repavA keI matakaMda re; dharmanI dezanA pAlaTe, satya bhASe nahi maMda re svAmI sImadhara." zrI yazovijayajI gaccha kadAgraha sAcave che, mAne dharma prasiddha! Atama guNa akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha re" -zrI devacaMdrajI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA pachI divya nayananI prApti aMge zuM nizA ja che? 143 vAsanA' e ApanA kathananI satyatA mane samajAi. have mArA manamAM saheje prazna thAya che ke-tyAre zu divya nayana pAmavAnA kAI upAya nahi. hAya ? Ape niSkAraNa karuNAthI parama kRpA karI mane ATalA madhA parizramapUrvaka vistArathI vivecIne samajAvyuM tema-jo aMdhAnugata aMdha nyAye vamAna AcAryAdi puruSaparaMparA pAsethI A divya nayananI prAptinA saMbhava nathI, pAramArthika gurugama vinA agama evA AgamathI jo te alabhya che, ghANInA khela jevI vAdapara parAnA akhADArUpa tarkavAdathI jo tenA kAMi patto khAya ema nathI, ISTa vastune vastugate kahenArA jananI viralatAne lIdhe te dizAmAMthI tenI prApti jo durlabha dekhAya che, vastuvicAranI khAkhatamAM divya nayananA viraha paDyo hAI e rIte paNa jo tenI prApti asabhAnya jaNAya che, ane taratama yeAge vAsanAnI taratamatAne lIdhe vAsita medhavALA puruSAnA AdhathI je te divya cakSunI prApti AkAzakusumavat jaNAya che,--tA pachI te divya nayananA prApti-viSayamAM mumukSue zuM kevala nirAza thavAnuM ja rahyuM ? ane Ama jo divya nayananI prApti asulabha che, teA pachI tenA virahe divya jinamArganA darzananI AzAnu paNa zu koi kiraNa na rahyuM ? tA pachI divya nayananI prApti aMge zuM nirAzA ja che ? ceAgirAja--mahA bhadre ! sAce sAcA jijJAsu mumukSune nirAza thavAnuM kAi paNa kAraNa che ja nahi. hA, mAhya
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana dRSTithI A adhyAtmapradhAna jinakALalabdhinuM avalaMbana mArganuM darzana karavA IcchanArane e ja mumukSunI AzA ' to kevaLa nirAzA ja sAMpaDavA sajAyelI che. carmacakSuthI A divya darzananuM darzana karavA janArane mATe te AzAnuM eka paNa kiraNa nathI, paNa AMtar dRSTithI A adhyAtma mArgarUpa paramArtha darzananuM "mArgaNa ja karavAnI-saMzodhana karavAnI jene sAcI aMtaraMga jijJAsA jAgI che, tattvapipAsA upajI che, tene te avazya tathArUpa darzanane mArga paNa maLI Avaze. paraMtu temAM paNa dhIrajanI bahu bahu jarUra che; kAraNa ke "utAvaLe AMbA pAke nahiM? e loketi atra sAcI Thare che. keIpaNa kAryanI siddhi kALaparipAka vinA thatI nathI e sanAtana niyama che. eTale tathArUpa kALalabdhi jyAM sudhI pAke nahiM tyAMsudhI nirAza thayA vinA dhIraja dharavI rogya che ema samajI, sAcA mumukSu bhaktajana "kALalabdhi pAmI ame avazya mArganuM darzana pAmazuM" e AzAnA avalaMbane jIve che. kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re; - e AzA avalaMba * " maggo maggo loe bhaNaMti samvevi mamgaNArahiyA / paramapamamgaNA jattha tammaggo mukkhamaragutti // " -zrI haribhasUrikRta saMbodhaprakaraNa - arthAta-lekamAM mArgaNu rahita evA sarveya "mArga" mArga kahe che, (paNa) jyAM paramAtmamArgaNa (athavA AtmamArgaNa) che te mArga mokSamArga che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ phALalabdhi paripAka mATe puruSanI pUrNA e jana jIve re jinajI ! jANajo re, nidAna mata am ! pathika pathaDA nihALuM re bIjA jinatAre " 6. cAgirAja ! tyAre Ama kALalabdhi pAkaye ja je kArya siddhi thavAnI che, te mumukSue zu kALalabdhinI rAha joine hAtha joDI besI rahevuM ? kALalabdhi enI meLe pAkaze ema AzAnA lADavA khAdhA karI zuM pAdaprasArikA avala khIne pramAdamAM paDyA rahevuM ? cAgirAja ahA bhavya ! kALazvinI pratIkSA ! karavAnI che, tenA artha ema nathI ke hAtha eDIne besI rahevuM ke pramAdamAM paDyA rahevuM. kAraNa ke kALalabdhinI paripakavatA paNa puruSArtha vinA thata! nathI. kALalabdhi kAMI enI meLe pAkI puruSa-prayatnanI vAvyA pachI kALAdha paripAka mATe puruSArthanI sphuraNA 145 jatI nathI, paNa tene pakatravA mATe AvazyakatA che. jema AMkhe yogya kSetre jaLasiMcana upAyathI amuka phaLAdi pAka Ape che, tema kALalabdhi paNa puruSakArarUpa upAyathI yathAyeAgya kALa paripAka pAme che; niha. te| kAi kALe pAke nahiM. kALa, svabhAva, niyati, puruSakAra ane detra-e pAMca xsamavAya x tahavi khalu jayaMti jaI bhIrA mokkhaTThamujjuA NicaM / 66 >> aiyAracAeNaM samudayavAdaM pramANatA -zrI yazAvijayakRta upadezarahasya arthAt--tapi meAkSa arthe unnata evA dhIra yatijanA, samudhyavAdane pramANutA satA, aticAratyAgathI nitya yatna kare che. 10
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana kAraNanA saMmilanathI kAryasiddhi sAMpaDe che, e siddhAMta vArtA paNa ukta kathanane puSTa kare che. zAstramAM kALalabdhi vagere kahela che, te jIvane dhIraja dharI niraMtara puruSArtha karavA mATe kahyA che, nahiM ke puruSArthahIna thavA mATe. kAraNa ke jJAnIne upadeza sadA jIvane AtmajAgRti rAkhavA mATe ane apramatta puruSArthezIlatAnI vRddhi karavA mATe ja hoya. mATe kALalabdhine Azaya samajyA vinA, tenuM khoTuM AlaMbana pakaDI kaI paNa rIte puruSArthahIna thavA yaMgya nathI, paNa jema bane tema jaldI kALalabdhine paripAka thAya evA satya puruSArtharUpa sadupAyamAM AtmAthI mumukSu jIve "raDha lagADI maMDI paDavuM" che, bAkI bIjI koI rIte bhavasthiti-kALaladhi AdinA nAme-beTA AlaMbana grahI leza paNa pramAdIpaNuM sevavA egya nathI. dravya-bhAva AjJA ane divya jinamArganA adhikArI pathika-mahAtman ! kALalabdhinA paripAkane sadupAya ze ? te kRpA karI samajAve. * A aMge parama tatvadraSTA saMtaziromaNi zrImad rAjacaMdrajInuM parama puruSArtha preraka kelkIrNa vacanAmRta che ke - je Iccho paramArtha te, karo satya puruSArtha; bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahiM AtmArtha." -zrI Atmasiddhi.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya-bhAva AjJA : dravyanA pradhAna-apradhAna be prakAra 147 girAja--jijJAsu bhavya ! vItarAga sapuruSanI AjJAnuM apramattapaNe ArAdhana e ja eno mukhya upAya che, ane te AjJAnA be prakAra che--dravya ane bhAva. te te dravya-bhAva AjJA-ArAdhananuM jIvanuM adhikArIpaNuM jema jema vadhe, tema tema kALalabdhine paripAka nikaTa Avate jAya che. pathika-girAja! dravya-bhAva AjJAnuM adhikArIpaNuM kene hoya ? ane te kema vadhe ? girAja-bhadra ! A viSaya ghaNo maTe che, ane tene zAstramAM ghaNo vistAra kahyo che, te paNa saMkSepamAM "dravya" zabdane be arthamAM prayoga divya-bhAva AjJA thAya che: (1) eka te dravya eTale dravyanA pradhAna-apradhAna apradhAna, tathArUpa bhAvavihIna. be prakAra jemake-AcAryamAM hovA gya zAstrokta guNathI rahita hoya te dravyAcArya kahevAya; sAdhumAM hovA yogya sAdhuguNathI rahita hoya te dravya sAdhu kahevAya. dA. ta. abhavya evA aMgAramardake AcArya. eTale ja AvA bhAva-guNavihIna dravyaliMgI viSaviDaMbaka dravyAcAryAdine zAstramAM khoTA rUpIAnI upamA ApI che te yathArtha che. temaja kriyAnI bAbatamAM joIe te je kriyA yaMtravat kiyAjaDa5Ne, anupagapaNe, +"ego appAhanne aNNA puNa hoi bhAvajoggatte / vaDhano miyA vitiyogapuNavaMdhArU che " -upadezarahasya "anuro cam "
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana kaMI paNa bhAvaskuraNArUpa aMtabheda vinA karavAmAM Ave che, te paNa apradhAna dravyanuM udAharaNa che. (2) dravyane bIje artha bhAvajanana cegyapaNuM che, je dravya bhAvanuM kAraNa thAya che, je dravyathI bhAva pragaTe che, te dravyano pradhAna e prakAra che. dAkhalA tarIke-mATI che te dravyaghaTa che, suzrAvaka che te dravyasAdhu che, susAdhu che te dravyadeva che, ItyAdi. bhAvane utpanna karanAruM evuM A pradhAna dravya prazasta heI atre prastuta che; apradhAna dravya aprazasta che, kAraNa ke je pradhAnarUpa vyakriyAthI bhAvanI utpatti thAya, te ja AtmAthIne upakArI che ane bhAva eTale AtmabhAva, AtmAmAM tathArUpa jJAnadarzana guNanuM pariNamana, AtmasvabhAvapariNati. AmAM pradhAnarUpa dravya AjJAne adhikAra te apunabadhakAdika dazAvizeSane pAmelA mumukSuone ja ka "vyathI pUjA re kAraNa bhAvanuM, bhAva prazasta ne zuddha nAma dharma che ThavaNa dharma tathA, dravya kSetra tima kAla. bhAva dharmanA he hetupaNe bhalA. bhAva vinA sahu Ala." -mahAmunIzvara zrI devacaMdrajI. xdavya seva vaMdana namanAdika, arcana vaLI guNagrAma, bhAva abheda thavAnI ihA, parabhAve niSkAmeche." "AtmabhAva te bhAva, dravyapada bAhya pravRtti nisargei."-zrI devacaMdrajI "eve ahigAriNo iha Na sesA davvo vi jaM esA / iyarIe joggayAe sesANa u appahANa tti // " zrI haribhadrAcAryajIkRta paMcAzakazAhya
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ apunabazvAdija dravya-bhAva AjJAnA adhikArI 149 che; kAraNa ke tevI pradhAnarUpa dravya apunarbandhakAdi ja AjJA ja viziSTa bhAva utpanna dravyabhAva AjJAnA karavAne yogya evI hoya che. A adhikArI apunabaMdhakAdi dazA pUrve sakR- baMdhakAdine te A apradhAnarUpa che; kAraNa ke te dravya AjJAnuM pAlana paNa anupagapaNe kriyAjaDapaNe kare che. Ama dravya AjJAnA mukhya adhikArI to apunarba dhakAdi hoya ane bhAva AjJA te samyagudRSTi Adine ja ghaTe che, te ja tenA adhikArI che. A dravya-bhAva AjJAnA adhikArIpaNAnI uttarettara vRddhi paNa sakapaNe AjJApAlanathI hoya che, mATe AjJA-ArAdhanAmAM apramAda sevA e ja kALalabdhinI paripakavatAne sarvazreSTha upAya che, e A uparathI tane supratIta thaze. pathika-mahAtman ! A uparathI te apunabaMdhakAdi ucca dazAvizeSavALA saMtajane ja vAstavika rIte A dravyabhAva AjJAnA adhikArI hoI A divya jinamArganA adhikArI che ema phalita thAya che. girAja -ahi vicakSaNa! hA, ema ja che A apunarbhadhakAdi paNa vyavahArathI A divya mArganA adhikArI arthAta-A (apunabaMdhakAdi ) ahIM adhikArIo che, paNa bAkInA te dravyathI paNa adhikArI nathI; kAraNa ke A dravya vaMdanA Itara-bhAva vaMdanAnI gyatA sate hoya che. apunabaMdhakAdithI zeSane te dravya vaMdanA apradhAna hoya che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana kahyA che. paNa nizcayathI-paramArthathI kharekharA mumukSu te samyagRSTi Adi bhAvasaMpanna apurbandhakAdi ja che ja atre kharekharA mukhya divya jinamArganA adhikArI che. kAraNa ke "saMsAmU adhikArI dha " samyagadarzana e dharmavRkSanuM mUla che, e mUla vinA dharmavRkSa Uge ja nahi. sarvavirati Adi paNa samyagdarzana bhAvarUpa mUla hoya te ja virati che, -nahiM te bhAvathI avirati ja che. vatane samyakatvamUla kahyA che enuM A ja rahasya che. samyaktvarUpamUla hoya te ja vrata e vrata che; nahiM te paramArthathI avrata ja che. mATe paramArthathI-nizcayathI A divya jinamArganA adhikArIne prAraMbha samyagRSTithI ja thAya che. tyAra pahelAM je apunarbhadhakAdi bhAvavALA, uttama guNa-lakSaNasaMpanna, haLukamI, maMdakaSAyI, maMdaviSayI, atItrapariNamI, aMtaraMga vairAgyavAsita, sAcA mArgajijJAsu, tIvra tattvapipAsu, kharekhara mumukSu AtmAo che, te anukrame A samyagadaSTi Adi bhAva pAmavAnI yegyatAvALA hovAthI temane paNa atre vyavahArathI, *"daMsaNamUlo dhammo uvaiThTho jiNavarehi sissANaM / taM soUNa sakaNNe daMsaNahINo Na vadivyo / " zrI kuMdakuMdAcAryajIkRta aSTaprAta. *"guNaThANAvAvAre etto virao avirabho NiyamA / jaha dahaNo adahato sattIe dAhago ceva // NiyamA Natyi carittaM kaiyA vi hu nANadasaNavihUNaM / / tA tagni ja te avAja savAlo . "-zrI upadezarahasya
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAkI bIjA jinabhAgabAhya 151 adhikArI kahyA che; bAkI tevA bAkI bIjA guNalakSaNa vinAnA bIjA badhA jinamArgabAhya jana-gRhastha ke sAdhunAmadhArIo je bAhyadRSTithI kriyAjaDapaNe ke zuSkajJAnIpaNe te mArge svacchede vicaratAM chatAM, "ame A jinamArgamAM chIe" ema mAne che ke manAve che, te te atra anadhikArI hAI kevaLa mArgakhAdya ja varte che. ane AvA anadhikArI jIvo AvA divya mArge vicaravAne peTe dA karatA rahI, kharI rIte te Ane vagove che, hAMsIpAtra karAve che! ane pote mArga pAmyA che evI mithyA brAMtithI te mArgabhraSTa vaMcaka jIve AtmavaMcanA ane paravaMcanA kare che! AvA ja dravyathI paNa A mArgamAM vartatA nathI, kAraNa ke temanI dravya-bAhya kriyA paNa apradhAna, upayogazUnya, jaDatArUpa ne AbhAsamAtra hoya che, tathArUpa bhAvanI utpAdaka hetI nathI, eTale ja AvA jIvone atra anadhikArI kahyA che. mAtra samyagRSTi Adi mukhyapaNe ane apunabaMdhakAdi gauNapaNe A divya jinamArganA adhikArI che, e ja tAtparya che. x"Na ya aghuNabaMdhagAo pareNa iha joggayA vi jutta tti / ___Na ya Na pareNa vi esA jamabhavvANaM pi NiddiThThA // " -zrI haribhadrAcAryajIkRta paMcAzakazAzva. arthAta-apunarbhadhakathI para evA sakRtabaMdhakAdine ahIM AjJAmAM regyatA paNa yukta nathI. ethI para-sakRtabaMdhakAdine paNa A-apradhAna dravya vaMdanA nathI ema nathI, arthAta heya che ja, kAraNa ke te apradhAna dravya vaMdanA te abhane paNa kahI che.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ana ghanaSTanu divya jinamArgadarzana L... kALalabdhi AzAavala ane mumukSunu paramA jIvana pathika--mahAtman ! A divya mAnA darzana mATenuM divya nayana pAmavAnI ceAgyatA mATe paNa keTaluM madhu ucca adhikAra paNa hovuM joIe, te A uparathI mhArA lakSamAM AvyuM, ane AvA ucca adhikArIne anukrame yathAyogya cogyatAnI vRddhi thatAM kAlabdhi pAkaye mArgadarzananI AzA kema sadAdita rahe che te paNa ApanA kRpAprasAdathI mhArA samajavAmAM AvyuM. para cAgirAja ahA bhavya ! sAcA mumukSune sAcA mAjijJAsune kAI paNa prakAre nirAza thavAnuM kAraNa nathI, kAraNa ke jema jema tenAmAM AtmaguNunA pragaTapaNArUpa yAgyatAnI vRddhi thatI jAya che, tema tema te mA sanmukha-mArga samIpa AvatA jAya che, ane ema karatAM yAgyatAnI cathAyeAgya vRddhi thatAM kALalabdhine paripAka thaye, dvivya nayanane sAkSAt pAmelA sAcA sadgurunA caiAge tene divya nayananI prApti paNa thAya che, ane tenA vaDe karIne te alaukikalekeAttara evA A adhyAtmapradhAna divya jinamArganu samyagdarzana karavA bhAgyazALI thAya che, ane pachI A parama upakArI-parama kalyANakArI jinamArganA yathArtha darzInapUrvaka te mArge saMvegathI atyaMta vegathI saMcaratA rahI te kRtakRtyatA anubhave che. Ama mAtra eka meAkSanI abhilASA * kALalabdhi lahI patha nihALazuM re e AzA avalaba'
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALalabdhi AzA avalaMbane sumukSanuM paramArtha jIvana 153 dharanAre sAco mumukSu-tIvra tattvapipAsu kadI paNa kaI paNa nirAzAne bhajata ja nathI; paNa kALalabdhine prApta karI ajita jina jevA parama puruSasiMhe je mArge saMcaya che evo A anupama paramettama divya bhAga pAmazuM, evI AzAnA avalaMbane te saMcamarUpa paramArtha jIvanathI jIve che, ane adhyAtmaguNanI niraMtara vRddhi karato rahI AnaMdaghana-darzanarUpa Aprata pAsethI divya amRtaphaLanI sadAya AzA seve che. pathika-girAja ! have mane sapaSTa samajAyuM ke, sAcA mArga gaSaka mumukSune nirAzAne leza paNa avakAza nathI, paraMtu AzAnuM pUrepUruM kAraNa che. cegirAja-vicakSaNa bhavya ! ema ja che, niHsaMdeha ema ja che. kAraNa ke sAcA AtmapuruSArtha zIla ane AjJAArAdhanamAM apramAdI evA mumukSune haiye dhIraja che ke kALalabdhi paripakava thatAM mane avazya divya nayananI prApti thaze, ane tenA prakAzathI mane A divya jinamArganuM yathArtha darzana sAMpaDaze. eTale AvA sAcA bhAvitAtmA mumukSu bhaktajana prabhune prArthanA karatAM paNa sAcA aMta:karaNathI bhAve che ke: he bhagavantevA kALanI pratIkSA karI rahyo chuM x"jatto ya ataraMgA ajjhappazANajogI jutA / = gyo ya sAro saca8na vi koNasthAma"-zrI upadezarahasya arthAta-ane yatna paNa adhyAtma-dhAyegathI aMtaraMga evo yukta che, kAraNa ke A adhyAtma-dhyAnayoga sakala yogazAstramAM sAra che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana ke-kyAre mhArI kALalabdhi pAke ne mane divya nayananI prApti. thaI tyAruM divya darzana sAMpaDe ! e jana jIve che ane te prApti mane moDA-vahelI jina! jANajo re, thaze ja evI mane pUrepUrI AzA AnaMdaghana mata aMba!" che; kAraNa ke AMbAnI geTalI yegya bhUmimAM vAvI che, te temAMthI kALAMtare be avazya thaze. paNa tema thavAmAM paNa amuka vakhata jaze, kALaparipAka thaye AMbe pAkaze, "utAvaLe AMbA na pAke. tema he prabhu ! hArI bhaktirUpa-parama prItirUpa yeganA bIja meM citta-bhUmimAM vAvyA che, te mane khAtrI che ke kALAMtare paNa tenA divya nayanarUpa phaLanI mane avazya prApti thavI ja joIe. he parama kRpALu deva ! hArI parama prIti-bhaktirUpa goTalI zuddha citta-kSetramAM vAvI che, te AnaMdaghanarUpa AMbo avazya kALalabdhi pAmI pAkaze ja, e mane akhaMDa nizcaLa nizcaya che. athavA he AnaMdaghana bhagavAna ! Apa pote AmravRkSarUpa che, parama niSkAraNa karuNAzIla parama upakArI che, zItala zAMtidAyI chAyA Ape che, phalabhArathI lacI rahelA Apa AmravRkSa zuM mane ekAda phaLa nahiM Apo? Apaze ja, e mane parama daDha vizvAsa che, abhaMga AzA che. he jinadeva ! e AzAne tAMtaNe ja TIMgAI rahI huM jIvI rahyo chuM, e AzAtaMtu ja mane jIvADI rahyo che. je e AzAtaMtunuM avalaMbana nA heta te huM jIvata ja nahiM, mhAruM bhAvamRtyu ja thayuM heta ! paNa AzA amara che," AkhuM jagata AzAe jIve che, tema huM paNuM hArI te ekanI eka AzAe ja jIvI rahyo chuM, ne.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ejanajIvare janajI!jANajo re, AnaMdaghana mata aba!' 155 hAre "AzApUra" nAtha te AzA pUraze, ema mhAro. dRDha AtmavizvAsa che. ema kahI bhAvAvezamAM AvI jaI- kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re, e AzA avalaMba e jana jIve re jina! jANajo re, AnaMdaghana mata aMba!.. paMthaDe nihALuM re bIjA jinataNe re." 6. -evI dhUna lalakAratA lalakAratA girAja, paMthI sAthe UThI, pitAne vhAle paMthaDe nihALatA nihALatA cAlyA jAya che! temanA divya gherA ninAdanA paDachaMdA vAtAvaraNamAM haju paNa tevA ne tevA tAjA saMbhaLAyA kare che !--je sakarNa sahadaya ane sAMbhaLI divya jinamArganuM darzana karavA prerAya che ! ane aMtarAtmAthI pokAre che- jaya AnaMdaghana !"
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ - papapapapapa papapapa - prabhusevAnI prathama bhUmikA - - mahAmunIzvara maharSi zrI AnaMdaghanajI praNIta tRtIya zrI saMbhavajina stavananuM vistRta vivecana + T | vivecaka :DaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA, ema. bI. bI. esa. che [zrI AnaMdaghanajIkRta trIja saMbhavajina stavananA vivecanarUpa A "prabhusevAnI prathama bhUmikA zIrSaka lekhamALA A vivecake zrI jaina dharma prakAzamAM (5. 64 thI 68, saM. 2004 thI 2008) lakhI hatI. tyAM kramazaH bAvIza lekhake mAM chapAyelI te lekhamALA atre graMthAkAre rajU karavAmAM AvI che.]
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ T BRE maharSi zrI AnaMdaghanajI praNIta tRtIya zrI saMbhava jina stavana sabhava deva te dhrura sevo save re, lahI prabhu sevana bhe; sevana kAraNa pahelI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda...sa0 1. bhaya 'calatA haiA je pariNAmanI re, dveSa rocaka bhAva; kheda pravRtti karatAM thAkIya re, DhoSa ameya lakhAva...sa`bhava deva0 caramAvata hai| carama karaNa tathA re, bhava pariNati paripAka; DhASa TaLe vaLI draSTi khule bhalI re, prApati pravacana vAka...sabhava deva0 paricaya pAtaka ghAtaka sAdhu zu re, akuzala apacaya caita; graMtha adhyAtama zravaNa manana karI re, parizIlana naya heta...sa'bhava deva0 4. kAraNa joge kAja nIpaje re. emAM kAI na vA paNa kAraNa viNa kAraja sAviye re, e nija mata unamAda...saMbhava dhruva0 5. -sugadha sugama karI sevana Adare re, sevana agama anUpa DhaLe kadAcita sevaka yAcanA re, AnaMdaghana rasa rUpa...sa. 6. Wan -----RERS - HE
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA (zrI saMbhava jina stavana-vivecana) [zrI ajita jina stavananuM vivecana "AnaMdaghanajInuM divya jinamArgadarzana" e lekhamAM saMvAdagarbhitapaNe karavAmAM AvyuM. have tene ja anusaMdhAnamAM kamaprApta saMbhavajina stavana (AnaMdaghanajIkRta) saLaMga rIte vivecavAmAM Ave che.] - prathama pariccheda: prabhusevanane bheda : abhaya adveSa akheda AgalA stavanamAM zrI AnaMdaghanajIe, kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re, e AzA avalaMba-kALalabdhi prApta karIne ane divya jinamArganuM darzana karaze, evI AzAnuM avalaMbana karyuM. tyAre have mahA nigraMtha munIzvara zrI AnaMdaghanajInI zuddha cetanA jene prabhu pratye parama prema pragaTyo che, prabhune jeNe "priyatama mAnyA che, tene sahaja jijJAsArUpa prazna UThe che ke-te kALalabdhino paripAka kyAre ane kevI rIte thAya ? tenI mudata kayAre ane kema pAke ? tenuM tattvaciMtanAtmaka samAdhAna karavA AzayathI maharSi zrI AnaMdaghanajI prakAze che - saMbhava deva te dhura se save re, lahI prabhu sevana bheda sevana kAraNuM pahelI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda. saMbhava. je
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA artha:-aha cetana ! tame sarveya saMsava devane dhare'--sauthI prathama se ! ane seve te paNa te prabhunA sevanane bheda laIne-pAmIne-samajIne se ! e sevananA kAraNanI pahelI bhUmikA abhaya, adveSa ane akheda e che. vivecana koI paNa kAryanI siddhi ema ne ema tAbaDatoba thaI jatI nathI, te kAryasiddhinA kAraNarUpa bIja pahelAM vAvavA paDe chepachI temAMthI aMkura phUTI, mahAkAryanI siddhi mATe choDa banI, anukrame meTuM vRkSa kAraNarUpa gabIja thaI, siddhirUpa phUla-labhArathI larI paDe che; tema jinadarzanarUpa kAryonI athavA mekSarUpa kAryanI siddhi mATe, tenA amegha kAraNarUpa ga-bIjanI cittabhUmimAM vAvaNI karavI ati ati Avazyaka che ke je amegha-avaMdhya cogabIjamAMthI uttama rogabhAvAMkura pragaTI-phUTI nIkaLI, anukrame mahAna mekSavRkSa phulIphAlI phala-phUlabhArathI lacI paDe che, ane sAkSAt jinadarzana athavA nirvANarUpa parama amRtaphaLanI prApti thAya che. athavA kaI prAsAda caNa hoya, te te koI emane ema AkAzamAM addhara UbhuM thaI jato nathI, paNa prathama te prayatnathI tene majabUta pAyo mokSa prAsAdane nAMkhavuM paDe che, ane pachI tenA gabIjarUpa pAye upara uttarottara bhUmikAnuM sudaDha nirmANa thatAM, AkhI ImArata taiyAra thAya che. tema jinadarzana athavA mekSamArgarUpa bhavya prAsAdanuM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhubhakti e uttama yogabIja 11 nirmANa karavA mATe prathama te AtmapuruSArtharUpa mahAprayatnathI tenA pAyArUpa-daDha pIThikArUpa ga-bIjanuM pUraNa karavuM paDe che. ane pachI ja tenA upara uttarottara gabhUmikAonuM sudaDha nirmANa karavAmAM AvatAM, sAMgopAMga mekSamArgarUpa bhavya prAsAda tiyAra thaI divya jinadarzanane sAkSAtkAra thAya che. eTalA mATe jinadarzananI prApti IcachanAra athavA mekSaphaLanI kAmanA rAkhanArAM mumukSu jIve, tenA ameghaavaMdhya kAraNarUpa mekSasAdhaka ga-bIjane citta-bhUmimAM prakSepa karavA yogya che. ane te yoga-bIjamAM sauthI prathama ane sauthI pradhAna evuM parama zvegabIja zrI jinezvaranI bhakti che, kAraNa ke vItarAga dazAne pAmelA zrI jinezvara prabhu bhakti e bhagavAna rAga-dveSa-mahAdi samasta uttama gabIja aMtaraMga zatruone jItI laI sakala karmakaTakane parAjaya karI, zuddha sahaja AtmasvarUpamAM birAjamAna thayelA zuddha AtmA che; anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIryathI yukta evA mukta siddha paramAtmA che; evA parama yegI sAkSAt zuddha svabhAvamaya mekSane pAmelA siddha AtmAne x"karoti yogabIjAnA-mupAdAnamiha sthitaH / sAva mokSatnAmita coho vihu "-zrI yogadASTasamuccaya. * "jineSu kuzalaM cittaM tanamaskAra eva ca / prAmAri ra saMzuddha covIgamanuttama " zrI gaSTasamuccaya.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 prabhusevAnI prathama bhUmikA Adarza sthAne sthApI, tenI ekaniSTha ArAdhanA karavI, te mukhya-pradhAna gabIja thaI paDe emAM jarAya Azcarya nathI.. eTale mekSaphaLanA kAmI evA mumukSu jIve te bhagavAnanuM ArAdhana-sevana karavA tatpara thavuM, te pitAnA ja AtmakalyANanI-AtmahitanI vAta che. ethI karIne sauthI prathama te bhagavAnanuM sevana karavA AtmAthI mumukSue sarvAtmAthI pravartavuM joIe. eTalA mATe ja mahAtmA AnaMdaghanajI kahe che ke-he sarva AtmabaMdhuo! A saMbhava devane tame dhuresauthI prathama se. "saMbhava deva te dhura se save re. " A bhagavAna saMbhava jina A avasarpiNI kAlanA trIjA jinezvara thaI gayA. teoe rAga-dveSAdi aridalane sarvathA saMhAra karI, sakala karmakalakane jagata kalyANakArI saMkSaya karI, zuddha sahaja AtmasaMbhava deva svarUpane prApta karyuM hatuM. ane deha chatAM dehAtIta evI parama udAsIna kAyetsarga dazAe zuddha sahejatmasvarUpamAM birAjamAna te prabhu niSkAraNa karuNathI A jagatItala para vihAra karI, jagata janane parama kalyANamArgane upadeza detA hatA, paramArthameghanI vRSTi karI parama zAMtiprada dharmAmRtane pravAha vahAvatA hatA. evA te bhagavAna kharekhara ! "saMbhava hatA, kAraNa ke teothI uttama dharma-tIrthane saMbhava-janma thaye hate.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' sabhava deva te dhrura sevA sarva 2 163 athavA te bhagavAn 'zaMbhava ' hatA, kAraNa ke za eTale AtmazAMtinA te bhava- utpattisthAna hatA. Ama saMbhava, zubhava Adi nAma jene yathArtha paNe ghaTe che, evA A prabhu divya jJAnAdi aizvathI yukta hAvAthI kharekharA 'deva' che. evA A parama upakArI, parama karuNAsiMdhu zrI sa'bhavadevane tame ' re ' sauthI prathama, sauthI pahelu, parama pradhAna pada ApIne sevA, khIjA badhA kArya karatAM ene paheluM sthAna ApIne sevA. jagA khIjA badhAM kAma patA mUkI, A prabhunI sevA karavArUpa AtmArthanuM kAma sauthI paheluM karo. jagatanA khIjA badhAM kAma tuccha-alpa phaLadAyI ane A leAka puratAM ja upayAgI ke upakArI che. paNa A prabhusevArUpa kharekharuM 'svA' kArya te parama meAkSa ladAyI ane A leAka-paraleAkamAM AtmAnuM parama kalyANakArI, parama upakArI che; mATe e prabhusevAne parama upAdeya gaNI, khIjA badhAM kArya karatAM e pratye anaMta anaMtaguNaviziSTa parama ' Adara ' dhAraNa karI, te sevanakAryamAM parama prIti-bhaktithI lAgI jAo ! lIna thaI jAo ! tAtparya ke-jagatanA anya kAi paNa padArtha ' saMbhava deva te dhura sevA save re' X tvaM zambhavaH saMbhavatarSarogaiH saMtapyamAnasya janasya loke / asIriddAkasmika eva vaidyo vaidyo yathA nAtha rujAM prazAntyai // anityamatrANamahaM kriyAbhiH prasata mithyAdhyavasAyadoSam / idaM jagajjanmajarAntakAtte niraJjanAM zAntimajIgamastvaM / --zrI samaMtabhadrAcArya kRta bRhasvayaMbhUstAva.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 prabhusevAnI prathama bhUmikA karatAM anaMta ana MtagaNA mahimAvAna evA A parama 'at' prabhune parama pUjAnA pAtra, parama pUjya, parama ArAdhya, parama upAsya ane parama senya gaNI, tenI pUjAmAM, tenI ArAdhanAmAM, tenI upAsanAmAM, tenI sevanAmAM sauthI prathama tatpara thAo ! huM sarva mumukSu Atmatrae ! A parama prabhunI sevAmAM lAgI javA mATe huM tamane sarvane parama premathI AmaMtraNa karU' chuM ke--'saMbhava deva te dhura sevo save re.' 'lahI prabhu sevana bheda ' ane te sevA kevA prakAre karavI joie te mATe AnadaghanajI kahe che ke--' lahI prabhu sevana bheda '-prabhunA sevananA bheda lahI-pAmI-jANI-samajI tame sarveya te svarUpanA svAmI evA prabhune sevA ! laukika rIte te ghA jIvA A prabhune seve che, uparathvI-bAhya sthUla dRSTithI A prabhunI sevA karanArA ghaNA javA STigocara thAya che, paNa te mAtra uparaTapakethI seve che--a MdaranA bheda pAmyA vinA seve che. paNa ame je kahevA mAgIe chIe te te alaukika rIte A alaukika prabhune sevavAnI vAta kahevA mAgIe chIe, A lakAttara prabhunI sevAnA aMtargata bheda rahasya-mama jANInesamajIne sevavAnI vAta kahevA mAgIe chIe, AdhyAtmika guNuprakAzarUpa sevAnI vAta kahevA mAgIe chIe. A leAkeAttara devane ghaNA jIvA temanuM svarUpa samajyA vinA laukika rItathI seve che, A loka-paraloka sabaMdhI laukika phUlanI AkAMkSAthI- AzAthI seve che, athavA krodha-mAna-mAyA lAbha + daza saMjJA--(1) AhAra saMjJA, (2) bhaya saMjJA, (3) maithuna
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevA prAsAdanI prathama bhUmikA 165 Adi daza saMjJA sahitapaNe seve che. Ama alokika devanI laukika phalakAmanAthI laukikapaNe karAtI sevA te zuddha sevA nathI. zuddha sevA te (1) prabhu pratye parama upAdeya buddhipUrvaka, (2) AhArAdi daza saMjJAnA nidha sahita, (3) A leka-paraloka saMbaMdhI kAmanA rahitapaNe-niSkAmapaNe karavAmAM Ave te ja thAya. AvI je saMzuddha sevA che, te ja atre gabIjarUpa thaI paDe che. tyAre jijJAsu jANe prazna kare che ke te sevanane bheda zuM ? te kRpA karIne kahe. tenuM samAdhAna karatAM kahe che- sevana kAraNuM pahelI bhUmikA re abhaya apa akheda, prabhusevananA kAraNarUpa pahelI bhUmikA abhaya, adveSa ne akheda che, mATe tame abhaya, adveSane akheda prApta karI prabhunI sevA kare. prAraMbhamAM ja kahyuM tema kaI paNa makAna pAyA vinA caNAya nahiM, prathama bhUmikA baMdhAyA vinA upalI bhUmikA baMdhAya nahiM,-A niyama che. tema prabhusevA prAsAdanI prabhusevArUpa mahAprasAdanuM caNatara prathama bhUmikA- paNa tene pAye pUrAyA vinA thAya abhaya apa akheda" nahiM, tenI prathama bhUmikA baMdhAyA vinA upalI bhUmikA baMdhAya nahiM. saMjJA, (4) parigraha saMjJA, (5) krodha saMjJA, (6) mAna saMjJA, (7) mAyA saMjJA, (8) lebha saMjJA, (9) ogha saMjJA, (10) laka saMjJA. AmAMnI koI paNa saMjJA prabhubhakti karanArane na hovI joIe, bhakti samaye khAsa prayatnathI te te saMjJA vajavI joIe. * upAdeyadhiyAtyantaM saMjJAbiSkaMbhaNAnvitam / mipirta saMcuddha tarIdazam -zrIgadaSTisamuccaya.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 prabhusevAnI prathama bhUmikA je te prabhusevArUpa prAsAda baMdha hoya, te prathama tene deDha pIThikAbaMdha bAMdhave joIe, majabUta pAyo nAMkho joIe. te ja tenuM sAnubaMdha caNatara thayA kare, te ja tenI upalI bhUmikAonuM sarjana thAya. nahi te "mUruM nAsti 3nA rANA" mULa nahi te zAkhA kayAMthI hoya? nirAdhAraniravalaMba makAna kema UbhuM thAya ? bIja vinA jhADa kema thAya ? mATe ahe bhavyajane ! prabhubhaktinA kAmI evA mumukSuo! tame prabhusevArUpa alokika prAsAdanI daDha bhUmikA bAMdhe, majabUta pAye nAMkhe -ke jethI karIne anubaMdhathI te mahA divya prAsAdanuM sAMgopAMga nirmANa saMpUrNa karI, tenA para muktirUpa kalaza caDhAvI, vastasvarUpanI siddhirUpa "vAstu' karAvI, te anupama prAsAdamAM niraMtara nivAsa karavAnuM parama saubhAgya tame prApta kare ! ane te prathama bhUmikA te abhaya, adveSa ane akheda che, mATe A guNatrayI prathama prApta karI, tame A AtmasvarUpanuM prabhutva pAmelA parama prabhune se ! // iti zrI saMbhavajinastavane prathama gAthAvivaraNam // 1 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya pariccheda : abhaya adveSa akhedanI vyAkhyA have--prabhusevAnI prathama bhUmikArUpa je abhaya, adveSa, akheda kahyA, tenuM svarUpa zuM ? ke je jANIne ame abhaya, adveSa ane apedane bhajIe. te jijJAsA praznanuM samAdhAna karavA mATe bhaya, dveSa ane kheDhanI vyAkhyA batAve che, jenA uparathI tenAthI viruddha evA abhaya, adveSa, abhedanuM svarUpa svayaM spaSTa thAya che: bhaya caMcaLatA hA je pariNAmanI re, dveSa arAcaka bhAva; bheda pravRtti karatAM thAkIe re, adoSa madha lakhAva....sa'bhavadeva0 2 artha :--pariNAmanI caMcaLatA te bhaya che, arocaka bhAva te dveSa che, ane pravRtti karatAM thAkIe te kheda che.A traNe doSa akhedharUpa-ajJAnarUpa che. vivecana : pariNAmanI caMcaLatA-dhUjarApaNu, asthirapaNuM, kaMpAyamAnapaNuM, sa kSeAbhapaNuM, tenuM nAma ' bhaya ' che. jyAre kayAre ya paNa karyAM ya paNa kaIM paNa bhaya athavA bhayanuM kAraNu upasthita thAya che, tyAre avazya cittanuM-cittapariNAmanu caMcalapaNuM --ka pAyamAnapaNuM thAya che. A sa` kAinA sAmAnya anubhava che. eTale je kAi kAraNathI cittanuM ca'calapaNu
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 prabhusevAnI prathama bhUmikA upaje che, te sarva "bhayanI gaNanAmAM Ave che. Ama "bhaye" zabdane ati vizAla arthamAM atra prayoga che. eTale atre sahaja vicAravAnuM prApta thAya che ke cittacaMcalatAnA-bhayanA mukhya kAraNa zuM che ? abhaya : "bhaya caMcalatA ho je pariNAmanI re." AgalI kaDInA vivecanamAM nirdezavAmAM AvyA hatA te daza saMjJAnA prakAra bhayanA-cittacaMcalatAnA mukhya kAraNa che, kAraNa ke kodhAdi saMjJArUpa kAraNathI AtmapariNAmanuM spaMdana-saMkSebha upaje che. ane te ja citta-cAMcalyarUpa bhaya" che, eTale te kAraNene abhAva te abhaya che, ema jANuM te te bhayakAraNe bhaktajane sauthI prathama prayatnathI varjavA joIe. jemake - AhAra saMjJA-prabhubhaktimAM evI tallInatA-tanmayatA thaI jAya ke AhAra vagere paNa bhUlAI jAya, khAvApIvAnuM bhAna na rahe. evI prabhubhaktinI dhUna A bhakta jagajanane lAge. piyu piyu ktI tamane japuM re, huM cAtaka tuma meha." -zrI yazovijayajI. bhayasaMjJA-bhaktimAM te bhayane ja bhaya x lAgI te * "mItAmacakalamanitimavivA' - zrI kalyANa maMdira stotra. "tacAru nAnupAti maya miceva" -zrI bhaktAmara stotra.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhArAdi daza saMzA nirodha 169 bhAgI jAya ! dUrathI ja palAyana karI jAya ! te pachI parama samartha evA paramAtmA jevAnuM jeNe parama nirbhaya caraNa-zaraNa grahyuM che, evA bhaktarAjane bhaya zo ? thIMga dhaNI mAthe kiyo re, kuNa gaMje nara eTa?....vimalajina" zrI AnaMdaghanajI jasu bhagate nirabhaya pada lahIe, tehanI sevAmAM thira rahIe." zrI devacaMdrajI mithunasaMjJA-tuccha kAmavikArane te bhaktiveLAye udbhava ghaTe ja nahiM; kAraNa ke niSkAma evA paramAtmAnuM nAmasmaraNa paNa kAmane nAza karanAruM che. "paramAtama pada kAmanA, kAmanAzana eha." jotAM paNa jagajatune, na vadhe viSayavirAma." zrI devacaMdrajI "jihAM kAma tyAM rAma nA, rAma tihAM nahiM kAma." parigraha saMjJA-parigrahanI mUccha, paravastune pitAnI mAnavArUpa mamatvabuddhi atre dUra thaI jAya, kAraNa ke paravastu pratyenI-pudgalAdi pratyenI prIti choDyA vinA prabhu sAthe prIti jeDAya nahi. ane sAce bhaktajana te prabhune niraMtara prAthe ke-he paramakRpALu deva ! Apa mane A para pariNati raMgamAMthI ugAre ! A paravastunI jAlamAMthI cheDA ! AvA puruSane bhaktikAryamAM parigraha sAMbhare paNa zene? e parapariNati raMgathI re, mujane nAtha ugAra re dayAlarAya !" "prIti anaMtI parathakI, je teDe te joDe eha." -zrI devacaMdrajI
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA krodhasa'jJA--krodhanA uya ahIM DhAya nahi, kAraNu ke krodha ane parama zAMta sudhArasamAM nimajjanarUpa bhaktine ane nahi. prazamarasanimagna paramAtmAnA darzanathI ja krodha jhumI jAya, ne zAMta amRtarasamAM jhIle. 170 * amiyabharI mUrati racI re, upamA na ghaTe kAya; zAMta sudhArasa jhIlatI re, nIrakhata tRpti na hoya....vimalajina.' --zrI AnadughanajI 'upazamarasa bharI, sarva janaza karI, mUrtti jinarAjanI Aja bheTI.'-zrI devacaMdrajI mAnasa'jJA--laukika mAna-moTAInI ke krItti-pUjA vagerenI spRhA ahIM sazuddha bhaktimAM ghaTe nahi. jo leAkamAM manAvA-pUjAvAnI kAmanAe te karavAmAM Ave, athavA huM kevI bhakti karuM chuM, evuM abhimAna dharavAmAM Ave, te te ciMtAmaNi ratnane kANI kADI jevuM karI mUke che; kAraNa ke amUlya evA uttama bhaktika vyane gauNu karI te pAmara, tuccha, nirmAlya mAnanI pAchaLa doDe che; eTale ke parama mahat evA bhakti Adi dharmakArya nuM khulluM apamAna karI, AzAtanA kare che, paNa sAcA bhaktajana tA kevala eka AtmAthe ja-AtmakalyANane mATe ja prabhubhakti kare che. * sAmyaM vinA yasya tapaH kriyAderniSThA pratiSThArjanamAtra eva / svardhenucitAmaNikAmakuMbhAn karotyasau kANakapardImUlyAn // . --zrI yazAvijayajI kRta adhyAtmApaniSad
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhArAdi daza saMjJA niSedha 171 "svarUpa na vRttinuM, grahyuM vrata abhimAna; grahe nahiM paramArthane, levA laukika mAna. " zrImad rAjacaMdrajIpraNIta zrI Atmasiddhi 'bhavAbhinandino lopapaMkyA dharmakriyAmapi / mahato hInadRSTayoccairdurantAM tadvido viduH // ' -zrI gabindu, 89 mAyAsaMjJA-zuddha bhaktimAM mAyA-kapaTa na hoya, bagalA bhagata jevI kuTilatA-mAyAcAra na hoya, daMbha na haiya, pitAnA doSanA AcachAdanarUpe-DhAMkaNarUpe dharmane DALaDhaMgIpaNuM na hoya, dAMbhika chetarapIMDIvALI DagabAjI na hoya, pitAne ne parane vaMcavArUpa AtmavaMcanA na hoya, "hAthamAM mALA ne manamAM lALA" evI vaMcaka vRtti na hoya, TIlATapakAM tANa jagane chetaravAnI cAlabAjI na hoya. sAce bhaktajana te cakakhA citta, nikhAlasa sarala hRdaye, zuddha anta:karaNathI, niSkapaTapaNe, prabhucaraNa pratye AtmArpaNa karavAnI bhAvanA bhAve, ne tema karavA pravarte. kapaTa rahita thaI Atama ara5Na re, AnaMdaghana pada raha." -zrI AnaMdaghanajI jyAMsudhI cittamAM bIjo bhAva hoya tyAM sudhI tamArA sivAya bIjAmAM mAre kaMI paNa bhAva nathI ema dekhADIe te te vRthA ja che ane kapaTa che; ane jyAM sudhI kapaTa che tyAM sudhI bhagavAnanA caraNamAM AtmAnuM aparNa kayAMthI thAya ? jethI sarva jaganA bhAva pratye virAma pamADI, vRttine zuddha cetanyavALI karavAthI ja te vRttimAM anyabhAva
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 prabhusevAnI prathama bhUmikA rahyo na hovAthI zuddha kahevAya ane te niSkapaTa kahevAya. evI caitanyavRtti bhagavAnamAM lIna karavAmAM Ave te ja AtmaarpaNatA kahevAya. x x x je pote bIje sthaLe lIna che, tenA arpaNa thayelA bIjA jaDa padArtha bhagavAnamAM arpaNa kayAMthI thaI zake ? mATe bhagavAnamAM cittavRttinI lInatA e ja AtmaarpaNatA che. " -zrIrAjacaMdrajIta rASabhajina stavana vivecana. lobhasaMjJA-mane A bhakti AdithI A sAMsArika lAbha he, evI lobhavRtti-lAlaca saMzuddha anuSThAnamAM ghaTe nahiM, kAraNa ke jo evA tuccha kSaNika namAlA phalanI IcchA rAkhe, te te anaMtagaNuM moTuM phala hArI jAya che, ciMtAmaNi vecI kAMkaro kharIde che! te te bhakti nahi paNa bhADAyata ja che ! paNa sAco bhaktajana te tevI keIpaNa bharUpa lAlaca rAkhe ja nahiM, te te anAsaktapaNe koIpaNa phaLanI AzA vinA bhakti Adi kartavya karyA kare. "jovAdhikAraste mA : vana" -gItA. "bhakti nahi te te bhADAyata, je sevAphala jA." -zrI devacaMdrajI ghasaMjJA-sAmAnya, prAkRta janapravAhane anusaravArUpa gADarIA pravAha jevI vRtti atra na hoya, gatAnugatikapaNuM na hoya, AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLo deDa jAya evuM aMdhazraddhALupaNuM na hoya, paraMtu sAcI tatva samajaNapUrvakanI bhakti hoya
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAddhi daza saMjJA nirAdha 173 * ni*La tattvaruci thai re, karo jinapati bhakti, ' --zrI devaca'jI lAsa jJA--lAkane rIjhavavA mATe, lAkanA raMjanaArAdhana arthe kriyA karavI te leAkasaMjJA che. tevI leAkasaMjJAlekeSaNA A zuddha bhakti AdimAM ghaTe nahi, kAraNa ke lokeSaNArUpa lAkapa kti ane leAkeAttara evuM AtmakalyANa e ene kadI maLatI pANu Ave nahi. jo AtmA joi hAya te mAnA choDavA joie, ne mAnArtha joItA hoya te AtmA cheDavA joie. eka myAnamAM jema e talavAra samAya nahiM, ' bhasavuM ne lATa phAkavA' e banne kriyA jema sAthe khane nahi, tema AtmA ne mAnAnA kadI meLa khAya nahi. ane paramArtha vicArIe te AtmA pAse lekeSaNAnuM mUlya e badAmanu paNa nathI. temaja lAka pazu durArAdhya che--rIjhavavA muzkela che, je eka vAra praza MsAnA phUla vere che te ja nindAnA cAbakhA mAre che ! mATe prabhune rIjhavavA hAya, zuddha bhakti karavI hAya, tA leAkane rIjhavavAne prayAsa cheDI devA joie, leAkeAttara devane laukika bhAvathI bhajavAne tyAga karavA joie. Ama samajIne bhakta yAgI puruSa lAkasaMjJAnA sparza paNa karatA nathI. * jana mana raMjana dharmanu mUla na eka rC/ * lokAdhana hetoryA malinenAntarAtmanA / kriyate sat kriyA sAtra lokapaMktirudAhRtA // " badAma. " zrI cidvAna draSTa - --zrI haribhadrAcArya STakRta yogamatuM.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 prabhusevAnI prathama bhUmikA "mallinAtha tuja rIjha, jana rIjhe na huerI, leka lekettara vAta, rIjha che deya juIrI, tAta caka dhura pUjya, ciMtA eha huIrI." zrI yazovijayajI Adaryo AcaraNa leka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdhe, zuddha zraddhAna vaLI Atma avalaMba viSNu, te kArya tiNe ke na sI." - zrI devacaMdrajI "lokasaMjJAthI laMkA javAtuM nathI." "jagane rUDuM dekhADavA anaMta vAra prayatna karyuM, tethI rUDuM thayuM nathI, kemake paribhramaNa ane paribhramaNanA hetuo haju pratyakSa rahyA che. eka bhava je AtmAnuM rUDuM thAya tema vyatIta karavAmAM jaze, te anaMta bhavanuM sATuM vaLI raheze; ema huM ladhutvabhAve samaje chauM ane tema karavAmAM ja mArI pravRtti che." -zrImad rAjacaMdrajI. " Ama cittacaMcalatAnA kAraNarUpa A daza prakAranI saMjJAne bhaktiveLAye thaMbhAvI devAmAM Ave, nidhavAmAM Ave, te ja saMzuddha bhakti thaI gaNAya, ane te ja bhaktikAryamAM prathama bhUmikArUpa "abhaya"nI prApti thAya. ane eTalA mATe ja jyAM khAvApIvAnuM paNa bhUlAI jAya, bhaya bhAgI jAya, kAma nakAme thaI paDe, mamatA marI jAya, kodha zamI jAya, mAnanuM mAna na rahe. kapaTanuM kapaTa
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapta mahAbhaya rahita abhayapaNuM 175 cAle nahiM, lobhane lobha thAya nahiM, aMdhazraddhA TaLIne sAcI samajaNa hoya, ane lekanI vAhavAhanI bIlakula paravA na hoya,-evI cittasaMbhanA kAraNa rahita, "abhaya" saMzuddha bhakti ja sAcA jogIjane kare che. vaLI Ihalokabhaya, paralokabhaya, vedanAbhaya, azaraNubhaya, aguptibhaya, maraNubhaya, Akasmikabhaya-ema sAta prakAranA mahAbhaya je varNavavAmAM AvyA che, saMta mahAbhaya rahita te paNa cittacaMcalatAnA kAraNarUpa - abhayapaNuM hAI kharekhara "bhaya che, kAraNa ke te te bhayane lIdhe vyAkulapaNuM rahe che, ane tethI cittacaMcalatA-sakaMpatA upaje che. eTale bhakatajane te bhaya paNa prayatnathI TALavA joIe. jemake-A lokamAM putra pratibaMdha, strI pratibaMdha, dhana pratibaMdha, kuTuMba pratibaMdha Adi kAraNene aMge mehane lIdhe, AnuM Ama aniSTa thaI jaze to? A mAruM ISTa kaI harI jaze ? agnithI, jalathI vA anyathI mArI A saMpattine nAza thaze te ? A kuTuMbanI apakIrDsi thaze te? ItyAdi aneka prakAre A leka saMbaMdhI ciMtArUpa ArtadhyAna AdithI cittanI caMcalatA-sabhayatA upaje che. tevA prakAranI sabhayatA parama nirbhaya evA abhayadAtA prabhunA zaraNAthI sAcA bhaktajanane ghaTe ja nahiM. te te parama nirbhayatA ja anubhave. paralokamAM mAruM zuM thaze ? e saMbaMdhI kaMI paNa ciMtAnuM kAraNa bhakta janane hetuM nathI, kAraNa ke prabhubhaktithI mane avazya sugatinI prApti thavAnI che e tene nizcaya
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 prabhusevAnI prathama bhUmikA che. jyAM prabhunA svarUpanuM saMvedana thAya che tyAM vedanAnI smRti paNa kema thAya ? prabhunuM zaraNa jeNe grahyuM che, tene azaraNapaNunI ke aguNipaNAnI bhIti kayAMthI hoya ? parama amRta-padadAtA prabhune je bhaje che, tene mRtyune ke akasmAtane bhaya ne rahe ? sata mahAbhaya TALate re, saptama jinavara deva."- zrI AnaMdaghanajI vaLI e ja prakAre viSayavikArAdi bIjA paNa je je cittacaMcalatAnA kAraNa che, te paNa bhayasthAna hAI prabhusevA IcchanAre prayatnathI varjavA joIe. jJAnI mahAtmAoe pikArIne kahyuM che ke "mUhAtmA jyAM (viSayAdi paravastumAM) vizvasta che, tenAthI bIjuM AtmAnuM bhayasthAna nathI; ane jyAMthI bhayabhIta che, te paramAtmasvarUpathI bIjuM abhayasthAna nathI.' tAtparya ke-prabhu sevA IcachanAra bhakatajane cittacaMcalatAnA sarva kAraNa cheDI sauthI prathama cittasthiratA-abhayatA keLavavI joIe; parama abhayadAnaparama abhaya prabhunA dAtA prabhune Azraya karanAre sarva Azraye abhaya thavuM. bhayane parityAga karI parama nirbhayaabhaya thavuM joIe. ane ema thAya to ja prabhu sevAnI x " mUDhAtmA yatra vizvastastato nAnyad bhayAspadaM / yato bhItastato nAnyadabhayasthAnamAtmanaH // " -zrI pUjyapAdasvAmIjIkRta samAdhizataka.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva arAmaka bhAva' : bhAjananuM dRSTAMta 177 prathama bhUmikA dRDha thatAM mukitasAdhaka bhakitamArge AgaLa vadhI paramatattvaSTA zrImad rAjacaMdrajIe atyaMta zakAya. mArmika subhASita bhAkhyuM che ke bIjI samajaNu pachI kahIza, jyAre citta sthira thaIza.' m 2. adveSa : 'dveSa. arAcaka bhAva' dveSa eTale arocaka bhAva. kArya pratye arAcaka sAva aruci, aNugamAM, abhAvA tenuM nAma dveSa. kAI paNa kA karavuM hAya, paNa te pratye aruci-abhAveA hoya te kema siddha thAya ? parANe puNya kema thAya ? tema prabhusevA karavI kAya, paNa te pratye aruci-abhAvA hoya te te krama sadhAya ? te te mana vinAnuM maLavuM ne bhIMta sAthe bhaTakAvu tenA jevuM thAya. bhAjana para beThA hAIe, paNa khAvAnI ruci ja na hAya, abhAvA ja hAya, teA khavAya kema ? te bhAve paNa kema ? parANe keALIA utArIe tA vamana thAya; ke ajINu thAya. tema prabhumajanamAM beThA hoie, paNa te bhAjananuM dAMta pratye ruci ja na hoya, aNugame-abhavA hoya, teA khar bhajana' thAya ja kema ? ne bhAva spure paNu kema ? parANe ' 12
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17: prabhusevAnI prathama bhUmikA kutrimapaNe ' bhajana ' karavAnI ceSTA karIe, te dAMbhikapaNArUpa-DALacAlupaNArUpa-agalAlagatapaNArUpa vamana thAya, ane duSTa mithyAbhimAnarUpa ajIrNa thAya. paNa jo rucipU --bhAvathI bhAjana karIe tA bhAve, saraLatAthI gaLe utare, ane sArI rIte rasa utpanna thaI pAcana thAya, jare ane pauSTika rasa zarIranA pratia Mgane puSTa kare. tema prabhubhaktirUpa-bhajanarUpa bhAva bhAjana jo rucipUka- bhAvapUrvaka karIe, teA bhAvanI era sphuraNA thatI jAya ne saralatAthI hRdayamAM utare, ane samyakRpaNe rasa utpanna thaI, pariNata thAya, pAcana thAya, jare ane parama pauSTika bhaktirasa AtmAnA pradeze pradeze prasarI AtmabhAvanI parama puSTi thAya,jenA sahaja AviSkAra bhaktimAMcasphuraNa ane AnaMdAzrujala AdithI vyakta thAya; mATe rucipUrvaka jo prabhusevA karavAmAM Ave, te ja bhakti amRtarasa Atma pariNAmI thAya, nahiM te parANe gheAMcaparaNA karavA jevuM thAya. " rAjaveThanuM dRSTAMta arAcakabhAva-dveSavALI je kriyA che te rAjaveka samAna che. parANe rAjAnA AdezathI veThe pakaDIne je sajasevA karavAmAM Ave che, temAM manA ullAsa bhAva hAtA nathI, lapa kayAMthI AvI' evA aNagamA hAya che ane jema tema jaldI patAvI ' devAnI bhAvanA dAya che. tema kharI sUci vinA athavA arocaka bhAvathI je prabhusevA karAya che te pazu veTha jevI thai paDe che. leAlajajAti A
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cabhAvathI prabhubhakti : rAjasevAnuM dezAMta 179 kAraNe ke potAnuM laukika mAna jALavI rAkhavA khAtara, ke dhamI paNAnA khATA dekhAva karavA khAtara je kriyA karavAmAM Ave, temAM aMtarA ullAsabhAva hotA nathI, A veTha kayAMthI AvI ? evA abhAve hAya che, ane jema tema jaladI gaDabaDagoTA vALI sevA-pUjA patAvI 'devAnI--' le tArA bhAga ne mUka hArA keDA '-evI tuccha bhAvanA hAya che. < rocakabhAvathI prabhubhakti > pazu sAcA rocaka bhAvathI-rAjabhaktibhAvathI je rAjasevA karavAmAM Ave che, temAM te mananA ullAsabhAva hAya che, aMtarUnA umaLakA hAya che, ane peAtAnI jarUpa rAjadharma kharAkhara nImakahalAlIthI adA karavAnI bhAvanA hAya che, ane tethI rAjAnI prasannatAdi phaLanI prApti DAya che. tema sAcA recaka bhAvathI je jitezvara mahArAjanI bhakti karavAmAM Ave che, temAM te aMtaranA ullAsabhAvaheAya che, premanA umaLakA hAya che, UMcI hAMsa-ucharaMga hAya che, atyaMta ulaTa DAya che, apUrva cittaprasannatA hAya che ane peAtAnA avaca ka vyarUpa-Avazyaka dharmarUpa bhaktikanya uttama rIte suvidhipaNe sAdhya karavAnI ucca bhAvanA hAya che; ane AvA uttama supAtra avirAdhaka ArAdhaka bhaktajana pratye bhagavAn ' susthita ' mahArAjanI prasannatA kRpATaeNSTivRSTi kema na hAya ? jo ke niSkAraNu karuNArasasAgara te prabhunI karuNA te sarva jIva pratye sarakhI ja che, paNa virAdha ArAdhaka jIva pratye ja te saphaLa thAya che, ane tenA ja janmanuM kUtA pazu-dhanyapaNu hAya che. '
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 prabhusevAnI prathama bhUmikA "tuja karuNa sahu upare re, sarakhI che mahArAja ! paNa avirAdhaka jIvane re, kAraNa saphaLa thAya.caMdrAnana jina!" "janma kRtAratha tehane re, divasa saphala paNa tAsa, jinavara pUje. jagatazaraNa jinacaraNane re, vaMde dhariya ullAsa...jinavara pUje" -zrI devacaMdrajI. zubha zItaLatAmaya chAMya rahI, manavAMchita jyAM phaLapaMkti kahI, jinabhakti graha taru kalpa ahe! bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe." -zrImad rAjacaMdrapraNIta zrI mekSamALA che ane sAce je bhaktajana hoya che tene te prabhu pratye zreSa-arecakabhAva hovAnI vAta te dUra rahe, paNa parama adveSa ja hoya che, parama rocakabhAva praNanA adUbhuta guNagaNa ja hoya che, kAraNa ke prabhunA - pratye guNaruci ananya guNagaNuthI rIjhI tene temanA pratye parama prIti upajI che, parama aci jAgI che, ane prabhunI A ananyasadaza guNasamRddhi tene eTalI badhI gamI gaI che ke AvI guNasaMpatti mane hoya te kevuM sAruM ! evI spRhArUpa ruci tene upajI che. jema kaI daridra grAmyajana mahAdhanADhaya zrImAna ezvaryasaMpanna nagaranivAsIne bhALI Azcarya pAmI, mane paNa AvI saMpatti hoya te kevuM sAruM ema bhAve che tema AtmaguNadhanamAM daridra evA prAthamika Adi avasthAmAM vartatA bhavya jIvane paramazrImAna paraaizvaryasaMpanna muktinagara-nivAsI prabhunI abhuta jJAnAdi anaMta apAra saMpadA sAMbhaLatAM, tenA pratye parama ruci, game pRhA upaje che ke ahe ! AvI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucithI pravRtti H icchAyega adbhuta jJAnAdi guNasaMpadA mane hoya te kevuM sAruM ! A svarUpanA svAmI AnaMdaghana prabhunA paramAnaMdane lAbha mane prApta thAya to kevuM sAruM che "jJAnAdika guNa saMpadA re, tuja anaMta apAra; te sAMbhaLatAM upanI re, ruci tiNe pAra utAra. ajitajina ! tAra dInadayALa !" zrI devacaMdra "ahA ! A bahu sukhI che. ene bhaya paNa nathI. zeka paNa nathI. hAsya paNa nathI. vRddhatA nathI rega nathI. Adhiye nathI. vyAdhi nathI, upAdhi nathI. e badhuMya nathI. paNa x x x anaMta anaMta saccidAnaMda siddhithI, teo pUrNa che. ApaNane evA thavuM che."-zrImada rAjacaMdra, patrAMka 21 ane AvI ci tene upaje che, eTale pachI te pitAnuM paramAnaMdamaya nija svarUpa pragaTa thAya eTalA mATe te zrIma jinezvara bhagavAnane niraMtara cithI pravRtti pitAnA parama pUjya Adarza sthAne sthApI-supratiSThita karI, tene parama ArAdhya, sAdhya, upAsya, sevya mAnI, parama rucipUrvaka tenI ArAdhanAmAM-sAdhanAmAM-upAsanAmAM sevanAmAM ekaniSTa thaI, temanI parama utsAhathI bhakti kare che, parama AtmollAsathI ArAdhanA kare che, prabhu "caraNa"nI bhAvasevA kare che. Ama jema jema ruci vadhe che tema tema te rUcine anusaratuM AtmavIrya pravarte che, ane te "ci-anuyAyI vIrya caraNudhArA sadhe" che -AtmacAritranI akhaMDa dhArA sAdhe che. "oLakhatAM bahumAna sahita ruci vadhe lAla
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasuvAnI prathama bhUmikA ci anuyAyI vIrya, caraNadhArI sadhe..lAla. dITha suvidhi jiNuM samAdhise cehi lAla." - zrI devacaMdrajI. Ama mAtra sAcI ruci-IrachA-recakabhAva upajatAM keTaluM badhuM kalyANa thAya che! "Where there is a will, there is a way! That * Icchoga mATe ja sAcI nibha-nirvyAja IcchA, ruci, recaka bhAva jyAM pradhAna che, evA IcchAgane sarva rogamAM prathama vega kahyo che, mikSahetuM keganA pAyArUpa-prathama bhUmikArUpa karyo che, kAraNa ke A sAcA ( Genuine, Real) IcchAga vinA A garUpa mekSamArge AgaLa vadhAya ja nahi. parama gIzvara jinanuM svarUpa sauthI prathama Iccha, ruce, te ja tene ArAdhavA pravarte ane je "jegIjana" che, te te te anaMtasukhasvarUpa" zrI jinapadane Icche ja che, ane atizaya bhakti sahita tenA caraNanI upAsanA kare ja che. jaie che je bIjana, anaMta sukhasvarUpa - mULa zuddha te Atmapada, sagI jinasvarUpa che. upAsanA jinacaraNanI, atizaya bhakti sahita." .. -zrImada rAjacaMdrajI. ' tAtparya ke-prabhusevA karavA IcchanAre prathama aSaaricaka bhAvane abhA-rocakabhAva avazya prApta karavuM ja joIe; te ja prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thAya
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSa eTale maitrI bhAvanA : "mitrA' daSTi 84 athavA heva eTale arocaka bhAva, e vyAkhyA ne bIjI rIte ghaTAvIe, te jagatamAM koI paNa jIva pratye heSa upaja, matsara thave, arocaka ava eTale bhAva-aNagame che te zreSa che. maitrI bhAvanA ane tethI viparIta, jagamAM ke paNa jIva pratye dveSa na upaje, matsara na thave, arecaka bhAva-aNagame-abhAve na upaja, paraMtu bhUtakamAtra pratye "mitrI" bhAva che tenuM nAma Ave che. eTale prabhunI je "sevA" karavA Icche che, tene te kadI paNa koI paNa jagajjatu pratye dveSa, matsara, arocaka bhAva, aNagame hoya ja nahiM, paraMtu bhUta mAtra pratye kevaLa apa, amatsara, recaka bhAva, game, premabhAva, maitrIbhAva ja hAya, kAraNa ke bhagavAna pote jagajaMtu mAtranA parama mitra, parama vizvabaMdhu che. eTale tenI bhakti IcachanAre samasta jagajajI pratye aSa-maitrIbhAva ja bhAva joIe, samasta jagata pratye nirvera buddhi ja keLavavI samasta jagata pratye joIe, vizvavatsala thavuM joIe. regI tyAM prathama A maitrI bhAvanA hoya te ja . "milA" chi adhyAtmamAM praveza thaI zake, te ja te A adhyAtmamaya prabhusevAnI prathama bhUmikA pAmI zake, kAraNa ke prabhunI AjJAnuM pAlana x " A zApanovA lAgyA che " . " :. - - harirASaka
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA 184 e ja enI meTAmAM moTI sevA che, ane sarva prANI pratye a-maitrIbhAva rAkhe e prabhunI AjJA che. e AjJAnuM ullaMghana karI, koIpaNa jIva pratye dveSabhAva rAkhI je koI prabhusevA-bhakti karavA dhAre, te te viDaMbanA mAtra ja thaI paDe. prabhusevAne prathama adhikAra pAmavA mATe te bhUtamAtra pratye aSapariNAmI-metrIbhAvanAbhAvita ja thavuM joIe. ane evI mitrI bhAvanAthI je bhAvitAtmA hoya che, te ja yathAyogyatA pAmI ganI caMthArthabhidhAnA mitro daSTi pAme che; ane A mitrA dRSTimAM ja prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thAya che, kAraNa ke jyAre "mitrA -ganI prathama daSTi khule che tyAre aSa" nAmane A prathama guNa pragaTe che, ema gadaSTisamuccayakAra zrI haribhadrAcAryajI kahe che. ane atre A adveSaguNa pragaTe che, tethI karIne pite deva-guru-dharmakAryamAM pravartate hoya, paNa bIjo ke temAM pravartate na hoya, te tevA jIva adveSa guNa pratye tene zreSa-matsara heta nathI, tiraskAra hote nathI, asahiSNutA hatI nathI, paNa madhyastha upekSAvRtti heya che. jo ke haju ahIM tevA prakAranuM tatvajANapaNuM nathI, eTale mAtsarya-dveSanuM bIja nAza pAmyuM nathI, sattAmAM che, te paNa te matsarabIjane aMkura-phaNagA phUTate nathI, udaya thatuM nathI, dabAI rahe che, kAraNa ke ahIM jIvanuM citta te tatva anuSThAnane * " ni salavA, rANe nInA gaMtu mA . te nita ne samavuM, je mA~ na 6 "zrI vaMdittA sutra.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ adveSa e nakArAtmaka mATeA guNa 185 ' Azraya karI satkarmoMmAM lAgyu rahe che, te pAte peAtAnAM kAryamAM sAvadhAna-mazagUla rahe che; sama sakhakI saMbhALIe, meM merI phADatA huM', ema samajI te pote potAnI sabhALe che, eTale tene pArakI paMcAtanA-ciMtAneA avakAza rahetA nathI; ane jo rahetA hoya te tene bIjA pratye dveSa, matsara ke tiraskAra te upajatA ja nathI, paNa UlaTA kaMIka karuNAbhAva pure che ke are! A bicArA jIve sanmAne pAmatA nathI, tethI anaMta dukhapara parAne pAmaze, ema tene 'paradu:khachedana icchA ' rUpa ' karuNA ' upaje che. athavA dveSa eTale arecaka bhAva, aruci, aNugame. tenA abhAva te adveSa. sadeva, satkrama, sanmArga Adi pratye kadAca rAcaka bhAva na hoya, tApaNu dveSa-arocaka bhAvanA abhAva hAvA te paNa nakArAtmaka prakAranA ( Negative virtue ) eka mATe guNu che. evA madhyastha bhAvarUpa adveSa guNu pragaTave te paNa kAMi nAnIsUnI vAta nathI. kAraNa ke sat pratye, kAi paNa jJAnI satpuruSa pratye, satpuruSanA vacanAmRta pratye jANye ajANye paNa dveSa thavA, e gheAra AzAtanArUpa hAI, bhArakI nu lakSaNa che, anaMtAnu dhI kaSAyanuM kAraNa che. eTale evA duSTa dveSanA mAtra abhAva thavA e paNa moTI vAta che, bhale jina bhagavAn pratye hujI prIti-bhakti na upajI hAya, to paNa tenA pratye dveSanA abhAvarUpa madhyasthabhAva adveSa paNuM jIvanI pragatinu eka meTu' sImAcihna ( Milestone ) che. ( adveSa e nakArAtmaka mATA guNa
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne bhusevAnI prathama bhASA e guNa prApta thaye jIva AgaLanA jijJAsAdi guNa pAmavAne ceca thAya che. A aMge mahAjJAnI zrImad rAjacaMdranuM vacanAmRta che ke- nAnI puruSanI avajJA bolavI tathA tevA prakAranA prasaMgamAM ujamALa thavuM e jIvanuM anaMta saMsAra vadhavAnuM kAraNa che ema tIrthaMkara kahe che. te puruSanA guNagama karavA, te prasaMgamAM ujamALa thavuM, ane tenI AjJAmAM saraLa pariNAme parama upaga daSTie vattavuM e anaMta saMsArane nAza karanAruM tIrthakara kahe che ane te vAkaye jinAgamane viSe che. ghaNA che te vAkaya zravaNa karatA haze, tathApi prathama vAkayane aphaLa ane bIjAM vAkayane saphaLa karyuM hoya evA che te kavacit jovAmAM Ave che, prathama vAkyane saphaLa ane bIjA vAkyane aphaLa ema jIve anaMta vAra karyuM che." -zrImad rAjacaMdra, patrAMka 323 A mahAna adveSa guNa hAlamAM virala jaNAya che. khedanI vAta che ke evA ghaNA ja daSTigecara thAya che ke je parama vaMdya jJAnI puruSa Adi aheva guNa paNa virala pratye A aSabhAva te dUra rahyo, paNa niSkAraNa zreSa-matsara-vRNAjugupsAdi niMdya adhama bhAva seve che! A kevaLa uchuMkhala savachaMda bhAvarUpa hoI durlabhadhipaNuM sUcave che. bIjuM kAMI vadhAre ApaNAthI na banI zake te ciMtA nahiM, paNa jAye-ajANye A zreSabhAva ApaNe zA mATe dhara. joIe? A prazna pitAnA AtmAne teoe pUcha kheDaze.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ jada kari ho karatAM thAkIe re , ane A mahAna aSe guNa sauthI prathama Avazyaka che, ayAya prApta karavA yogya che, eTalA mATe ja parama bhakta kavi AnaMdaghanajIe A aveSabhAva prathama prApta karI, prabhusevA kallA mATe sarva AtmAone parama premathI nimaMtraNa karyuM che. akheda eka pravRtti he karatAM thAkIe re - | pravRtti karatAM thAkI jaie tenuM nAma "kheTa" che. jema mArge gamana karatAM-cAlatAM thAkI javuM tene ApaNe beda-thAka kahIe chIe, tema peda-khedanI vyAkhyA sanmA gamana karatAM-pravartatI thAkI javuM te beda-thAka che saMsAravyavahAramAM pravRtti karatAM athavA artha-kAmane puruvArtha sevatAM thAkavuM te jema kheda che, tema paramArtha vyavahAranI pravRtti karatAM athavA dharma-mokSane puruSArtha sevatAM thAkavuM te paNa eka prakArane kheda che. atre prakRtamAM- prabhusevA-bhaktimAM pravartatAM thAkavuM te paNa khedane prakAra che. gamanAgamana Adi bAhya pravRttine thAka te zArIrika (Physical Fatigue) kheda che, sevAbhakti Adi atyaMtara pravRttine thAka te mAnasika (Mental or Psychological fatigue) kheda che. ethI UlaTuM te te pravRtti karatAM na zAkavuM te ameda che. . A meda-abe svarUpa samajavA mATe te kene,
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja prabhusevAnI prathama bhUmika kema, kayA kAraNathI upaje che te vicAravA lAgyA che. e te sarva keIne sAmAnya anubhava era kene kema upaje che? che ke gamana karavAnI jyAre vRtti nathI hotI, manane kaMTALo hoya che, mana thAkeluM hoya che, tyAre game te sazakta mANasa paNa tarata DhIle-zithila thaI jAya che, paga AgaLa cAlavAnI nA pADe che, gamanane utsAha vadhatuM nathI, ane pragati aTakI paDe che athavA ati bahu-vadhAre paDatuM, gajA uparAMta cAlavAthI paNa thAka lAge che. Ama jyAre vRtti thAke che tyAre pravRtti paNa thAke che. e ja prakAre jyAre keI paNa pravRttimAM rasa nathI raheta, ruci-vRtti khaMDita thAya che, utsAha osarI jAya che, tyAre te te pravRttithI manuSya thAke che, kheda pAme che. tethI UlaTuM jyAre rasa atUTa hoya che, ci-vRtti akhaMDita hoya che, utsAha praviddhamAna hoya che, tyAre te te pravRtti karatAM jIvane thAka lAgatuM nathI, kheda upajatuM nathI. dAkhalA tarIke- sAMsArika vyavahAranI anaMta pravRtti karatAM jIve thAkta nathI-beda pAmate nathI. divasenA divase, mahinAnA ' mahinA, varSonA varSe, bhAnA bhAve artha-kAmamAM artha-kAmanI siddhi arthe rAta athAka pravRtti! divasa ekadhArI akhaMDa pravRtti karatAM chatAM A jIvane leza paNa thAka lAgatuM nathI, kheda upajatuM nathI, e A jIvanI kAryakSamatAnI adabhuta AzcaryakAraka ghaTanA che. te nathI je te
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthakAmamAM athAka pravRtti ! 189 divasa ke nathI jete rAta, nathI jete TADha ke nathI jete taDake, nathI jete bhUkha ke nathI jete tarasa, nathI jete deza ke nathI jete videza, nathI jete Apatti ke nathI jete vipatti, te te dUgdhara udara-darInA bharaNa kAje, dhane pArjana athe, athavA viSaya-mRgatRSNAnA bUjhana kAje bhegasAdhana athe, game tyAM game te karavA sadA khaDe tatpara rahe che ! game te saMkaTa sahevA, game te jokhama vaheravA, game teTalI jahemata uThAvavA te sadedyatA rahe che ! bhavanagarImAM jIva bhikhArI, karamAM laI ghaTa pAtra viSayabubhukSu bhIkha mAMgate, bhame divasa ne rAta." -mAnaMdana" (De. bhagavAnadAsa) yena kena prakAreNa lakSmI saMcaya karavA mATe vyavahArakauzalya dharAvanArA vyApArIo kevAM jhAvAM nAMkhI keTalA badhAM kALA-dhaLA kare che ! mahA buddhicApalya darzAvanArA risTara-vakIle-selisiTare Adi khUba jhINavaTathI bahezIthI kesa laDavA mATe keTale badhe athAga parizrama uThAve che ! paradu:khabhaMjana meTA DAktaro "kesa' bacAvavA nidAna-cikitsA vagere mATe rAtadivasa keTale badhe avizrAMta zrama tye che ! anya anya vyavasAyIo dhaMdhAthIo paNa pitapotAnA vyavasAyamAM thAkyA vinA niraMtara kevA racyApacyA rahe che ! kIrtilAlasu ke lokakalyANavAMchu buddhizALI lekhake pAnAnAM pAnAM ne nA gratho ( Volumes) bharavAnuM kauzalya dAkhavatAM thAkatA ja nathI ! janamanaraMjana karanArA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 prabhusevAnI prathama bhUmina vAela vakatA vAcaspati askhalita vAgdhArAthI vyAkhyAnadharA dhrUjAvatAM kheda pAmatA ja nathI ! AvI tegmAnI athAka akheda pravRttinuM rahasya kAraNa zuM? e spre kema karI zake che ? tenA eka ja uttara che ke teone te te nija nija pravRttimAM rasa che, ruci che, vRtti che; te te pravRttimAM te svarasathI ( Interest ) pravarte che; svA athavA kavacit kiMcit parArthe enA utsAhane vega ( Impetus ) ApanAruM prAtsAhaka preraka kAraNu thai paDe che. adghika-A leAka saMbaMdhI lakSmI, adhikAra, prIti, leAkasevA AdinI siddhi arthe prAye tenI te te pravRtti hAya che, pazu A lakSmI AdinI prAptithI A jIvanuM zuM vadhe che? prAyaH saMsAranuM vadhavApaNuM ne nara dehanuM hArI javApaNuM ja hAya che. A * amUlya tattvavicAra ne kSaNabhara paNa UbhA rahI vicAra karavA A mahAnubhAvA tasdI letA nathI ! A badhI doDAdoDa-doDadhAma zA mATe ? ne kAnA mATe ? A ATalI badhI athAga pravRttinuM tAttvika phaLa--pariNAma zuM ? tene zAMta-svastha citte te kadI vimarza karatA nathI ! lakSmI ane adhikAra vadhatAM zuM vadhyuM ? te te kahA, zuM kuTuMba ke parivArathI vadhavApaNuM ? e naya grahe; vadhavApaNuM. saMsAranu, nardveSane hArI javA, enA vicAra nahi ahAhA ! eka paLa tamane havA!" - mIkhad rAjaca drapraNIta zrImAkSamALA ! athAka pravRttinuM sya kAraNa
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattimAM mota ! : AtmapravRttimAM eka !! 19 che. vaLI A badhI te parapravRtti che. AtmAthI atirikala evI para vastunI prApti mATenI, grahaNa mATenI, rakSaNa mATenI A badhI deDadhAma che. AtmAne kaMI pattimAM ameda! tethI vAstavika AtmalAbha thatuM hoya , evuM prAye jaNAtuM nathI, chatAM A yurabhAvapravRtti mATe A jIvane keTalA badhA prema ! keTalo badho dasa ! keTalI badhI zi! keTale badho kheda! parama bhAvagI zrImada rAjacaMdrajInuM atyaMta mArmika amRta vacana che ke "samasta vizva ghaNuM karIne parakathA tathA paravRttimAM vahyuM jAya che, temAM rahI sthiratA kayAMthI prApta thAya? evA amUlya manuSyapaNane eka samaya paNa paravRttie javA devA gya nathI, ane kaMI paNa tema thayA kare che, tene upAya kaMI vizeSe karI gaSavA gya che." -zrImad rAjacaMdra patrAMka 550 "papariNati rAgIpaNe, pararasa raMge rakata re; paragrAhaka rakSakapaNe, parabhege Asakta re. - jagatAraka prabhu vinavuM. A munivarya zrI devacaMdrajI ane AvI je A kAma-bhegabaMdhakathArUpa parabhAvapravRtti che, te te zrI kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM che tema, sarvane anaMtavAra zrata che, anaMtavAra paricita che, anaMtavA2 * " sudaparicidANubhUdA savvassa vi kAmabhogabaMdhakahA / eyattasuvalaMbho Navari Na sulaho vihattassa // " juo samayasAra gA. 4 ane tenI zrI amRtacaMdrAcAryajIta thai.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 : " prabhusevAnI prathama mikSa anubhUta che. paNa eka zuddha AtmatatvanI paramArtha vArtA A jIve kadI paNa sAMbhaLI nathI, paricita karI nathI, anubhavI nathI. chatAM AvI anaMta parabhAvapravRttithI A jIva haju paNa thAka nathI, kheda pAmyuM nathI, e kharekhara! mahAkhedamaya Azcarya vArtA che ! A ja A mahAmUDha bhAvAbhinaMdI jIvane parabhAvapravRtti pratyene keTale utkaTa sa che te sUcave che ! tethI ja te parapravRttimAM azrAMtapaNe pravartatAM kheda pAmavAne badale akheda dhArI rahyo che ! paNa prabhubhakti Adi AtmArtha pravRtti ke je jIvana kharekharA paramArtha sat sAcA svArthanI pravRtti che, te paratve A jIvanI kevI sthiti che? kevI AtmapravRttimAM kheda !! pariNati che? kevI daSTi che? tenA pratye te jANe tene ruci ja nathI, rasa ja nathI, vRtti ja nathI, athavA che te uparachalI, upalaka ke dekhAva pUratI ! kSaNa-be kSaNa, ghaDIe ghaDI A pravRtti karatAM te bApaDa thAkI jAya che! AtmArtha bAdhaka evI sAMsArika parapravRtti ke je kSaNika tuccha kalipata lAbhadAyI ane pariNAme hAnikArI che, te mATe jIva game teTalI pravRtti karatAM thAkate nathI, ane AtmArthasAdhaka evI zAzvata parama AtmalAbha *ApanArI je A svabhAvarUpa sata pravRtti che, te mATe cheDI paNa pravRtti karatAM A jIvane thAka lAge che! nATaka-sine mAdi tamAsA ujAgarA karIne paNa je gInI jema ekITase pUrNa rasathI kalAkonA kalAke jotAM thAkato
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmapravRttimAM anaMtagaNa akheda joie 193 nathI, te bicAre eka-be ghaDI bhakti-svAdhyAya Adi pravRtti karatAM caLavicaLa pariNAmI thaI thAkI jAya che ! kharekhara ! A jIvanI vicitra vivekazaktinI (!) balihArI che ! harinuM caMdana ghasatAM tAruM, zramathI zarIra bagaDe ! bhAve bhAMga ja raDe ! ekAdazI evanA jAgaraNa, ati kaThaNa tane lAge, bhAMDa bhavaiyA jevA sArUM, sArI rAta ja jAge, prabhu tane prasanna te kema thAya? hArA dilanuM kapaTa nava jAya." -zrI narasiMha mahetA kharI rIte te AtmArthabAdhaka parabhAvapravRtti pratye A jIvane jeTalA Adara, rasa, ruci, utsAha che, te karatAM anaMtaguNaviziSTa parama Adara, AtmapravRttimAM parama rasa, parama suci, paMrama anaMtagaNe akheda joIe utsAha A prabhubhakti Adi AtmArtha sAdhaka paramArtha pravRtti pratye havA joIe, anaMta anaMta pravRtti karatAM paNa kheda na thavo joIe Ama rAtadivasa sUtAM, besatAM, UThatAM, jAgatAM prabhunI sevAbhakti karatAM, smaraNa karatAM, stavana karatAM, bhajana karatAM, bhAvana karatAM, dhyAvana karatAM jIva, jyAre na ja thAke, kadAca tana thAke, mana thAke, vacana thAke, paNa bhAva te na ja thAke,-tyAre ja tene akheda bhAva pragaTa
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 prabhusevAnI prathama bhUmikA jANu, ane tyAre ja tene A prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thaI jANavI. nizadina sUtAM jAgatAM, haIthI na rahe kara re; jaba upagAra saMbhArIe, tava upaje AnaMda pUra re. jagataguru jAgate sukhakaMda re....munisuvrata " tuma guNagaNa gaMgAjale, huM jhIlI nirmala thAuM re, - avara na dhaMdhe AdarUM, nizadina te guNa gAuM re giruA re guNa mataNA. " zrI yazovijayajI " : A akhedabhAva jene upa hoya che, tene rAga prabhusuNanA raMgathI raMgAI jAya che, mana-vacana-kAyAnA vega guNanidhAna prabhunA guNane AdhIna bane che, bhAva prabhuguNamAM ramaNa kare che, upazamamUrti prabhunA darzanathI gADha prIti upaje che ne AMkha tRpta thatI nathI. rAga te prabhu guNa raMgameM, ga guNa AdhIna, bhAvane ramaNa prabhuguNe, prabhu dIThe rati pIna.. manamohana tuma sanamukha nirakhata, AMkha na tRpatI amacI, mahatimira rati harSa caMdra chavi, mUrata e upazamacI... te vAri prabhu tuma mukhanI." -zrI devacaMdrajI prabhubhaktimAM A Akheda bhAva kayAre upaje ? acinya ciMtAmaNi same prabhune ane prabhubhaktine mahimA jyAre
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aza abheda kayAre upa ? 199 hRdayamAM vase tyAre; suradhaTa, suramaNi, surataruM prabhunA parama mahimA AgaLa tuccha-pAmara jANe tyAre; prabhunA guNa-makaraMdanA pAnamAM lIna thayelA mana-madhukara suvarNamaya merune ane IMdra, ca, nAgedrAdine paNa parma zrImAna prabhu pAse raka gaNe tyAre; paramezvarya saMpanna prabhunI guNusa'padA AgaLa jyAre surapati- narapati saMpadA durgaMdhI kadannarUpa bhAse tyAre. Ama thAya tyAre ja jinabhaktimAM athAka evA sAcA apUrva raga lAge. nAtha bhakti rasa bhAvathI re....manamAhanA 2 lAla. tRNuM jANuM para deva......... vigeAhanA 2 lAla. ciMtAmaNi surataruthakI re....mana adhikI arihaMta seva....2 vi AvA akheda kyAre upaje ? "" karo sAcA raMga jinezvaru, saMsAra viraga sahu anna re; surapati narapati saMpadA, te tA duragaMdhI kadanna re....karA sAcA." --zrI devaca`drajI Ba "muja mana tuja pada paMkaje re, lInA guNu makara; 2ka gaNe madaradharA re, vimala jina dIThA leAyaNa IMdra caMdra nAge dga.... Aja."--zrI AnaMdaghanajI paraMpravRttimAM jIva kheda pAme, vaLI jyAre saMsAra tyAre ja A meAkSArtha bhaktipravRttimAM akheda upaze. jyAM sudhI 5pravRttimAM akheda DhAya, AtmapravRttimAM akheDha upaje tyAMsudhI bhakti sAdi nahiM. bhave kheDha' thAya tyAre '
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 prabhusevAnI prathama bhUmikA zive ameda" thAya, tyAre ja AtmapravRttimAM atijAgarUka ane parapravRttimAM "badhirAMdhamUka"--bahere, AMdhaLo ne mUMgA ane. bhavAbhinaMdIpaNuM tyajI "mAtra mekSa abhilASa rUpa mumukSupaNuM bhaje tyAre ja A akheda upaje, para sAthenI anaMtI prIti teDe te ja prabhunI sAthe prIti beDe. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra ekSa abhilASa; . bhave kheda prANI dayA, tyAM AtmA nivAsa. dazA na evI jyAM lagI, jIva lahe nahiM jega; mekSa mArga pAme nahiM, maTe na aMtara rega." -zrImad rAjacaMdrajImata zrI Atmasiddhi prIti anaMtI para thakI, je teDe te cheDe eha; parama puruSathI ragatA, ekatA he dAkhI guNageha. jhaSabha jirNodazuM prItaDI." -zrI devacaMdrajI A "kheTa" jIvanI AdhyAtmika pragati saMghanArA ATha cittadeSa-Azaya deSa maLe prathama deSa che. (1) kheda, (2) udvega, (3) kSepa, (4) utthAna, bedAdi ATha citta deSa (5) brAMti, (6) anyamudda, (7) nga, (8) AsaMga-A ATha cittaSa che. te te dezane lIdhe java prabhu-bhaktiAnAdimAM vidana * "mAmAvatigAra, vAtravRtti vaNirAjyamUja: " -zrI yazovijyajIta adhyAtmapaniSadda. " kAma eka AtmAnuM, bIje nahi manoga. " -zrImad rAjacaMdrajIkRta Atmasiddhi.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ khedAdi doSanI saMkalanA pAme che. jema jema te deSa TaLe che, tema tema bhakti-dhyAnA nirmala thatA jAya che, kAraNa ke ganI siddhimAM mananA jayanI jarUra che, ne manejayamAM A ATha deza naDe che. A doSathI yukata Azayane-cittanA due adhyavasAyane jyAre cheDI dIe, tyAre anukame te te cagadaSTinI prApti hoya che, pahele kheda deSa cheDatAM pahelI mitrAdaSTi hoya che, bIje udvega deSa choDatAM bIjI tArA daSTi hoya che, ItyAdi. mATe A ATha cittadeSa matimAn AtmAthI puruSe prayatnathI javA joIe. enuM vizeSa svarUpa A lekhake (vivecake) savistara vivecana karela zrI cagadaSTisamuccaya Adi graMthAMtarathI samajavA gya che, chatAM atre "kheda" doSane pUrvApara saMbaMdha-saMkalanA samajavA saMkSepe vicArIe te- sanmArgarUpa gamArganI sAdhanAmAM cittane prathama kheda upaje, thAka lAge, daDhatA na rahe eTale temAM udvega | upaje-aNagame Ave, veThIAnI khedAdi dezanI saMkalanA jema parANe kare, ethI karIne citta vikSepa thAya, DAmADeLa vRtti upaje, mana bIje bIje deDayA kare eTale cAlu kriyAmAMthI mana UThI jAya, utthAna thAya, ne cAre kera bhamyA kare, brAMti upaje; ema bhamatAM bhamatAM ke anya sthaLe tene lIjajata Ave-anyamud thAya; eTale zuddha kriyAne uccheda thAya, pIDArUpa-bhaMgarUpa rega lAgu paDe, ne te amuka sthaLe AsaMga-Asakti upaje, " akeDI dvArakA " ja thaI jAya ! Ama A ATha Azaya-SinI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA pUrvApara saMbadhirUpa saMkalanA ghaTAvI zakAya che. te doSa jema jema cheDAya, tema tema anukrame ATha gadaSTirUpa AtmaguNane AvirbhAva thato jAya che, pragaTapaNuM thatuM jAya che. - athavA prakAratare adhyAtma paribhASAmAM A deSa ghaTAvIe te (1) AtmatatvanI sAdhanAmAM jIvanI daDhatA na rahe, kheda upaje, (2) te sAdhanAmAM udvega-aNagame Ave, (3) eTale citta vikSepa pAmI paravastumAM-parabhAvamAM doDayA kare, udhAmA nAkhe, (ka) ane AtmabhAvamAMthI UThI jaya-utthAna pAme, (5) eTale pachI bhrAMti-viryAsa pAmI cAre kora parabhAvamAM bhamyA kare, (6) ne ema karatAM temAM AnaMda pAme-ramaNatA anubhave, anyamuda dhAre, (7) eTale rAga-dveSa-meharUpa tridoSa sannipAta (raMga) lAgu paDe, (8) ane paravatumAM-parabhAvamAM AsaMga-Asakti upaje. ItyAdi prakAre AnI yathAmati ghaTanA karI zakAya che. ane A doSa dUra thavAne krama paNa paraspara saMkaLAyela che, te A pramANe - - (1) dharmakriyAmAM prathama te mananI daDhatA rahe, khe na thAya, (2) uga-aNagame na upaje, veDarUpa na lAge, (3) eTale vikSepa na upaje, (4) ane citta temAMthI UThI ne jAya, (5) eTale cAre kera bhame nahi, (6) ane anya ane AnaMdane prasaMga bane nahi, (7) eTale pachI kriyAne paNa lAgu paDe nahiM, (8) ane amuka sthaLe AsaktimAga paNa upaje nahi. .
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane ema nathI, mA siAthI prathama eka roSa ja joIe - A uparathI saheje samajI zakAya che ke sauthI prathama kheda' nAmane AzayoSa dUra thavuM joIe. te dUra thayA vinA gamArganI prathama bhUmikA sauthI prathama kheda paNa prApta thatI nathI, mezamAge cheSa ja joIe ekaDe paNa maMDAtuM nathI, Atma guNanA AvirbhAvarUpa guNasthAnavikAsanuM prathama pagathiyuM paNa spardhAtuM nathI. e deSa dUra thAya te ja bIjA pachInA deSa dUra thaI AgaLa pragati thaI zake che, kAraNa ke khedane lIdhe prabhubhakti Adi dharma kriyAmAM mananI daDhatA rahetI nathI, ekAgrapaNuM-praNidhAnapaNuM rahetuM nathI, ane A je daDhatA che te te dharmane mukhya pradhAna hetu che, jema paNa kRSimAM mukhya pradhAna hetu che tema. "kiriyAmAM khele karI re, daDhatA mananI nAMhi re, mukhya hetu te dharmane re, jema pANI kRSimAMhi re.. prabhu tuja vANI mIThaDI re." -zrI yAciyAuta sADA traNa gAthAnuM stavana. eTalA mATe ja jIvanI AdhyAtmika guNaprakAzarUpa pragati arthe A deSa sauthI prathama dUra kare AvazyakajarUra hovAthI zrI AnaMdaghanajIe A kheda cheSa, dUra karI, arthAt akhedapaNuM prApta karI, prabhusevAmAM athAkapaNe pravRtti karavA, daDhatAthI " raDha lagADIne maMhI" paDavA, sarva bhakta jogIjane prema AhvAna karyuM che. Ama uparamAM je A bhaya, dveSa ne kheta e traNa 7 mAM mAnada karI '
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 prabhusevAnI prathama bhUmikA dezanI vyAkhyA karavAmAM AvI, te traNe deSa abodharUpa ajJAnarUpa che. "deSa abodha : ajaya apa lakhAva," "abodhamAM tenuM lekhuM 6 akhera thAo! che-gaNanA che, kAraNa ke bhaya pariNAmanI caMcaLatA thavI, kematsarabhAva upaja, kheDha-satapravRtti karatAM thAkavuMe badhuM ya abodhana-abUjhapaNAne laIne thAya che, mATe ajJAnajanya A "trideSane tyAga karI, arthAt pariNAmanI caMcaLatA choDI, arecaka bhAva tyAgI, sasevA bhaktimAM athAka daDhatA dhArI, abhaya, adveSa ane akheda banI, prabhusevAnI prathama bhUmikA karI tame A saMbhavadevene dhuresAthI prathama seve, ema zrI AnaMdaghanajIe atre sarva AtmabaMdhuone parama premathI AmaMtraNa karyuM che. // iti mahAgItArtha maharSi zrI AnaMdaghanajIsaMgIte zrI saMbhavajinastavane manasukhanaMdanena bhagavAnadAsena viracitaM dvitIyagAthAvivaraNam // 2 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya pariccheda : caramAva mImAMsA prabhusevAnI prathama bhUmikArUpa abhaya, dveSa ane akheda e batAvyA, arthAt pariNAmanI caMcaLatArUpa bhaya, arecaka bhAvarUpa dveSa ane pravRtti karatAM thAkavArUpa kheda, e traNa ajJAnajanya dASa jyAre TaLe ane NiAmanI acaMcaLatArUpa abhaya, AcakabhAvarUpa adveSa ane pravRtti karatAM athAka-- pApa akheda, e traNa guNa jyAre pragaTe, tyAre prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thAya. AvA bhaya, dveSa, kheda e tridoSa dUra thai, abhaya, dveSa,-akheda e triguNu kayAre ane kene thAya ? te khatAvavA mATe have mahAmunIzvara zrI AnaMdaghanajI kahe che:caramAvata hai| caraNu karaNu tathA re, prApta bhavapariNati paripAka; doSa TaLe ne dRSTi khule bhalI re, prApati pravacana vAke.... sabhava deva te pura sevA save rU. 3. artha:--jIvane (1) jyAre carama-chelleA pudgalaparAvartta vatA hAya, (2) ane temAM paNa carama-chelluM yathApravRttakaraNa prApta thayuM hoya, (3) ane jyAre tathAbhavyatva pariNatinA paripAka thayeA hAya, tyAre (1) TrApa TaLe che; (2) bhalI-rUDI dRSTi khule che, (2) ane pravacana vANInI prApti thAya che..
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA virecana- . phara, bhava caramAvarta- chelle pudagala parAvarta " caramAvartI eTale zuM ? carama eTale chelle ane Avarta eTale ke, cakrAve. caramAvarta eTale chelle phere, bhavabhramaNane chelle cakA, cazmAvatta eTale zuM? chelle A. keI eka binduthI caka bhamavAnuM zarU thAya, te bindu pAse cakra bhamIne pAchuM Ave tyAre eka AvartA-cakAphe thaye kahevAya. te ja pramANe bhavacakane eka AMTe pharI rahe tene jaina paribhASAmAM pudgalaparAvarta kahe che. akhila lekanA samasta pugalane grahaNa-tyAgavaDe jIva tyAre spazI cUke tyAre eka pugala-parAvarta thAya che. (Revolution of a Pudgala cycle ). te eka pudagala parAvarsamAM A jIva anaMta dravya, bhava ane bhAvane pharase che; dravyathI anaMta pudagala paramANune, kSetrathI kAkAzanA sarva pradezane, kALathI anaMta avasarpiNa-utsarpiNIne, bhavathI anaMta janma maraNane, ane bhAvathI anaMta adhyavasAya sthAnakane A jIva parAvarte che. eka yugalaparAvartAmAM anaMta duHkhathI bharelA evA anaMta janmamaraNa "svarUpa * " tarapheNamayaguru pariNAmamAM ; jitavA kuvo atimavAre gIto '' -zrI kuMdakuMdAcAryajIkRta bhAvapANa.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramANanuM kAraNa tathA bhavyatvane pAka 20 samajyA vina" A jIve karyA che. ane A anAdi saMsAramAM kUdI jUdI gatimAM paribhramaNa karatAM cakrabhramaNanyAye A sarva jIvoe evA te anaMta pudgala parAvarte vyatIta karyA che. " anAdireSa saMsAro nAnAgatisamAzrayaH / pudgalAnAM parAvartA atrAnaMtAstathA gatAH // " -zrI haribhadvAcAryajIkRta gabiMdu. je savarUpa samajyA vinA, pAye dukha anaMta, samajAvyuM te pada namuM, zrI sazuru bhagavaMta." -zrImada rAjacaMdrajIta zrIAtmasiddhi. "jagatAraka prabhu vinavuM, vinataDI avadhAra re, tuja darisaNa viNa huM bhame, kALa anaMta apAra re. jagatAraka , suhUma nigada bha vase, pudgala pariyaTTa anata re, avyavahArapaNe bhamyo phulalaka bhava atyaMta re jagatAraka" zrI devacaMdrajI - Ama parAvarta karatAM karatAM tathAbhavyatvanA pAthI kaI jIvane gaNatrImAM Ave tema keTalAka bAkI rahe che, ane te keTalAkamAM paNa keI AsanamuktigAmI jIvane carama-che parAvarta-pherI vartAte hoya che, tyAre te ukta guNa pAmavA cAgya thAya che. A tathAbhavyatvanuM paNa vicitrapaNuM hoya che. - A chelA-carama AvartAnuM kAraNa paNa tathAbhavyatvane
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA paripAka-bhavapariNatinA paripAka e che. eTale ke jyAre jIvamAM tathAprakAranI bhavyatA pArka, tevA prakAranI cAmyatA--pAtratA paripakava thAya, tyAre mithyAtva viSanI kaDavAza dUra thAya, ane kaMika - mAdhu nI mIThAzanI siddhi sAMpaDe. Ama tenI ceAgyatAnA-tathAbhavyatAnA pAkathI jyAre chello pudgalaparAvarttax vatA hoya, tyAre ja niyamathI zrI jina bhagavAna pratye ukata guNasaMpanna sazuddha cittavALI bhakti jAgavAnA saMbhava che, anya kALe nahi ja. te sivAyanA bIjA samaye tenI pUrva ke tenI pAchaLa, A saMzuddha cittAdi na hAya; kAraNa ke tenI pUrve kliSTa Azaya hoya che, ane tenI pAchaLamAM vizuddhatara Azaya hAya che, ema ceviMde vade che. 204 zaramAvanuM kAraNu tathAbhavyatvanA pAka yathAyAgya cAgyatA--pAtratA vinA koi paNa kArya anavuM sabhavatuM nathI, eTale jyAMlagI jIvamAM tevA prakAranI tathArUpa ceAgyatA-pAtratA na AvI Aya jIvananI yAgyatAnA paripAka tyAMlagI tene tathAprakAranA gurunI prApti thavI zakaya nathI. prabhubhakti Adi uttama cAgabIjanI prApti thavI, ane temAM paNa abhaya- adveSa--akheda bhAva upajavA, e kAMI jevI tevI ke nAnIsUnI vAta nathI, paNa jIvanI uttama ceAgyatAnI ne mahAbhAgyanI vAta (" x carame pudgalAvarte tathAbhavyatvapAkataH / zuddhametanniyamAnmAnyadApIti tadvidaH // .. --zrI haribhadrAcAya jIkRta rAgadaSTisamuccaya.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ carmAvata mAM ja vAgyatA kema ? : sanmAnA prAraMbha 205 che. evI cAgyatArUpa mahAbhAgyanA udaya tA jIvane jyAre chellA bhava-pherA hAya tyAre sAMpaDe che; kAraNa ke tyAre ja jIvanI tathAprakAranI bhavyatA--ceAgyatA paripakava thAya che; eTale pakAvavAthI jema kaDavI vanaspatinI kaDavAza dUra thAya che, tema mithyAtvarUpa jheranI kaDavAzanuM pramANa ochuM thAya che ane AtmapariNAmanI kaMika mIThAza-sa vegamA nIpaje che, jethI karIne prabhu pratye tevA sAcA aMtaraMga bhaktibhAva sphure che. devacaMdra prabhunI haiA ke, Atma anubhavanI haiA ke, che puNye bhakti sadhe, nita nita zakti vadhe. " --mI devacaMdrajI. ime caramAvarttamAM ja yAgyatA kema ? have caramAvarttamAM ja AvI ceAgyatA kema hAya che ? ane tenI pUrvenA anya AvartAmAM kema nahiM ? te atra prasaMgathI sahaja vicAravuM rasaprada ane kheAdhaprazna thaI paDaze. (1) prabhu pratye sadbhAvasaMpanna kuzala citta thavuM ane temAM abhayAdi upajavA, e AdhyAtmika guNu che. ane adhyAtmanA prAraMbha paNa caramAvamAM ja thAya che, te pUrve nahiM. te pUrve tA vAtAnA vaDA jevI sthiti hAya che. paNa vAdothI ke vAtAthI kAMi vaLatuM nathI. tattva (1) caramAvarttamAM ja adhyAtma sanmAne prAraMbha
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 prabhusevAnI prathama bhUmikA pratipatti mATe *adhyAtma parama upAya che. jema kAI nagare javuM hAya tA tenA sAcA mArge apramAdIpaNe gamana kare cAlavA mAMDe teA te prApta thAya; tema mukti-nagare javuM hoya te tenA adhyAtmarUpa sanmArge gamana kare-Atmaratimaya kriyAtmaka pravRtti kare te ja te anukrame prApta thAya. kaiAI paNa upeyanI prApti sadgupAyathI ja-sasAdhanathI ja thAya che, nahi ke asad upAyathI, eTalA mATe budhajate sattupAyaparAyaNa thavuM joie. adhyAtma sivAya mAkSane khIjo koi sadupAya che nahi. eTale mumukSue adhyAtmamaya paramA mAnA sevanamAM tatpara thavuM joie. "jJAna darzana cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddha. mULa mAraga sAMbhaLeA jinanA 20 jinamAraga te paramAthI re, ema kahyuM siddhAMte sudha. mULa mAraga sAMbhaLe jinanA 20 --zrImada rAjacaMdrajI bhUlyA sayala saMsAra; mAraga joie re, nayana te divya vicAra. pathaDA nihALuM re bIjA jinataNA 2" zrI AnaghanajI evA divya jJAnacakSu vinAnA prANIo tIvra pApI * carama nayana karI mAraga jevatA re, jiNe nayaNe karI * abhyAtmamantra parama upAyaH parikIrtitaH / tau sanmAgagamanaM yathaiva pramAdinaH // 39 --zrI haribhadrAcArya jIta zrI cALakhuM.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvamAM ja adhyAtma sanmArgane prAraMbha 277 abhibhUta-dabAyelA kacaDAyelA hovAthI anya Avanane viSe adhyAtmarUpa sanmArge avataratA nathI,-gADha jaMgalamAM AMdhaLA jema sanmAge avatarate nathI +rema. eTale yoganA bhedarUpa A adhyAtma acaramAvamAM yukta ja nathI. vanaspatikAyamAM ja anaMta utsarpiNa-avasarpiNa pramANa jenI sthiti che evA kAyathiti tane, te anaMtAnaMtarUpa vanaspati janmamAM deva saMbadhI sukha kayAMthI hoya ? temaja manuSyapaNane paNa agya evA tejaskAyamAM ke vAyukAyamAM sthiti karatA bhavya jIvone paNa te avasthAne viSe cAritraprApti kema hoya? na ja hoya. tema anya samaye- caramAvatta sivAyanA anya AvartAmAM vegane saMbhava ja nathI. Ama saMsArasamudramAM bhava AvartAmAM-vamaLamAM gothAM khAtA prANIone A adhyAtma prApta thavuM atyaMta atyaMta durlabha che, atyaMta atyaMta durApa che, kAraNa ke carama pagalAva7mAM je zukalapAkSika, bhinnagraMthi ane cAritrI hoya che, tene ja A adhyAtma kahyuM che, arthAta + " sImimUtarata jJAnaronakaMtAH | sadvamavitarantyeSu na satvA gahanAndhavat / tasmAdacaramAvarteSvadhyAtma naiva yujyate / jAtitaronanmasthAmAM pur H " --zrI yogabindu* " rame puchAvatta to ca: gu Na : . mikhacitriI 2 tatAran " -zrI gabina, " tatpacamaguNasthAnAdArabhyavaitadicchati / thiI avAtu pUrvaguvAra: " -zrI adhyAtmasAra,
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA nizcaya nathI te pAMcamA guNasthAnathI ja adhyAtmane prAraMbha thAya che, paNa vyavahAra nayanI apekSAe te pUrve paNa A upacArathI apunabaMdhakAdine paNa ghaTe che. A carabhAva pUrve anya AvAmAM tenI prApti kema nathI thatI ? tenuM kAraNa e che ke anya AvakamAM vartatA chAne pradIrdha ati lAMbo saMsAra haju bhamavAne che, mAlityane-AtmamalinapaNAne paNa atizaya varte che, atatvane viSe abhiniveza hoya che. caramAvattamAM paNa ta guNathI vikala evA anyane-bhavyane paNa A kadI hetuM nathI. te aparAdhI che je tujathI dUra ke, bhUribhramaNa duHkhanA dhaNa; te mATe he tuja sevA raMga ke, heje e IcchA ghaNuM." -zrI devacaMdrajI (2) jina bhagavAna pratye bhakti Adi uttama cagabIjanI prApti jIvane ghaNe ghaNe bhAvamala jyAre + " pradIrghabhavasadbhAvAnmAlinyAtizayAttathA / utarAminiverA nAcaeNcaya ga[i "-zrI gabindu. * " etadbhAvamale kSINe prabhUte jAyate nRNAm / karotyavyakacaitanyo mahatkArya na yatkacit // rAme rAvarta kSayathAyopathad I "-zrI gadaSTisamuccaya. " tasmAdavazyameSTavyA svAbhAvikyeva yogyatA / tasthAnAvimatI sA ] mastranAbheru vase che "- zrI gabindu
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAvartta mAM ja bhAvamala aneSatA : yuddha anuSThAna 209 kSINa thAya che tyAre hAya che. atre ghaNA mala eTale ghaNA pudgalaparAvajranA AkSepaka evA bhAvamala samajavA. ane Ave! A ghaNA malane kSaya carma pudgalAvattamAM thAya che. A bhAvamala sahaja-AtmasamakAlabhAvI che, arthAt anAdi AtmAnI sAthe A sahaja mala anAdithI lAgelA che. mala eTale ka saMbaMdhanI cAgyatA, ane jIvanA svabhAvanuM te malanaviSTa bhana-sthagana kare che eTalA mATe te mala' kahevAya che. ka saMbaMdhanI ceAgyatArUpa A bhAvamala pratiAvatte dUra thatA jAya che; ane jema jema te dUra thA jAya che tema tema AtmAnI bhAvazuddhi thatI jAya che. ema karatAM mAM bhAvamalanI atialpatA hAya che, eTale temAM tathAprakAranI cegyatA prApta thAya. te paNu anya AvartAmAM bhAvamalanI bahulatA haiAvAthI tevI ceAgyatA hajI nathI hAtI. caramAva (2) caramAvartamAM ja bhAvamala alpatA Ama malanI alpatAne lIdhe bhAvazuddhi hAya che, ane bhAvazuddhine lIdhe saja anuSThAna zubha hoya che; kAraNa ke Agraha vinivRtta dUra thayA haiAvAthI, alapa--alpatara aMdha thAya che. eTalA mATe ja karma paramANuo AgaLanI jema saklezahetu hAtA nathI, tathA aMtastattva AtmAnI sazuddhine lIdhe utkaTa zubha bhAva hAya che. AvA prakAranI sthiti caramAvattamAM ja prApta thAya che, te pUrve nahi. (3) acaramAva mAM tevI bhAvazuddhine abhAva hoya 14
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 prabhusevAnI prathama bhUmikA che. temAM je anuSThAna karavAmAM Ave che, te viSa, gara athavA ananuSThAna prakAranuM hoya che. kAraNa (8) caramAvattamAM ja ke te bhavAbhiLaMga bhAvathI tathA zuddha anuSThAna anAgogathI- aNasamajaNathI karavAmAM Ave che. A lokaparalekamAM kula apekSA te bhAvAbhivaMga kahevAya che. eTale kAM te te A lekamAM phalakAmanAo karavAmAM AvatuM evuM viSa anuSThAna heya che, kAM te pahelekanA phalanI kAmanAo karavAmAM AvatuM evuM gara anuSThAna hoya che ane kAM te anAbhegathI-vagara samajaNe, saMmUcchimanI jema, kiyAjaDapaNe karavAmAM AvatuM, te karyuM na karyA barAbara evu ananuSThAna heya che. acaramAvamAM anuSThAnanI-dharmakiyAnI AvI nikRSTa sthiti hoya che. paNa zaramAva7mAM te anuSThAna tatu prakAranuM hoya che arthAt AtmAne amRtarUpe pariName evA tattvasamajaNavALA, AjJAnusArI, saMgaraMgavALA, bhAvasAra amRta anuSThAnanA heturUpakAraNarUpa hoya che, kAraNa ke atre sadanuSThAna bhAvane zubha bhAvaaMza hoya che. Ama viSa, gara ne ananuSThAna sevanArA anya AvartAvALA jI pragaTa apAtra che, ane amRtaanuSThAnanA heturUpa tatu anuSThAna AcaranArA caramAvartavattI apunabaMdhAdi ja mAtra bhakti Adi sadanuSThAnanA supAtra che. jinaguNa amRta pAnathI re-mana moDanA re lAla. amRta kriyA supasAya re bhavi behanA lAla.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ carabhAvamAM ja mukhya pUrvasevA : mukti nikaTatA 211 - amRta kriyA anuSThAnathI mana Atama amRta thAya -bhavi. "-zrIdevacaMdrajI. - (4) ane eTalA mATe ja karmanI utkRSTa sthiti je pharI nathI bAMdhatA evA apunabaMdhakane ja mukhya evI yakta pUrvasevA hoya che, arthAt (4) caramAvartAmAM ja adhyAtma yeganI sAkSAta prApti mukhya pUrvasevA pUrve yegyatA meLavavA mATe Avazyaka evI prathama bhUmikArUpa pUrva ArAdhanA hoya che, kAraNa ke tene kalyANa Azayane vega hoya che, paNa bAkInAne te te upacArathI hoya che. zuddha thatuM jatuM jAtivaMta ratna ane suvarNa jema guNethI jAya che, tema zuddha thate ja AtmA paNa vividha guNethI saMyukta thAya che eTale a5 malavALA apunabaMdhakAdi caramAvartavattI jI guNapAtra bane che, paNa tIvra mala- viSavegavALA acaramAvartavattI tevA guNane pAmatA nathI. mATe zAMta-udAtta guNane pAmelA apunabaMdhakAdi ja zuddha anuSThAna seve che, sUkSama bhAvane Uha-tatvavicAra kare che, ane tattvasaMvedana anubhave che. AvA mahAtmAonuM A zuddha anuSThAna caganA hetupaNuthI cega hoya che, ane tene avatAra mukhya evI pUrvasevAmAM thAya che. * " bacelA muhathaHT sthApUrvasevA gohetA | sthALA rAyonena zeravANupacApataH " -zrI gabindux " zudhyalloke yA ratnaM jAtyaM kAJcanameva vA / / H saMyute treitAtmApi daratA | "-zrI gabindu.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 prabhusevAnI prathama bhUmika (5) anya AvartAmAM vanArA cha dUrabhavya che-ene haju mukti pAmavAne ghaNI vAra che, paNa A carama AvartamAM vate che te te Asannabhavya(5) caramAvartAmAM ja nikaTamuktigAmI jIva hoya che. - mukti nikaTatA kAraNa ke anaMta Avo jyAM vyatIta thayA che tyAM A eka kAMI hisAbamAM nathI.+ evA caramAvartavartI puruSane bhavabhayathI jhAjhuM DaravAnuM rahetuM nathI. jema keI sAdhaka vidyA sAdhate heya, tene carama-chellI nikaTamAM rahelI vetAla AdinA darzanathI upajatI DarAmaNI bahu kheda upajAvatI nathI, paNa vidyAsiddhi have najIkamAM che evI AzA baMdhAvAthI enA cittamAM UlaTe ameda ullase che, tema caramAvartAmAM vartate sasAdhaka paNa mekSamArganI sAdhanA kare che, tene A carama AvartanI DarAmaNI bahu kheda upajAvatI nathI, paNa mukti-siddhi have samIpamAM che evI daDha AzAnA avalaMbanathI UlaTe atyaMta AnaMda ullase che. vaLI te vidyAsiddhi kAMI mahata arthanI siddhi nathI, temaja AtyaMtikI nathI; paNa mukti te parama mahat arthanI siddhi che, ane AtyaMtikI paNa che, te pachI tenI siddhi jyAM Asanna-nikaTa hoya tyAM te keTale badhA AnaMda + "gAnA royauvaizAmAvartino thatA ! * mULAMtoSI tantArotrA viMcana I'-zrI gibindu. " satsAdhakasya caramA samayApi vibhISikA / - na levAya thathAtyanta taddhimAvyatA che " - zrI yogabindu.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramAyatta mAM ja mukti nikaTatA 213 varte ? kevI apUrva cittaprasannatA vatte ? eTalA mATe ja cegamArganA jJAtA puruSoe apunama dhakAdi caramAvamAM vanArA jIvAne bhAvasAra-tattvapariNatipradhAna- aMtarAtmapariNAmI tathA A leAka-paraleAkanI klApekSAthI rahita ane sAcI samajaNavALA kahyA che. atre tRNu +AdimAMthI thatA dhRta Adghi bhAvanuM dRSTAMta ghaTe che, tRNu, patra, puSpa, phUla Adi gAyanA cArA mATe ceAgya che; ane pachI te pariNAma pAmI dhRta Adi bhAvanA utpattiheturUpa thAya che, arthAt temAMthI dhRta-dUdha-dahIM-mAkhaNa anavA ceAgya che. Ama dhRtAdi bhAvane mATe ceAgya che, chatAM tRNAdi bhAvane tyAre te tRNAdi kALe dhRtAdi bhAva nathI hatA, tema anya samaye-anya AvamAM mekSahetu ceAga nathI hAtA. paNa te adhyAtmAdibhAvamAM-pariNAmamAM nibaMdhana * "have saMpUraNa siddhatI zI vAra che ? devacaMdra jinacaMdre jagata AdhAra che."-zrI devacaMdrajI. x ' ata eva ca yogajJera puna baidhakAdayaH / bhAvasArA vinirdiSTAstathA pekSAdivarjitAH / / --zrI yAbindu. karmInI utkRSTa sthiti je pharIvAra bAMdhatA nathI evA haLukarmImadakaSAyI chavA te punabaMdhaka kahevAya che. tRNAdInAM ca bhAvAnAM yogyAnAmapi no yathA / tadA ghRtAdibhAvaH syAttadvadyogo'pi nAnyadA // navanItAdikalpastattadbhAve'tra nibandhanam / pudgalAnAM parAvartazvaramo nyAyasaMgatam // "" cr * "" zrI cAbindu.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabhusevAnI prathama bhUmikA rUpa--tatkALa kAraNarUpa te carama pudagalAvatta ja che. te navanIta-mAkhaNa Adi samAna che. jema navanIta-mAkhaNa AdimAMthI ghI zIdhra ja bane che, tema A carabhAvamAM adhyAtma-ga zIdya niSpanna thAya che. ane tethI mukti paNa sannidhAnamAM vate che. anya Avarte te tRNadi bhAva samAna che. jema tRNAdimAMthI ghI banavAne haju bahuvAra che, tema acaramAvamAM adhyAtmaprApti bahu dUra che ane tethI mukti paNa dUra che. (6) ane Ama kema che ? tenuM kAraNa e che keacaramAvatI jI bhavAbhinaMdI hoya che, prAyaH AhAra-bhaya-parigraha e trisaMjJAthI . (6) acaramAvartI yukta ane ethI karIne ja duHkhIA bhavAbhinaMdI evA hoya che. temAM vaLI dharmakriyA karanArA keI hoya te te paNa -lekapaMktimAM Adara karanArA hoya che. arthAta zuddha, lAbharati, dIna, matsaravaMta, bhayavAna, zaTha, ajJa evA A bhavAbhinaMdIsaMsArane abhinaMdanArA- saMsAramAM racyApacyA rahenArA jIve niSphaLa AraMbhasaMgata hoya che, vaMdhyakiyAsaMpanna hoya che, teonI dharmakriyA paNa vAMjhaNI hoya che, "chAra para liMpaNa" jevI hoya che, "AMdhaLe vaNe ne pADe cAve" enA jevI hoya che. bhavane abhinaMdanAra (Hailing) jIvanA samasta dharmamaMDANa paNa Ama tenI aMtargata pariNativRttinI duSTatAne lIdhe mithyA hoya che, vaMcaka thaI paDe che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ acaramAvatI bhavAbhinaMtI : "paMktimAM sthiti 215 " avaguNa DhAMkaNa kAja karuM jinamata kriyA ! chaDuM na avaguNa cAla anAdinI je priyA ! daSTirAgane piSa teha samakita gaNuM ! syAdavAdanI rIta na jANuM nija paNuM.... viharamAna bhagavAna ! suNe muja vinati. " -zrI devacaMdrajI. vaLI malina aMtarAtmAthI lekArAdhana hetue-janamanaraMjanAthe dhamImAM khapavA khAtara je satakriyA karavAmAM Ave che te lokapaMkti che. evI lokapaMktimAM besanAra lekapaMktimAM-lekanI paMgatamAM A bhavAbhinaMdI bhavAbhinaMdI birAje che! sagavaDapathI banI lekanI hAramAM besI jAya che! lekane rIjhavavA khAtara jagatane rUDuM dekhADavA mATe te dharmakriyA Acare che ! AvI lokapaMktithI karavAmAM AvatI bhavAbhinaMdInI dharmakriyA paNa mahata evA dharma pratyenI hIna daSTine lIdhe, kIrti Adi mAtranA hIna hetuo nijanane lIdhe, atyaMta duraMta-dAruNuM pariNAmavALI hoya che. kAraNa ke kalpadruma-ciMtAmaNi--kAmadhenathI paNa adhika evA parama mahimAvaMta mahaMta dharmane tuccha mAnapUjAdi athe praga karI, vecANa-lIlAma karI, hIna upaga karI, te pAmara prANI te parama pUjya dharmanI ghera AzAtanA kare che. ane evI AzAtanAnuM dharmane nAme * " bhavAbhinandino lova.paMkyA dharmakriyAmapi / . madhato hInadayuhuntAM to vidura che "- zrI yogabindu.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA carI khAvAnI duSTa adhama vRttithI upajatI dharmahIlanAnuM dAruNa-bhayaMkara bhavabhramaNarUpa pariNAma tene zoSavuM paDe che. eTale A lekapaMktimAM vartanAra bhavAbhinaMdI jIva ga sanmArgane kema hoya ? AdaryuM AcaraNa leka uparathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdhaH zuddha zraddhAna vaLI Atma avalaMba viSNu teha kArya tiNe ke na sIdho.... tAra tAra prabhu ! muja sevaka bhaNuM. je lekottara deva namuM laukikathI ! durlabha siddha svabhAva pra tahakIkathI. " -zrI devacaMdrajI AthI UlaTuM caramAvamAM vartanAre apunabaMdhakAdi jIva bhavAbhinaMdI nA pratipakSa guNethI-akSudratA, alabhatA AdithI yukta, ane caramAvartavartI audArya-dAkSiNya Adi vardhamAna mumukSu AtmAthI guNavALe heya che. bhavAbhinaMdInI peThe te bhavane abhinaMdane (Hail) nathI, saMsAra rUDe che-sAre che-bhale che, ema tene prazaMsA rahI temAM racyApacce rahetuM nathI, paNa te duSTa che, aniSTa che, heya che, ema tene sAcA bhAvathI niMdanAre-tiraskAranA hoya che. bhavAbhinaMdI bhAvAbhivRMgathI yukta heI, A lekaparaloka saMbaMdhI padgalika phalakAmanAvALo hoya che, paNa A apunabaMdhakAdi te bhavabaMdhanathI sarvathA chUTavA IcchanAre,
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramAva7mAM ja vimala manaH sadabuddhi sAnnidhya mAtra mokSa abhilASa dharAvanAre, kharekha "mumukSu" hoya che eTale te lokapaMktimAM kadI Adara karatuM nathI, jagatane rUDuM dekhADavA prayatna karato nathI, jana-manoraMjana karI kIrtimAna-pratiSThAdine bhUkhya hetuM nathI, paraMtu kevaLa eka AtmArthane ja-AtmakalyANane ja kAmI hoya che, bIje kaI manarega tene hete nathI. AtmAthI mumukSumAM hevA gya guNagaNa temAM dinapratidina vRddhi pAmato jAya che. dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya Adi uttama guNe A mumukSunA ghaTamAM-aMtaramAM sadAya 'sujAgya -atyaMta jAgrata va che. kAma eka AtmArthanuM, bIje nahiM manarega. dayA zAMti samatA kSamA, satya tyAga vairAgya; heya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. " -zrImad rAjacaMdrapraNIta zrI Atmasiddhi eka mokSanI IcchA che mana viSe, bIjI kAMI game nahiM vAta....jIgyuM dhanya tehanuM." vaiSNava kavi maneradAsa. (7) anya darzanIoe je pUrva sevA kahI che, te te caramAvattane nikaTanA evA anya parAvartagata che, x " ata eveha nirdiSTA pUrvasevApi yA paraiH / sAsannAnyagatA manye bhavAbhiSvaMgabhAvataH // apunarbandhakAdInAM bhavAbdhau cali tAtmanAm / nAsau tathaSi yu vasyAmo sumitra tu "--ii gabindu
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prabhusevAnI prathama bhUmikA kAraNa ke haju temAM paNa (9) caramAvattamAM ja bhavAbhiLaMgane-A leka paraloka vimala mana saMbaMdhI phalApekSAne bhAva che. sadabuddhi sAnnidhya paNa bhavAbdhimAM je calitAtmA che, jene AtmA vinivartamAnaosarI rahele che, evA apunabaMdhakAdinI tevI pUrva sevA anya darzanIoe kahelI pUrva sevA sarakhI nathI, paNa ethI viziSTa che. kAraNa ke A mahAtmAonuM mana muktimArgaparAyaNa evuM vimala yuktithI yukta hoya che -teone saddabuddhine-samyaktva Adi uttarottara zuddha guNasthAnane samIpa bhAva varte che eTalA mATe. (8) vaLI je samyapaNe vicAravAmAM Ave te anya darzanIoe vicitra prakRtinuM nivRttAdhikArIpaNuM ane puruSanI kuzala dhI-prApti (8) carabhAvamAM ja vagere kahela che, te paNa kevala prakRtine nivRtta evA prakAre AvartabhedathI ghaTe che. adhikAra ' arthAt anya AvamAM prakRtinuM anivRttAdhikArIpaNuM hoya che, adhikArIpaNuM-prAbalya haThayuM nathI hotuM, jera narama paDayuM nathI hatuM, ane puruSane-AtmAne kuzala buddhinI-mekSamArganusAraNa buddhinI prApti nathI hotI; paNa caramAvarsamAM te prakRtinuM adhikArI pAchuM--sattA nivRtta thAya che, prAbalya haTha * " nivRtAdhizanA prazno nava di 7 utaravamA~ssmikAzaraf pravartate . " -ii gabindu.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramAvatta -acamAvarttanI tulanA : vyavahArU lakSaNa 219 che, jora narama paDe che ane puruSane mAkSamArgane anusaratI evI kuzala buddhinI prApti DAya che. Ama A samasta vaktavyane sAra A tulanAtmaka kASTaka parathI spaSTa jaNAi Avaze:-- caramAva--acaramAvarttanI tulanA--koSTaka. acaramAvatta caramAva apunaba dhakAdi adhyAtma praveza caiAgyatA muddA pAtra samRddhakAi adhyAtma adhyAtma praveza ayeAgyatA bhAvamala bhAva anuSThAna guNadoSa sabhyatA pUrva sevA mukhya lakSaNa bhAvamala bahulatA bhAva saMkilaSTatA azuddha anuSThAna-- viSa-gara-ananuSThAna kSudratAdi doSabhAjana-- guNuapAtra ayoga dUrabhavyatA, dUramukti, krUgyeAgyatA upacArathI bhavAninadIpaNuM- leAkapa ktimAM Adara mana-buddhi mana manamalinatA, durmuddhi prakRti- prakRtinuM anivRttAdhikArIpaNuMpuruSa puruSane kuzala buddhi aprApti bhAvamala alpatA bhAvadhi--utkaTa zubha bhAva zuddha anuSThAnatahetu-amRta doSa abhAjana-guNapAtra yeAga hetu yAga AsannabhavyatA, nikaTamukti, nikaTayeAgyatA mukhyapA mumukSupaNu-AtmAthI paNu - lAkaktimAM anAdara manevimalatA-samuddhinuM sAnnidhya prakRtinuM nivRttAdhikArIpaNuM, puruSane kuzala buddhi prAdurbhAva A sarve uparathI joI zakAya che ke--acaramAvarttamAM
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 prabhusevAnI prathama bhUmikA jIvanI tevA prakAranI ceAgyatA haiAtI nathI, mAtra caramAvattamAM ja tevI yathAyAgya yathAyeAgyatA-pAtratA-me kSamA nuM adhikArIpaNuM prApta thAya che, eTale prabhusevA-prabhubhakti je adhyAtma yAgamaya meAkSamAnA uttama aMgabhUta che, tenI prathama bhUmikA paNa atre ja prApta thAya che. caramAvarttanuM vyavahAruM lakSaNa have koI prazna kare ke ApaNane cazmAvatta che ke acaramAvatta enI khabara kema paDe ? te tenuM samAdhAna ema che ke--caramAvarttanuM vyavahAru sAmAnya lakSaNa zrI haribhadrAcAya jIe A pramANe spaSTa x !hyuM che-( 1 ) du:khIA pratye atyaMta dayA, (2 ) guNavaMta pratye adveSa, (3) sarvatra aucityathI sevana. A lakSaNa sArI peThe samajavA jevuM che. rAga vagere zArIrika du:khathI, temaja daridratA-DhaurbhAgya vagerethI upajatA mAnasika du:khathI, adhi--byAdhi- upAdhithI je jIvA bicArA' du:khIA hAya, paritApa pAmI AkulavyAkula thatA hAya, teo pratye atyaMta dayA-- anukaMpA karavI te atre prathama lakSaNa che. eTale ke te te duHkhathI te jIvane jevA kapaAtmapradezaparispada thatA hAya, tevA tene anusaratA kaMpa duHkhIA pratye atyaMta yA "" X duHkhiteSu dayAtyantamadveSo guNavatsu ca / visthAtsevana caya sayaMtravizeSataH // '-zrI cegardaSTisamuccaya.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhIA pratye atyaMta dayA : guNavaMta pratye adveSa rara1. krayA che kAra para hovuM, te ya tema para dara ma javAnI rIta aneka asara pitAnA AtmAne viSe thAya, tenuM nAma anukaMpA che. te du:kha jANe potAnuM ja hoya evI bhAvanA upaje, "pIDa parAI jANe re, jema zarIranA eka bhAgane duHkha thatAM bIjA bhAgamAM paNa anukaMpa UThe che tema bIjAnA duHkhe pite duHkhI thavuM te anukaMpA che. ane pitAnuM duHkha dUra karavAne jema pate sadA tatpara hoya tema paraduHkhabhaMjana karavAne sadA tatpara hovuM, te ja kharI anukaMpA athavA dayA che, kAraNa ke paradu:kha chedavAnI je IcachA tenuM nAma ja karuNu-dayA che. " paraduHkha chedana IcchA karuNuM" -zrI AnaMdaghanajI vaiSNavajana te tene kahiye pIDa parAI jANe re." zrI narasiMha mahetA. sarva dazane e upadeza, e ekAMte nahiM vizeSa sarva prakAre jinane bedha, dayA dayA nirmaLa avirodha" - zrImad rAjacaMdrajIta mekSamALA "jisake hirade haya bhUta dayA, vAne sAdhana era kiye na kiye." kabIrajI. guNavAna jana pratye adveSa-amatsara he, ISya rahitapaNuM hovuM, te A chellA pudgalAvartAnuM bIjuM lakSaNa che. guNa-puNyane dveSa te matsara guNavaMta pratye apa kahevAya che, te ahIM na hoya. vidyA, vinaya, viveka, jJAna, darzana, cAritra, tapa vagere guNethI je kaIpaNa potAnA karatAM
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 prabhusevAnI prathama bhUmikA adhika-caDhIyAtA dekhAya, te tenA pratye adekhAi na kare; paraMtu te te guNu joI UlaTA manamAM prasanna thAya, rAjI thAya, pramAdabhAva dhare ke-dhanya che Ane ! AnAmAM vidyAvinaya vivekanA kevA vikAsa che ! A kevA jJAnavAna, kevA cAritravAna che ! ! Ama paranA paramANu jevaDA guNune paNa paryaMta jevA gaNI pAtAnA hRdayamAM sahAya vikAsa pAme, praphullita thAya, sAce sadguNAnurAgI ane, te samajavuM keA chellA pudgalAvattanuM cihna che. 66 paraguNaparamANUparvIkRtya nityaM, ninaTavi vivalaMtaH kRti aMtaH cintaH ? " 66 --zrI bhatR hira. guNapramAda atizaya rahe, rahe AMtarmukha cega " --zrImad rAjaca`drajI. zAstramAM kahyA pramANe aucityathI-ucitatAthI satra jyAM jema ghaTe tema sevA karavI te trIjuM lakSaNa che. je AtmAthI che te jyAM jyAM je je karavuM ghaTe che te te kare, ane jyAM jyAM je je samajavu' ghaTe che te te samaje, tenu nAma aucitya che. " jyAM jyAM je je ceAgya che, tihAM samajavuM te&; tyAM tyAM te te Acare, AtmAthI jana eha. " zrImad rAjacadrapraNIta Atmasiddhi ane temAM paNa avizeSathI--kAi paNa jAtanA bhedabhAva vinA, TALA pADayA vinA, sAmAnyapaNe dIna-du:khI vagere
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhedabhAve sanI ucita sevA ? sArabodha tAtparya 23 sarva keInI paNa yathAyogya sevA abhedabhAve sarvanI karavI, e ucita sevA che, ucita sevA sevAdharma che. atre ucitapaNuM yathAgyapaNuM Ama samajavuM muni-sAcA sAdhuguNathI mukta evA satpAtra puruSa pratye je vaiyAvacca-sevA karavAmAM Ave, tyAM bhaktibhAvanuM pradhAnapaNuM ucita che. duHkhI, dIna, apaMga vagere pratye kAMI sevA karavAmAM Ave temAM anukaMpAbhAvanuM pradhAnapaNuM ucita che. ItyAdi atra vicAravuM egya che. Ama atre traNa lakSaNe kahyA, te jenAmAM hoya, te carama AvartamAM varte che, tene bhavacakane chelle AMTe che ema jANavuM. mATe caramAvartAmAM AvavuM hoya, bhavane aMta ANa hoya, te A lakSaNe-prAthamika guNe AtmAmAM pariNamAvavA joIe; du:khInI atyaMta dayAthI hRdayane kamaLa-AduM karavuM joIe, guNaadveSathI cittabhUmi cekakhI karavI joIe, ane sarva jIvanI yAcita sevA karI vizvavatsala banavuM joIe. ema A uparathI mahAtmA zAstrakAre garbhita bodha Ape jaNAya che. x " manunu rAri vAtre su haMgAtA | anyathAdhIstu dAtRNAmaticAraprasajikA / " -zrI yazavijayajIkRta dvArvizata dvArvizikA.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabhusevAnI prathama bhUmikA sAraema tAtpa prasaMgavazAt atra ati upayukta jANI caramAvatta saMbadhI karavAmAM Avela A samasta vivaraNa parathI zu sAramadha-tApa -paramAlita thAya che ? te sujJa vicArake vicAravA ceAgya che. ukata lakSaNu parathI ApaNe te acaramAva mAM vattIe chIe ke cAva mAM vae chIe ? ApaNAmAM acaramAvattInA lakSaNa che ke caramAvattInA ? e AMtara nirIkSaNathI ( Introspection ) -aMtarmukha avalAnathI tapAsavu joie. jo acaramAvastInA lakSaNa dekhAya, teA te jema dUra thAya ane caramAvanA lakSaNa prApta thAya, tevA prayatna karavA joie. jo caramAvInA lakSaNa dekhAya te te jema bane tema puSTa thAya evA akhaMDa Atma-puruSArtha nira Mtara cAlu rAkhavA joie. jemake-- acaramAvI nu mukhya lakSaNa bhavAbhinaMdIpaNuM che, ane caramAvattInuM mukhya lakSaNa mumukSu paNa che. eTale bhavAbhinaMdIpaNuM--saMsArane abhinaMdavAnuM " mAtra mekSa abhilASa cheDI daI, mAtra meAkSa abhilASa ja dhAraNa karavA joIe, kSudratAdi doSa tyajI, akSudratAdi-dayA-guNapramedAdi guNu bhajavA joie. temaja-bhavAbhinI leAkapa ktimAM bese che, arthAt kIrti Adi arthe dharmakriyA paNa lekane rIjhavavA kare che, tema nahiM karatAM kevaLa eka AtmArtha ja samasta
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA ja tasamajaNapUrvaka dharmakriyA 21 dharmapravRtti karavI joie. kAraNa ke jene ` leAkamAM mAna- pUjAdinI kAmanA nathI hAtI, ane jene aMtamAM lavanu du:kha vhAluM nathI hAtu, evA sAcA aMtaraMga vairAgyavaMta mumukSu AtmArthI jIva ja jina bhagavAnaneA mA sAMbhaLavAnA ceAgya adhikArI hoya che. A aMge zrImad rAjacaMdrajInuM parama zAMtarasamaya TakAhINu vacanAmRta che ke-- "" mULa mAraga sAMbhaLe jinanA 2, karI vRtti akhaMDa sanmukha....mULa mAraga nAca pUjAdinI jo kAmanA 2, nA'ya vhAluM aMtara bhavadu:kha"....mULa mAraga. --zrImad rAjacaMdrajI ane eTalA mATeja azuddha anuSThAna-viSa, gara ane ananuSThAna cheDI dai taddetu anuSThAna karavu joie. arthAt AtmAne erUpe pariNamatuM evu A leAka-paraleAkanI phUla AtmAthe ja tattva samajaNapUrvaka dharmakriyA kAmanAvALuM viSa-gara anuSThAna, ane samajaNu vagaranuM ananuSThAna na sevavuM joie; paNa AtmAne amRtarUpe pariNamatu evuM amRta anuSThAna ane tadvetu anuSThAna ja AdaravAne akha'Da upayAga rAkhavA joIe. mAnatA mAnavI, niyANuM bAMdhavuM vagere tuccha prakArene tilAMjali ApI, tattvasamajaNapUrvaka dRDha savegara'gathI pratyeka dharmakriyA mAtra mekSa hetue ja ArAdhavI joie. 5
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 prabhusevAnI prathama bhUmikA vaLI ApaNe joyuM hatuM ke bhAvamalanI apatAthI ja caramAvartamAM avAya che, ane uttarottara AtmadazA vadhe che. mATe A bhAvamala AtmamalinatA bhAvamalanI kSINutA -mAMhIne mela jema dUra thAya tema prayatna kare joIe. A bhAvamalane dUra karavAnI rahasya-cAvI ( Master key) ApaNuM pitAnA ja hAthamAM che, kAraNa ke rAga, dveSa ne moha e ja mukhya bhAvamala che, te karavA-na karavA ApaNA hAthamAM che te jema jema dUra karIe tema tema AtmAnI bhAvazuddhi thatI jAya che. eTale AtmAnA vikAsane ane te mATenA puruSArthane mArga sadAne mATe sAva khullo paDayo che. jIva jema jema rAgazreSa-mehanI mAtrA ghaTADate jAya, viSaya-kaSAyanI maMdatAkSINatA karate jAya, tema tema tenuM guNasthAna" vadhatuM jAya. ane A badhAne sArasamuccaya e ja che ke-jIva kaSAyanuM upazAMtapaNuM kare, mAtra mekSa sivAya bIjI kaI paNa abhilASA-IrachA na rAkhe, tyAM AtmA nivAsa saMsAra pratye beda-kaMTALe-vairAgya dhAre, ane sarva prANI pratye dayA dAkhave, te tyAM AtmArthane nivAsa thAya. evI yegya dazAne vega jIva jyAMsudhI na pAme tyAM sudhI te ekSamArgane pAme nahiM ane tene aMtara roga maTe nahiM. ane tevA prakAre ukta sarva zAstrakzananA parama niSkarSarUpanIceharUpa zrImad rAjacaMdrajInuM atyaMta mArmika mananIya subhASita che ke
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' tyAM AtmA nivAsa ' 17 8 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra makSa abhilASa; bhave kheda prANI yA, tyAM AtmA nivAsa; dazA na evI yAM lagI, jIva lahe nahi~ joga; meAkSamA pAme nahiM, maTe na aMtara rAga. zrImad rAjaca'draSTakRta zrIAtmasiddhi "" Ama ApaNe atra prasaMgathI prakRta viSayanI bhUmikA samajavA mATe khAsa upayAgI jANIne caramAvatta saMbaMdhI kaIka vistArathI vicAra karyAM. ane camAvattanA ullekha karatAM mahAzAstrajJa anubhavajJAnI mahAtmA AnaMdaghanajInA hRdayane viSe A samasta ane tethI paNa anekagaNA adhika parama udAra Azaya ramI rahyo haze ema saheje samajAya che. have kramaprApta caramakaraNanA vicAra karavAnuM prApta thAya cheH--
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha pariccheda : * caramakaraNa ane tathAbhavyatva paripAka 1. carama karaNa eTale zuM ? carama karaNa" eTale zuM? carama eTale chelluM ane karaNa eTale AtmapariNAmavizeSa. A carama karaNa atre carama yathApradattakaraNa ja vivakSita che. eTale ke jIva jyAre ukta lakSaNavALA caramAvartAmAM vattate hoya ane temAM paNa jyAre tene carama yayApravRtta karaNa prApta haya, tyAre ja ukta bhayAdi "doSa TaLe, daSTi khUle" ItyAdi guNanI saMprApti thAya che. A karaNa saMbaMdhI vizeSa vicAra A vivecanalekhake zrI cagadaSTisamuccaya savivecana graMthamAM (je prasiddha thaye che) vistArathI caDhe che, tathApi atre saMkSepathI vicArIe te- karaNanA mukhya traNa prakAra che: (1) yathApravRttakaraNa, (2) apUrvakaraNa, (3) anivRttikaraNa. temAM bhavyane e traNeya karaNa anukrame prApta thAya che, paNa bIjAone eTale ke a ne te mAtra yathApravRtta karaNa ja prApta thAya che, bIjA be karaNa tene kadI paNa prApta thaI zake nahiM, ane eTale ja te mekSa pAmavAne ayogya (Ineligible) hAya che. A karaNa eTale AtmapariNAma kaNa karaNa
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathApravRtta karaNa : apUrva AtmapuruSArtha vizeSa ke jethI karmanuM karaNa thAya che... cheda uDAvAya che, yuddhamAM karaNa-aTApaTAnA dAvanI jema, karma ane AtmAnA sanAtana yuddhamAM karmazatrune mahAta karavAnA A karaNa-dAva khelAya che, ke jethI karIne karmazatru DhIluM paDe che, tenA sthiti-rasa Adi maMda thAya che. . girinadIne patthara ghasAtAM pIsAtAM, kUTAtAM pITAtAM, gharSaNa-cUrNananyAye geLa lIse thAya che. tema ana di saMsAramAM rakhaDatA AthaDatA jIvane yathApravRtta karaNa. kavacit kavacita keme karIne bhAvamalanI kSINatA thatAM tathAbhavyatvane paripAka thaye, e koI viziSTa AtmapariNAma thaI Ave che, e kaI kuNe-kamaLa maMda viSayakaSAyI AtmabhAva thaI Ave che, evI kamasthiti-rasanI maMdatA upaje che, ke te graMthinI nikaTa AvI paDe che. "Aguse calI AtI he" e rIte anAdi kALapravAhamAM pravartatAM pravartatAM jIvane je kavacita kiMcit bhAva camakArA jevuM sAmAnyapaNe (ordinarily ) pravarte che evuM pUrvAnupUrva karaNa te yathApravRttakaraNa che. AvuM yathApravRttakaraNa te jIva anaMta vAra kare che, ne anaMta vAra graMthinI nikaTa Ave che. paNa te mAtra sAmAnya-sAdhAraNa prayatnarUpa heI AtmavIryanI maMdatAne lIdhe te graMthibheda karyA vinA pAchA vaLI jAya che. A karaNuM bhavya-abhavya banene prApta thAya che, paNa bIjA be karaNa upara kahyuM tema ekalA bhavyane ja prApta thAya che, abhAvyane nahiM, eTale ja te mokSamArgamAM pravezI zakatuM nathI,
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 prabhusevAnI prathama bhUmikA ane bhavya paNa jyAM lagI apUrva (unprecedented) AtmapariNAmarUpa bhAvane pAmI, apUrva AtmapuruSA sphurAvI, ananya prayatnathI, asAdhAraNa (Extraordinary effort ) prayAsathI, potAnA sa sAmarthyathI ( with all his might ), zUravIrapaNe 'yA homa karIne,' graMthirUpa dudha durgAnA bheda karavA sarvAMtmAthI pravarttatA nathI, tyAM lagI te paNa te kArya mAM saphaLa thatA nathI. kAraNa ke graMthibhedarUpa duOTa kArya mATe asAmAnya asAdhAraNa apUrva prayatnanI jarUra che, temAM pUrvAnuMpU yathApravrutta prayatna kAma Ave nahi. jema yuddhamAM majabUta kille sara karavA mATe khaLavAn zastrothI bhArI haeNllA ( Mass attack ) karavA paDe che, tema graMthirUpa durbhedya durgAne jItavA mATe apUrva AtmapuruSArtharUpa bhAvavajAnA joradAra haldA laI javA ja joie, nahi te temAM niSphaLatA ja maLe che, arthAt graMthi AgaLathI pIchehaTha ' ( Retreat ) karavI paDe che. apUrNAMkaraNa : apUrva AtmapuruSA " graMthi pahele guNusthAnake che, tenuM bhedana karI AgaLa vadhI cAthA sudhI saMsArI jIvA paheAMcyA nathI. kAi jIva nirA karavAthI UMcA bhAve AvatAM, pahelAmAMthI nIkaLavA vicAra karI, graMthilekanI najIka Ave che, tyAM AgaLa gAMThanu eTalu badhu tenA upara jora thAya che ke graMthibheda karavAmAM zithila thaI jaI aTakI paDe che; ane e pramANe meLe tha pAchA vaLe che. A pramANe graMthibheda najIka anaMtIvAra
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ chellu" yathApravRtta karaNaH traNa karaNa ane graMthibheda 231 AvI jIva pAcho pharyo che. keI jIva prabala puruSArtha karI nimitta kAraNano jega pAmI karelI karI graMthibheda karI, AgaLa vadhI Ave che, ane jyAre graMthibheda karI AgaLa vo ke cothAmAM Ave che, ane ciyAmAM AvyuM ke vahelemeDe mekSa thaze, evI te jIvane chApa maLe che. " zrImad rAjacaMdra patrAMka 753. paNa jIva jyAre chellA pudagalAvarsamAM vartate hoya che, ne temAM paNa bhAvamalanI atyaMta kSINatA thAya che tyAre bhavya jIvane chelle chelluM yathApravRtta karaNa yathApravRtta karaNa prApta thAya che, ane te graMthibhedanI atyaMta nikaTa Ave che. A chelluM yathApravRttikaraNa apUrvakaraNane nikaTa hovAthI ane apUrvakaraNane avazya pamADanAra kAraNarUpa hovAthI tattvathI e "apUrva ' ja che-jIvane kadI paNa pUrve prApta thayuM nathI ema yogavida vade che. eTale pachI tene "apUrva AtmabhAvane ullAsa thatAM, apUrva AtmapuruSArthanI kuraNAthI apUrvakaraNa ne anivRttikaraNanI prApti thAya che. apUrvakaraNa eTale anAdi kALamAM pUrve kadI paNa prApta thayuM nathI e apUrva AtmapariNAma; ane samya* " yathAtira rAmezvamavataH | bhAsanapranthimedasya samastaM jAyate yadaH / / bhapUrvAsanabhAvena vyabhicAraviyogataH / saravatoSapUmiti covio vivuM " -zrI haribhakAcAkRta bhAgadaSTisamuccaya. - - -
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakama prabhusevAnI prathama bhUmikA kRtvanI prApti karAvyA vinA rahe nahi-nivarse nahi, te anivRttikaraNa apUrva karaNathI graMthibheda thAya che ane anivRttikaraNathI samyakta thAya che. - temAM jyAM sudhI graMthi che tyAMsudhI yathApravRttikaraNa che, graMthi chedatAM-ullaMghatAM apUrvakaraNa che, ane graMthibheda na karIne jIva samyaktva sammukha thAya traNa karaNa ane graMthibheda tyAre anivRttikaraNuM che. A graMthi eTale atyaMta durbhe, bhedathI ghaNuM kaThaNa evI gAMTha. karkaza, ghana, rUDha ane gUDha evI vAMsanI gAMTha jema bhedavI muzkela hoya che, tema jIvanI A gADha rAga-dveSa pariNAmarUpa gAMTha bhedavI ghaNuM duSkara che. eTalA mATe ja tene bhedavA mATe jIve sarvAtmAthI apUrva AtmapuruSArtha kare Avazyaka che. A sarva A AkRti parathI samajAze- apUrakaraNa yathApravRttikaraNa, 2 - anivRttikaraNa 2 sakhyatva. ' graMthibheda - A apUrvakaraNane atyaMta nikaTanuM ane apUrvakaraNanuM amogha kAraNa evuM je apUrvavat "cheluM" yethApravRttakaraNa * " karaNaM ahApavattaM apuvamaNiyaTTimeva bhavvANaM / iyaresi paDhama ciya bhaNNai karaNaM ti pariNAmo // jA gaNThI tA paDhamaM gaNThi samaicchao bhave bIyaM / ..
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tathA re bhavapariNati paripAka' jIvane jyAre vartatuM hoya che, tyAra zuNanA sthAna5" ja atre prastuta guNagaNanI prApti kharekharUM paheluM hoya che, ane tyAre ja atre mukhyaguNasthAnaka nirupacarita evuM paheluM mithyAtva guNasthAnaka hoya che, arthAt upacArarUpa nahiM paNa kharekhara "guNanA sthAnarUpa' evuM yathArthanAmAM paheluM "guNasthAnaka hoya che. " karaNa apUrvanA nikaTathI, je paheluM guNaThANuM re; ; mukhyapaNe te IhAM have, suyaza vilAsanuM TANuM re. - vIra jinesara dezanA." - zrI yazovijayajIkRta gadaSTisajhAya tAtparya ke-chelA yathApravRttakaraNarUpa apUrva bhAva pAmI jyAre jIvane apUrva AtmapuruSArthaxjAge che, tyAre ja tene sAce raMga lAge che. parama bhAvitAtmA zrImad rAjacaMdrajInA amara zabdomAM kahIe te- " jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga. " 'tathA re bhavapariNati paripAka" . Ama jyAre jIvane zaramAva ane temAM paNa carama karaNuM varte che, tyAre tene prastuta guNagaNunI prApti thAya * " camAve suSumoDhuM caDAve zrutiH punaH | atIndriyamanirartha tamircAmAM che ke " r: - zrI pUjyapAdasvAmIjIkata samAdhizataka
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 prabhusevAnI prathama bhUmikA che. ane A caramAvartta tathA carama karaNanI prApti paNa tathAbhavyatvanA paripAkane AdhIna che, eTalA mATe ja atre kahyuM-- tathA re bhavaparipati paripAka. ' eTale ke jyAre jIvamAM tathAprakAranI bhavyatA pAke, tevA prakAranI yeAgyatA- pAtrattA paripakava thAya tyAre mithyAtvarUpa viSanI kaDavAza dUra thAya ane kaika saMvegarUpa mAnI-mIThAzanI siddhi sAMpaDe. kahyuM che ke-- 99 " yogyatA ceha vijJeyA bIja sikhyAdyapekSayA / AtmanaH sahanA citrA tathAmakhyatvamitvataH // 278 / / zrI yAbindu arthAta-khIjasiddhi vagerenI apekSAe je sahaja evI nAnA prakAranI caiAgyatA te tathAbhavyatva kahevAya che. jIvAnI tevA tevA prakAranI ceAgyatA tenuM nAma tathAbhavyatva. pratyeka jIvanI vyaktitvarUpa ( Individuality ) tathAbhavyatA bhinna bhinna prakAranI hAya che, ane tethI karIne ja A cetana jagatanA citravicitrapaNAnA tAttvika khulAsA thai jAya che. A aMge talaspazI carcA zrI haribhadrAcAya jIe ceAgabindumAM karI che. jijJAsue tyAMthI joI levI.x jIvAnI tevA tevA prakAranI sahaja yAgyatA te 'tathAbhavyatva' X " sAMsiddhikamidaM jJeyaM samyakvitraM ca dehinAm / tathA kAlAdibhedena bIjasiddhayAdibhAvataH || sarveSAmeva sattvAnAM tatsvAbhAvyaniyogataH / nAnyathA saMvide teSAM sUkSmabuddhayA vibhAvyatAm // " --zrI yAgabindu.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ thogyatAthI ja bIjamAta khoTA AlaMbana choDI devA ra35 yathAyogya yogyatA-pAtratA vinA koI kArya banavuM saMbhavatuM nathI. eTale jyAM lagI jIvamAM tevA prakAranI tathArUpa gyatA-pAtratA na AvI yegyatAthI ja hoya tyAM lagI tene tathArUpa gabIja prApti guNanI prApti thavI zakaya nathI. prabhubhakti vagere uttama gabIjanI prApti thavI, e kAMi jevI tevI ke nAnIsUnI vAta nathI, paNa jIvanA moTA bhAgyanI vAta che. e bhAgyodaya te jIvane jyAre chelle bhAvaphere hoya tyAre sAMpaDe che; kAraNa ke tyAre jIvanI tathA prakAranI bhavyatA-rogyatAjha paripakava thAya che, eTale mithyAtvarUpa jheranI kaDavAzanuM pramANa ochuM thAya che, ane pariNAmanI kaMIka mIThAza nIpaje che, jethI karIne prabhu pratye apUrva bhaktibhAva sphare che. ane A uparathI eTaluM paNa khAsa lakSamAM levA gya che ke--kALasthiti pAkaze, bhavapariNati paripAka thaze, bhavanI mudata pUrI thaze tyAre bhavisthiti Adi beTA ApaNe mArga pAmazuM, mATe ApaNe Alabana cheDI devA te tenI rAha joyA karazuM ! evuM khoTuM mithyA AlaMbana pakaDI ALasu-pramAdI thavA yogya nathI, pAdaprasArikA avalaMbavA yogya nathI, hAtha joDI besI rahI puruSArthahIna thavA yogya nathI. jJAnI puruSoe kALalabdhiparipAka vagere kahyA che, tene * " rAme guruvAre tathA madhyasthapAvataH saMyuddhametanniyamAnnAnyadApIti tadvidaH // " -ii pagadaSTisamuccaya.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabhusevAnI prathama bhUmika UlaTo anarthakArI artha karavA cegya nathI. jJAnI puruSanA upadeza kadI paNa puruSArthahInatA prere ja nahi, puruSArthanI jAgati ja prere; mATe tenA Azaya samajavA joie. ApaNI potAnI tathAbhavyatA kevI che, te ApaNe jANutA nathI ( unknown factor, paNa te bhavyatAmA paripAka karavAnA puruSArtha te ApaNA hAthamAM che. eTale ke ApaNI bhavyatA--ceAgyatA kema jaladI pakAvavI tenA prayAsa ApaNe karI zakIe ema chIe. ApaNI pAtratA yeAgyatA vadhArIe, eTale enI mudata enI meLe pAkaze, ApaNe enI ciMtA karavAnI jarUra nathI. dAkhalA tarIke-magamAM pAkavAnI ceAgyatA che, paNa te cUle caDhAvIe teA pArka, enI meLe kAI kALe pAke nahi; tema bhavya evA AtmAmAM paNa bhavyatA--caiAgyatA ANavAnA prayAsa na karIe, te enI meLe ceAgyatA Ave nahi. yAgyatA vadhAravAnA prayAsa karA satya puruSArtha ' eTalA mATe jo paramArthanI IcchA hAya, te kALasthiti jema pAke, bhavapariNati paripAka thAya, AtmAmAM ceAgyatApAtratA jema Ave, tevA upAsa levAnA satya puruSArtha karavA joie; ane tevA upAyAmAM prAthamikamAM Adi ahIM pUrve spaSTa patAvyA sAdhavA joie; zuddha nimitta pragaTAvavu joie ke jethI prAthamika je upAya-krayA che, tenA Azraya karI AtmA kAraNanA avala khanathI upAdAna
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ tApa : pAgya-pAtra jIvanA lakSaNa 237 karIne bhavapariNita chellA puddagalAvattamAM AvI UbhI rahe, bhavanA chello phero AkI rahe, ne temAM paNa jema ane tema AchA bhava karavA paDe. Ama atre dhvani che. AnI sAthe savI evA paramapuruSArtha preraka vIraga`nArUpa satya vacanA vartamAna yuganA parama saMta-bhAvayeAgI zrImad rAjacaMdrajI jevA jJAnAvatAra puruSe uccAryAM cheH ,, " jo Icche paramArtha tA, karI satya puruSArtha; bhavasthiti Adi nAma lai, chede nahi AtmA. dayA zAMti samatA kSamA, satya tyAga vairAgya; hAya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya zrI Atmasidi arthAta--tame jo paramArthane icchatA ho, teA puruSArtha kA, ane bhavasthiti AdinA nAma laI AtmAnA chedana karo. dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya Adi lakSaNA sumukSunA ghaTamAM-a MtamAM sadAya 'sujAgya'-atyaMta jAgrata hAya. mATe tathAbhavyatAnA paripAkarUpa ceAgyatA-pAtratA pAmavA mATe jJAnI puruSa e niSTi karelA ukta vyavahAru lakSa]A gmAtmAmAM pragaTAvavA pratyeka AtmahitAthIe niraMtara prayatnazIla thavu joie, e ja atra sAra kheAdha prApta thAya che. athavA A sarvanuM tAtpaya saMkSepamAM kahIe te caramAvanA varNanamAM kahyA pramANe A lakSaNA-guNA AtmAmAM pariNamavA joIe : du:khInI atyaMta dayAthI hRdayane kAmaLa-A karavuM joie, guNaadveSathI cittabhUmi cAkakhI karavI tApa : yAgya-pAtra chatranA lakSaNa
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 prabhusevAnI prathama bhUmikA joIe, ne sarva jIvanI yathocita sevA karI vizvavatsala banavuM joIe; temaja bhavAbhinaMdIpaNuM ane lekapaMktine parityAga karI mAtra mekSanI abhilASA dharAvanArUpa sAcuM mumukSupaNuM prApta karavuM joIe. A guNa-lakSaNe jyAre AtmapariNAma vartatA hoya, tyAre ja jIvane chello pugalaparAvarta--bhavane chelle phare che ema samajAya. tathA apUrva bhAva ullAsa, apUrva AtmajAgRti, apUrva puruSArthanI kuraNa jyAre va tyAre ja A java caramakaraNanuM vyavahAru lakSaNa pAmya kahevAya. tathA mAtra mekSanI tIvravegI abhi4114134 (Most ardent & earnest desire ) zalal mAdhuryavaDe karIne jyAre mithyAtva viSanI athavA viSayakaSAyarUpa jheranI kaTutA alpa-alpatara thatI jatI hoya, tyAre A jIva tathAbhavyatva pariNati paripAkanA bhAva-lakSaNane pAmya kahI zakAya. "maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra, karuNa kamaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. " zrImad rAjacaMdrajI ane Ama dayA, guNapramada, sAce niSkapaTa nirdabha sevAbhAva, vidhavAtsalya Adi guNagaNuthI alaMkRta thayele jIva, apUrva AtmavIryanI puraNArUpa apUrva puruSArtha jAgratine pAmI, daDha saMvegaraMgathI raMgAyele vartate heI, "caramAva he caramakaraNa tathA re, bhavapariNati paripAka " e sUtravacananA yathArtha bhAvane pAmela, hoya, tyAre-
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama pariccheda : daSTiunsIlana ane pravacanavAjhmApti doSa TaLe vaLI daSTi khUle bhalI re, prApati pravacana vAka...saMbhavadeva te dhura se save re. " arthAta-(1) deva TaLe, (2) daSTi khUle, (3) ane pravacana vANunI prApti thAya. AmAM "deSa TaLe" eTale ke AgalI gAthAmAM kahelA bhaya-dveSa-khedarUpa cittadoSa TaLe, athavA "deSa abodha lakhAva" e padamAM kahela abodharUpa "doSa TaLe " -ajJAnarUpa deSa TaLe-ra thAya; ane abodharUpa AdhAra TaLe eTale tenA AdhAre rahelA bhaya-dveSa-khedarUpa doSa paNa ApoApa TaLe, ane Ama abhaya-aSa-akhedarUpa "sevana kAraNa pahelI bhUmikA" nI prApti thAya. ane A adharUpa-ajJAnarUpa deSa paNa zAthI TaLe ? te mATe kahyuM ke "vaLI daSTi khUle bhalI re." arthAta bhalI-rUDI-samyak evI "dRSTi" "vaLI daSTi khUle khUle tethI. ane A dRSTi paNa bhalI re" zAthI khUle ? te mATe kahyuM- prApati pravacana vAka" arthAta pravacana vANInI prApti thAya tethI. Ama A parama arthagaMbhIra
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 prabhusevAnI prathama bhUmikA ( sUtra ' paTTInA pUrvApara kArya kAraNa saMbaMdha che.have A padAnI pRthakkaraNAtmaka ( analytical ) vivakSA karIe:-- Rm 1. < dRSTi khUle bhalI re ' atre traNa padanA vicAra karavAnuM prApta thAya che : (1) dRSTi, (2) khUle, (9) bhatI. A saMbaMdhI savistara vivaraNa A vivecanalekhake zrI ceAgadRSTisasuccaya savivecana graMthamAM karela che. atre te puna: prasaMgathI temAMthI aMgulInirde zarUpa sakSepa vicAra karIe. dRSTi eTale yathArtha satpraddhAsa'gata khAdha, samyagdarzana, A STi te atra - ceAgardaSTi vivakSita che, ane edhaprakAzanI taratamatA pramANe te sAmAnyathI ATha prakAranI che. (1) mitrA, (2) tArA, (3) khalA, (4) dIprA, (5) sthirA, (6) kAMtA, (6) prabhA, (8) parA. A dRSTise kema paDe che te samajavA mATe eghadRSTinuM dRSTAMta ApyuM che. kAI eka drazya hoya te-(1) meghalI rAte ghaNuM ghaNu AMkhuM kaIka dekhAya, (2) tenA karatAM kaMIka vadhAre megha vinAnI rAte dekhAya, (3) tenA Adha draSTi karatAM paNa ghaNuM vadhAre meghalA divase dekhAya, (4) ane tenA karatAM paNa ghaNuM ghaNuM vadhAre megha vagaranA divase dekhAya. ane X "sametra megharAvyo saTTAyamaovit| bhoghaDha STariha mithya dRSTaH tarAzrayA // zrI yogadaSTi muccaya. d.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvyaSTi H gadraSTi 241 temAM paNa (5) daSTA-jenAre je bhUta vagere grahathI athavA cittavibhrama vagere grahathI grahAyelo hoya te tenA dekhavAmAM, (6) ane tevA graharahita jenAranA dekhavAmAM paNa eka bheda-phera paDe, (7) athavA dekhanAre bALaka hoya te tenA dekhavAmAM (8) ane pukhta umarane heya te tenA dekhavAmAM paNa vivekanA ochAvattA pramANane lIdhe taphAvata hoya; athavA (9) kAca (paDala-metIe) vagere ADe hevAthI dekhanAranI daSTi je avarAI-DhaMkAI hoya te tenA dekhavAmAM, (10) ane kAca (paDala) ADo na hoya, tenA dekhavAmAM paNa jarUra phera paDe. Ama eka ja dazyamAM-jevAnI vastumAM paNa vicitra upAdhibhedane lIdhe jUdA jUdA daSTibheda thAya che. A daSTAMta pramANe laukika padArthane lokika daSTie dekhavAnA je bheda che, te te eghadRSTinA prakAra che. saghana aghana dina 2yaNimAM, bAla vikala ne anerA re, artha jue jema jUjUA, tima ogha najaranA pherA re. vIra jinesara dezanA." zrI yazovijyajIkRta yoga. da. sajjAya. 1-2 oghadaSTi' eTale sAmAnya daSTi, sAmAnya darzana. ogha eTale pravAha. pravAhapatita dRSTi te eghadaSTi. Ama anAdi saMsArapravAhamAM taNAI rahelA ane temAM ja racanAra evA bhavAbhinaMdI sAmAnya keTinA jInI daSTi, te oghadaSTi che. lepravAhane anusaratA prAkRta jananuM je laukika padArtha saMbaMdhI sAmAnya darzana te oghadaSTi che.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA (Commonplace vision of a layman). ane A eghaSTi paNa jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya vagere karmanA bhinna bhinna kSapazamane lIdhe jUnAdhikatAne lIdhe jUdA jUdA prakAranI, vicitra prakAranI hoya che. cagari Ama eka ja laukika-dazya dekhavAmAM paNa, judI judI jAtanI bAhya upAdhine lIdhe jema oghadRSTinA bheda paDe che, tema paraleka saMbaMdhI seyamAM- gadraSTi Atmatatva Adi jJAnaviSayamAM paNa, sopazamanI vicitratAne kAraNe, judA judA prakArane mAnyatAbheda-daSTibheda hoya che, darzanabheda hoya che. jema kemerAne padaDa (Diaphragm ) ochevatte khulle tema daSTimaryAdAnuM kSetra ( Field of vision) vadhaghaTa thAya che, te ja prakAre jevI kSapazamanI vadhaghaTa-taratamatA hoya, jeTaluM karmanuM AvaraNa khasyuM heyakarmane paDado khUlya heya, teTaluM ochuMvatuM darzana egadaSTivALA samakitI puruSane thAya che. Ama "gadaSTi" eTale yegA saMbaMdhI daSTi, gamAne anusaratI evI draSTA cogInI-samyagadRSTi puruSanI dRSTi (Vision of Yogi) ghadaSTi ne gadaSTine Ama prakaTa bheda che - ' " darzana je thayA jujuA, te egha najarane phere re, bheda thirAdika cAramAM, samakita daSTine here che. - vIra jinesara dezanA." zrI yoga. i. sajajhAya. 1-3
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtra viSaya bheda. edhadaSTi ne gadaSTinI tulanA keka 243 eghadaSTi ne yogadaSTinI tulanA koSTaka 1 muddo | odhadaSTi | gadaSTi sAmAnya bhavAbhinaMdI jIva | yogI samyagUdaSTi mumukSa puruSa dazya laukika alaukika darzana laukika-vyAvahArika, pravAha- alaukika, pAramArthika, gamArga paddhati patita, gADarIA pravAha jevI sAriNI, tattvagrAhiNI kSapazamanI vicitra | | kSayopazamanI vicitra taratamatA kAraNa taratamatA darzanabheda bAbata vivAdane | darzanabheda bAbata vivAdano | vizeSatA saMbhava - asaMbhava. zrI cagadasimuccaya savivecana graMthanA A lekhake karela vivecanamAMthI Apela prakRpayegI (Relevant) alpa aMzanA anusaMdhAnamAM,-graMthakAre kahelI A "dRSTi"nI zAstrIya vyAkhyA A che - "saradRAraMgata vadhe daritvamilI. asatpravRttivyAdhAtAtsatpravRttipadAvahaH // " -zrI yogadaSTisamuccaya. le. 17 arthAt sat zraddhAthI saMgata e je bedha te "dRSTi kahevAya che, ane te asat pravRttinA vyAghAtathI-aTakavAthI sapravRtipadAvaha eTale satpravRtti pada pamADanAre e kAya che.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 prabhusevAnI prathama bhUmikA Ama satazraddhAthI yukta e je bodha tenuM nAma daSTi" che. ahIM "satazraddhA" ema khAsa karIne kahyuM te asatazraddhAne apavAda-niSedha satazraddhAsaMgata baMdha karavA mATe che. sazAstrane AdhAra te "daSTi' cheDI, pitAnA abhiprAye karIne- pitAnA svaccha karIne, pitAnI matikalpanA pramANe jyAM asatu beTA tarkavitarka-vikalpa karavAmAM Ave che, evI zAstrabAhA je zraddhA, te asazraddhA che. AvI asatazraddhA A "daSTi"mAM hotI nathI. emAM te satazAstranA AdhAravALI, satzAstrane anukULa, Asa puruSanI AgamarUpa AjJAne anusaranArI, evI zraddhA-sAcI zraddhA ja hoya che. AvI satazraddhA hoya te ja te bedhane "daSTi" nAma ghaTe che. daSTi eTale darzana dekhavuM te che. AmAM nippatyapAya paNuM hioya che, keI paNa ADakhIlI hotI nathI, eTalA mATe te darzana athavA daSTi kahevAya che. pachI A bhale theDI ughaDI heya ke jhAjhI ughaDI hoya, paNa te khUlatAM je kAMI dekhAya che te dekhAya che, diThuM eTale basa dIThuM, temAM kaI pratyavAya naDatuM nathI. A * daSTi" eTale "darzana" ema kahyuM te yathArtha che. A barAbara samajavA AMkhane-carmacakSune dAkhalo laIe - AMkha baMdha hoya te kAMI dekhAtuM nathI, pachI AMkha jarAka ughaDe te pAsene padArtha jhAMkhe jhAMkhe dekhAya che,
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhanuM dvataH daSTiaMdhapaNuM 245 pachI vadhAre ughaDe te tethI vadhAre AMkhanuM daSTAMta dekhAya che ema jema jema AMkha khUlatI jAya tema tema vadhAre ne vadhAre dekhAtuM jAya che. chevaTe saMpUrNa AMkha khUlatAM anaMta AkAza paNa te nAnI sarakhI AMkhathI dekhAya che. tema A AMtarUcakSurUpa "gadRSTi' paNa jema jema ughaDatI jAya che, unmIlana pAmatI jAya che, khUlatI jAya che, tema tema tenI daSTimaryAdAnuM kSetra vadhatuM jAya che, vadhAre ne vadhAre vizALa dazana" thatuM jAya che, ne chevaTe saMpUrNa dRSTi khUlatAM anaMta "darzana" thAya che. paNa A DuM ke jhAjhuM je kAMI dekhAya che, te badhuMya "darzana" athavA "dRSTi' kahevAya che emAM mAtra mAtrAne-aMzane bheda (Difference of degree) che, darzanabheda nathI. A darzananI jAti eka che, eTalA mATe "rAta pAvara" e sUtra pramANe "dRSTi" ema ekavacanI prayoga karyo che. Ama egadaSTi athavA darzana eka chatAM tenA unmIlana aMza pramANe-ughaDavA pramANe tenA vibhAga pADyA che. AvuM darzana ke daSTi kayAre ughaDI kahevAya? tenI atra maryAdA batAvI che ke jyAre satzAstranI zraddhAvALe bedha hoya tyAre. AthI ulaTuM sazraddhA vinAne je bedha che athavA svachaMda kalpanArUpa asat zraddhAvALe je bedha che, te "dRSTi" athavA "darzana" kahI zakAya nahiM, daSTiadhapaNuM kAraNa ke AMkha ughaDI na hoya tyAMsudhI jema aMdhayANuM ja che,
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmika dekhavApaNuM nathI, darzana nathI, tema satuzAstrazraddhAyukta badhathI jyAM lagI AMtarU daSTi ughaDI nathI, umIlana pAmI nathI, tyAM lagI daSTiaMdhAruM ja che, dekhavApaNuM nathI, darzana nathI. A jIvane netraraMgInI upamA ghaTe che. netraraMgI eTale ke jene AMkhane rega che e puruSa AMkha ughADI zako nathI, AMkha mIMcI ja rAkhe che, netraraMganuM daSTAMta tene ujAsa paNuM gamatuM nathI. tenI je ke niSNAta netravaidya (Eye-specialist) barAbara cikitsA karI yathAyogya aMjana vagere AMjIne davA (Treatment) kare, te dhIre dhIre tene rega maTavAno saMbhava che. te savaidyane ne tene AdhIna auSadhane joga na bane tyAM sudhI tene roga keme karIne maTe nahiM.. tema A jIvane daSTiaMdhapaNAne-mithyASTipaNane gADha rega lAgu paDe che. te AMkha mIMcIne ja paDe che tenAthI jJAna-prakAza paNa dekhI zakAtuM nathI ! have tene ke mahApuNyanA jogAnujoge keAI tevA sadagurUpa niSNAta savaidyane jega maLe, ne tenA raMganuM barAbara nidAna karI, yegya cikitsA kare, jJAnarUpa aMjana AMje, te dhIre dhIre te daSTiaMdhanI daSTi khUlatI jAya, ne chevaTe te netraraMga taddana maTI jAya. paNa AmAM mAtra zarata eTalI ja che ke sAcA sadagururUpa savaidyane zodhI kADhI (nahiM ke asagurune athavA pitAnI mAnI lIdhelA guNavihIna kuladharmanA gurune,
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ * binA nayana pAve nahi * dRSTi vikAsanA ATha bheda 247 kAraNuM UMTavaidya ( Quack ) te AMkha ja phADI nAMkhe athavA' dRSTirAgI banAvI dIe !)-tenI davA dRDha zraddhAthI, yathAvidhi pathya anupAna sAthe karavAmAM Ave, te ja te AtmabrAMti. rUpa moTAmAM moTo rAga jAya. te A pramANe: 46 jI AtmabrAMti sama rAga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahiM, auSadha vicAra dhyAna." zrImad rAjacaMdrapraNIta zrIgmAtmasiddhi ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAMjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena tasmai sadgurave namaH // | " "pravacana maMjana jo sadguru kare, dekhe parama nidhAna....jinesara; hRdaya nayana nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna....jinesara !" zrI Ana dhanajI. atre satzAstranI zraddhA ii che, temAM te zAstranA mULa praNetA Ama puruSanI, temaja te zAstranA Azaya samajAvanArA sadgurunI zraddhA paNa garbhitapaNe samAI jAya che; kAraNa ke jAgatI jyAta jevA bhAvayeAgI sadguru vinA te zAstra samajAvaze kANu ? zAstra kAMi enI meLe samajAI jatuM nathI ! te te jene divya jJAnasRSTi ughaDI evA pragaTa cegI svarUpa jJAnI sadguru sukhethI samajavAmAM Ave, teA ja samajAya tevA gurugama vinA te Agama te agama thaI paDe che ! kAraNu * minA nayanI khAta, ' ' binA nayana '-sadgurunI doravaNI vinA samajAya 'binA nayana pAve nahi. *, > 66
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 nahiM sAkSAt khUle. prabhusevAnI prathama bhUmikA ne te divya nayana ' te sadgurunA caraNa seve te : 66 " binA, nayana pAve nahiM, khinA nayanakI khAta; seve sadguru ke carana, se| pAye sAkSAta. zrRjhI cahata jo pyAsakeA, hai khUjhanI rIta; pAve nahi gurugama binA, cehI anAdi sthita. " --zrImad rAjaca'draSTa. carama nayana karI mAraga jovatA re, bhUlyA sayala sasAra; jiNe nayaNe karI mAraga joie re, nayana te divya vicAra.... paMthaDA nihALuM re khIjA jinataNA re. " zrI Ana dhanajI '' 99 iyaM cAvaraNApAyabhedAdaSTavidhA smRtA / sAmAnyena vizeSAstu bhUyAMsaH sUkSmabhedataH // --zrI yoga simuccaya, 18 Ama sAmAnyapaNe ' dRSTi nA ka Mika vicAra karyAM. have te ' khule' eTale zuM ? te vicArIe. dRSTi khule eTale yeAgaSTinuM ughaDavuM, unmIlana pAmavuM, vikasana thavuM te. AvaraNa TaLavAnA bhedane lIdhe sAmAnyathI tenA umIlananA vikAsanA AThe bhedathI dRSTi khUlavAnA-vikAsanA ATha bheda sthUla bheda ( Broad divisions ) paDe che, makI sUkSma joie tA vizeSa bheda tA ghaNA ghaNA che. dAkhalA tarIke:-- AMkha ADenA paDaTTo jema jema dUra thatA jAya, tema
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkSma bheda anaMta : sthAna patita hAnivRddhi 249 tema vadhAre ne vadhAre cakakhuM dekhAtuM jAya che, chevaTe saMpUrNa paDado TaLI jatAM pUrepUruM dekhAya che, Ama paDado dUra thavAnI apekSAe eka ja dRSTinA-darzananA jUdA jUdA bheda paDe che. te ja prakAre karmaprakRtienA upazama, pazama, kSaya Adi pramANe jema jema karmanuM AvaraNa khasatuM jAya che, paDado dUra thato jAya che, tema tema vadhAre ne vadhAre spaSTa nirmala darzana thatuM jAya che, ne chevaTe saMpUrNa AvaraNapaDado TaLI jatAM saMpUrNa darzana thAya che Ama AvaraNa TaLavAnA bhedathI A dRSTinA ATha sthUla bheda sAmAnyathI paDayA che. paNa sUmabhedanI apekSAe je bArIkIthI joIe, te tenA vizeSa bheda ghaNuM ghaNuM che, anaMta che, ke jene kahetAM pAra na Ave; kAraNa ke mitrAthI sUkSmabheda anaMta mAMDI parA dRSTi sudhI karmanA TrasthAna patita hAnivRddhi kSayopazama Adi pramANe, darzananA prakAra anaMta che. SaTrasthAna patita SaDUguNavRddhine niyama ahIM lAgu paDe che. jemake-(1) anaMta bhAgavRddhi, (2) asaMkhyAta bhAgavRddhi, (3) saMkhyAta bhAgavRddhi, (4) saMkhyAta guNavRddhi, (5) asaMkhyAta guNavRddhi, (6) anaMta guNavRddhi. Ama mitrAnA kaniSThamAM kaniSTha prakAramAM ochAmAM ochuM (minimum) eka aMza (Unit) darzana mAnIe, te pachI temAM A niyama pramANe vRddhinA anaMta sa ge (Permutations & Combinations) thatAM, anaMta bheda thAya. Ama yoganA sthAna paNa asaMkhya che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 prabhusevAnI prathama bhUmikA " apa vI kSApazama che, avibhAga vaNArUpa re; SaDU guNa ema asaMkhyathI, thAye yAgasthAna svarUpa re. ....mana medhuM amAruM prabhu guNe. suhUma nigAdI jIvathI, jAva vara sunnI pa''jatta OM; ceAganA ThANu asaMkhya che, taratama mehe parAyatta re. mana" ane A sRSTinA sthULa bherUpa je AThe vikasa takhA ( stages), te ja mitrAdi ATha dRSTi. A sadRSTinI aSTadhA dRSTimAM edhavikAsa kevA thatA jAya che, medhaprakAzanI taratamatA kevI hAya che, tenA sAdharmsa thI avamedha thavA mATe maharSi haribhadrAcAya jIe uttama upamAnI yAjanA karI che, ke jenA parathI sugamatAthI te te dRSTinA svarUpane ghaNA bedha thaI jAya che. A ATha dRSTine anukrame (1) tRNuM agnika nI, (2) chANAnA agnikanI, (-) kASTanA agnikaNunI, (4) dIpakanI prabhAnI, (5) ratnaprabhAnI. (6) tArAprabhAnI, (7) sUrya prabhAnI, (8) ane caMdraprabhAnI, ema upamA ApI che. tRNu agnithI mAMDIne caMdraprabhA sudhI uttarAttara prakAzanI taratamatA che, tema mizrA dRSTithI mAMDIne parA STi sudhI uttarAttara khAdharUpa prakAzanI taratamatA che. Ama A AThe dRSTine yathAyogya upamA ApI zAstrakAra maharSie thADA zabdomAM ghaNuM rahasya camatkArika rIte khatAvI dIdhuM che, tenuM * ATha dRSTinI yathA upamA ** tRNoyamakASThAgnikaNadIpa prabhopamA 1 nAtArASanadrAmAM: saTeTa cheghaSA // ''-zrI yogasimuccaya,
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagadaSTine AtmAnA tharmomITaranI upamA 21 savistara darzana A vivecanalekhake prastuta zrI cagadaSTisamuccaya graMthanA vivecanamAM karAvyuM che. atre vistArabhayathI aMgulInidezamAtra karyo che. mahAsamartha tavadraSTA zrImad rAjacaMdrajIe A gaTaraSTine tharmomITaranI (Thermometer) uSNatAmApaka yaMtranI upamA ApI che, te paNa yogadaSTine AtmAnA yathAyogyapaNe atyaMta baMdhabesatI tharmomITaranI upamA che. jema tharmomITarathI zarIranI uSNatAnuM-garamInuM mApa thaI zake che, tema A gadRSTi parathI AtmAnI AdhyAtmika pragatinuM, AtmadazAnuM, AtmAnA guNasthAnanuM mApa nIkaLI zake che. huM pote kaI dRSTimAM vartu chuM ? mArAmAM te te dRSTinA kahyA che tevA lakSaNa che ke nahiM ? na hoya to te prApta karavA mhAre kema pravartavuM ? ItyAdi prakAre aMtarmukhanirIkSaNa (Introspection) karI, AtmaguNavRddhinI preraNA pAmavA mATe A "gadaSTi AtmAthI mumukSane parama upagI che, parama upakArI che. AmAM prathama cAra dRSTi sudhI "guNasthAnakazabdanAM kharekharA arthamAM mukhya evuM paheluM "mithyAtva guNasthAnaka hoya che, pAMcamI daSTithI mAMDIne pahelI thAra draSTi sudhI samyaktva hoya che. temAM paNa te ziyAta "guNasthAnakaprathama guNasthAnakane prakarSa parAkASThA chellAmAM chelI hada thI daSTimAM
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thAya che. eTale mitrA vagere cAra sRSTimAM uttarottara mithyAtvanuM pramANa ghaTatu jAya che, ne tethI upajatA guNanuM pramANa vadhatuM jAya che. Ama ceAthI dRSTimAM mithyAtvanI mAtrA ochAmAM ochI ne tajajanya guNanI mAtrA vadhAremAM vadhAre hAya che. eTale dIprA dRSTimAM echAmAM ochA mithyAtvavALuM UMcAmAM UMcuM mithyAtva guNasthAnaka ' hAya che. tyArapachI pAMcamI sthirA STithI mAMDIne mithyAtvanA sarvathA abhAva te samyaktvanA sadbhAva hoya che. 6 9 te " kaNa apUrva nA nikaTathI, je paheluM guNuThANuM re; mukhyapaNe te IhAM hAve, suyavilAsanuM TANuM re. vIra jinesara dezanA. " --zrI yogadRSTi sajjhAya. 1-15 Ama dRSTi ' khUle ' e padanA viveka karyAM; have ' bhalI' zabdanA vicAra karIe. bhalI eTale rUDI, yathArtha, samyakU, sat. A mitrA Adi STi te bhalI, rUDI, samyakU, sat dRSTi che. atre zakA thavAnA saMbhava che kesaddaSTipaNuM-samyagrahaSTipaNu tA gna'thibheda thayA pachI hAya che, ane te graMthibheda tA hatu AgaLa upara ghaNA lAMkhA vakhata pachI thavAneA che, kAraNa ke te te pAMcamI sthirA dRSTimAM thAya che. eTale mitrA vagere cAra tA mithyAdRSTi che, teA pachI tene paNa saSTimAM kema gaNavAmAM AvI ? tenuM samAdhAna-- je mitrA vagere cAra STi che, te samyagadRSTinA A dRSTine ' bhalI ' kema kahI ?
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeraDImAMthI zuddha sAkaranu dRSTAMta 253 amegha-acUka kAraNarUpa thAya che, teTalA mATe kAraNumAM kAryonA upacArathI te mitrA vagerenuM paNa samyagdRSTipazu ghaTe che, eTale ja ene samyagdRSTinI aMdara gaNI che. A samajavA mATe A dRSTAMta che:~ sAkaranI banAvaTamAM te cAsalAnI-khaDI avasthAe paNa kAmanI che. khaDI sAkara ane che, ema manI jatI nathI. zeraDIthI mAMDIne zuddha sAkara sudhInI saghaLI prakriyAmAMthI tene pasAra thavuM paDe che, tyAre ja khaDI sAkaranI prApti thAya che. te A praka.re:(1) prathama teA zeraDI hAya, (2) pachI tenA rasa kADhavAmAM Ave, (3) tene ukALIne kAvA manAvAya, (4) temAMthI ge.La bane, (5) tyAra pachI tene zuddha karatAM karatAM temAMthI bArIka khAMDa thAya, (6) pachI zarkarA-jhINI sAkara mane, (7) azuddha sAkaranA gaThThA-piDA thAya, (8) ane chevaTe zuddha sAkaranA ceAsalA--khaDI sAkara (Refined crystallised sugar) ane Ama zuddha sAkaranI avasthAe pahoMcatAM pahelAM jUdI hUdI prakriyAmAMthI ( Various Processes ) pasAra thavuM ja paDe che. zuddha sAkaranA tenI AgalI AgalI zeraDImAMthI zuddha sAkaranuM dRSTAMta kAraNa ka ema ne temAM zeraDIthI mAMDIne gALa manavA sudhInI cAra avasthAe kharAkhara mitrA vagere pahelI cAra dRSTi che; ane khAMDathI khaDI sAkara sudhInI cAra avasthAe kharAkhara
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 prabhusevAnI prathama bhUmikA sthirA vagere chellI cAra STie che. eTale jema zuddha sAkaranI manAvaTamAM zeraDIthI mAMDIne badhI avasthAo khapanI kAmanI che, tema zuddha Atmasiddhine mATe mitrA STi vagere avasthAe paNa tevA tevA prakAre upayAganI che; kAraNa ke te samyagradRSTinuM kAraNa thAya che. Ama A mitrA vagere dRSTine atre yogadRSTimAM pAtapotAnuM yathAyeAgya sthAna che ja. A mitrA vagere avasthAe kharekhara ! ikSu-zeraDI vagere jevI che, kAraNa ke temAMthI saMvegarUpa mAdhu nI- mIThAzanI prApti thAya che. mULa zeraDI ja na he.ya te rasa kayAMthI nIkaLe ? rasa na hAya teA geALa kema bane ? mIDI sAkara kaeNma nIpaje ? paNa A mitrA vagere tA zeraDI vagere jevI hAI, temAMthI avazya paramArthapremarUpa rasAdinI niSpatti thAya che, ne mIThI sAkara jevA-parama amRta jevA saveganI madhuratAnA anubhava thAya che. AthI UlaTu abhaLye tA nala jevA-kharU jevA che, tethI karIne ja temane koI kALe savegarUpa mAdhu nIpajatuM nathI. 'nala' te sAva nIrasa hAya che, eTale ene game teTale pIlA tApaNa temAMthI rasa nIkaLatA nathI, te| pachI temAMthI mIThI sAkaranI prApti tA kayAMya dUra rahI! tevA ja nIrasa, ( tema alabhye hAya che, temane game teTalA badhathI paNa kArA dhAkADa ' paramA premarUpa paNa abhavyeza mitrAAdi dRSTi pAmavA ayAgya apAtra
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ alabhya mitrA AdRi dRSTi pAmavA aAgya apAtra 55 ' rasa upajatA nathI, teA pachI sa MvegarUpa mIThI sAkaranI AzA kayAMthI hAya ? AvA abhavyA bhale paramA prema vinAnI nIrasa-sAva sukkI evI anaMta dravya kriyA karyAM kare, athavA te khUba zAstro bhaNI mATA pa MDita zrutadhara mane, paNu tee pAtAnI prakRtine kadI cheADhatA nathI,-goLavALu dUdha pIne paNa sApa nirviSa thAya nahi... tema. ' kAraNa ke teonA hRdayamAM kadI paNa paramArtharasanA aMkura phUTatA nathI, Ama hAvAthI teA AkSamArga pAmavAne sarvathA ayogya che, eTalA mATe ja te " ' abhavya " kahevAya che. eTale arthApatti nyAyathI tevA puruSA A mitrA vagere sRSTi pAmavAne paNa ceAgya nathI hAtA, kAraNa ke je te pAme tA te kayAMthI rahe ? 6 abhavya dRSTi pAme te bhavya ja nahi, eTalA mATe enI prAptine atre 8 AlI' kahI che te cA che. kAraNa ke te AtmAnuM. kharekharU bhaluM karanArI, kalyANa karanArI- Ama A mitrA vagere hAya, abhavya hoya ja 'dRSTi khUle bhalI re' kalyANumArge caDhAvanArI che. ityAdi prakAre cogadRSTi saMbaMdhI A samasta Azaya hRdayamAM zakhI parama udAra AzayagaMbhIra mahAtmA AnddaghanajIe << * Na muyai paDimabhavvo suduvi ajjhAiUNa satthANi / guDadurddhapi pibaMtA Na paNNayA nivvisA huMti // J --zrI ' kuMdAcArya jIkRta samayasAra gA0 317
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 prabhusevAnI prathama bhUmikA "daSTi khUle bhalI re' e parama arthagarbha zabdaprayoga karyo che ane te atyaMta mahatvane hevAthI te pariphuTapaNe samajAvavA mATe ane tenI pUrvapazcAt yathAyogya bhUmikA (proper perspective ) darzAvavA mATe ATaluM prAsaMgika vivecana karavuM paDayuM. astu ! have AgaLa vadhIe ! prApati pravacana vAka- agAu "daSTi khUle bhavI " ene paramArtha vicAryuM, te A bhalI daSTi kema khUle ? te mATe kahyuM ke "prApati pravacana vAka" arthAta pravacana pravacana" zabdane vANanI prApti thAya te daSTi khUle. paramArtha A "pravacana' zabda samajavA je che. hAlamAM te loko viveka vinA game tyAM ne game tevA prasaMgamAM A mahAna zabdane zithila (Loose) prayoga kare che. sAmAnya prAkRta jananuM (Layman) sAmAnya viSayaka (Common-place) bhASaNa ke vaktavya paNa "pravacana" kahevAya che ! paNa atra te kharekharA paramArthathI tene prayoga karyo che. pravacana eTale prakRSTa vacana, pramANabhUta AmapuruSanuM vacana. je vacana sarvathI para che ke jenAthI para kaI nathI evuM prakarSa pAmeluM (supreme & sublime) vacana te pravacana. AvuM paramAthe parama vizvAsa egya, parama pramANubhUta, "tahatti" karavA
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 257 yogya prakRSTa vacana kAnu` heca ? vItarAga sajJanuM ja. rAga, dveSa ane meha e tridoSa jene sarvathA nivRtta thayA che, evA parama puruSottama sarvajJa vItarAganu vacana te ja vAstavika * pravacana kahevA cAgya che. ( prApta ' te asa * prAsa' te Asa kAraNa ke jenA doSa ne AvaraNa TaLyA che, arthAta rAga-dveSa-mahAdi doSa ane jJAna--dana AvaraNa TaLyA che, te ja puruSa ' Apta '( vizvAsapAtra ) hAvA cAgya che; kAraNa ke jJAnane AvaraNa hoya te apUrNa jJAnane lIdhe tenuM vacana asatya paNa hAya, eTale tenA para vizvAsa mUkI zakAya nahi; ane rAga-dveSa--mahAdi hAya teA tethI paNu asatya vaDhavAne prasaMga Ave, eTale paNa vizvAsa rAkhI zakAya nahiM. paNa nirAvaraNu jJAna hoya ane rAgadveSarahitapaNuM--nirdoSapaNuM hAya, teA ja tenuM vacana saMpUrNa satya heAi vizvAsapAtraApta hAya. je je viSayamAM niSNAta hAya te viSayamAM tenuM vacana ja pramANabhUta ( Authority ) gaNAya, te sAmAnya niyama pramANe atIndriya evA AtmAdi viSayamAM atIndriya jJAnI evA sarvajJa Apta puruSa pramANabhUta hoi, tenuM ja vacana pramANa che; kAraNa ke te yAgIzvare AtmasvarUpanuM sAkSAt darzana karI tenI prApti karI che, ane tathArUpa anubhava karI pote sahaja AtmasvarUpa evA sa kSAt prabhu anyA che; ane jevuM . AtmasvarUpa temaNe dIThuM tevuM yathA paNe " * doSAvaraNa yonirniHzeSAstyatizAyanAt / kvacidyathA svahetubhyo bAharantam lakSayaH // "6 17 "" zrI samatabhadracArya kRta khAtamImAMsA,
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 prabhusevAnI prathama bhUmikA temaNe kahI dekhADayuM che. ("gara vatthavALo). eTale AvA A AtmadraSTA nirdoSa AtmAnubhavI "prApta' puruSa A bAbatamAM pramANabhUta che, Ama che, parama vizvAsa karavA yogya che. lekavyavahAramAM paNa jema keI sAcA pramANika manuSyane vagara vicAryuM paNa vizvAsa rAkhe, tema paramArthamAM paNa A sAcA pramANika nirdoSa puruSa vagara vicAryuM paNa (vicArIne te vizeSe karIne) vizvAsa rAkhavA egya che, tahatti" karavA egya che. parama tatvadraSTA zrImad rAjacaMdrajIe bhAkhyuM che ke- te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM, nirdoSa naranuM kathana mAne teha jeNe anubhavyuM. " zrI mokSamALA, pATha . Ama parama nirdoSa vItarAga sarvajJa ja Ata che, ane A Asa puruSanuM vacana e ja pravacana che, e ja Agama che, ane e ja parama vizvAsapAtra evuM zAstra che. "zAstra" zabdane vyutpatti artha paNa uparokta sarva bhAvane puSTa kare che. kAraNa ke jIvane kAryakArya saMbaMdhI je zAsana-AjJA kare, ane te nirdoSa zAsanavaDe karIne je jIvanuM trANuM eTale saMsArabhayathI rakSaNa kare, te "zAstra" che ema tene vyutpatti artha che. ane AvuM zAstra te nirdoSa evA vitarAga sarvajJanuM ja vacana hoI zake bIjA keInuM nahiM. * " tameva sarva niHsaMga ni jarma che mAruM ri taNAI mAthAvAti jinAH " -zrI AcArasaMga sUtra
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra pravacana-projana 259 sanAtrA yuH 24 citte !' : vana vItarAca ta2 nAcahya vecavata || --zrI yazovijayajIpraNIta adhyAtmapaniSadu. ane AvA A pravacananuM paNa pravacana, prakRSTa vacana, prathama vacana, pramukha vacana zuM che ? A pravacanavANI mukhyapaNe zuM bedhe che ? samasta pravacanasAraka pravacana- parabhAvathI vyAvRtta karI AtmAne prayojana. svabhAvamAM Ave e ja jina bhagavAnanI mukhya "ANa"-AjJA che, e ja zAsana sarvasva che, e ja pravacanasAra che, e ja sUtraparamArtha che. vibhAvarUpa adharmamAMthI nivRtti karAvI svabhAvarUpa dharma pamADa e ja jinapravacananuM mukhya prajana che, e ja uddeza che, e ja upadeza che, e ja Adeza che, ane e ja "vasthatA ja vastune svabhAva te dharma e parama sUtra pramANe AtmAne vAstavika dharma che, e ja mahAgItArtha AnaMdaghanajIe saMgIta karela "dharama parama aranAthane" che; ane e ja " dha ayAvadara bhayAvaha paradharmamAMthI jIvane parama abhaya ApanAre svadharma-"svasamaya" che. samasta dvAdazAMgI paNa A mukhya AjJArUpa pravacananA vivaraNarUpa che. mahAmunIzvara pavanaMdijIex kahyuM che ke zrI jinezvare dvAdazAMgI kahI che temAM paNa eka AtmA ja Adeya-grahaNa karavA yogya che x " ukta jinadazamedamaGga, zrutaM tato'pyanyadanekamedam / tasminnupAdeyatayA cidAtmA, zeSaM tu heyatvabhiyAbhyadhAyi // ". --zrI dAnaMdipaMcaviMzatikA.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatA chejemAM kAMI paDyu badAyI zAstrI prabhusevAnI prathama bhUmikA ane bAkI bIjuM badhuMya heya-tyAgavA gya che.--e ja parama sArabhUta mukhya vAta kahI che. jinapadanI ane nija padanI ekatA che, jevuM jina bhagavAnanuM svarUpa che tevuM ja A AtmAnuM svarUpa che, emAM kAMI paNa bhedabhAva nathI;A vastune lakSa thavA mATe ja A sarva sukhadAyI zAstro kahyAM che. anaMta guNaratnane "parama nidhAna e A AtmA "pragaTa mukha AgaLa" paDe che, te A ajJAnI jagata ullaMdhIne cAlyuM jAya chetene A parama nidhAnanuM bhAna karAvanAra A jagadIza jina bhagavAnanI pravacana ti che. jinapada nija pada ekatA, bhedabhAva nahiM kAMI lakSa thavAne tehane, kahyAM zAstra sukhadAyi " -zrImad rAjacaMdrajI. paramanidhAna pragaTa mukha AgaLa, jagata ullaMdhI ho jAya; ti vinA juo ! jagadIzanI, aMdha aMdha palAya... dharmajinesara gAu raMgazuM " -zrI AnaMdaghanajI. AvI sva-paranA bhedarUpa viveka karAvanArI mahAmahimAvAna amUlya pravacanavANanI prApti thAya, te jIvanI "daSTi" khUle. jema netrarogIne pravacana aMjana aMjana AMjavAmAM AvatAM jo sadguru kare tene netraroga dUra thAya ne dRSTi - pUve, tema jene mithyAdarzanarUpa athavA daSTirAgarUpa netraroga lAgu paDe che, evA A jIvane pravacana-aMjananA prayogathI-jJAnAMjanazalAkAthI te * dATa
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvarataNI vANI jANI te jANI che' 261 dRSTiadhapaNArUpa daSTirAga naSTa thAya che, ane AMtardaSTirUpa divya cakSu-"divya nayana" khUle che, AdhyAtmika evI gadaSTi unmIlana pAme che, eTale meru samA mahimAvALo je parama nidhAna pragaTa mukha AgaLa" che evA jagadhaNI AtmAnuM paramAtmAnuM tene hRdaya-nayanathI darzana thAya che. " pravacana aMjana je sadguru kare, dekhe parama nidhAna; hRdaya-nayana nihALe jagadhaNuM, mahimA meru samAna " -zrI AnaMdaghanajI, Ama pravacanavANane mahimA meru same mahAna che. A jina pravacanane jJAnIoe "samudra"nI upamA ApI che te paNa atyaMta yathArtha che, jinezvarataNI vANuM kAraNa ke tene baMdha agAdha jANI teNe jANI che" che, parama paramArtha gaMbhIra che, "vadhAdha', supada padavIrUpa jalapUrathI te suMdara che, ahiMsArUpa vipula laharIothI te agAha dehavALe che, te cUlArUpa velAvALe ane gurugamarUpa maNithI saMkula-bharapUra che. AvA pravacana-samudrane pAra pAma duSkara che. (juo zrI haribhakasUrikRta saMsAradAvA stuti). AvI A pravacana vANIne jeTalI upamA ApavAmAM Ave teTalI ochI che, "upamA AgAnI jene tamA rAkhavI te vyartha." AvI anupama guNakAriNI jinavANa bAla khyAla nathI pAmatA, te guNakhANa vANI te jeNe jANI teNe ja jANI che, "jinezvarataNuM vANI jANuM teNe jANuM che. ane tevA prakAre jana
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra prabhusevAnI prathama bhUmikA nanI apUrva parama prabhAvanA karanArA mekSamALA graMthamAM jinezvaranI vANI nI muktakaMThe prazaMsA karatAM zrImad rAjacaMdrajIe ananya bhAvathI saMgIta karyuM che anaMtAnaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che; sakala jagatahitakAriNe hAriNuM meha, tAriNI bhavAbdhi macAriNI pramANe che; upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha, ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che; ahe ! rAjyacaMdra! bAla khyAla nathI pAmatA e, - jinezvarataNuM vANI jANI teNe jANuM che. " -zrImad rAjacaMdrajI // iti mahAgItArtha maharSi zrI AnaMdaghanajI saMgIteM zrI saMbhavajinastavane manasukhanaMdanena bhagavAnadAsena viracitaM tRtIyagAthAvivaraNam // 3 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSTha pariccheda : satsaMga ane bhAvamalanI kSINatA - pravacanavAnI prApti thAya, te deSa TaLe ne daSTi khUle ema uparamAM kahyuM, te A pravacanavAnI prApti paNa kema thAya ? te mATenI parama arthagaMbhIra kAraNaparaMparAne bhakta kavi AnaMdaghanajI upanyAsa kare che - paricaya pAtaka ghAtaka sAdhu zuM re. akuzala apacaya ceta; graMtha adhyAtama zravaNa manana karI re, pariziIlana naya heta... saMbhava deva te dhura se save re. 4 artha -pAtakane-pApane ghAta-nAza karanAra evA pAtakaghAtaka sAdhu sAthe paricaya, akuzala-azubha bhAvanA apacayavALuM ( kSINamalavALuM) citta, ane adhyAtma graMthanuM zravaNa-manana karI tenuM naya-hetupUrvaka parizIlana,( Ama kAraNaparaMparA che). vivecana atre pravacanaprAptimAM kAraNabhUta traNa saMkalanAbaddha kAraNane ullekha che(1) pAtakaghAtaka sAdhune paricaya, (2) zIzumalavALuM citta, (3) adhyAtma graMthanA zravaNa-mananAjika mAne anukrame vicAra karIe-.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 prabhusevAnI prathama bhUmikA 1. paricaya pAtaka ghAtaka sAdhujI' nAMkhe evA sAdhu puruSane " pAtakanA--pApane ghAta-nAza kare, pApa-deSane haNI paricaya thAya tA pravacanavANInI prApti thAya. prApta heAya tenI pAsethI prApti thAya. aizvarya vaMta hAya te dAri-pheDe kUvAmAM hoya te havADAmAM Ave.' jene pravacanavANI prApta hoya arthAt AtmapariNAma pAmI hAya, evA 'prAsa' pariNata bhAvitAtmA sAdhupuruSa ja tenI prAptimAM Apta gaNAya. sAdhu kANu ? ane kevA hAya ? te vicAravA yAgya che. sAdhunA kapaDAM paheryAM, dravya liMga dhAraNa karyuM, eTale sAdhu banI gayA ema nahi, paNa mAda sAdhuguNasaMpanna heAya te sAdhu, jenA AtmA sAdhutvaguNe bhUSita hAya te sAdhu, samyagdarzanajJAna-cAritrarUpa mokSamArgane samyapaNe sAthe te sAdhu, je AtmajJAnI ne kharekharA AtmArAmI hoya te sAdhu, e vArtA spaSTa samajI levA yAgya che. atre AvA bhAvasA ja mukhyapaNe vikSita che. AtamajJAnI zramaNa kahAve, khIjA tA dravyaliMgI re,' temaja 'munigaNu AtamarAmI re' ItyAdi AnaMdaghanajInA anya vacanA paNa A ja sUcave che. dravyAcAya -dravyasAdhu vagere teA khATA rUpI jevA che, tene mAnavA te teA kUDAne rUDA mAnavA jevuM che ane te rUDa nathI, mATe bhAvAcArya bhAvasAdhu AdinuM ja mAnyapaNa zAstrakAre samata karelu che. AvazyakaniyuktimAM dhAtu ane pAtaka ghAtaka sAdhunA paricaya
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAguNabhUSita bhAvasAdhunuM' ja mAnyapaNa 265 chApanA dRSTAMte zrI bhadrabAhusvAmIe ane cegaDhaSTisamuccayamAM yAgamIja prasaMge zrI haribhadrasUrie e ja vAta karI che. namaskAra maMtramAM paNa paMca parameSThi maLye jene gauravabharyuM sthAna Apyu che te mukhyapaNe yathAkata guNagaNuguru bhASAcArya-bhAvasAdhune anulakSIne, Ama spaSTa zAsrasthiti chatAM ajJa mAla jIvAnI dRSTi tA prAya: liMga-khAdya veSa pratye hAya che, eTale te tA mugdha rAi bhALavAI jai veSamAM ja sAdhupaNuM ka2e che. paNa prajJa jana te AgamatattvanA vicAra kare che; arthAt AgamAnusAra, zAstramAM kahyA pramANe, yathAsUtra AcaraNurUpa tAttvika sAdhutva che ke kema tenI samIkSA kare che, ane jenAmAM yathAkata Adaza nigraMtha zramaNupaNuM dazya thAya tenA ja sAcA sAdhupaNe svIkAra kare che. AvA je vicakSaNa janA che te teA bhAvihIna dbhavyaliMgane prAya: kaI paNa vajUda ApatA nathI; teo te sAdhuguNabhUSita bhAvasAdhunuM ja mAnyapaNuM * * .. .. bAlaH pazyati liGgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam / AgamatatvaM tu budhaH parIkSate sarvayatnena // --zrI haribhakRita jeAzaka bAhyaM liGgamasAraM tatpratibaddhA na dharmaniSpattiH / dhArayati kAyavazato yasmAcca viDambako'pyetat // bAhyapranthatyAgAcca cAru nanvatra taditarasyApi / cukamAtra tyAgAnna hi bhujago nirviSo bhavati // "" - zrI haribhadrasUrita vADarAkra
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa66 prabhusevAnI prathama bhUmikA mukhyapaNe bhAva-AtmapariNAma pratye ja daSTi kare che, bhAvitAtmA evA bhAvaliMgIne ja mahatva Ape che; darzanajJAna-cAritra-tapa Adi AtmabhAvanA pragaTapaNAnA ane niSkaSAyapanA avisaMvAdI mApa uparathI mUlyAMkana kare che, sAcA vagara rUpIAne ja svIkAre che. kAraNa ke te sArI peThe jANe che ke-dhAtu khetI ane chApa beTI, athavA dhAtu beTI ane chApa sAcI, e be prakAra kalaInA rUpIA jevA banAvaTI (Counterfeit) mUlyahIna dravyaliMgI sAdhuonA che, te te sarvathA amAnya-asvIkArya che; ane dhAtu sAcI paNa chApa beTI, athavA dhAtu sAcI ane chApa paNa sAcI, e be prakAra cAMdInA rUpIA jevA sAcA mUlyavAna bhAvaliMgI sAdhujanenA che, ane te ja sarvathA mAnya che. eTale dravyathI temaja bhAvathI je sAdhu che, athavA dravyathI nahi chatAM bhAvathI je sAdhu che,-e banne prakAranA bhAvasAdhune ja te mAnya kare che. amuka puruSamAM keTale AtmaguNa pragaTa che? te gamage keTale AgaLa vadhe che ? te kevI gadazAmAM varte che? tenuM guNasthAna kevuM che? tenI aMdaranI muMDa (kaSAyamaMDanarUpa) muMDAI che ke nahi ? tene AtmA paramAthe "sAdhu" "muni' banyuM che ke nahiM? ItyAdi te tapAsI jue che. kAraNa ke tenA lakSaNanuM tene barAbara bhAna che. te jANe che ke-je AtmajJAnI samadarzI vItarAga puruSa hoya, je pUrva prArabdha pramANe sarvathA IcchArahitapaNe apratibaMdha bhAvathI vicaratA hoya, ane paramata evA je puruSanI vANI kadI pUrve na sAMbhaLI hoya evI apUrva haya,
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtaka-vAtaka" sAdhu kevA hoya? 267 te ja sAcA sadaguru che. "chattara gukho guNa jJA" te jANe che ke-je AtmajJAnI AtmAnubhavI hoya, je niraMtara AtmabhAvamAM ramaNa karanArA AtmArAmI hoya, je vastugate vastunuM svarUpa prakAzanArA hoya, jJAnI puruSanA sanAtana saMpradAyane anusaranArA je sadA avaMcaka hoya, ane je samakitI puruSa sArabhUta evI saMvara kriyAnA AcaranArA hoya, te ja sAcA zramaNa che, te ja sAcA sAdhu che, te ja sAcA muni che, te ja sAcA nigraMtha che, bAkI bIjA te dravyaliMgI" veSadhArIe che. Ama te jANatA heI, mukhyapaNe tevA sAcA bhAvagIone ja, bhAvAcArya Adine ja te mAne che, temanA Adara-bhakti kare che. " AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA te dravyaliMgI re, vastugate je vastu prakAza, AnaMdaghana mata saMgI re. ...vAsupUjya." " Agamadhara guru samakitI, kiriyA saMvara sAra re; saMpradAyI avaMcaka sadA, zuci anubhava AdhAra re. zAMtijina" zrI AnaMdaghanajI AtmajJAna samadarzitA, vicare udaya prayoga, apUrvavALuM parama kRta, saddaguru lakSaNa yogya. " -zrImad rAjacaMdrajI. " vaMti para, te noti !" zrI AcArAMgasUtra AvA bhAvasAdhune ja mukhyapaNe lakSagata rAkhI atre pAtaka-ghAtaka' e sUcaka zabdaprayeAga karyo che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Re " pAtA ghAtaka sAdhu kevA hoya ! prabhusevAnI prathama bhUmikA pAtakaghAtaka ' kANu hAI zake ? jeNe pAte pApanA ghAtaka karyAM hAya te ja anyanA pApanA ghAtaka hAi " zake, paNa peAtAnA pApanA ghAta nathI karyAM evA je zrI uttarAdhyayana ane dazavaikAlika sUtramAM varNavela ' pApazramaNa ' hoya te pAtakaghAtaka kema hAi zake ? eTale evA pApazramaNanI vAta kayAMya dUra rahI! jeNe pApanA ghAta-nAza karyAM che evA niSpApa puNyAtmA sAdhu, kalyANasaMpanna puNyasmRtti sAcA te saMtapuruSa ja " pAtakaghAtaka hoya. AvA satpuruSa darzanathI paNa pAvana darzanAdapi pAvanAH hAya che, emanA darzana karatAM paNa AtmA pAvana thaI jAya evA te parama pavitrAtmA hoya che. emanA pavitra AtmacAritranA koi evA adbhuta mUka prabhAva paDe che ke khIjA jIvAne dekhatAM veMta ja tenI ajaba jAdUI asara thAya che. AvA klyANamUtti, darzInathI paNa pAvana, nirdoSa, nirvikAr vItarAga evA jJAnI satpuruSa, emanI sahaja darzanamAtrathI paNa pAvanakAriNI camatkArika prabhAvatAthI sAcA mumukSu yAgIone zIghra eLakhAI jAya che. kAraNa ke tevA mona muninuM darzana paNa hajAro vAgADabarI vAcaspationA lAkhA vyAkhyAnA karatAM ana'tagaNe sacATa bAdha Ape che. svadehamAM paNa ni`ma evA A avadhUta vItarAga muninuM sahaja guNusvarUpa ja evuM adbhuta DAya che. jemake " zAMtike sAgara arU, nItike nAgara neka, dayAke Agara jJAna dhyAnake nidhAna hai;
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtAMgamAM varNaveluM nizatha muninuM Adarza svarU5 ra69 zuddha buddhi brahmacArI, mukha bAni pUrNa pyArI, sabanake hitakArI, dharma ke udyAna he. rAgadveSase rahita, parama punita nitya, gunarse khacita citta, sajjana samAna he; rAyacaMdra pairya pALa, dharma DhAla krodha kAla, muni tuma Age mere, pranAma amAna che. " zrImada rAjacaMdrajI zrI savakatAganA ki. zru ska. nA 70 mA sUtramAM nigraMtha muninuM A prakAre parama suMdara hRdayaMgama varNana karyuM che te aNagAra bhagavaMte sarakRtAMgamAM varNaveluM IryAsamita, bhASAsamita, eSaNathi muninuM samita, AdAnabhaMDamAtranikSepaNuM Ada svarUpa samita, pAriSThApanikA samita, manasamita, vacanasamita, kAyasamita, managupta, vacanaguNa, kAyaJsa, gupta, guptendriya, gupta bAcArI, akrodha, amAna, amAya, abha, zAMta, prazAMta, upazAMta, parinirvata, anAzrava, agraMtha, chinnazrota, nirupalepa, kAMsya pAtra jevA muktajala, zaMkha jevA niraMjana, jIva jevA apratihatagati, gaganatala jevA nirAlaMbana, vAyu jevA apratibaMdha, zAradajala jevA zuddha hRdaya, puSkara patra jevA nirupalepa, kUrma jevA gunheMdriya, viDaga jevA vipramukta, DAnA zIMgaDA jevA eka jAta, bhAraMDapakSI jevA apramatta, kuMjara jevA zauDIra, vRSabha jevA thira, siMha jevA durdharSa, * " he hA khAnag arI | mAvato rUriyANAmayA mAlAmathA "--.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 prabhusevAnI prathama bhUmikA maMdara jevA aprakaMpa, sAgara jevA gaMbhIra, caMdra jevA saumya lezyAva'ta, sUrya jevA dIptateja, jAtya suvarNa jevA jAtarUpa, vasudharA jevA sa`spaviSaha, suSuta hutAzana jevA tejathI javalaMta hAya che. te bhagavatAne kayAMya paNa pratiba dha hotA nathI,' paricaya eTale zuM ? AvA guNanidhAna pAtaka-ghAtaka sAdhupuruSanA 'piracaya' eTale zuM ? paricaya eTale samAgama, satsaMga, saMsa, oLakhANu, svarUpapichAna, tathAdarzana . evA parama nirdoSa, parama nirvikAra, vItarAga jJAnI satpuruSane sAdhu saMtajanane tenA cathArtha guNusvarUpe oLakhavA, temanuM je sahaja zuddha AtmasvarUpa che te svarUpe temanuM H tathAina ' karavuM, satpuruSanu satpuruSa svarUpe jema che tema yathAsthita darzIna karavuM, te ja vAstavika paricaya athavA oLakhANa che. A satapuruSa sat' che, pratyakSa satsvarUpane prApta thayelA sAcA sadguru che; zAsrokta sakala sAdhuguNathI zaiAlatA A sAdhucarita sAcA bhAvasAdhu che; zuddha suvarNa jevA zuddha, parama amRta jevA madhura ane zuddha sphaTika jevA nila parama pavitra puruSa che. sava parabhAva-vibhAvanA sanyAsa-tyAga karanArA AtmArAmI evA A sAcA sanyAsI '- dhasanyAsa ceAgI che; khAhyAbhyaMtara graMthathI-parigrahathI rahita evA sAcA ni tha-bhAvazramaNa che; parabhAva pratye mauna : cr * suvididapadatyasto saMjamatavasaMjudo vigatarAgo / samaNo samasuhadukkho bhaNido suddhovaogoti // .. " - --mI kuMdakuMdAcArya STakRta zrI pravacanasAra
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka satsaMgane ananya mahimA 27 evA AtmajJAnI vItarAga jJAnI "muni' che, sahaja AtmasvarUpa padane jene sAkSAt ga thaye che evA yathArtha bhAvagI che. svarUpavizrAMta evA A zAMtamUrti "saMta" che. emanA "sat " nAma pramANe "sat '-sAcA che, AtmAnA pratyakSa pragaTa svarUpathI yukta evA "sata " che-ItyAdi prakAre satapuruSanI sat puruSa svarUpe pIchAna thavI te paricaya" che. Ave paricaya kAMI ekadama thaI jato nathI, paNa jema jema saMtasamAgama-satsaMganA baLathI sadhane prasaMga vadhato jAya che, tema tema saMtasvarUpanI pIchAna vadhatI jAya che, ane jema jema sAdhavRddhithI saMtasvarUpanI pachAna thatI jAya che, tema tema jIvanA pAtakanI satsaMgane ghAta thaI AtmaguNavikAsarUpa ananya mahimA "dharmalAbhanI prApti vadhatI jAya che. AvA gADha paricayarUpa satsaMga prasaMganI vAta te dUra rahe ! paNa sAcA saMtapuruSanI sannidhi paNa pApanAzinI hoya che;-"rAti paratavarasoDanitsft I " paghasarane sarasa vAyu paNa prasannatA ape che, tenI jema. zrI zaMkarAcArya kahe che ke'annmpi sajanasaMgatirekA, bhavati bhavArNavataraNe naukaa|' eka kSaNa paNa sajajananI saMgati bhavArNava taravAmAM naukA banI jAya che. A satsaMgane mahimA jJAnIoe atyaMta gAye che. zrI yazovijayajI kahe che ke "sajajana' zabdanA akSara te ceDA che, ane guNa ghaNuM che te lakhyA
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 prabhusevAnI prathama bhUmikA lakhAya ema nathI, paNa guNuAnurAgarUpa premathI manamAM parakhAya che. tr sajjananA te na likhAya ? paNa manamAMhe parakhAya rU. akSara thADA guNu ghaNA, vAcaka yaza kahe premathI, " " upAsanA jina caraNanI, --zrI yazavijayajI. atizaya bhakti sahita; munijana saMgati rati ati, saMyama ceAga ti. " --zrImad rAjacaMdrajI A ' munijana saMgati rati ati' rUpa satsaMganI muktakaThe prazaMsA karatAM zrImad rAjacaMdrajI vaDhe che keH-- " sarvAM paramAnA sAdhanamAM parama sAdhana te satsaMga che. satpuruSanA caraNu samIpane nivAsa che. badhA kALamAM tenu kullabhapaNuM che, ane AvA viSama kALamAM tenuM atyaMta dullApaNuM jJAnI puruSAe jANyuM che. je puruSa sadgurunI upAsanA vinA nija panAe AtmasvarUpanA niradhAra kare te mAtra peAtAnA svacchaMdanA udayane veDhe che, ema vicAravuM ghaTe che. avazya A jIve prathama sarva sAdhanane gauNa gaNI, nirvANanA mukhya hetu evA satsaMga ja sarvAMpa NapaNe upAsave ceAgya che; ke jethI sarva sAdhana sulabha thAya che, evA amAre AtmasAkSAtkAra che. "" (jI) zrImad rAjacaMdra, patrAMka 181-4280518 i.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ azala apayazveta - 6 akuzala apacaya caitra ' , Ama * paricaya pAtaka ghAtaka sAdhuththuM ' thAya eTale akuzala apacaya ceta' thAya, akuzala bhAvanA apacayavALu citta thAya. arthAt cittamAMthI azubha bhAva AchA Ache thatA jAya, AtmAnA mAMhInA mela dhAvAtA jAya, bhAvamalanI alpatA thAya; kAraNa ke satsaMganA mahimA ananya che. sarva jJAnI puruSAe A satsaMgane khUba khUba vakhANyA che. satsaMga e jIvane taravAnu uttama sAdhana che. satsaMgathI jIvanA svaccha MdAdi doSa saheje dUra thAya che ne AtmaguNanI vRddhi thAya che. satsaMgane Azraya jIva parama AdhArarUpa, etharUpa thai paDe che, te tenA avala ane saMsArasAgara khAmAciyA jevA thai jaI lIAthI pAra utarAya che. jIvanA parama AMdhavarUpa A satsaMganI jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI che, mATe temAM sarvAtmAthI AtmApaNu karavuM ceAgya che ema satpuruSA upadeze che. avaSTa bharUpa, " POR akuzala bhAvanA apacayavALuM citta " mATe jenI prApta karavAnI dRDha mati thaI che, teNe pAte kaI ja jANatA nathI evA daDha nizcayavALA prathama vicAra karavA. ane pachI sata 'nI prApti mATe jJAnIne zaraNe javuM. tA jarUra mAnI prApti thAya. A je vacanA lakhyA che, te sarva mumukSune parama adhavarUpa che, parama ' 18
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 prabhusevAnI prathama bhUmikA rakSakarUpa che. ane ene samyak prakAre vicAryothI parama padane Ape evAM che. emAM nirgatha pravacananI samasta dvAdazAMgI, Sa darzananuM sarvottama tatva ane jJAnInA bedhanuM bIja saMpe rahyuM che. " " sarva paramArthanA sAdhanamAM parama sAdhana te satsaMga che, puruSanA caraNa samIpane nivAsa che. 444 avazya A jIve prathama sarva sAdhanane gauNa gaNuM, nirvANane mukhya hetu e satsaMga ja sarvANipaNe upAse yegya che ke jethI sarva sAdhana lAbha thAya che, e amAre Atma-sAkSAtkAra che." (juo zrImad rAjacaMdra, patrAMka 181- 28-18I.) athavA bIjI apekSAe vicArIe to "paricaya pAtaka ghAtaka sAdhu zuM" kayAre thAya? "akuzala apacaya ceta' thAya tyAre. citta akuzala bhAvanA bhAvamala a5tA apacayavALuM thAya, cittane azubha bhAva ocho thAya, tyAre uttama sAcA sAdhu puruSanI-bhAvagIrUpa sAcA saddagurunI saMgatine lAbha maLe. jyAre jIvane aMdarane mela (AtmamalinatA) devAI jaIne eka thAya, bhAvamalanI alpatA thAya, tyAre te "ga" jIvane bAjhe. AvA "puNya paMDUra jyAre prakaTe? tyAre puruSane samAgamaga thAya. ratnane mala jema jema dUra x // etacca satpraNAmAdinimitta samaye sthitam / asya hetuzca paramastathA bhAvamalAlpatA // " -ii pagadaSTisamuccaya.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvamala alpanA : hitapravRtti-ahitanivRtti 205 thAya, tema tema tenI kAMti-caLakATa jhaLahaLI UThe che; tema jIvana aMtargata bhAvamala jema jema dheAvAtA jAya che, tema tema tenI dharma prAptinI yAgyatArUpa krAMti Ara ne ora khIlatI jAya che, AtmaprakAza era ne era jhaLakatA jAya che. Ama mAMhenA mala dhAvAtAM jema jema AtmA nirmala ane, citta cAkakhu bane, tema tema tenAmAM sanmA pAmavAnI pAtratA AvatI jAya che; ane te pAtratArUpa leAhacuMbakathI AkarSAine tene satpuruSanA jogarUpa uttama nimitta sAMpaDe che. " kalyANune viSe pratibaMdharUpa je je kAraNeA che, te jIve vAravAra vicAravA ghaTe che. te te kAraNeAne vAraMvAra vicArI maTADavAM ghaTe che, ane e mArgane anusaryAM vinA kalyANanI prApti ghaTatI nathI. maLa, vikSepa ane ajJAna e anAdi jIvanA traNa doSa che. jJAnI puruSAnAM vacananI prApti thaye tene yathAyeAgya vicAra thavAthI ajJAnanI nivRtti hAya che. x x x saraLapaNuM, kSamA, peAtAnA doSanu jovu, alpAraMbha, alpa parigraha e Adi mala maTavAnAM sAdhana che. jJAnI puruSanI atyata bhakti e vikSepa maTavAnuM sAdhana che. "--zrImad rAjacaMdra kAraNa ke A bhAvamalanI jyAre ghanatA hoya, gADhapazu-pramalapaNuM haiAya tyAre satpuruSa pratye tevI maheADhacavAnI pratIti hAya nahi", zraddhA-AsthA upaje nahi . AtmAnA aMdaranA mela jyAMsudhI gADha haiAya tyAMsudhI * " nAsmin ghane yataH satsu tatpratInirmahodayA | ki samyag rUpamAdatte kadAcinmandalocanaH //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 prabhusevAnI prathama bhUmikA satanI pratye vizvAsa bese nahiM. jyAMsudhI jIva gurukarmIzArekamI DAya tyAMsudhI satapuruSanI tevI pIchAna, oLakhANa thAya nahiM, atre dRSTAMta che ke jenI AMkhanuM teja maMda che, ochu che, je dRSTidoSathI jhAMkhuM jhAMkhuM dekhe che, evA maMdaaAcanavALA puruSa zuM kharAkhara vastusvarUpa dekhI zake kharA ? na ja dekhI zake. tema bhAvamala ghaNA hAvAthI jenA bhAvacakSu ughaDayA nathI, te satpuruSanA svarUpane kharAkhara na eLakhI zake, na pIchAnI zake; ne oLakhe nahi' tA pratIti paNa kayAMthI kare ? Ama * satpuruSA pratye satyaNAnI buddhi tIvra mala hAya tyAMsudhI upaje nahi; kAraNa ke ghaNA UMcA jhADanI zAkhAne pAMgaLA kI AMgaLIthI spazI zake nahiM. " " AthI UlTu bhAvamalanI apatA thAya tyAre satpratIti ane saMtasevA upanyA vinA rahe nahi. atre alpa vyAdhivALA puruSanuM dRSTAMta che: kAi eka manuSya che. te meTI khImArImAMthI UThayA che, tenA rAtra lagabhaga naSTa thayA che, te lagabhaga sAjA thaI gayA che; mAtra khUjalI vagere nAnAsUnA kSudra najIvA mAmUlI vikAro bAkI che, paNa te rahyAsahyA tuccha vikAro * hitapravRttiH ahitanivRtti alpavyAdhiryathA loke tadvikArairna bAdhyate / rote esiddhaE nRtyevAya tathA hiMte / '-zrI yogadRSTisamuccaya. satsu sattvadhiyaM hanta male tIvre labheta kaH / ', aGguyA na spRzet paGguH zAkhAM sumahatastaroH // strI yuvija che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ hitapravRttiH mahitanivRtti 270 tene jhAjhI khAdhA karatA nathI, bahu herAna karatA nathI, temaja tenA rAjanA kAmamAM ADakhIlI--aTakAyata karatA nathI; ane Ave alpa vyAdhivALe, lagabhaga sA thaI gayelA puruSa peAtAnA kuTuMkhanA bharaNANuM khAtara rAjasevA, vepAra vagere ISTa kAyaranI siddhi arthe pravartta che.te ja prakAre alpa malavALA puruSa paNa svataH vRttithI ja saMtasevAdi AtmahitamAM pravRtti kare che; jIbha vRttiene pASatA rahI, duSTa azubha vRttiene rAke che, ne AtmAnuM kalyANu thAya evA zubha kArya kare che. te yathAzakti dAna krIe che, sadAcAra dirUpa zIla pALe che, ane 'sarva jagatanuM kalyANa thAo ! sarva prANIgA parahitanirata thAo ! sava DhASA nAza pAmeA ! sarvatra leAkeA sukhI thAo !' ityAdi zubha bhAvanA te bhAve che. rAjasI, tAmasI vRtti pariharI te sAttvikI vRttine bhaje che. ahita pravRttimAMthI nivattI te hitapravRttimAM pravarte che. Ama te pratidina akuzala apacaya karatA rahe che.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakSama pariccheda : adhyAtma graMthanA zravaNa manana parizIlana 6 ane Ama ' akuzala apacaya caita ' thatAM saMtanA paricaya thAya tyAre graMtha adhyAtama zravaNu manana karI re parizIlana naya heta ' thAya. jyAre saMtasamAgama thAya tyAre ja tenA mukhethI adhyAtmagra MthanuM zravaNa thAya, te pachI tenuM manana thAya, ane pachI naya hetu mapekSAe tenu parizIlana thAya. AnA have padadathI vizeSa vicAra karIe:-- 1. * graMtha adhyAtama zravaNu manana karI re. ' adhyAtmagraMthanA upadeza kANu ApI zake ? je adhyAtma cegane jANatA nathI ke tenA anubhavarasane jeNe cAkhyA nathI, te tenA upadeza na ApI zake e te pragaTa samajI zakAya evI vAta che. eTale 8 adhyAtma ' ema kahI adhyAtmanI ajJAnI ke zuSkajJAnI adhyAtma graMthanA upadezadAnanA adhikArI hAMsI uDAvanArA abUjha ke adhyAtma sapariNati vinA adhyAtmaceAganI dAMbhika vAta karanArA zuSkajJAnIe tenA upadeza dAnanA adhikArI hAtA nathI. temaja ceAgagraMthanA bhAvane je jANatA nathI athavA tA petAnA mAyAcAranI peAla pakaDAI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnI sadguru satpuruSa ja sahupadeza 279 javAnI bIke je prakAzatA nathI. ane khATI mATAimAM je mhAle che, evA ajJAnI gurue paNa tenA upadeza dAnanA adhikArI thavA sama nathI. je paraparaNitane potAnI mAnI AntadhyAnamAM vatta che ane je krodha-mAnAdi kaSAyathI bharelA che evA meAhamRDha asadgurue paNa tenA upadezadAnanA adhikArI saMbhavatA nathI. " ceAgagraMthanA bhAva na jANuM, jANe te na prakAze; phrAgaTa moTAI mana rAkhe, tasa gaNu dUra nAse. ....dhanya te munivarA . parapariNata peAtAnI mAne, varate AratadhyAne; baMdha meAkSa kAraNa na pIchAne, te pahile guNuThANuM. ....dhanya te munivarA re. " zrI yoAvijayakRta sA. tra. gAthAnuM` stavana. adhyAtma ceAganA upadeza devAne jo kei paNa cegya DhAya tA mRttimAna ceAgasvarUpa evA zrI sadguru satpuruSa ja che, kAraNa ke jenAmAM sadupadeza sadgurumAM avazya hAvA yAgya AtmajJAna-vItarAgatA Adi guNA pragaTa jhaLahaLe che, evA A satpuruSa sAkSAt bhAvayeAgI, adhyAtmarasapariNata AtmA che. eTale adhyAtma yAga jenAmAM atyaMta AtmapariNAmI thayA che, evA pariNuMta gItA satpuruSa ja adhyAtmayoganA upadeza devAne parama ceAgya che. Ama AvA bhAvitAtmA AtmajJAnI sa satpuruSa ja sadupadeza
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA mahAtmAnA mukhethI ja adhyAtma graMthanA zravaNane lAbha maLI zake. have adhyAtma graMtha eTale zuM ? je kriyA nija rUpane sAdhe te adhyAtma, je kriyA karI caturgati sAdhe te adhyAtma nahi. arthAt mahane adhyAtma graMtha adhikAra jenA parathI cAlyA gaye eTale zuM? che evA mumukSu puruSanI, AtmAne adhikRta karI je aMtarAtmapariNatirUpa zuddha kriyA tenuM nAma "adhyAtma". ane AvA adhyAtma eganuM jyAM mukhyatAe guMthaNarUpa grathana karyuM che, AtmAne puraskRta-AgaLa karI tene niraMtara lakSapUrvakane jyAM uttama badha karyo che, tenuM nAma adhyAtma graMtha. AvuM adhyAtmazAstra sarva zAstramAM ziromaNi che. zrI yazovijyajI kahe che ke- anya zAstrane jANanAre kaleza jANe che, ane adhyAtma zAstra jANanAre rasa jANe che; caMdanane bhAra khara vahe che, paNa tene bhega te bhAgyazALI ja pAme che."* " nija svarUpa je kiriyA sAdhe, teha adhyAtama kahiye re, je kiriyA karI caugati sAdhe, te na adhyAtama lahiye re." -zrI AnaMdaghanajI. * " nAnAlAdhivALA mAmAnAmapiTTI cA rAti picara guja, tejasthAma gAmanA pa thAzathiyAro, rasamasmarASitA | mArI moti, vAte vana H " 1 -zrI yazavijyajIkRta adhyAtmasAra.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhApUrvaka zretraNa : zuzrUSA vinAnuM zravaNa vyartha 181 AvA mahAmahimAvAna adhyAtmagraMthanu zazraSAdi guNusaMpanna jijJAsu puruSane prathama te zravaNu thAya A zuzraSApUrNAMka zravaNu zravaNa tIvra zuzruSA-sAMbhaLavAnI IcchApUrvaka hovu joie. kAraNa ke A zuzruSA mAdhajalapravAhanI saravANI samAna che, A zuzrUSA vinAnuM zravaNa saravANI vinAnI bhUmimAM kUvA khAdavA jevuM vyartha che. jema kUvAmAM saravANI hAya tA te vATe pANI AvyA ja karyuM, tema utkaTa zravaNecchArUpa saravANI jo hAya, teA te vATe edharUpa pANIne pravAha ekadhArA akSayapaNe AvyA ja kare. paNu kUvAmAM saravANI na hAya tA pANI Ave nahi, tema jo AvI zuzruSArUpa akSaya saravANI na hoya, teA AdharUpa pANInA pravAha Ave ja nahiM, ne jJAnarUpI kUvA khAlI ja rahe. Ama zuzruSA vinAnuM badhuM zravaNu karyu te dhULa sAMbhaLyA thAya che, sAMbhaLyuM na jevuM thAya che, eka kachidrathI pesI sAMsarU. khIjethI nIkaLI jAya che, hRdayamAM pravezatuM nathI, phAgaTa jAya che. jema kAI evI araTha bhUmi-ke jemAM pANInI saravANI AvatI na hAya, te bhUmimAM game teTale UMDA kUvA khAdyA karIe (Tapping ) te paNa pANI Ave ja nahi, kuvA khADhavA na khAdyA kharAkhara ja thAya, zramamAtra ja phaLa maLe, mahetana mAthe paDe; tema sAcI zuzrUSA vinAnuM khaca zravaNu niSphaLa jAya che, "bodhAmmaHlotasa caivA sirAtulyA satAM matA / amAvasyAH zrutaM vyarthamazivanikUpavat // ' zrI ceAgadaSTisamuccaya.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA bodharUpa phaLa ApatuM nathI, eLe jAya che, tevA zravaNamAM te vAyunA taraMgathI ( Air-waves) zabda karNapaTa para athaDAI pAchA vAyumAM-havAmAM maLI jAya che ! jema keI eka rAjA rAtre zayana karatI veLAe vArtA sAMbhaLate heya, UMghamAM ne UMghamAM te haMkAre paNa te jAya, paNa tenuM lakSa temAM hoya zuzruSA vinAnuM nahiM, zuM sAMbhaLyuM te tenA zravaNa vyartha khyAlamAM rahe nahiM ! ane savAre UThIne bApu pUche ke-alyA ! rAtre kaI vArtA karI hatI ? tema prastuta zuzruSA vinAnuM zravaNa karate heya te jANe UMghamAM hoya ema sAMbhaLe che ! te meTethI ghAMTo pADI "jI ! mahArAja " ema hoMkAro paNa de che! paNa zuM sAMbhaLyuM tenuM tene bhAna hetuM nathI! te ghera AvIne pUche ke Aja mahArAja vakhANamAM zI vAta karatA hatA ! Ama sAcI zuzraSA vinAnuM zravaNa phegaTa-nakAmuM che, hRdayane sparzatuM nathI, eka kAnathI bIje kAne kADhI nAMkhyA jevuM thAya che. utkaTa zravaNecchA vinAnuM je zravaNa te nAmamAtra zravaNa che. ema te A jIve anaMta vAra kathA-vArtA sAMbhaLI che, ne sAMbhaLI sAMbhaLIne tenA kAna paNa phUTI gayA che ne mahArAjenA ghAMTA paNa besI gayA che ! te paNa haju tene brahmajJAna-sAcuM AtmajJAna thayuM nathI ! akhA bhakta kahyuM che tema "kathA suNI suNI phUTyA kAna, teya na AvyuM brahma jJAna.... kAraNa ke teNe aMtarAtmAthI zravaNa karyuM nathI. kharuM zravaNa te tyAre thAya ke jyAre mana rI-prasannatA
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte AgaLa zravaNa eTale zuM ? 283 pAme, tana ullase-zarIramAM romAMca rUMvADA UbhA thAya. evI zravaNecchA vinA je guNakathA sAMbhaLavAmAM Ave, te baherA mANasa AgaLa saMgIta karavA barAbara che ! bheMsa AgaLa bhAgavata che ! aMgrejI kahevata pramANe-Dukkara pAse metIne cAre nAMkhave barAbara che! "Casting pearls before swine." "sarI e bedha pravAhanI che, e viNa zruta thala kUpa; zravaNa samIhA te kisIjI? zayita suNe jima bhUpa. . jinajI ! dhana dhana tuja upadeza. mana rIjhe tana udbhasejI, rIjhe bujhe eka tAna, e IcchA viNa guNakathAjI, baherA AgaLa gAna re. jinajI !" * zrI yazovijayajIkRta che da, sakjhAya zravaNecchA kevI utkaTa hevI joIe te mATe taruNa sukhI puruSanuM dRSTAMta che. ramaNIya ramaNIthI yukta evA taruNane jevI divya saMgIta sAMbhaLavAnI IcchA thAya, tenA karatAM paNa vadhAre ullAsathI tattva amRtanuM zravaNedriyadvArA pAna karavAnI IcchA mumukSune heya. ( vizeSa mATe juo A lekhake savistara vivecana karela cagadaSTisamuccaya). " taruNa sukhI strI parivajI, jima cAhe sura gIta tyama sAMbhaLavA tattvanejI, eha daSTi suvinIta...2 jinAjI! -e. 6. sajhAya, Ama sAcI aMtaraMga zravaNecchAvALuM hoya te ja vAstavika zravaNuM che. A zravaNa eTale mAtra zabdanuM karNadvAra para athaDAvuM ema nahi, paNa tenI zravaNa eTale zuM? sAthe arthagrahaNa paNa karI levuM tenuM nAma zravaNuM che. vidvaddavarya sukhI vaNe kevI
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabhusevAnI prathama bhUmikA zrI AnaMdazaMkara dhruva kahe che ke-- " keTalIka vAra bhUla tA e thAya che ke te zravaNane artha brahaNa sAthenA tAttvika saMbaMdha vastuta: dhyAnamAM levAtA ja nathI. zravaNa '. eTale sAMbhaLavuM ane sAMbhaLavuM eTale kAnamAM zabdo paDavA devA; ane ATaluM thatAM zravaNuM thayuM ema ghaNIvAra kRtakRtyatA mAnI levAya che. x xx zabdane karNamAM laI tenI sAthe agrahaNa paNa karI levu tenuM nAma zravaNu ', ema zravaNu zabdanA vAstavika ane prAcIna zAstrasa'mata artha che. " * ane A je zravaNu che temAM paranI apekSA rahe che, kAraNa ke sAMbhaLavAnuM bIjAnA melyA ke upadezyA vinA saMbhave nahi; mATe zravaNa anyadvArA, anya mukhe hAya che. eTale ke mukhyapaNe te te 'zruta ' zravaNa puruSavizeSarUpa brahmaniSTha sadguru mukhe karavAnuM hoya' che; ane tenA joga na hAya tA pU`kAlIna mahAtmAenA sAsramukhe zravaNu karavAnuM che, kAraNa ke mahAye gamalasaMpanna evA te te mahAgurunA caitanyasvarUpa AtmA ' akSara ' svarUpe vyakta thai, temanI kRtiomAM pragaTapaNuM akSara svarUpe rahyo che. pratyakSa AtmajJAnI sadgurunA abhAve, AvA parAkSa AtmArAmI sadgurunA vacananuM avalaMbana ja zreyaskara thaI paDe che, parama upakArI AdhAbhUta thaI paDe che. sAcA sadgurunA abhAve, anya sAmAnya krATinA je te prAkRta janane guru sadgurumukhe vA sAsukhe zravaNa
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadgurumukhe vA satAja mukhe zravaNa 3 adhyAtma manana 25 sthApI mAnI esI tenA mukhe zravaNa karavA karatAM, AvA parAkSa sadguruonA sagraMtha mukhe zravaNu karavuM, te anekagaNu vadhAre lAbhadAyI che, ema vidvAnAnuM mAnavuM che. tathArUpa guruguNa rahita game tene guru kalpavA karatAM, Ama karavuM te ja ceAgya che. " kevaLa sAdhAraNa varganA puruSa pAsethI pratyakSa upadeza levA e ThIka, ke asAdhAraNa puruSa pAsethI enA graMthaidvArA je parAkSa upadeza maLe e ThIka ? A praznanA eka ja uttara ghaTe che. asAdhAraNa puruSA peAtAnA anupama AtmAne graMthamAM kevI sArI rIte saMkrAMta karI zake che, e vAta jo dhyAnamAM levAmAM Ave te sahaja samajAya ema che ke A khIja mArga ja uttama che. " -meA. AnadazaMkara dhruva " AtmAdi astitvanA, jeha nirUpaka zAstra; pratyakSa sadguru yAga nahi, tyAM AdhAra pAtra. athavA sadgurue kahyA, je avagAhana kAja; te te nitya vicAravA, karI matAMtara tyAja. ---zrImad rAjacaMdrapraNIta zrI Atmasiddhi. AtmArAmI sadguru mukhe je adhyAtma graMthanuM apU zuzraSArasathI zravaNu thayu, te zrutatreAdhanu' pachI mumukSu puruSa manana kare che, manathI punaH punaH tattvaciMtana kare che, mImAMsana kare che, talaspazI saAvacAraNA kare che, adhyAtma manana 97
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 prabhusevAnI prathama bhUmikA aheniza UhApeha kare che, nitya nididhyAsana kare che jema kaI khorAka khAya te barAbara rasapUrvaka cAve te hAjarImAM pAcaka rasanI barAbara utpatti thAya ne tenI pAcanakriyA uttama thAya, ane pachI te rasa lehamAM ekarasa thaI sarva aMgane mAMsala kare, puSTa-bharAvadAra banAve; tema samyak bodharUpa AhAra paNa rasapUrvaka barAbara cAvavAmAM Ave, punaH punaH carvaNa-manana karavAmAM Ave, te uttama bhAvarUpa rasanI niSpatti thAya ne zuddha AtmapariNatirUpa uttama pAcana kriyA thAya, ane pachI te pariNuta rasa AtmAnA aMge aMgamAM-pradeza pradezamAM vyAsa thaI tene zuddha AtmadharmanI puSTithI mAMsala kare, puSTa bharAvadAra banAve. mATe zravaNa para jeTale bhAra mUkavAmAM Ave che tenA karatAM anekagaNe bhAra manana-mImAMsana para mUkavA gya che; paraMtu vartamAnamAM tethI UlaTI ja paristhiti dazya thAya che hAlamAM vAMcana-zravaNa khUba vadhyuM che paNa mananazakti jANe kuMThita thaI gayelI jaNAya che tethI karIne ja ghaNuM lekenuM jJAna paNa UMDA avagAhanavALuM talasparzI havAne badale prAya: chIcharuM, uparachaluM ne upATiyuM pratibhAse che ane tethI karIne ja gaMbhIra vicArazIla tattva navanIta samA sAhityane badale kSullaka chAsabAkaLA jevA satvahIna nirmAlya sAhitya pratye vizeSa abhiruci daSTigocara thAya che. mahAtmA devacaMdrajI mahAmuni pokArI gayA che ke tatva rasika jana zeDalA re, bahu jana saMvAda jANe che jinarAjajI re, e sabale vikhavAda... caMdrAnana jina!"
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma parizIlana 287 2. parizIlana : bhAvanAjJAna adhyAtma tattvanuM manana thAya eTale pachI tenu parizIlana thAya-paribhAvana thAya. pari-sarvathA, zIlana-- svabhAvabhUtapaNuM. zrutakheAdhanu' sathA AtmasvabhAvabhUtapaNuM. aMtarAtmapariNAmIpaNuM, bhAvitAtmapaNuM' thavuM te padmazIlana AvuM pizIlana jene thAya che tenA hRdayamAM adhyAtma tattva vajralepa dRDha aMkita thAya che; ne te adhyAtma cegIne aheniza sUtAM besatAM jAgatAM UThatAM niratara te paramA viSayanuM ja anusmaraNu rahyA kare che. A aMge parama bhAvitAA zrImad rAjacaMdrajInuM svAnubhava vacana che ke- rAtrI ane divasa eka paramArtha viSayanuM ja manana rahe che. AhAra paNa e ja che, nidrA paNa e ja che, zayana paNa e ja che, svapna paNa e ja che, laya paNa e ja che, bhAga paNa e ja che, parigraha paNa e ja che, calana paNu e ja che, Asana paNa e ja che. adhika zuM kahevuM ? hADa, mAMsa ane tenI miMjAne eka ja e jarganu 2gana che. eka rAma paNa ene ja jANe vicAra kare che.' (zrImad rAjacaMdra patrAMka 120).-Ama pizIlanavaDe karIne paramArtha jenA AtmAmAM piraNata thayA che, te ceAgI puruSanuM citta anya kArya karatAM paNa AtmadharmamAM ja lIna hAya,- saMsAra saMbadhI bIjAM kAma karatAM pazu pativratA strInu citta peAtAnA priyatamamAM ja lIna heAya tema. adhyAtma parizIlana
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmina ja A zravaNa, manana ne parizIlana je kahyA te ja khIjA zabdomAM zrutajJAna, ciMtAjJAna ne bhAvanAjJAna kahI zakAya. vAkayA mAtra viSayavALuM mithyAbhiniveza rahita je 28 zrutajJAna, ciMtAjJAna te bhAvatAjJAna. jJAna te zrutajJAna, te kADhImAM nAMkhelA dANAnI peThe jemanuM tema rahe che, vRddhigata thatu nathI. mahAvAkayAjanya jJAna je ati sUkSma suyukti ciMtAthI yukta che te ci'tAjJAna; te jalamAM telakhijjunI jema phelAya che. eka pagata-paramArtha bhUta je jJAna vidhi AdimAM atyaMtapaNuM yatnavaMtuM che te bhAvanAjJAna; ane te azuddha satnanI dIpti- kAMti samuM jhaLahaLe che. A traNa prakAranA jJAnamAM bhAvanAjJAna ja vAstavika jJAna che ane te ja uttama che. ukta svarUpavALA zrutajJAnanI sarvatra vipulatA DrAya che. paNa bhAvanAjJAnavALA bhAvitAtmA te kacit virale| ja dRSTigocara thAya che. A aMge maharSi haribhadrasUrijI zrI dhabindumAM spaSTapaNe prakAze che ke * vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasannibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM mithyAminivezarahitamalam // yattu mahAvAkyArthajamatisUkSmasuyukticintayopetam / udaka iva tailabindurvisarpa cintAmayaM tat syAt // aidaMparyagataM yadvidhyAdau yatnavattathaivoccaiH / "" etattu bhAvanAmayamazuddhasadranta dIptimam || ----zrI haribhakRita cheDarAka
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ atajJAna, ciMtAjJAna ane bhAvanAjJAna 289 zrutamathI prajJAthI jANyuM te jANyuM nathI, bhAvanAthI dIThuM-jAyuM te kharekharuM jANyuM che, kAraNa ke zrutajJAnathI je jANapaNuM tenuM uparAga mAtrapaNuM che, arthAt jema sphaTikamAM sannihita puSpAdinI uparAgarUpa jhAMI ja paDe che, paNa aMta:praveza hote nathI, tema zrutamayI prajJAmAM bahiraMga uparachale (superficial, skin-deep) bodha mAtra ja hoya che, paNa aMta:pariNati hotI nathI. ane tenuM kAraNa paNa e che ke hADehADa (Bone-deep ) raMga lAgyo che e bhAvanAjJAnavALo puruSa jema daSTa anarthomAMthI nivate che, tema kRtamayI prajJAvALo anartharUpa apAmAMthI niva nathI. Ama bhAvanAnugata jJAnanuM tattvathI jJAnapaNuM che. mAvanAnuzya naca tarata jJAnavAta !' eTalA mATe ja bhAvitAtmA zrI haribhadrasUrijI kahe che ke-mumukSue sarvatra bhAvanAmAM ja yatna karavo zreya che. "ti mumukaH sarvatra bhASanAyAmeva yatnaH zreyAn / ' 3. parizIlana naya heta" A bhAvanAmaya parizIlana adhyAtma paratve naya ane hetu saMbaMdhI karavAnuM anna vivakSita che. "parizIlana x " vadi batamA chAyA, mAvanAjhajJAte jJAti meti che. uparAgamatratvAditi / dRSTavadapAyebhyo'nivRneriti / " -zrIdharmabindu, e. 6.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 prabhusevAnI prathama bhUmikA naya heta." adhyAtmamAM nayanuM adhyAtmamAM naya parizIlana-paribhAvana kema karavuM te parizIlana vicAravA egya che. jJAnI puruSoe vastusvarUpa samajavA mATe je nayaapekSAvizeSe kahyA che, tene paramArtha adhyAtmamAM-AtmAmAM bhAvana kare te adhyAtma naya parizIlana che. jJAnIoe je kAMI upadeza karyo che te jIvane paramArtha pamADavA mATe amuka amuka apekSAvizeSanA pradhAnapaNathI karyo che. 3thato na ja nAma !" eTale upadeza che te nayaapekSAvizeSathI jIvane sanmArge doravaNIrUpa che, "samajAvavAnI zailIrUpa che. "nI" (namU to lead) dhAtu parathI vastu svarUpa aMza pratye derI jAya te naya -e zabdane vyutpatyartha paNa e ja sUcave che. eTale pAtrabheTe ke prasaMgabhede je nitya dezanA upakArI lAgI te tyAM jJAnIoe dravyAstika nayanA pradhAnapaNe upadeza karyo, je anitya dezanA upakArI lAgI te tyAM paryAyAstika nayanI mukhyatAthI upadeza karyo, athavA anya keI apekSA kAryakArI lAgI, te tyAM tene pradhAnapada ApI upadeza karyo. Ama te te nayane-apekSAvizeSane AzrIne teoe sarvatra tevI tevI upadezapaddhati aMgIkAra karI che, kAraNa ke game tema karI jIvanI AtmabrAMti dUra karI, tene nija AtmasvarUpane lakSa karAvI "ThekANe ANa" paramArtha pamADe e ja eka emane mukhya uddeza hate. nayacakranA samasta ArA ane na vastusvarUpa dharI sAthe saMkaLAyelA heI, paramArtharUpa
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMta paramAtha pratyedArI jAya te naya 291 madhyabindunI AsapAsa pradakSiNA phare che, ane paramA pratye dArI jAya che. pitAnI sa tanace pratye samaSTi hAya, tema anekAMtatra paramArthanI sa nayA pratye samadaSTi ja hAya che. anekAMta paramArtha pratye dorI jAya te nayaH ekAMta te nayAbhAsa cakranI paridhi paratuM koipaNu bindu madhyabinduthI samAMtara ( Equi-distant ) DAya, tema nayacakranA pratyeka naya anekAMta paramArtharUpa madhyabinduthI samAMtara hAya che, ane sarva nayanuM milana-sthAna paNa puSpanI karNikAnI jema paramArtharUpa madhyabindu che, paraMtu chUTA chUTA vizaMkhala, vyasta, paraspara nirapekSa naya te mithyAtvarUpa hAi duya athavA nayAbhAsa che. eka zRMkhalAaddha, samasta, eka paramArtha pratye laI janArA paraspara sApekSa nayasamyakRtvarUpa hAI sunaya che. eTalA mATe ja nirAgraha evI anekAMtASTi jeNe samyakRpaNe lI che, evA paramAdiSTa puruSA adhyAtmamAM naya parizIlana evuM samyakUpaNe kare che ke teo du yane sunayapaNe calAvI, ekatva abhedapaNe dhyA, te sa`ne paramArtha mAM samAvI, tenA vanabheda dUra kare che, arthAt te sane paramA pratyayI anAve che. mahAmuni devacaMdrajIe gAyuM che ke-- IX thasya sarvatra samatA nayeSu tanayeSviva / 19 tasyAnekAntavAdasya kva nyUnAdhikazemuSI // 66 ---zro yazavijayakRta adhyAtmaniSa
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 prabhusevAnI prathama bhUmikA haya te sunaya calAyA, ekatva abhede thAya; te savi paramArtha samAyA, tasu vartana bheda gamAyA | manamehanA jinarAyA." A nayavAda mAtra zAstrIya rasane ke vAdavivAda mATe viSaya nathI, paNa vastusvarUpa samajavA ane paramArtha pAmavA mATenI anupama yuktivALI sarva tavinizcaya mATe samanvayakArI suMdara yojanA che, nayavAdanI vyavahAra ane e ja enI vyavahAru upayogitA upagitA (Practical utility) che. dA. ta. saptabhaMgI naya, e kaMI kaMI bhaMgAlamAtra nathI, paNa tattvano avisaMvAdI yathArtha vinizcaya daDha karAvanArI parama suMdara yukti che. tenuM adhyAtma parizIlana karI AtmA para utArIe to AtmA have ati, parakha nAsti, AtmA svarUpathI che, pararUpathI nathI, ItyAdi prakAra phalita thAya che. arthAta svadravya-kSetra-kAla-bhAvathI AtmA che, paradravya-kSetra-kAla- bhAvathI AtmA nathI; Ama paradravya-kSetra-kAla-bhAvathI AtmA bhinna che evuM tattvavinizcayarUpa bhedajJAna AthI vajalepa daDha thAya che. temaja-naya zabdanA paramArtha pramANe AgaLa ne AgaLa vastusvarUpa pratye derI jAya te naya ane naigamAdika x eSu pUrvaH pUrvo nayaH pracuragAcaraH paraH parastu parimitaviSayaH / - zrI navapradIpa
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAmAM sapta nayanI adbhuta paramArtha ghaTanA ra93 naya prakAra uttarottara sUkSmagocara uttarottara sUkSma vastu bedha che, eTale A nayane prayoga pratye dorI jAya te naya vastunA uttarottara sUkSma bodharUpa paramArtha pratye laI javA mATe AtmArthIne avazya upayogI-upakArI thaI paDe che. AtmAnI guNadazArUpa vikAsakramamAM ane prabhubhaktithI prApta bhAvasevArUpa* Atmapragati AdimAM naigamAdi sAte nayanI suMdara rasaprada ane bedhaprada paramArtha ghaTanA karI zakAya che. zrImad rAjacaMdrajIe A sapta na svaAtmA para adbhuta rIte ghaTAvyA che, te adhyAtma naya-parizIlananuM uttama udAharaNa pUruM pADe che. te A prakAre- AtmAmAM sapta nayanI adbhuta paramArtha ghaTanA evaMbhUta daSTithI jusUtra sthiti kara, anusUtra daSTithI evaMbhUta sthiti kara. naigama dRSTithI evaMbhUta prApti kara; evaMbhUta dRSTithI nagama vizuddha kara. saMgraha dRSTithI evaMbhUta thA; evaMbhUta dRSTithI saMgraha vizuddha kara. vyavahAra daSTithI evaMbhUta pratye jA; evabhUta daSTithI vyavahAra vinivRtti kara zabda daSTithI evaMbhUta pratye jA; evaMbhUta daSTithI + juo zrI devacaMdrajIkRta caMdraprabhajina stavana tathA zivagati jina stavana.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 prabhusevAnI prathama bhUmikA zabda nirvikalpa kara. samabhirUDha daSTithI evaMbhUta avaleka, evaMbhUta dRSTithI samabhirUDha sthiti kara. evaMbhUta daSTithI evaMbhUta thA; evaMbhUta sthitithI evaMbhUta dRSTi zamAva." - zrImad rAjacaMdra, patrAMka 54. A sapta nayanI gahana arthaghaTanAvALA zrImad rAjacaMdrajInA uparokta sUtre parama Azaya gaMbhIra che. A nayasUtrane je yatakiMcit svalpa paramArtha mane yathAmati samajAya, te eka muninI jijJAsAthI temanA samAdhAnArthe meM lakhI mokalyuM hatuM, te prastuta adhyAtma nayaparizIlanamAM suvicAraNAthe prAsaMgika jANI atra ApuM chuM. 1. "evaMbhUta daSTithI jusUtra sthiti kara."-- jevA prakAre zuddha nizcayathI AtmAnI evaMbhUta zuddha svarUpa sthiti che, te dRSTi lakSamAM rAkhI 1. "evaMbhUta draSTithI jusUtrapaNe-vartamAna paryAyamAM trAjusUla sithati tathA prakAre sthiti kara ! eTale ke vartamAnamAM zuddha svarUpamAM vatta. RjusUtra dRSTithI evabhUta sthiti kara."--ane vartamAna paryAyanI-jusUtranI daSTie paNu jevA prakAre AtmAnuM evaMbhUta zuddha nizcaya svarUpa che, tevA prakAre sthiti kara ! athavA vartamAna vyavahArarUpa AcaraNanI dRSTie paNa jevuM zuddha AtmasvarUpa che tevI sthiti kara ! zuddha svarUpastha thA! 2. "nagama daSTithI evaMbhUta prApti kara."--
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjaca drajIe svAtmAmAM utArelI samanaya ghaTanA295 2. prApti phara" I. naeNgama dRSTithI eTale ke jevA prakAre caitanyalakSaNathI AtmA leAkaprasiddha vyavahArathI vyavahArAya 6 naMgama draSTithI eva bhUta che, te dRSTithI te dRSTi lakSamAM rAkhI evabhUta zuddha caitanyasvarUpe sthiti kara ! athavA naigama eTale jevA prakAre vItarAga bhakti, vairAgya AdimAkSasAdhaka vyavahAra leAkaprasiddha che, te dRSTithI eva bhUta eTale ke jevA prakAre AtmasvarUpa che tevA prakAre thA ! A lokaprasiddha vyavahAra AcarIne paNa niraMtara evabhUta-cathAkta AtmasvarUpa pAmavAno ja lakSa rAkha! * eva bhUta dRSTithI nagama vizuddha kara. 'ane evabhUta dRSTithI eTale sAdhya evA zuddha AtmasvarUpane nira Mtara lakSamAM rAkhI naigamathI caitanyalakSaNa AtmAne vizuddha kara! athavA leAkaprasiddha meAkSasAdhaka vyavahArane vizuddha kara ! 3. ' sa'graha dRSTithI eva'bhUta thA.'--sAmAnyagrAhI evA saMgraha nayanI dRSTithI eva bhUta thA ! sRSTinI apekSAe sattAthI siddha samAna che. jIva che siddha sama. '-A saMgrahanayanI sa jIva 8 sa lakSamAM rAkhI eva'bhUta thA ! arthAta ' jema AtmasvarUpa che tevI sthitine pAmelA thA ! evA svarUpastha thA ! eva'bhUta daSTithI saMgraha vizuddha kara. '-eva bhUta arthAta jevuM yathAsthita zuddha sahaja AtmasvarUpa che, tevI dRSTithI--te apekSA dRSTisanmukha rAkhI 3. saMgraha draSTithI eva'bhUta thA'I. dRSTi
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 prabhusevAnI prathama bhUmikA saMgraha arthAt je peAtAnI svarUpasattA che te vizuddha kara ! eTale ke zuddha nizcaya svarUpa lakSamAM rAkhI tene anukULa zuddha vyavahAranuM evuM anuSThAna kara, ke jethI karIne-je sAdhanavaDe karIne te evabhUta AtmArUpa sAdhya siddha thAya. " 4. ' vyavahAra daSTithI eva'bhUta pratye jA. '--- vyavahAra dRSTithI eTale paramArtha sAdhaka vyavahAra dRSTithI eva bhuta pratye jA ! zuddha svarUpa pratye jA ! kAraNa ke sarva vyavahAra-sAdhananuM eka ja sAdhya svarUpasiddhi che. eva'bhUta dRSTithI vyavahAra vinivRtti kara. '-evabhUta nizcayarUpa zuddha svarUpa dRSTi lakSamAM rAkhI vyavahAra vinivRtti kara ! evI uttarAttara caDhatI AtmadazA utpanna karatA jA, ke jethI pachI vyavahAra-sAdhananI vinivRtti thAya, apekSA na rahe. ( kAraNa ke samasta vyavahAra nizcayanI siddhi mATe che. tenI siddhi thatI jAya che, tema tema vyavahAranI nivRtti thAya che. ) 4. vyavahAra draSTithI eva'bhUta pratye jA' i. 5. zabda dRSTithI eva'bhUta pratye jA. '-- zabdaSTithI eTale AtmA zabdanA kharekharA arthamAM eva'bhUta-zuddha AtmasvarUpa pratye 5. 'zabda draSTithI eva-bhUta jA! dAkhalA tarIke--jJAna-darzana- pratye jA' i. cAritra pratye gamana-pariNamana kare te AtmA, ema 44nA artha che. A zabdanA yathArtha " ' AtmA ' artharUpa daSTi
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ evabhUta draSTithI evata thA I. 297 < lakSamAM rAkhI eva'bhUta pratye jA ! zuddha AtmasvarUpane pAma ! eva'bhUta daSTithI zabda nivikalpa kara, '- eva bhRta-zuddha svarUpalakSI dRSTithI zabdane yathArtha artharUpa 'AtmA' nAmadhArI zabdane nirvikalpa kara! arthAt 'AtmA' sivAya jyAM bIje kAMi paNa vikalpa vatA nathI evA kara ! nirvikalpa AtmadhyAnane-zukaladhyAnane pAma ! * 6. 'samabhirUddha daSTithI eva'bhUta avaleAka'-- samabhirUDha-nizcaya svarUpanI sAdhanAmAM samyapaNe abhirU- ati UMce caDhela, ucca guNusthAna sthitine pAmela evI dRSTithI, evabhUta eTale jevA prakAre mULa zuddha AtmasvarUpa che te avaleAka! jo ! kAraNa ke samabhirUddha sthitivALAne pratyakSa eva'bhUta mAtmadarzana kevaladana thAya che. ' eva'bhUta dRSTithI samabhirUddha sthiti kara ' evabhUta-zuddha AtmasvarUpa sthitinI dRSTithI samabiha-AtmasvarUpamAM samyakRpaNe atyaMta ADha, evI parama yAgadazAsa'panna sthiti kara ! svarUpa rUDha thA ! cegarUDha sthiti kara ! pragaTa 6. 'samabhirUddha draSTithI eva bhUta avalAka " I. " 7. * eva bhUta daSTithI eva'bhUta thA. '-- evabhUta dRSTithI--zuddha AtmasvarUpa sthitinI dRSTithI-- lakSamAM rAkhI evabhUta thA ! arthAt zuddha AtmasvarUpamAM jeNe sthiti karI che evA svarUpasthita thaI jA ! ' eva'bhUta sthitithI 19. ' eva bhUta draSTithI eva'bhUta thA. ' I.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 prabhusevAnI prathama bhUmikA evaMbhUta daSTi zamAva." ane AvA prakAre evaMbhUta sthitithI-yathAsthita zuddha AtmasvarUpamAM sthitithI evabhUta arthAt AtmasvarUpa sthitinI daSTi zamAva! arthAta zuddha AtmasvarUpa je hAruM sAdhya, dhyeya, lakSa hatuM, te zuddha sahajAnmasvarUpamAM te tuM have sthita thaI cUkI che, eTale have jUdI evI evaMbhUta daSTi rahI nathI. daSTi ane sthiti baMne ekarUpa-ekAkAra thaI gayA che, ekamekamAM samAI gayA che, tanmaya thaI gayA che; eTale have enuM alaga-jUduM grahaNa karavApaNuM rahyuM nathI, "daSTi pramANe sRSTi" te utpanna karI dIdhI che, mATe he parabrahma ! have te evaMbhUta daSTine paNa samAvI de, kAraNa ke te tuM ja che. daSTi ane sthitinI ekarUpatArUpa, parama siddha abhedarUpa, parama nizcayarUpa, te ja parama gadazAne tuM pAme che. ItyAdi prakAre atra prasaMgathI adhyAtma naya parizIlananuM digadarzana karyuM. have adhyAtma hetu parizIlanane kaMIka vicAra karIeH-sAdhyane avinAadhyAtma hetu parIzIlana bhAvI, eTale sAdhyane sAdhyA vinA na rahe-avazya sAdhe ja te heta kahevAya che. nija svarUpanI sAdhaka adhyAtmakriyAnA sAdhanabhUta hetunuM paribhAvana karavuM te adhyAtma hetu parizIlana. jemake- * gAvacaka, kriyAvaMcaka ne phalAvaMcakanuM vizeSa mATe juo A lekhake vicita karela pR.158 thI 164. svarUpa samajavA gadaSTisamuccaya
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma hetu parizIlana 299 sat sAdhya lakSamAM rAkhI, sat sAdhana seve, te sasiddhi thAya. zuddha AtmasvarUpane niraMtara lakSya rAkhI zuddha AtmasAdhana seve, te zuddha Atmasiddhi thAya. arthAta ramata evA AtmasvarUpane avaMcaka ga-gAvaMcaka sAdhI, te AtmasvarUpanI sAdhaka evI sata avaMcaka yoga kriyAkriyAvaMcaka kare, te zuddha AtmasiddhirUpa sata avaMcikanI prApti thAya. A uparathI A paramArtha phalita thAya che ke yegasAdhana karavA icchatA AtmAthI sAdhake eTaluM avazya gaSavA egya che ke ApaNe je A sAdhana sevIe chIe te kharekhara mokSaheturUpa thaI paDe che ke kema ? ISTa AtmasiddhirUpa sAdhya madhyabindu pratye laI jAya che ke kema? sAdhya lakSyabindu cUkI jaI, lakSya vinAnA bANunI peThe, A mahArA cega-kriyA-phala vaMcaka te nathI thaI paDatAne? avaMcaka ja rahe che ne ? upasaMhAra Ama jyAre pAtakaghAtaka sAdhu-sAdhucarita sapuruSane paricaya thAya, cittamAMthI akuzala apacaya thAya-azubha bhAva dUra thaI bhAvamalanI alpatA thAya, naya-hetupUrvaka adhyAtma graMthanuM, zravaNu manana ne parizIlana thAya, ane jyAre tevA satsamAgamathI jIvane pravacana vANInI prApti thAya, tyAre tathAbhavyatvane paripAka thaye arthAt AtmapariNAmanI zuddhatArUpa AMtarazuddhivaDe AtmAnI tathArUpa gyatA paripAka pAme,
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 prabhusevAnI prathama bhUmikA caramAva mAM Avele jIva caramakaraNavaS apUrva puruSArthanI sphuraNA karIne apUrva bhAva-dyAsane pAme, ane tyAre jIvanA bhaya, dveSa, kheda e Adi aMtargata doSa TaLI ceAganI prathama dRSTi-mitrA dRSTi khUle, 'doSa TaLe ne dRSTi khUle bhalI re,' ane tyAre ja jIvane abhaya-adveSa-akhennurUpa prabhusevAnI prathama bhUmikAnI prApti thAya. // iti mahAgItArtha maharSi zrI AnaMdaghanajI saMgIte zrI saMbhavajinastavane manasukhanaMdanena bhagavAnadAsena viracitaM caturthagAthAvivaraNam //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama paricheda : kAraNage kAryasiddhi nimitta ane upAdAna AvI ukta kAraNuparaMparAnuM kathana karI have mahAgItArtha mahAtmA AnaMdaghanajI arthAntara nyAsathI (Corroboration by general statement) tenuM samarthana karatAM sarvasAmAnya niyamane upanyAsa kare che- kAraNa jege che kAraja nIpaje, emAM kei na vAda; paNa kAraNa viNu kAraja sAdhiye, e nija mataumAda. saMbhava deva te dhura se seve re. 5. arthakAraNanA ge karIne kArya nIpaje che, e bAbatamAM kaI vAda nathI, paNa kAraNa vinA je kArya sAdhavAnI vAta karavI, te te pitAnA matane unmAda ja che. vivecana. je je kAraNa jehanuM re, sAmagrI sAga, milatAM kAraja nIpaje re, kartAtaNe praga ajita jina ! tAro dInadayALa !"-zrI devacaMdrajI. je je kAryanuM je je kAraNa hoya che, te te sava kAraNakalApanuM saMmilana thaye, samagra sAmagrIne saMyoga maLe, te te kArya tenA kartAnA prAge pAMca samavAya kAraNa karIne siddha thAya che, e nirvivAda vAta che. paNa kAraNa vinA je kAryanI
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agentia Socialiste de 37 ateital factors on (1844 302 prabhusevAnI prathama bhUmikA niSpatti thAya ema kahevuM te te mULa vinA vRkSanI utpatti jevuM hoI nija matane unmAda ja che, arthAta grahAviSTa manuSyanA unmatta pralApanI jema te matAbhinivezathI uddabhavate unmatta-pralApa ja che. kAraNa ke kaI paNa kArya kALa, svabhAva, niyati, karma ane puruSArtha e pAMca samavAya. $1294 (Federation of causal factors or Aetiology ) maLe thAya che. tema jIvanI prathama yaMgadaSTi (mitrA dRSTi) khUlI tene abhaya-adveSa akhedarUpa prabhusevAnI prathama bhUmikAnI prApti paNa yathakata pAMca samavAya karaNanA saMyogathI hAya che, kAraNa ke uparamAM vivarIne batAvyuM tema jyAre caramavartarUpa kALa prApta thAya, tathAbhavyatvarUpa jIvana niyati svabhAvane paripAka thAya, amuka pratibaMdhaka karmane apagama thaI caramakaraNanI prAptithI apUrva AtmapuruSArthanI phuraNuM thAya ane pAtakaghAtaka sAdhune paricaya tathA adhyAtma graMthanA zravaNa, mananAdi satyuSArthanuM jIva sevana kare, tyAre jIvanA aMtargata doSa TaLI AdhyAtmika gadaSTi ughaDe ne abhaya-aSa-akhedarUpa prabhusevAnI prathama bhUmikA prApta thAya.* 1. puruSArthanuM prAdhAnya : kartA ane cAra kAraNa A pAMca kAraNakalApamAM puruSArtha mukhya che, puruSArthanuM prAdhAnya che, puruSArthanI phuraNa thatAM Itara kAranI prApti ja A badhuMya savistara samajavA mATe juo meM vivecana karela vigadaSTisamuccaya pR. 170 tathA AkRti 7 Adi. atre te pratamAMthI kiMcit saMgata bhAga saMkSepamAM mUkyo che.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSArthanuM prAdhAnya H kartA ane cAra kAraNu 303 paNa sulabha thAya che. AkhA mA jIvanA puruSArthane AdhIna che ne te puruSArtha paNa puruSane (AtmAne) peAtAne svAdhIna che. jIva jevA bhAve pariNamavA dhAre tevA bhAve pariNamI zakavAne te samatha che. rAgAdi visAvabhAve pariName te te karmAMnA kartA hAya che ne jJAnAdi svabhAvabhAve pariName to te ja karmInA hA~ hAya che. e vibhAva bhAvarUpa bhAva ka`piraNAme nihu pariNamavAnI preka( Brake) dukhAvavArUpa puruSArtha nI rahasya cAvI ( Master- key) puruSanA ( AtmAnA ) potAnA gajavAmAM ja che. tAtparya ke-jIva parabhAva nimitte rAga-dveSa-meAha na kare, visAvabhAve na pariName te meAkSa hatheLImAM ja che. Ama nibaddha AtmAnA ( puruSanA ) puruSArthanA mArga khullA paDayA che. bhavasthiti Adi khATA bhAnA cheoDI dai jIva satya puruSArtha kare eTalI ja vAra che. 8 pAMcamA ArA kaThaNa che' tethI kAMI lAMkhA thaIne sUi rahevuM eve artha nathI, paNa era vizeSa jAgatA rahI apUrva puruSA khaLa keLavavA caiAgya che e ja paramArtha ghaTAvavA caiAgya che. kAraNa ke jJAnI puruSanA upadeza kadI paN puruSArthahInatA prere ja nahi, puruSArthanI jAgRti ja prere. jJAnIo kahe che kejIva puruSArtha skurAve te anaMta kALanA karmane pazu eka ja bhavamAM-are ! eka aMtarmuhamAM naSTa karavAnuM sAmarthya AtmAmAM che. mAtra AtmA UThavA joie. zrImad rAjaca'drajIe vIraga`nA karI che tema jama jAge'ge sAva 6 puruSArthanuM prAdhAnya
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 prabhusevAnI prathama bhUmikSa AtamA, taba lAgege raMga." evI ja puruSArtha praraka garjanA temaNe AtmasiddhimAM karI che - je Iccho paramArtha te, kare satya puruSArtha bhavasthiti Adi nAma laI, chede nahiM AtmArtha. " zrI Atmasiddhi kartA vinA karma hoya nahi, eTale kAryasiddhi kartAne (puruSane) vaza che, ane sarva kAraNe paNa tene svAdhIna che. eTalA mATe ja A vivecananA mathALe TAMkelA subhASita padamAM bhAvitAtmA devacaMdrajIe "kartAtaNe praga" e sUcaka vacanapraveza karyo che. te ja mahAmuni anyatra vade "kartA kAraNa kega, kAraja siddhi laherI, kAraNa cAra anupa, kAryAthI teha herI. praName zrI aranAtha zivapura sAtha kharorI." arthAta karnA kAraNanA ge kAryasiddhi pAme che, mATe kAryAMthI hoya te anupama evA A cAra kAraNa zahe- upAdAna, nimitta, asAdhAraNa ane kartA ane cAra kAraNu apekSA. (1) je kAraNa che te ja pUrNatA avasare kArya bane te upAdAne kAraNe. jemake-mATI che te ghaTamAM upAdAna kAraNa che. (2) upAdAnathI je bhinna-juduM che, ane jenA vinA kArya thAya nahiM temaja je pite kAryarUpa heya nahi te nimitta kAraNa che. jemake-ghaTanI banAvaTamAM caka-daMDAdika A nimittanuM kAraNapaNuM kartAnA vyavasAye karIne che, arthAta karUM tenA
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryakAraNamImAMsAnI AtmAmAM ghaTanA prAgavaDa upAdAna kAraNane kAryarUpe karate hoya tyAre ja ghaTe che, nahiM te nahi. (3) vastuthI-upAdAnethI abheda svarUpa che, ane je kAryapaNuM grahatuM nathI te asAdhAraNa kAraNa che. jemake-ghaTanI banAvaTamAM sthAsa Adi avAMtara avasthAo (Intermediate products). (4) jene vyApAra-pravega kare paDatuM nathI, je vastuthI bhinna che, je niyata nizcaya hovuM joIe ane bIjA aneka karyomAM paNa jenuM havApaNuM che, te apekSA kAraNe jemake-ghaTanI banAvaTamAM bhUmi, kAla, AkAza Adine saddabhAva (hevApaNuM) che. A kAryakAraNamImAMsA AtmAmAM ghaTAvIe teAtmadravya kartA che,siddhipaNuM te kArya che, AtmAne nijasattAgata dharma te upAdAna che. yega, samAdhividhAna, vidhiAcaraNA, bhakti Adi jenA vaDe karIne AtmasiddhirUpa nija kArya sadhAya che te asAdhAraNa kAraNa che. manuSya gati, prathama saMghayaNa Adi apekSA kAraNa che, ane te nimittAzrita upAdAna pragaTAvavAmAM Ave te ja lekhe che arthAt tenI apekSA kAraNarUpe gaNanA che, nahiM te nahiM. samatA amRtanI khANarUpa jinarAja te nimitta kAraNa che,-je prabhunA avalaMbane niyamA siddhi hoya che ema kahyuM che. kartA Atama dravya, kAraja siddhipaNerI, ' nija sattAgata dharma, te upAdAna gaNerI...praName. 22
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 prabhusevAnI prathama bhUmikA nimitta hetu jinarAja, samatA amRta khAlI, prabhu avala ane siddhi, niyamA ehu vakhANI...pazumA zrI devaca'0. "7 2. upAdAna ane nimitta A cAra kAraNamAM apekSA kAraNanA nimittamAM ane asAdhAraNu kAraNanA upAdAnamAM aMtarbhAva thaI zake che; eTale nimitta ane upAdAna e be mukhya kAraNa che, ane tenA paraspara sApekSa samadha kharAkhara samajI levA yogya che. upAdAnarUpa AtmA pote upAdAnakAraNapaNe na pragaTe tyAM sudhI kAOsiddhirUpa vastusvarUpa pragaTatuM nathI, ane upAdAna kAraNa paNa nimittakAraNa vinA pragaTatuM nathI. arthAt karjAnA prAgai nimitta kAraNunA avalaMbana--uSaka rathI upAdAna upAdAnapaNe pariName che ane tethI ja kAryasiddhi thAya che. vaLI upAdAnakAraNapaNuM na thatuM hoya teA nimittanuM nimittakAraNapaNuM paNa rahetuM nathI, arthAt nimitta nimittakAraNa kahevAtuM nathI. jyAre thArUpa utpAdana kAraNu pragaTatuM jatuM hoya, tyAre ja te kharekharuM nitti kAraNu kahevAya che, nahiM teA nahiM. Ama kartA pAte kAryaruci thaI kArya karavA pravartta-puruSArtha kare ane zuddha puSTa nimitta kAraNanA vidhipUrvaka Azraya karatA rahI, uSAAnane upa.dAnakAraNapaNe pragaTAvatA jAya teA kArya saddha dhA; nimitta ane upAdAnanA sahakAra-sahayAgathI ja kAya nIpaje.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdyAna ane nimitta , 37 "upAdAna upAdAna pariNati nija vastunI che, paNa kAraNa nimitta AdhIna; puSTa apuSTa duvidha te upadi re, grAhaka vidhi AdhIna. munisuvrata. upAdAna AtamA sahI re, puNAlaMbana deva....jinavara pUje, upAdAna kAraNa paNe re, pragaTa kare prabhu seva.zrI saMbhava" zrI devacaMdrajI. dAkhalA tarIke-ghaDo banAvavAmAM mATI che te upAdAna che, paNa daMDa-caka vagere nimitta na maLe te te enI meLe upAdAnakAraNapaNe pariName nahiM ane mATImAMthI ghaDe kadI paNa bane nahiM. tema jIvane nija sattAgata dharma te upAdAna che. nija sattAe sarva jIva siddha samA che, paNa te zaktithI che. upAdAnanI vyakti mATe-pragaTapaNe mATe arthAt upAdAna upAdAnakAraNapaNe pariName te mATe to nimitta kAraNanI avazya jarUra che. jenAmAM zuddha AtmArUpa upAdAna pragaTayuM che, evA jina bhagavAnarUpa puSTa nimitta kAraNa vidhipUrvaka na seve te anaMtakALe paNa kadI siddhi thAya nahiM, upAdAna pragaTe nahiM; temaja upAdAnanuM durlakSya karI mAtra nimitta sevyAthI paNa kAryasiddhi thAya nahiM. bannenA sahakArathI ja siddhi nIpaje, paNa upAdAnanuM nAma laI je e nimitta cheDI dIe, teo siddhi pAmatA nathI ne bhrAMtimAM bhUlA bhame che. A acala siddhAMta jJAnI puruSee kahyo che. sadagurunI AjJA, jinadazA e Adi nimitta kAraNa che, te
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 prabhusevAnI prathama bhUmikA senyA vinA AtmajAgRti Ave nahiM. A aMge paramatattvadRSTA zrImad rAjaca`drajInA TakATThaNa vacanAmRta che ke-- " sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguru AjJA jinadazA, nimitta kAraNamAMya. upAdAnanuM nAma lai, je e tyaje nimitta; pAme nahiM siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita. --zrI Atmasiddhi, A gAthAnA artha spaSTa karatAM zrImadjI svayaM varte che ke--" sadguru AjJA Adi te AtmasAdhananA nimittakAraNa che, ane AtmAnAM jJAnadarzanAdi upAdAna kAraNa che; ema zastramAM kahyuM che; tema upAdAnanuM nAma laI je kAI te nimittane tajaze te siddhapaNAne nahIM pAme, ane bhrAMtimAM varcyA karaze, kemake sAcA nimittanA niSedhArthe te upAdAnanI vyAkhyA zAstramAM kahI nathI, paNa upAdAna ajAgrata rAkhavAthI tAruM sAcuM nimitta maLyA chatAM kAma nahIM thAya, mATe sAcuM nimitta maLye te nimittane avalakhIne upAdAna sanmukha karavuM ane puruSArtha rahita na thavuM; evA zAstrakAre kahelI te vyAkhyAnA paramArtha che. " --zrImad rAjacaMdrajI. Ama zAstramAM upAdAnanI vAta kahI che te vAta kharI, paNa te kAMi nimittanA niSedha karavA mATe ke tenu AchuM mUlyAMkana karavA mATe kahI nathI, paNa javane puSa jAti a sa.pekSapaNe kahI che, eTale ke zuddha nimittanA prakhaLa avalaMbanapUrvaka A mapuruSArtha jAgrata nimittanA upakAra
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdAnane upAdAnakAraNapaNe pragaTAvavA nimittanI jarUra 309 rAkhavA mATe kahI che. te eTale sudhI ke zrutajJAnanuM-AjJAnuM athavA jina bhagavAnanuM avalaMbana mAramA guNuThANAnA chellA samaya paryaMta kahyuM che. te paNa zuddha nimittanuM sevana keTaluM prazasta ne upakArI che e sUcave che. mATe yukta pakSa e che ke--zuddha nimittanA AzrayathI upAdAnanI zuddhi pragaTa karatA rahI jIve AgaLa vadhavu joie, AtmavikAsa sAdhavA joie. ane e ja jina bhagavAnanA sanAtana rAjamArga che. A aMge zrI vizeSAvazyakamAM prajJAnidhi zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNujIe tathA zrI aranAtha, mahinAtha, munisuvrata jina stavanAmAM parama adhyAtmarasapariNata mahAtmA devacaMdrajI mahAmunie sukSma mImAMsA karI sAMgeApAMga nirNaya matAnyA che, te mumukSune atyaMta mananIya che. atre vistArabhayathI tenA prAsa'gika nirdeza mAtra karyAM che. pragaTAvavA paNa puSTa nimittanI jarUra keTalAka leAkeA samajyA vinA upAdAnanI vAtA karyo kare che ane jANye-ajANye nimittanI ekAMte gauNutA gaNI tenA apalApa-nidbhava kare che. te upAdAnane upAdAnakAraNapaNe temanI aNusamajarUpa mithyA bhrAMtinA doSa che, kAraNa ke upAdAna ane nimitta e kAMI paraspara virAdhI nathI ke pratipakSI nathI, paNa aviruddha sahakArI ane sahayeAgI che. upAdAnanI jAgRti ane zuddhi teA avazya karttavya che, ane zuddha nizcayanA sevananA uddeza-lakSya paNa te ja che, paNa upAdAnanI zuddhi-jAgRti artha, upAdAnane upAdAnakAraNapaNe pragaTAvavA arthe paNa jinaMbhakti Adi parama upakArI nimitta kAraNanA avalaMbananI
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 prabhusevAnI prathama bhUmikA anivArya AvazyakatA che, e A mahAnubhAvA bhUlI jAya che. prabhusevA e AtmArUpa upAdAnane upAdAnakAraNe pragaTAvavA puSTa AlaMbanarUpa puSTa nimitta che. uparamAM kahyuM tema zAstrakAre teA pAkArI pAkArIne kahyu che ke-samatA amRtanI khANa evA jinarAja ja parama nimittehetu che, ane tenA avala bane ja 'niyamA' siddhi hAya che. 3, bhakitamaya adhyAtma athavA adhyAtmamaya bhakita AvA prakhala nimitta avalaMbana vinA sIdhesIdhuM (Directly ) svarUpazreNIe caDhavu ati ati duSkara che. pazu jene pragaTa AtmasvarUpa pragaTayuM che evA sAkSAt sahajAtmasvarUpI aMta-siddha prabhunA dhyAnAlaMbanathI te zreNIe caDhavu sugama thaI paDe che; kAraNa ke zrImad rAjaca'drajIe kahyuM che tema ' bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM te paramA STivAna puruSAne gauNutAthI svarUpanuM ja ciMtavana che. jevu siddha bhagavaMtanu AtmasvarUpa che, tevuM sarva jIvanuM AtmasvarUpa che; te mATe, bhavya jIvAe siddhatvane viSe ruci karavI jo yathArtha mULa dRSTithI joie te jinanI pUjA te AtmasvarUpanu pujana che. ' zrI devaca'drasvAmIe kahyu che ke ' jinavara pUjA 2 te nija pUjanA re. ' kAi kaheze ke A nimittanuM zuM kAma che ? ApaNe te sIdhA upAdAna AtmAne ja vaLagIe, mAtra adhyAtmasvarUpanuM ja ciMtana karIe. paNa A temanu mAnavuM bhUlabhareluM nirAlaMbana adhyAtmaciMtananA bhayasthAne
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakitamaya adhyAtmAnI sahaja adhyAtma dazA che, kAraNa ke Alakhana vinAnuM evuM adhyAtma svarUpa ciMtana te ati ucca apramatta dazAne pAmelA uttama adhikArIo mATe che. paNa tevI tathArUpa ucca adhikAra dizA vinA ane Azaya samajyA vinA adhyAtmazAstro azvamaMtikalapanAe vAMcI, upAdAnane nAme mAtra adhyAtmasvarUpa ciMtananI pAse karavAmAM aneka deSarUpa bhayasthAne rahelA che. jemake-kavacita tethI jIvane vyAmoha upaje che. pitAnI tevI AtmadazA thaI nahi chatAM pitAnI tevI dazAnI "kapanArUpa" bhrAMti upaje che, "ahaM brahmAmi ne badale bramAsmi thaI jAya che! kavacita bhakitarasanI AdratAnA abhAve zuSkatA AvI jAya che, zuSka adhyAtmIpaNuM thAya che, badhamakSa te kalpanA che ema vANImAM bese che, paNa pite to mahAvezamAM vatta che, evuM zukajJAnIpAchuM upaje che, ane tethI ravajIMdAcArapaNuM hoya che, athavA jJAnanA ajIrNarUpaapasthimanarUpa unmatta pralApa thAya che. aMtarUne meha chUTa nathI, "sakala jagat te eThavat athavA rUkha samAna" jANayuM nathI, ane evI amAharUpa mAnadazA u5jI nathI, chatAM unmattanI jema "vAcAzAna" dAkhave che ke " hama te jJAnI hai, baMdhelA ja nahi te mukta kare che ?" temaja kRSimatA, dAMbhikatAdi doSa paNa upaje che. ItyAdi prakAra aneka dezanI upapatti ekalA nirAlaMbana adhyAtma ciMtanamAM saMbhave che. paNa bhagavadbhaktinA AlaMbanathI tevA koI paNa deSanI saMbhAvanA nathI hotI, ane AtmA svAbhAvika evI adhyAtma guNazreNIe ArohaNa karate jAya che.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA sahiSa OM dakuMdAcAya jIe pravacanasAramAM kahyuM che ke je bhagavAna advaitanuM svarUpa dravya, gugu ane paryAyathI jANe, te potAnA AtmAnuM svarUpa jANe nizcaye karIne mAha zakitamaya adhyAtmathI ane tene saheja adhyAtma dazA 312 : nAza pAme. * eTale Ama bhaktimaya adhyAtma athavA * adhyAtmamaya bhaktinA mArge caDhatAM ukta doSarUpa patanasthAnA (Pitfalls) nathI hAtA. bhaktipradhAnapaNe vattatAM jIva anukrame ucca ucca adhyAtma guNasthAnA sparzatA jAya che, vyakta guNInA guNagrAmathI ' sahaja ' adhyAtmadazA pragaTe che, ane chevaTe pUrNa AtmaguNavikAsane pAme che. Ama * puSTa nimitta 'rUpa prabhunuM AlaMbana-dhyAna AtmAne svarUpArehaNa karavAnA sugama ne zreSTha upAya che, rAjamArga che. vATa dIvAnI upAsanA karatAM pAte dIvA ane che, tema AtmA paramAtmAnI upAsanA karatAM svayaM paramAtmA thAya che. upAyanI upAsanAthI upAsaka peAte upAsya ane che - namA muja ! namA muja ! 'evI mahAjJAnI Ana daghanajIe gAyelI parama dhanya dazA prApta thAya che. je sa MsAra samudra samAna taravA ati dustara che, te prabhunA avalakhane goSpada samAna banI jAya che ! eTalA mATe zrI devacaMdrajI jevA bhaktaziromaNi jJAnI puruSa gAI gayA che ke jina-AlaMbanI nirAlakhatA pAmI nija AlaMbanI thAya che, ' tethI ame te te samartha prabhunuM prabaLa avalakhana grahI nijaguNanA zuddha naMdanavanamAM ramazuM; te eTale sudhI ke nija soMpadAyukta Atmatattva jyAM sudhI 9
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa kAraNa viNa kAraja sAdhiye enija mata unmAda 313 saMpUrNa nahiM thAya tyAM sudhI A jagaguru devanA caraNa sadAya sevyA karazuM, yAvat bAramA kSINumeha guNasthAnanA aMta paryata tenuM avalaMbana cheDazuM nahiM ati dustara je jaladhi same saMsAra , te gepada sama kIdhe prabhu avalaMbane re ; jina AlaMbanI nirAlaMbanI thAye je, tiNe hama ramazuM nija guNa zuddha naMdanavane rele " -zrI devacaMdrajI. Ama kAraNa vinA kArya thAya ja nahiM, A sanAtana niyama che, paNa e kAraNa vinA kArya sAdhavAnI je vAta kare che, te to kevaLa potAnA paNa kAraNa viNa matane unmAda ja che. chatAM keTalAka kAraja sAdhi, loko asamaMjasa bhAve upAdAna e nija mata unmAda" ane nimittanA yathAyogya vibhAga - saMbaMdhanI maryAdAnuM bhAna nahiM hovAthI, athavA bAMdhI lIdhelA bhrAmaka khyAlane lIdhe UMdhuM viparyasta samajatA hovAthI ekAMtika pakSa grahIne, upAdAna ne nimitta jANe eka bIjAnA-virodhI pratispadhI heya, ema arthavihIna zuSkajJAnarUpa vAtethI ke mahA anarthakAraka aniSTa prarUpaNa zilIthI parama upakArI nimittane a5lApa karatA rahI, "upAdAna upAdAna" ema zabda mAtra kahetA phare che, te zrI AnaMghanadajInA zabdomAM "nija mata unmAda" ja che. kAraNa ke ekalA upAdAnane ke ekalA nimittane ekAMtika pakSa-Agraha kare te kevala viparyAsarUpa
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma prabhusevAnI prathama bhUmikA zrAMtirUpa pragaTa mithyAtva ja che. je evA ekAMtika pakSa ke che, te upAdAna ne nimittanA paraspara sApekSa pUrNa aviASa sahakArarUpa saMbadha jANutA ja nathI, ane ekAMtika mithyA asat utsUtramarUpaNA karI jJAnInA sanAtana mArgInA leApa kare che-tIrthanA uccheda kare che. kAraNa ke upAdAnane bhUTI ekalA nimittane pakaDayAthI jema kAMI vaLatuM nathI, tema nimittane cheDI ekalA upAdAnathI paNa kAMI vaLatu nathI. ala prasagana ! 66 kAraNathI kAraja sadhe hA, eha anAdikI cAla--lalanA0 devacaMdra pada pAiye hA, karata nija bhAva saMbhAla--lalanA --zrI devacaMdrajI. // iti mahAgItArtha maharSi zrI AnaMdaghanajI saMgIte zrI saMbhavajinastavane manasukhanaMdanena bhagavAnadAsena viracitaM paMcamagAthAvivaraNam || 17
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ navama pariccheda : agama anUpa prabhusevA ane chevaTanI prAnA Ama prabhusevAnI prathama bhUmikA paNa AvI vikaTa che ane tene prApta karavAnI kAraNapara pApaNu AvI mahAn ane duSTa che, teA pachI A prabhusevAnI uttarottara ucca ucca bhUmikAe te kevI vikaTa ane durgama hAvI joie? e arthAtpattinyAyathI prApta thatuM sAmAnya nigamana karatAM mahAmunIzvara zrI AnaMdaghanajI upasaMhAra kare che-- sugadha sugama karI sezana Adare re, sevana agama anUpa dejo kadAcita sevaka yAcanA hai, AnadAna svarUpa sabhava deva te pura sevA save re 6. artha :--je mugdhajanA che te A bhagavAnanuM sevana sugama jANIne Adare che, paNa te sevana te agama ane anupama che. huM mAna IMghana rasarUpa bhagavAn ! A sevaka mApanI tathArUpa AnaMdaghana-rasarUpa sevAnI cAcanA kare che, te dAcit Apa de ! vivecana zivagati jinavara deva, seva A dehalI hA lAla; parapariNati parityAga, kare . tasu sephTI hai| lAla." --tavargI mahAmuni devacaMdrajI uparamAM vivarIne matAvyuM tema atha-adeza-akheda
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA e prabhusevAnI prAthamika bhUmikA pazcAdabhUmikAnuM digadarzana che. A prAthamika bhUmikArUpa guNa - ganI prathama dRSTi-mitrA dRSTi khUlya jIvana aMgamAM Ave che. ane sarva jagatu pratye jyAM nimaMtsara adveSabhAvayukta maitrIbhAva varte che, evI A yathArthanAmA "mitrA" nAmaka gadRSTinI prApti paNa caramAvartamAM carama karaNane ge hoya che,-jenI prApti vaLI aMtargata bhAvamalanI alpatAthI tathAbhavyatvane paripAka thaye jIvanI AdhyAtmika gyatAne AdhIna che. jIvanI A AdhyAtmika gyatA pragaTAvavA ane vikasAvavA mATe sAcA sAdhuguNasaMpanna (mAtra veSadhArI nahiM) evA mokSamArga sAdhaka mahAmumukSu sAdhupuruSane satsaMga, temaja adhyAtma graMthanA zravaNamananAdi sanimitta kAraNanA avalaMbane AtmAnA satpuruSArthanI phuraNAvaDe upAdAnakAraNanI jAgRti, e Adi kAraNa paraMparAnuM sevana anivArya Avazyaka che. A samasta uparamAM savistara vicita thaI cUkayuM che. eTale tenuM piSTapeSaNa nahiM karatAM mAtra saMkSepamAM vivekI vAMcakanI smRtine sateja karI, A sarva pratipAdanane phalitArtha atra vicArazuM ane temAM prathama AnaMdaghanajInA A uddagAranI pazrAbhUmikAnuM (Background) kiMcit diggadarzana karazuM. 1. pazcAda bhUmikAnuM digadarzana divya madaSTithI | divya jinamArga darzana - jinadeva e lekettara deva che ane A jinadevane
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ leAkAttara dhruva leAkeAttara mAga : AghASTa ane yogadiSTa 317 bhajavAnA bhaktimArga paNa leAkeAttara mA che. eTale A jinadevanu ane enA A bhaktimArganuM yathArtha darzana paNa leAkeAttara dRSTithI ja thaI zake; kAraNa ke sRSTi vinA jema ahirgamAnuM dana thaI zake nahi, tema AdhyAtmika dRSTi vinA aMtaraMga bhAvamArganuM dana thAya nahi. ane jinamArga te mukhyapaNe adhyAtmapradhAna bhAvamAga che; eTale tenuM nirUpaNa karavAne alaukika evI AdhyAtmika cegardaSTi ja joIe, kha hya laukika draSTi-eghaSTi temAM kAma Ave nahi. arthAt A divya jinamArga nu darzana yAgaSTirupa dvivya nayanathI ja thaI zake, gADarIA pravAha jevI mahiraMga eghaSTithI na ja thaI zake. lAkAttara deva lAkAttara mA atre A eghadRSTi ane AghaSTi ane yAganni cAgaSTanA spaSTa taphAvata samajI levAnI khAsa jarUra che. AghaSTi eTale sAmAnya, prAkRta, gatAnugatika bhAbhinI jananI dRSTi; cegaSTi eTale tattvamA ne anusaranArA sabhyaSTi mumukSu ceogI puruSanI dRSTi. meghadRSTi laukika, leAka vyAvahArika, pravAhapatita, gADarIA pravAha jevI che; yAgASTi alaukika, pAramArthika, cogamArgAnusAriNI, tattvagrAhiNI che. AghaSTimAM aMdhazraddhA che, yAgASTimAM satya zraddhA che. ' satkarlRAsaMgato notho diiimathIyate / ' AghadRSTivALA adhazraddhALu jane danabheda khAkhata paraspara vAda vaDhe che,
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 prabhusevAnI prathama bhUmikA dharmane nAme mithyA jhagaDA kare che, kadAgraha-gaccha-vADAsaMpradAya AdimAM rAce che; ceAgaDhaSTivALA janA paraspara danabheda mAkhata vivAda karatA nathI, paraMtu sadanane eka zuddha AtmadarzananA athavA jinadananA aMgabhUta mAnI tene Atmakha tvapaNe mAne che. Ama yAgaSTi ane ghaSTinA spaSTa taphAvata che. divyadraSTA yAgIzvarA eTalA mATe lAkonI A gatAnugatika gADarIA pravAha jevI aMdhakArarUpa laukika eghadRSTi dUra karAvI, temane divya jinamArganA yathArtha darzanAthe sazraddhArUpa AdhyAtmika ceogadRSTi arpavA mATe ja zrI haribhadrajI, zro AnaMdaghanajI, zrI yaAAvijayajI AdijAgatI jayAta jevA divyadRSTA jogIrAee niSkAraNu karuNAthI adhazraddhAnI AMdhI TALanArI ceAgaSTinA divya prakAza relAvye che; ane matadarzananA AgraharUpa kUpamaMDUka dazA cheDAvavA sadanasamanvayakAriNI sAgaravaragaMbhIrA vizAla anekAnta tattvadRSTi samarpavAnA bhagIratha prayatna karI janasamAja para ananya upakAra karyAM che. kAraNa ke tevI sRSTinA abhAve alokika AdhyAtmika jinamArgane paNa gatAnugatika le ke laukika -eAghaSTie avaleAke che ! mahAtmA Ana daghanajI pekArI gayA che ke-- carama nayaNu karI mAraga jovA re, bhUlye sayala saMsAra; jiMNe nayaNe karI mAraga joie re, nayana te divya vicAra."
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi tevI sRSTi, dana tela sarjana : AtmanirIkSaNa kaha 4: zrI yajJavijayajI jevA paNa AkArI gayA che dhUmadhAme dhamAdhama calI, mAkSamAga rahyo dUra re paNa jinanA ratnatrayIrUpa mULa mArga tA adhyAtmapradhAna che ne te AdhyAtmika evI cAgaDhaSTithI ja dekhI zakAya, te mAga dekhavA mATe cogaSTirUpa bya nayana ja joIe. " jiNa nayaNe karI mAraga joie re, nayaNu te divya vicAra. " A mAnA samyagraMdanane artha samyagUTaSTinI bahu bahu jarUra che, kAraNa ke sRSTi tevA sRSTi ne dana tevuM sarjana STi samyag hAya teA darzana samyag hAya ne sarjana paNa samyag hAya, dRSTi mithyA hoya te dana mithyA hoya ne sarjana paNa mithyA hoya. bhagavAna mahAvIradeve zrI gautamasvAmIne samyag netra ApyA teA vedanA artha paNa samyak paNe samajAyA. STi samyak hAya te| mithyASTinA zAsra paNa samyakRpaNe pariName ne dRSTi mithyA hoya te samyagUsRSTinA zAstra paNa mithyApaNe pariName. mATe sabhyaSTinI ceAgarRTanI upayogitA jIvanamAM ghaNI ghaNI che. dRSTi tevI sRSTi : darzana tevu sana kAraNa ke AtmadazAmApaka tharmomITara jevI yeAgaSTinA svAdhyAya je karaze, te vicAraze ke huM pAte kai sRSTimAM vastu chuM ? mArAmAM te te STinAM kahyAM che te AtmanirIkSaNa Introspection yathAkta guNalakSaNa che ke kema ? na hAya tA te prApta karavA mATe kema pravarttavuM ? ityAdi
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 prabhusevAnI prathama bhUmikA prakAre aMtarmukhanirIkSaNa (Introspection) karatAM sujJa vicakSaNane takSaNa pitAnI AtmadazA kevI che ne pite kayAM ubhe che tenuM bhAna thaze, temaja vizeSa avalokana karatAM jaNAze ke abhaya, aSa, akheda e prabhusevAnI prathama bhUmikArUpa guNa ganI prathama daSTi-mitrA dRSTinA aMgabhUta che, ane zAstramAM je "micchAdaSTi" nAmanuM prathama guNasthAna kahyuM che, te ahIM mitrA dRSTimAM mukhyapaNe ghaTe che arthAt A mitrAdaSTinI dazAmAM sAcesAcuM prathama "guNasthAna - guNanA sthAnarUpa guNasthAna te zabdanA kharekharA arthamAM nirupacaritapaNe ghaTe che. AvA tathArUpa guNonI prAptinuM maMDANa-prAraMbha prathama draSTimAM thAya che, yegamArgamAM pravezanuM zubha muhUrta A prathama daSTi che, sanmArga prAptinI yegyatAnuM A maMgalAcaraNa che, mekSanI nIsaraNanuM A paheluM pagathiyuM che; mahAna yoga-prAsAdanI A prathama bhUmikA che. atre mitrAdaSTimAM je ke haju mithyAtva TaLyuM nathI ne samyaphavA maLyuM nathI, chatAM paNa kevA addabhuta uttama guNe atre pragaTe che, A guNa upara pukhta vicAra karI, pitAnA AtmAmAM tevA tevA guNo pragaTayA che ke nahiM, tenuM je AtmanirIkSaNa karavAmAM Ave te potAnAmAM tevA guNa nahiM pragaTayA chatAM pita nuM samakatIpaNuM ke chaThThA guNaThANApaNuM mAnI besanArA lokonA keTalAka bhUlabharelA mithyA bhrAMta khyAle dUra thavAno saMbhava che samyagUda STanI majala te hajI * A aMge vizeSa jijJAsuo A lekhake sA stara vivecana karela zrI yogadaSTisamuccaya savivacana graMthanuM avalokana karavuM.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ punama dhakathI mAMDI sAganA adhikArI. 31 6 ghaNI lAMkhI che, paNa pravAsanI zarUAta paNa hajI thaI che ke nahi, * pAzerAmAM paNa pahelI pUNI' kaMtAI che ke nahi, pahelA guNuThANAnu' paNu kANu che ke nahi, te A mitrA dRSTi ane tenA aMgabhUta A abhaya-adveSa-akheda Adi guNa parathI gRhastha ke sAdhu kAI paNa AtmAthI e AtmasAkSIe nirabhimAnapaNe vicAravAnu che. jemake-kAinI paNa sukRti dekhI jene guNuprameA upajavAne badale guNudveSamatsara upajatA hoya che, te bhale gRhastha hAya ke sAdhuveSadhArI hAya te paNa te A parathI AtmanirIkSaNa karatAM zIghra samajI zake che ke hu tA mitrAdRSTinuM adveSa lakSaNa paNa pAmyA nathI, eTale yAganI A prathama bhUmikAmAM paNa mArA praveza nathI, mATe mAruM mithyAbhimAna khAtu che. Ama je sarala AtmAthI vicAre che te svadoSa dUra karI guNane pAme che. AthI ulaTuM-cega graMthanA bhAvanuM jene bhAna nathI ne jANe te je prakAzatA nathI, ane tathArUpa guNuprApti trinA je peAtAnI phrAkaTa meTAIne phAMko manamAM rAkhe che, tevAo aMge zrIyovijayajInA vedhaka vacanA che kenija gaNu sace mana navi kharce, graMtha bhaNI jana vace; luce keza na maMce mAyA, te na rahe vrata pace, ceAga graMthanA bhAva na jANuM, jANe te na prakAze; phATa mATAI mana rAkhe, tasa guNu krUre nAze. paraparaNita peAtAnI jANuM, varate AratadhyAne adha meAkSa kAraNa na pIchAne, te pahele zuzuThANuM." sADA traNaso gAthAnuM stavana. yau
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhusevAnI prathama bhUmikA temaja atre e paNa samajavA cAgya che ke A abhaya- adveSa akhedarUpa prabhusevAnI prathama bhUmikA jene prApta thAya che, te caramAvattamAM vatA jIva avazya apunaHrma dhaka ja hAya. ane A apunama dhakane ja lalitavistarA,yAgabindu, paMcAzakAdi zAstromAM satra zrIharibhadrasUrie DiDimanAdathI udghoSIne jinamArganA prAthamika adhikArI kahyo che, te vastu paNa A uparokta sarva vidhAnane puSTa kare che. zrI lalitavistarAmAM zrIharibhadrasUrijInI higarjanA che ke-- 322 apunama `dhakathI mAMDI mAnA adhikArI " vyavasthitazcAyaM mahApuruSANAM kSINaprAyakarmaNAM vizuddhAzayAnAM bhavAbahumAninAM apunarbandhakAdInAmiti / anyeSAM punarihAnadhikAra patra, zuddhadenA'narhatvAt / zuddhadezanA hi kSudrasattva mRgayUthasaMghAsanasiMhanAdaH / " ,, ( arthAta ) ane AzrayAmA mahApuruSa, kSINaprAya kama vALA, vizuddha AzayI, bhavaakhaDumAnI evA puna ndhakArtinA vyavasthita che; anyAnA puna: ahIM anadhikAra ja che,-zuddha dezanAnA ana paNu ne ( ayogyapaNAne ) lIdhe. zuddha dezanA kharekhara ! kSudrasattvavALA mRgayUthane satrAsana siMhanAda che. te ja maharSi paMcAzakamAM prakAze che ke " pate ahigAriNo iha Na u sesA davvao vi jaM esA / iyarIe joggayAe sesANa u appahANa nti // Naya apuNabaMdhagAo pareNa iha joggayA vi juttati / Na ya Na pareNa vi esA jamabhavvANaM vi NiddiThThA // 77
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugadha sugama karI sevana Adare ' 323 * * (arthAt ) A-apunabaMdhakAdi ahIM adhikArIo che, paNa zeSa te dravyathI paNa adhikArI nathI, kAraNa ke A dravya vaMdanA ItaranI-bhAva vaMdanAnI gyatA sate hoya che, ane te dravya vaMdanA zeSane arthAt apunabaMdhaka sivAyanAne apradhAna hoya che. ane apunabaMdhakathI parane arthAt sakRbaMdhakAdine ahIM cagyatA paNa yukta nathI, ane ethI parane-samRdubaMdhakAdine paNa A apradhAna dravyavaMdanA nathI ema nathI arthAta hoya che ja, kAraNa ke te abhavyane paNa kahI che. tAtparya ke-sAcA mumukSu AmAthI evA apanAkathI mAMDIne ja jinamArganuM adhikArIpaNuM kahyuM che. - " apunabaMdhakathI mAMDIne, jAva carama guNaThANa; bhAva apekSAe jina ANA, mAraga bhASe jANu. " -zrI yazeviyajI kRta sADA tra. gA. ta. 2. "mukha sugama karI sevana Adare " | ATalI prAsaMgika pazcAdbhumikA parathI "mugadha sugama karI Adare" ItyAdi A gAthAnA vaktavyanuM yathArthapaNuM samajavuM sugama thaI paDaze. jeNe "mugadha sugama karI divya yogadRSTithI jinamArganuM sevana Adare" samyagadarzana karyuM che, evA ArSa draSTA maharSi AnaMdaghanajIe kemAM divya nayanarUpa gadaSTine prAya: abhAva dekhI, "patha
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 prabhusevAnI prathama bhUmikA nihALuM re bIjA jinataNo re' e bIjA stavanamAM tIvra AtmasaMvedanamaya khedane cItkAra vyakta karyo hato ke "carama nayaNa karI mAraga jeva re, sayala saMsAra," "puruSaparaMparA anubhava jevAM re, aMdha aMdha palAya." ItyAdi. lekenI aMdhazraddhApradhAna dazA nihALI sAcI zAsanadAjhathI khinna thayelA teone atre paNa cItkAra nIkaLI paDe che ke "mugadha sugama karI sevana Adare." arthAta alaukika jinamArganuM jene bhAna nathI ne te divyamArgane yathArtha paNe dekhavAnI alaukika samyagra yogadaSTi jene lAdhI nathI, te mugdha jane, mUDha ajJAnI bAla bheLA je bhagavAnanuM sevana jANe sugama hoya ema jANe Adare che. paNa uparamAM vivarI batAvyuM che tema abhaya-adveSa-akhedarUpa AdhyAtmika guNagyatAnI prApti e ja prabhusevAnI prathama bhUmikA che, ane te paNa je AvI vikaTa ne durgama che, te pachI AgaLa AgaLanI bhUmikAo te ati ati durgama hoya emAM pUchavuM ja zuM ? atre "mugdha" zabda prayoga karyo che te sUcaka che. mugdha eTale zuM ? mugdha eTale bAla, bheLA, muka, mUrkha, abUjha. jene paramArthanuM bhAna nathI mugadha sugama karI ne tavanuM jJAna nathI, evA sevana Adare" gatAnagatika gADarIA pravAha jevA aMdhazraddhALu prAkRta leke te sugdhajana che, jene gadaSTine divya bedhaprakAza sAMpaDe. nathI ne ethadaSTinA ajJAna aMdhakAramAM nimagna rahI je
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ " 325 gAmaH je nasu DhAkasattAnA ezvamAM-pravAhamAM taNAyA kare che, evA ahiM STi bhavAbhinaMdI janA te mujana che. A mugdhajanA laukika bhAvathI A leAkeAttara devanI sevA kare che- zrI devacaMdrajIe pAkAyu che tema leAkeAttara deva laukikathI ! '- paNa A leAkeAttara devanuM ane tenI adhyAtmapradhAna leAkeAttara sevAnu svarUpa samajatA nathI, chatAM A prabhunI sevA tA sugama che ane ame te karIe chIe ema AtmasateSa anubhavI potAnA manane manAve che, e ja temanuM mukhyapaNuM, bhALapaN, khAlapatru che. mugdha khAla jema ramakaDAthI meLavAI phAsalAI jAya, tema A mugdha khAla jIvA paNu pote mAnelI uparachalA dekhAvavALI sevAmAM ja paryApta mAnI phAsalAi-bhALavAi jAya che. A paTa rahita thaI Atama arapaNA kapaTa rahita thaI 4 Atama apA' " paNa prabhu kAMi evA bheALA nathI ne enI sevA paNa mhelI- sehalI nathI, paNa ghaNI ja dohalI che; kAraNa ke avirAdhakapaNuM thAya nahi~ ne jIvanA '* dilanuM kapaTa' jAya nahi tyAMlagI prabhu prasanna thAya nahi ne te parama karuNALunI karuNA phaLe nahiM. parabhAva pratyenI rk ( * A upacarita thata che. A aMge zrI devacaMdrajInuM subhASita 3. tuja karuNA sahu upare re, sarakhI che mahArAja ! paNa viAdhaka jIvane re, kANu sA thAya... caMdrAnana jina ! 6,
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 prabhusevAnI prathama bhUmikA * 6 prItirUpa virAdhakapaNuM trADAya nahi, tyAM lagI prabhu sAthe prItirUpa ArAdhakapaNuM joDAya nahi. zrI devacadrajIe kahyuM che tema prIti anaMtI para thakI, je trADe te joDe eha. ' zrI AnaMdaghanajIe paNa prathama stavanamAM evA ja bhAvathI spaSTa prakAzyuM che ke kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, Anadhanapada raha.' kapaTa rahita thai prabhunA caraNe AtmArpaNa karavuM e ja AnaMdaghanapada pAmavAnI rekhA che. paNa peAtAnA AtmA anyatra parabhAvamAM arpita hAya ne kahevu* ke huM AtmANa karuM chuM vA prabhune bhajuM chuM, te te pragaTa kapaTa che, Atmavacana che. ( jue paziSTa ) Avu parabhAvamAM AsaktirUpa kapaTa na tyaje tyAM lagI prabhune bhajavAnu ke prabhucaraNe AtmApaNu karavAnuM kayAMthI mane ? A kaparUpa mAtRsthAnathI-mAyAthI jenI aMtara`ga pariNati ane vRtti parabhAva-vibhAvamAM rAcI rahI che, te mugdhata bahiraMga vRttithI sevAnI game tevI ceSTA kare, te paNa te sAcI kAryasAdhaka vA samyakUx kema bane ? zrI devacaMdrajInuM mArmika rahasyapUrNa vacana che ke-- 66 dravya kriyA sAdhana vidhi yAcI, je jina Agama vAMcI; pariNati vRtti vibhAve rAcI, tiNe navi thAye sAcI. " mugdhajanAnuM A mukhyapaNuM-mUDhapaNa-abUjhapaNuM aneka prakAre AviSkAra pAme che. jemake-A pUjanAdi huM karuM chuM : X labdhyAdinimittaM mAtRsthAnataH samyak karaNe 'pi "" jImamAvAnuMpattiriti, na-taya samyakraLasyAvide .ityAdi. --zrI haribhadrasUti lalitavistA. ""
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ mugdhapaNAnA AviSkAra: viSa-gara anuSThAna ananuSThAna 3ra7 tethI huM dhArmika gaNAIza, dharmanA mugdhapaNAnA AviSkAra: thAMbhalAmAM ke dhamI jIvaDAmAM viSagara anuSThAna khapIza, leke mArI vAha vAha ane ananuSThAna karaze, athavA hAruM A sAMsArika kAma pAra paDaze te huM A A mAnatA mAnIza,-ItyAdi prakAre A leka saMbaMdhI dhanakIrti-lAbha Adi tuccha phalanI kAmanAthI je A meru samA mahAmahimAvaMta mahatuM anuSThAnanuM ladhutvasaMpAdana karI, tene AtmAne viSarUpe pariNamatA evA viSa anuSThAnamAM pheravI nAkhe che, te jIva bhale paMDita kahevAtuM hoya te paNa te tenuM mugdhapaNuM-mUrNapaNuM ja dAkhave che. athavA A pUjanAdinuM mane divya bhegAdi phaLa maLe, ema paralaka saMbaMdhI phalakAmanAvaDe karIne je te ja kAraNathI AtmAne gararUpe (slow.poison) pariNamatuM evuM ghara anuSThAna Adare che, te paNa jIvanuM tevuM ja mugdhapaNuM sUcave che. athavA tatvasamajaNa vagara je mugdhacitta jana, saMmUchimanI jema, yaMtravat kriyAjaDa5Ne-anupagapaNe karyuM na karyA barAbara evuM ananuSThAna kare che, te te pragaTa mugdhapaNuM prakAze che. * " viSaM labdhyAdyapekSAtaH idaM saccittamAraNAt / mahato'lpArthanAjJeyaM laghutvApAdanAttathA // ': divyabhogAbhilASeNa garamAhurmanISiNaH / etadvihitanItyaiva kAlAntaranipAtanAt // bhanAbhogavatazcaitadananuSThAnamucyate / / pramudha manoti tatatacaritama " -ii gabindu,
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 prabhusevAnI prathama bhAmikA ane Ama mugdha jIva hAlAhala viSa jevA AtmaghAtaka viSa ane gara e banne prakAranA vikiyArUpa anuSThAnane Adare che, athavA te karyuM na karyA barAbara evA akriyArUpa ananuSThAnane Adare che; paNa AtmAne amRtarUpe pariNamatA evA satakriyArUpa-amRtakriyArUpa amRta anuSThAnanuM ke tenA prazasta heturUpa takSetu anuSThAnanuM te tene bhAna ja nathI hatuM ane kavacit hoya te paNa janamanaraMjanAthe malina aMtarAtmAthI dharmakriyA karavAvaDe lekapaMktimAM birAjanArA A bhavAbhinaMdI mugdhajane lekeSaNathI pitAnI vAhavAhanA nagArAM vagaDAvavA AdirUpa mAnArthane eTalA badhA bhUkhyA hoya che, ke amRtakriyArUpa amRtAnuSThAnanI atra-tatrathI zIkhelI zAbdika vAte "mAtra zabdanI mAMhya" karavA chatAM, teo te zuddha AtmArtharUpa divya AdhyAtmika sanmAge bhAgye ja saMcaratA hoya che, e ja teonA mugdhapaNAnI parAkASThA batAve che. * Atama sAkhe dharma jyAM, tyAM jananuM zuM kAma ? janamanaraMjana dharmanuM, mUla na eka badAma. " -zrI cidAnaMdajI. + " tamAruM heta coviho vitu: | sadanuSThAnabhAvasya zubhabhAvAMzayogataH // jinoditamiti vAhurbhAvasAramadaH punaH / saMveLArmacattamakRtaM munipuNa che " -zrI gibindu. * " yojAnAdhano masTinenAntAnA ! citte triA mAtra rojavaMditA che "-zrI gabindu
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevana agama anU5 ' 32e 3. "sevana agama anUpa' chevaTanI prArthanA ItyAdi aneka prakAre vyaMjita thatuM A mugdhapAruM samAjamAM vipulapaNe pravartatuM dekhI zrI AnaMdaghanajInA atre A khedauddagAra nikaLI paDaye sevana agama anUpa che ke "mugadha sugama karI sevana Adare. astu ! mugdhajane bhale game tema mAnatA hoya, paNa vAstavika rIte A sevAnuM svarUpa vicArIe te 'sevana agama anUpa" A sevana agama ane anupama che. taravAranI dhAra para sthiti karavI sohalI che, paNa jina bhagavAnanI caraNasevA dehalI che; taravAranI dhAra para bAjIgare nAcatA dekhAya che, paNa A caraNasevAnI dhArA para de paNa rahI zakatA nathI. ane tevA prakAre svayaM zrI AnaMdaghanajIe caudamA tavanamAM "dhAra taravAranI sehalI dehalI, caudamA jinataNI caraNasevA; dhAra para nAcatA dekha bAjIgara, sevanA dhAra para rahe na devA." dravyathI ane bhAvathI A caraNasevAnuM kevuM dugamapaNuM che, te tenuM sAmAnya svarUpa vicAravAthI paNa samajI zakAze. prabhunA svarUpAcaraNa caraNanA dravya-bhAvasevA maraNapUrvaka temanA caraNakamaLa pratye vaMdana, pUjana, namana, guNastavana e Adi dravya caraNasevA che. prabhu sAthe abheda thavAnI IcchA, "AnaMdaghanarasarUpa thavAnI bhAvanA, parabhAvamAM niSkAma pADyuM, vibhAva chAMDI svabhAvamAM vartavuM, Azrava tyajI
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 prabhusevAnI prathama bhUmikA saMvara bhAva bhajavA, AtmAmAM jJAna-darzanacAritrAdi tathArUpa AtmaguNu-bhAvanuM pariNamavuM-pragaTapaNuM thavuM, arthAta prabhunA svarUpadhyAnanA Alakhane AtmAnuM svarUpAcaraNanI zreNIe caDhatA javuM, yAvat yathAkhyAta cAritrarUpa paripU svarUpAcaraNane pAmavuM te sarva bhAvacaraNasevA che. atre dvavya sevAnA pratyeka prakAra paNu bhAva para ArAhavA mATe ja che, ne tema thAya te ja bhAvajananayeAgya te e vyAkhyAnusAra tenu saphaLapaNlR che; nahi. te| bhAvanu ThAma-ThekANuM na hAyatA ' anupayogo * ' anupayoga dravyaM te dravya e trIjI vyAkhyAnusAra tenu paramArtha niSphaLapaNuM che. eTale ja bhAvanA anusaMdhAnavALI dravya sevAne paNa jJAnIoe prazasI che. ' dravya ' " dravya seva vaMdana namanAdika, arcana vaLI guNugrAme jI; bhAva abheda thavAnI IhA, parabhAve ni:kAmAjI. " zrI caMdraprabhax jina pada sevA, hevAe je haLiyAjI; Atama anubhava guNathI maLiyA, te bhavabhayathI TaLiyAjI. " " dravyathI pUjA 2 kAraNa bhAvatuM re, bhAva prazasta ne zuddha; parama iSTa vAlhA tribhuvanadhaNI re, vAsupUjya svayaM buddha zrI devacaMdra. ',, ' x vizeSa mATe jIe zrI devacaMdrajI kRta caMdraprabha jina stavana, atre prabhubhaktimAM sapta nayanI apavAda-utsathI camatkArika ghaTanA karI, mahAtmA zrI devacaMdraSTae paramAtmAnA bhakti avalakhane AtmA bhAvasevAnI adhyAtma guNazreNIe kevI rIte AreADe che, te temanI anupama lAkSaNika zailImAM varNavI petAnA prajJAtizayane paricaya ApyA che.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ je kadAcita sevaka yAcanA ' 371 * AvI A sevA agama che eTaluM ja nahiM, paNa anupama che, arthAt evuM keI upamAna nathI ke jenI tene upamA ApI zakAya; kAraNa ke deje kadAcita A bhagavAnanuM svarUpa anupama sevaka yAcanA" che ne tenI caraNasevA kare che te paNa tevA ja anupama AtmasvarUpane pAme che, eTale te sevA paNa anupama che. parama tattvadaSTA zrImad rAjacaMdrajInuM saMkelkIrNa vacanAmRta che ke-"jinapada nija pada ektA, bhedabhAva nahi kAMI; lakSa thavAne tehane, kahyAM zAstra sukhadAyI " mahAmunizrI devacaMdrajIe paNa bhAkhyuM che ke "jinavara pUjA re te nija pUjanA." siMhane dekhIne jema ajakulagata siMhazizune nija svarUpanuM bhAna thAya che tema jinasvarUpanA darzane mumukSu bhakta AtmAne darpaNa jima avikAra" prabhunA rUpa darpaNamAM nija svarUpanuM darzana thAya che. dIpakane upAsI vATa jema dI bane che, tema A AnaMdaghana rasarUpa paramAtmAnA caraNanI upAsanAthI AtmA paNa svarUpAcaraNanI zreNIe caDhI te ja AnaMdaghanarasarUpa paramAtmA thAya che. eTale ja atre chevaTe stavanakartA maharSi zrI AnaMdaghanajI prArtho che ke-he * jina upAsI jina thAya che, dIpa upAsI vATa kyuM dI; jina sahajAnmasvarUpI evA, bhagavAna dAsanA zaraNa sudevA. jaya jina devA ! jaya jina devA ! -zrI prajJAvadha mekSamALA. (3. bhagavAnadAsa kRta
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 prabhusevAnI prathama bhUmikA AnaMdaghana rasarUpa prabhu ! A AnaMdaghanane AtmA ApanA AnaMdaghana svarUpamAM ekarasa e AnaMdaghana rasarUpa thaI jAo ! A sevaka AnaMdaghananI A yAcanA kadAcit saphaLa karaje ! jo kadAcita sevaka yAcanA, AnaMdaghanarasa35." // iti mahAgItArtha maharSi zrI AnaMdaghanajI saMgIte zrI saMbhavajinastavane manasukhanaMdanena bhagavAnadAsema viracitaM SaSThagAthAvivaraNam // iti zrI saMbhavajinastavanavivaraNam / / | iti mahAgItAtha maharSi zrI AnaMdaghanajIe saMgIta karelA trIjA zrIsaMbhavajina stavananuM zrIhamadevIsuta bhagavAnadAse viraceluM vivaraNa samApta tha Ah
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa zrImad rAjacaMdrajI praNIta zrI RSabhajina stavana vivecana (1) RSabha jinezvara prItama mAharA re, era na cAhuM re kata; jhiye! sAhima saMga na parihare re, bhAMge sAdi anaMta. R. 1. nAbhirAjAnA putra zrI RSabhadevajI tIrthaMkara te mArA parama vahAlA che. jethI huM khIjA svAmIne cAhuM nahIM. e svAmI evA che ke prasanna thayA pachI kAI divasa saMga cheDe nahIM. jyArathI saMga thayA tyArathI Adi che, paNa te saga aTaLa hAvAthI anaMta che. 1. * paramatattvaSTA zrImad rAjacaMdrajIe AnaghanajI vizI vivecana prAraMbhela, paraMtu te vivecana khIjA stavananA khe pada sudhInuM ja prApta thayela che. te paikI prathama zrI RSabhajina stavananu teozrIe AlekheluM-pade pade parama bhakata amRtarasa nirjharatuM parama suMdara, parama paramArthaga MbhIra, parama addabhuta tattvadarzI, ananya advitIya vivecana,--je Ana'dhanajInA anya stavane vicAravA mATe temaja bhakitamArganuM anupama tattvarahasya samajavA mATe mumukSune apUrva mAdaka thai paDe ema che, te atra suna jijJAsu AtmAnI suvicAraNArthe upayogI ane upakArI jANI mUkayuM che. ( vizeSa ajijinastavana prathama be gAthAnA vivecana mATe jIe zrImad rAjacaMdra a', 692)--bhagavAnadAsa
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 pariziSaH zrImad rAjacaMdrajI praNatavizeSArtha - svarUpajijJAsu puruSe che, te pUrNa zuddha svarUpane pAmyA che evA bhagavAnanA svarUpamAM pitAnI vRtti tanmaya kare che jethI pitAnI svarUpadazA jAgrata thatI jAya che ane sarvotkRSTa yathAkhyAta cAritrane prApta thAya che. jevuM bhagavAnanuM svarUpa che, tevuM ja zuddha nayanI draSTithI AtmAnuM svarUpa che. A AtmA ane siddha bhagavAnanA svarUpamAM aupAdhika bheda che. svAbhAvika svarUpathI joIe te AtmA siddha bhagavAnanI tulya ja che. siddha bhagavAnanuM svarUpa nirAvaraNa che; ane vartamAnamAM A AtmAnuM svarUpa AvaraNa sahita che, ane e ja bheda che; vastutAe bheda nathI. te AvaraNa kSINa thavAthI AtmAnuM svAbhAvika siddha svarUpa pragaTe che. ane jyAM sudhI tevuM svAbhAvika siddhasvarUpa pragaTayuM nathI, tyAM sudhI svAbhAvika zuddha svarUpane pAmyA che evA siddhabhagavAnanI upAsanA kartavya che; tema ja ahaMtabhagavAnanI upAsanA paNa kartavya che, kemake te bhagavAn sAgasiddha che. sagarUpa prArabdhane laIne teo dehadhArI che, paNa te bhagavAna svarUpasamavasthita che. siddhabhagavAn ane temanA jJAnamAM, darzanamAM, cAritramAM ke vIryamAM kaMI paNa bheda nathI; eTale ahaMta bhagavAnanI upAsanAthI paNa A AtmA svarUpalayane pAmI zake che. pUrva mahAtmAoe kahyuM che ke - je jANai arihaMte, davva guNa pajjavehi ya; so jANaha niya appA, mohI khalu jAIya tassa layaM.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ana dhana cArvizI vivecana-prastAvanA 33pa je bhagavAna a``tunuM svarUpa dravya, guNu ane paryAyathI jANe, te peAtAnA AtmAnuM svarUpa jANe ane tenA nizcaye karIne meAha nAza pAme. te bhagavAnanI upAsanA kevA anukramathI jIvAne kavyu che, te navamA stavanamAM zrI AnaMdaghanajI kahevAnA che. bhagavAna siddhane nAma, gAtra, vedanIya ane AyuSya e karmAnA paNa abhAva che; te bhagavAna kevaLa ka rahita che. bhagavAna ane AtmasvarUpane AvaraNIya karmono kSaya che, paNa upara jaNAvelAM cAra kanA pUrvabaMdha, vedIne kSINa karatAM sudhI, temane varte che. jethI te paramAtmA sAkAra bhagavAna kahevA cAgya che. te arhat bhagavAnamAM jeoe " tIrtha'karanAmakarma 'ne zubhayeAga pUrve utpanna karyAM hAya che, te ' tIrthaMkara bhagavAn' kahevAya che; jemanA pratApa, upadezakhaLa, Adi mahat puNyacAganA udayathI mAtha kArI zAle che. bharatakSetramAM vamAna avasarpiNI kALamAM tevA cAvIza tIrthaMkara thayA; zrI RSabhadevathI zrI vamAna. vamAnamAM te bhagavAn siddhAlayamAM svarUpasthitapaNe virAjamAna che. paNa ' bhUtaprajJApanIya naya thI temane viSe tIrthaMkara padma nA upacAra karAya che. te aupacArika nayadRSTithI te cAvIza bhagavAnanI stavanArUpe A cAvIza stavaneAnI racanA karI che. L siddhabhagavAna kevaLa amUtta pade sthita hovAthI temanu svarUpa sAmAnyatAthI citavavuM durgamya che. arhat bhagavAnanuM
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTaH zrImad rAjacaMdrajI praNata svarUpa maLadraSTithI te tevuM ja durgamya che, paNa sagIpadanA avalaMbanapUrvaka ciMtavatA sAmAnya jIvane paNa vRtti sthira thavAne kaMIka sugama upAya che, jethI ahaMtu bhagavAnanI stavanAthI siddhapadanI stavanA thayA chatAM, ATale vizeSa upakAra jANI zrI AnaMdaghanajIe A vIzI cetavIza tIrthaMkaranI stavanArUpe racI che. namaskAramaMtramAM pazu arvapada prathama mukavAne hetu eTale ja che ke temanuM vizeSa upakArIpaNuM che. bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM te paramArtha daSTivAna puruSane gauNatAthI svarUpanuM ja ciMtavana che. siddhaprAbhUtamAM kahyuM che ke jArisa siddha sahAvo, tArisa sahAyo saya jIvANaM; tamA siddhataruI, kAyavvA bhavva jIvehi. jevuM siddhabhagavAnanuM AtmasvarUpa che, tevuM sarva jInuM AtmasvarUpa che, te mATe bhavya jae siddhatvane viSe ruci karavI. temaja zrI devacaMdra svAmIe zrI vAsupUjyanA stavanamAM kahyuM che ke jinapUjAre te jinapUjanA. je yathArtha mULa dRSTithI joIe te jinanI pUjA te AtmasvarUpanuM ja pUjana che. svarUpaAkAMkSI mahAtmAoe ema jinabhagavAnanI tathA sidabhagavAnanI upAsanA svarUpaprAptine hetu jANe che. kSINameha guNasthAnaka paryatA te svarUpa ciMtavanA jIvane prabaLa avalaMbana che.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghana cevizI vivecana-prastAvanA 337 vaLI mAtra ekaluM adhyAtmasvarUpa ciMtavana jIvane vyAseha upajAve che, ghaNA ene zuSkatA prApta karAve che, athavA chAcAripaNuM utpanna kare che, athavA unmattapralApa dazA utpanna kare che. bhagavAnanA svarUpanA dhyAnAvalaMbanathI bhaktipradhAna daSTi thAya che, ane adhyAtmadaSTi gauNa thAya che. jethI zuSkatA, svecchAcAripaNuM ane unmattapralApatA thatAM nathI. AtmadazAbaLa thavAthI svAbhAvika adhyAtmapradhAnatA thAya che. AtmA svAbhAvika ucca guNene bhaje che, eTale zuSkatAdi deze utpanna thatA nathI, ane bhaktimArga pratye paNa jugusita thatA nathI. svAbhAvika AtmadazA svarUpalInatA pAmatI jAya che. jyAM ahaMtAdinA svarUpadhyAnAvalaMbana vagara vRtti AtmAkAratA bhaje che, tyAM [vIzInI A prastAvanA apUrNa prApta ] (2) * vItarAgane viSe Izvara evA rASabhadeva bhagavAna mArA svAmI che. tethI have huM bIjA kaMthanI IcchA karatI nathI, kemake te prabhu rijhayA pachI choDatA nathI. te prabhune zrI RSabhajina stavana. RSabha jinezvara prItama mAhare, ora na cAhuM re kaMta; rijha sAheba saMga na parihare re, bhAge sAdi anaMta. (1) kaI kaMta kAraNa kAcha bhakSaNa kare re, milazuM katane dhAya; e meLe nava kahi saMbhave re, meLA ThAma na ThAya. (3)
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 pariziSTaH zrImad rAjacaMdrajI prANataroga prApta thave tenI Adi che, paNa te yoga keIvAra paNa nivRtti pAmate nathI, mATe anaMta che. ' jaganA bhAvamAMthI udAsIna thaI cetanya vRtti zuddha caitanya svabhAva-samavasthita bhagavAnamAM prItimAna thaI tene harSa AnaMdaghanajI darzAve che. pitAnI zraddhA nAmanI sakhIne AnaMdaghanajInI cetanya vRtti kahe che, ke he sakhI meM rASabhadeva bhagavAnathI lagna karyuM che ane te bhagavAna mane sarvathI vAhAlA che. e bhagavAna mArA pati thavAthI have huM bIjA koI paNa patinI IcchA karaMja nahIM. kemake bIjA badhA janma, jarA, maraNudi du:khe karIne AkuLa vyAkuLa che, kSaNavAra paNa sukhI nathI; tevA jIvane pati karavAthI mane sukha kyAMthI thAya? bhagavAna RSabhadeva te anaMta avyAbAdha sukhasamAdhine prApta thayA che. mATe tene Azraya karuM te mane te ja vastunI prApti thAya. te ega vartamAnamAM prApta thavAthI he sakhI mane parama zItalatA thaI. bIjA patine te keI kALe viga paNa thAya, paNa A mArA svAmIne te kaI paNa kALe viyega thAya ja nahIM. jyArathI te svAmI prasanna thayA tyArathI kAIpatiraMjana atighaNuM tapa kare re, patiraMjana tana tApa; e patiraMjana meM nava citta dhayuM re, raMjana dhAtu meLApa. R(4) koI kahe lIlA re alakha alakha taNI re, lakha pUre mana Aza, doSa rahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa. (5) citta prasanna re pUjana phaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTa rahita thaI Atama arapaNuM re, AnaMdaghana pada reha. (6)
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI RSabhajina stavana vivecana 339 kaI paNa divasa saMga cheDatA nathI. e svAmInA vegane svabhAva siddhAMtamAM "sAdi anaMta" eTale te coga thavAnI Adi che, paNa kaI divasa tene viyAga thavAno nathI, mATe anaMta che ema kahyo che tethI have mAre kaI paNa divasa te patine viyega thaze ja nahIM. 1. he sakhI ! jagatane viSe patine viyega na thAya te arthe je sTiye nAnA prakAranA upAya kare che te upAya sAcA nathI; ane ema mArA patinI prApti thatI nathI te upAyanuM mithyApaNuM jaNAvavA temAMnA theDAeka tane kahuM chuM: keI eka te patinI sAthe kASThamAM baLavA icche che, ke jethI te patinI sAthe meLApa ja rahe. paNa te meLApane kaMI saMbhava nathI, kemake te pati te pitAnA karmAnusAra je sthaLane prApta thavAne have tyAM thaye, ane satI thaIne maLavA Icche che evI te strI paNa meLApane arthe eka citAmAM baLI maravA Icche che, te paNa te potAnA karmAnusAra dehane prApta thavAnI cheane eka ja sthaLe deha dhAraNa kare, ane patipatnIrUpe pega pAmIne niraMtara sukha bhegave e kaMI niyama nathI. eTale te patine viga thaye, vaLI tenA vegane paNa asaMbhava rahyo, e patine meLApa te meM khoTe gaNyo che, kemake tenuM ThAma ThekANuM kaMI nathI. (athavA prathama pradane artha e paNa thAya che ke) paramezvararUpa patinI prAptine arthe keI kAcha bhakSaNa kare che, eTale paMcAgninI yuNiye saLagAvI temAM kANuM hAmI te agnine pariSaha sahana kare che ane tethI ema samaje che ke
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 pariziSTaH zrImad rAjacaMdrapraNIta- paramezvararUpa patine pAmIzuM, paNa te samajavuM beTuM che, kemake paMcAgni tApavAmAM tenI pravRtti che. te patinuM svarUpa jANI, te patine prasanna thavAnAM kAraNe jANI, te kAraNenI upAsanA te karatA nathI mATe te paramezvararUpa patine kayAMthI pAmaze ? tenI mati jevA svabhAvamAM pariNamI che, tevA ja prakAranI gatine te pAmaze, jethI te meLApanuM kaMI kAma ThekANuM nathI. 3. he sakhI ! kaI patine rijhavavA mATe ghaNA prakAranAM tapa kare che, paNa te mAtra zarIrane tApa che, e patine rAjI karavAne mArga meM gaye nathI; patine raMjana karavAne te banenI dhAtune melApa tha te che. keI strI game teTalAM kaSTathI tapazcaryA karI pitAnA patine rijhavavA Icache topaNa jyAM sudhI te strI pitAnI prakRti patinI prakRtinA svabhAvanusAra karI na zake tyAM sudhI prakRtinA pratikULapaNane lIdhe te pati prasanna na ja thAya ane te strIne mAtra zarIre kSudhAdi tApanI prApti thAya. : tema ke mumukSunI vRtti bhagavAnane patipaNe prama karavAnI hoya te te bhagavAnanA svarUpAnusAra vRtti na kare ane anya svarUpamAM rucimAna chatAM aneka prakArane tapa tapIne kaSTa seve, te paNa te bhagavAnane pAme nahIM. kemake jema pati patnIne khare melApa, ane kharI prasannatA dhAtunA ekatvamAM che, tema che sakhI! bhagavAnamAM A vRttine patipaNuM sthApana karI te acaLa rAkhavuM hoya te te bhagavAnanI sAthe dhAtumelApa kare ja egya che, arthAta te
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gaSabhajina stavana vivecana 341 bhagavAna je zuddhacaitanyadhAtupaNe pariNamyA che tevI zuddha caitanyavRtti karavAthI ja te dhAtumAMthI pratikULa svabhAva nivRttavAthI aikaya thavAne saMbhava che ane te ja dhAtumelApathI te bhagavAnarUpa patinI prAptine koIpaNa kALe viyega thavAne nathI 4. he sakhI ! keI vaLI ema kahe che ke A jagata, jenuM svarUpa oLakhavAno lakSa na thaI zake tevA, bhagavAnanI lIlA che; ane te alakSa bhagavAna saunI icchA pUrNa kare che, tethI te ema samajIne A jagata , bhagavAnanI lIlA mAnI, te bhagavAnane te svarUpe mahimA gAvAmAM ja potAnI IcchA pUrNa thaze, eTale bhagavAna prasanna thaIne tene viSe lagnatA karaze ema mAne che. paNa te khoTuM che, kemake te bhagavAnanA svarUpanA ajJAnathI ema kahe che. je bhagavAna anaMta jJAnadarzanamaya sarvotkRSTa sukhasamAdhimaya che, te bhagavAnane A jagatanuM kartApaNuM kema hoya ? ane lIlAne athe pravRtti kema hoya? lIlAnI pravRtti te sadaSamAM ja saMbhave che. je pUrNa hoya te kaMI I che ja nahIM. bhagavAna te anaMta avyAbAdha sukhe karIne pUrNa che, tene viSe bIjI kalpanA kyAMthI avakAza pAme ? lIlAnI utpatti kutUhala vRttithI thAya. tevI kutUhalavRtti te jJAnasukhanA aparipUrNapaNathI ja thAya. bhagavAnamAM te te bane (jJAna, sukha) paripUrNa che, mATe tenI pravRtti jagata racavArUpa lIlA pratye na ja thAya e lIlA te doSane vilAsa che; sarAgIne ja tene saMbhava che. je sarAgI hoya
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3jara pariziSTaH zrImad rAjacaMdrapraNIta- tene saheSatA hoya, ane jene e bane hoya tene krodha, mAna, mAyA, lebha Adi sarva doSanuM paNa saMbhavitapaNuM che. jethI yathArtha rIte jotAM te lIlA deSane ja vilAsa che, ane e deSavilAsa te ajJAnI ja Icache. vicAravAne mumukSuo paNa te deSavilAsa IcchatA nathI, te anaMta jJAnamaya bhagavAn te kema che? jethI te bhagavAnanuM svarUpa lIlAnA kartRtvapaNAthI bhAve je samaje che te brAMti che, ane te bhrAMtine anusarIne bhagavAnane prasanna karavAne te je mArga le che te paNa bhrAMtimaya ja che, jethI te bhagavAnarUpa patinI tene prApti thatI nathI pa. - he sakhI ! patine prasanna karavAnA te ghaNA prakAra che. aneka prakAranA zabdaspardhAdi bhegathI patinI sevA karavAmAM Ave che evA ghaNA prakAra che, paNa te saumAM cittaprasannatA e ja sauthI uttama sevA che, ane kayAre paNa khaMDita na thAya evI sevA che. kapaTarahita thaIne AtmA arpaNa karIne patinI sevA karavAthI ghaNA AnaMdanA samUhanI prAptine bhAgyodaya thAya. bhagavAnarUpa patinI sevAnA prakAra ghaNuM che. dravya pUjA, bhAvapUjA, AjJApUjA. dravya pUjAnA paNa ghaNuM bheda che. paNa temAM sarvotkRSTa pUjA te cittaprasannatA eTale te bhagavAnamAM caitanyavRtti paramaharSathI ekavane prApta karavI te ja che, temAM ja sarva sAdhana mAya che. te ja akhaMDita pUjA che, kemake citta bhagavAnamAM lIna hoya te bIjA vega paNa cittAdhIna hevAthI bhagavAnane AdhIna ja che, ane cittanI lInatA
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI RSabhajina stavana vivecana 343 bhagavAnamAMthI na khase teA ja jagatanA bhAvAmAMthI udAsInatA va, ane temAM grahaNutyAgarUpa vikalpa pravarte nahIM; jethI te sevA akhaMDa ja rahe. na jyAMsudhI cittamAM khIje bhAva hAya tyAM sudhI tamArA zivAya trIjAmAM mAre kaMi paNa bhAva nathI ema dekhADIe teAte vRthA ja che ane kapaTa che; ane jyAM sudhI kapaTa che tyAMsudhI bhagavAnanA caraNamAM AtmAnuM arpaNa karyAMthI thAya ? jethI sa jaganA bhAva pratye virAma pamADI, vRttine zuddhacaitanya bhAvavALI karavAthI ja te vRttimAM anyabhAva rahyo nahAvAthI zuddha kahevAya ane te niSkapaTa kahevAya. evI caitanyavRtti bhagavAnamAM lIna karavAmAM Ave te ja AtmaarpaNutA kahevAya. dhanadhAnyAdika sarva bhagavAnane arpaNa karyAM hAya, paNa jo AtmA apa`Nu na karyAM heAya eTale te AtmAnI vRtti bhagavAnamAM lIna karI na hAya te te dhanadhAnyAdikanuM apaNuM karavu sakapaTa ja che; kemake apaNu karanAra AtmA athavA tenI vRtti tA bIje sthaLe lIna che. je pAte Aje sthaLe lIna che, tenA apaNu thayelA bIjA jaDa padArtha bhagavAnamAM apaNu kyAMthI thai zake ? mADha bhagavAnamAM cittavRttinI lInatA e ja AtmaapaNutA che. ane e ja Ana MdadhanapadanI rekhA eTale parama avyAkhAdha sukhamaya mekSapadanI nizAnI che. arthAt jene evI dazAnI prApti thAya te parama AnaMdaghana svarUpa mAkSane prApta thaze, evAM lakSaNa te lakSaNa che. 6. iti zrI RSabhajinastavana.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patraka - 39 67 91 15 22 22 87 130 153 159 171 azuddha zuddha kriyAjaDa te kriyAjaDa ne matsthANDa matsyANDa sAyala sayala vinA jIvane badha baMdha sittaratha siddhyartha sayalaMma vi sayalaMmi vi karavA karavAnA lopapaMktayA lokapaMktayA ravi sAthI sauthI manuSyapaNAne manuSyapaNAne pudgalAvatta pudlAvarte tasyacetad tasyavetad bhavaparipati bhAvapariNati visthiti bhavasthiti dhabhakAdivat dharmakAdiSada ri pachI umera- phoyA saSA satyaruSArtha 194 207 204 235 240 240 - 301
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ akkk