Book Title: Acharangsutram Part 02
Author(s): Shilankacharya, 
Publisher: Agamoday Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600217/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilkllumaayiru ||ahm // zrImacchIlAGkAcAryavihitavivaraNayutaM zrImadbhadrabAhusvAmisUtritaniyuktinicitaM zrImatsudharmakhAmigaNabhRTTabdhaM zrImadAcArAgasUtram / illllll Recem90 ikkaalyll prakAzayitrI-mhezANAnivAsizA-lallubhAI kizoradAsa vihitapUrNadravyasAhAyyena , zAhasUracandrAtmajaveNIcandradvArA aagmodysmitiH| vIrasaMvat 2442. vikramasaMvat 1973. krAISTa 1916. paNyaM samagrasya 4-0-0 gRhasthAnAM 4-0-0. uttaravibhAgasya 2-4-0 . gRhasthAnAM 4-8-0 pratayaH 50.. For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asya punarmudraNAdyAH sarve'dhikArA etatsaMsthAkAryavAhakANAmAyattAH sthApitAH All rights reserved by the Managers of the Agamodayasamiti. Published by Shah Venichand Surchand for Agamodayasamiti, Mehesana Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the Nirnaya-sagar Press, 23, Kolbhat Lane, Bombay. For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // * jayatyanAdiparyantamanekaguNaratnabhRt / nyatkRtAzeSatIrthezaM tIrtha tIrthAdhipairnutam // 1 // namaH zrIvarddhamAnAya, sadAcAravidhAyine / praNatAzeSagIrvANacUDAratnArcitAhaye // 2 // AcAramerogaditasya lezataH, pravacmi taccheSikacUlikAgatam / Aripsite'rthe guNavAn kRtI sadA, jAyeta niHshessmshessitkriyH||3|| ukto navabrahmacaryAdhyayanAtmaka AcArazrutaskandhaH, sAmprataM dvitIyo'yazrutaskandhaH samArabhyate, asya cAyamabhisa|mbandhaH-uktaM prAgAcAraparimANaM pratipAdayatA, tadyathA-"nabaMbhaceramaio aTThArasapayasahassio veo / havai ya sapaMcacUlo bahubahuayaro payaggeNaM // 1 // " tatrAdye zrutaskandhe navabrahmacaryAdhyayanAni pratipAditAni, teSu cana samasto'pi vivakSito'rtho'bhihitaH abhihito'pi saGkepato'to'nabhihitArthAbhidhAnAya saGgrepoktasya ca prapaJcAya tadanabhUtAzcatasrazcUDA uktAnuktArthasamAhikAH pratipAdyante, tadAtmakazca dvitIyo'grazrutaskandhaH, ityanena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA pratanyate, tatra nAmasthApane anAdRtya dravyAgranikSepArtha niyuktikRdAha 1degtavizeSa. 2 degnatam 3 vIranAthAya 4 naye 5 navabrahmacaryamayo'STAdazapadasahanako vedaH / bhavati na sapazcacUlo bahubahutaraH padApreNa // 1 // dan Education International For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakramaH zrIAcA-II davogAhaNa Aesa kAla kamagaNaNasaMcae bhAve / aggaM bhAve u pahANavahuye uvagArao tivihaM // 4 // rAGgavRttiH tatra dravyAnaM dvidhA-Agamato noAgamata ityAdi bhaNitvA vyatirikaM tridhA-sacittAcittamizradravyasya vRkSakuntA(zI0) 18 deryadagramiti, avagAhanAgraM yadyasya dravyasyAdhastAdavagADhaM tadavagAhanA, tadyathA-manuSyakSetre mandaravarjAnAM parvatAnAmu-18/ // 318 // cchrayacaturbhAgo bhUmAvavagADha iti mandarANAM tu yojanasahasramiti, AdezAgram Adizyata ityAdezaH-vyApAraniyojanA, agrazabdo'tra parimANavAcI, tatazca yatra parimitAnAmAdezo dIyate tadAdezAgraM, tadyathA-tribhiH puruSaiH karma kArayati tAn vA bhojayatIti, kAlAgram-adhikamAsakaH, yadivA'grazabdaH parimANavAcakastatrAtItakAlo'nAdiranAgato'nantaH sarvAddhAvA, kramAgraM tu krameNa-paripATyA'yaM kramAgraM, etad dravyAdi caturvidhaM, tatra dravyAgramekANukAd vyaNukaM ghaNukAd tryaNukamityevamAdi / kSetrAgram-ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhaM, dvipradezAvagADhAtripradezAvagADhamityAdi / kAlAgramekasamayasthitikAd dvisamayasthitikaM dvisamayasthitikAtrisamayasthitikamityAdi, bhAvAgramekaguNakRSNAd dviguNa-18 kRSNaM dviguNakRSNAtriguNakRSNamityAdi, gaNanAgraM tu saGkhyAdharmasthAnAtsthAnaM, dazaguNamityarthaH, tadyathA-eko daza zataM sahasramityAdi, saJcayAgraM tu saJcitasya dravyasya yadupari tatsaJcayAgaM, yathA tAmropaskarasya sazcitasyopari zaGkhaH bhAvAgraM tu trividhaM-pradhAnAgraM 1 prabhUtAgram 2 upakArAgraM 3 ca, tatra pradhAnAgraM sacittAdi tridhA, sacittamapi dvipadA|dibhedAnidhaiva, tatra dvipadeSu tIrthakarazcatuSpadeSu siMhaH apadeSu kalpavRkSaH, acittaM vaiDUryAdi mizra tIrthakara evAlaDkRta *AH8*********4363 // 318 // For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * iti, prabhUtAgraM tvApekSika, tadyathA-"jIvA poggala samayA dabba paesA ya pajavA ceva / thovA'NatANatA visesamahiyA duve gaMtA // 1 // ' atra ca yathottaramagraM, paryAyAgraM tu sarvAgramiti, upakArAgraM tu yatpUrvoktasya vistarato'nuktasya ca 4 pratipAdanAdupakAre varttate tad yathA dazavaikAlikasya cUDe, ayameva vA zrutaskandha AcArasyetyato'tropakArAgreNAdhikAra iti // Aha ca niyuktikAraH| * uvayAreNa u pagayaM AyArasseva uvarimAI tu / rukkhassa ya pavvayassa ya jaha aggAiM taheyAI // 5 // | upakArAgreNAtra prakRtam-adhikAraH, yasmAdetAnyAcArasyaivopari vartante, taduktavizeSavAditayA tatsaMbaddhAni, yathA vRkSaparvatAderamANIti / zeSANi tvagrANi ziSyamativyutpattyarthamasya copakArAgrasya sukhapratipattyarthamiti, taduktam-"uccAri-| assa sarisaM jaM keNai taM parUvae vihiNA / jeNa'higAro taMmi u parUvie hoi suhagejhaM // 1 // " tatredamidAnI vAcyaM-kenaitAni ni!DhAni ? kimartha ? kuto veti ?, ata Aha therehi'NuggahaTThA sIsahi hou pAgaDatthaM ca / AyArAo attho AyAraMgesu pavibhatto // 6 // 'sthaviraiH' zrutavRddhaizcaturdazapUrvavidbhirniyUDhAnIti, kimartha ?, ziSyahitaM bhavatvitikRtvA'nugrahArtha, tathA'prakaTo'rthaH 1jIvAH pudgalAH samayAH (traikAlikAH) dravyANi pradezAca paryavAzcaiva / stokAH anantaguNA anantaguNA vizeSAdhikAH dvaye'nantAH (anantaguNAH anantaguNAH) A. sU. 54 || // 1 // 2 gAthAyAM pajjavA ityanenopAttaM. 3 uccAritasya sadRzaM yatkenacit tat prarUpyate vidhinA / yenAdhikArastasmiMstu prarUpite bhavati sukhagrAhyam // 1 // For Personal & Private Use Only www.jaihelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 319 // zrutaskaM02 upodghAtaH prakaTo yathA syAdityevamartha ca, kuto niyUDhAni?, AcArAtsakAzAtsamasto'pyartha AcArAgreSu vistareNa pravibhakta iti // sAmprataM yadyasmAnniTaM tadvibhAgenAcaSTa itibiiassa ya paMcamae aTThamagassa biiyaMmi uddese / bhaNio piMDo sijjA vatthaM pAuggaho ceva // 7 // paMcamagassa cautthe hariyA vaNijaI samAseNaM / chahassa ya paMcamae bhAsajAyaM viyANAhi // 8 // sattikagANi sattavi nijjUDhAI mhaaprinnaao| satthaparinnA bhAvaNa nijjUDhA u dhuya vimuttii||9|| AyArapakappo puNa paccakkhANassa tiyvtthuuo| AyAranAmadhijjA vIsaimA paahuddccheyaa||10|| brahmacaryAdhyayanAnAM dvitIyamadhyayanaM lokavijayAkhyaM, tatra paJcamoddezaka idaM sUtram-"savvAmagaMdhaM parinnAya nirAmagaMdho parivvae" tatrAmagrahaNena hananAdyAstisraH koTyo gRhItA gandhopAdAnAdaparAstisraH, etAH SaDapyavizodhikovyo gRhItAH, tAzcemAH-svato hanti ghAtayati ghnantamanyamanujAnIte, tathA pacati pAcayati pacanta (manya) manujAnIta iti, tathA tatraiva sUtram-"adissamANo kayavikkaehi"ti, anenApi tisro-vizodhikovyo gRhItAH, tAzcemAH-krINAti kApayati krINantamanyamanujAnIte, tathA'STamasya-vimohAdhyayanasya dvitIyoddezaka idaM sUtram-"bhikkhU parakkamejA ciDeja vA nisIeja vA tuyaTTija vA susANaMsi ve"tyAdi yAvad "bahiyA viharijA taM bhikkhaM gAhAvatI uvasaMkamittu vaejjAahamAusaMto samaNA! tumbhahAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArabbha // 319 // For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samahissa kIyaM pAmicca"mityAdi, etAni sarvANyapi sUtrANyAzrityaikAdaza piNDaiSaNA niyUDhAH, tathA tasminneva dvitIyAdhyayane paJcamoddezake sUtram-"se vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM uggahaM ca kaDAsaNa"miti, tatra vastrakambalapAdapuJchanagrahaNAd vastraiSaNA niyUMDhA, patabrahapadAt pAtraiSaNA nirmUDhA, avagraha ityetasmAdavagrahapratimA nirmUDhA, kaTAsanamityetasmAcchayyeti, tathA paJcamAdhyayanAvantyAkhyasya caturthoddezake sUtram-"gAmANugAmaM dUijamANassa dujAyaM dapparikaMta" ityAdineryA saGkepeNa vyAvarNitetyata eva IryAdhyayanaM ni!Dham, tathA SaSThAdhyayanasya dhUtAkhyasya paJcamoddezake sUtram-"Aikkhai vihayai kiTTai dhammakAmI"tyetasmAdbhASAjAtAdhyayanamAkRSTamityevaM vijAnIyAstvamiti / tathA |mahAparijJAdhyayane saptodezakAstebhyaH pratyekaM saptApi saptaikakA nirmUDhAH, tathA zastraparijJAdhyayanAdbhAvanA nirmUDhA, tathA dhUtAdhyayanasya dvitIyacaturthoddezakAbhyAM vimuktyadhyayanaM ni!Dhamiti, tathA 'AcAraprakalpaH'nizIthaH, sa ca pratyAkhyAnapUrvasya yattRtIyaM vastu tasyApi yadAcArAkhyaM viMzatitamaM prAbhRtaM tato niyUMDha iti // brahmacaryAdhyayanebhya AcArAgrANi niyUDhAnyato niyUhanAdhikArAdeva tAnyapi zastraparijJAdhyayanAnniyUDhAnIti darzayati abbogaDo u bhaNio satthaparinnAya daMDanikkhevo / so puNa vibhajamANo tahA tahA hoi naaybvo||11|| 'avyAkRtaH' avyakto'parisphuTa itiyAvat 'bhaNitaH' pratipAditaH, ko'sau?-'daNDanikSepaH' daNDaH-prANipIDAlakSaNastasya nikSepaH-parityAgaH saMyama ityarthaH, sa ca zastraparijJAyAmavyakto'bhihito yatastena punaH vibhajyamAnaH aSTasvapyadhyayaneSvasAveva tathA tathA-anekaprakAro jJAtavyo bhavatIti // kathaM punarayaM saMyamaH saddhepAbhihito vistAryate ? ityAha ASCCCASCENERASACH For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GREC zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 upodghAtaH // 320 // egaviho puNa so saMjamutti ajjhattha bAhiro yaduhA / maNavayaNakAya tiviho cauviho cAujAmo u||12|| paMca ya mahavvayAiM tu paMcahA rAibhoaNe chaTThA / sIlaMgasahassANi ya AyarissappavIbhAgA // 13 // aviratinivRttilakSaNa ekavidhaH saMyamaH, sa evAdhyAtmikabAhyabhedAd dvidhA bhavati, punarmanovAkkAyayogabhedAtrividhaH, sa eva caturyAmabhedAccaturdhA, punaH paJcamahAvratabhedAtpaJcadhA, rAtrIbhojanaviratiparigrahAcca poDhA, ityAdikayA prakriyayA bhidyamAno yAvadaSTAdazazIlAGgasahasraparimANo bhavatIti // kiM punarasau saMyamastatra tatra pravacane paJcamahAvratarUpatayA bhidyate ? ityAha| AikkhiuM vibhai vinnAuM ceva suhataraM hoi / eeNa kAraNeNaM mahavvayA paMca pannattA // 14 // saMyamaH paJcamahAvratarUpatayA vyavasthApitaH sannAkhyAtuM vibhaktuM vijJAtuM ca sukhenaiva bhavatItyataH kAraNAtpaJcamahAvratAni prajJApyante // etAni ca paJca mahAvratAni askhalitAni phalavanti bhavantyato rakSAyano vidheyastadarthamAha tesiM ca rakkhaNahA ya bhAvaNA paMca paMca ikike| tA satthaparinnAe eso abhitaro hoI // 15 // __ 'teSAM ca mahAvratAnAmekaikasya tadvattikalpAH paJca paJca bhAvanA bhavanti, tAzca dvitIyAgrazrutaskandhe pratipAdyante'to'yaM zastraparijJAdhyayanAbhyantaro bhavatIti // sAmprataM cUDAnAM yathAsvaM parimANamAhajAvoggahapaDimAo paDhamA sattikagA biiacUlA bhAvaNa vimutti AyArapakkappA tinni ia paMca // 16 // 1 advArasagassa nipphattI pra. eso u abbhantaro hoi pra. SC-SACSC-SCAMG-CA // 320 // For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piNDaiSaNAdhyayanAdArabhyAvagraha pratimAdhyayanaM yAvadetAni saptAdhyayanAni prathamA cUDA, saptasaptaikakA dvitIyA, bhAvanA tRtIyA, vimuktizcaturthI, AcAraprakalpo nizIthaH, sA ca paJcamI cUDeti / tatra cUDAyA nikSepo nAmAdiH SaDvidhaH, nAmasthApane kSuNNe, dravyacUDA vyatiriktA sacittA kurkuTasya acittA mukuTasya cUDAmaNiH mizrA mayUrasya, kSetracUDA lokaniSkuTarUpA, kAlacUDA'dhikamAsakasvabhAvA bhAvacUDA tviyameva, kSAyopazamikabhAvavarttitvAt / iyaM ca saptAdhyayanAtmikA, tatrAdyamadhyayanaM piNDaiSaNA, tasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, yAvannAmaniSpanne nikSepe piNDaiSaNA'dhyayanaM, tasya nikSepadvAreNa sarvA piNDaniryuktiratra bhaNanIyeti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThe samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA pAva khAimaM vA sAimaM vA pANehiM vA paNagehiM vA bIehiM vA hariehiM vA saMsataM ummissaM sIodaeNa vA osittaM rayasA vA parirghAsiyaM vA tahapagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsurya asaNati mantramANe lAbhe'vi saMte no paDiggAhijjA | se ya Ahacca paDiggahe siyA se taM AyAya egatamavakkamijjA, egaMtamavakamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvastayaMsi vA appaMDe appapANe appabIe appaharie appose appudae apputtiMgapaNagadagamaTTiyamakkaDAsaMtANae vigiMciya 2 ummIsaM visohiya 2 tao saMjayAmeva bhuMjijja vA pIijja vA, jaM ca no saMcAijjA bhutvA pAya vA se tamAyAya egaMtamavakkamijjA, ahe jhAmathaMDilaMsi vA ahirAsiMsi vA kiTTarAsiMsi vA tusarA - 1 parivAsiyaM pra evaM vRttAvapi pra0 For Personal & Private Use Only V.jalnelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 321 // sisi vA gomayarAsiMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi paDilehiya paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMja- zrutaskaM02 yAmeva pariTThavijjA // (sU0 1) cUlikA 1 'se' iti mAgadhadezIvacanataH prathamAnto nirdeze varttate, yaH kazcidbhikSaNazIlo bhAvabhikSurmUlottaraguNadhArI vivi piNDaiSa01 dhAbhigraharataH 'bhikSuNI vA' sAdhvI, sa bhAvabhikSurvedanAdibhiH kAraNairAhAragrahaNaM karoti, tAni cAmUni-"veaNa 1 | uddezaH 1 veAvacce 2 iriyaTThAe ya 3 saMjamAe 4 / taha pANavattiyAe 5 chaha puNa dhammaciMtAe 6 // 1 // " ityAdi, amISAM madhye'nyatamenApi kAraNenAhArArthI san gRhapatiH-gRhasthastasya kulaM-gRhaM tadanupraviSTaH, kimartha?-'piMDavAyapaDiyAe'tti | piNDapAto-bhikSAlAbhastatpratijJayA-ahamatra bhikSAM lapsya iti, sa praviSTaH san yatpunarazanAdi jAnIyAt , kathamiti darzayati-'prANibhiH' rasajAdibhiH 'panakaiH' ullIjIvaiH saMsaktaM 'bIjaiH' godhUmAdibhiH 'haritaiH' dUrvA'GkarAdibhiH 'unmizra' zabalIbhUtaM, tathA zItodakena vA 'avasiktam' ArdrAkRtaM 'rajasA vA' sacittena 'parighAsiyaMti pariguNDitaM, kiyadvA vakSyati ? 'tathAprakAram' evaMjAtIyamazuddhamazanAdi caturvidhamapyAhAraM 'parahaste' dAtRhaste parapAtre vA sthitam | 'aprAsukaM' sacittam 'aneSaNIyam' AdhAkarmAdidoSaduSTam 'iti' evaM manyamAnaH 'sa' bhAvabhikSuH satyapi lAbhe na pratigRhNIyAdityutsargataH, apavAdatastu dravyAdi jJAtvA pratigRhNIyAdapi, tatra dravyaM durlabhadravyaM kSetraM sAdhAraNadravyalAbharahitaM sarajaskAdibhAvitaM vA kAlo durbhikSAdiH bhAvo glAnatAdiH, ityAdibhiH kAraNairupasthitairalpabahutvaM 1 vedanA vaiyAvRttyaM IrthaM ca saMyamArthaM ca / tathA prANapratyayAya SaSThaM punardharmacintAyai // 1 // 321 // Jain Education inemalnonal For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAlocya gItArtho gRhNIyAditi // atha kathaJcidanAbhogAtsaMsaktamAgAmisattvonmizraM vA gRhItaM tatra vidhimAha| 'se Ahacce'tyAdi sa ca bhAvabhikSuH 'Ahacceti sahasA saMsaktAdikamAhArajAtaM kadAcidanAbhogAtpratigRhNIyAt , sa cAnAbhogo dAtRpratigRhItRpadadvayAccaturdhA yojanIya iti, 'tam' evaMbhUtamazuddhamAhAramAdAyakAntam 'apakrAmet' gacchet , taM 'apakramya, gatveti / yatra sAgArikANAmanAlokamasampAtaM ca bhavati tadekAntamanekadheti darzayatiathArAme vA athopAzraye vA athazabdo'nApAtaviziSTapradezopasaGgrahArthaH, vAzabdo vikalpArthaH zUnyagRhAdyupasadmahArtho vA, tadvizinaSTi-'alpANDe' alpazabdo'bhAvavacanaH, apagatANDa ityarthaH, evamalpabIje'lpaharite 'alpAvazyAye' avazyAya udakasUkSmatuSAraH, alpodake, tathA 'alpottiGgapanakadagamRttikAmarkaTasantAnake tatrottiGgastRNAgraudakabinduH, [bhuJjItetyuttarakriyayA sambandhaH] panakaH-ullIvizeSaH, udakapradhAnA mRttikA udakamRttiketi, markaTa:-sUkSmajIvavizeSasteSAM santAnaH, yadivA markaTakasantAnaH-koliyakaH, tadevamaNDAdidoSarahite ArAmAdike sthaNDile gatvA prAggRhItAhArasya yatsaMsaktaM tad 'vivicya vivicya' tyaktvA tyaktvA, kriyA'bhyAvRttyA'zuddhasya parityAganiHzeSatAmAha, 'unmizraM vA' AgAmukasattvasaMvalitaM sattukAdi tataH prANinaH 'vizodhya vizodhya' apanIyApanIya 'tataH' tadanantaraM zeSaM zuddhaM parijJAya samyagyata eva bhuJjIta pibedvA rAgadveSavipramuktaH sanniti, uktaJca-"vAyAlIsesaNasaMkaDaMmi 1dvAcatvAriMzadeSaNAsaMkaTe gahane jIva ! naiva chalitaH / idAnIM yathA na chalyase bhujan rAgadveSAbhyAM (tathA prvrtkh)||1|| rAgeNa sAGgAra dveSeNa sadhUmakaM | | vijAnIhi / rAgadveSavimukto bhuJjIta vA nirjarAprekSI // 2 // CAROSSA For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH1 // 322 // gahaNami jIva! Na hu chalio / iNhi jaha na chalijjasi bhuMjato rAgadosehiM ||1||raagenn saiMgAlaM doseNa sadhUmagaM viyANAhi / rAgaddosavimukko bhuMjejA nijarApehI // 2 // " yaccAhArAdikaM pAtuM bhoktuM vA na zaknuyAtprAcuryAdazuddhapRthakkaraNAsambhavAdvA sa bhikSuH 'tad' AhArajAtamAdAyaikAntamapakrAmet , apakramya ca tadAhArajAtaM 'pariSThApayet' tyajediti sambandhaH, yatra ca pariSThApayettadarzayati-'artha' AnantaryArthe vAzabda uttarApekSayA vikalpArthaH 'jhAmeti dagdhaM tasmin vA sthaNDile'sthirAzau vA kiTTo-lohAdimalastadrAzau vA tuSarAzau vA gomayarAzau vA, kiyadvA vakSyate ityupasaMharati-anyatararAzau vA 'tathAprakAre pUrvasadRze prAsuke sthaNDile gatvA tat pratyupekSya pratyupekSya akSNA pramRjya 2 rajoharaNAdinA, atrApi dvivacanamAdarakhyApanArthamiti, pratyupekSaNapramArjanapadAbhyAM sapta bhaGgakA bhavanti, tadyathA-apratyupekSitamapramArjitam 1, apratyupekSitaM pramArjitaM 2, pratyupekSitamapramArjitaM 3, tatrApyapratyupekSya pramRjan sthAnAtsthAnasaGkramaNena trasAn virAdhayati, pratyupekSyApyapramRjannAgantukapRthvIkAyAdIn virAdhayatIti, caturthabhaGgake tu catvAro'mI, tadyathA-duSpratyupekSitaM duSpramArjitaM 4, duSpratyupekSitaM supramArjitaM 5, supratyupekSitaM duSpramArjitaM 6, supratyupekSitaM supramArjitamiti 7, sthApanA / tatraivaMbhUte saptamabhaGgAyAte sthaNDile 'saMyata evaM samyagupayukta eva zuddhAzuddhapuJjabhAgaparikalpanayA 'pariSThApayet' tyajediti // sAmpratamauSadhiviSayaM vidhimAha se bhikkhU vA bhikkhUNI vA gAhAvai0 jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijjA-kasiNAo sAsiyAo avidalakaDAo atiricchacchinnAo avucchiNNAo taruNiyaM vA chivADiM aNabhikaMtabhajjiyaM pehAe aphAsuyaM aNesaNi // 322 // For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMti mannamANe lAbhe saMte no paDiggAhijjA // se bhikkhU vA0 jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijjA-akasiNAo asAsiyAo vidalakaDAo tiricchacchinnAo vucchinnAo taruNiyaM vA chivADi abhikaMtaM bhajiyaM pehAe phAsuyaM esaNijaMti mannamANe lAbhe saMte paDiggAhijjA // (sU0 2) sa bhAvabhikSuhapatikulaM praviSTaH san yAH punaH "auSadhIH" zAlibIjAdikAH evaMbhUtA jAnIyAt , tadyathA-'kasiNAo'tti 'kRtsnAH' sampUrNA anupahatAH, atra ca dravyabhAvAbhyAM caturbhaGgikA, tatra dravyakRtsnA azastropahatAH, bhAvakRtsnAH sacittAH, tatra kRtsnA ityanena caturbhaGgakeSvAdyaM bhaGgatrayamupAttaM, 'sAsiyAo'tti, jIvasya svAm-AtmIyAmusattiM pratyAzrayo yAsu tAH svAzrayAH, avinaSTayonaya ityarthaH, Agame ca kAsAJcidauSadhInAmavinaSTo yonikAlaH paThyate, taduktam-"etesi NaM bhaMte ! sAlINaM kevaiaM kAlaM joNI saMcihai?" ityAdyAlApakAH, 'avidalakaDAo'tti na dvidalakRtAH advidalakRtAH, anUrdhvapATitA ityarthaH, 'atiricchacchinnAo'tti tirazcInaM chinnAH-kandalIkRtAstatpratiSedhAdatirazcInacchinnAH, etAzca dravyataH kRtsnA bhAvato bhAjyAH, 'avvocchinnAo'tti vyavacchinnA-jIvarahitA na vyavacchinnAH avyavacchinnAH, bhAvataH kRtsnA ityarthaH, tathA 'taruNiyaM vA chivADiti, *taruNIm' aparipakkAM 'chivADinti mudgAdeH phaliM, tAmeva vizinaSTi-'aNabhikkaMtabhajiya'nti, nAbhikrAntA jIvitAd anabhikrAntA, sacetanetyarthaH, 'abhajjiyaM' abhagnAm-amarditAmavirAdhitAmityarthaH, iti 'prekSya' dRSTvA tadevaMbhUtamAhArajAtamaprAsukamaneSaNIyaM vA manyamAno lAbhe 1 eteSAM bhadanta ! zAlInAM kiyantaM kAlaM yoniH saMtiSThati. For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH1 // 323 // sati na pratigRhNIyAt / sAmpratametadeva sUtraM viparyayeNAha-sa eva bhAvabhikSuryAH punarauSadhIrevaM jAnIyAt, tadyathA-'akRtsnAH' asampUrNA dravyato bhAvatazca pUrvavaccarcaH, 'asvAzrayAH' vinaSTayonayaH, 'dvidalakRtA' UrdhvapATitAH 'tirazcInacchinnAH' kandalIkRtAH tathA taruNikAM vA phalIM jIvitAdapakrAntAM bhagnAM ceti, tadevaMbhUtamAhArajAtaM prAsukameSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati kAraNe gRhNIyAditi // grAhyAgrAhyAdhikAra evAhAravizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA bahurayaM vA bhuMjiyaM vA maMthu vA cAulaM vA cAulapalaMba vA saI saMbhajjiyaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijA ||se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA jAva cAulapalaMba vA asaI bhajiyaM dukkhutto vA tikkhutto vA bhajiyaM phAsuyaM esaNijaM jAva paDigAhijA // (sU03) sa bhAvabhikSuhapatikulaM praviSTaH san ityAdi pUrvavadyAvat 'pihuyaM vatti pRthukaM jAtAvekavacanaM navasya zAlivIyAderagninA ye lAjAH kriyante ta iti, bahu rajaH-tuSAdikaM yasmiMstadbahurajaH, 'bhujiya'nti agyarddhapakkaM godhUmAdeHzIrSakamanyadvA tilagodhUmAdi, tathA godhUmAdeH 'manthu cUrNa tathA 'cAulAH' tandulAH zAlivrIhyAdeH ta eva cUrNIkRtAstatkaNikA vA cAulapalaMbaMti, tadevaMbhUtaM pRthukAdyAhArajAtaM sakRd ekavAraM 'saMbhajjiyaMti AmarditaM kiJcidagninA kiJcidaparazastreNApAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt // etadviparItaM grAhyamityAha-pUrvavat, navaraM yadasakRd-anekazo'gyAdinA pakkamAmarditaM vA duSpakkAdidoSarahitaM prAsukaM manyamAno lAbhe sati gRhNIyAditi // sAmprataM gRhapatikulapravezavidhimAha // 323 // For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva pavisiukAme no annautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA apparihArieNaM saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA // se bhikkhU vA0 bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA no annautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA nikkhamija vA pavisija vA / / se bhikkhU vA0 gAmANugAmaM dUijjamANe no annautthieNa vA jAva gAmANugAma dUijijjA // (sU04) sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praveSTukAma ebhirvakSyamANaiH sArddha na pravizet prAk praviSTo vA na niSkrAmediti smbndhH| yaiH saha na praveSTavyaM tAn svanAmagrAhamAha-tatrAnyatIrthikAH-sarajaskAdayaH 'gRhasthAH' piNDopajIvino dhigjAtiprabhRtayaH, taiH saha pravizatAmamI doSAH, tadyathA-te pRSThato vA gaccheyuragrato vA, tatrAgrato gacchanto yadi sAdhvanuvRttyA gaccheyustatastatkRta IryApratyayaH karmabandhaH pravacanalAghavaM ca, teSAM vA svajAtyAdhutkarSa iti, atha pRSThatastatastatradveSo dAturvA'bhadrakasya, lAbhaM ca dAtA saMvibhajya dadyAttenAvamaudaryAdau durbhikSAdau prANavRttirna syAdityevamAdayo doSAH, tathA pariharaNaM-parihArastena carati pArihArikaH-piNDadoSapariharaNAdudyuktavihArI sAdhurityarthaH, sa evaMguNakalitaH sAdhuH 'aparihArikeNa' pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandarUpeNa na pravizet, tena saha praviSTAnAmaneSaNIyabhikSAgrahaNAgrahaNakRtA doSAH, tathAhi-aneSaNIyagrahaNe tatpravRttiranujJAtA bhavati, agrahaNe taiH sahAsaGkhaDAdayo doSAH, tata etAn 4 doSAn jJAtvA sAdhuhapatikulaM piNDapAtapratijJayA taiH saha na pravizennApi niSkAmediti // taiH saha prasaGgato'nya bhAdau prANavRttine yA, sa evaMguNakAlAgrahaNA For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 calikA 1 piNDaiSa01 uddezaH1 zrIAcA- trApi gamana pratiSedhamAha-sa bhikSurbahiH 'vicArabhUmi' saJjJAvyutsargabhUmi tathA 'vihArabhUmi' svAdhyAyabhUmi tairanyatIrAGgavRttiH pUrthikAdibhiH saha doSasambhavAnna pravizediti sambandhaH, tathAhi-vicArabhUmau prAsukodakasvacchAsvacchabahvalpanirlepanakRto- (zI0) paghAtasadbhAvAd, vihArabhUmau vA siddhAntAlApakavikatthanabhayAtsehAdyasahiSNukalahasadbhAvAcca sAdhustAM taiH saha na pravizennApi tato niSkrAmediti // tathA-sa bhikSuAmAddhAmo grAmAntaramupalakSaNArthatvAnnagarAdikamapi 'dUijjamANo'tti // 324 // gacchannebhiranyatIrthikAdibhiH saha doSasambhavAnna gacchet , tathAhi-kAyikyAdinirodhe satyAtmavirAdhanA, vyutsarge ca prAsukAprAsukagrahaNAdAvupaghAtasaMyamavirAdhane bhavataH, evaM bhojane'pi doSasambhavo bhAvanIyaH sehAdivipratAraNAdidoSazceti // sAmprataM tadAnapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA bhikkhUNI vA0 jAva paviDhe samANe no annautthiyassa vA gAratthiyassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dijA vA aNupaijjA vA // (sU0 5) ___ sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH sannupalakSaNatvAdupAzrayastho vA tebhyo'nyatIrthikAdibhyo doSasambhavAdazanAdikaM 4 na dadyAt svato nApyanupradApayedapareNa gRhasthAdineti, tathAhi-tebhyo dIyamAnaM dRSTvA loko'bhimanyate-ete hyevaMvidhAnAmapi dakSiNArhAH, api ca tadupaSTambhAdasaMyamapravarttanAdayo doSA jAyanta iti // piNDAdhikAra evAneSaNIyavizeSapratiSedhamadhikRtyAha se bhikkhU vA. jAva samANe asaNaM vA 4 assiMpaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samA // 324 // For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SCRECAMERCACCIMAAAAA% rambha samuhissa kIyaM pAbhiccaM acchijaM aNisaTuM abhihaDaM Aha1 ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA 4 purisaMtarakaDaM vA apurisaMtarakaDaM vA bahiyA nIhaDaM vA anIhaDaM vA attaTThiyaM vA aNattaTThiyaM vA paribhuttaM vA aparibhuttaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA, evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo samuhissa cattAri AlAkgA bhANiyavvA // (sU0 6) sa-bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH sannevaMbhUtamAhArajAtaM mo pratigRhNIyAditi sambandhaH, 'assaMpaDiyAe'ti, na vidyate svaM-dravyamasya so'yamasvo-nirgrantha ityarthaH, tatpratijJayA kazcidgRhasthaH prakRtibhadraka eka 'sAdharmika' sAdhu 'samudizya' asvo'yamityabhisandhAya 'prANino bhUtAni jIvAH sattvAca' eteSAM kiJcidbhedAbhedaH, tAn samArabhyetyanena madhya grahaNAtsaMrambhasamArambhArambhA gRhItAH, eteSAM ca svarUpamidam-"saMkappo saMraMbho pariyAvakaro bhave samAraMbho / AtaraMbho uddavao suddhanayANaM tu svsi|| 1 // " ityevaM samArambhAdi 'samuddizya' adhikRtyAdhAkarma kuryAditi, anena sarvA'vizuddhikoTigRhItA, tathA 'krIta' mUlyagRhItaM 'pAmiccha' ucchinnakam 'Acchedya' parasmAdbalAdAcchinnam 'aNisihati 'anisRSTaM tatsvAminA'nutsaGkalitaM collakAdi 'abhyAhRtaM' gRhasthenAnItaM, tadevaMbhUtaM krItAdyAhRtya 'ceeItti dadAti, anenApi samastA vizuddhikoTigRhItA, 'tad' AhArajAtaM caturvidhamapi 'tathAprakAram' AdhAkarmAdidoSaduSTaM yo dadAti tasmAtpuruSAdaparaH puruSaH puruSAntaraM tatkRtaM vA apuruSAntarakRtaM vA-tathA tenaiva dAtrA kRtaM, tathA gRhAnni 1 saMkalpaH saMrambhaH paritApako bhavet samAraMmbhaH / Arambha upadraktaH zuddhanayAnAM ca sarveSAm // 1 // bhA. sU. 55 dain Education International For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 325 // rgatamanirgata vA, tathA tenaiva dAtrA svIkRtamasvIkRtaM vA, tathA tenaiva dAtrA tasmAdbahuparibhuktamaparibhuktaM vA, tathA stoka-IM zrutaskaM02 mAsvAditamanAsvAditaM vA, tadevamaprAsukamaneSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi / etacca prathamaca-18|cUlikA 1 ramatIrthakRtorakalpanIyaM, madhyamatIrthakarANAM cAnyasya kRtamanyasya kalpata iti / evaM bahUn sAdharmikAn samuddizya prAgva- piNDaiSa01 carcaH / tathA sAdhvIsUtramapyekatvabahutvAbhyAM yojanIyamiti // punarapi prakArAntareNAvizuddhikoTimadhikRtyAha uddezaH 1 se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 bave samaNA mAhaNA atihi kivaNavaNImae pagaNiya 2 samuddissa pANAI vA 4 samArabbha jAva no paDiggAhijA // (sU0 7) sa bhAvabhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTastadyatpunarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-bahUn zramaNAnuddizya, te ca paJcavidhAH-nirgranthazAkyatApasagairikAjIvikA iti, brAhmaNAn bhojanakAlopasthAyyapUrvo vA'tithistAniti kRpaNAdaridrAstAn vaNImakA-bandiprAyAstAnapi zramaNAdIn bahUn 'uddizya' pragaNayya pragaNayyoddizati, tadyathA-dvitrAH zramaNAH paJcaSAH brAhmaNA ityAdinA prakAreNa zramaNAdIn parisaDkhyAtAnuddizya, tathA prANyAdIn samArabhya yadazanAdi saMskRtaM tadAsevitamanAsevitaM vA'prAsukamaneSaNIyamAdhAkarma, evaM manyamAnI lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // vizodhikoTimadhikRtyAha-. . se bhikkhU vA bhikkhUNI vA0 jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 bahave samaNA mAhaNA atihiM kivaNa- // 325 // vaNImae samuddissa jAva ceei taM tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM vA abahiyAnIhaDaM aNattaTThiyaM aparibhuttaM For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNAseviyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva no paDiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM bahiyAnIhaDaM attaTThiyaM paribhuttaM AseviyaM phAsUyaM esaNijjaM jAva paDiggAhijjA | ( sU0 8 ) sa bhikSuryatpunarazanAdi jAnIyAt kiMbhUtamiti darzayati- bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImakAn samuddizya zramaNAdyarthamiti yAvat prANAdIMzca samArabhya yAvadAhRtya kazcid gRhastho dadAti tattathAprakAramazanAdyapuruSAntarakRta| mabahirnirgatamanAtmIkRtamaparibhuktamanAsevitamaprAsukamaneSaNIyaM manyamAnoM lAbhe sati na pratigRhNIyAt // iyaM ca "jAvaMtiyA bhikkha"tti, etadvyatyayena grAhyamAha - athazabdaH pUrvApekSI punaHzabdo vizeSaNArthaH, atha sa bhikSuH punarevaM jAnIyAt, tadyathA - 'puruSAntarakRtam' anyArtha kRtaM bahirnirgatamAtmIkRtaM paribhuktamAsevitaM prAsukameSaNIyaM ca jJAtvA lAbhe sati pratigRhNIyAt, idamuktaM bhavati - avizodhikoTiryathA tathA na kalpate, vizodhikoTistu puruSAntarakRtAtmIyakRtAdiviziSTA kalpata iti // vizuddhikoTimadhikRtyAha sebhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme se jAI puNa kulAI jANijjA -- imesu khalu kulesu niie piMDe dijjai aggapiMDe dijjai niyae bhAe dijjai niyae avaDubhAe dijjai, tahappagArAI kulAI niiyAI niimANAI no bhattAe vA pANAe vA pavisijja vA nikkhamijja vA / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvahiM samie sahie sayA jae ( sU0 9 ) tibemi / / piNDaiSaNAdhyayana AdyodezakaH // 1-1-1 // 1 yAvatyo bhikSAH. For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praveSTukAmaH se-tacchabdArthe sa ca vAkyopanyAsArthaH, yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt, zrutaskaM02 rAGgavRttiH tadyathA-imeSu kuleSu 'khalu' vAkyAlaGkAre 'nitye' pratidinaM 'piNDaH' poSo dIyate, tathA agrapiNDaH-zAlyodanAdeH prathama- cUlikA 1 (zI0) muddhRtya bhikSArtha vyavasthApyate so'grapiNDo nityaM bhAgaH-ardhapoSo dIyate, tathA nityamupArddhabhAgaH-poSacaturthabhAgaH, piNDaiSa01 tathAprakArANi kulAni 'nityAni' nityadAnayuktAni nityadAnAdeva 'niiumANAInti nityam 'umANaM'ti pravezaH svapa- uddezaH1 // 326 // kSaparapakSayoryeSu tAni tathA, idamuktaM bhavati-nityalAbhAtteSu svapakSaH-saMyatavargaH parapakSa:-aparabhikSAcaravargaH sarvo bhikSArtha pravizet , tAni ca bahubhyo dAtavyamiti tathAbhUtameva pAkaM kuryuH, tatra ca SaTrAyavadhaH, alpe ca pAke tadantarAyaH kRtaH | dAsyAdityatastAni no bhaktArtha pAnArtha vA pravizenniSkrAmedveti // sarvopasaMhArArthamAha __etaditi yadAderArabhyoktaM khaluzabdo vAkyAlaGkArArthaH, etattasya bhikSoH 'sAmagya' samagratA yadudgamotpAdanagrahaNai|SaNAsaMyojanApramANeGgAladhUmakAraNaiH suparizuddhasya piNDasyopAdAnaM kriyate tajjJAnAcArasAmagyaM darzanacAritratapovIryAcArasaMpannatA ceti, athavaitatsAmagryaM sUtreNaiva darzayati-yat 'sAthaiH' sarasavirasAdibhirAhAragataiH yadivA rUparasagandhasparzagataiH samyagitaH samitaH, saMyata ityarthaH, paJcabhirvA samitibhiH samitaH zubhetareSu rAgadveSavirahita itiyAvat , evaMbhUtazca saha hitena vartata iti sahitaH, sahito vA jJAnadarzanacAritraiH, evaMbhUtazca sadA 'yateta' saMyamayukto bhavedityupadezaH, bravImIti jambUnAmAnaM sudharmasvAmIdamAha-bhagavataH sakAzAcchrutvA'haM bravImi, na tu svecchyeti| zeSaM pUrva // 326 // vaditi // piNDaiSaNAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH / / For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uktaH prathamohezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake piNDaH pratipAditastadihApi tadgatAmeva vizuddhakoTimadhikRtyAha se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANijA-asaNaM vA 4 aTTamiposahiesu vA addhamAsiesu vA mAsiesu vA domAsiesu vA temAsiesu vA cAummAsiesu vA paMcamAsiesu vA chammAsiesu vA uUsu vA uusaMdhIsu vA uupariyaTTesu vA bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM ukkhAhiM pariesijamANe pehAe tihiM ukkhAhiM pariesijamANe pehAe kuMbhImuhAo vA kalovAio vA saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva aNAseviyaM aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAva AseviyaM phAsuyaM paDiggAhijA // (sU0 10) sa bhAvabhikSuryatpunarazanAdikamAhAramevaMbhUtaM jAnIyAt, tadyathA-aSTamyAM pauSadhaH-upavAsAdiko'STamIpauSadhaH sa vidyate yeSAM te'STamIpauSadhikA-utsavAH tathA'rddhamAsikAdayazca RtusandhiH-RtoH paryavasAnam RtuparivartaH-Rtvantaram , ityAdiSu prakaraNeSu bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAmekasmApiTharakAd gRhItvA kUrAdikaM 'pariesijamANe'tti taddIyamAnAhAreNa bhojyamAnAn 'prekSya' dRSTvA, evaM dvikAdikAdapi piTharakAd gRhItvetyAyojanIyamiti, piTharaka eva saGkaTamukhaH kumbhI, 'kalovAio vatti picchI piTakaM vA tasmAbaikasmAditi, sannidheH-gorasAdeH saMnicayastasmAdveti, ['tao evaMvihaM jAvaMtiyaM piMDaM samaNAdINaM pariesijjamANaM pehAe'tti,] evaMbhUtaM piNDa dIyamAnaM dRSTvA apuruSA ***OMOMOMOM mAhAramevaMbhUtaM jAnAkAdayazca RsusandhiArakAd gRhItvA dan Education International For Personal & Private Use Only . Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- rAmavRttiH (zI0) // 327 // ntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // etadeva savizeSaNaM grAhyamAha- zrutaskaM02 atha punaH sa bhikSurevaMbhUtaM jAnIyAttatto gRhNIyAditi sambandhaH, tadyathA-puruSAntarakRtamityAdi // sAmprataM yeSu kuleSu cUlikA 1 bhikSArtha praveSTavyaM tAnyadhikRtyAha piNDaiSa01 se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jAI puNa kulAI jANijA, taMjahA--uggakulANi vA bhogakulANi vA rAinnakulANi uddezaH 2 vA khattiyakulANi vA ikkhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esiyakulANi vA vesiyakulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgakulANi vA gAmarakkhakulANi vA bukkAsakulANi vA annayaresu vA tahappagAresu kulesu aduguMchiesu agarahiesu asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDiggAhijjA / / (sU0 11) sa bhikSurbhikSArthaM praveSTukAmo yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAtteSu pravizediti sambandhaH, tadyathA-ugrA-Ara|| kSikAH, bhogA-rAjJaH pUjyasthAnIyAH, rAjanyAH-sakhisthAnIyAH, kSatriyA-rASTrakUTAdayaH, ikSvAkavaH-RSabhasvAmivaM-15 zikAH, harivaMzAH-harivaMzajAH ariSTanemivaMzasthAnIyAH, 'esitti goSThAH, vaizyA-vaNijaH, gaNDako-nApitaH, yo hi grAma udghoSayati, koTTAgA:-kASThatakSakA varddhakina ityarthaH, bokkazAliyA:-tantuvAyAH, kiyanto vA vakSyante ityupasaMharati-anyatareSu vA tathAprakAreSvajugupsiteSu kuleSu, nAnAdezavineyasukhapratipattyarthaM paryAyAntareNa darzayati-agaSeSu, | yadivA jugupsitAni carmakArakulAdIni gANi-dAsyAdikulAni tadviparyayabhUteSu kuleSu labhyamAnamAhArAdikaM prAsuka // 327 // meSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // tathA For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 samavAesu vA piMDaniyaresu vA iMdamahesu vA khaMdamahesu vA evaM ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA nAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA talAgamahesu vA dahamahesu vA naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA Agaramahesu vA annayaresu vA tahappagAresu virUvarUvesu mahAmahesu vaTTamANesu bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pahAe dohiM jAva saMnihisaMnicayAo vA pariesijamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva no paDiggAhijA // aha puNa evaM jANijjA dinnaM jaM tesiM dAyavvaM, aha tattha bhuMjamANe pehAe gAhAvaibhAriyaM vA gAhAvaibhagiNiM vA gAhAvaiputtaM vA dhUyaM vA suNhaM vA dhAI vA dAsaM vA dAsiM vA kammakaraM vA kammakariM vA se putvAmeva AloijjA-Ausitti vA bhagiNitti vA dAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 AhaTu dalaijA tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM vA puNa jAijA paro vA se dijA phAsuyaM jAva paDiggAhijA / / (sU0 12) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAttadapuruSAntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno no gRhNI| yAditi sambandhaH, tatra samavAyo-melakaH zaGkhacchedazreNyAdeH piNDanikaraH-pitRpiNDo mRtakabhaktamityarthaH, indrotsavaHpratItaH skandaH-svAmikArtikeyastasya mahimA-pUjA viziSTe kAle kriyate, rudrAdayaH-pratItAH navaraM mukundo-baladevaH, tadevabhUteSu nAnAprakAreSu prakaraNeSu satsu teSu ca yadi yaH kazcicchramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAdirApatati tasmai sa dain Education International For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 328 // zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH2 vasmai dIyata iti manyamAno'puruSAntarakRtAdivizeSaNaviziSTamAhArAdika na gRhNIyAt, athApi sarvasmai na dIyate tathA'pi janAkIrNamiti manyamAna evaMbhUte saGkaDivizeSe na pravizediti // etadeva savizeSaNaM grAhyamAha| atha punarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAt , tadyathA-dattaM yattebhyaH zramaNAdibhyo dAtavyam, 'atha' anantaraM tatra svata eva tAn gRhasthAna bhuJjAnAn 'prekSya' dRSTvA''hArArthI tatra yAyAt , tAn gRhasthAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatibhAryAdikaM bhuJjAnaM pUrvameva 'Alokayet' pazyet prabhuM prabhusaMdiSTaM vA brUyAt , tadyathA-AyuSmati ! bhagini! ityAdi, dAsyasi mahyamanyataradojanajAtamiti, evaM vadate sAdhave paro-gRhastha AhRtyAzanAdikaM dadyAt, tatra ca janasaGkala|tvAtsati vA'nyasmin kAraNe svata eva sAdhuryAcet, ayAcito vA gRhastho dadyAt , tatprAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // anyagrAmacintAmadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 paraM addhajoyaNamerAe saMkhaDiM nacA saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se bhikkhU vA 2 pAINaM saMkhaDi naccA paDINaM gacche aNADhAyamANe, paDINaM saMkhaDiM nazA pAINaM gacche aNADhAyamANe, dAhiNaM saMkhaDi naccA udINaM gacche aNADhAyamANe, uINaM saMkhaDiM naccA dAhiNaM gacche aNADhAyamANe, jattheva sA saMkhaDi siyA, taMjahA--gAmaMsi vA nagaraMsi vA kheDaMsi vA kabbaDasi vA maDaMbaMsi vA paTTaNaMsi vA AgaraMsi vA doNamuhaMsi vA negamaMsi vA AsamaMsi vA saMmivesaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe, kevalI bUyA-AyANameyaM saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe abhidhAremANe AhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajAyaM vA kIyagaDaM vA pA CASCASSOCCALCCASSACC-%95% // 328 // For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ micaM vA acchijjaM vA aNisiTuM vA abhihaDaM vA AhaTU dijamANaM bhuMjijjA // sa bhikSuH 'para' prakarSeNArddhayojanamAtre kSetre saMkhaNDyante-virAdhyante prANino yatra sA saGkaDistAM jJAtvA ttptijnyyaa| nAbhisaMdhArayet' na paryAlocayettatra gamanamiti, na tatra gaccheditiyAvat // yadi punAmeSu paripAcyA pUrvapravRttaM gamana tatra ca saGkhaDiM parijJAya yadvidheyaM tadarzayitumAha sa bhikSuryadi 'prAcInAM' pUrvasyAM dizi saMkhaDi jAnIyAttataH 'pratIcInam' aparadigbhAgaM gacchet , atha pratIcInAM jAnIyAttataHprAcInaM gacchet , evamuttaratrApi vyatyayo yojanIyaH, kathaM gacchet ?-'anAdriyamANaH' saGkaDimanAdarayannityarthaH, etaduktaM bhavati-yatraivAsau saGkhaDiH syAttatra na gantavyamiti, kva cAsau syAditi darzayati, tadyathA-grAme vA prAcuryeNa grAmadharmopetatvAt , karAdigamyo vA grAmaH, nAsmin karo'stIti nakara, dhUliprAkAropetaM kheTaM, karbaTa-kunagaraM, sarvato'rddhayojanAtsareNa sthitagrAma maDamba pattanaM-yasya jalasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezaH, AkaraH-tAmrAderusattisthAnaM, droNamukhaM yasya jalasthalapathAvubhAvapi, nigamA-vaNijasteSAM sthAnaM naigamam , AzramaM yattIrthasthAnaM, rAjadhAnI-yatra rAjA svayaM tiSThati, sannivezo yatra prabhUtAnAM bhANDAnAM praveza iti, tatraiteSu sthAneSu saGkhaDiM jJAtvA saGkhaDipratijJayA na gamanam 'abhisaMdhArayet' na paryAlocayet , kimiti ?, yataH kevalI brUyAt 'AdAnametat' karmopAdAnametaditi, pAThAntaraM vA 'AyayaNameya'ti AyatanaM-sthAnametaddoSANAM yatsaGkhaDIgamanamiti, kathaM doSANAmAyatanamiti darzayati-'saMkhaDi saMkhaDipaMDiyAe'tti, yA yA saGkhaDistAM tAm 'abhisandhArayataH' tatpratijJayA gacchataH sAdhoravazyame For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH2 // 329 // SALARSAXA5 teSAM madhye'nyatamo doSaH syAt, tadyathA-AdhAkarma vA auddezikaM vA mizrajAtaM vA krItakRtaM vA udyatakaM vA Acchedya vA anisRSTama (STaM vA')bhyAhRtami(taM veti,) eteSAM doSANAmanyatamadoSaduSTaM bhuJjIta, sa hi prakaraNakatrtavamabhisaMdhArayet-yathA'yaM yatirmaprakaraNamuddizyehAyAtaH, tadasya mayA yena kenacitprakAreNa deyamityabhisandhAyAdhAkarmAdi vidadhyAditi, yadivA yo hi lolupatayA saGkhaDipratijJayA gacchet sa tata evAdhAkarmAdyapi bhuJjIteti // kiJca-saGkhaDinimittamAgacchataH sAdhUnuddizya gRhastha evaMbhUtA vasatIH kuryAdityAha assaMjae bhikkhupaDiyAe khuDDiyaduvAriyAo mahalliyaduvAriyAo kujA, mahalliyaduvAriyAo khuDDiyaduvAriyAo kujA, samAo sijAo visamAo kujjA, visamAo sijjAo samAo kujjA, pavAyAo sijjAo nivAyAo kujjA, nivAyAo sijAo pavAyAo kujjA, aMto vA bahiM vA uvassayassa hariyANi chiMdiya chiMdiya dAliya dAliya saMthAragaM saMthArijjA, esa viluMgayAmoM sijjAe, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaM dhArijA gamaNAe, eyaM khalu tassa bhikkhussa jAva sayA jae (sU0 13) ttibemi / / piNDaiSaNAdhyayane dvitIyaH 1-1-2 'asaMyataH' gRhasthaH sa ca zrAvakaH prakRtibhadrako vA syAt , tatrAsau sAdhupratijJayA kSudradvArAH-saGkaTadvArAH satyastA | mahAdvArAH kuryAt , vyatyayaM vA kAryApekSayA kuryAt , tathA samAH zayyA-vasatayo viSamAH sAgArikApAtabhayAt kuryAt , |sAdhusamAdhAnArtha vA vyatyayaM kuryAt , tathA pravAtAH zayyAH zItabhayAnnivAtAH kuryAt , grISmakAlApekSayA vA vyatyayaM vidadhyAditi, tathA'ntaH-madhye upAzrayasya bahirvA haritAni chittvA chittvA vidArya vidArya upAzrayaM saMskuryAt , saMstA // 329 // Main Education International For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakaM vA saMstArayet, gRhasthazcAnenAbhisandhAnena saMskuryAd-yathaiSaH-sAdhuH zayyAyAH saMskAre vidhAtavye 'viluMgayAmo'tti nirgranthaH akiJcana ityataH sa gRhasthaH kAraNe saMyato vA svayameva saMskArayedityupasaMharati-tasmAt 'tathAprakArAm' anekadoSaduSTAM saGkhaDiM vijJAya sA puraHsaGkhaDiH pazcAtsaGkhaDivo bhavet , jAtanAmakaraNavivAhAdikA puraHsaGkaDiH tathA matakasaGaDiH pazcAtsaGghaDiriti, yadivA puraH-agrataH saGkhaDirbhaviSyati ato'nAgatameva yAyAta , vasatiM vA gRhasthaH saMskuryAt , vRttA vA saGkhaDirato'tra taccheSopabhogAya sAdhavaH samAgaccheyuriti, sarvathA sarvA saGghaDi saGkaDipratijJayA 'no'bhisaMdhArayet' na paryAlocayedgamanakriyAmiti, evaM tasya bhikSoH sAmagryaM-sampUrNatA bhikSubhAvasya yatsarvathA saGkhaDivarjanamiti // prathamasya dvitIyaH smaaptH|| CALSCREESOMSANCCC __ukto dvitIyaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake doSasaMbhavAtsaGkhaDigamanaM niSiddhaM, prakArAntareNApi tadgatAneva doSAnAha" se egaio annayaraM saMkhaDiM AsittA pibittA chaDDija vA vamijja vA bhutte vA se no sammaM pariNamijjA annayare vA se dukkhe rogAyake samuppajijjA kevalI bUyA AyANameyaM // (sU0 14) iha khalu bhikkhU gAhAvaIhiM vA gAhAvaINIhiM vA parivAyaehiM vA parivAIyAhiM vA egajaM saddhiM suMDaM pAuM bho vaimissaM huratthA vA uvasmayaM paDilehemANo no labhijjA tameva uvassayaM saMmissIbhAvamAvajijA, annamaNe vA se matte vipariyAsiyabhUe itthiviggahe vA kilIbe vA taM bhikkhuM CCE For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH3 / * uvasaMkamittu bUyA-AusaMto samaNA! ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA rAo vA viyAle vA gAmadhammaniyaMtiyaM kaTTa rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNAe AuTAmo, taM cevegaIo sAtijijA-akaraNijaM ceyaM saMkhAe ee AyANA (AyataNANi) saMti saMvijamANA paccavAyA bhavaMti, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // (sU0 15) sa bhikSuH 'ekadA' kadAcid ekacaro vA 'anyatarAM' kAJcitpuraHsaGghaDiM pazcAtsaGkhaDiM vA 'saGkhaDi'miti saGkhaDibhaktam 'AsvAdya' bhuktvA tathA pItvA zikhariNIdugdhAdi, taccAtilolupatayA rasagRddhyA''hAritaM sat 'chaDDeja vA' chardi vidadhyAt, kadAciccApariNataM sadvizUcikAM kuryAt , anyataro vA rogaH-kuSThAdikaH AtaGkastvAzujIvitApahArI zUlAdikaH samutpadyeta, kevalI-sarvajJo brUyAt , yathA 'etat' saGkhaDIbhaktam 'AdAnaM' karmopAdAnaM vartata iti / yathaitadAdAnaM bhavati tathA darzayati-'iheti saGkaDisthAne'smin vA bhave'mI apAyAH AmuSmikAstu durgatigamanAdayaH, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, bhikSaNazIlo bhikSuH sa gRhapatibhistadbhAryAbhirvA parivrAjakaiH parivrAjikAbhivo sArddhamekadyam-ekavAkyatayA saMpradhArya 'bho' ityAmantraNe etAnAmanya caitaddarzayati-saGkhaDigatasya lolupatayA sarva saMbhAvyata ityatastairvyatimizraM 'soMDa'ti sIdhumanyadvA prasannAdikaM 'pAtuM' pItvA tataH 'huravatthA vA' bahirvA nirgatyopAzrayaM yAceta, yadA ca pratyupekSamANo vivakSitamupAzrayaM na labheta tatastamevopAzrayaM yatrAsau saGghaDistatrAnyatra vA gRhasthaparitrAjikAdibhirmi- zrIbhAvamApadyeta, tatra cAsAvanyamanA matto gRhasthAdiko viparyAsIbhUta AtmAnaM na smarati, sa vA bhikSurAtmAnaM na smaret , // 33 // // 30 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asmaraNAccaivaM cintayed-yathA'haM gRhastha eva, yadivA-strIvigrahe zarIre 'viparyAsIbhUtaH' adhyupapannaH 'klIve vA' napuMsake vA, sA ca strI napuMsako vA, taM bhikSum 'upasakramya' AsannIbhUya brUyAt , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! tvayA sahai kAntamahaM prArthayAmi, tadyathA-ArAme vopAzraye vA kAlatazca rAtrI vA vikAle vA, taM bhikSu grAmadhaH-viSayopabhogagataibAApArainiyantritaM kRtvA, tadyathA-mama tvayA vipriyaM na vidheyaM, pratyahamahamanusarpaNIyeti, evamAdibhirniyamya grAmAsanne / vA kutracidrahasi mithunaM-dAmpatyaM tatra bhavaM maithunam-abrahmeti tasya dharmAH-tadgatA vyApArAsteSAM pariyAraNA-AsevanA jAtayA 'AuTTAmo tti prava mahe, idamuktaM bhavati-sAdhumuddizya rahasi maithunaprArthanAM kAcitkuryAt , tAM caikaH kazcide kAkI vA 'sAijejatti abhyupagacchet , akaraNIyametad evaM 'saGghayAya' jJAtvA saGkhaDigamanaM na kuryAd, yasmAtAni 'AyatanAni' karmopAdAnakAraNAni 'santi' bhavanti 'saMcIyamAnAni' pratikSaNamupacIyamAnAni, idamuktaM bhavati-anyAnyapi karmopAdAnakAraNAni bhaveyuH, yata evamAdikAH pratyapAyA bhavanti tasmAdasau saMyato nirgranthastathAprakArAM sa DiM puraHsaGkhaDiM pazcAtsaGghaDi vA saGkaDiM jJAtvA saGkhaDipratijJayA 'nAbhisaMdhArayed gamanAya' gantuM na pryaalocyedityrthH|| tathA se bhikkhU vA 2 annayariM saMkhaDiM succA nisamma saMpahAvai ussuyabhUeNa appANeNaM, dhuvA saMkhaDI, no saMcAei tattha iyareyarehi kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDiggAhittA AhAraM AhArittae, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA // se tattha kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDigAhittA AhAra aahaarijaa|| (sU. 16) sU. 56 For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 331 // zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 3 sa bhikSuranyatarAM puraHsaGkhaDi pazcAtsaGghaDi vA zrutvA'nyataH svato vA 'nizamya' nizcitya kutazciddhetostatastadabhimukhaM | saMpradhAvatyutsukabhUtenAtmanA-yathA mamAtra bhaviSyatyadbhutabhUtaM bhojyaM, yatastatra 'dhruvA' nizcitA saGkhaDirasti, 'no saMcAeitti na zaknoti 'tatra' saGkhaDigrAme itaretarebhyaH kulebhyaH saGghaDirahitebhyaH 'sAmuyANiyaMti bhaikSaM, kimbhUtam ? -'eSaNIyam' AdhAkarmAdidoSarahitaM 'vesiyaMti kevalarajoharaNAdiveSAllabdhamutsAdanAdidoSarahitam , evaMbhUtaM piNDapAtam-AhAraM parigRhyAbhyavahartuM na zaknotIti sambandhaH, tatra cAsau mAtRsthAnaM saMspRzet , tasya mAtRsthAnaM saMbhAvyeta, kathaM yadyapItarakulAhArapratijJayA gato, na cAsau tamabhyavahartumalaM pUrvoktayA nItyA, tato'sau saGkhaDimeva gacchet , evaM ca mAtRsthAnaM | tasya saMbhAvyeta, tasmAnnaivaM kuryAd-aihikAmuSmikApAyabhayAt saGkaDigrAmagamanaM na vidadhyAditi // yathA ca kuryAttathA''ha'saH' bhikSuH 'tatra' saGkhaDiniveze kAlenAnupravizya tatretaretarebhyo gRhebhyaH ugrakulAdibhyaH 'sAmudAnika' samudAna-bhikSA tatra bhavaM sAmudAnikam 'eSaNIyaM' prAsukaM 'vaiSika' kevalaveSAvAptaM dhAtrIpiNDAdirahitaM piNDapAtaM pratigRhyAhAramAhArayediti // punarapi saGghaDivizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA gAma vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhaDI siyA taMpi ya gAma vA jAva rAyahANiM vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe || kevalI bUyA AyANameyaM AinnA'vamA NaM saMkhaDiM aNupavissamANassa-pAeNa vA pAe akaMtapuvve bhavai, hattheNa vA hatthe saMcAliyapugve bhavei, pAeMNa vA pAe AvaDiyapuvve bhavai, sIseNa vA sIse saMghaTTiyapubbe bhavai, kAraNa vA kAe saMkhomiyapugve SANCHARACANCARSAA%% For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavai, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhihayapuvveNa vA bhavai, sIodaeNa vA ussittapubve bhavai, rayasA vA parighAsiyapuvve bhavai, aNesaNijje vA paribhuttapuvve bhavai, annesiM vA dijjamANe paDiggAhiyapuvve bhavai, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM AinnAvamA NaM saMkharDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / (sU. 17) sa bhikSuryadi punarevaMbhUtaM grAmAdikaM jAnIyAt, tadyathA-prAme vA nagare vA yAvadrAjadhAnyAM vA saGghaDirbhaviSyati, tatra ca carakAdayo'pare vA bhikSAcarAH syuratastadapi grAmAdikaM saGghaDipratijJayA 'nAbhisandhArayedgamanAya' na tatra gamanaM kuryAdityaarthaH // tadgatAMzca doSAn sUtreNaivAha -- kevalI brUyAd yathaitadAdAnaM - karmopAdAnaM varttata iti darzayati-sA ca saGghaDiH AkIrNA vA bhavet - carakAdibhiH saGkulA 'avamA' hInA zatasyopaskRte paJcazatopasthAnAditi, tAM cAkIrNAmavamAM cAnupravizato'mI | doSAH, tadyathA- pAdena parasya pAda AkrAnto bhavet hastena vA hastaH saMcAlito bhavet, 'pAtreNa vA' bhAjanena vA 'pAtraM ' bhAjanamApatitapUrvaM bhavet, zirasA vA ziraH saGghaTTitaM bhavet, kAyenAparasya - carakAdeH kAyaH saGkSobhitapUrvo bhavediti, sa ca carakAdirAruSitaH kalahaM kuryAt, kupitena ca tena daNDenAsthA vA muSTinA vA loSThena vA kapAlena vA sAdhurabhihatapUrvo bhavet, tathA zItodakena vA kazcitsiJcet, rajasA vA paridharSito bhavet / ete tAvatsaGkIrNadoSAH, avamadoSAzcAmI -aneSaNIyaparibhogo bhavet, stokasya saMskRtatvAtmabhUtatvAccArthinAM, prakaraNakArasyAyamAzayaH syAd-yathA matprakaraNamuddizyaite samAyAtAstata etebhyo mayA yathAkathaJcideyamityabhisandhinA''dhAkarmAdyapi kuryAd, ato'neSaNIyaparibhogaH syAditi, kadAcidvA dAtrA'nyasmai dAtumabhivAJchitaM taccAnyasmai dIyamAnamantarAle sAdhurgRhNIyAt, tasmAdetAn doSAnabhisaMpradhArya For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 332 // saMyato nirgranthastathAprakArAmAkIrNAmavamA vA saGghaDi vijJAya saGghaDipratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAyeti // sAmprataM 102 sAmAnyena piNDazaGkAmadhikRtyAha - cUlikA 1 piNDaiSa01 se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 esaNijje siyA aNesaNijje siyA vitigiMchasamAva uddezaH 3 neNa appANeNa asamAhaDAe lesAe tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA / / (sU. 18 ) sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarAhArajAtamepaNIyamadhyevaM zaGketa, tadyathA - vicikitsA - jugupsA vA'neSaNIyAzaGkA tathA samApannaH - zaGkAgRhIta AtmA yasya sa tathA tena zaGkAsamApannenAtmanA 'asamAhaDAe' azuddhayA lezyayA- udgamAdidoSaduSTamidamityevaM cittavilutyA'zuddhA lezyA - antaHkaraNarUpopajAyate tayA satyA 'tathAprakAram' aneSaNIyaM zaGkAdoSaduSTamAhArAdikaM sati lAbhe ""jaM saMke taM samAvaje" iti vacanAnna pratigRhNIyAditi // sAmprataM gacchanirgatAnadhikRtya sUtramAha se mikkhU0 gAhAvaikulaM pavisiukAme savvaM bhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhamijja vA / / sebhikkhU vA 2 bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmiM vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA savvaM bhaMDagamAyAe bahiyA vihA rabhUmiM vA viyArabhUmiM vA nikkhamijja vA pavisijja vA / / se bhikkhU vA 2 grAmANugAmaM dUijamANe savvaM bhaMDagamAyAe gAmANugAmaM dUijjijjA / / (sU. 19) 1 yaM zaGketa taM samApayeta. For Personal & Private Use Only // 332 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa bhikSurgacchanirgato jinakalpikAdirgRhapatikulaM praveSTukAmaH 'sarva' niravazeSaM 'bhaNDakaM' dharmopakaraNam 'AdAya' gRhItvA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizedvA tato niSkrAmedvA / tasya copakaraNamanekadheti, tadyathA - " duga tiga cakka paMcaga nava dasa ekkAraseva bArasahetyAdi / tatra jinakalpiko dvividhaH - chidrapANiracchidrapANizca tatrAcchidrapANeH zaktyanurUpAbhigrahavizeSAd dvividhamupakaraNaM, tadyathA - rajoharaNaM mukhavastrikA ca, kasyacittvaktrANArthaM kSaumapaTaparigrahAtrividham, aparasyodakabinduparitApAdirakSaNArthamaurNikapaTaparigrahAccaturddhA, tathA'sahiSNutarasya dvitIyakSaumapaTaparigrahApaJcadheti / chidrapANestu jinakalpikasya saptavidhapAtraniryogasamanvitasya rajoharaNamukha vastrikAdigrahaNakrameNa yathAyogaM navavidho dazavidha ekAdazavidho dvAdazavidhazcopadhirbhavati, pAtraniryogazca - "pettaM 1 pattAbaMdho 2 pAyaDavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAi 5 rayattANaM 6 ca gocchao 7 pAyanijjogo // 1 // " anyatrApi gacchatA sarvamupakaraNaM gRhItvA gantavyamityAha - sa bhikSugramAdervahirvihArabhUmiM svAdhyAyabhUmiM vA tathA 'vicArabhUmiM viSThotsargabhUmiM sarvamupakaraNamAdAya pravizenniSkrAmedvA etadvitIyaM, evaM grAmAntare'pi tRtIyaM sUtram // sAmprataM gamanAbhAve nimittamAha se bhikkhU0 aha puNa evaM jANijjA --- tivvadesiyaM vAsaM vAsemANaM pehAe tivvadesiyaM mahiyaM saMnicayamANaM pehAe mahavAeNa vA rayaM samuddhayaM pehAe tiricchasaMpAimA vA tasA pANA saMthaDA saMnicayamANA pehAe se evaM nacA no savvaM bhaMDaga 1 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtrakezarikA / paTalAni rajastrANaM ca gocchakaH pAtraniryogaH // 1 // For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 // 333 // mAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhamija vA pavisija vA gAmANugAmaM dUijijjA // (sU0 20) sa bhikSuratha punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-tIvra-bRhadvAropetaM dezika-bRhatkSetravyApi tInaM ca taddezikaM ceti samAsaH bRhadvAraM mahati kSetre varSantaM prekSya, tathA tIvradezikA-mahati deze'ndhakAropetAM 'mahikAM vA' dhUmikA saMnipatantIM 'prekSya upalabhya, tathA mahAvAtena vA samudbhUtaM rajaH prekSya tirazcInaM vA saMnipatato-gacchataH 'prANinaH' pataGgAdIn 'saMskR(stu)tAn' ghanAn prekSya sa bhikSurevaM jJAtvA gRhapatikulAdau sUtratrayoddiSTaM sarvamAdAya na gacchennApi niSkAmedveti, idamuktaM bhavati-sAmAcAryevaiSA yathA gacchatA sAdhunA gacchanirgatena tadantargatena vA upayogo dAtavyaH, tatra yadi vrssmhikaadik| jAnIyAttato jinakalpiko na gacchatyeva, yatastasya zaktireSA yayA SaNmAsaM yAvatpurIpotsarganiSe(ro), vidadhyAt, itarastu sati kAraNe yadi gacchet na sarvamupakaraNaM gRhItvA gacchediti taatpryaarthH|| adhastAjjugupsiteSu doSadarzanAtpravezapratiSedha uktaH, sAmpratamajugupsiteSvapi keSuciddoSadarzanAtpravezapratiSedhaM darzayitumAha se bhikkhU vA 2 se jAI puNa kulAI jANijjA taMjahA-khattiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAyapesiyANa vA rAyavasaTThiyANa vA aMto vA bAhiM vA gacchaMtANa vA saMniviTThANa vA nimaMtemANANa vA animaMtemANANa vA asaNaM vA 4 lAbhe __ saMte no paDigAhijjA (sU0 21 ) // 1-1-3 // piNDaiSaNAyAM tRtIya uddezakaH // sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt , tadyathA-kSatriyAH-cakravartivAsudevabaladevaprabhRtayasteSAM kulAni, *RECHTSANAKAGA // 333 // For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnaH-kSatriyebhyo'nye, kurAjAnaH-pratyantarAjAnaH, rAjapreSyAH-daNDapAzikaprabhRtayaH, rAjavaMze sthitA-rAjJo mAtalabhAgineyAdayaH, eteSAM kuleSu saMpAtabhayAnna praveSTavyaM, teSAM ca gRhAntabehivoM sthitInAM 'gacchatAM pathi vahatAM sNnivi.| STAnAm' AvAsitAnAM nimantrayatAmanimantrayatAM vA'zanAdi. sati lAbhe na gRhNIyAditi // prathamasyAdhyayanasya taMtIya || uddezakaH smaaptH|| 1-1-3 // uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake saGkaDigato vidhirabhihitastadihApi taccheSavidheH pratipAdanArthamAha se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANejjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA masakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA hIramANaM pehAe aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA bahuhariyA bahuosA bahuudayA bahuuttiMgapaNagadagamaTTIyamakkaDAsaMtANayA bahave tattha samaNamANaatihikivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ( uvAgacchaMti) tatthAinnA vittI no pannassa nikkhamaNapavesAe no pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, se evaM naccA tahappag2AraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDi saMkhaDipaDiAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA jAva hIramANaM vA pehAe aMtarA se maggA appA pANA jAva saMtANagA no jattha bahave samaNa jAva uvAgamissaMti appAinnA vittI pannassa nikkhamaNapavesAe pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM puresaMkhaDiM vA0 abhisaMdhArija gamaNAe / / (sU0 22) For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- sa bhikSuH kvacidrAmAdau bhikSArtha praviSTaH san yadyevaMbhUtA saGkhaDiM jAnIyAt tatpratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAye zrutaskaM02 rAGgavRttiH tyante kriyA, yAdRgbhUtAM ca saGkhaDiM na gantavyaM tAM darzayati-mAMsamAdau pradhAnaM yasyAM sA mAMsAdikA tAmiti, ida- cUlikA 1 (zI0) || muktaM bhavati-mAMsanivRttiM kartukAmAH pUrNAyAM vA nivRttau mAMsapracurAM saGkhaDiM kuryuH, tatra kazcitsvajanAdistadanurUpameva piNDaiSa01 kizcinnayet, tacca nIyamAnaM dRSTvA na tatra gantavyaM, tatra doSAn vakSyatIti, tathA matsyA Adau pradhAnaM yasyAM sA tathA, uddezaH4 // 334 // evaM mAMsakhalamiti, yatra saGkhaDinimittaM mAMsaM chittvA chittvA zoSyate zuSkaM vA puJjIkRtamAste tattathA, kriyA pUrvavat, evaM matsyakhalamapIti, tathA 'AheNaM'ti yadvivAhottarakAlaM vadhUpraveze varagRhe bhojanaM kriyate, 'paheNaM ti vadhvA nIyamA|nAyA yatpitagRhabhojanamiti, "hiMgolaM'ti mRtakabhaktaM yakSAdiyAtrAbhojanaM vA, 'saMmelaM'ti parijanasanmAnabhaktaM goSThIbhaktaM vA, tadevaMbhUtAM saGghaDiM jJAtvA tatra ca kenacitsvajanAdinA tannimittameva kiJcid 'hiyamANaM' nIyamAnaM prekSya tatra bhikSArtha || na gacched , yatastatra gacchato gatasya ca doSAH saMbhavanti, tAMzca darzayati-gacchatastAvadantarA-antarAle 'tasya' bhikSoH || |'mArgAH' panthAno bahavaH prANA:-prANinaH-pataGgAdayo yeSu te tathA, tathA bahubIjA bahuharitA bahavazyAyA bahUdakA bahUttiGgapanakodakamRttikAmarkaTasantAnakAH, prAptasya ca tatra saGkaDisthAne bahavaH zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagA upAgatA upAgamiSyanti tathopAgacchanti ca, tatrAkIrNA carakAdibhiH 'vRttiH' varttanam ato na tatra prAjJasya niSkramaNapravezAya vRttiH kalpate, nApi prAjJasya vAcanApracchanAparivarttanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai vRttiH kalpate, na tatra || // 334 // janAkIrNe gItavAditrasambhavAt svAdhyAyAdikriyAH pravarttanta iti bhAvaH, sa bhikSurevaM gacchagatApekSayA bahudoSAM tathAprakArAM / dain Education International For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMsapradhAnAdikAM puraHsaGghaDi pazcAtsaGkhaDiM vA jJAtvA tatpratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // sAmpratamapavAdamAha -sa bhikSuradhvAnakSINo glAnotthitastapazcaraNakarSito vA'vamaudarya vA prekSya durlabhadravyArthI vA sa yadi punarevaM jAnIyAt-mAMsAdikamityAdi pUrvavadAlApakA yAvadantarA-antarAle 'se' tasya bhikSorgacchato mArgA alpaprANA alpabIjA alpaharitA ityAdi vyatyayena pUrvavadAlApakaH, tadevamalpadoSAM saGkhaDiM jJAtvA mAMsAdidoSapariharaNasamarthaH sati kAraNe tatpratijJayA'bhisaMdhArayedgamanAyeti // piNDAdhikAre'nuvartamAne bhikSAgocaravizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva pavisiukAme se jaM puNa jANijjA khIriNiyAo gAvIo khIrijamANIo pehAe asaNaM vA 4 uvasaMkhaDijamANaM pehAe purA appajUhie sevaM naccA no gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamija vA pavisijja vA // se tamAdAya ergatamavakkamijjA aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, aha puNa evaM jANijA-khIriNiyAo gAvIo khIriyAo pehAe asaNaM vA 4 uvakkhaDiyaM pehAe purAe jUhie sevaM naccA tao saMjayAmeva gAhA0 nikkhamija vA // (sU0 23) sa bhikSurgRhapatikulaM praveSTukAmaH sannatha punarevaM vijAnIyAd, yathA kSIriNyo gAvo'tra duhyante, tAzca duhyamAnAH prekSya tathA'zanAdikaM caturvidhamapyAhAramupasaMskriyamANaM prekSya tathA 'appajUhie'tti siddhe'pyodanAdike 'purA' pUrvamanyeSAmadatte sati pravarttamAnAdhikaraNApekSI pUrvatra ca prakRtibhadrakAdiH kazcidyatiM dRSTvA zraddhAvAn bahutaraM dugdhaM dadAmIti vatsakapIDAM kuryAt traseyurvA duhyamAnA gAvastatra saMyamAtmavirAdhanA, arddhapakkaudane ca pAkArtha tvarayA'dhikaM yatnaM kuryAt For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 (zI0) zrIAcA- tataH saMyamavirAdhaneti, tadevaM jJAtvA sa bhikSuhapatikulaM piNDapAtapratijJayA na pravizennApi niSkrAmediti // yacca kuryArAGgavRttiH bhattadarzayitumAha ___ 'saH' bhikSuH 'tam' artha godohanAdikam 'AdAya' gRhItvA'vagamyetyarthaH, tata ekAntamapakrAmed , apakramya ca gRh||335|| sthAnAmanApAte'saMloke ca tiSThet , tatra tiSThannatha punarevaM jAnIyAd yathA kSIriNyo gAvo dugdhA ityAdi pUrvavyatyayenA-1 lApakA neyA yAvanniSkAmetpravizedveti // piNDAdhikAra evedamAha bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANA vA vasamANA vA gAmANugAmaM dUijjamANe khuDDAe khalu ayaM gAme saMniruddhAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro bAhiragANi gAmANi bhikkhAyariyAe vayaha, saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahA-pAhAvaI vA gAhAvaiNIo vA gAhAvaiputtA vA gAhAvaidhUyAo vA gAhAvaIsuNhAo vA dhAio vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA, tahappagArAI kulAI puresaMthuyANi vA pacchAsaMthuyANi vA puvAmeva mikkhAyariyAe aNupavisissAmi, aviya ittha lamissAmi piMDaM vA loyaM vA khIraM vA dahiM vA navaNIyaM vA ghayaM vA gullaM vA tillaM vA mahuM vA majjaM vA maMsaM vA sakuliM vA phANiyaM vA pUyaM vA sihiriNiM vA, taM pudhvAmeva bhuccA piccA paDiggahaM ca saMlihiya saMmajiya tao pacchA bhikkhUhiM saddhiM gAhA. pavisissAmi vA nikkhamissAmi vA, mAiTThANaM saMphAse, taM no evaM karijA // se tattha bhikkhUhiM saddhiM kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM ROSAROSLUCHOSUN // 335 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vesiyaM piMDavAyaM paDigAhittA AhAraM AhArijA, eyaM khalu tassa bhikkhussa vA mikkhuNIe vA sAmaggiya0 (suu024)|| 1-1-4 // piNDaiSaNAyo caturtha uddezakaH // bhikSaNazIlA bhikSukA nAmaike sAdhavaH kecanaivamuktavantaH, kimbhUtAste ityAha-'samAnAH' iti jaDatabalaparikSINatayaikasminneva kSetre tiSThantaH, tathA 'vasamAnAH' mAsakalpavihAriNaH, ta evaMbhUtAH prAghUrNakAn samAyAtAn gromAnugrAma yamAnAn-gacchata evamUcuH-yathA kSullako'yaM grAmo'lpagRhabhikSAdo vA, tathA saMniruddhaH-sUtakAdinA, no mahAniti punavacanamAdarakhyApanArtham , atizayena kSullaka ityarthaH, tato hanta! ityAmantraNaM, yUyaM bhavantaH-pUjyA bahiAmeSu bhikSAcaryArtha vrajatetyevaM kuryAt , yadivA tatraikasya vAstavyasya bhikSoH 'puraHsaMstutAH' bhrAvyAdayaH 'pazcAtsaMstutAH' zvazurakulasaMbaddhAH parivasanti, tAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatirvetyAdi sugamaM yAvattathAprakArANi kulAni puraHpazcAtsaMstutAni pUrvameva bhikSAkAlAdahameteSu bhikSArtha pravakSyAmi, api caiteSu svajanAdikuleSvabhipretaM lAbha lapsye, tadeva darzayati-'piNDaM' zAlyodanAdikaM 'loyam' itIndriyAnukUlaM rasAdhupetamucyate, tathA kSIraM vetyAdi sugama yAvatsihariNIM veti, navaraM madyamAMse chedasUtrAbhiprAyeNa vyAkhyeye, athavA kazcidatipramAdAvaSTabdho'tyantagRbhutayA madhumadyamAMsAnyapyAzrayedatastadupAdAnaM, 'phANiya'ti udakena dravIkRto guDaH kvathito'kathito vA zikhariNI mArjitA, tallabdhaM pUrvameva bhuktvA peyaM ca pItvA patagRhaM saMlihya niravayavaM kRtvA saMmRjya ca vastrAdinA''rdratAmapanIya tataH pazcAdupAgate bhikSAkAle'vikRta Fer Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) vadanaH prAghUrNakabhikSubhiH sArddha gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravekSyAmi niSkramiSyAmi cetyabhisandhinA mAtRsthAna | zrutaska02 saMspRzedasAvityataH pratiSidhyate-naivaM kuryAditi // kathaM ca kuryAdityAha cUlikA 1 / 'saH' bhikSuH 'tatra' grAmAdau prAghUrNakabhikSubhiH sArddha 'kAlena' bhikSAvasareNa prAptena gRhapatikulamanupravizya tatra 'ita-piNDaiSa01 kAratarebhyaH' uccAvacebhyaH kulebhyaH 'sAmudAnika' bhikSApiNDam 'eSaNIyam' udgamAdidoSarahitaM 'vaiSika' kevalaveSAvAptaM || uddezaH 4 dhAtrIdUtanimittAdipiNDadoSarahitaM 'piNDapAtaM' bhaikSaM pratigRhya prAghUrNakAdibhiH saha grAsaiSaNAdidoSarahitamAhAramAhArayed , etattasya bhikSoH 'sAmagryaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya caturthaH samAptaH 1-1-4 // // 336 // uktazcaturthoddezakaH, adhunA paJcamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake piNDagrahaNavidhirabhihitaH, atrApi sa evAbhidhIyata ityAha se mikkhU vA 2 jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-aggapiMDaM ukkhippamANaM pehAe aggapiMDaM nikkhippamANaM pehAe aggapiMDaM hIramANaM pehAe aggapiMDaM paribhAijamANaM pahAe aggapiMDaM paribhujamANaM pehAe aggapiMDaM parihavijamANaM pehAe purA asiNAi vA avahArAi vA purA jattha'NNe samaNa vaNImagA khaddhaM 2 uvasaMkamaMti se haMtA ahamavi khaddhaM 2 uvasaMka mAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karejjA // (sU0 25) sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAttadyathA-agrapiNDo-niSpannasya zAlyodanAderAhArasya devatAdyartha // 336 // Jain Educationa l For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamAnaM, tathA paribhujyApiNDamazitavantaH, tathApiNDAdau zramaNAdayaH / stokastokoddhArastamutkSiSyamANaM dRSTvA, tathA'nyatra nikSipyamANaM, tathA 'hriyamANaM' nIyamAnaM devatAyatanAdau, tathA 'paribhajyamAnaM' vibhajyamAnaM stokaM stokamanyebhyo dIyamAnaM, tathA paribhujyamAnaM, tathA parityajyamAnaM-devAyatanAccaturdikSu |kSipyamANaM, tathA 'purA asiNAi vatti-'purA'pUrvamanye zramaNAdayo ye'mumagrapiNDamazitavantaH, tathA pUrvamapahRtavanto vyavasthayA'vyavasthayA vA gRhItavantaH, tadabhiprAyeNa punarapi pUrvamiva vayamatra lapsyAmaha iti yatrAmapiNDAdau zramaNAdayaH 'khaddhaM khaddhaMti tvaritaM tvaritamupasaMkrAmanti, sa bhikSuretadapekSya kazcidevaM 'kuryAd' Alocayed, yathA 'hanta' iti vAkyopanyAsArthaH ahamapi tvaritamupasaMkramAmi, evaM ca kurvan bhikSurmAtRsthAnaM saMspRzedityato naivaM kuryAditi // sAmprataM bhikSATanavidhipradarzanArthamAha se bhikkhU vA0 jAva samANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA sati parakame saMjayAmeva parikamijA, no ujuyaM gacchijjA, kevalI bUyA AyANameyaM, se tattha parakkamamANe payalijja vA pakkhaleja vA pavaDija vA, se tattha payalamANe vA pakkhalejamANe vA pavaDamANe vA, tattha se kAe uccAraNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA vaMteNa vA pitteNa vA pUeNa vA sukkeNa vA soNieNa vA uvalitte siyA, tahappagAraM kAyaM no aNaMtarahiyAe puDhavIe no sasiNiddhAe puDhavIe no sasarakkhAe puDhavIe no cittamaMtAe silAe no cittamaMtAe lelUe kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie saaMDe sapANe jAva sasaMtANae no Amajija vA pamajija vA saMlihijja vA nilihijja vA uvvaleja vA uvvaTTija vA AyAvija vA payAvija vA, se puvAmeva appasasarakhaM taNaM vA thA. sU. 57 Join Education Interational For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 337 // RECARRORLDSLAMSAUGARCANKALGA pattaM vA kaTuM vA sakkaraM vA jAijjA, jAittA se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva annayaraMsi vA zrutaskaM02 tahappagAraMsi paDilehiya paDilehiya pamanjiya pamajjiya tao saMjayAmeva Amajijja vA jAva payAvija vA // (sU0 26) cUlikA 1 sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM-pATakaM rathyAM grAmAdikaM vA praviSTaH san mArga pratyupekSeta, tatra yadi 'antarA' antarAle piNDaiSa01 'se' tasya bhikSorgacchata etAni syuH, tadyathA-vaprAH' samunnatA bhUbhAgA grAmAntare vA kedArAH, tathA parikhA vA prAkArA uddezaH 5 vA gRhasya pattanasya vA, tathA toraNAni vA, tathA'rgalA vA'rgalapAzakA vA-yatrArgalA'grANi nikSipante, etAni cAntarAle jJAtvA prakramyate'neneti prakramo-mArgastasminnanyasmin sati saMyata eva tena 'parAkrameta' gacchet , naivarjunA gacchet , kimiti?, yataH 'kevalI' sarvajJo brUyAd 'AdAnaM' karmAdAnametat , saMyamAtmavirAdhanAtaH, tAmeva darzayati-'sa' bhikSuH / 'tatra' tasmin vaprAdiyukte mArge 'parAkramamANaH' gacchan viSamatvAnmArgasya kadAcit 'pracalet' kampet praskhaledvA tathA prapatedvA, sa tatra praskhalan prapatan vA SaNNAM kAyAnAmanyatamaM virAdhayet, tathA tatra 'se' tasya kAya uccAreNa vA pratravaNena vA zleSmaNA vA siGghAnakena vA vAntena vA pittena vA pUtena vA zukreNa vA zoNitena vA upaliptaH syAdityata evaM-18 bhUtena pathA na gantavyam, atha mArgAntarAbhAvAttenaiva gataH praskhalitaH san kardamAdyupaliptakAyo naivaM kuryAditi darzayati-sa yatistathAprakAram-azucikardamAdhupaliptaM kAyamanantarhitayA-avyavahitayA pRthivyA tathA 'sasnigdhayA' ArdrayA evaM sarajaskayA vA, tathA 'cittavatyA' sacittayA zilayA, tathA cittavatA 'lelunA' pRthivIzakalena vA, evaM kolA-18 // 337 // ghuNAstadAvAsabhUte dAruNi jIvapratiSThite sANDe saprANini yAvatsasantAnake 'no' naiva sakRdAmRjyAnApi punaH punaH AAAACARENCE dain Education International For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramRjyAt, kardamAdi zodhayedityarthaH, tathA tatrastha eva 'na saMlihejA''na saMlikhet, nodvartanAdinodvaleta , nApi tadeveSacchuSkamudvarttayet , nApi tatrastha eva sakRdAtApayet , punaH punarvA pratApayet, yatkuryAttadAha-sa bhikSuH pUrvameva tadanantaramevAlparajaskaM tRNAdi yAceta, tena caikAntasthaNDile sthitaH san gAtraM 'pramRjyAt' zodhayet, zeSaM sugamamiti // kiJca se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA goNaM viyAlaM paDipahe pehAe mahisaM viyAlaM paDipahe pehAe, evaM maNussaM AsaM hatthiM sIhaM vagdhaM vigaM dIviyaM acchaM taracchaM parisaraM siyAlaM birAlaM suNayaM kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAcillaDayaM viyAlaM paDipahe pehAe sai parakkame saMjayAmeva parakkamejA, no ujjuyaM gacchijjA / se bhikkhU vA0 samANe aMtarA se uvAo vA khANue vA kaMTae vA ghasI vA bhilugA vA visame vA vijale vA pariyAvajijjA, sai parakkame saMjayAmeva, no ujjuyaM gacchijjA // (sU0 27) sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san pathyupayogaM kuryAt , tatra ca yadi punarevaM jAnIyAd yathA'tra kizcidgavAdikamAsta iti tanmArga rundhAnaM 'gAM' balIvardai 'vyAlaM' dRptaM duSTamityarthaH, panthAnaM prati pratipathastasmin sthitaM pratyupekSya, zeSaM sugama, yAvatsati parAkrame-mArgAntare RjunA pathA''tmavirAdhanAsambhavAnna gacchet , navaraM 'vigaM'ti vRkaM 'dvIpinaM' citrakam 'acchaMti RkSaM 'parisara'nti sarabhaM 'kolasuNayaM' mahAsUkaraM 'kokatiyanti zRgAlAkRtilomaTako rAtrau ko ko ityevaM rAraTIti, 'cittAcillaDaya'ti AraNyo jIvavizeSastamiti // tathA-sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san mArgopayogaM dadyAt, tatrAntarAle yadyetatparyApadyeta-syAt , tadyathA-'avapAtaH' garttaH sthANurvA kaNTako vA ghasI nAma-sthalAdadhastAdavataraNaM For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 5 // 338 // 'bhiluga'tti sphuTitakRSNabhUrAjiH viSama-ninonnataM vijalaM-kardamaH tatrAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAt 'parAkrame mArgAntare sati RjunA pathA na gacchediti // tathA se bhikkhU vA0 gAhAvaikulassa duvArabAhaM kaMTagabuMdiyAe paripihiyaM pehAe tesiM puvvAmeva uggahaM aNaNunnaviya apaDilehiya appamajiya no avaMguNija vA pavisija vA nikkhamija vA, tesiM puvAmeva uggahaM aNunaviya paDilehiya paDilehiya pamajiya pamajjiya tao saMjayAmeva avaMguNija vA paviseja vA nikkhameja vA // ( sU0 28 ) | sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san gRhapatikulasya 'duvArabAhaMti dvArabhAgastaM kaNTakazAkhayA 'pihitaM' sthagitaM prekSya yeSAM tadgRhaM teSAmavagrahaM pUrvameva 'ananujJApya' ayAcitvA, tathA apratyupekSya cakSuSA'pramRjya ca rajoharaNAdinA 'no'vaMguNe-| jatti naivodghATayed, udghAyya ca na pravizennApi niSkrAmet , doSadarzanAt , tathAhi-gRhapatiH pradveSaM gacchet , naSTe ca | vastuni sAdhuviSayA zaGkotpadyeta, udghATadvAre cAnyat pazvAdi pravizedityevaM ca saMyamAtmavirAdhaneti / sati kAraNe'pa-| vAdamAha-sa bhikSuryeSAM tadnuhaM teSAM sambandhinamavagraham 'anujJApya' yAcitvA pratyupekSya pramRjya ca gRhodghATanAdi kuryAditi, etaduktaM bhavati-svato dvAramudghAvya na praveSTavyameva, yadi punarlAnAcAryAdiprAyogyaM tatra labhyate vaidyo vA ta-|| trAste durlabhaM vA dravyaM tatra bhaviSyati avamaudarye vA satyebhiH kAraNairupasthitaiH sthagitadvAri vyavasthitaH san zabdaM kuryAt, svayaM vA yathAvidhyudghATya praveSTavyamiti // tatra praviSTasya vidhi darzayitumAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvvapaviTTha pehAe no tesiM saM // 338 // Jain Education UIAL For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loe sapaDiduvAre ciTThijA, se tamAyAya ergatamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaloe ciTThijA, se se paro aNAvAyamasaMloe ciTThamANassa asaNaM vA 4 AhaTu dalaijA, se ya evaM vaijA-AusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisaTTe taM bhuMjaha vA NaM paribhAeha vA NaM, taM gaio paDigAhittA tusiNIo uvehijjA, aviyAI eyaM mamameva siyA, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA, se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se puvAmeva AloijjA-AusaMto samaNA! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisiDhe taM bhuMjaha vA NaM jAva paribhAeha vA NaM, seNamevaM vayaMtaM paro vaijA-AusaMto samaNA ! tuma ceva NaM paribhAehi, se tattha paribhAemANe no appaNo khaddhaM 2 DAyaM 2 UsaDhaM 2 rasiyaM 2 maNunnaM 2 niddhaM 2 lukkhaM 2, se tattha amucchie agiddhe aga(nA)Dhie aNajjhovavanne bahusamameva paribhAijA, se NaM paribhAemANaM paro vaijjA-AusaMto samaNA! mA NaM tumaM paribhAehi savve vegaiA ThiyA u bhukkhAmo vA pAhAmo vA, se tattha bhuMjamANe no appaNA khaddhaM - khaddhaM jAva lukkhaM, se tattha amucchi e 4 bahusamameva aeNjijjA vA pAijjA vA // (sU0 29) / sa bhikSuAmAdau bhikSArthaM praviSTo yadi punarevaM vijAnIyAd yathA'tra gRhe zramaNAdiH kazcitpraviSTaH, taM ca pUrvapraviSTaM prekSya dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAnna tadAloke tiSThet , nApi tannirgamadvAraM prati dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAt, kintu sa bhikSustaM zramaNAdikaM bhikSArthamupasthitam 'AdAya' avagamyaikAntamapakrAmet, apakramya cAnyeSAM cAnApAte-vijane'saMloke ca saMtiSThet , tatra ca tiSThataH sa gRhasthaH 'se' tasya bhikSozcaturvidhamapyAhAramAhRtya dadyAt , prayacchaMzcaitadyAd-yathA yUyaM bahavo bhikSArthamupasthitA ahaM ca vyAkulatvAnnAhAraM vibhAjayitumalamato he in Education international For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 339 // AyuSmantaH! zramaNAH! ayamAhArazcaturvidho'pi 'bhe' yuSmabhyaM sarvajanArtha mayA nisRSTo-dattastatsAmprataM svarucyA tamA- zrutaska02 hAramekatra vA bhuDnadhvaM paribhajadhvaM vA-vibhajya vA gRhItetyarthaH, tadevaMvidha AhAra utsargato na grAhyaH, durbhikSe vA- |cUlikA 1 dhvAnanirgatAdau vA dvitIyapade kAraNe sati gRhNIyAd , gRhItvA ca naivaM kuryAd yathA tamAhAraM gRhItvA tUSNIko gaccha- piNDaiSa01 nevamutprekSeta-yathA mamaivAyamekasya datto'pi cAyamalpatvAnmamaivaikasya syAd , evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzed, ato naivaM uddezaH 5 | kuryAditi, yathA ca kuryAttathA ca darzayati-sa bhikSustamAhAraM gRhItvA tatra zramaNAdyantike gacched , gatvA ca saH 'pU. vameva' AdAveva teSAmAhAram 'Alokayet' darzayet, idaM ca brUyAd-yathA bho AyuSmantaH! zramaNAdayaH! ayamaza-| nAdika AhAro yuSmAkaM sarvajanArthamavibhakta eva gRhasthena nisRSTo-dattastadyUyamekatra bhudhvaM vibhajadhvaM vA, 'se' athainaM sAdhumevaM bruvANaM kazcicchramaNAdirevaM brUyAd-yathA bho AyuSman ! zramaNa ! tvamevAsmAkaM paribhAjaya, naivaM tAvatkuryAt , atha sati kAraNe kuryAt tadA'nena vidhineti darzayati-sa bhikSurvibhAjayannAtmanaH 'khaddhaM 2' pracuraM 2 'DAgaMti zAkam 'UsaDhaM'ti ucchritaM varNAdiguNopetaM, zeSaM sugamaM yAvadkSamiti na gRhNIyAditi / api ca 'sa' bhikSuH 'tatra' AhAre-10 |'mUrchito'gRddho'nAdRto'nadhyupapanna iti, etAnyAdarakhyApanArthamekAthikAnyupAttAni kathaJciddedAdvA vyAkhyAtavyA-| nIti, bahusama miti sarvamatra samaM kiJcitsikthAdinA yadyadhikaM bhavediti, tadevaM prabhUtasamaM paribhAjayet , taM ca sAdhu // 339 // paribhAjayantaM kazcidevaM brUyAd, yathA-AyuSman ! zramaNa ! mA tvaM paribhAjaya, kintu sarva eva caikatra vyavasthitA vayaM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, tatra paratIrthikaiH sArddhaM na bhoktavyaM, svayUthyaizca pArzvasthAdibhiH saha sambhogikaiH sahoghA dain Education International For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MANASALAMA locanAM dattvA bhaJjAnAnAmayaM vidhiH, tadyathA-no Atmana ityAdi, sugamamiti // ihAnantarasUtre bahirAlokasthAnaM niSiddhaM. sAmprataM tatpravezapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA pubvapaviTTha pehAe no te uvAikkamma pavisija vA obhAsija vA, se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijA, aha puNevaM jANijjA-paDisehie vA dinne vA, tao taMmi niyattie saMjayAmeva pavisija vA obhAsijja vA eyaM0 sAmaggiyaM0 (sU0 30) // 2-1-1-5 // piNDaiSaNAyAM paJcama uddezakaH / / __ sa bhikSurbhikSArtha grAmAdau praviSTaH san yadA punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-atra gRhapatikule zramaNAdikaH praviSTaH, taM ca 6 pUrvapraviSTaM zramaNAdikaM prekSya tato na tAn zramaNAdIn pUrvapraviSTAnatikramya pravizet , nApi tatstha eva 'avabhASeta' dA-| tAraM yAcet , api ca-sa tam 'AdAya' avagamyaikAntamapakrAmed anApAtAsaMloke ca tiSThet tAvadyAvacchramaNAdike pratiSiddhe piNDe vA tasmai datte, tatastasmin 'nivRtte' gRhAnnirgate sati tataH saMyata evaM pravizedavabhASeta veti, evaM ca tasya bhikSoH 'sAmagryaM' sampUNoM bhikSubhAva iti // prathamasya paJcamoddezakaH smaaptH|| 4GSAXCASSACROG | paJcamoddezakAnantaraM SaSThaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake zramaNAdyantarAyabhayAgrahapravezo niniSiddhaH, tadihApyaparaprANyantarAyapratiSedhArthamAha For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH6 se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA-rasesiNo bahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMnivaie pehAe, taMjahA-kukuDajAiyaM vA sUyarajAiyaM vA aggapiMDaMsi vA vAyasA saMthaDA saMnivaiyA pehAe sai parakkame saMjayA no ujjuyaM gacchijjA // (sU0 31) / sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-bahavaH 'prANAH' prANinaH rasyate-AsvAdyata iti rasastameSTuM zIlameSAM te rasaiSiNaH, rasAnveSiNa ityarthaH, te tadarthinaH santaH pazcAd grAsArtha kvacidrathyAdau saMnipatitAstAzcAhArArtha saMskR(stR)tAn-dhanAn saMnipatitAn prekSya tatastadabhimukhaM na gacchediti sambandhaH, tAMzca prANinaH svanAmagrAhamAha-kukkaTajAtikaM vetyanena ca pakSijAtiruddiSTA, sUkarajAtikamityanena ca catuSpadajAtiriti, 'agrapiNDe vA' kAkapiNDyAM vA bahiH kSiptAyAM vAyasAH saMnipatitA bhaveyuH, tAMzca dRSTvA'grataH, tataH sati parAkrame-anyasmin mArgAntare 'saMyataH' samyagupayuktaH saMyatAmantraNaM vA RjustadabhimukhaM na gacched , yatastatra gacchato'ntarAyaM bhavati, teSAM cAnyatra saMnipatitAnAM vadho'pi syAditi // sAmprataM gRhapatikulaM praviSTasya sAdhorvidhimAha se bhikkhU vA 2 jAva no gAhAvaikulassa vA duvArasAhaM avalaMbiya 2 ciTThijjA, no gA0 dagacchaDDaNamattae ciTThijjA, no gA0 caMdaNiuyae ciTThijjA, no gA0 siNANassa vA vaccassa vA saMloe sapaDiduvAre ciTThijA, no. AloyaM vA thiggalaM vA saMdhi vA dagabhavaNaM vA bAhAo pagijjhiya 2 aMguliyAe vA uddisiya 2 uNNamiya 2 avanamiya 2 nijjhAijjA, no gAhAvaiaMguliyAe uddisiya 2 jAijA, no gA. aMgulie cAliya 2 jAijjA, no gA0 aM0 tajjiya 2 M // 34 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAijA, no gA0 aM0 ukkhulaMpiya [ ukkhaluMdiya] 2 jAijA, no gAhAvaI baMdiya 2 jAijA no vayaNaM pharusaM vaijA // ( sU0 32) sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM praviSTaH sannaitatkuryAt , tadyathA-no gRhapatikulasya dvArazAkhAm 'avalambyAvalambya' paunaHpunyena bhRzaM vA'valambya tiSThed , yataH sA jIrNatvAtpated duSpratiSThitatvAdvA calet tatazca saMyamAtmavirAdhaneti, tathA 'udakapratiSThApanamAtrake' upakaraNadhAvanodakaprakSepasthAne pravacanajugupsAbhayAnna tiSThet , tathA 'caMdaNiudaya'tti AcamanodakapravAhabhUmau na tiSThed , doSaH pUrvokta eva, tathA snAnavarcaHsaMloke tatpratidvAraM vA na tiSThet , etaduktaM bhavati yatra sthitaiH snAnavarcaHkriye kurvan gRhasthaH samavalokyate tatra na tiSThediti, doSazcAtra darzanAzaGkayA niHzaGkatakriyAyA hai abhAvena nirodhapradveSasambhava iti, tathA naiva gRhapatikulasya 'Alokam' AlokasthAna-gavAkSAdikaM, 'thiggalaM'ti prade zapatitasaMskRtaM, tathA 'saMdhi'tti caurakhAtaM bhittisandhiM vA, tathA 'udakabhavanam' udakagRhaM, sarvANyapyetAni bhujAM 'pragRhya pragahya' paunaHpunyena prasArya tathA'Ggalyoddizya tathA kAyamavanamyonnamya ca na nidhyApayet-na pralokayennApyanyasmai pradarzayet , sarvatra dvivacanamAdarakhyApanArtha, tatra hi hRtanaSTAdau zaGkotpadyata iti ||api ca-sa bhikSurgahapatikulaM praviSTaH sannaiva gRhapatimaGgalyA'tyarthamuddizya tathA cAlayitvA tathA 'tarjayitvA' bhayamupadarya tathA kaNDUyanaM kRtvA tathA gRhapati vanditvA' vAgbhiH stutvA prazasya no yAceta, adatte ca naiva tadgRhapatiM paruSa vadet , tadyathA-yakSastvaM paragRhaM rakSasi, kutaste tathA naiva gRhapatita tatra na tiSThediti, dAtadAraM vA na tiSThata JainEducation international For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 cUlikA1 piNDaiSa01 uddeza6 zrIAcA-pAdAnaM?, vAtaiva bhadrikA bhavato na punaranuSThAnam , api ca-"akSaradvayametaddhi, nAsti nAsti yaducyate / tadidaM dehi rAGgavRttiH dehIti, viparItaM bhaviSyati // 1 // " anyacca(zI0) aha tattha kaMci bhuMjamANaM pehAe gAhAvaI vA0 jAva kammakariM vA se puvAmeva AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA // 341 // dAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM?, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA daviM vA bhAyaNaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodgaviyaDeNa vA uccholijja vA pahoija vA, se pubvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA! mA evaM tuma hatthaM vA0 4 sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholehi vA 2, abhikakhasi me dAuM evameva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA 4 sIo0 usi0 uccholittA pahoittA AhaTu dalaijjA, tahappagAreNaM purekammakaeNaM hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhijA / aha puNa evaM jANijjA no purekammakaeNaM udaulleNaM tahappagAreNaM vA udulleNa vA hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / aha puNevaM jANijA-no udaulleNa sasiNiddheNa sesaM taM ceva evaM-sasarakkhe udaulle, sasiNiddhe maTTiyA use| hariyAle hiMgulue, maNosilA aMjaNe loNe // 1 // geruya vanniya seDiya soraTThiya piTTha kukusa ukuTThasaMsaTeNa / aha puNevaM jANijjA no asaMsaDhe saMsaDhe tahappagAreNa saMsaTTeNa hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDigAhijjA // (sU0 33) atha bhikSustatra gRhapatikule praviSTaH san kaJcana gRhapatyAdikaM bhuJjAnaM prekSya sa bhikSuH pUrvamevAlocayed-yathA'yaM gRhapatistadbhAryA vA yAvatkarmakarI vA bhuGkte, paryAlocya ca sanAmagrAhaM yAceta, tadyathA-'Ausetti vetti, amuka iti GHEOPHICAGASSASASARA** CARROCACACACAAAAAA // 341 // For Personal & Private Use Only Madrainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhapate ! bhagini ! iti vA ityAdyAmantraya dAsyasi me'smAdAhArajAtAdanyataradbhojanajAtamityevaM yAceta, tacca na varttate karttu, kAraNe vA satyevaM vadet-atha 'se' tasya bhikSorevaM vadato yAcamAnasya paro gRhasthaH kadAciddhastaM mAtraM dava bhAjanaM vA 'zItodakavikaTena' apkAyena 'uSNodakavikaTena' uSNodakenAmAsukenAtridaNDodvRttena pazcAdvA sacittIbhUtena 'uccholejjatti sakRdudakena prakSAlanaM kuryAt, 'pahoeja'tti prakarSeNa vA hastAderddhAvanaM kuryAt sa bhikSurhastAdikaM pUrva| meva prakSAlyamAnamAlocayed, dattAvadhAno bhavedityarthaH tacca prakSAlyamAnamAlocyAmuka ityevaM svanAmagrAhaM nivArayed, yathA - maivaM kRthAstvamiti, yadi punarasau gRhastho hastAdikaM sacittodakena prakSAlya dadyAttadaprAsukamiti jJAtvA na pratigR| hIyAditi // kiJca - athAsau bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt, tadyathA - 'no' naiva sAdhubhikSAdAnArtha puraH- agrataH kRtaM prakSAlanAdikaM karma - kriyA yasya hastAdeH sa tathA tenodakenArdreNeti - galadvinduneti, etaduktaM bhavati-sAdhubhikSAdAnArthaM naiva hastAdikaM prakSAlitaM kintu tathAprakAra eva svataH kuto'pyanuSThAnAdudakAdra hastastena, evaM mAtrAdinA 'pi galadvindunA dIyamAnaM caturvidhamapyAhAramaprAsukamanepaNIyamiti matvA no gRhNIyAditi // atha punarevaM vijAnIyAt, tadyathA - naiva 'udakArdreNa' galadvindunA hastAdinA dadyAt kintu 'sasnigdhena' zItodakastimitenApi hastAdinA dIyamAnaM na pratigRhNIyAt, 'eva' miti prAktanaM nyAyamatidizati yathodakasnigdhena hastena na grAhyaM tathA'nyena rajasA'pi evaM mRttikAdyapyAyojyamiti, tatroSaH - kSAramRttikA haritAlahiGgulakamanaHzilA'JjanalavaNagerukAH pratItAH, sacittAzca khanivizeSotpatteH, varNikA-pItamRttikA, seTikA - khaTikA, saurASTrakA - tubarikA, pi For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaska02 zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) piNDaiSa01 uddezaH6 // 342 // STam-acchaTitatandulacUrNaH, kukkusAH-pratItAH, 'ukkuIti pIluparNikAderudUkhalacUrNitamArdraparNacUrNamityevamAdinA sastri- gdhena hastAdinA dIyamAnaM na gRhNIyAt, ityevamAdinA tu asaMsRSTena tu gRhNIyAditi / atha punarevaM jAnIyAnno'saMsRSTaH kiM tarhi?-saMsRSTastajjAtIyenAhArAdinA tena saMsRSTena hastAdinA prAsukameSaNIyamiti gRhNIyAt , atra cASTau bhaGgAH, tadyathA-"asaMsahe hatthe asaMsahe matte niravasese dave" ityekaikapadavyabhicArAnneyAH, sthApanA ceyam-atha punarasau bhikSurevaM jAnIyAt , tadyathA-udakAdinA'saMsRSTo hastAdistato gRhNIyAt , yadivA tathAprakAreNa dAtavyadravyajAtIyena saMsRSTo hastAdistena tathA prakAreNa hastAdinA dIyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamitikRtvA prtigRhnniiyaaditi|| kizca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA pihuyaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMba vA asaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva saMtANAe kuTTisu vA kuTuiMti vA kuTTissaMti vA upphaNiMsu vA 3 tahappagAraM pihuyaM vA0 apphAsuyaM no paDigAhijjA // (sU0 34) sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-'pRthuka' zAlyAdilAjAn 'bahurayati pahuMkaM 'cAulapalaMba ti arddhapakkazAlyAdikaNAdikamityevamAdikam 'asaMyataH' gRhasthaH 'bhikSupratijJayA' bhikSumuddizya cittamatyAM zilAyAM tathA sabIjAyAM saharitAyAM sANDAyAM yAvanmarkaTasantAnopetAyAm 'akuTTiSuH' kuTTitavantaH tathA kuTTanti kuTiSyanti vA, ekavacanAdhikAre'pi chAndasatvAttivyatyayena bahuvacanaM draSTavyaM, pUrvatra vA jAtAvekavacanaM, // 342 // For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PEACARRORAREx tacca pRthukAdikaM sacittamacittaM vA cittamatyAM zilAyAM kuTTayitvA 'upphaNiMsutti sAdhvartha vAtAya dattavanto dadati dA4 syanti vA, tadevaM tathAprakAraM pRthukAdi jJAtvA lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // kiJca se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM. bilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM assaMjae jAva saMtANAe bhiMdisu 3 ruciMsu vA 3 bilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM aphAsuyaM0 no paDigAhijA / / (sU0 35) ___ sa bhikSuryadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-bilamiti khanivizeSotpannaM lavaNam , asya copalakSaNArthatvAtsaindhavasauvarcalAdikamapi draSTavyaM, tathodbhijjamiti samudropakaNThe kSArodakasamparkAd yadudbhidyate lavaNam, asyApyupalakSaNArthatvArakSArodakasekAdyadbhavati rumakAdikaM tadapi grAhya, tadevaMbhUtaM lavaNaM pUrvoktavizeSaNaviziSTAyAM zilAyAmabhaitsuH-kaNikAkAraM kuryuH, tathA sAdhvarthameva bhindanti bhetsyanti vA tathA zlakSNatarArtha 'ruciMsuva'tti piSTavantaH piMSanti pekSyanti vA, tadapi lavaNamevaMprakAraM jJAtvA no (prati) gRhNIyAt // api ca se mikkhU vA0 se 0 asaNaM vA 4 agaNinikkhittaM tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no0, kevalI vUyA AyANameyaM, assaMjae mikkhupaDiyAe usiMcamANe vA nissiMcamANe vA AmajjamANe vA pamajamANe vA oyAremANe vA uvvattamANe vA agaNijIve hiMsijjA, aha bhikkhUNaM pubvovaiTThA esa painnA esa heU esa kAraNe esuvaese jaM tahappagAraM asaNaM vA 4 agaNinikkhittaM aphAsuyaM no0 paDi0 eyaM0 sAmaggiyaM // (sU0 36) // piNDaiSaNAyAM SaSTha uddezakaH 2-1-1-6 // sa bhikSuhapatikulaM praviSTazcaturvidhamapyAhAramannAvupari nikSiptaM tathAprakAraM jvAlAsaMvarddha lAbhe sati na pratigRhNI vA 4 agalIyAt // avi lakSNatarAvazeSaNaviziSTa A sU. 58 For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 343 // yAt / atraiva doSamAha-kevalI brUyAt 'AdAna' karmAdAnametaditi, tathAhi 'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA tatrA- zrutaska02 gyuparivyavasthitamAhAram 'utsiJcan' AkSipan 'niHsiJcan' dattodvarita prakSipan, tathA 'Amarjayan' sakRddhastAdinA||cUlikA 1 zodhayan , tathA prakarSeNa mArjayan-zodhayan , tathA'vatArayan , tathA 'apavartayan' tirazcInaM kurvannagnijIvAn hiMsyA piNDaiSa01 diti / 'artha' anantaraM 'bhikSUNAM' sAdhUnAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAramagnisaM uddezaH 7 baddhamazanAdyagninikSiptamaprAsukamaneSaNIyamiti jJAtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt , etatkhalu bhikSoH 'sAmagryaM' samagro bhikSubhAva iti // prathamAdhyayanasya SaSTha uddezakaH samAptaH // 2-1-1-6 // paSThoddezakAnantaraM saptamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake saMyamavirAdhanA'bhihitA, iha tu saMyamAtmadAtRvirAdhanA tayA ca virAdhanayA pravacanakutsetyetadatra pratipAdyata iti se bhikkhU vA 2 se jaM. asaNaM vA 4 khadhaMsi vA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi uvanikkhitte siyA tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no0, kevalI bUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udUhalaM vA AhaTTa ussaviya durUhijjA, se tattha durUhamANe payalija vA pavaDija vA, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA bAhuM vA UraM vA udaraM vA sIsaM // 343 // For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA annayaraM vA kAryasi iMdiyajAlaM lUsija vA pANANi vA 4 abhihaNija vA vittAsijja vA lesija vA saMghasijja vA saMghaTTija vA pariyAvija vA kilAmija vA ThANAo ThANaM saMkAmija vA, taM tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA, se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM. asaNaM vA 4 kuTThiyAo vA kolejjAu vA assaMjae mikkhupaDiyAe ukkujjiya avaujiya ohariya AhaTu dalaijA, tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA // (sU0 37) // sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san yadi punarevaM caturvidhamapyAhAraM jAnIyAt , tadyathA-skandhe' arddhaprAkAre 'stambhe vA' zailadArumayAdau, tathA maJcake vA mAle vA prAsAde vA harmyatale vA anyatarasmin vA tathAprakAre'ntarikSajAte sa AhAraH 'upanikSiptaH' vyavasthApito bhavet , taM ca tathAprakAramAhAraM mAlAhRtamiti matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt , kevalI brUyAdyata AdAnametaditi, tathAhi-asaMyato bhikSupratijJayA sAdhudAnArtha pIThakaM vA phalaka vA nizreNiM vA udUkhalaM vA''hatya-Urdhva vyavasthApyArohet, sa tatrArohana pracaledvA prapatedvA, sa tatra pracalan prapatan vA hastAdikamanyataradvA kAye indriyajAtaM 'lUsejjatti virAdhayet, tathA prANino bhUtAni jIvAn sattvAnabhihanyAdvitrAsayedvA leSayedvA-saMzleSaM vA kuryAt tathA saMgharSa vA kuryAt tathA saGghaTTa vA kuryAt, etacca kurvastAn paritApayedvA klAmayedvA sthAnAtsthAnaM saGkAmayedvA, tadetajjJAtvA yadAhArajAtaM tathAprakAraM mAlAhRtaM tallAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryadi punarevaMdabhUtamAhAraM jAnIyAt, tadyathA-'koSThikAtaH' mRnmayakuzUlasaMsthAnAyAH tathA 'kolejAo'tti adhovRttakhAtAkArAd | asaMyataH 'bhikSupratijJayA' sAdhumuddizya koSThikAtaH 'ukkunjiyatti UrddhakAyamunnamya tataH kubjIbhUya, tathA kolejjAo 25% For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 344 // 'avaujitti adho'vanamya, tathA 'ohariya'tti tirazcIno bhUtvA''hAramAhRtya dadyAt, tacca bhikSustathAprakAramadho- zrutaskaM02 mAlAhRtamitikRtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // adhunA pRthivIkAyamadhikRtyAha |cUlikA 1 se bhikkhU vA0 se 0 asaNaM vA 4 maTTiyAulittaM tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saM0, kevalI0, assaMjae bhi0 ma- piNDaiSa01 TTiolittaM asaNaM vA0 ubhidamANaM puDhavikAyaM samAraMbhijjA taha teuvAuvaNassaitasakAyaM samAraMbhijA, puNaravi ulliMpamANe uddezaH7 pacchAkammaM karijA, aha bhikkhUNaM puvvo0 jaM tahappagAra maTTiolittaM asaNaM vA lAbhe0 / se bhikkhU0 se 0 asaNaM vA 4 puDhavikAyapaiTThiyaM tahappagAraM asaNaM vA0 aphAsuyaM0 / se bhikkhU0 ja0 asaNaM vA 4 AukAyapaiTThiyaM ceva, evaM agaNikAyapaiTThiyaM lAbhe0 kevalI0, assaMja0 mi0 agaNiM ussakiya nissakkiya ohariya Aha1 dalaijjA aha bhikkhUNaM0 jAva no paDi0 // (sU0 38) // ___sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-piTharakAdau mRttikayA'valiptamAhAraM 'tathAprakAra'mityavaliptaM kenacitsarijJAya pazcAtkarmabhayAccaturvidhamapyAhAraM lAbhe sati na pratigRhNIyAt, kimiti?, yataH kevalI brUyAtkarmAdAnametaditi, tadeva darzayati-'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA mRttikopaliptamazanAdikam-azanAdibhAjanaM taccodbhindan pRthivIkArya samArabheta, sa eva kevalyAha, tathA tejovAyuvanaspatitrasakAyaM samArabheta, datte satyuttarakAlaM punarapi zeSarakSArtha tadbhAjanamavalimpan pazcAtkarma kuryAt , atha bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturettkaarnnmy-8||344|| mupadezaH yattathAprakAraM mRttikopaliptamazanAdijAtaM lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san dain Education International For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadi punarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-'sacittapRthivIkAyapratiSThitaM' pRthvIkAyoparivyavasthitamAhAraM vijnyaay| pRthivIkAyasaGghaTTanAdibhayAllAbhe satyaprAsukamaneSaNIyaM ca jJAtvA na pratigRhNIyAditi // evamakAyapratiSThitamagnikAyapratiSThitaM lAbhe sati na pratigRhNIyAd, yataH kevalI brUyAdAdAnametaditi / tadeva darzayati-asaMyato bhikSupratijJayA'gnikAyamulmukAdinA 'osakkiya'tti prajvAlya (niSicya), tathA 'ohariya'tti agnikAyopari vyavasthitaM piTharakAdikamAhArabhAjanamapavRttya tata AhRtya-gRhItvA''hAraM dadyAt, tatra bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA yadetattathAbhUtamAhAraM no pratigRhNIyAditi // se bhikkhU vA 2 se ja0 asaNaM vA 4 acusiNaM assaMjae bhi0 suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muheNa vA phumija vA vIija vA, se puvvAmeva AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA! mA etaM tumaM asaNaM vA acusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi vA vIyAhi vA abhikaMkhasi me dAuM, emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro suppeNa vA jAva vIittA AhaTu dalaijjA taha ppagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM vA no paDi0 // (sU0 39) // ___sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadipunarevaM jAnIyAd yathA'tyuSNamodanAdikamasaMyato bhikSupratijJayA zItIkaraNArtha sUrpaNa vA vIjanena vA tAlavRntena vA mayUrapicchakRtavyajanenetyarthaH, tathA zAkhayA zAkhAbhaGgena pallavenetyarthaH, tathA barheNa vA barhakalApena vA, tathA vastreNa vastrakarNena vA hastena vA mukhena vA tathAprakAreNAnyena vA kenacit 'phumejjA veti For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 345 // RESPOSTASAPAISASA mukhavAyunA zItIkuryAda vastrAdibhirvA vIjayet , sa bhikSuH pUrvameva 'Alokayeda' dattopayogo bhaveta, tathAkurvANaM ca zrutaskaM02 dRSTvaitadvadet , tadyathA-amuka! iti vA bhagini! iti vA ityAmanya maivaM kRthA yadyabhikAGkasi me dAtuM tata evaMsthitameva cUlikA 1 dadasva, atha punaH sa paro-gRhasthaH 'se' tasya bhikSorevaM vadato'pi sUrpaNa vA yAvanmukhena vA vIjayitvA''hatya tathAprakAra- 18 piNDaiSa01 mazanAdikaM dadyAt , sa ca sAdhuraneSaNIyamiti matvA na parigRhNIyAditi // piNDAdhikAra evaiSaNAdoSamadhikRtyAha- uddezaH7 se bhikkhU vA 2 se jaM. asaNaM vA 4 vaNassaikAyapaiTTiyaM tahappagAraM asaNaM vA 4 vaNa. lAbhe saMte no paDiH / evaM tasakAevi / / (suu040)|| sa bhikSuhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAd-vanaspatikAyapratiSThitaM, taM caturvidhamapyAhAraM na gRhNIyAditi // evaM trasakAyasUtramapi neyamiti / atra ca vanaspatikAyapratiSThitamityAdinA nikSiptAkhya eSaNAdoSo'bhihitaH, evamanye'pyeSaNAdoSA yathAsambhavaM suutressvevaayojyaaH| te cAmI-"saMkiya 1 makkhiya.2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6 mmIse 7 / apariNaya 8 litta 9 chaDDiya 10 esaNadosA dasa havaMti // 1 // " tatra zaGkitamAdhAkarmAdinA 1, bakSitamudakAdinA 2, nikSiptaM pRthivIkAyAdau 3, pihitaM bIjapUrakAdinA 4, 'sAhariya'ti mAtrakAdestuSAdyadeyamanyatra sacittapRthivyAdau saMhRtya tena mAtrakAdinA yaddadAti tatsaMhRtamityucyate 5, 'dAyaga'tti dAtA bAlavRddhAdyayogyaH 6, u|nmizra-sacittamizram 7, apariNatamiti yaddeyaM na samyagacittIbhUtaM dAtRgrAhakayorvA na samyagbhAvopetaM 8, liptaM vasAdinA 9, 'chaDDiyaMti parizATava 10 dityeSaNAdoSAH // sAmprataM pAnakAdhikAramuddizyAha1 zaGkitaM mrakSitaM nikSiptaM pihitaM saMhRtaM dAyakadoSaduSTaM unmizram / apariNataM liptaM chaditaM eSaNAdoSA. daza bhavanti // 1 // CHAIRPORELASICA OASIS // 345 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-usseimaM vA 1 saMseimaM vA 2 cAulodagaM vA 3 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avvukaMtaM apariNayaM aviddhatthaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / aha puNa evaM jANijjA cirAdhoyaM aMbilaM vukkaMtaM pariNayaM viddhatthaM phAsuyaM paDigAhijjA / se bhikkhU vA0 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 4 tusodagaM vA 5 javodagaM vA 6 AyAma vA 7 sovIraM vA 8 suddhaviyarDa vA 9 annayaraM vA tahappagAraM vA pANagajAyaM putvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA ! dAhisi me itto annayaraM pANagajAyaM ?, se sevaM vayaMtassa paro vaijjA-AusaMto samaNA ! tumaM ceveyaM pANagajAyaM paDiggaheNa vA ussiMciyA NaM uyattiyA NaM giNhAhi, tahappagAraM pANagajAyaM sayaM vA gihijjA paro vA se dijjA, phAsuyaM lAbhe saMte paDigAhijjA / / (sU0 41) | sa bhikSurgrahapatikulaM pAnakAthai praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAt tadyathA-'usseimaM veti piSTotsvedanArthamudakaM 1 |'saMseimaM veti tiladhAvanodakaM, yadivA'raNikAdisaMsvinnadhAvanodakaM 2, tatra prathamadvitIyodake prAsuke eva, tRtIyacaturthe tu mizre, kAlAntareNa pariNate bhavataH, 'cAulodaya'ti tanduladhAvanodakam 3, atra ca trayo'nAdezAH, tadyathA-budbuda|vigamo vA 1 bhAjanalagnabinduzoSo vA 2 tandulapAko vA 3, Adezastvayam-udakasvacchIbhAvaH, tadevamAdhudakam 'anAmla' svasvAdAdacalitam avyutkrAntamapariNatamavidhvastamaprAsukaM yAvanna pratigRhNIyAditi // etadviparItaM tu grAhyami-15 tyAha-ahetyAdi sugamam / punaH pAnakAdhikAra eva vizeSArthamAha-sa bhikSuhapatikulaM praviSTo yatpunaH pAnakajAtamevaM RSSCRECORRECAMSARAM For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 346 // jAnIyAt , tadyathA-'tilodaka' tilaiH kenacitprakAreNa prAsukIkRtamudakam 4, evaM tuSairyavairvA 5-6, tathA 'AcAmlam' zrutaskaM02 avazyAnaM 7, 'sauvIram' AranAlaM 8 'zuddhavikaTaM' prAsukamudakam 9, anyadvA tathAprakAraM drAkSApAnakAdi 'pAnakajAtaM' cUlikA 1 pAnIyasAmAnyaM pUrvameva 'avalokayet' pazyet, tacca dRSTvA taM gRhastham amuka! iti vA bhagini! iti vetyAmanyaivaM piNDaiSa01 brUyAd-yathA dAsyasi me kiJcitpAnakajAtaM?, sa parastaM bhikSumevaM vadantamevaM brUyAd-yathA AyuSman ! zramaNa! tvamevedaM uddezaH7 pAnakajAtaM svakIyena patagraheNa TopparikayA kaTAhakena votsizyApavRttya vA pAnakabhANDakaM gRhANa, sa evamabhyanujJAtaH svayaM gRhNIyAt paro vA tasmai dadyAt, tadevaM lAbhe sati pratigRhNIyAditi // kiJca se bhikkhU vA0 se jaM puNa pANagaM jANijjA-aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae uddhaTu 2 nikkhitte siyA, asaMjae bhikkhupaDiyAe udaulleNa vA sasiNiddheNa vA sakasAeNa vA matteNa vA sIodageNa vA saMbhoittA AhaTTa dalaijjA, tahappagAraM pANagajAyaM aphAsuyaM0 eyaM khalu sAmaggiya0 // (sU0 42) // piNDaiSaNAyAM saptamaH 2-1-1-7 / / sa bhikSuryadi punarevaM jAnIyAt tatsAnakaM sacitteSvavyavahiteSu pRthivIkAyAdiSu tathA markaTakAdisantAnake vA'nyato bhAjanAdudbhutyoddhRtya 'nikSiptaM' vyavasthApitaM syAt , yadivA sa eva 'asaMyataH' gRhasthaH 'bhikSupratijJayA' bhikSumuddizya 'udakATTaiNa' galadvindunA 'sasnigdhena' galadudakabindunA 'sakapAyeNa' sacittapRthivyAdyavayavaguNThitena 'mAtreNa' bhAjanena | zItodakena vA 'saMbhoettA' mizrayitvA''hRtya dadyAt, tathAprakAra pAnakajAtamaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na parigRhNI-| yAt, etattasya bhikSobhikSuNyA vA 'sAmagryaM' samagro bhikSubhAva iti // prathamasya saptamaH samAptaH // 2-1-1-7 // K // 346 // For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uktaH saptamoddezakaH, sAmpratamaSTamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake pAnakavicAraH kRtaH, ihApi tadgatameva vizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-aMbapANagaM vA 10 aMbADagapANagaM vA 11 kaviTThapANa0 12 mAuliMgapA0 13 muddiyApA0 14 dAlimapA0 15 khajUrapA0 16 nAliyerapA0 17 karIrapA0 18 kolapA0 19 AmalapA0 20 ciMcApA0 22 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAtaM saaTThiyaM sakaNuyaM sabIyagaM assaMjae bhikkhupaDiyAe chabbeNa vA dUseNa vA vAlageNa vA AviliyANa parivIliyANa parisAviyANa AhuTu dalaijA tahappagAraM pANagajAyaM aphA0 lAbhe saMte no paDigAhijA // (sU0 43) // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaMbhUtaM pAnakajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMbagapANagaM ve'tyAdi sugama, navaraM 'muddiyA' drAkSA kolAni-badarANi, eteSu ca pAnakeSu drAkSAbadarAmbilikAdikaticitpAnakAni tatkSaNameva saMmarya kri-1 yante aparANi tvAmAmbADakAdipAnakAni dvivAdidinasandhAnena vidhIyanta ityevaMbhUtaM pAnakajAtaM tathAprakAramanyadapi 'sAsthikaM' sahAsthinA kulakena yadvarttate, tathA saha kaNukena-tvagAdyavayavena yadvarttate, tathA bIjena saha yadvarttate, asthi bIjayozcAmalakAdau pratIto vizeSaH, tadevaMbhUtaM pAnakajAtam 'asaMyataH' gRhastho bhikSumuddizya-sAdhvartha drAkSAdikamAmI * punarvazatvagniSpAditacchabbakena vA, tathA dUsaM-vastraM tena vA, tathA 'vAlageNaM'ti gavAdivAladhivAlaniSpannacAlanakena sugha rikAgRhakena vA ityAdinopakaraNenAsthyAdyapanayanArtha sakRdApIDya punaHpunaH paripIDya, tathA parisrAvya nirgAlyAhRtya For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- ca sAdhusamIpaM dadyAditi, evaMprakAraM pAnakajAtamudgamadoSaduSTaM satyapi lAbhena pratigRhNIyAt, te cAmI udgamadoSAH zrutaskaM02 rAGgavRttiH "AhAkammu 1 hesia 2 pUtIkamme 3 a mIsajAe a4 / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kIya 8 pAmicce 9 cUlikA (zI0) || // 1 // pariyaTTie 10 abhihaDe 11 unbhinne 12 mAlohaDe 13 ia / accheje 14 aNisaDhe 15 ajjhoarae 16 a8 piNDaiSa01 solasame // 2 // " sAdhvarthaM yatsacittamacittIkriyate acittaM vA yatsacyate tadAdhAkarma 1 / tathA''tmArthaM yatpUrvasiddhameva // 347 // uddezaH8 laDDukacUrNakAdi sAdhumuddizya punarapi [saMta] guDAdinA saMskriyate taduddezikaM sAmAnyena, vizeSato vizeSasUtrAdavagantavyamiti 2 / yadAdhAkarmAdyavayavasammizraM tatpUtIkarma 3 / saMyatAsaMyatAdyarthamAderArabhyAhAraparipAko mizram 4 / sAdhvartha kSIrAdisthApanaM sthApanA bhaNyate 5 / prakaraNasya sAdhvarthamutsarpaNamavasarpaNaM vA prAbhRtikA 6 / sAdhUnuddizya gavAkSAdiprakA-18 zakaraNaM bahirvA prakAze AhArasya vyavasthApana prAduSkaraNam 7 / dravyAdivinimayena svIkRtaM krItam 8 / sAdhvartha yadanyasmAducchinnakaM gRhyate tatsAmiccaMti 9 / yacchAlyodanAdi kodravAdinA prAtivezikagRhe parivartya dadAti tatparivartitam 4|10 / yadgRhAdeH sAdhuvasatimAnIya dadAti tadAhRtam 11 / gomayAdyupaliptaM bhAjanamudbhidya dadAti tadudbhinnam 12 // mAlAdyavasthitaM nizreNyAdinA'vatArya dadAti tanmAlAhRtam 13 / bhRtyAderAcchidya yaddIyate tadAcchedyam 14 / sAmAnya zreNIbhaktakAdyekasya dadato'nisRSTam 15 / svArthamadhizrayaNAdau kRte pazcAttandulAdiprasRtyAdiprakSepAdadhyavapUrakaH 16 / // 347 // mAtadevamanyatamenApi doSeNa duSTaM na pratigRhNIyAditi // punarapi bhaktapAnavizeSamadhikRtyAha For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sebhikkhU vA0 2 AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaIgihesu vA pariyAvasahesu vA annagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA surabhigaMdhANi vA AghAya 2 se tattha AsAyapaDiyAe mucchie giddhe gaDhie ajjhovavanne aho gaMdho 2 no gaMdhamAghAijjA ( sU0 44 ) 'AgaMtAresu va'tti pattanAdbahirgRheSu teSu hyAgatyAgatya pathikAdayastiSThantIti, tathA''rAmagRheSu vA gRhapatigRheSu vA 'paryAvasatheSu' iti bhikSukAdimaTheSu vA, ityevamAdiSvannapAnagandhAn surabhInAmrAyAghrAya sa bhikSusteSvAsvAdanapratijJayA mUrchito gRddho grathito'bhyupapannaH sannaho ! gandhaH aho ! gandha ityevamAdaravAn na gandhaM jighrediti // punarapyAhAramadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 se jaM0 sAluyaM vA birAliyaM vA sAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM aphA0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 pippaliM vA pippalacuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuraNaM vA annayaraM vA tahappagAraM vA AmagaM vA asattha pa0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa palaMbajAyaM jANijjA, taMjA - aMbapalaMbaM vA aMbADagapalaMbaM vA tAlapa0 jhijjhiripa0 surahi0 sallarapa0 annayaraM tahappagAraM palaMbajAyaM AmagaM asatthapa0 / sebhikkhU 5 se jaM puNa pavAlajAyaM jANijjA, taMjahA - AsoTThapavAlaM vA niggohapa0 piluMkhupa0 nipUrapa0 sallaipa0 annayaraM vA tahappagAraM pavAlajAyaM AmagaM asatyapariNayaM / se bhi0 se jaM puNa0 saraDuyajAyaM jANijjA, taMjahA -- saraDuyaM vA kaviTThasara 0 dADimasara0 billasa 0 annayaraM vA tahappagAraM saraDuyajAyaM AmaM asattha pariNayaM 0 / se bhikkhU vA0 se jaM pu0 taMjA - uMbaramaMthuM vA naggohamaM0 piluMkhumaM0 AsotthamaM0 annayaraM vA tahappagAraM vA maMdhujAyaM AmayaM durukaM sANuvIyaM aphAsuyaM 0 // ( sU0 45 ) // For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 348 // Jain Education sugamaM, 'sAlukam' iti kandako jalajaH 'birAliyaM' iti kanda eva sthalaja:, 'sAsavaNAlia 'nti sarSapakandalya iti // kiJca - pippalImarice-pratIte 'zrRGgaberam' ArdrakaM tathAprakAramAmalakAdi Amam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // sugamaM, navaraM lambajAtamiti phalasAmAnyaM jhijjhirI-vallI palAzaH surabhiH - zatapruriti // gatArtha, navaram ' AsoTThe 'tti azvatthaH 'piluMkhu'tti pipparI NipUro- nandIvRkSaH // punarapi phalavizeSamadhikRtyAha - sugamaM, navaraM 'saraDuaM ve 'ti abaddhAsthiphalaM tadeva viziSyate kapitthAdibhiriti // spaSTa, navaraM 'maMthunti cUrNa: 'durukkaM 'ti ISatpiSTaM 'sANutrIya'nti avidhvastayonibIjamiti // se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 AmaDAgaM vA pUipinnAgaM vA mahuM vA majjaM vA sapi vA kholaM vA purANagaM vA ittha pANA - pasUyAI jAyAI saMbuDAI abbuktAI apariNayA ittha pANA aviddhatthA no paDigAhijjA / ( sU0 46 ) | sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyat, tadyathA - 'AmaDAgaM ve'ti 'Amapatram' araNikatandulIyakAdi taccArddhapakkamapakkaM vA, 'pratipinnAga 'nti kuthitakhalaM madhumadye pratIte 'sarpiH' ghRtaM 'kholaM' madyAdhaH kardamaH, etAni purANAni na grAhyANi, yata eteSu prANino'nuprasUtA jAtAH saMvRddhA avyutkrAntA apariNatAH - avidhvastAH, nAnAdezajavineyAnugrahArthamekArthikAnyevaitAni kiJcidbhedAdvA bhedaH // se bhikkhU vA0 se jaM0 ucchumeragaM vA aMkakarelugaM vA kaserugaM vA siMghADagaM vA pUiAlugaM vA annayaraM vA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 uppalaM vA uppalanAlaM vA misaM vA bhisamuNAlaM vA pukkhalaM vA pukkhalavibhaMgaM vA annayaraM vA tahaSpagAraM 0 / (sU0 47) For Personal & Private Use Only 2 zrutaskaM0 2 4 cUlikA 1 piNDaiSa0 1 uddezaH 8 // 348 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ucchumeragaM'ti apanItatvagikSugaNDikA 'aMkakareluvA' ityevamAdIn vanaspativizeSAn jalajAn anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-'usalaM' nIlotpalAdi nAlaM-tasyaivAdhAraH, 'bhisaM' padmakandamUlaM 'bhisamuNAlaM' padmakandoparivartinI latA 'pokkhalaM' padmakesaraM 'pokkhalavibhaMga padmakandaH anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // se bhikkhU vA 2 se jaM pu0 aggabIyANi vA mUlabIyANi vA khaMdhabIyANi vA porabI0 aggajAyANi vA mUlajA0 khaMdhajA0 porajA0 nannattha takkalimatthae Na vA takalisIse Na vA nAliyeramatthaeNa vA khajUrimatthaeNa vA tAlama0 annayaraM vA taha / se bhikkhU vA 2 se jaM0 ucchu vA kANagaM vA aMgAriyaM vA saMmissaM vigadUmiyaM vita(tta)ggagaM vA kaMdalIUsugaM annayaraM vA tahappagA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 lasuNaM vA lasuNapattaM vA la. nAlaM vA lasuNakaMdaM vA la0 coyagaM vA annayaraM vA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 acchiyaM vA kuMbhipakaM tidurga vA velugaM vA kAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM astthp0| se mikkhU vA0 se 0 kaNaM vA kaNakuMDagaM vA kaNapUyaliyaM vA cAulaM vA cAulapiDhe vA tilaM vA tilapiTuM vA tilapappaDagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapa0 lAbhe saMte no pa0, evaM khalu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM / / (sU0 48) 2-1-1-8 // piNDaiSaNAyAmaSTama uddezakaH // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-'agrabIjAni' japAkusumAdIni 'mUlabIjAni' jAtyAdIni 'skandhabIjAni' 18 salakyAdIni 'parvabIjAni' ikSvAdIni, tathA agrajAtAni mUlajAtAni skandhajAtAni parvajAtAnIti, 'Nannattha'tti nAnyaA. sU. 59|| TRASAARCA- C For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRIG zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 349 // smAdagrAderAnIyAnyatra prarohitAni kintu tatraivAgrAdau jAtAni, tathA 'takkalimatthae Na vA' takkalI-kandalI 'Na' iti vA- zrutaskaM02 kyAlaGkAre tanmastakaM-tanmadhyavartI garbhaH, tathA 'kandalIzIrSa' kandalIstabakaH, evaM nAlikerAderapi draSTavyamiti, athavA cUlikA 1 kandalyAdimastakena sadRzamanyadyacchinnAnantarameva dhvaMsamupayAti tattathAprakAramanyadAmam-azastrapariNataM na pratigRhNIyAdi-nApaNDaSa01 ti // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-ikSu vA 'kANagaMti vyAdhivizeSAtsacchidraM, tathA 'aMgArakirta' vivarNIbhUtaM, uddezaH 8 tathA 'sammizra' sphuTitatvak 'vigadUmiya'ti vRkaiH zRgAlairvA ISadbhakSitaM, na hyetAvatA randhAdhupadraveNa talAsukaM bhavatIti sUtropanyAsaH, tathA vetrAgraM 'kaMdalIUsuya'ti kandalImadhyaM, tathA'nyadapyevaMprakAramAmam-azastropahataM na prtigRhnniiyaaditi|| evaM lazunasUtramapi sugama, navaraM 'coagaMti kozikAkArA lazunasya bAhyatvaka, sA ca yAvatsAdroM tAvatsacitteti // 'a|cchiya'ti vRkSavizeSaphalaM 'teMdurya'ti TembarUyaM 'veluyaM ti bilvaM 'kAsavanAliyaMti zrIparNIphalaM, kumbhIpakvazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate, etaduktaM bhavati-yadacchikaphalAdiga"dAvaprAptapAkakAlameva balAtpAkamAnIyate tadAmam-apariNataM na prati-16 gRhNIyAditi // 'kaNam' iti zAlyAdeH kaNikAstatra kadAcinnAbhiH saMbhavet 'kaNikakuNDaM' kaNikAbhirmizrAH kukkusAH 'kaNapUyaliti kaNikAbhirmizrAH pUpalikAH kaNapUpalikAH, atrApi mandapakkAdau nAbhiH saMbhAvyate, zeSa sugamaM yAvattasya bhikSoH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAva iti // prathamasyASTamoddezakaH smaaptH|| M // 349 // G ERSCHARSASCA For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukto'STamoddezakaH, sAmprataM navama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaramaneSaNIya piNDaparihAra uktaH, ihApi prakArAntareNa sa evAbhidhIyate-- iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDDA bhavaMti, gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai-je ime bhavaMti samaNA bhagavaMtA sIlavaMto vayavaMto guNavaMto saMjayA saMvuDA baMbhayArI uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappai AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA pAyae vA, se jaM puNa imaM amhaM appaNo aTThAe niTThiyaM taM asaNaM 4 saMvvameyaM samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo aTThAe asaNaM vA 4 ceissAmo, eyappagAraM nigghosaM sucA nisamma tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM0 // ( sU0 49 ) 'ihe'ti vAkyopanyAse prajJApakakSetre vA, khaluzabdo vAkyAlaGkAre prajJApakAdyapekSayA prAcyAdau dizi santi-vidyante puruSAH teSu ca kecana zraddhAlavo bhaveyuH te ca zrAvakAH prakRtibhadrakA vA, te cAmI -gRhapatiryAvatkarmakarI veti, teSAM | cedamuktapUrvaM bhavet -- 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, ye ime 'zramaNAH sAdhavo bhagavantaH 'zIlavantaH' aSTAdazazIlAGgasahasradhAriNaH 'vratavantaH' rAtribhojana viramaNaSaSThapaJcamahAvratadhAriNaH 'guNavantaH' piNDavizuddhyAdyuttaraguNopetAH 'saMyatAH' indri yanoindriyasaMyamavantaH 'saMvRtAH pihitAsravadvArA: 'brahmacAriNaH' navavidhabrahmaguptiguptAH 'uparatA maithunAddharmAt' aSTAdazavikalpabrahmopetA (saMyatA):, eteSAM ca na kalpate AdhAkarmikamazanAdi bhoktuM pAtuM vA, ato yadAtmArthamasmAkaM niSThitaM - siddhamazanAdi 4 tatsarvametebhyaH zramaNebhyaH 'NisirAmo' tti prayacchAmaH, api ca-vayaM pazcAdAtmArthamazanAdyanyat "ceta For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C zrataska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH9 zrIAcA sAyiSyAmaH' saGkalpayiSyAmo nirvartayiSyAma itiyAvat , tadevaM sAdhurevaM 'nirghoSa' dhvani svata eva zrutvA'nyato vA kuta- rAvRttiH zcit 'nizamya' jJAtvA tathAprakAramazanAdi pazcAtkarmabhayAdaprAsukamityaneSaNIyaM matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // (zI0) kiJca se bhikkhU vA0 vasamANe vA gAmANugAma vA dUijjamANe se jaM. gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA raay||35 // hANisi vA saMtegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahA-gAhAvaI vA jAva kamma0 tahappagArAI kulAI no puvAmeva bhattAe vA nikkhamija vA paviseja vA 2, kevalI bUyA-AyANameyaM, purA pehAe tassa paro aTThAe asaNaM vA 4 uvakarija vA uvakkhaDija vA, aha bhikkhUNaM punvovaiTThA 4 jaM no tahappagArAiM kulAI puvAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisija vA nikkhamija vA 2, se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijA, se tattha kAleNaM aNupavisijjA 2 tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM esittA AhAraM AhArijA, siyA se paro kAleNa aNupaviTThassa AhAkammiyaM asaNaM vA uvakarija vA uvakkhaDija vA taM gaio tusiNIo uvehejjA, AhaDameva paccAikkhissAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, se puvAmeva AloijA-Ausosi vA bhaiNitti vA! no khalu me kappai AhAkammiyaM asaNaM vA 4 bhuttae vA pAyae vA, mA uvakarehi mA uvakkhaDehi, se sevaM vayaM tassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakkhaDAvittA Aha1 dalaijA tahappagAraM asaNaM vA0 aphaasuyN0|| (sU0 50) sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA, asmiMzca grAmAdau 'samti' vidyante kasyacinikSoH ARRESARGA // 350 // dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 'pUrvasaMstutAH' pitRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutA vA' zvazurAdayaH, te ca tatra baddhagRhAH prabandhena prativasanti, te cAmI-gRhapatirvA yAvatkarmakarI vA, tathAprakArANi ca kulAni bhaktapAnAdyartha na pravizet nApi niSkrAmet , svamanISikAparihArArthamAha-kevalI brUyAtkarmopAdAnametat, kimiti?, yataH pUrvamevaitat 'pratyupekSeta' paryAlocayet, tathA 'etasya' bhikSoH kRte 'paraH' gRhastho'zanAdyartham 'upakuryAt' DhokayedupakaraNajAtam , 'uvakkhaDeja'tti tadazanAdi pacedveti, 'artha' anantaraM bhizrUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdi, yathA-no tathAprakArANi svajanasambandhIni kulAni pUrvameva-bhikSAkAlAdArata eva bhaktAdyartha pravizedvA niSkAmedveti / yadvidheyaM tadarzayati-'seM tamAdAya'ti 'saH' sAdhuH 'etat' svajanakulam 'AdAya' jJAtvA kenacitsvajanenAjJAta evaikAntamapakrAmed, apakramya ca svajanAdyanApAte'nAloke ca tiSThet , sa ca tatra svajanasambaddhagrAmAdau 'kAlena' bhikSA'vasareNAnupravizet , anupravizya ca 'itaretarebhyaH kulebhyaH' svajanarahitebhyaH 'esiya'ti eSaNIyam-udgamAdidoSarahitaM 'vesiyaMti veSamAtrAdavAptamutpAdanAdidoSarahitaM 'piNDapAtaM' bhikSAm 'eSitvA' anviSya evaMbhUtaM grAsaiSaNAdoSarahitamAhAramAhArayediti / te cAmI utpAdanAdoSAH, tadyathA-"dhAI 1 dUi 2 nimitte 3 AjIva 4| vaNImage 5 tigicchA 6 ya / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe 10 ya havanti dasa ee||1|| pucipacchAsaMthava 11 vijjA |12 maMte 13 a cuNNa 14 joge 15 ya / uppAyaNAya dosA solasame mUlakamme ya 16 // 2 // " tatrAzanAdyarthaM dAturapatyopakAre vartata iti dhAtrIpiNDaH 1, tathA kAryasaGghaTTanAya dautyaM vidhatte iti dUtIpiNDaH 2, nimittam-aGguSThapraznAdi tadavApto nimittapiNDaH 3, tathA jAtyAdyAjIvanAdavApta AjIvikApiNDaH 4, dAturyasmin bhaktistatprazaMsayA'vApto va dan Education International For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- hANImagapiNDaH 5, sUkSmetaracikitsayA'vAptazcikitsApiNDaH 6, evaM krodhamAnamAyAlobhairavAptaH krodhAdipiNDaH 10, bhi- zrutaskaM02 rAGgavRttiH kSAdAnAtpUrva pazcAdvA dAtuH 'karNAyate bhavAni'tyevaM saMstavAdavAptaH pUrvapazcAtsaMstavapiNDaH 11, vidyayA'vApto vidyApiNDaH / cUlikA 1 (zI0) 12, tathaiva mantrajApAvApto mantrapiNDaH 13, vazIkaraNAdyartha dravyacUrNAdavAptazcUrNapiNDaH 14, yogAd-aJjanAderavApto piNDaiSa01 uddezaH9 // 351 // TrayogapiNDaH 15, yadanuSThAnAdgarbhazAtanAdermUlamavApyate tadvidhAnAdavApto mUlapiNDaH 16, tadevamete sAdhusamutthAH SoDazotpA se danAdoSAH / grAsaiSaNAdoSAzcAmI-"saMjoaNA 1 pamANe 2 iMgAle 3 dhUma 4 kAraNe 5 ceva / " tatrAhAralolupatayA dadhiguDAdeH saMyojanAM vidadhataH saMyojanAdoSaH 1, dvAtriMzatkavalapramANAtiriktamAhAramAhArayataH pramANadoSaH 2, tathAs'hArarAgAgAbhAd bhuJAnasya cAritrAGgAratvApAdanAdagAradoSaH 3, tathA'ntaprAntAdAvAhAradveSAccAritrasyAbhidhUmanAlUsadoSaH 4, vedanAdikAraNamantareNa bhuJjAnasya kAraNadoSaH 5, ityevaM veSamAtrAvAptaM grAsaiSaNAdidoSarahitaH sannAhAramAhArayediti / atha kadAcidevaM syAt , saH 'paraH' gRhasthaH kAlenAnupraviSTasyApi bhikSorAdhAkarmikamazanAdi vidadhyAt, | tacca kazcitsAdhustUSNIbhAvenotprekSeta, kimartham?, AhRtameva pratyAkhyAsyAmIti, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet , na caivaM kuryAt , yathA ca kuryAttadarzayati-sa pUrvameva 'Alokayet' dattopayogo bhavet, dRSTvA cAhAraM saMskriyamANamevaM vade-| // 351 // yathA amuka! iti vA bhagini! iti vA na khalu mama kalpata AdhAkarmika AhAro bhoktuM vA pAtuM vA'tastadartha yatno na vidheyaH, athaivaM vadato'pi para AdhAkarmAdi kuryAttato lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SNSARSURANGABAR se bhikkhU vA se jaM0 maMsaM vA macchaM vA bhajijamANaM pehAe tillapUyaM vA AesAe uvakkhaDijamANaM pehAe no khaddhaM 2 uvasaMkamittu obhAsijjA, nannattha gilANaNIsAe // (sU0 51) sa punaH sAdhuryadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-mAMsaM vA matsyaM vA 'bhajyamAna'miti pacyamAnaM tailapradhAnaM vA pUpaM, tacca kimartha kriyate iti darzayati-yasminnAyAte kaNyAdizyate parijanaH sa AdezaH-prAghUrNakastadartha saMskriyamANamAhAraM prekSya lolupatayA 'no' naiva 'khaddhaM 2'ti zIghraM 2, dvirvacanamAdarakhyApanArthamupasaMkramyAvabhASeta-yAceta, anyatra glAnAdikAryAditi // se bhikkhU vA0 annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA subhi subhi bhuccA dubhi 2 parihavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA / subhi vA dubhi vA savvaM bhuMjijjA no kiMcivi pariTThavijjA // (sU0 52) sa bhikSuranyatarad bhojanajAtaM parigRhya surabhi surabhi bhakSayet durgandhaM 2 parityajet , vIpsAyAM dvirvacanaM, mAtRsthAnaM caivaM saMspRzet , tacca na kuryAt, yathA ca kuryAt tadarzayati-surabhi vA durgandhaM vA sarva bhuJjIta na parityajediti // se bhikkhU vA 2 annayaraM pANagajAyaM paDigAhittA purpha 2 AviittA kasAyaM 2 parihavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA / puSpaM pupphei vA kasAyaM kasAi vA savvameyaM bhuMjijjA, no kiMcivi pari0 / / (sU0 53) evaM pAnakasUtramapi, navaraM varNagandhopetaM puSpaM tadviparItaM kaSAyaM, vIpsAyAM dvirvacanaM, doSazcAnantarasUtrayorAhAragAAt sUtrArthahAniH karmabandhazceti // For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA-1 rAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH9 // 352 // ANAGAGARRAC% se bhikkhU vA0 bahupariyAvannaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bahave sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNAloiyA aNAmate pariTThavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karejA, se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se puvAmeva AloijjA-AusaMto samaNA ! ime me asaNe vA pANe vA 4 bahupariyAvanne taM bhuMjaha NaM, se sevaM vayaMta paro vaijjA-AusaMto samaNA! AhArameyaM asaNaM vA 4 jAvaiyaM 2 sarai tAvaiyaM 2 bhukkhAmo vA pAhAmo vA savvameyaM parisa Dai savvameyaM bhukkhAmo vA pAhAmo vA // (sU0 54) sa bhikSurbahvazanAdi paryApannaM-labdhaM parigRhya bahubhirvA prakArairAcAryaglAnaprAghUrNakAdyartha durlabhadravyAdibhiH paryApanamAhArajAtaM parigRhya tadbahutvAdbhoktumasamarthaH, tatra ca sAdharmikAH sambhogikAH samanojJA aparihArikA ekArthAzcAlApakAH, |ityeteSu satsvadUragateSu vA tAnanApRcchaya pramAditayA 'pariSThApayet' parityajet , evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet , naivaM kuryAt, yacca kuryAttaddarzayati-sa bhikSustadadhikamAhArajAtaM parigRhya tatsamIpaM gacched , gatvA ca pUrvameva 'Alokayet' darzayet, evaM ca brUyAd-AyuSman ! zramaNa! mamaitadazanAdi bahu paryApannaM nAhaM bhoktumalamato yUyaM kiJcid bhuGgadhvaM, tasya caivaM vadataH sa paro brUyAd-yAvanmAnaM bhoktuM zaknumastAvanmAnaM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, sarva vA 'parizaTati' upayujyate tatsarva bhokSyAmahe pAsyAma iti // se bhikkhU vA 2 se jaM. asaNaM vA 4 paraM samuddissa bahiyA nIhaDaM jaM parehiM asamaNunAyaM aNisiha~ aphA. jAva ko PRECAAAA // 352 // For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDigAhijjA jaM parehiM samaNuNNAyaM sammaM NisiddhaM phAsUyaM jAva paDigAhijjA, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM ( sU0 55 ) // 2 - 1 - 1 - 9 // piNDaiSaNAyAM navama uddezakaH / sa punaryadevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt, tadyathA - 'paraM' cArabhaTAdikamuddizya gRhAnniSkrAntaM yacca parairyadi bhavAn ka| smaiciddadAti dadAtvityevaM samanujJAtaM neturdAturvA svAmitvenAnisRSTaM vA tad bahudoSaduSTatvAdaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na pratigRhNIyAt, tadviparItaM tu pratigRhNIyAditi, etattasya bhikSoH sAmagrayamiti // prathamAdhyayanasya navamoddezakaH pari samAptaH // ukta navamo'dhunA dazama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaraM piNDagrahaNavidhiH pratipAditaH, iha tu sAdhAraNAdipiNDAvAptau vasatau gatena sAdhunA yadvidheyaM taddarzayitumAha se egaio sAhAraNaM vA piMDavAyaM paDigAhittA te sAhammie aNApucchittA jassa jassa icchai tassa tassa khaddhaM khaddhaM dalaI, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA se tamAyAya tattha gacchijjA 2 evaM vaijjA - AusaMto samaNA ! saMti mama puresaMthuyA vA pacchA0 taMjahA - Ayarie vA 1 uvajjhAe vA 2 pavittI vA 3 there vA 4 gaNI vA 5 gaNahare vA 6 gaNAvaccheie vA 7 aviyAI eesiM khaddhaM khaddhaM dAhAmi, seNevaM vayaMtaM paro vaijjA - kAmaM khalu Auso ! ahApajjataM nisirAhi, jAvaiyaM 2 paro vadai tAvaiyaM 2 nisirijjA, savvamevaM paro vayai savvameyaM nisirijjA | ( sU0 56 ) For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 353 // lA 'saH bhikSuH 'ekataraH' kazcit 'sAdhAraNaM' bahUnAM sAmAnyena dattaM vAzabdaH pUrvottarApekSayA pakSAntaradyotakaH piNDapAtaM zrutaska02 parigRhya tAn sAdharmikAnanApRcchaya yasmai yasmai rocate tasmai tasmai svamanISikayA 'khaddhaM khaddhati prabhUtaM prabhUtaM prayacchati, cUlikA 1 evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet tasmAnnaivaM kuryAditi // asAdhAraNapiNDAvAptAvapi yadvidheyaM tadarzayati 6 piNDaiSa01 I 'saH' bhikSuH 'tam' eSaNIyaM kevalaveSAvAptaM piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gacchet , gatvA caivaM vaded, yathA uddezaH10 AyuSman ! zramaNa ! 'santi' vidyante mama 'puraHsaMstutAH' yadantike prabajitastatsambandhinaH 'pazcAtsaMstutA vA' yadantike|'dhItaM zrutaM vA tatsambandhino vA'nyatrAvAsitAH, tAMzca svanAmagrAhamAha, tadyathA-'AcArya' anuyogadharaH 1 'upA-IN dhyAyaH' adhyApakaH 2 pravRttiryathAyogaM vaiyAvRttyAdau sAdhUnAM pravartakaH 3, saMyamAdau sIdatAM sAdhUnAM sthirIkaraNAtsthaviraH 4, gacchAdhipo gaNI 5, yastvAcAryadezIyo gurvAdezAt sAdhugaNaM gRhItvA pRthagviharati sa gaNadharaH 6, gaNAvacchedakastu gacchakAryacintakaH 7, 'aviyAIti ityevamAdInuddizyaitadvaded-yathA'hametebhyo yuSmadanujJayA 'khaddhaM khaddhaM ti prabhUtaM prabhUtaM dAsyAmi, tadevaM vijJaptaH san 'paraH' AcAryAdiryAvanmAtramanujAnIte tAvanmAtrameva 'nisRjet' dadyAt sarvAnujJayA sarva vA dadyAditi // kiJcase egaio maNunnaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA paMteNa bhoyaNeNa palicchAei mA meyaM dAiyaM saMtaM daTThaNaM sayamAie Ayarie // 353 // vA jAva gaNAvacchee vA, no khalu me kassai kiMci dAyavvaM siyA, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA / se tamAyAe For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNam antAna se ja0 aMtAsa khala pADavA masaM vA maLa yA maccheNa vA tattha gacchijjA 2 puvAmeva uttANae hatthe paDiggahaM kaTu imaM khalu imaM khalutti AloijA, no kiMcivi NigUhijjA / se egaio annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bhaddayaM 2 bhuccA vivannaM virasamAharai, mAi0, no evaM0 // (sU0 57) sugama, yAvannaivaM kuryAt , yacca kuryAttadarzayati-'saH' bhikSuH 'taM' piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gacched, gatvA |ca sarvaM yathA'vasthitameva darzayet , na kiJcit 'avagUhayet' pracchAdayediti // sAmpratamaTato mAtRsthAnapratiSedhamAha 'saH' bhikSuH 'ekataraH' kazcit 'anyatarat' varNAdhupetaM bhojanajAtaM parigRhyATanneva rasagRbhutayA bhadrakaM 2 bhuktvA yad 'vivarNam' antaprAntAdikaM tatpratizraye 'samAharati' Anayati, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caivaM kuryAditi // kiJca se bhikkhU vA0 se jaM. aMtarucchiyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA siMbaliM vA siMbalathAlagaM vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujjhiyadhammie tahappagAraM aMtarucchuyaM vA0 aphaa0||se bhikkhU vA 2 se jaM. bahuaTThiyaM vA maMsaM vA macchaM vA bahukaMTayaM assi khalu0 tahappagAraM bahuaTThiyaM vA maMsaM0 lAbhe saMto0 / se bhikkhU vA0 siyA NaM paro bahuaTThieNaM maMseNa vA maccheNa vA uvanimaMtijA-AusaMto samaNA! abhikaMkhasi bahuaTThiyaM maMsaM paDigAhittae ? eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se puvvAmeva AloijjA-Ausotti vA 2 no khalu me kappai bahu0 paDigA0, abhikakhasi me dAuM jAvaiyaM tAvaiyaM puggalaM dalayAhi, mA ya aTThiyAI, se sevaM vayaMtassa paro abhihaTTa aMto paDiggahagaMsi bahu0 paribhAittA niha1 dalaijjA, tahappagAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphA0 no0 / se Ahacca paDigAhie siyA taM nohitti vaijA no aNihitti vaijjA, se tamAyAya egaMtama For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 354 // vakkamijA 2 ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae maMsagaM macchagaM bhuccA aTThiyAI kaMTae gahAya se tamAyAya egatamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva pamajjiya pamajjiya paradRvijjA // (sU0 58) cUlikA 1 sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-aMtarucchuaM vatti ikSuparvamadhyam 'ikSugaMDiyaMti sprvekssushklNpinnddaiss01| 'coyago' pIlitekSucchodikA 'meruka' tyagraM 'sAlagaM'ti dIrghazAkhA 'DAlagaM'ti zAkhaikadezaH 'siMbali'nti mudgAdInAM vidhvastA|5|| uddezaH10 phaliH 'siMbaliyAlagaM'ti valyAdiphalInAM sthAlI phalInAM vA pAkaH, atra caivaMbhUte parigRhIte'pyantarikSvAdike'lpamaza-| nIyaM bahuparityajanadharmakamiti matvA na pratigRhNIyAditi / evaM mAMsasUtramapi neyam , asya copAdAnaM kvacillUtAdyupazamanArtha sadvaidyopadezato bAhyaparibhogena svedAdinA jJAnAdyupakArakatvAtphalavadRSTaM, bhujizcAtra bahiHparibhogArthe nAbhyava-1|3|| hArArthe padAtibhogavaditi // evaM gRhasthAmantraNAdividhipudgalasUtramapi sugamamiti, tadevamAdinA chedasUtrAbhiprAyeNa grahaNe satyapi kaNTakAdipratiSThApanavidhirapi sugama iti // se bhikkhU0 siyA se paro abhihaTTa aMto paDiggahe bilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNaM paribhAittA nIhaTTa dalaijjA, tahappagAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA 2 aphAsuyaM no paDi0, se Acca paDigAhie siyA taM ca nAidUragae jANijjA, se tamAyAe tattha gacchijjA 2 puvAmeva AloijA-Ausotti vA 2 imaM kiM te jANayA dinnaM uyAhu ajANayA ?, se ya bhaNijjAno khalu me jANayA dinnaM, ajANayA dinnaM, kAma khalu Auso! iyANiM nisirAmi, taM bhuMjaha vA NaM paribhAeha vA gaM taM D // 354 // parehiM samaNunAyaM samaNusahUM tao saMjayAmeva a~jijja vA pIija vA, jaM ca no saMcAei bhottae vA pAyae vA sAhammiyA For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNuppayAyavvaM siyA, no jattha sAhammiyA jaheba bahupariyAvannaM kIrai taheva kAyavvaM siyA, evaM khalu0 // (sU0 59) // 2-1-1-10 // piNDaiSaNAyAM dazama uddezakaH // sa bhikSaZhAdau praviSTaH, tasya ca syAt-kadAcit 'paraH' gRhasthaH 'abhihaTTa aMto' iti antaH pravizya patanahe-kASTha|cchabbakAdau glAnAdyartha khaNDAdiyAcane sati 'biDaM vA lavaNaM' khanivizeSotpannam 'udbhijaM vA' lavaNAkarAdyutpannaM 'paribhAetta'tti dAtavyaM vibhajya dAtavyadravyAtkaJcidaMzaM gRhItvetyarthaH, tato niHsRtya dadyAt, tathAprakAraM parahastAdigatameva pratiSedhayet, tacca 'Ahacceti sahasA pratigRhItaM bhavet , taM ca dAtAramadUragataM jJAtvA sa bhikSustallavaNAdikamAdAya tasamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva tallavaNAdikam 'Alokayet' darzayed, etacca brUyAd-amuka! iti vA bhagini! iti vA, etacca lavaNAdikaM kiM tvayA jAnatA dattamutAjAnatA?, evamuktaH san para evaM vaded-yathA pUrva mayA'jAnatA dattaM, sAmprataM tu yadi bhavato'nena prayojanaM tato dattam , etatsaribhogaM kurudhvaM, tadevaM paraiH samanujJAtaM samanusRSTaM sattAsukaM kAraNavazAdaprAsukaM vA bhuJjIta pibedvA, yacca na zaknoti bhoktuM pAtuM vA tatsAdharmikAdibhyo dadyAt, tadabhAve bahuparyApannavidhi prAktanaM vidadhyAt, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // prathamasya dazamaH smaaptH||2-1-1-10|| ukto dazamaH, adhunaikAdazaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake labdhasya piNDasya vidhiruktaH, tadihApi vizeSataH sa evocyate dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe maNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se bhikkhU zrutaskaM02 gilAi, se haMdaha NaM tassAharaha, se ya bhikkhU no a~jijjA tumaM ceva NaM a~jijjAsi, se egaio bhokkhAmittikaTTha paliuM- cUlikA 1 ciya 2 AloijjA, taMjahA-ime piMDe ime loe ime titte ime kaDuyae ime kasAe ime aMbile ime mahure, no khalu piNDaiSa01 itto kiMci gilANassa sayaitti mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, tahAThiyaM AloijjA jahAThiyaM gilANassa sayaitti, | uddezaH11 taM tittayaM tittaetti vA kaDuyaM kaDuyaM kasAyaM kasAyaM aMbilaM aMbilaM mahuraM mahuraM0 // (sU0 60) . bhikSAmaTanti bhikSATAH bhikSaNazIlAH sAdhava ityarthaH, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, vakSyamANameSAM saMbhAvyate, 'eke' ke|cana evamAhuH-sAdhusamIpamAgatya vakSyamANamuktavantaH, te ca sAdhavaH 'samAnA vA' sAmbhogikA bhaveyuH, vAzabdAdasAmbhogikA vA, te'pi ca 'vasantaH' vAstavyA anyato vA grAmAdeH samAgatA bhaveyuH, teSu ca kazcitsAdhuH 'glAyati' glA-3 nimanubhavati, tatkRte tAn sambhogikAdIMste bhikSATA manojJabhojanalAbhe satyevamAhuriti sambandhaH, 'se' iti etanmanojJamAhArajAtaM 'handaha' gRhNIta yUyaM 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'tasya' glAnasya 'Aharata' nayata, tasmai prayacchata ityarthaH, glAnazcenna bhute grAhaka evAbhidhIyate tvameva bhuDkSveti, sa ca bhikSurbhikSorhastAd glAnArthaM gRhItvA''hAraM ttraadhyuppnnH| sanneka evAhaM bhokSya itikRtvA tasya glAnasya 'paliuMcia paliuMciya'tti manojJaM gopitvA gopitvA vAtAdirogamudizya tathA tasya 'Alokayet' darzayati yathA'pathyo'yaM piNDa iti buddhirutpadyate, tadyathA-agrato DhaukayitvA vadati |-ayaM piNDo bhavadartha sAdhunA dattaH, kintvayaM 'loe'tti rUkSaH, tathA tiktaH kaTuH kaSAyo'mlo madhuro vetyAdi doSaduSTa sya glAnasya 'palijAMcana ru tpadyate, tadyathA- // 355 tyAdi doSaduSTa For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvAnnAtaH kiJcid glAnasya 'svadatIti' upakAre na vartata ityarthaH, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caitatkuryAditi / yathA ca kuryAttadarzayati-tathA'vasthitameva glAnasyAlokayedyathA'vasthitamiti, etaduktaM bhavati-mAtRsthAnaparityAgena yathA'va8 sthitameva brUyAditi, zeSaM sugamam // tathA mikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijjamANe vA maNunnaM bhoyaNajAyaM lamittA se ya. mikkhU gilAi se haMdaha NaM tassa Aharaha, se ya bhikkhU no bhujijjA AhArijA, se NaM no khalu me aMtarAe AharissAmi, icceyAI AyataNAI uvAikkamma // (sU0 61) 'bhikSAdAH' sAdhavo manojJamAhAraM labdhvA samanojJAMstAMzca vAstavyAn prAghUrNakAn vA glAnamuddizyaivamUcuH-etanmanojJamAhArajAtaM gRhNIta yUyaM glAnAya nayata, sa cenna bhuGkte tato'smadantikameva glAnAdyartham 'Aharet' Anayet , sa caivamuktaH sannevaM vaded-yathA'ntarAyamantareNAhariSyAmIti pratijJayA''hAramAdAya glAnAntikaM gatvA prAktanAn bhaktAdirUkSAdidoSAnudghATya glAnAyAdattvA svata eva laulyAdbhuktvA tatastasya sAdhornivedayati, yathA mama zUlaM vaiyAvRttyakAlAparyAptyAdikamantarAyikamabhUdato'haM tad glAnabhaktaM gRhItvA nAyAta ityAdi mAtR[saM] sthAnaM saMspRzet, etadeva darzayatiityetAni-pUrvoktAnyAyatanAni-karmopAdAnasthAnAni 'upAtikramya' samyak parihRtya mAtRsthAnaparihAreNa glAnAya vA dadyAdAtRsAdhusamIpaM vA''harediti // piNDAdhikAra eva saptapiNDaiSaNA adhikRtya sUtramAha aha bhikkhU jANijjA satta piMDesaNAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA piMDesaNA-asaMsaTTe hatthe asaMsaddhe For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 356 // matte, taha pagAreNa asaMsadveNa hattheNa vA matteNa vA asaNaM vA 4 sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijjA phAsUyaM paDigA - hijjA, paDhamA piMDesaNA 1 || ahAvarA duvA piMDesaNA - saMsaTTe hatthe saMsaTThe matte, taheva duccA piMDesaNA 2 || a hAvarA taccA piMDesaNA -- iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDDA bhavaMti -- gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM caNaM annayaresu virUvarUvesu bhAyaNajAe uvanikkhittapuvve siyA, taMjahA--thAlaMsi vA piDharaMsi vA saragaMsi vA paragaMsi vA varagaMsi vA, ah puNevaM jANijjA - asaMsaTTe hatthe saMsaTThe matte, saMsaTThe vA hatthe asaMsaThThe matte se ya paDiggahadhArI siyA pANipaDiggahie vA, se puvvAmeva0 - Ausotti vA ! 2 eeNa tumaM asaMsaTTheNa hattheNa saMsadveNa matteNaM saMsaTTeNa vA hattheNa asaMsaNa matteNa assi paDiggahagaMsi vA pANisi vA nihaTTu ucittu dalayAhi tahappagAraM bhoyaNajAyaM sayaM vANaM jAijjA 2 phAsUyaM 0 paDigAhijjA, taiyA piMDesaNA 3 || ahAvarA cautthA piMDesaNA-se bhikkhU vA0 se jaM0 pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme appe pajjavajAe, tahappagAraM pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA sayaM vA NaM0 jAva paDi0, cautthA piMDesaNA 4 || ahAvarA paMcamA piMDesaNA-se bhikkhU vA 2 uggahayameva bhoyaNajAyaM jANijjA, taMjA--sarAvaMsi vA DiMDimaMsi vA kosagaMsi vA, aha puNevaM jANijjA bahupariyAbanne pANIsu dagaleve, tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM0 jAva paDigAhi0, paMcamA piMDesaNA 5 || ahAvarA chaTThA piMDesaNAse bhikkhU vA 2 paggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, jaMca sayaTThAe paggAhiyaM, jaM ca paraTThAe paggahiyaM, taM pAyapariyAvannaM taM pANipariyAvannaM phAsUyaM paDi0, chaTThA piMDesaNA 6 || ahAvarA sattamA piMDesaNA-se bhikkhU vA0 bahuujjhi For Personal & Private Use Only zrutaskaM02 cUlikA 1 | piNDaiSa 01 uddezaH 11 / / 356 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM ca'nne bahave dupayacauppayasamaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA nAvakakhaMti, tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijjA jAva paDi0, sattamA piMDesaNA 7 // icceyAo satta piMDesaNAo, ahAvarAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA pANesaNA-asaMsaDhe hatthe asaMsahe matte, taM ceva bhANiyavvaM, navaraM cautthAe nANattaM / se bhikkhU vA0 se jaM0 puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 6, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme taheva paDigAhijA // (sU0 62) athazabdo'dhikArAntare, kimadhikurute?, sapta piNDaiSaNAH pAnaiSaNAzceti, 'artha' anantaraM bhikSurjAnIyAt , kAH?-saptapiNDaiSaNAH pAnaiSaNAzca, tAzcemAH, tadyathA-"asaMsaTThA 1 saMsaTThA 2 uddhaDA 3 appalevA 4 uggahiA 5 paggahiyA 64 ujjhiyadhamme"ti, atra ca dvaye sAdhavo-gacchAntargatA gacchavinirgatAzca, tatra gacchAntargatAnAM saptAnAmapi grahaNamanujJAtaM, gacchanirgatAnAM punarAdyayoIyoragrahaH paJcasvabhigraha iti, tatrAdyAM tAvadarzayati-tatra' tAsu madhye 'khalu' ityalaGkAre, imA| prathamA piNDaiSaNA, tadyathA-asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM ca mAtra, dravyaM punaH sAvazeSa vA syAnniravazeSaM vA, tatra niravazeSe pazcAtkarmadoSastathA'pi gacchasya bAlAdyAkulatvAttanniSedho nAsti, ata eva sUtre taccintA na kRtA, zeSaM sugamam // tathAprA'parA dvitIyA piNDaiSaNA, tadyathA-saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtrakamityAdi sugamam // athAparA tRtIyA piNDaiSaNA, tadyathA | 8|| iha khalu prajJApakApekSayA prAcyAdiSu dikSu santi kecit zraddhAlavaH, te cAmI-gRhapatyAdayaH karmakarIparyantAH, teSAM ca gRheSvanyatareSu nAnAprakAreSu bhAjaneSu pUrvamutkSiptamazanAdi syAt , bhAjanAni ca sthAlAdIni subodhyAni navaraM 'saragam' iti | For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 357 // zarikAbhiH kRtaM sUrNAdi 'paragaM' vaMzaniSpannaM chabbakAdi 'varagaM' maNyAdi mahArghamUlyaM, zeSaM sugamaM yAvatparigRhNIyAditi, zrutaskaM02 atra ca saMsRSTAsaMsRSTasAvazeSadravyairaSTau bhaGgAH, teSu cASTamo bhaGgaH saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSa dravyamityeSa gaccha- cUlikA 1 nirgatAnAmapi kalpate, zeSAstu bhaGgA gacchAntargatAnAM sUtrArthahAnyAdikaM kAraNamAzritya kalpanta iti // aparA caturthI piNDaiSa01 piNDaiSaNA'lpalepA nAma, sA yatpunarevamalpalepaM jAnIyAt, tadyathA-'pRthukam' iti bhugnazAlyAdyapagatatuSaM yAvat 'tandu- uddezaH11 lapalamba' iti bhugnazAlyAditandulAniti, atra ca pRthukAdike gRhIte'pyalpaM pazcAtkarmAdi, tathA'lpaM paryAyajAtamalpaM tuSAdi tyajanIyamityevaMprakAramalpalepam , anyadapi vallacanakAdi yAvatparigRhNIyAditi // athAparA paJcamI piNDaiSaNA-8 vagRhItA nAma, tadyathA-sa bhikSuryAvadupahRtameva bhoktukAmasya bhAjanasthitameva bhojanajAtaM DhaukitaM jAnIyAt , tatpuna - janaM darzayati, tadyathA-'zarAvaM' pratItaM "DiNDima' kaMza (kAMsya) bhAjanaM 'kozaka' pratItaM, tena ca dAtrA kadAcit pUrvamevodakena hasto mAtrakaM vA dhautaM syAt , tathA ca niSiddhaM grahaNam , atha punarevaM jAnIyAdbahuparyApannaH-pariNataH pANyAdiSUdakalepaH, tata evaM jJAtvA yAvad gRhNIyAditi // athAparA SaSThI piNDaiSaNA pragRhItA nAma-svArtha parArtha vA piTharakAderuvRttya caTTakAdinotkSiptA pareNa ca na gRhItA pravrajitAya vA dApitA sA prakarSaNa gRhItA pragRhItA tAM tathAbhUtAM prAbhRtikA pAtraparyApannAM vA' pAtrasthitAM 'pANiparyApannAM vA' hastasthitAM vA yAvatsatigRhNIyAditi // athAparA saptamI piNDai // 357 // |SaNA ujjhitadharmikA nAma, sA ca sugamA // Asu ca saptasvapi piNDaiSaNAsu saMsRSTAdyaSTabhaGgakA bhaNanIyAH, navaraM catu laM nAnAtvamiti, tasyA alepatvAtsaMsRSTAdyabhAva iti // evaM pAnaiSaNA api neyA bhaGgakAzcAyojyA, navaraM caturthI For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAtvaM, svacchatvAcca tasyA alpalepatvaM, tatazca saMsRSTAdyabhAva iti, AsAM caiSaNAnA yathottaraM vizuddhitAratamyAdeSa eva kramo nyAyya iti // sAmpratametAH pratipadyamAnena pUrvapratipannena vA yadvidheyaM taddarzayitumAha___ icayAsiM sattaNhaM piMDesaNANaM sattaNhaM pANesaNANaM annayaraM paDimaM paDivajamANe no evaM vaijA-micchApaDivannA khalu ee bhayaMtAro, ahamege samma paDivanne, je ee bhayaMtAro eyAo paDimAo paDivajittA NaM viharati jo ya ahamaMsi eyaM paDimaM paDivajittANaM viharAmi savve'vi te u jiNANAe uvaTThiyA anunnasamAhIe, evaM ca NaM viharati, eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiya // (sU0 63) 2-1-1-11 piNDaiSaNAyAmekAdaza uddezakaH // ityetAsAM saptAnAM piNDaiSaNAnAM pAnaiSaNAnAM vA'nyatarAM pratimAM pratipadyamAno naitadvadet, tadyathA-'mithyApratipannAH' na samyak piNDaipaNAdyabhigrahavanto bhagavantaH-sAdhavaH, ahamevaikaH samyakpratipanno, yato mayA vizuddhaH piNDaiSa NAbhigrahaH kRta ebhizca na, ityevaM gacchanirgatena gacchAntargatena vA samadRSTyA draSTavyAH, nApi gacchAntargatenottarottarapitANDaiSaNAbhigrahavatA pUrvapUrvatarapiNDaiSaNAbhigrahavanto dRSyA iti, yacca vidheyaM taddarzayati ya ete bhagavantaH-sAdhava etAH 'pratimAH' piNDaiSaNAdyabhigrahavizeSAn 'pratipadya' gRhItvA grAmAnugrAma 'viharanti' yathAyogaM paryaTanti, yAM cAhaM pratimA pratipadya viharAmi, sarve'pyete jinAjJAyAM jinAjJayA vA 'samutthitAH' abhyudyatavihAriNaH saMvRttAH, te cAnyo'nyasamAdhinA yo yasya gacchAntargatAdeH samAdhirabhihitaH, tadyathA-saptApi gacchavAsinA, tannirgatAnAM tu dvayoragrahaH paJcasvabhigrahaH For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH ityanena 'viharanti' yatanta iti, tathAvihAriNazca sarve'pi te jinAjJAM nAtilacante, tathA coktam-"jo'vi duvattha- tivattho bahuvattha acelaovva saMtharai / na hu te hIlaMti paraM sabvevi a te jiNANAe // 1 // " etattasya bhikSobhikSuNyA vA'sAmagrya' sampUrNo bhikSubhAvo yadAtmotkarSavarjanamiti 2-1-1-11 // dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanaTIkA prismaaptaa|| zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH11 (zI0) // 358 // // 358 // 1.yo'pi dvivastrastrivastro bahuvastro'celako vA saMstarati / naiva te hIlanti parAn sarve'pi ca te jinAjhAyAm // 1 // dan Education International For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCOR atha dvitIyaM zayyaiSaNAkhyamadhyayanam RECASSROGRAM / uktaM prathamamadhyayanaM, sAmprataM dvitIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane dharmAdhArazarIraparipAlanArthamAdAveva piNDagrahaNavidhiruktaH, sa ca gRhItaH sannavazyamalpasAgArike pratizraye bhoktavya ityatastadgataguNadoSanirUpaNArtha dvitIyamadhyayanam , anena ca sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi vyAvarNanIyAni, tatra nAmaniSpanne nikSepe zayyaiSaNeti, tasyA nikSepavidhAnAya piNDaiSaNAniyuktiyatra saMbhavati tAM tatrAtidizya prathamagAthayA aparAsAM ca niyuktInAM yathAyogaM saMbhavaM dvitIyagAthayA AvirbhAvya nikSepaM ca tRtIyagAthayA zayyASaTanikSepe prApte nAmasthApane anAdRtya niyuktikRdAha dabve khitte kAle bhAve sijjA ya jA tahiM pagayaM / kerisiyA sijjA khalu saMjayajogatti nAyavvA // 298 // dravyazayyA kSetrazayyA kAlazayyA bhAvazayyA, atra ca yA dravyazayyA tasyAM prakRtaM, tAmeva ca darzayati-kIdRzI sA dravyazayyA? saMyatAnAM yogyetyevaM jJAtavyA bhaviSyati // dravyazayyAvyAcikhyAsayA''hativihA ya vvasijjA sacittA'citta mIsagA ceva / khittaMmi jaMmi khitte kAle jA jaMmi kAlaMmi // 299 // trividhA dravyazayyA bhavati, tadyathA-sacittA acittA mizrA ceti, tatra sacittA pRthivIkAyAdau, acittA tatraiva prA For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COS zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 359 // suke, mizrA'pi tatraivArddhapariNate, athavA sacittAmuttaragAthayA svata eva niyuktikRd bhAvayiSyati / 'kSetra'miti tu kSetra kSatra miti tu kSetra-lazrutaskaM02 zayyA, sA ca yatra grAmAdike kSetre kriyate, kAlazayyA tu yA yasminnUtubaddhAdike kAle kriyate // tatra sacittadravyazayyo- cUlikA 1 dAharaNArthamAha | zayyaiSa02 ukkalakaliMga goama vaggumaI ceva hoi nAyavvA / eyaM tu udAharaNaM nAyavvaM davasijAe // 30 // uddezaH 1 asyA bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-ekasyAmaTavyAM dvau bhrAtarAvutkalakaliGgAbhidhAnI viSamapradeze paliM niveshy| cauryeNa vartete, tayozca bhaginI valgumatI nAma, tatra kadAcid gautamAbhidhAno naimittikaH samAyAtaH, tAbhyAM ca prati-18 pannaH, tayA ca valgumatyoktaM-yathA nAyaM bhadrakaH, atra vasan yadA tadA'yamasmAkaM pallivinAzAya bhaviSyatyato nirbhAvyate, tatastAbhyAM tadvacanAnniATitaH, sa tasyAM pradveSamApannaH pratijJAmagrahId, yathA-nAhaM gautamo bhavAmi yadi valgumatyudaraM vidArya tatra na svapimIti, anye tu bhaNanti-saiva valgumatyapatyAnAM laghutvAtpalisvAminI, utkalakaliGgau naimittiko, sA tayorbhaktyA gautamaM pUrvanaimittikaM nirvATitavatI, atastadveSApratijJAmAdAya sarSapAn vapannirgataH, sarSapAca varSAkAlena jAtAH, tatastadanusAreNAnyaM rAjAnaM pravezya sA pallI samastA luNTitA dagdhA ca, gautamenApi valgumatyA udaraM pATayitvA sAvazeSajIvitadehAyA upari suptamityeSA vA sacittA dravyazayyeti // bhAvazayyApratipAdanArthamAha duvihA ya bhAvasijjA kAyagae chavihe ya bhAvaMmi / bhAve jo jattha jayA suhaduhaganbhAisijjAsu // 301 // // 359 // dve vidhe-prakArAvasyAH sA dvividhA, tadyathA-kAyaviSayA SaDbhAvaviSayA ca, tatra yo jIvaH 'yatra' audayikAdau bhAve dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'yadA' yasmin kAle vartate sA tasya SaDbhAvarUpA bhAvazayyA, zayanaM zayyA sthitiritikRtvA, tathA khyAdikAyagato garbhatvena sthito yo jIvastasya khyAdikAya eva bhAvazayyA, yataH syAdikAye sukhite duHkhite supte utthite vA tAdRgavastha eva tadantarvartI jIvo bhavati, ataH kAyaviSayA bhAvazayyA dvitIyeti // adhyayanArthAdhikAraH sarvo'pi zayyAviSayaH, , uddezArthAdhikArapratipAdanAya niyuktikRdAha| sabvevi ya sijavisohikAragA tahavi asthi u viseso / uddese uddese vucchAmi samAsao kiMci // 30 // 'sarve'pi trayo'pyuddezakA yadyapi zayyAvizuddhikArakAstathA'pi pratyekamasti vizeSastamahaM lezato vakSya iti // etadevAhauggamadosA paDhamillayaMmi saMsattapaccavAyA y1|biiyNmi soavAI bahuvihasijjAvivego 2 ya // 303 // tatra prathamoddezake vasaterudgamadoSAH-AdhAkarmAdayastathA gRhasthAdisaMsaktapratyapAyazca cintyante ?, tathA dvitIyoddezake zaucavAdidoSA bahuprakAraH zayyAvivekazca-tyAgazca pratipAdyata ityayamarthAdhikAraH 2 // taie jayaMtachalaNA sajjhAyassa'Nuvarohi jaiyavvaM / samavisamAIesu ya samaNeNaM nijarahAe 3 // 304 // _tRtIyoddezake yatamAnasya-udgamAdidoSaparihAriNaH sAdhoryA chalanA syAttaparihAre yatitavyaM, tathA svAdhyAyAnuparodhini samaviSamAdau pratizraye sAdhunA nirjarArthinA sthAtavyamityayamarthAdhikAraH 3 // gato niryuktyanugamaH, adhunA sUtrAnugame sUtramucArayitavyaM, taccedam For Personal & Private Use Only Jan Educon International Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 360 // sebhikkhU vA0 abhikaMkhijA uvassayaM esittae aNupavisittA gAmaM vA jAva rAyahANiM vA, se jaM puNa uvassayaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappagAre uvassae no ThANaM vA sijjaM vA nisIhiyaM vA ceijjA / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa uvasyaM jANijA appaMDaM jAva appasaMtANayaM tahappagAre uvassae' paDilehittA pamajittA tao saMjayAmeva ThANaM vA 3 ceijjA // se jaM puNa uvassayaM jANijjA assi paDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI 4 samArambha samuddissa kIyaM pAmicaM acchijjaM aNisa abhihaDaM Aha ceei, tahappagAre uvassae purisaMtarakaDe vA jAva aNAsevie vA no ThANaM vA 3 ceijjA / evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo // se bhikkhU vA0 se jaM puNa u0 bahuve samaNavaNImae pagaNiya 2 samuddissa taM caiva bhANiyavvaM // se bhikkhU vA0 se jaM0 bahave samaNa0 samuddissa pANAI 4 jAva ceeti, tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA 3 ceijjA 3, aha puNevaM jANijjA purisaMtarakaDe jAva sevie paDilehittA 2 tao saMjayAmeva ceijjA // se bhikkhU vA0 se jaM puNa assaMjae bhikkhupaDiyAe kaDie vA ukkaMbie vA chAnne vA litte vA ghaTTe vA maTThe vA saMmaTThe vA saMpadhUmie vA tahapagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA sejjaM vA nisIhiM vA ceijjA, aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDe jAva Asevie paDilehittA 2 tao ceijjA // (sU0 64 ) sa bhikSuH 'upAzrayaM' vasatimeSituM yadyabhikAGgettato grAmAdikamanupravizet, tatra ca pravizya sAdhuyogyaM pratizrayamanveSayet, tatra ca yadi sANDAdikamupAzrayaM jAnIyAttatastatra sthAnAdikaM na vidadhyAditi darzayati-sugamaM, navaraM For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa0 2 uddezaH 1 // 360 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. sU. 61 'sthAnaM' kAyotsargaH 'zayyA' saMstArakaH 'niSIdhikA' svAdhyAyabhUmiH 'No ceijja' tti no cetayet -no kuryAdityarthaH // etadviparIte tu pratyupekSya sthAnAdIni kuryAditi // sAmprataM pratizrayagatAnugamAdidoSAn vibhaNiSurAha - 'saH' bhAvabhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - 'assiMpaDiyAe tti etatpratijJayA etAn sAdhUn pratijJAya - uddizya prANyupamardena sAdhu pratizrayaM kazcicchrAddhaH kuryAditi / etadeva darzayati - ekaM sAdharmikaM 'sAdhum arhatpraNItadharmAnuSThAyinaM | samyaguddizya - pratijJAya prANinaH 'samArabhya' pratizrayArthamupamardya pratizrayaM kuryAt, tathA tameva sAdhuM samyaguddizya 'krItaM' mUlyenAvAptaM, tathA 'pAmiccaM 'ti anyasmAducchinnaM gRhItam ' Acchedyamiti bhRtyAderbalAdAcchidya gRhItam 'anisRSTaM' svAminA'nutsaGkalitam ' abhyAhRtaM ' niSpannamevAnyataH samAnItam evaMbhUtaM pratizrayam ' AhRtya' upetya 'ceei tti sAdhave dadAti, tathAprakAre copAzraye puruSAntarakRtAdau sthAnAdi na vidadhyAditi // evaM bahuvacanasUtramapi neyam // tathA sAdhvIsUtramapyekavacanabahuvacanAbhyAM neyamiti // kiJca -sUtradvayaM piNDeSaNAnusAreNa neyaM, sugamaM ca // tathAsa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - bhikSupratijJayA 'asaMyataH' gRhasthaH pratizrayaM kuryAt sa caivaMbhUtaH syAt, tadyathA - 'kaTakitaH' kASThAdibhiH kuddhyAdau saMskRtaH 'ukkaMbio'tti vaMzAdikambAbhiravabaddhaH 'channe vatti darbhA| dibhizchAditaH liptaH gomayAdinA ghRSTaH sudhAdikharapiNDena mRSTaH sa eva levanikAdinA samIkRtaH 'saMsRSTaH ' bhUmikarmAdinA saMskRtaH 'saMpradhUpitaH' durgandhApanayanArthaM dhUpAdinA dhUpitaH, tadevaMbhUte pratizraye'puruSAntarasvIkRte yAvadanAsevite sthAnAdi na kuryAt, puruSAntarakRtAsevitAdau pratyupekSya sthAnAdi kuryAditi // For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) ACCORRC- zrutaska02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 1 // 361 // se bhikkhU vA0 se jaM0 puNa uvassayaM jA0 assaMjae mikkhupaDiyAe khuDiyAo duvAriyAo mahalliyAo kujA, jahA piMDesaNAe jAva saMthAragaM saMthArijA bahiyA vA ninnakkhu tahappagAre uvassae apu0 no ThANaM0 3 aha puNevaM0 purisaMtarakaDe Asevie paDilehittA 2 tao saMjayAmeva Ava ceijjA // se bhikkhU vA0 se jaM. assaMjae bhikkhupaDiyAe udaggappasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niNNakkhU ta0 apu0 no ThANaM vA ceijjA, aha puNa0 purisaMtarakaDaM ceijjA // se mikkhU vA se jaM. assaMja0 bhi0 pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udUkhalaM vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niNNakkhU tahappagAre u0 apu0 no ThANaM vA ceijjA, aha puNa0 purisaM0 ceijjA // (sU0 65) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'asaMyataH' gRhasthaH sAdhupratijJayA laghudvAraM pratizrayaM mahAdvAra vidadhyAt , tatraivaMbhUte puruSAntarAsvIkRtAdau sthAnAdi na vidadhyAt, puruSAntarasvIkRtAsevitAdau tu vidadhyAditi, atra | sUtradvaye'pyuttaraguNA abhihitAH, etaddoSaduSTA'pi puruSAntarasvIkRtAdikA kalpate, mUlaguNaduSTA tu puruSAntarasvIkRtApina kalpate, te cAmI mUlaguNadoSAH-"paTTI vaMso do dhAraNAu cattAri mUlavelIo" etaiH pRSThavaMzAdibhiH sAdhupratijJayA yA vasatiH kriyate sA mUlaguNaduSTA // sa bhikSurya punarevambhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-gRhasthaH sAdhupratijJayA udakaprasUtAni kandAdIni sthAnAntaraM saGkrAmayati bahirvA 'niNNakkhu'tti nissArayati tathAbhUte pratizraye puruSA| 1 pRSThivaMzo dve dhAraNe catasro mUlavelyaH. RC // 361 // For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nApIko sthAnAdina kAta, puruSAntarasvIkRte tu kuyoditi // evamacittaniHsAraNasUtramapi neyam, atra ca trasAdivirAdhanA syAditi bhaavH|| kizca se bhikkha vA0 se jaM0 taMjahA-khaMdhasi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsA0 hammi0 annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi, nannattha AgADhANAgADhehiM kAraNehiM ThANaM vA no ceijjA // se Ahaca ceie siyA no tattha sIodagaviyaDeNa vA 2 hatthANi vA pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA uccholijja vA pahoijja vA, no tattha usaDhaM pakarejA, taMjahA--uccAraM vA pA0 khe0 siM0 vaMtaM vA pittaM vA pUrva vA soNiyaM vA annayaraM vA sarIrAvayavaM vA, kevalI bUyA AyANameyaM, se tattha UsaDhaM pagaremANe payalija vA 2, se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA jAva sIsaM vA annayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAlaM lUsijja vA pANiM 4 abhihaNija vA jAva vavarovija vA, atha bhikkhUNaM puvovaiTThA 4 jaM tahappagAraM uvassae aMtalikkhajAe no ThANaMsi vA 3 ceijjA / / (sU066) sa bhikSurya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt , tadyathA-skandhaH-ekasya stambhasyoparyAzrayaH, maJcamAlau-pratItI, prAsAdodvitIyabhUmikA, harmyatalaM-bhUmigRham , anyasmin vA tathAprakAre pratizraye sthAnAdi na vidadhyAdanyatra tathAvidhaprayoja15 nAditi, sa caivaMbhUtaH pratizrayastathAvidhaprayojane sati yadyAhRtya-upetya gRhItaH syAttadAnIM yattatra vidheyaM tadarzayati-nA tatra zItodakAdinA hastAdidhAvanaM vidadhyAt, tathA na ca tatra vyavasthitaH 'utsRSTam' utsarjanaM-tyAgamuccArAdeH kuryAt, kevalI brUyAtkarmopAdAnametadAtmasaMyamavirAdhanAtaH, etadeva darzayati-sa tatra tyAgaM kurvan patedvA pataMzcAnyataraM zarIrAva Jain Education Inter nal For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA-yamika rAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | zayyaiSa02 | uddezaH 1 // 362 // yavamindriyaM vA vinAzayet, tathA prANinazcAbhihanyAdyAvajjIvitAd 'vyaparopayet' pracyAvayediti, atha bhikSaNAM pUrvopa- diSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte'ntarikSajAte pratizraye sthAnAdi na vidheyamiti // api ca se bhikkhU vA0 se jaM0 saitthiyaM sakhuDaM sapasubhattapANaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijA / AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaikuleNa saddhiM saMvasamANassa alasage vA visUiyA vA chaDDI vA uvvAhijjA annayare vA se dukkhe rogAyake samupajijjA, assaMjae kaluNapaDiyAe taM bhikkhussa gAyaM tilleNa vA ghaeNa vA navaNIeNa vA vasAe vA abhaMgija vA makkhija vA siNANeNa vA kakkeNa vA luddheNa vA vaNNeNa vA cuNNeNa vA paumeNa vA AghaMsijja vA paghaMsijja vA uvvalija vA uvvaTTija vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholija vA pakkhAlijja vA siNAvija vA siMcija vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTu agaNikAyaM ujjAlija vA pajAlijja vA ujjAlittA kAyaM AyAvijA vA pa0 aha mikkhUNaM puvvovaiTThA0 jaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA / / (sU0 67) sa bhikSurya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt tadyathA-yatra striyaM tiSThantIM jAnIyAt , tathA 'sakhuDu'nti sabAlaM, yadivA saha kSudairavabaddhaH-siMhazvamArjArAdibhiryo varttate, tathA pazavazca bhaktapAne ca, yadivA pazUnAM bhaktapAne tadyuktaM, tathAprakAre sAgArike gRhasthAkulapratizraye sthAnAdi na kuryAd, yatastatrAmI doSAH, tadyathA-AdAnaM karmopAdAnametad, bhikSogRhapatikuTumbena saha saMvasato yatastatra bhojanAdikriyA niHzaGkA na saMbhavati, vyAdhivizeSo vA kazcitsaMbhavediti darzayati-'alasage'tti hastapAdAdistambhaH zvayathurvA, vizUcikAchardI pratIte, ete vyAdhayastaM sAdhumudbhAdheran, anyataraddhA COMCALCALCCASSACOCCAS // 362 // For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 duHkhaM 'rogaH' jvarAdiH 'AtaGkaH' sadyaH prANahArI zUlAdistatra samutpadyeta, taM ca tathAbhUtaM rogAtaGkapIDitaM dRSTvA'saMyataH kAruNyena bhaktyA vA tadbhikSugAtraM tailAdinA'bhyajyAt tatheSanmrakSayedvA punazca snAna-sugandhidravyasamudayaH, kalkaH-kapAyadravyakvAthaH, lobhraM-pratItaM, varNakaH-kampillakAdiH, cUrNo yavAdInAM padmaka-pratItam , ityAdinA dravyeNa ISatpunaH || punarvA gharSayet , ghRSTvA cAbhyaGgApanayanArthamudvarttayet , tatazca zItodakena vA uSNodakena vA 'uccholeja'tti ISaduccholanaM vidadhyAt prakSAlayet, punaH punaH snAnaM vA-sottamAGgaM kuryAtsiJcedveti, tathA dAruNA vA dArUNAM pariNAmaM kRtvA-saMgharSa kRtvA'gnimujvAlayetprajvAlayedvA, tathA ca kRtvA sAdhukAyam 'AtApayet' sakRt pratApayetpunaH punaH / atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte sasAgArike pratizraye sthAnAdikaM na kuryAditi // AyANameyaM bhikkhussa sAgArie uvassae saMvasamANassa iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarI vA annamannaM akosaMti vA pacaMti vA ruMbhaMti vA uddaviMti vA, aha bhikkhUNaM uccAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee khalu annamannaM akkosaMtu vA mA vA akosaMtu jAva mA vA uddaviMtu, aha bhikkhUNaM pubva0 jaM tahappagAre sA0 no ThANaM vA 3 ceijjA // (sU068) karmopAdAnametadbhikSoH sasAgArike pratizraye vasato, yatastatra bahavaH pratyapAyAH saMbhavanti, tAneva darzayati-'iha' itthaMbhUte pratizraye gRhapatyAdayaH parasparata AkrozAdikAH kriyAH kuryuH, tathA ca kurvato dRSTvA sa sAdhuH kadAciduccAvacaM manaH| kuryAt , tatroccaM nAma maivaM kurvantu, avacaM nAma kurvantviti, zeSaM sugamamiti // AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaI appaNo sayaTThAe agaNikAyaM ujjAlijjA vA dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 1 pajjAlijja vA vijjhavija vA, aha bhikkhU uccAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee khalu agaNikAyaM u0 vA 2 mA vA u0 pajjA liMtu vA mA vA 50, vijjhavitu vA mA vA vi0, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagAre u0 no ThANaM vA 3 ceijjA // (sU069) etadapi gRhapatyAdibhiH svArthamagnisamArambhe kriyamANe bhikSoruccAkcamanaHsambhavapratipAdakaM sUtraM sugamam // api ca AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaissa kuMDale vA guNe vA maNI vA muttie vA hiraNNesu vA suvaNNesu vA kaDagANi vA tuDiyANi vA tisarANi vA pAlaMbANi vA hAre vA addhahAre vA egAvalI vA ka*NagAvalI vA muttAvalI vA rayaNAvalI vA taruNIyaM vA kumAriM alaMkiyavibhUsiyaM pehAe, aha bhikkhU uccAva. erisiyA vA sA no vA erisiyA iya vA NaM bUyA iya vA NaM maNaM sAijA, aha bhikkhUNaM pu04 jaM tahappagAre uvassae no0 ThA0 // (sU0 70) gRhasthaiH saha saMvasato bhikSorete ca vakSyamANA doSAH, tadyathA-alaGkArajAtaM dRSTvA kanyakAM vA'laGkatAM samupalabhya IdRzI tAdRzI vA zobhanA'zobhanA vA madbhAryAsadRzI vA tathA'laGkAro vA zobhano'zobhana ityAdikAM vAcaM brUyAt , tathoccAvacaM zobhanAzobhanAdau manaH kuryAditi samudAyArthaH, tatra guNo-rasanA hiraNyaM-dInArAdidravyajAtaM truTitAnimRNAlikAH prAlambaH-ApradIpana AbharaNavizeSaH, zeSaM sugamam // kizca-. AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaiNIo vA gAhAvaidhUyAo vA gA0 suNhAo vA gA0 dhAIo vA gA0 dAsIo vA gA0 kammakarIo vA tAsiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai-je ime bhavaMti samaNA // 363 // Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesi kappai mehuNadhamma pariyAraNAe AuTTittae, jA ya khalu eehiM saddhiM mehuNadhamma pariyAraNAe AuTTAvijA puttaM khalu sA labhijjA uyassi teyassi vaccassi jasassiM saMparAiyaM AloyaNadarasaNijaM, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma tAsiM ca NaM annayarI saDDI taM tavassi bhikkhuM mehuNadhammapaDiyAraNAe AuTTAvijA, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagAre sA0 u0 no ThA 3 ceijjA eyaM khalu tassa0 // (sU071) paDhamA siMjA sammattA 2-1-2-1 // pUrvokte gRhe vasato bhikSoramI doSAH, taMdyathA-gRhapatimAryAdaya evamAlocayeyuH-yathaite zramaNA maithunAduparatAH, tadetebhyo yadi putro bhavettato'sau 'ojasvI' balavAn 'tejasvI' dIptimAn 'varcasvI' rUpavAn 'yazasvI' kIrtimAn , ityevaM saMpradhArya tAsAM ca madhye evaMbhUtaM zabdaM kAcitputrazraddhAluH zrutvA taM sAdhu maithunadharma(sya) 'paDiyAraNAe'tti AsevanArtham 'AuTTAveja'tti abhimukhaM kuryAt , ata etaddoSabhayAtsAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte pratizraye sthAnAdi na kAryamiti, etattasya bhikSobhikSuNyA vA 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAva iti // dvitIyAdhyayanasya prathamoddezakaH smaaptH||2-1-2-1|| uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake sAgArikapratibaddhavasatidoSAH pratipAditAH, ihApi tathAvidhavasatidoSavizeSapratipAdanAyAha For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 364 // zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 2 gAhAvaI nAmege suisamAyArA bhavaMti, se bhikkhU ya asiNANae moyasamAyAre se taggaMdhe duggaMdhe paDikUle paDilome yAvi bhavai, jaM puvvaM kammaM taM pacchA kammaM jaM pacchA kammaM taM pure kamma, taM mikkhupaDiyAe vaTTamANA karijjA vA no karijjA vA, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagAre u0 no ThANaM0 // (sU0 72) 'eke' kecana gRhapatayaH zuciH samAcAro yeSAM te tathA, te ca bhAgavatAdibhaktA bhavanti bhogino vA-candanAgurukuGkamakarpUrAdisevinaH, bhikSuzcAsnAnatayA tathAkAryavazAt 'moyAtti kAyikA tatsamAcaraNAtsa bhikSustadgandho bhavati, tathA ca durgandhaH, evaMbhUtazca teSAM gRhasthAnAM 'pratikUlaH' nAnukUlo'nabhimataH, tathA 'pratilomaH' tadgandhAdviparItagandho bhavati, ekArthiko vaitAvatizayAnabhimatatvakhyApanArthAvupAttAviti, tathA te gRhasthAH sAdhupratijJayA yattatra bhojanasvAdhyAyabhUmau snAnAdikaM pUrva kRtavantastatteSAmuparodhAtpazcAtkurvanti yadvA pazcAtkRtavantastatpUrva kurvanti, evamavasarpaNotsarpaNakriyayA sAdhUnAmadhikaraNasambhavaH, yadivA te gRhasthAH sAdhUparodhAtprAptakAlamapi bhojanAdikaM na kuryuH, tatazcAntarAyamanaHpIDAdidoSasambhavaH, athavA ta eva sAdhavo gRhasthoparodhAdyatpUrva karma-pratyupekSaNAdikaM tatpazcAtkuyurviparItaM vA kAlAtikrameNa kuryuna kuryurvA, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAvidhe pratizraye sthAnAdikaM na kAryamiti // kiJca AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saM0, iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvakkhaDie siyA, aha pacchA mikkhupaDiyAe asaNaM vA 4 uvakkhaDija vA uvakarija vA, taM ca mikkhU abhikaMkhijA bhuttae vA pAyae vA viyaTTittae vA, aha bhi0 jaM no taha // (sU073 ) AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaiNA saddhiM saMva0 // 364 // For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUvAI dAruyAI bhinnapuvvAI bhavaMti, aha pacchA bhikkhupaDiyAe virUvarUvAI dAruyAI maMdijja vA kiNijja vA pAmiccejja vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTTu agaNikAyaM u0 pa0, tattha bhikkhU abhikaMkhijjA AyAvittae vA payAvittae vA viyaTTittae vA, aha bhikkhU0 jaM no tahRpagAre0 || (sU0 74 ) karmopAdAnametadbhikSoryadgRhasthAvabaddhe pratizraye sthAnamiti, tadyathA - ' gAhAvaissa appaNo tti, tRtIyArthe SaSThI, gRhapatinA AtmanA svArtha 'virUparUpaH ' nAnAprakAra AhAraH saMskRtaH syAt, 'atha' anantaraM pazcAtsAdhUnuddizyAzanAdipAkaM vA kuryAt, tadupakaraNAdi vA Dhaukayet taM ca tathAbhUtamAhAraM sAdhurbhoktuM pAtuM vA'bhikAGget, 'viaTTittae va'tti tatraivAhAragRddhyA vivarttitum - AsitumAkAGget zeSaM pUrvavaditi // evaM kASThAgniprajvAlanasUtramapi neyamiti // kiJca se bhikkhU vA0 uccArapAsavaNeNa uvvAhijjamANe rAo vA viyAle vA gAhAvaIkulassa duvArabAhaM avaMguNijjA, teNe ya tassaMdhicArI aNupavisijjA, tassa bhikkhussa no kappar3a evaM vaittae -- ayaM teNo pavisai vA no vA pavisai uvalliya vA no vA0 Avayai vA no vA0 vayai vA no vA0 teNa haDaM aneNa haDaM tassa haDa annarasa huDaM ayaM teNe ayaM uvaca rae ayaM haMtA ayaM itthamakAsI taM tavariMsa bhikkhu ateNaM teNaMti saMkai, aha bhikkhUNaM pu0 jAva no ThA0 // ( sU0 75 ) sa bhikSustatra gRhasthasaMsakte pratizraye vasannuccArAdinA bAdhyamAno vikAlAdau pratizrayadvArabhAgamudghATayet, tatra ca 'stenaH ' cauraH ' tatsandhicArI' chidrAnveSI anupravizet, taM ca dRSTvA tasya bhikSonaivaM vaktuM kalpate - yathA'yaM cauraH pravizati na veti, tathopalIyate na veti, tathA'yamatipatati na veti, tathA vadati vA na vadati vA, tenAmukenApahRtam anyena vA, For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- tasyApahatamanyasya vA, ayaM sa stenastadupacArako vA, ayaM gRhItAyudho'yaM hantA ayamatrAkASIMdityAdi na vadanIya, zrutaskaM02 rAmavRttiH yata evaM tasya caurasya vyApattiH syAt , sa vA pradviSTastaM sAdhu vyApAdayedityAdidoSAH, abhaNane ca tameva tapasvinaM cUlikA 1 (zI0) || bhikSumastenaM stenamityAzaGketeti, zeSaM pUrvavaditi // punarapi vasatidoSAbhidhitsayA''ha zayyaiSa02 se bhikkhU vA se jaM0 taNapuMjesu vA palAlapuMjesu vA saaMDe jAva sasaMtANae tahappagAre u0 no ThANaM vA0 // 3 // se uddezaH 2 // 365 // bhikkhU vA0 se jaM0 taNapuM0 palAla0 appaMDe jAva ceijjA // (sU0 76) 18| sugamam, etadviparItasUtramapi sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcI // sAmprataM vasatiparityAgamuddezakArthAdhikAranirdiSTa-|| madhikRtyAha se AgaMtAresu ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA abhikkhaNaM sAhammiehi uvayamANehiM no uvaijjA // (sU0 77) | yatra grAmAderbahirAgatyAgatya pathikAdayastiSThanti tAnyAgantAgArANi, tathA''rAmamadhyagRhANyArAmAgArANi, paryAvasathA-maThAH, ityAdiSu pratizrayeSu 'abhIkSNam' anavarataM 'sAdharmikaiH' aparasAdhubhiH 'avapatadbhiH' AgacchadbhirmAsAdivihAribhizcharditeSu 'nAvapatet' nAgacchet-teSu mAsakalpAdi na kuryAditi // sAmprataM kAlAtikrAntavasatidoSamAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDubaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA kappaM uvAiNittA tattheva bhujo saMvasaMti, ayamAuso ! kAlAikvaMtakiriyAvi bhavati 1 // (sU0 78) // 365 // teSvAgantAgArAdiSu ye bhagavantaH 'Rtubaddham' iti zItoSNakAlayormAsakalpam 'upanIya' ativAhya varSAsu vA catu For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ romAsAnativAhya tatraiva punaH kAraNamantareNAsate, ayamAyuSman! kAlAtikramadoSaH saMbhavati, tathA ca rUyAdiprativandhaH snehAdudgamAdidoSasambhavo vetyatastathA sthAnaM na kalpata iti 1 // idAnImupasthAnadoSamabhidhitsurAha___ se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDu0 vAsA0 kappaM uvAiNAvittA taM duguNA du(ti)guNeNa vA apariharittA tattheva bhujo0 ayamAuso! uvaTThANaki0 2 // (sU0 79) ye 'bhagavantaH' sAdhava AgantAgArAdiSu RtubaddhaM varSA vA'tivAhyAnyatramAsamekaM sthitvA 'dviguNatriguNAdinA' mAsa(sAdi)kalpena aparihRtya-dvitrairmAsairvyavadhAnamakRtvA punastatraiva vasanti, ayamevaMbhUtaH pratizraya upasthAnakriyAdoSaduSTo bhavatyatastatrAvasthAtuM na kalpata iti 2 // idAnImabhikAntavasatipratipAdanAyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA sar3A bhavaMti, taMjahA-gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM AyAragoyare no sunisaMte bhavai, taM saddahamANehiM pattiyamANehiM royamANehiM bahave samaNa mAhaNa atihikivaNavaNImae samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavANi vA paNiyagihANi vA paNiyasAlAo vA jANagihANi vA jANasAlAo vA suhAkammaMtANi vA dabbhakammaMtANi vA vaddhakaM0 vakyakaM0 iMgAlakamma0 kaTThaka0 susANaka0 suNNAgAragirikaMdarasaMtiselovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAva gihANi vA tehiM uvayamANehiM uvayaMti ayamAuso ! abhikaMtakiriyA yAvi bhavai 3 // (sU080) iha prajJApakAdyapekSayA prAcyAdiSu dikSu zrAvakAH prakRtibhadrakA vA gRhapatyAdayo bhaveyuH, teSAM ca sAdhvAcAragocaraH 'No For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 | zayyaiSa02 uddezaH 2 zrIAcA- suNisaMto bhavaItti na suSTu nizAntaH-zruto'vagato bhavati, sAdhUnAmevaMbhUtaH pratizrayaH kalpate naivaMbhUta ityevaM na jJAtaM rAGgavRttiH dabhavatItyarthaH, pratizrayadAnaphalaM ca svargAdikaM taiH kutazcidavagataM, tacchraddadhAnaH pratIyamAnai rocayadbhirityekArthA ete kizci(zI0) jhedAdvA bhedaH, tadevaMbhUtaiH 'agAribhiH' gRhasthairbahUn zramaNAdIn uddizya tatra tatrArAmAdau yAnazAlAdIni svArthaM kurvadbhiH zramaNAdyavakAzArtha 'ceiyAI' mahAnti kRtAni bhavanti, tAni cAgArANi svanAmagrAhaM darzayati, tadyathA-'AdezanAni' // 366 // lohakArAdizAlAH 'AyatanAni' devakulapApavarakAH 'devakulAni' pratItAni 'sabhAH' cAturvaidyAdizAlAH 'prapAH' udakadAnasthAnAni 'paNyagRhANi vA' paNyApaNAH 'paNyazAlAH' ghazAlAH 'yAnagRhANi' rathAdIni yatra yAnAni tiSThanti 'yAnazAlAH' yatra yAnAni niSpAdyante 'sudhAkarmAntAni' yatra sudhAparikarma kriyate, evaM darbhavardhavalkajAGgArakASThakarmakAThagRhANi draSTavyAni, 'zmazAnagRhaM pratItaM (zUnyAgAraM-viviktagRha) zAntikarmagRha-yatra zAntiko kriyate girigRha-parvatoparigRhaM kandaraM-giriguhA saMskRtA zailopasthApanaM-pASANamaNDapaH, tadevaMbhUtAni gRhANi taizcarakabrAhmaNAdibhirabhikAntAni pUrva pazcAd 'bhagavantaH' sAdhavaH 'avapatanti' avataranti, iyamAyuSman ! vineyAmantraNam , abhikrAntakriyA vasatirbhavati, alpadoSA ceyam 3 // iha khalu pAINaM vA jAva royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNimae samuddissa tattha tattha agArihiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM0 -AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappa0 AesaNANi jAva gihANi vA tehiM aNovayamANehiM uvayaMti ayamAuso! aNabhikaMtakiriyA yAvi bhavai / / (sU0 81) // 366 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. sU. 62 sugamaM, navaraM carakAdibhiranavasevitapUrvA anabhikrAntakriyA ghasatirbhavati, iyaM cAnabhikrAntatvAdevAkalpanIyeti 4 // sAmprataM varjyAbhidhAnAM vasatimAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai - je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM bhayaMtArANaM kappai AhAkaMmmie uvassae vatthae, se jANimANi amhaM appaNo sayaTThAe ceiyAI bhavati, taM0 AesaNANi vA jAva gihANi vA, savvANi tANi samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo sayaTThAe ceissAmo, taM0 AesaNANi vA jAva0, eyappagAraM nigghosaM succA nisamma je bhayaMtAro tahampa 0 AsaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTTaMti, ayamAuso ! vajjakiriyAvi bhavai 5 // (sU0 82) iha khalvatyAdi prAyaH sugamaM, samudAyArthastvayam - gRhasyaiH sAdhvAcArAbhijJairyAnyAtmArtha gRhANi nirvarttitAni tAni sAdhubhyo dattvA''tmArtha tvanyAni kurvanti, te ca sAdhavasteSvitaretareSUccAvaceSu 'pAhuDehiM'ti pradatteSu gRheSu yadi varttante tato varjyakriyAbhidhAnA vasatirbhavati, sA ca na kalpata iti 5 // idAnIM mahAvarjyAbhidhAnAM vasatimadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiA saDDA bhavaMti, tesiM ca NaM AyAragoyare jAva taM royamANehiM bahave samaNamAhaNa jAva vaNImage pagaNiya 2 samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM0 - AesaNANi vA jAva gihANi vA, je bhayaMtAro taha pagArAI AesaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM0, ayamAuso ! mahAvajjakiriyAvi bhavai 6 // ( sU0 83 ) For Personal & Private Use Only Kelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | zayyaiSa02 | uddezaH 2 // 367 // ihetyAdi prAyaH sugamameva, navaraM zramaNAdyartha niSpAditAyA yAvantikavasatau sthAnAdi kurvato mahAvAbhidhAnA va- satibhavati, ataH akalpyA ceyaM vizuddhakoTizceti 6 // idAnIM sAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA jAva taM saddahamANehiM taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage pagaNiya 2 samuddissa tattha 2 agArAiM ceiyAI bhavaMti taM0-AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArANi AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM, ayamAuso! sAvajaki riyA yAvi bhavai 7 // (sU0 84) | ityAdi prAyaH sugama, navaraM paJcavidhazramaNAdyarthamevaiSA kalpitA, te cAmI zramaNA:-"niggaMtha 1 sakka 2 tAvasa 3 gerua4 AjIva 5 paMcahA smnnaa|" iti, asyAM ca sthAnAdi kurvataH sAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavati, akalpanIyA, ceyaM vizuddhakoTizceti 7 // mahAsAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva taM royamANehiM ega samaNajAyaM samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavanti, taM0 AesaNANi jAva gihANi vA mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva mayA tasakAyasamAraMbheNaM mahayA virUvarUvehiM pAvakammakiccehi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao sIodae vA paraTThaviyapuvve bhavai agaNikAe vA ujjAliyapubve 1 nimranthAH zAkyAH tApasA gairikA AjIvikAH pazcadhAH zramaNAH. ||367 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavai, je bhayaMtAro taha0 AesaNANi vA0 uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM dupakkhaM te kammaM sevaMti, ayamAuso! mahAsAvajakiriyA yAvi bhavai 8 // ( sU0 85) iha kazcidgRhapatyAdirekaM sAdharmikamuddizya pRthivIkAyAdisaMrambhasamArambhArambhairanyatareNa vA mahatA tathA 'virUparUpaiH' nAnArUpaiH pApakarmakRtyaiH-anuSThAnaiH, tadyathA-chAdanato lepanatastathA saMstArakArtha dvAraDhakkanArtha ca, ityAdIni prayojanAnyuddizya zItodakaM tyaktapUrva bhavet agnirvA prajvAlitapUrvo bhavet , tadasyAM vasatau sthAnAdi kurvantaste dvipakSaM karmA| sevante, tadyathA-pravrajyAm AdhAkarmikavasatyAsevanAmRhasthatvaM ca rAgadveSaM ca IryApathaM sAmparAyikaM ca, ityAdidoSAnmahAsAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavatIti 8 // idAnImalpakriyA'bhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA0 royamANehiM appaNo sayaTThAe tattha 2 agArIhiM jAva ujjAliyapuvve bhavai, je bhayaMtAro tahappa0 AesaNANi vA0 uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM egapakkhaM te kammaM sevaMti, ayamAuso! appasAvajakiriyA yAvi bhavai 9 // evaM khalu tassa0 ( sU0 86) // 2-1-2-2 // zayyaiSaNAyAM dvitIyoddezakaH // sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcIti 9 / etattasya bhikSoH 'sAmagryaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti // "kAlAikaMtu 1 vaThANa 2 abhikaMtA 3 ceva aNabhikaMtA 4 ya / vajA ya 5 mahAvajjA 6 sAvaja 7 maha 8 'ppakiriA 9 y||1||" 1 kAlAtikAntA upasthAnA abhikAntA caivAnabhikrAntA ca / vA ca mahAvA sAvadyA mahAsAvadyA alpakriyA ca // 1 // For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ke zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 368 // zrutaskaM02 cUlikA |zayyaiSa02 uddezaH 3 etAzca nava vasatayo yathAkramaM navabhiranantarasUtraiH pratipAditAH, Asu cAbhikAntAlpakriye yogye zeSAstvayogyA iti|| dvitIyAdhyayanasya dvitiiyH||2-1-2-2|| | ukto dvitIyoddezako'dhunA tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH, ihAnantarasUtre'lpakriyA zuddhA vasatirabhihitA, ihApyAdisUtreNa tadviparItAM darzayitumAha se ya no sulabhe phAsue uMche ahesaNije no ya khalu suddhe imehiM pAhuDehiM, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao piMDavAesaNAo, se ya bhikkhU cariyArae ThANarae nisIhiyArae sijjAsaMthArapiMDavAesaNArae, saMti bhikkhuNo evamakkhAiNo ujjuyA niyAgapaDivannA amAyaM kubvamANA viyAhiyA, saMtegaiyA pAhuDiyA ukkhittapuvvA bhavai, evaM nikkhittapuvvA bhavai, paribhAiyapuvvA bhavai, paribhuttapuvvA bhavai paridvaviyapuvvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgarei ?, . haMtA bhavai // (sU0 87) atra ca kadAcitkazcitsAdhurvasatyanveSaNArtha bhikSArtha vA gRhapatikulaM praviSTaH san kenacicchraddhAlunaivamabhidhIyate, tadyathA-pracurAnnapAno'yaM grAmo'to'tra bhavatAM vasatimabhigRhya sthAtuM yuktamityevamabhihitaH sannevamAcakSIta-na kevalaM piNDapAtaH prAsuko durlabhastadavAptAvapi yatrAsau bhujyate sa ca prAsukaH-AdhAkarmAdirahitaH pratizrayo durlabhaH, 'uMcha' iti chAdanAdhuttaraguNadoSarahitaH, etadeva darzayati-'ahesaNije'tti yathA'sau mUlottaraguNadoSarahitatvenaiSaNIyo bhavati tathA // 368 // For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUto durlabha iti, te cAmI mUlottaraguNA:-"paTTI vaMso do dhAraNAo cattAri mUlavelIo / mUlaguNehiM visuddhA esA AhAgaDA vasahI // 1 // vaMsagakaDaNokaMpaNa chAyaNa levaNa duvaarbhuumiio| parikammavippamukkA esA mUluttaraguNesu // 2 // dUmiadhUmiavAsiaujjoviyabalikaDA a vattA ya / sittA sammAvi a visohikoDIgayA vasahI // 3 // " atra ca prAyazaH sarvatra sambhavitvAduttaraguNAnAM tAneva darzayati, na cAsau zuddhA bhavatyamIbhiH karmopAdAnakarmabhiH, tadyathA-'chAdanataH' darbhAdinA, 'lepanataH' gomayAdinA saMstArakam-apavarttakamAzritya, tathA dvAramAzritya bRhallaghutvApAdAnataH, tathA dvArasthaganaM-kapATamAzritya, tathA piNDapAtaiSaNAmAzritya, tathAhi-kasmiMzcitpratizraye prativasataH sAdhUna zayyAtaraH piNDenopanimantrayet , tahe niSiddhAcaraNamagrahe tatpadveSAdisambhava ityAdibhiruttaraguNaiH zuddhaH pratizrayo durApaH, zuddhe ca pratizraye sAdhunA sthAnAdi vidheyaM, yata uktam-"mUluttaraguNasuddhaM thIpasupaMDagavivajjiyaM vasahiM / seveja savvakAlaM vivajjae huMti dosA u // 1 // " mUlottaraguNazuddhAvAptAvapi svAdhyAyAdibhUmIsamanvito vivikto durApa iti darzayati-'se' ityAdi, tatra ca bhikSavaH caryAratAH-nirodhAsahiSNutvAccaGkramaNazIlAH, tathA 'sthAnaratAH' kAyotsargakAriNaH 'niSIdhikAratAH' svAdhyAyadhyAyinaH zayyA-sarvAGgikI saMstArakaH-arddhatRtIyahastapramANaH, yadivA zayanaM zayyA 1 pRSTivaizo dve dhAraNe catasro mUlavelyaH / mUlaguNairvizuddhA eSA yathAkRtA vstiH||1 vaMzakakaTanotkampanacchAdanalepanaM dvArabhUmeH / parikarmavipramuktA eSA | mUlottaraguNaiH // 2 // dhavalitA dhUpitA vAsitA udyotitA kRtabalikA ca vyaktA ca / sikkA saMmRSTA'pi ca vizodhikoTIgatA vasatiH // 3 // 2 mUlottaraguNazuddhAM | strIpazupaNDakavivarjitAM vasatim / seveta sadAkAlaM viparyaye tu bhavanti doSAH // 1 // For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 369 // tadartha saMstArakaH zayyA saMstArakastatra kecidratAH glAnAdibhAvAt, tathA labdhe piNDapAte grAsaiSaNAratAstadevaM 'santi' bhavanti kecana bhikSavaH 'evamAkhyAyinaH' yathA'vasthitavasatiguNadoSAkhyAyinaH Rjavo niyAgaH - saMyamo mokSo vA taM pratipannAH, tathA amAyAvinaH, evaMviziSTAH sAdhavaH 'vyAkhyAtAH' pratipAditAH, tadevaM vasatiguNadoSAnAkhyAya gateSu teSu taizca zrAvakairevaMbhUtaiSaNIyavasatyabhAve sAdhvarthamAderArabhya vasatiH kRtA pUrvakRtA vA chAdanAdinA saMskRtA bhavet, punazca teSvanyeSu vA sAdhuSu samAgateSu 'santi' vidyante tathAbhUtAH kecana gRhasthAH ya evaMbhUtAM chalanAM vidadhyuH, tadyathA - prAbhRtikeva prAbhRtikA - dAnArthaM kalpitA vasatiriha gRhyate, sA ca tairgRhasthaiH 'utkSiptapUrvA' teSAmAdau darzitA yathA'syAM vasata yUyamiti, tathA 'nikSiptapUrvA' pUrvameva asmAbhirAtmakRte niSpAditA, tathA 'paribhAiyaputra'ti pUrvamevAsmAbhiriyaM bhrAtRvyAdeH parikalpitetyevaMbhUtA bhavet, tathA'nyairapIyaM paribhuktapUrvA, tathA pUrvamevAsmAbhiriyaM parityakteti, yadi ca bhagavatAM nopayujyate tato vayamenAmapaneSyAmaH ityevamAdikA chalanA punaH samyag vijJAya pariharttavyeti, nanu kimevaM chalanAsambhave'pi yathA'vasthitavasatiguNadoSAdikaM gRhasthena pRSTaH sAdhurvyAkurvan - kathayan samyageva vyAkaroti ?, yadi - vaivaM vyAkurvan samyag vyAkarttA bhavati ?, AcArya Aha-hanta iti ziSyAmantraNe samyageva vyAkarttA bhavatIti // tathA| vidhakAryavazAJcarakakArpaTikAdibhiH saha saMvAse vidhimAha sebhikkhU bA 0 se jaM puNa uvassayaM jANijjA khuDDiyAo khuDaduvAriyAo niyayAo saMniruddhAo bhavanti, tahappagA0 uvassae rAo vA viyAle vA nikkhamamANe vA pa0 purA hattheNa vA pacchA pAeNa vA tao saMjayAmeva nikkhamija vA 2, For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa0 2 uddezaH 3 // 369 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevala bUyA AyANameyaM, je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae vA mattae vA daMDae vA laTThiyA vA misiyA vA nAliyA vA celaM vA cilimilI vA cammae vA cammakosae vA cammacheyaNae vA dubbaddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale bhikkhU ya rAo vA viyAle vA nikkhamamANe vA 2 payalijja vA 2, se tattha payalamANe vA0 hatthaM vA0 lUsijja vA pANA vA 4 jAva vavarovijja vA, aha bhikkhUNaM puvvovaiTuM jaM taha0 uvassae purA hattheNa nikkha0 vA pacchA pAeNaM tao saMjayAmeva ni0 pavisijja vA // ( sU0 88 ) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - 'kSudrikAH' ladhyaH tathA kSudradvArAH 'nIcAH uccaistvarahitAH 'saMniruddhA:' gRhasthAkulA vasatayo bhavanti, tAzcaivaM bhavanti tasyAM sAdhuvasatau zayyAtareNAnyeSAmapi katipayadivasa sthAyinAM carakAdInAmavakAzo datto bhavet, teSAM vA pUrvasthitAnAM pazcAtsAdhUnAmupAzrayo datto bhavet, tatra kAryavazAdvasatA rAtryAdau nirgacchatA pravizatA vA yathA carakAdyupakaraNopaghAto na bhavati tadavayavopaghAto vA tathA puro hastakaraNAdikayA gamanAgamanAdikriyayA yatitavyaM, zeSaM kaNThyaM, navaraM 'cilimilI' yamanikA 'dharmakozaH' pASNitraM khallakAdiH // idAnIM vasatiyAjjAvidhimadhikRtyAha se AgaMtAresu vA aNuvIya uvassayaM jAijjA, je tattha Isare je tattha samahiTThAe te uvassayaM aNunnavijjA -- kAmaM khalu Auso ! ahAlaMM ahAparibhAyaM vasissAmo jAva AusaMto ! jAva AusaMtassa uvassae jAva sAhammiyAI tato uvassayaM gihissAmo teNa paraM viharissAmo // ( sU0 89 ) For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- sa bhikSurAgantAgArAdIni gRhANi pUrvoktAni teSu pravizyAnuvicintya ca-kiMbhUto'yaM pratizrayaH? kazcAtrezvaraH? i- zrutaskaM02 rAGgavRttiH ityevaM paryAlocya ca pratizrayaM yAceta, yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI yo vA tatra 'samadhiSThAtA' prabhuniyuktastAnupAzrayamanu- cUlikA 1 (zI0) jJApayet , tadyathA-'kAma' tavecchayA AyuSman ! tvayA yathAparijJAtaM pratizrayaM kAlato bhUbhAgatazca tathaivAdhivatsyAmaH, zayyaiSa02 evamuktaH sa kadAcid gRhastha evaM brUyAd-yathA kiyatkAlaM bhavatAmatrAvasthAnamiti ?, evaM gRhasthena pRSTaH sAdhuH vasati- uddezaH 3 // 37 // pratyupekSaka etad brUyAd-yathA kAraNamantareNa Rtubaddhe mAsamekaM varSAsu caturo mAsAnavasthAnamiti, evamuktaH kadAcisaro brUyAt-naitAvantaM kAlaM mamAtrAvasthAnaM vasatirvA, tatra sAdhustathAbhUtakAraNasadbhAve evaM brUyAd-yAvatkAlamihAyuSmanta Asate yAvadvA bhavata upAzrayastAvatkAlamevopAzrayaM gRhISyAmaH, tataH pareNa vihariSyAma ityuttareNa sambandhaH, sAdhupramANaprazne cottaraM dadyAd yathA samudrasaMsthAnIyAH sUrayo, nAsti parimANaM, yatastatra kAryArthinaH kecanAgacchanti | | apare kRtakAyoM gacchantyato yAvantaH sAdharmikAH samAgamiSyanti tAvatAmayamAzrayaH, sAdhuparimANaM na kathanIyamiti bhaavaarthH|| kiJca se bhikkhU vA0 jassuvassae saMvasijA tassa puvAmeva nAmaguttaM jANijjA, tao pacchA tassa gihe nimaMtemANassa vA animaMtemANassa vA asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhejA // (sU0 90) / sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta zayyAtarasya nAmagotrAdi jJAtavyaM, tatparijJAnAcca sukhenaiva prAghUrNikAdayo bhikSAmaTantaH zayyAtaragRhapravezaM parihariSyantIti / kiJca // 370 // For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se mikkhU vA0 se jaM0 sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM no pannassa nikkhamaNapavesAe jAva'NuciMtAe tahapagAre uvassae no ThA0 // ( sU0 91 ) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - sasAgArikaM sAgnikaM sodakaM tatra svAdhyAyAdikRte sthAnAdi na vidheyamiti // tathA se bhikkhU vA0 se jaM0 gAhAvaikulassa majjhaMmajyeNaM gaMtuM paMthae paDibaddhaM vA no pannassa jAva ciMtAe taha u0 no ThA0 // ( sU0 92 ) yasyopAzrayasya gRhasthagRhamadhyena panthAstatra bahvapAyasambhavAttatra na sthAtavyamiti // tathA se bhikkhU vA0 se jaM0, iha khalu gAhAvaI vA0 kammakarIo vA annamannaM akkosaMti vA jAva uddavaMti vA no pannassa 0, sevaM nacA tapagAre u0 no ThA0 // ( sU0 93 ) se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 iha khalu gAhAvaI vA kammaarIo vA annamannassa gAyaM tilleNa vA nava0 gha0 vasAe vA abbhaMgeti vA makkheti vA no paNNassa jAva tahappa0 uva0 no ThA0 (sU0 94 ) se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 - iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo annamannassa gAyaM siNANeNa vA ka0 lu0 cu0 pa0 AghaMsaMti vA paghaMsaMti vA uvvalaMti vA uvvahiMti vA no pannassa0 ( sU0 95 ) se bhikkhU0 se jaM puNa uvassayaM jANijjA, iha khalu gAhAvatI vA jAva kammakarI vA aNNamaNNassa gAyaM sIodaga0 usiNo0 uccho0 pahoyaMti siMcaMti siNAvaMti vA no pannassa jAva no ThANaM0 // ( sU0 96 ) For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 3 // 371 // sugama, navaraM yatra prAtivezikAH pratyahaM kalahAyamAnAstiSThanti tatra svAdhyAyAdhuparodhAnna stheyamiti // evaM tailAdya- bhyaGgakalkAdyudvartanodakaprakSAlanasUtramapi neyamiti // kiJca se bhikkhU vA0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA nigiNA ThiyA nigiNA ullINA mehuNadhammaM vinaviM ti rahassiyaM vA maMtaM maMtaMti no pannassa jAva no ThANaM vA 3 ceijjA // (sU0 97) yatra prAtivezikastriyaH 'NigiNAtti muktaparidhAnA Asate, tathA 'upalInAH' pracchannA maithunadharmaviSayaM kiJcidrahasya rAtrisambhogaM parasparaM kathayanti, aparaM vA rahasyamakAryasaMbaddha mantra mantranyate, tathAbhUte pratizraye na sthAnAdi vidheyaM, yatastatra svAdhyAyakSiticittaviplutyAdayo doSAH samupajAyanta iti // api ca se bhikkhU vA se jaM puNa u0 AinnasaMlikkhaM no pannassa0 // (sU0 98) kaNThyaM, navaraM, tatrAyaM doSaH-citrabhittidarzanAtsvAdhyAyakSitiH, tathAvidhacitrasthasyAdidarzanAtpUrvakrIDitAkrIDitasmaraNakautukAdisambhava iti // sAmprataM phalahakAdisaMstArakamadhikRtyAha se bhikkhU vA0 abhikaMkhijjA saMthAragaM esittae, se jaM. saMthAragaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM, tahappagAraM saMthAraM lAbhe saMte no pddi01|| se bhikkhU vA se jaM0 appaMDaM jAva saMtANagaruyaM tahappagAraM no pa0 2 // se bhikkhU vA0 appaMDaM lahuyaM apADihAriyaM taha 0 nopa0 3 // se bhikkhU vA0 appaMDaM jAva appasaMtANagaM lahuaM pADihAriyaM no ahAbaddhaM // 371 // For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tahappagAraM lAbhe saMte no paDigAhijjA 4 // se mikkhU vA 2 se jaM puNa saMthAragaM jANijA appaMDaM jAva saMtANagaM lahuaM pADihAriaM ahAbaddhaM, tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte paDigAhijA 5 // (sU0 99) sa bhikSuryadi phalahakAdisaMstArakameSitumabhikAsayet, taccaivaMbhUtaM jAnIyAt , tadyathA-prathamasUtre sANDAditvAtsaMyamavirAdhanAdoSaH 1, dvitIyasUtre gurutvAdutkSepaNAdAvAtmavirAdhanAdidoSaH 2, tRtIyasUtre'pratihArakatvAttatparityAgAdidoSaH 3, caturthasUtre tvabaddhatvAttadvandhanAdipalimanthadoSaH 4, paJcamasUtre tvalpANDaM yAvadalpasantAnakalaghupAtihArikAvabaddhatvAtsarvadoSavipramuktatvAtsaMstArako grAhya iti sUtrapaJcakasamudAyArthaH 5 // sAmprataM saMstArakamuddizyAbhigrahavizeSAnAha icchayAI AyataNAI uvAikama-aha bhikkhU jANijjA imAI cauhiM paDimAhiM saMthAragaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA-se bhikkhU vA 2 uddisiya 2 saMthAragaM jAijjA, taMjahA-ikaDaM vA kaDhiNaM vA jaMtuyaM vA paragaM vA moragaM vA taNagaM vA soragaM vA kusaM vA kuccagaM vA pippalagaM vA palAlagaM vA, se puvvAmeva AloijA-Ausoti vA bha0 dAhisi me itto annayaraM saMthAragaM ? taha0 saMthAragaM sayaM vA NaM jAijA paro vA dejA phAsuyaM esaNijaM jAva paDi0, paDhamA paDimA / / (sU0 100) . 'ityetAni' pUrvoktAni 'AyatanAdIni doSarahitasthAnAni vasatigatAni saMstArakagatAni ca 'upAtikramya parihatya vizyamANAMzca doSAn parihRtya saMstArako grAhya iti darzayati-'artha' Anantarye sa bhAvabhikSurjAnIyAt 'AbhiH karaNabhUtAMbhizcatasRbhiH 'pratimAbhiH' abhigrahavizeSabhUtAbhiH saMstArakamanveSTuM, tAzcemAH-uddiSTa 1 prekSya 2 tasvaiva 3 SSACROSSSSCIE- For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 372 // yathAsaMstRta 4 rUpAH, tatroddiSTA phalahakAdInAmanyatamadrahISyAmi netaraditi prathamA 1, yadeva prAguddiSTaM tadeva drakSyAmi zrutaska02 tato grahISyAmi nAnyaditi dvitIyA pratimA 2, tadapi yadi tasyaiva zayyAtarasya gRhe bhavati tato grahISyAmi nAnyata cUlikA 1 AnIya tatra zayiSya iti tRtIyA 3 tadapi phalahakAdikaM yadi yathAsaMstRtamevAste tato gRhISyAmi nAnyatheti caturthI | zayyaiSa02 pratimA 4 / Asu ca pratimAsvAdyayoH pratimayorgacchanirgatAnAmagrahaH, uttarayoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntargatAnAM tu uddezaH 3 catamro'pi kalpanta iti, etAzca yathAkrama sUtrardarzayati-tatra khalvimA prathamA pratimA tadyathA-uddizyoddizyekaDAdI-II nAmanyatamahISyAmItyevaM yasyAbhigrahaH so'paralAbhe'pi na pratigRhNIyAditi, zeSaM kaNThyaM navaraM 'kaThinaM' vaMzakaTAdi 'jantuka' tRNavizeSotpannaM 'parakaM' yena tRNavizeSeNa puSpANi grathyante 'moragati mayUrapicchaniSpannaM 'kuccagati yena kUrcakAH | kriyante, ete caivaMbhUtAH saMstArakA anUpadeze sArdrAdibhUmyantaraNArthamanujJAtA iti // ahAvarA duccA paDimA-se mikkhU vA0 pehAe saMthAragaM jAijA, taMjahAgAhAvaI vA kammakariM vA se pubvAmeva AloijA-Au0 ! bhai0! dAhisi me ? jAva paDigAhijjA, duccA ,paDimA 2 // ahAvarA taccA paDimA se bhikkhU vA0 jassuvassae saMvasijjA je tattha ahAsamannAgae, taMjahA-ikaDe i vA jAva palAle i vA tassa lAbhe saMvasijjA tassAlAbhe ukuDue vA nesajie vA viharijA taccA paDimA 3 // (sU0 101) // 372 // atrApi pUrvavatsarva bhaNanIyaM, yadi paraM tamikaDAdikaM saMstArakaM dRSTA yAcate nAdRSTamiti // evaM tRtIyA'pi neyA,|| For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. sU. 63 iyAMstu vizeSaH - gacchAntargato nirgato vA yadi vasatidAtaiva saMstArakaM prayacchati tato gRhNAti, tadabhAve utkaTuko vA niSaNNo vA padmAsanAdinA sarvarAtramAsta iti // ahAvarA cautthA paDimA - se bhikkhU vA ahAsaMthaDameva saMthAragaM jAijA, taMjahA-- puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva, tassa lAbhe saMte saMvasijjA, tassa alAbhe ukkaDue vA 2 viharijA, cautthA paDimA 4 // ( sU0 102 ) etadapi sugamaM, kevalamasyAmayaM vizeSaH- yadi zilAdisaMstArakaM yathAsaMstRtaM zayanayogyaM labhyate tataH zete nAnyatheti // kiJca - icceyANaM caunhaM paDimANaM annayaraM paDimaM paDivajamANe taM ceva jAva anno'nnasamAhIe evaM ca NaM viharaMti // ( sU0 103 ) AsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratipadyamAno'nyamaparapratimApratipannaM sAdhuM na hIlayed, yasmAtte sarve'pi jinA - | jJAmAzritya samAdhinA varttanta iti / sAmprataM prAtihAraka saMstArakapratyarpaNe vidhimAha - se bhikkhU vA0 abhikaMkhijjA saMthAragaM paJcappiNittae, se jaM puNa saMthAragaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tapa0 saMthAragaM no paJcappiNijjA // ( sU0 104 ) sa bhikSuH prAtihArikaM saMstArakaM yadi pratyarpayitumabhikAGkSadevaMbhUtaM jAnIyAt tadyathA - gRhako kilakAdyaNDakasaMbaddhamapratyupekSaNayogyaM tato na pratyarpayediti // kiJca - For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) (sU0 105tyAha- cUlikA 1 zayyaiSa02 vA puvAmana go vA uddezaH 3 // 373 // se mikkhU0 abhikaMkhijjA saM0 se jaM0 appaMDaM0 tahappagAraM0 saMthAragaM paDilehiya 2 pa0 2 AyAviya 2 vihuNiya 2 tao saMjayAmeva paJcappiNijjA // (sU0 105) sugamam / sAmprataM vasatau vasatAM vidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 samANe vA vasamANe vA gAmANugAma dUijjamANe vA puvAmeva pannassa uccArapAsavaNabhUmi paDilehijA, kevalI bUyA AyANameyaM-apaDilehiyAe uccArapAsavaNabhUmIe, se bhikkhU vA0 rAo vA viyAle vA uccArapAsavaNaM pariDhavemANe payalijja vA 2, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA jAva lUseja va pANANi vA 4 vavarovijjA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvAmeva pannassa u0 bhUmi paDilehijjA // (sU0 106) sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta-vikAle prazravaNAdibhUmayaH pratyupekSaNIyA iti // sAmprataM saMstArakabhUmimadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA sijjAsaMthAragabhUmi paDilehittae nannattha AyarieNa vA u0 jAva gaNAvaccheeNa vA bAleNa vA vuDreNa vA seheNa vA gilANeNa vA AeseNa vA aMteNa vA majheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAraNa vA nivANae vA, tao saMjayAmeva paDilehiya 2 pamajiya 2 tao saMjayAmeva bahuphAsuyaM sijAsaMthAragaM saMtharijA / / (sU0 107) sa bhikSurAcAryopAdhyAyAdibhiH svIkRtAM bhUmi muktvA'nyAM svasaMstaraNAya pratyupekSeta, zeSaM sugama, navaramAdezaHprAghUrNaka iti, tathA'ntena vetyAdInAM padAnAM tRtIyA saptamyartha iti // idAnIM zayanavidhimadhikRtyAha // 373 dain Education International For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se bhikkhU vA0 bahu0 saMtharittA abhikaMkhijjA bahuphAsue sijjAsaMthArae duruhittae / se bhikkhU0 bahu0 durUhamANe puvvAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajjiya 2 tao saMjayAmeva bahu0 durUhittA tao saMjayAmeva bahu0 saijjA | ( sU0 108) se ityAdi spaSTam / idAnIM suptavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 bahu0 sayamANe no annamannassa hattheNa hatthaM pAeNa pAyaM kAeNa kArya AsAijjA, se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva bahu0 saijjA | se bhikkhU vA ussAsamANe vA nIsAsamANe vA kAsamANe vA chIyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDDoe vA vAyanisaggaM vA karemANe puvvAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripehittA tao saMjayAmeva UsasijjA vA Ava vAyanisaggaM vA karejjA / / ( sU0 109 ) nigadasiddham, iyamatra bhAvanA - svapadbhirhastamAtra vyavahitasaMstArakaiH svaptavyamiti // evaM suptasya niHzvasitAdividhisUtramuttAnArtha, navaram ' AsayaM va'tti AsyaM 'posayaM vA' ityadhiSThAnamiti // sAmprataM sAmAnyena zayyAmaGgIkRtyAha se bhikkhU vA0 samA vegayA sijjA bhavijjA visamA vegayA si0 pavAyA ve0 nivAyA ve0 sasarakkhA ve0 appasasarakkhA ve0 sadsamasagA vegayA appadaMsamasagA0 saparisADA ve0 aparisADA0 sauvasaggA ve0 niruvasaggA ve0 tahappagArAhiM sijjAhiM saMvijjamANAhiM paggahiyatarAgaM vihAraM viharijjA to kiMcivi gilAijA, evaM khalu0 jaM savvadvehiM sahie sayA ettibemi ( sU0 110) 2-1-2-2 // For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 374 // sukhonneyaM yAvattathAprakArAsu vasatiSu vidyamAnAsu 'pragRhItatara' miti yaiva kAcidviSamasamAdikA vasatiH saMpannA tAmeva samacitto'dhivaset na tatra vyalIkAdikaM kuryAt, etattasya bhikSoH sAmagryaM yatsarvArthaiH sahitaH sadA yateteti // dvitIyamadhyayanaM zayyAkhyaM samAptam // 2-1-2-2 // uktaM dvitIyamadhyayanaM sAmprataM tRtIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAdye'dhyayane dharmazarIraparipAlanArtha piNDaH pratipAditaH sa cAvazyamaihikAmuSmikApAyarakSaNArthaM vasatau bhoktavya iti dvitIye'dhyayane vasatiH pratipAditA, sAmprataM tayoranveSaNArthaM gamanaM vidheyaM, tacca yadA yathA vidheyaM yathA ca na vidheyamityetatpratipAdyam, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniryuktyanugame nAmanikSepaNArthaM niryuktikRdAhanAmaM 1 ThevaNAiriyA 2 davve 3 khitte 4 ya kAla 5 bhAve 6 ya / eso khalu hariyAe nikkhevo chavviho hoi // 305 // kaNThyaM / nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyeryApratipAdanArthamAha GoairiyAoM tivihA sacittAcittamI sagA caiva / khittaMmi jaMmi khitte kAle kAlo jahiM hoi // 306 // tatra dravyeryA sacittAcittamizrabhedAtrividhA, IraNamIryA gamanamityarthaH, tatra sacittasya- vAyupuruSAderdravyasya yadgamanaM sA sacittadravyeryA, evaM paramANvAdidravyasya gamanamacittadravyeryA, tathA mizradravyeryA rathAdigamanamiti, kSetreryA yasmin kSetre gamanaM kriyate IrSyA vA varNyate, evaM kAleryA'pi draSTavyeti // bhAveryApratipAdanAyAha For Personal & Private Use Only zrutaskaM02 cUlikA 1 I0 3 uddezaH 1 // 374 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BRNRRRRRG bhAvairiyAo duvihA caraNariyA ceva saMjamariyA ya / samaNassa kahaM gamaNaM nihosaM hoI parisuddhaM ? // 307 // ___ bhAvaviSayeryA dvidhA-caraNeryA saMyameryA ca, tatra saMyameryA saptadazavidhasaMyamAnuSThAnaM, yadivA'sakhyeyeSu saMyamasthAne| pvekasmAtsaMyamasthAnAdaparaM saMyamasthAnaM gacchataH saMyameryA bhavati, caraNeryA tu 'abhra vabhramabhra cara gatyarthAH' carate ve lyuT caraNaM tadrUperyA caraNeryA, caraNaM gatirgamanamityarthaH, tacca zramaNasya 'kathaM' kena prakAreNa bhAvarUpaM gamanaM nirdoSa bhavati ? iti // Aha AlaMbaNe ya kAle magge jayaNAi ceva parisuddhaM / bhaMgehiM solasavihaM jaM parisuddhaM pasatthaM tu // 308 // 'AlambanaM' pravacanasaGghagacchAcAryAdiprayojanaM 'kAla' sAdhUnAM viharaNayogyo'vasaraH 'mArgaH' janaiH padbhyAM kSuNNaH panthAH 'yatanA' upayuktasya yugamAtradRSTitvaM, tadevamAlambanakAlamArgayatanApadairekaikapadavyabhicArAd ye bhaGgAstaiH SoDaza[vidhaM gamanaM bhavati // tasya ca yatparizuddhaM tadeva prazastaM bhavatIti darzayitumAha| caukAraNaparisuddhaM ahavAvi (ha)hoja kaarnnjaae| AlaMbaNajayaNAe kAle magge ya jaiyavvaM // 309 // caturbhiH kAraNaiH sAdhorgamanaM parizuddhaM bhavati, tadyathA-Alambanena divA mArgeNa yatanayA gacchata iti, athavA'kAle'pi glAnAdyAlambanena yatanayA gacchataH zuddhameva gamanaM bhavati, evaMbhUte ca mArge sAdhunA yatitavyamiti // ukto nAmaniSpanno nikSepaH, sAmpratamuddezArthAdhikAramadhikRtyAha sabvevi IriyavisohikAragA tahavi asthi u viseso| uhese use bucchAmi jahakama kiMci // 31 // - - dain Education International For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 ISa03 uddezaH 1 'sarve'pi trayo'pi yadyapIryAvizuddhikArakAstathA'pi pratyuddezakamasti vizeSaH, taM ca yathAkramaM kiJcidvakSyAma iti // yathApratijJAtamAha| paDhame uvAgamaNa niggamo ya addhANa nAvajayaNA ya / biie ArUDha chalaNaM jaMghAsaMtAra pucchA ya // 311 // prathamoddezake varSAkAlAdAvupAgamanaM-sthAna tathA nirgamazca zaratkAlAdau yathA bhavati tadatra pratipAdyamadhvani yatanA ceti, dvitIyoddezake nAvAdAvArUDhasya chalanaM-prakSepaNaM vyAvaya'te, javAsantAre ca pAnIye yatanA, tathA nAnAprakAre ca prazne sAdhunA yadvidheyametacca pratipAdyamiti // | taiyaMmi adAyaNayA appaDibaMdho ya hoi uvahiMmi / vajeyavvaM ca sayA saMsAriyarAyagihagamaNaM // 312 // | tRtIyoddezake yadi kazcidudakAdIni pRcchati, tasya jAnatA'pyadarzanatA vidheyetyayamadhikAraH, tathopadhAvapratibandho vidheyaH, tadapaharaNe ca svajanarAjagRhagamanaM ca varjanIyaM, na ca teSAmAkhyeyamiti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam abbhuvagae khalu vAsAvAse abhipavuDhe bahave pANA abhisaMbhUyA bahave bIyA ahuNAbhinnA aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA jAva sasaMtANagA aNabhikatA paMthA no vinnAyA maggA sevaM naccA no gAmANugAmaM dUijjijjA, tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijA // (sU0 111) AbhimukhyenopagatAsu varSAsu abhipravRSTe ca payomuci, atra varSAkAlavRSTibhyAM catvAro bhaGgAH, tatra sAdhUnAM sAmA // 375 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma vA jAva rAyazAga no mulajhe jAva citA cAryevaiSA, yaduta-nirvyAghAtenAprApta evASADhacaturmAsake tRNaphalakaDagalakabhasmamAtrakAdiparigrahaH, kimiti !, yato jAtAyAM |vRSTau bahavaH 'prANinaH' indragopakabIyAvakagardabhakAdayaH 'abhisaMbhUtAH' prAdurbhUtAH, tathA bahUni 'bIjAni' abhinavAGkaritAni, antarAle ca mArgAstasya-sAdhorgacchato bahuprANino bahubIjA yAvatsasantAnakA anabhikrAntAzca panthAnaH, ata | eva tRNAkulatvAnna vijJAtAH mArgAH, sa-sAdhurevaM jJAtvA na grAmAnAmAntaraM yAyAt, tataH saMyata eva varSAsu yathA'vasaraprAptAyAM vasatAvupalIyeta-varSAkAlaM kuryAditi // etadapavAdArthamAha se bhikkhU vA0 sejaM gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAya0 no mahaI vihArabhUmI no mahaI viyArabhUmI no sulabhe pIDhaphalagasijjAsaMthArage no sulabhe phAsue uMche ahesaNijje jattha bahave samaNa0 vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya accAinnA vittI no pannassa nikkhamaNe jAva ciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM gAmaM vA nagaraM vA jAva rAyahANiM vA no vAsAvAsaM uvalliijjA // se bhi0 se jaM0 gAmaM vA jAva rAya0 imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva mahaI vihArabhUmI mahaI viyAra0 sulabhe jattha pIDha 4 sulabhe phA0 no jattha bahave samaNa0 uvAgamissaMti vA appAinnA vittI jAva rAyahANiM vA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvaliijA // (sU0 112) sa bhikSuryatpunarevaM rAjadhAnyAdikaM jAnIyAt , tadyathA-asmin grAme yAvad rAjadhAnyAM vA na vidyate mahatI 'vihA|rabhUmiH' svAdhyAyabhUmiH, tathA 'vicArabhUmiH' bahirgamanabhUmiH, tathA naivAtra sulabhAni pIThaphalahakazayyAsaMstArakAdIni, tathA na sulabhaH prAsukaH piNDapAtaH, "uMche'tti eSaNIyaH, etadeva darzayati-'ahesaNIjetti yathA'sAvuddhamAdidoSara dain Education International For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 iyeSa0 3 uddezaH 1 zrIAcA- hita eSaNIyo bhavati tathAbhUto durlabha iti, yatra ca grAmanagarAdau bahavaH zramaNabrAhmaNakRpaNavaNImagAdaya upAgatA apare rAGgavRttiH copAgamiSyanti, evaM ca tatrAtyAkIrNA vRttiH, varttanaM-vRttiH, sA ca bhikSATanasvAdhyAyadhyAnabahirgamanakAryeSu janasaGka(zI0) latvAdAkIrNA bhavati, tatazca na prAjJasya tatra niSkramaNapravezau yAvaccintanAdikAH kriyA nirupadravAH saMbhavanti, sa sAdhurevaM jJAtvA na tatra varSAkAlaM vidadhyAditi // evaM ca vyatyayasUtramapi vyatyayena neyamiti // sAmprataM gate'pi vrssaa||376|| hAkAle yadA yathA ca gantavyaM tadadhikRtyAha aha puNevaM jANijA-cattAri mAsA vAsAvAsANaM vIiktA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe paripusie, aMtarA se magge bahupANA jAva sasaMtANagA no jattha bahave jAva uvAgamissaMti, sevaM naccA no gAmANugAmaM dUijijjA // aha puNevaM jANijjA cattAri mAsA0 kappe parivusie, aMtarA se magge appaMDA jAva sasaMtANagA bahave jattha samaNa0 uvAgamissaMti, sevaM nayA tao saMjayAmeva0 dUijija // (sU0 113) athaivaM jAnIyAd yathA catvAro'pi mAsAH prAvRTkAlasambandhino'tikrAntAH, kArtikacAturmAsikamatikrAntamityarthaH, tatrotsargato yadi na vRSTistataH pratipadyevAnyatra gatvA pAraNakaM vidheyam, atha vRSTistato hemantasya paJcasu dazasu vA dineSu 'paryuSiteSu' gateSu gamanaM vidheyaM, tatrApi yadyantarAle panthAnaH sANDA yAvatsasantAnakA bhaveyurna ca tatra bahavaH zramaNabrAhmaNAdayaH samAgatAH samAgamiSyanti vA tataH samastameva mArgaziraM yAvattatraiva stheyaM, tata Urddha yathA tathA'stu na stheyamiti // evametadviparyayasUtramapyuktArtham // idAnI mArgayatanAmadhikRtyAha // 376 // SASE For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se bhikkhU vA. gAmANugAmaM dUijjamANe purao jugamAyAe pehamANe daTTaNa tase pANe uddhaTu pAdaM rIijjA sAhaTTa pAyaM rIijjA vitiricchaM vA kaTTa pAyaM rIijjA, sai parakame saMjayAmeva parikamijjA no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayAmeva gAmANugAma dUijijA // se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijamANe aMtarA se pANANi vA bI0 hari0 udae vA maTTiA vA aviddhatthe sai parakame jAva no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayA0 gAmA0 dUijjijjA // (sU0 114) sa bhikSuryAvad grAmAntaraM gacchan 'purataH' agrataH 'yugamAtraM caturhastapramANaM zakaTosiMsthitaM bhUbhAgaM pazyan gacchet , tatra ca pathi dRSTvA 'trasAn prANinaH' pataGgAdIn 'uddhaTTatti pAdamuddhRttyAgratalena pAdapAtapradezaM vA'tikramya gacchet , evaM saMhRtya-zarIrAbhimukhamAkSipya pAdaM vivakSitapAdapAtapradezAdArata eva vinyasya utkSipya vA'grabhAgaM pANikayA gacchet , tathA tirazcInaM vA pAdaM kRtvA gacchet , ayaM cAnyamArgAbhAve vidhiH, sati tvanyasmin parAkrame-manamArge saMyataH saMstenaiva 'parAkramet' gacchet na RjunetyevaM grAmAntaraM gacchet sarvopasaMhAro'yamiti // se ityAdi, uttAnArtham // api ca se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se virUvarUvANi paJcaMtigANi dusugAyayANi milakkhUNi aNAyariyANi dusanappANi duppannavaNijjANi akAlapaDibohINi akAlaparibhoINi sai lADhe vihArAe saMtharamANehiM jANavaehiM no vihAravaDiyAe pavajijjA gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM vAlA ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM tato AgaettikaTTa taM mikkhuM akosijja vA jAva uddavija vA vatthaM pa0 kaM0 pAya. acchidijja vA bhiMdijja vA avarija vA parihavija For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 377 // vA, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagArAI viru0 paJcaMtiyANi dassugA0 jAva vihAravattiyAe no pavajjijja vA gamaNAe tao saMjayA gA0 dU0 // ( sU0 115 ) sa bhikSugramAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA - 'antarA' grAmAntarAle 'virUparUpANi' nAnAprakArANi prAtyantikAni dasyUnAM - caurANAmAyatanAni - sthAnAni 'milakkhUNi'tti varvarazavara pulindrAdimlecchapradhAnAni 'anA - ryANi' arddhaSaDizajanapadabAhyAni 'duH saJjJApyAni ' duHkhenAryasaJjJAM jJApyante, tathA 'duSprajJApyAni ' duHkhena dharmasaJjJo - | padezenAnAryasaGkalpAnnivartyante 'akAlapratibodhIni' na teSAM kazcidaparyaTanakAlo'sti, arddharAtrAdAvapi mRgayAdau gamanasambhavAt, tathA'kAlabhojInyapIti, satyanyasmin grAmAdike vihAre vidyamAneSu cAnyeSvAryajanapadeSu na teSu mlecchasthAneSu vihariSyAmIti gamanaM na pratipadyeta, kimiti ?, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat, saMyamAtmavirAdhanAtaH, tatrAtmavirAdhane saMyamavirAdhanA'pi saMbhavatItyAtmavirAdhanAM darzayati- 'te' mlecchAH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre evamUcuH, tadyathA-ayaM stenaH, ayamupacarakaH- caro'yaM tasmAdasmacchatrugrAmAdAgata itikRtvA vAcA''krozayeyuH, tathA daNDena tADayeyuH yAvajjIvitAdvyaparopayeyuH, tathA vastrAdi 'AcchindyuH' apahareyuH, tatastaM sAdhuM nirddhAdayeyuriti / atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUteSu mlecchasthAneSu gamanArthaM na pratipadyate, tatastAni pariharan saMyata eva grAmAntaraM gacchediti // tathA se bhikkhU0 dUijjamANe aMtarA se arAyANi vA gaNarAyANi vA juvarAyANi vA dorajjANi vA verajANi vA viruddharajjANi For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 ISa0 3 uddezaH 1 // 377 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA sai lADhe vihArAe saMtha0 jaNa0 no vihAravaDiyAe0, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM bAlA taM ceva jAva gamaNAe tao saM0 gA0 dU0 // (sU0 116) kaNThyaM, navaram 'arAjAni' yatra rAjA mRtaH 'yuvarAjAni' yatra nAdyApi rAjyAbhiSeko bhavatIti // kiJca se bhikkhU vA gA. dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA egAheNa vA duAheNa vA tiAheNa vA cauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNija vA no pAuNijja vA tahappagAraM vihaM aNegAhagamaNijaM sai lADhe jAva gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, aMtarA se vAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesu vA hari0 uda0 maTTiyAe vA aviddhatthAe, aha bhikkhU jaM taha0 aNegAha0 jAva no pava0, tao saM0 gA0 dU0 // (sU0 117) / sa bhikSuAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt 'antarA' grAmAntarAle mama gacchataH 'vihati anekAhagamanIyaH panthAH 'syAt' bhavet , tamevaMbhUtamadhvAnaM jJAtvA satyanyasmin vihArasthAne na tatra gamanAya matiM vidadhyAditi, zeSa sugam // sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha se mi0 gAmA0 dUijjijjA0 aMtarA se nAvAsaMtArime udae siyA, se jaM puNa nAvaM jANijjA asaMjae a bhikkhu- . paDiyAe kiNija vA pAmicceja vA nAvAe vA nAvaM pariNAma kaTTha thalAo vA nAvaM jalaMsi ogAhijjA jalAo vA nAvaM thalaMsi ukkasijjA puNNaM vA nAvaM ussicijA sannaM vA nAvaM uppIlAvijA tahappagAraM nAvaM ur3agAmiNaM vA ahe For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | IyaiSa03 uddezaH 1 // 378 // SACCESCAMESSAMACCESS gA0 tiriyagAmi0 paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe appatare vA bhujatare vA no dUruhijjA gamaNAe // se mivakhU vA0 pubvAmeva tiricchasaMpAimaM nAvaM jANijjA, jANittA se tamAyAe egaMtamavakkamijjA 2 bhaNDagaM paDilehijjA 2 egao bhoyaNabhaMDagaM karijA 2 sasIsovariyaM kArya pAe pamajijjA sAgAraM bhattaM paccakkhAijjA, egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao saM0 nAvaM dUrUhijjA // (sU0 118) sa bhikSuAmAntarAle yadi nausaMtAryamudakaM jAnIyAt , nAvaM caivaMbhUtAM vijAnIyAt, tadyathA-'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA nAvaM krINIyAt , anyasmAducchinnAM vA gRhNIyAt, parivartanAM vA kuryAt , evaM sthalAdyAnayanAdikriyopetAM nAvaM jJAtvA nAruhediti, zeSaM sugamam // idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha-sugamam // tathA se mikkhU vA0 nAvaM durUhamANe no nAvAo purao durUhijjA no nAvAo maggao durUhijjA no nAvAo majjhao durUhijA no bAhAo pagijjhiya 2 aMguliyAe uddisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijjA / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijjA-AusaMto! samaNA evaM tA tumaM nAvaM ukkasAhijjA vA vukkasAhi vA khivAhi vA rajayAe vA gahAya AkAsAhi, no se taM parinnaM parijANijjA, tusiNIo uvehijjaa| se NaM paro nAvAgao nAvAga0 vai0-AusaM0 no saMcAesi tumaM nAvaM ukkasittae vA 3 rajUyAe vA gahAya Akasittae vA Ahara eyaM nAvAe rajjUyaM sayaM ceva NaM vayaM nAvaM ukkasissAmo vA jAva rajUe vA gahAya AkasissAmo, no se taM pa0 tusi0 / se NaM pa0 AusaM0 eaMtA tuma nAvaM AlitteNa vA pIDhaeNa vA vaMseNa vA balaeNa vA avalueNa vA vAhehi, no se taM pa0 tusi0 / se NaM paro0 eyaM tA tumaM 378 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAvAe udayaM hattheNa vA pAeNa vA matteNa vA paDiggaheNa vA nAvAusiMcaNeNa vA umsicAhi, no se taM0 seNaM paro0 samaNA! eyaM tuma nAvAe uttiMga hattheNa vA pAeNa vA bAhuNA vA UruNA vA udareNa vA sIseNa vA kAraNa vA ussiMcaNeNa vA celeNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kuviMdaeNa vA pihehi, no se tN0|| se bhikkhU vA 2 nAvAe uttiMgeNa udayaM AsavamANaM pehAe uvaruvariM nAvaM kajalAvemANi pehAe no paraM uvasaMkamittu evaM bUyA-AusaMto! gAhAvai eyaM te nAvAe udayaM uttiMgeNa Asavai uvaruvari nAvA vA kajalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTu viharijA appussue abahillese egaMtagaeNa appANaM viusejjA samAhIe, tao saM0 nAvAsaMtArime vyaudae AhAriyaM rIijA, eyaM khalu sayA jai jAsi tibemi // iriyAe paDhamo uddeso (sU0 119) 2-1-3-1 // spaSTaM, navaraM no nAvo'grabhAgamAruhet niryAmakopadravasambhavAt , nAvArohiNAM vA purato nArohet, pravarttanAdhikaraNasambhavAt , tatrasthazca nauvyApAra nApareNa coditaH kuryAt , nApyanyaM kArayediti / 'uttiMga'ti randhra 'kajjalAvemANa'ti plAvyamAnam 'appussuetti avimanaskaH zarIropakaraNAdau mUrchAmakurvan tasmiMzcodake nAvaM gacchan 'ahAriya'miti | yathA''yaM bhavati tathA gacched, viziSTAdhyavasAyo yAyAdityarthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya || prathamoddezakaH samAptaH 2-1-3-1 // bhA.sU.64 dan Education Internation For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAmavRttiH (zI0) // 379 // uktaH prathamoddezako'dhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake nAvi vyavasthitasya vidhi- zrutaskaM02 rabhihitastadihApi sa evAbhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram cUlikA 1 se NaM paro NAvA0 AusaMto! samaNA evaM tA tumaM chattagaM vA jAva cammacheyaNagaM vA giNhAhi, eyANi tumaM virUvarUvANi IryAdhya03 satthajAyANi dhArehi, eyaM tA tuma dAragaM vA pajehi, no se taM0 // (sU0 120) hai uddezaH 2 saH 'paraH' gRhasthAdirnAvi vyavasthitastatsthameva sAdhumevaM brUyAt , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! etanmadIyaM tAvacchatrakAdi gRhANa, tathaitAni 'zastrajAtAni' AyudhavizeSAn dhAraya, tathA dArakAdhudakaM pAyaya, ityetAM 'parijJA' pArthanA parasya na zRNuyAditi // tadakaraNe ca paraH pradviSTaH san yadi nAvaH prakSipettatra yatkarttavyaM tadAha seNaM paro nAvAgae nAvAgayaM vaejjA-AusaMto! esa NaM samaNe nAvAe bhaMDabhArie bhavai, se gaM bAhAe gahAya nA. vAo udagaMsi pakkhivijjA, eyappagAraM nigghosaM succA nisamma se ya cIvaradhArI siyA khippAmeva cIvarANi ubveDhijja vA niveDhija vA upphesaM vA karijA, aha0 abhikaMtakUrakammA khalu bAlA bAhAhiM gahAya nA0 pakkhivijjA se puvAmeva vaijA-AusaMto! gAhAvaI mA metto bAhAe gahAya nAvAo udgaMsi pakkhivaha, sayaM ceva NaM ahaM mAvAo udgaMsi ogAhissAmi, se NevaM vayaMtaM paro sahasA balasA bAhAhiM ga0 pakkhivijjA taM no sumaNe siyA no dummaNe siyA no uccAvayaM maNaM niyaMchijjA no tesiM bAlANaM ghAyAe vahAe samuTThijjA, appussue jAva samAhIe tao saM0 udgasi // 379 // pavijA // (sU0 121) For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa paraH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre naugatastatsthaM sAdhumuddizyAparamevaM brUyAt, tadyathA-AyuSman ! ayamatra zramaNo bhANDavannizceSTatvAd guruH bhANDena vopakaraNena guruH, tadenaM ca bAhugrAhaM nAva udake prakSipata yUyamityevaMprakAraM zabdaM zrutvA tathA'nyato vA kutazcit 'nizamya' avagamya 'saH' sAdhurgacchagato nirgato vA tena ca cIvaradhAriNaitadvidheyaM-kSiprameva || cIvarANyasArANi gurutvAnnihitumazakyAni ca 'udveSTayet' pRthak kuryAt , tadviparItAni tu 'nirveSTayet' subaddhAni kuryAt , tathA 'upphesaM vA kujatti ziroveSTanaM vA kuryAd yena saMvRtopakaraNo nirvyAkulatvAtsukhenaiva jalaM tarati, tAMzca dharmadezanayA'nukUlayet, atha punarevaM jAnIyAdityAdi kaNThyamiti // sAmpratamudakaM plavamAnasya vidhimAha se mikkhU vA0 udagaMsi pavamANe no hatyeNa hatthaM pAeNa pAyaM kAraNa kArya AsAijA, se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saM0 udagaMsi pavijjA // se bhikkhU vA0 udagaMsi pavamANe no ummugganimuggiyaM karijjA, mAmeyaM udagaM kannesu vA acchIsu vA nakasi vA muhaMsi vA pariyAvajjijjA, tao0 saMjayAmeva udgaMsi pavijjA // se bhikkhU vA udagaMsi pavamANe dubbaliyaM pAuNijjA khippAmeva uvahiM vigiMcinna vA visohijja vA, no ceva NaM sAijjijjA, aha pu0 pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNaddheNa vA kAeNa udgatIre ciTThijA // se bhikkhU vA0 udaullaM vA 2 kAyaM no AmajijjA vA No pamajjijjA vA saMlihijjA vA nillihijjA vA uvvalijjA vA uvvaTTijjA vA AyAvija vA payA0, aha pu0 vigaodao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kAya Amajija vA payAvijja vA tao saM0 gAmA0 dUijijA // (sU0 122) For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 2 // 380 // sa bhikSurudake plavamAno hastAdikaM hastAdinA 'nAsAdayet' na saMspRzed , apkAyAdisaMrakSaNArthamiti bhAvaH, tatastathA kurvan saMyata evodakaM plavediti // tathA-sa bhikSurudake plavamAno manjanonmajane no vidadhyAditi (zeSa ) sugamamiti // kiJca sa bhikSurudake plavamAnaH 'daurbalyaM zramaM prApnuyAt tataH kSipramevopadhiM tyajet taddezaM vA vizodhayet-tyajediti, naivopadhAvAsakto bhavet / atha punarevaM jAnIyAt 'pArae sitti samartho'hamasmi sopadhirevodakapAragamanAya tatastasmAdudakAduttIrNaH san saMyata evodakAi~Na galadvindunA kAyena sasnigdhena vodakatIre tiSThet, tatra ceryApathikAM ca pratikAmet // na caitatkuryAdityAha-spaSTaM, navaramatreyaM sAmAcArI-yadudakA vastraM tatsvata eva yAvanniSpragalaM bhavati tAvadudakatIra eva stheyam, atha caurAdibhayAdgamanaM syAttataHpralambamAnaM kAyenAspRzatA neyamiti // tathA___se bhikkhU vA gAmANugAmaM dUijjamANe no parehiM saddhiM parijaviya 2 gAmA0 dUi0, tao0 saM0 gAmA0 duui0||(suu0123) kaNThyaM, navaraM 'parijaviyara'tti paraiH sArddha bhRzamullApaM kurvanna gacchediti // idAnIM jaGghAsaMtaraNavidhimAha se mikkhU vA gAmA0 dU0 aMtarA se jaMghAsaMtArime udge siyA, se puvAmeva sasIsovariyaM kArya pAe ya pamajijjA 2 egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao saM0 udagaMsi AhAriyaM rIejA // se mi0 AhAriyaM rIyamANe no hattheNa hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejA // se bhikkhU vA0 jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIyamANe no sAyAvaDiyAe no paridAhapaDiyAe mahaimahAlayaMsi udayaMsi kArya viusijjA, tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejjA, aha puNa evaM jANijjA pArae siyA udgAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva // 38 // Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +++++ udaulleNa vA 2 kAeNa dagatIrae ciTThinA // se bhi0 udaullaM vA kArya sasi0 kArya no Amajjijja vA no0 aha pu0 vigaodae me kAe chinnasiNehe taha pagAraM kArya Amajjijja vA0 payAvijna vA tao saM0 gAmA0 dUi0 // ( sU0 124) 'tasya' bhikSorgrAmAntaraM gacchato yadA antarAle jAnudaghnAdikamudakaM syAttata UrddhakAyaM mukhavastrikayA adhaH kAryaM ca rajoharaNena pramRjyodakaM pravizet, praviSTazca pAdamekaM jale kRtvA'paramutkSipan gacchet, na jalamAloDayatA gantavyamityarthaH, 'ahAriyaM rIeja'tti yathA Rju bhavati tathA gacchennArdavitarda vikAraM vA kurvan gacchediti // sa bhikSuryathA''ryameva gacchan mahatyudake mahAzraye vakSaHsthalAdipramANe jaGghAtaraNIye nadIhadAdau pUrvavidhinaiva kAyaM pravezayet, praviSTazca yadyupakaraNaM nirvAhayitumasamarthastataH sarvamasAraM vA parityajet, athaivaM jAnIyAcchato'haM pAragamanAya tatastathAbhUta eva gacchet, uttIrNazca kAyotsargAdi pUrvavatkuryAditi // AmarjanapramArjanAdisUtraM pUrvavanneyamiti // sAmpratamudakottIrNasya gamanavidhimAha sebhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe no maTTiyAgaehiM pAehiM hariyANi chiMdiya 2 vikujjiya 2 viphAliya 2 ummaggeNa hariyavahAe gacchijjA, jameyaM pAehiM maTTiyaM khippAmeva hariyANi avaharaMtu, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, se puvvAmeva appahariyaM maggaM paDilehijjA tao0 saM0 gAmA 0 // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA pha0 pA0 to0 a0 aggalapAsagANi vA gaDDAo vA darIo vA sai parakkame saMjayAmeva parikkamijjA no ujju0, kevalI 0, se tattha parakkamamANe payalijja vA 2, se tattha payalamANe vA 2 rukkhANi vA gucchANi vA gummANi vA layAo vA vallIo For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 381 // zrutaskaM02 cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 2 vA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMbiya 2 uttarijA, je tattha pADipahiyA uvAgacchaMti te pANI jAijA 2, tao saM0avalaMbiya 2 uttarijA tao sa0 gAmA0 duu0|| se bhikkhU vA0 gA. dUijjamANe aMtarA se javasANi vA sagaDANi vA rahANi vA sacakkANi vA paracakkANi vA se NaM vA virUvarUvaM saMniruddhaM pehAe sai parakkame saM0 no u0, se NaM paro seNAgao vaijA AusaMto! esa NaM samaNe seNAe abhinivAriyaM karei, se NaM bAhAe gahAya Agasaha, se NaM paro / bAhAhiM gahAya AgasijjA, taM no sumaNe siyA jAva samAhIe tao saM0 gAmA0 dU0 // (sU0 125) sa bhikSurudakAduttIrNaH san kardamAvilapAdaH san(no)haritAni bhRzaM chittvA tathA vikubjAni kRtvA evaM bhRzaM pATayitvonmArgeNa haritavadhAya gacched-yathainAM pAdamRttikA haritAnyapanayeyurityevaM mAtRsthAnaM saMspRzet, na caitatkuryAccheSaM sugamamiti ||s bhikSuAmAntarAle yadi vaprAdikaM pazyettataH satyanyasmin saGkame tena RjunA pathA na gacched, yatastatra gartAdau |nipatan sacittaM vRkSAdikamavalambeta, taccAyuktam, atha kAraNikastenaiva gacchet, kathaJcitpatitazca gacchagato valyAdikamapyavalambya prAtipathika hastaM vA yAcitvA saMyata eva gacchediti // kiJca-sa bhikSuryadi grAmAntarAle 'yavasaM' godhUmA-1 didhAnyaM zakaTaskandhAvAranivezAdikaM vA bhavet tatra bahapAyasambhavAttanmadhyena satyaparasmin parAkrame na gacchet , zeSa sugamamiti // tathA se mikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pADivahiyA evaM vaijjA-Au0 samaNA! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANI vA kevaIyA ittha AsA hatthI gAmapiMDolagA maNussA parivasaMti ! se bahubhase SAROKAR // 381 // For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuudae bahujaNe bahujavase se appamace appudae appajaNe appajavase ?, eyappagArANi pasiNANi pucchijjA, eyappa0 puTTho vA apuTTho vA no vAgarijA, evaM khalu0 jaM savvadvehiM0 // (sU0 126) // 2-1-3-2 'se' tasya bhikSorapAntarAle gacchataH 'prAtipathikAH' saMmukhAH pathikA bhaveyuH, te caivaM vadeyuryathA''yuSman ! zramaNa ! kimbhUto'yaM grAmaH? ityAdi pRSTo na teSAmAcakSIta, nApi tAn pRcchediti piNDArthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya dvitiiyH||2-1-3-2 ___ ukto dvitIyoddezakaH sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM gamanavidhiH pratipAditaH, ihApi sa eva pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasyAdisUtram se bhikkhU vA gAmA0 dUijjamANe aMtarA se vappANi vA jAva darIo vA jAva kUDAgArANi vA pAsAyANi vA nUmagihANi vA rukkhagihANi vA pavvaMyagi0 rukkhaM vA ceiyakaDaM thUbhaM vA ceiyakaDaM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA no bAhAo pagijjhiya 2 aMguliAe uddisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijA, tao saM0 gAmA0 // se bhikkhU vA0 gAmA0 dU0 mANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA nUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gaNabiduggANi vaNANi vA vaNavi. pavvayANi vA pavvayavi. agaDANi vA talAgANi vA dahANi vA naIo vA bAbIo vA G Jain Education Internation For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 ryAdhya03 uddezaH 3 // 382 // pukkhariNIo vA dIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA no bAhAo pagijjhiya 2 jAva nijjhAijA, kevalI0, je tattha migA vA pasU vA paMkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalacarA vA thalacarA vA khahacarA vA sattA te uttasija vA vittasija vA vADaM vA saraNaM vA kaMkhijjA, cAritti me ayaM samaNe, aha bhikkhU NaM pu0 jaM no bAhAo pagijjhiya 2 nijjhAijA, tao saMjayAmeva AyariuvajjhAehiM saddhiM gAmANugAma dUijjijjA / / (sU0127) | sa bhikSuAmAnAmAntaraM gacchan yadyantarAle etatpazyet, tadyathA-parikhAH prAkArAn 'kUTAgArAn' parvatopari gRhANi, 'nUmagRhANi' bhUmIgRhANi, vRkSapradhAnAni tadupari vA gRhANi vRkSagRhANi, parvatagRhANi-parvataguhAH, 'rukkhaM vA| ceiakarDa'ti vRkSasyAdho vyantarAdisthalakaM 'stUpaM vA' vyantarAdikRtaM, tadevamAdikaM sAdhunA bhRzaM bAhuM 'pragRhya' utkSipya tathA'GgalIH prasArya tathA kAyamavanamyonnamya vA na darzanIyaM nApyavalokanIyaM, doSAzcAtra dagdhamuSitAdau sAdhurAza yetAjitendriyo vA saMbhAvyeta tatsthaH pakSigaNo vA saMtrAsaM gacchet , etaddoSabhayAtsaMyata eva 'dUyet' gacchediti // tathAsa bhikSuAmAntaraM gacchet , tasya ca gacchato yadyetAni bhaveyuH, tadyathA-kacchAH' nadyAsannanimnapradezA mUlakavAlukAdivATikA vA 'daviyANi'tti aTavyAM ghAsArtha rAjakulAvaruddhabhUmayaH 'nimnAni' garlAdIni 'valayAni' nadyAdiveSTitabhUmibhAgAH 'gahanaM' nirjalapradezo'raNyakSetraM vA 'guJjAlikAH dIrghA gambhIrAH kuTilAH zlakSaNAH jalAzayAH 'saraHpatayaH' pratItAH 'saraHsaraHpatayaH' parasparasaMlagnAni bahUni sarAMsIti, evamAdIni bAhvAdinA na pradarzayed avalokayedvA, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat , kimiti ?, yato ye tatsthAH pakSimRgasarIsRpAdayaste trAsaM gaccheyuH, tadAvAsitAnAM vA AAAAAAA // 382 / / For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuviSayA''zaGkA samutpadyeta, atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathA na kuryAt, AcAryopAdhyAyAdibhizca gItArthaiH saha viharediti // sAmpratamAcAryAdinA saha gacchataH sAdhorvidhimAha se bhikkhU vA 2 AyariuvajjhA0 gAmA0 no AyariyauvajjhAyassa hattheNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva Ayariu0 saddhiM jAva dUijijjA // se bhikkhU vA Aya0 saddhiM dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA0 evaM vaijjA-AusaMto! samaNA! ke tubbhe? kao vA eha ? kahiM vA gacchihiha ?, je tattha Ayarie vA uvajjhAe vA se bhAsijja vA viyAgarija vA, AyariuvajjhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM karijjA, tao0 saM0 ahArAINie vA0 dUijjijjA // se bhikkhU vA ahArAiNiyaM gAmA0 dU0 no rAINiyassa hattheNa hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saM0 ahArAiNiyaM gAmA0 duu0|| se mikkhU vA 2 ahArAiNi gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pADipahiyA evaM vaijjA-AusaMto! samaNA! ke tubbhe ?, je tattha savvarAiNie se bhAsija vA vAgarija vA, rAiNiyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM bhAsijjA, tao saMjayAmeva ahArAiNiyAe gAmANugAma dUijjijjA // (sU0 128) sa bhikSurAcAryAdibhiH saha gacchaMstAvanmAtrAyAM bhUmau sthito gacched yathA hastAdisaMsparzo na bhavatIti // tathAsa bhikSurAcAryAdibhiH sArddha gacchan prAtipathikena pRSTaH san AcAryAdInatikramya nottaraM dadyAt, nApyAcAryAdau jalpatyantarabhASAM kuryAt , gacchaMzca saMyata eva yugamAtrayA dRSTyA yathAratnAdhikaM gacchediti tAtparyArthaH // evamuttarasU dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 383 // tradvayamapyAcAryopAdhyAyairivApareNApi ratnAdhikena sAdhunA saha gacchatA hastAdisaGghaTTo'ntarabhASA ca varjanIyeti draSTavyamiti // kiJca - se bhikkhU vA0 dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA0 evaM vaijjA - Au0 sa0 ! aviyAI itto paDivahe pAsaha, taM0 maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA pasuM vA pakkhi vA sirIsivaM vA jalayaraM vA se Aikkhaha daMseha, taM no AikkhijjA no daMsijjA, no tassa taM parinnaM parijANijjA, tusiNIe uvehijjA, jANaM vA no jANaMti vaijjA, tao saM0 gAmA0 dU0 // se bhikkhU vA0 gA0 dU0 aMtarA se pADi0 uvA0, te NaM pA0 evaM vaijjA -- Au0 sa0 ! aviyAI itto paDivahe pAsaha udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tayA pattA puSphA phalA bIyA hariyA udagaM vA saMnihiyaM agaNi vA saMnikhittaM se Aikkhaha jAva dUijjijjA // se bhikkhu vA0 gAmA0 dUijamANe aMtarA se pADi 0 uvA0, te NaM pADi0 evaM Au0 sa0 aviyAI itto paDivahe pAsaha javasANi vA jAva se NaM vA virUvarUvaM saMnivihaM se Aikkhaha jAva dUijjijjA // se bhikkhu vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA pA0 jAva Au0 sa0 kevaie itto gAme vA jAva yahANi vA se Aikkhaha jAva dUijjijjA // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijejjA, aMtarA se pADipahiyA AusaMto samaNA ! kevaie itto gAmassa nagarassa vA jAva rAyahANIe vA magge se Aikkhaha, taheva jAva dUijjijjA / / (sU0129) 'se' tasya bhikSorgacchataH prAtipathikaH kazcitsaMmukhIna etadrUyAt, tadyathA - AyuSman ! zramaNa ! apica kiM bhavatA pathyAgacchatA kazcinmanuSyAdirupalabdhaH ?, taM caivaM pRcchantaM tUSNIbhAvenopekSeta, yadivA jAnannapi nAhaM jAnAmItyevaM For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 3 // 383 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadediti // api ca-sa bhikSu mAntaraM gacchan kenacitsaMmukhInena prAtipathikena pRSTaH san udakaprasUtaM kandamUlAdi naivAcakSIta, jAnannapi naiva jAnAmIti vA brUyAditi // evaM yavasAsanAdisUtramapi neyamiti // tathA kiyahare grAmAdipraznasUtramapi neyamiti // evaM kiyAn panthA ? ityetadapIti // kiJca se bhikkhU0 gA. dU0 aMtarA se goNaM viyAlaM paDivahe pahAe jAva cittacillaDaM viyAlaM pa0 pehAe no tesi bhIo u. mmaggeNaM gacchijjA no maggAo ummaggaM saMkamijjA no gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNupavisijjA no rukkhaMsi dUruhijjA no mahaimahAlayaMsi udayaMsi kArya viusijjA no vADaM vA saraNaM vA seNaM vA satthaM vA kaMkhijjA appussue jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjijjA // se bhikkhU0 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchijjA, no tesi bhIo ummaggeNa gacchijA jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA // (sU0 130) | sa bhikSuAmAntaraM gacchan yadyantarAle "gAM' vRSabhaM 'vyAlaM' darpitaM pratipathe pazyet , tathA siMha vyAnaM yAvaccitrakaM tadapatyaM vA vyAlaM krUraM dRSTvA ca tadbhayAnnaivonmArgeNa gacchet , na ca gahanAdikamanupravizet , nApi vRkSAdikamArohet, na codakaM pravizet , nApi zaraNamabhikAjet , api tvalpotsuko'vimanaska: saMyata evaM gacchet , etacca gacchanirgatairvidheyaM, gacchAntargatAstu vyAlAdikaM pariharatyapIti // kiJca-'se' tasya bhikSoAmAntarAle gacchataH 'vihati aTavIprAyo dIrgho'dhvA bhavet, tatra ca 'AmoSakAH' stemAH 'upakaraNapratijJayA' upakaraNArthinaH samAgaccheyuH, na tadbhayAdunmArgagamanAdi kuryAditi // dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 3 // 384 // REGISTREERUCHAGASASAS se bhikkhU vA0 gA. dU0 aMtarA se AmosagA saMpiMDiyA gacchijjA, te NaM A0 evaM vaijA--Au0 sa0! Ahara eyaM vatthaM vA 4 dehi nikkhivAhi, taM no dijjA nikkhivijjA, no vaMdiya 2 jAijjA, no aMjaliM kaTTa jAijA, no kalupapaDiyAe jAijjA, thammiyAe jAyaNAe jAijjA, tusiNIyabhAveNa vA te NaM AmosagA sayaM karaNijjatikaTTha akkosaMti vA jAva uddaviMti vA vatthaM vA 4 acchidija vA jAva parivija vA, taM no gAmasaMsAriyaM kujjA, no rAyasaMsAriyaM kujA, no paraM uvasaMkamittu bUyA-AusaMto! gAhAvaI ee khalu AmosagA uvagaraNapaDiyAe sayaMkaraNijaMtikaTTha akkosaMti vA jAva pariTThavaMti vA, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTTha viharijA, appussue jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmA0 dUi0 // eyaM khalu0 sayA jai0 (sU0 131) tibemi // samAptamIryAkhyaM tRtIyamadhyayanam // 2-1-3-3 sa bhikSuAmAntare gacchan yadi stenairupakaraNaM yAcyeta tatteSAM na samarpayet , balADhatAM bhUmau nikSipet, na ca cauragRhItamupakaraNaM vanditvA dInaM vA vaditvA punaryAceta, api tu dharmakathanapUrvakaM gacchAntargato yAceta tRSNIbhAvena vo|pekSeta, te punaH stenAH svakaraNIyamitikRtvaitatkuryuH, tadyathA-Akrozanti vAcA tADayanti daNDena yAvajjIvitAtyAja|yanti, vastrAdikaM vA''cchindyuryAvattatraiva 'pratiSThApayeyuH tyajeyuH, tacca teSAmevaM ceSTitaM na grAme 'saMsAraNIyaM' kathanIyaM, nApi rAjakulAdau, nApi paraM-gRhasthamupasaMkramya cauraceSTitaM kathayet, nApyevaMprakAraM mano vAcaM vA saGkalpyAnyatra gacche| diti, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyamadhyayanaM samAptam // // 384 // For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. sU. 65 atha caturthaM bhASAjAtamadhyayanam / uktaM tRtIyamadhyayanaM, sAmprataM caturthamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarAdhyayane piNDavizuddhyarthaM gamanavidhiruktaH, tatra ca gatena pathi vA yAdRgbhUtaM vAcyaM na vAcyaM vA, anena ca sambandhenAyAtasya bhASAjAtAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniryuktyanugame bhASAjAtazabdayornikSepArtha niryuktikRdAha jaha vakkaM taha bhAsA jAe chakkaM ca hoi nAyavvaM / uppattIe 1 taha pajjavaM 2 tare 3 jAyagahaNe 4 ya // 313 // yathA vAkyazuddhyadhyayane vAkyasya nikSepaH kRtastathA bhASAyA api karttavyaH, jAtazabdasya tu paTTanikSepo'yaM jJAtavyo - nAma 1 sthApanA 2 dravya 3 kSetra 4 kAla 5 bhAva 6 rUpaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyajAtaM tu Agamato noAgamataH, vyatiriktaM niryuktikAro gAthApazcArddhena darzayati taccaturvidham utpattijAtaM 1 paryavajAtam 2 antarajAtaM 3 grahaNajAtaM 4, tatrotpattijAtaM nAma yAni dravyANi bhASAvargaNAntaHpAtIni kAyayogagRhItAni vAgyogena nisRSTAni bhASAtvenotpadyante tadutpattijAtaM yadravyaM bhASAtvenotpannamityarthaH 1, paryavajAtaM taireva vAgnisRSTabhASAdravyairyAni vizzreNisthAni bhASAvargaNAntargatAni nisRSTadravyaparAghAtena bhASAparyAyatvenotpadyante tAni dravyANi paryavajAtamityucyante 2 yAni tvantarAle samazreNyAmeva nisRSTadravyamizritAni bhASApariNAmaM bhajante tAnyantarajAtamityucyante 3, yAni punardra - For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavattiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 uddezaH 1 // 385 // vyANi samazreNivizreNisthAni bhASAtvena pariNatAni karNazaSkulIvivarapraviSTAni gRhyante tAni cAnantapradezikAni dravyataH kSetrato'sakhyeyapradezAvagADhAni kAlata ekadvivyAdiyAvadasakhyeyasamayasthitikAni bhAvato varNagandharasa- sparzavanti tAni caivaMbhUtAni grahaNajAtamityucyante 4 / uktaM dravyajAtaM, kSetrAdijAtaM tu spaSTatvAnniyuktikAreNa noktaM, taccaivaMbhUtaM-yasmin kSetre bhASAjAtaM vyAvaya'te yAvanmAnaM vA kSetraM spRzati tatkSetrajAtam , evaM kAlajAtamapi, bhAvajAtaM tu tAnyevotpattiparyavAntaragrahaNadravyANi zrotari yadA zabdo'yamiti buddhimutpAdayantIti / iha tvadhikAro dravyabhApAjAtena, dravyasya prAdhAnyavivakSayA, dravyasya tu viziSTAvasthA bhAva itikRtvA bhAvabhASAjAtenApyadhikAra iti // uddezArthAdhikArArthamAhasabvevi ya vayaNavisohikAragA tahavi atthi u viseso / vayaNavibhattI paDhame uppattI vajaNA bIe // 314 // | yadyapi dvAvapyuddezako vacanavizuddhikArako tathA'pyasti vizeSaH, sa cAya-prathamoddezake vacanasya vibhaktiH vacanavibhaktiH-ekavacanAdiSoDazavidhavacanavibhAgaH, tathaivaMbhUtaM bhASaNIyaM naivaMbhUtamiti vyAvayete, dvitIyoddezake tUtpattiH-kodhAdhutpattiryathA na bhavati tathA bhASitavyam // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA 2 imAI vayAyArAI succA nisamma imAI aNAyArAI aNAriyapubvAiM jANijjA-je kohA vA vAyaM viuMjati je mANA vA je mAyAe vA. je lobhA vA vAyaM viuMjaMti jANao vA pharusaM vayaMti ajANao vA pha0 savvaM ceyaM sAvajaM vajjijjA vivegamAyAe, dhuvaM ceyaM jANijjA adhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA 4 labhiya no lamiya bhuMjiya no bhuM | // 385 // dain Education For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiya aduvA Agao aduvA no Agao aduvA ei aduvA no ei aduvA ehiha aduvA no ehida itthavi AgaeM itthavi no Agae itthavi pai itthavi no eti itthavi ehiti itthavi no ehiti / / aNuvIi niTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, taMjahA-egavayaNaM 1 duvayaNaM 2 bahuva0 3 itthi0 4 puri0 5 napuMsagavayaNaM 6 ajjhatthava0 7 uvaNIyavayaNaM 8 avaNIyavayaNaM 9 uvaNIyaakNIyava0 10 avaNIyauvaNIyava0 11 tIyava0 12 paDuppannava0 13 aNAgayava0 14 paccakkhavayaNaM 95 parukkhava0 16, se egavayaNaM vaIssAmIti egavayaNaM vaijjA jAva parukkhavayaNaM vaissAmIti parukkhavayaNaM vaijjA, itthI vesa puriso vesa napuMsagaM vesa eyaM vA ceyaM annaM vA ceyaM aNuvIi niTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, icceyAI AyayaNAI uvAtikamma || aha bhikkhU jANijjA cattAri bhAsajjAyAI, taMjahA-saccamegaM paDhamaM bhAsajjAyaM 1 bIyaM mosaM 2 taIyaM saccAmosaM 3 jaM neva saccaM neva mosaM neva saccAmosaM asaccAmosaM nAma taM cautthaM bhAsajAyaM 4 // se bemi je aIyA je ya paDuppannA je aNAgayA arahatA bhagavaMto savve te eyANi ceva cattAri bhAsajjAyAI bhAsiMsu vA bhAsaMti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vA 3, savvAI ca NaM eyAI acittANi vaNNamaMtANi gaMdhamaMtANi rasamaMtANi phAsamaMtANi caovacaiyAI vippariNAmadhammAI bhavaMtIti akkhAyAI // (sU0 132) sa bhAvabhikSuH 'imAn' ityantaHkaraNaniSpannAna , idamaH pratyakSAsannavAcitvAtsamanantaraM vakSyamANAn vAcyAcArA vAgAcArAH vAgvyApArAstAn zrutvA, tathA 'nizamya' jJAtvA bhASAsamityA bhASAM bhASetottareNa sambandha iti / tatra yAdRgbhUtA bhASA na bhASitavyeti tattAvaddarzayati-'imAn' vakSyamANAn 'anAcArAn' sAdhUnAmabhASaNayogyAna pUrva 44SANSAMACHAR For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 386 // sAdhubhiranAcIrNapUrvAn sAdhurjAnIyAt , tadyathA-ye kecana krodhAdvA vAcaM 'viuMjanti vividhaM vyApArayanti-bhASante zrutaskaM02 yathA caurastvaM dAsastvamityAdi tathA mAnena bhASante yathottamajAtirahaM hInastvamityAdi tathA mAyayA yathA glAno- cUlikA 1 'hamaparasandezakaM vA sAvadyaka kenacidupAyena kathayitvA mithyAduSkRtaM karoti sahasA mamaitadAyAtamiti tathA lobhe- bhASA04 nAhamanenoktanAtaH kiJcillapsya iti tathA kasyaciddoSaM jAnAnAstadoSodghaTanena paruSaM vadanti ajAnAnA vA, sarva caita- | uddezaH 1 krodhAdivacanaM sahAvayena-pApena garyeNa vA vartata iti sAvadhaM tadvarjayet vivekamAdAya, vivekinA bhUtvA sAvadhaM vacanaM meM varjanIyamityarthaH, tathA kenacitsArddha sAdhunA jalpatA naiva sAvadhAraNaM vaco vaktavyaM yathA 'dhruvametat' nizcitaM vRSTyAdikaM bhaviSyatItyevaM jAnIyAd adhruvaM vA jAnIyAditi / tathA kathaJcitsAdhuM bhikSArthaM praviSTaM jJAtikulaM vA gataM cirayantamuddizyApare sAdhava evaM bravIran yathA-bhumahe vayaM sa tatrAzanAdikaM labdhvaiva samAgamiSyati, yadivA dhriyate tadarthaM kiJcit naivAsau tasmAllabdhalAbhaH samAgamiSyati, evaM tatraiva bhuktvA'bhuktvA vA samAgamiSyatIti sAvadhAraNaM na vaktavyam , atha caivaMbhUtAM sAvadhAraNAM vAcaM na brUyAd yathA''gataH kazcidrAjAdinoM vA samAgataH tathA''gacchati na vA samAgacchati evaM samAgamiSyati na veti, evamatra pattanamaThAdAvapi bhUtAdikAlatrayaM yojyaM, yamartha samyag na jAnIyAttadevamevaitaditi na brUyAditi bhAvArthaH, sAmAnyena sarvatragaH sAdhorayamupadezo, yathA-'anuvicintya' vicArya samyagnizcityAtizayena zrutopadezena vA prayojane sati 'niSThAbhASI' sAvadhAraNabhASI san 'samityA' bhASAsamityA // 386 // 'samatayA vA' rAgadveSAkaraNalakSaNayA poDazavacanavidhijJo bhASAM bhASeta / yAhagbhUtA ca bhASA bhASitavyA tAM poDaza-| For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanavidhigatAM darzayati-tadyathe' tyayamupadarzanArthaH, ekavacanaM vRkSaH 1, dvivacanaM vRkSau 2, bahuvacanaM vRkSAM iti 3, strIvacanaM vINA kanyA ityAdi 4, puMvacanaM ghaTaH paTa ityAdi 5, napuMsakavacanaM pIThaM devakulamityAdi 6, adhyAtmavacanam , Atmanyadhi adhyAtma-hRdayagataM tatparihAreNAnyadbhaNiSyatastadeva sahasA patitam 7, 'upanItavacanaM prazaMsAvacanaM yathA rUpavatI strI 8, tadviparyayeNApanItavacanaM yatheyaM rUpahIneti 9, 'upanItApanItavacanaM' kazcid guNaH prazasyaH kazcinnindyo, yathA-rUpavatIyaM strI kintvasadvatteti 10, 'apanItopanItavacanam' arUpavatI strI kintu sadvRtteti 11, 'atItavacanaM kRtavAn 12 'vartamAnavacanaM karoti 13 'anAgatavacanaM' kariSyati 14 'pratyakSavacanam eSa devadattaH || 15, 'parokSavacanaM' sa devadattaH 16, ityetAni SoDaza vacanAni, amISAM sa bhikSurekArthavivakSAyAmekavacanameva brUyAd yAvatparokSavacanavivakSAyAM parokSavacanameva brUyAditi / tathA khyAdike dRSTe sati syevaiSA puruSo vA napuMsakaM vA, evamevaitadanyadvaitat , evam 'anuvicintya' nizcitya niSThAbhASI san samityA samatayA saMyata eva bhASAM bhASeta, tathA 'ityetAni' pUrvoktAni bhASAgatAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' doSasthAnAni 'upAtikramya' atilaGghaya bhASAM bhASeta / atha sa bhikSurjAnIyAt 'catvAri bhASAjAtAni' catasro bhASAH, tadyathA-satyamekaM prathama bhASAjAtaM yathArtham-avitathaM, tadyathA gaugaurevAzvo'zva eveti 1, etadviparItA tu mRSA dvitIyA, yathA gaurazvo'zvo gauriti 2, tRtIyA bhASA satyAmRSeti, 4 yatra kizcitsatyaM kiJcinmRSeti, yathA'zvena yAntaM devadattamuSTeNa yAtItyabhidadhAti 3, caturthI tu bhASA yocyamAnA na satyA nApi mRSA nApi satyAmRSA AmantraNAjJApanAdikA sAnAsatyA'mRSeti 4 // svamanISikAparihArArthamAha For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH zrutaskaM02 cUlikA 1 bhASA04 (zI0) // 387 // so'haM yadetadbravImi tatsarvaireva tIrthakRdbhiratItAnAgatavartamAnairbhASitaM bhASyate bhASiSyate ca, api caitAni-sarvANya- pyetAni bhASAdravyANyacittAni ca varNagandharasasparzavanti cayopacayikAni vividhapariNAmadharmANi bhavantIti, evamAkhyAtaM tIrthakRdbhiriti, atra ca varNAdimattvAviSkaraNena zabdasya mUrtatvamAveditaM, na hyamUrtasyAkAzAdervarNAdayaH saMbhavanti tathA cayopacayadharmANItyanena tu zabdasyAnityatvamAviSkRtaM, vicitrapariNAmatvAcchabdadravyANAmiti // sAmprataM zabdasya kRtakatvAviSkaraNAyAha se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA puci bhAsA abhAsA bhAsijjamANI bhAsA bhAsA bhAsAsamayavIikatA ca NaM bhAsiyA bhAsA abhAsA / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA jA ya bhAsA saccA 1 jA ya bhAsA mosA 2 jA ya bhAsA saccAmosA 2 jA ya bhAsA asaccA'mosA 4, tahappagAraM bhAsaM sAvajaM sakiriyaM kakasaM kaDuyaM nihuraM pharusaM aNyakari cheyaNakari bheyaNakariM pariyAvaNakariM uddavaNakariM bhUovaghAiyaM abhikaMkha no bhAsijjA // se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANijjA, jA ya bhAsA saccA suhumA jA ya bhAsA asaccAmosA tahappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsaM bhAsiya // (sU0 133) sa bhikSurevaMbhUtaM zabdaM jAnIyAt , tadyathA-bhASAdravyavargaNAnAM vAgyoganissaraNAt 'pUrva prAgabhASA 'bhASyamANaiva' vAgyogena nisRjyamAnaiva bhASA, bhASAdravyANi bhASA bhavati, tadanena tAlvoSThAdivyApAreNa prAgasataH zabdasya niSpAdanAtsphuTameva kRtakatvamAveditaM, mRtpiNDe daNDacakrAdineva ghaTasyeti, sA voccaritapradhvaMsitvAcchabdAnAM bhASaNottarakAlamapya vyANi bhAva bhavati, tadanena tAla divyAcAreNa prAgasataH zabdasya niSpAda- / / 387 // For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASaiva, yathA kapAlAvasthAyAM ghaTo'ghaTa iti, tadanena prAgabhAvapradhvaMsAbhAvau zabdasyAveditAviti // idAnIM catasRNAM bhASANAmabhASaNIyAmAhaM sa bhikSuryA punarevaM jAnIyAt, tadyathA-satyAM 1 mRSAM 2 satyAmRSAm 3 asatyAmRSAM 4, tatra mRSA satyAmRSA ca sAdhUnAM tAvanna vAcyA, satyA'pi yA karkazAdiguNopetA sA na vAcyA, tAM ca darzayati-sahAvadyena varttata iti sAvadyA tAM satyAmapi na bhASeta, tathA saha kriyayA - anarthadaNDapravRttilakSaNayA varttata iti sakriyA tAmiti tathA 'karkaza' carvitAkSarAM tathA 'kaTukAM' cittodvegakAriNIM tathA 'niSThurAM' hakkApradhAnAM 'paruSAM' marmodghATanaparAm ' aNhayakari 'nti karmAzravakarIm evaM chedanabhedanakarIM yAvadapadrAvaNakarImityevamAdikAM 'bhUtopaghAtinI' prANyupatApakAriNIm 'abhikAGkSaya' manasA paryAlocya satyAmapi na bhASeteti // bhASaNIyAM tvAha-sa bhikSuryA punarevaM jAnIyAt, tadyathA-yA ca bhASA satyA 'sUkSme'ti kuzAgrIyayA buddhyA paryAlocyamAnA mRSA'pi satyA bhavati yathA satyapi mRgadarzane lubdhakAderapalApa iti, uktaJca - "aMliaM na bhAsiavvaM atthi hu saccaMpi jaM na vattavvaM / sacvaMpi hoi aliaM jaM parapIDAkaraM vayaNaM // 1 // " yA cAsatyAmRSA - AmantraNyAjJApanAdikA tAM tathAprakArAM bhASAmasAvadyAmakriyAM yAvadabhUtopaghAtinIM manasA pUrvam 'abhikAGkSaya' paryAlocya sarvadA sAdhurbhASAM bhASeteti // kiJca - se bhikkhU vA pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA apaDisuNemANe no evaM vaijjA - holitti vA golitti vA vasuletti vA kupakkhetti vA ghaDadAsitti vA sANetti vA teNitti vA cArietti vA mAItti vA musAvAiti vA, eyAI tumaM te jaNagA vA, 1 alIkaM na bhASitavyaM astyeva satyamapi yanna vaktavyam / satyamapi bhavatyalIkaM yat parapIDAkaraM vacanam // 1 // For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 . cUlikA 1 bhASA0 4 | uddezaH 1 // 388 // eappagAraM bhAsaM sAvajaM sakiriyaM jAva bhUovaghAiyaM abhikaMkha no bhAsijjA // se bhikkhU vA0 pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA appaDisuNemANe evaM vaijA-amuge i vA Ausotti vA AusaMtArotti vA sAvagetti vA uvAsagetti vA dhammietti vA dhammapietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikaMkha bhAsijA // se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANe no evaM vaijjA holI i vA golIti vA itthIgameNaM neyavvaM // se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANI evaM vaijA-Ausotti vA bhaiNitti vA bhoIti vA bhagavaIti vA sAvigeti vA uvAsietti vA dhammietti vA dhammappietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikaMkha bhAsijjA // (sU0 134) sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantaM naivaM bhASeta, tadyathA-hola iti vA gola iti vA, etau ca dezAntare'vajJAsaMsUcakau, tathA 'vasule'tti vRSalaH 'kupakSaH' kutsitAnvayaH ghaTadAsa iti vA zveti vA stena iti vA cArika iti vA mAyIti vA mRSAvAdIti vA, ityetAni-anantaroktAni tvamasi tava janako vA-mAtApitarAvetAnIti, evaMprakArAM bhASAM yAvanna bhASeteti // etadviparyayeNa ca bhASitavyamAha-sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantamevaM brayAd yathA'muka iti vA AyuSmanniti vA AyuSmanta iti vA tathA zrAvaka dharmapriya iti, evamAdikAM bhASAM bhASeteti // evaM striyamadhikRtya sUtradvayamapi pratiSedhavidhibhyAM neyamiti // punarapyabhASaNIyAmAha se mi0 no evaM vaijA-nabhodevitti vA gajadevitti vA vijjudevitti vA pavuTThade0 nivudevittae vA paDau vA vAsaM mA vA paDau nipphajau vA sassaM mA vA ni0 vibhAu vA rayaNI mA vA vibhAu udeu vA sUrie mA vA udeu so vA // 388 // mAvA For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAyA jayau vA mA jayau, no eyappagAraM bhAsaM bhAsijjA // pannavaM se bhikkhU vA 2 aMtalikkhetti vA gujjhANucarietti vA samucchie vA nivaie vA pao vaijA vuTTabalAhagetti vA, eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM sabbaTehiM samie sahie sayA jaijjAsi tibemi 2-1-4-1 // bhASAdhyayanasya prathamaH // (sU0 135) ... sa bhikSurevaMbhUtAmasaMyatabhASAM na vadet , tadyathA-nabhodeva iti vA garjati deva iti vA tathA vidyuddevaH pravRSTo devaH | nivRSTo devaH, evaM patatu varSA mA vA, niSpadyatAM zasyaM meti vA, vibhAtu rajanI meti vA, udetu sUryo mA vA, jayatvasau rAjA mA veti, evaMprakArAM devAdikAM bhASAM na bhASeta // kAraNajAte tu prajJAvAn saMyatabhASayA'ntarikSamityAdikayA bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // caturthasya prathamoddezakaH samAptaH 2-1-4-1 // AAAAA uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake vAcyAvAcyavizeSo'bhihitaH, tadihApi sa eva zeSabhUto'bhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se bhikkhU vA jahA vegaIyAI rUvAI pAsijjA tahAvi tAI no evaM vaijjA, taMjahA--AMDI gaMDIti vA kuTTI kuTThIti vA jAva mahumehuNIti vA hatthacchinnaM hatthacchinnetti vA evaM pAyachinnetti vA nakkachiNNei vA kaNNachinnei vA uTThachinneti vA, jeyAvanne tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM buiyA 2 kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkha no bhAsijjA // For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 389 // se bhikkhU vA0 jahA vegaiyAI ruvAI pAsijjA tahAvi tAI evaM vaijjA -- taMjA - oyaMsI oyaMsitti vA teyaMsI teyaMsIti vA jasaMsI jasaMsIi vA vajraMsI vaJcaMsIi vA abhirUyaMsI 2 paDirUvaMsI 2 pAsAiyaM 2 darisaNijjaM darisaNIyatti vA, je yAvanne tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAI bujhyA 2 no kuppaMti mANavA teyAvi tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhi abhikakha bhAsijjA // se bhikkhU vA0 jahA vegaiyAI ruvAI pAsijjA, taMjahA - vappANi vA jAva gihANi vA, tahAvi tAI no evaM vaijjA, taMjahA -- sukkaDe i vA suThukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje ivA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsijjA / / se bhikkhU vA0 jahA vegaIyAI ruvAI pAsijjA, taMjahA - vappANi vA jAva gihANi vA tAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA-- AraMbhakaDe i vA sAvajjakaDe i vA payattakaDe i vA pAsAiyaM pAsAie vA darisaNIyaM darasaNIyaMti vA abhirUvaM amirUvaMti vA paDirUvaM paDirUvaMti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsijjA // (sU0 136) bhikSuryadyapi 'egaiyAi'nti kAnicidrUpANi gaNDIpadakuSThyAdIni pazyet tathApyetAni svanAmagrAhaM tadvizeSaNaviziSTAni noccArayediti, tadyathetyudAharaNopapradarzanArthaH, 'gaNDI' gaNDamasyAstIti gaNDI yadivocchUna gulphapAdaH sa gaNDItyevaM na vyAharttavyaH, tathA kuSThyapi na kuSThIti vyAharttavyaH, evamaparavyAdhiviziSTo na vyAharttavyo yAvanmadhumehIti madhuvarNamUtrAnavarataprazrAvIti, atra ca dhUtAdhyayane vyAdhivizeSAH pratipAditAstadapekSayA sUtre yAvadityuktam, evaM chinnahastapAdanAsikA karNoSThAdayaH, tathA'nye ca tathAprakArAH kANakuNTAdayaH, tadvizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiruktA uktAH ku| pyanti mAnavAstAMstathAprakArAMstathAprakArAbhirvAgbhirabhikAGkSanya no bhASeteti // yathA ca bhASeta tathA''ha-sa bhikSuryadyapi For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 2 // 389 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNDIpadAdivyAdhigrastaM pazyettathA'pi tasya yaH kazcidviziSTo guNa ojasteja ityAdikastamuddizya sati kAraNe vadediti, kezavavatkRSNazvazukladantaguNodghATanavadguNagrAhI bhvedityrthH|| tathA sa bhikSuryadyapyetAni rUpANi pazyettadyathA-vaprAH' prAkArA yAvadgRhANi, tathA'pyetAni naivaM vadet , tadyathA-sukRtametat suSTu kRtametat sAdhu-zobhanaM kalyANametat , karttavyamevaitadevaMvidhaM bhavadvidhAnAmiti, evaMprakArAmanyAmapi bhASAmadhikaraNAnumodanAt no bhASeteti // punarbhASaNIyAmAhasa bhikSurvaprAdikaM dRSTvA'pi taduddezena na kiJcid brUyAt, prayojane satyevaM saMyatabhASayA brUyAt , tadyathA-mahArambhakRtametat sAvadyakRtametat tathA prayatnakRtametat , evaM prasAdanIyadarzanAdikAM bhASAmasAvadyA bhASeteti // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA0 uvakkhaDiyaM tahAvihaM no evaM vaijjA, taM0 sukaDetti vA suTukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA 4 uvakkhaDiyaM pehAya evaM vaijjA, taM0-AraMbhakaDetti vA sAvajjakaDetti vA payattakaDe i vA bhaddayaM bhaddeti vA UsaDhaM UsaDhe i vA rasiyaM 2 maNunnaM 2 eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // (sU0 137) evamazanAdigatapratiSedhasUtradvayamapi neyamiti, navaram 'UsaDha'nti ucchritaM varNagandhAdhupetamiti // punarabhASaNIyAmAhakiJca se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA migaM vA pasu vA pakkhi vA sarIsivaM vA jalacaraM vA se taM parivUDhakAyaM pehAe no evaM vaijA-thUle i vA pameile i vA vaTTe 3 vA vajhe i vA pAime i vA, eyappagAraM bhAsaM sA RSSR-4%%2454%25%26 For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 39 // zrutaska02 cUlikA 1 bhASA04 uddezaH 2 vajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA jAva jalayaraM vA settaM parivUDhakArya pehAe evaM vaijjA -parivUDhakAetti vA uvaciyakAetti vA thirasaMghayaNetti vA ciyamaMsasoNietti vA bahupaDipunnaiMdiietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // se mikkhU vA 2 virUvarUvAo gAo pehAe no evaM vaijA, taMjahA-gAo dujjhA otti vA dammetti vA gorahatti vA vAhimatti vA rahajoggatti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se mi0 virUvarUvAo gAo pehAe evaM vaijA, taMjahA-juvaMgavitti vA gheNutti vA rasavaitti vA hasse i vA mahalle i vA mahabvae i vA saMvahaNitti vA, eappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikaMkha bhAsijjA / / se bhikkhU vA0 taheva gaMtumujjANAI pavvayAI vaNANi vA rukkhA mahalle pehAe no evaM vaijA, taM0-pAsAyajoggAti vA toraNajoggAi vA gihajoggAi vA phalihajo0 aggalajo0 nAvAjo0 udga0 doNajo0 pIDhacaMgaberanaMgalakuliyajaMtalaTThInAbhigaMDIAsaNajo0 sayaNajANauvassayajogAI vA, eyappagAraM0 no bhAsijjA // se bhikkhU vA0 taheva gaMtu, evaM vaijA, taMjahA-jAimaMtA i vA dIhavaTThA i vA mahAlayA i vA payAyasAlA i vA viDimasAlA i vA pAsAiyA i vA jAva paDirUvAti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // se mi0 bahusaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te no evaM vaijA, taMjahA-pakkA i vA pAyakhajjA i vA veloiyA i vA TAlA i vA vehiyA i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU0 bahusaMbhUyA vaNaphalA aMbA pehAe evaM vaijjA, taM0-asaMthaDA i vA bahunivaTTimaphalA i vA bahusaMbhUyA i vA bhUyarucitti vA, eyappagAraM bhA0 asA0 // se0 bahusaMbhUyA osahI pehAe tahAvi tAo na evaM vaijA, taMjahA--pakkA i vA nIlIyA i vA chavI Main Education International For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyA i vA lAimA i vA bhajjimA i vA bahukhajjA i vA, eyappagA0 no bhAsijjA // se0 bahu0 pehAe tahAvi evaM vaijA, taM0-rUDhA i vA bahusaMbhUyA i vA thirA i vA UsaDhA i vA gabbhiyA i vA pasUyA i vA sasArA i vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhaasi0|| (sU0 138) / sa bhikSurgavAdikaM 'parivRddhakArya' puSTakAyaM prekSya naitadvadet , tadyathA-sthUlo'yaM prameduro'yaM tathA vRttastathA vadhyo vaha-| nayogyo vA, evaM pacanayogyo devatAdeH pAtanayogyo veti, evamAdikAmanyAmapyevaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeteti // 3 |bhASaNavidhimAha-sa bhikSurgavAdikaM parivRddhakAyaM prekSyaivaM vadet , tadyathA-parivRddhakAyo'yamityAdi sugmmiti||tthaa-s bhikSuH |'virUparUpAH' nAnAprakArA gAH samIkSya naitadvadet , tadyathA-dohanayogyA etA gAvo dohanakAlo vA varttate tathA 'damya damanayogyo'yaM 'gorahakaH' kalhoTakaH, evaM vAhanayogyo rathayogyo veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeteti // sati kAraNe bhASaNavidhimAha-sa bhikSurnAnAprakArA gAH prekSya prayojane satyevaM brUyAt , tadyathA-'juvaMgave'tti yuvA'yaM gauH dhenuriti vA rasavatIti vA, (isvaH mahAn mahAvyayo vA) evaM saMvahana iti, evaMprakArAmasAvadyAM bhASAM bhASeteti // kiJca-sa bhikSurudyAnAdikaM gatvA mahato vRkSAn prekSya naivaM vadet , tadyathA-prAsAdAdiyogyA amI vRkSA iti, evamAdikAM sAvadyAM bhASAM nobhaasseteti|| yattu vadettadAha-sa bhikSustathaivodyAnAdikaM gatvaivaM vadet , tadyathA-'jAtimantaH' sujAtaya iti, evamAdikAM bhASAmasAvadyAM saMyata eva bhASeteti // kiJca-sa bhikSurbahusaMbhUtAni vRkSaphalAni prekSya naivaM vadet, tadyathA-etAni phalAni |'pakkAni' pAkaprAptAni, tathA 'pAkakhAdyAni' baddhAsthIni gartAprakSepakodravapalAlAdinA vipacya bhakSaNayogyAnIti, tathA mA.sU.66 For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 391 // 'belocitAni ' pAkAtizayato grahaNakAlocitAni, ataH paraM kAlaM na viSahantItyarthaH, 'TAlAni' anavabaddhAsthIni koma - lAsthInIti yaduktaM bhavati, tathA 'dvaidhikAni' iti pezIsampAdanena dvaidhIbhAvakaraNayogyAni veti, evamAdikAM bhASAM phalagatAM sAvadyAM no bhASeta // yadabhidhAnIyaM tadAha-sa bhikSurbahusambhUtaphalAnAmrAn prekSyaivaM vadet, tadyathA - 'asamarthAH' atibhareNa na zaknuvanti phalAni dhArayitumityarthaH, etena pakkArtha uktaH, tathA 'bahunirvarttitaphalAH' bahUni | nirvarttitAni phalAni yeSu te tathA, etena pAkakhAdyArtha uktaH, tathA 'bahusambhUtAH ' bahUni saMbhUtAni pAkAtizayato grahaNakAlocitAni phalAni yeSu te tathA, anena velocitArtha uktaH, tathA 'bhUtarUpAH' iti vA bhUtAni rUpANyanavabaddhAsthIni komalaphalarUpANi yeSu te tathA, anena TAlAdyartha upalakSitaH, evaMbhUtA ete AmrAH, AmragrahaNaM pradhAnopalakSaNam, evaMbhUtAmanavadyAM bhASAM bhASeteti // kiJca sa bhikSurbahusambhUtA oSadhIrvIkSya tathA'pyetA naitadvadet, tadyathA - pakkA nIlA ArdrAH chavimatyaH 'lAimAH' lAjAyogyA ropaNayogyA vA, tathA 'bhajjimAotti pacanayogyA bhaJjanayogyA vA 'bahukhajjA' bahubhakSyAH pRthukakaraNayogyA veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeta // yathA ca bhASeta tadAhaM-sa bhikSurvahusaMbhUtA oSadhIH prekSyaitad brUyAt, tadyathA-rUDhA ityAdikAmasAvadyAM bhASAM bhASeta // kiJca - se bhikkhU vA0 tahapagArAI saddAI suNijjA tahAvi eyAI no evaM vaijyA, taMjahA-- susaddetti vA dusaddeti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM no bhAsinA / / se bhi0 tahAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA - susadaM susadditti vA dusaddaM dusaditti For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 2 // 391 // w Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA, eyappagAraM asAvajjaM jAva bhAsijyA, evaM rUvAI kiNheti vA 5 gaMdhAI suramigaMdhitti vA 2 rasAI tittANi vA 5 phAsA kakkhANi vA 8 / / ( sU0 139 ) bhikSuryadyapyetAn zabdAn zRNuyAt tathA'pi naivaM vadet, tadyathA - zobhanaH zabdo'zobhano vA mAGgaliko'mAGgaliko vA, ityayaM na vyAharttavyaH // viparItaM tvAha-yathA'vasthitazabdaprajJApanAviSaye etadvadet, tadyathA - 'susadda 'ti | zobhanazabdaM zobhanameva brUyAd, azobhanaM tvazobhanamiti // evaM rUpAdisUtramapi nevam // kiJca - sebhikkhU vA0 tA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIi niTThAbhAsI nisammabhAsI aturiyabhAsI vivegabhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA 5 // evaM khalu0 sayA jai ( sU0 140 ) tibemi // 2-1-4-2 // bhASA'dhyayanaM caturtham // 2-1-4 // sa bhikSuH krodhAdikaM vAntvaivaMbhUto bhavet, tadyathA - anuvicintya niSThAbhASI nizamyabhASI atvaritabhASI vivekabhASI bhASAsamityupeto bhASAM bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // caturthamadhyayanaM bhASAjAtAkhyaM 2-1-4 samAptamiti // For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA vastraiSa05 | uddezaH 1 // 392 // atha vastraiSaNA'dhyayanam / caturthAdhyayanAnantaraM paJcamamArabhyate, asya cAyamaMbhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane bhASAsamitiH pratipAditA, tadanantarameSaNAsamitirbhavatIti sA vastragatA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi upakramAdIni bhavanti, tatropakramAntargato'dhyayanArthAdhikAro vastraiSaNA pratipAdyeti, uddezArthAdhikAradarzanArthaM tu niyuktikAra Aha paDhame gahaNaM bIe dharaNaM pagayaM tu davvavattheNaM / emeva hoi pAyaM bhAve pAyaM tu guNadhArI // 315 // / prathame uddezake vastragrahaNavidhiH pratipAditaH, dvitIye tu dharaNavidhiriti // nAmaniSpanne tu nikSepe vastraiSaNeti, tatra vastrasya nAmAdizcaturvidho nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNe, dravyavastraM tridhA, tadyathA-ekendriyaniSpannaM kAsikAdi, vikalendriyaniSpannaM cInAMzukAdi, paJcendriyaniSpannaM kambalaratnAdi, bhAvavastraM tvaSTAdazazIlAGgasahasrANIti, iha tu dravyavastreNAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH-'pagayaM tu davvavattheNaM ti / vastrasyeva pAtrasyApi nikSepa iti manyamAno'traiva pAtrasyApi nikSepAtinirdezaM niyuktikAro gAthApazcAddhenAha-'evameva' iti vastravatsAtrasyApi caturvidho nikSepaH, tatra dravyapAtramekendriyAdiniSpannaM, bhAvapAtraM sAdhureva guNadhArIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se mi0 abhikaMkhijjA vatthaM esittae, se jaM puNa vatthaM jANijjA, taMjahA-jaMgiyaM vA bhaMgiyaM vA sANiyaM vA pottagaM vA va' iti vastravasAmAdiguNopetaM sUtra // 392 // vA pottagaMvA For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahappagAraM vatthaM vA je niggaMthe taruNe jugavaM balavaM appAyaMke thirasaMghayaNe se egaM vatthaM dhArijA no bIyaM, jA niggaMthI sA cattArisaMghADIo dhArijA, egaM duhatthavitthAraM do tihatthavitthArAo egaM cauhatthavitthAraM, tahappagArehiM vatthehiM asaMghijamANehiM, ahaM pacchA egamegaM saMsivijA // (sU0 141) sa bhikSurabhikAGgredvastramanveSTuM tatra yatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt, tadyathA-'jaMgiya'ti jaGgamoSTrAcUrNAniSpannaM, tathA 'bhaMgiya'ti nAnAbhaGgikavikalendriyalAlAniSpannaM, tathA 'sANaya'ti saNavalkalaniSpannaM 'pottagaM'ti tADyAdipatrasaGghAtanippannaM 'khomiya'ti kArpAsikaM tUlakaDaM'ti arkAditUlaniSpannam , evaM tathAprakAramanyadapi vastraM dhArayedityuttareNa sambandhaH / yena sAdhunA yAvanti dhAraNIyAni tadarzayati-tatra yastaruNo nirgranthaH-sAdhuyauvane varttate 'balavAn' samarthaH 'alpAtaGkaH' arogI 'sthirasaMhananaH dRDhakAyo dRDhadhRtizca, sa evaMbhUtaH sAdhurekaM 'vastraM prAvaraNaM tvaktrANArtha dhArayet no dvitIyamiti, yadaparamAcAryAdikRte bibharti tasya svayaM paribhogaM na kurute, yaH punarbAlo durbalo vRddho vA yAvadalpasaMhananaH sa yathAsamAdhi vyAdikamapi dhArayediti, jinakalpikastu yathApratijJameva dhArayet na tatrApavAdo'sti / yA punarnigrenthI sA catasraH saMghATikA dhArayet, tadyathA-ekAM dvihastaparimANAM yAM pratizraye tiSThantI prAvRNoti, dve trihastaparimANe, tatraikAmujvalAM bhikSAkAle prAvRNoti, aparAM bahirbhUmigamanAvasara iti, tathA'parAM caturhastavistarAM samavasaraNAdau sarvazarIrapracchAdikAM prAvRNoti, tasyAzca yathAkRtAyA alAbhe atha pazcAdekamekena sArddha sIvyediti // kiJca se mi0 paraM addhajoyaNamerAe vatthapaDiyA0 no abhisaMdhArija gamaNAe // (sU0 142) dain Education International For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vastraiSa05 uddezaH 1 sa bhikSurvasvArthamarddhayojanAsarato gamanAya mano na vidadhyAditi // se mi0 se ja0 assiMpaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa pANAI jahA piMDesaNAe bhANiyavvaM // evaM bahave sAhammiyA / egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo bahave samaNamAhaNa0 taheba purisaMtarakaDA jahA piMDesaNAe // (sU0 143) sUtradvayamAdhAkarmikoddezena piNDaiSaNAvanneyamiti // sAmpratamuttaraguNAnadhikRtyAha se mi0 se 0 asaMjae mikkhupaDiyAe kIyaM vA dhoyaM vA rattaM vA gha8 vA maTTha vA saMpadhUmiyaM vA tahappagAra vatthaM apurisaMtarakaDaM jAva no0, aha pu0 purisaM0 jAva paDigAhijjA / / (sU0 144) 'sAdhupratijJayA' sAdhumuddizya gRhasthena krItadhautAdikaM vastramapuruSAntarakRtaM na pratigRhNIyAt, puruSAntarasvIkRtaM tu gRhNIyAditi piNDArthaH // api ca- . se bhikkhU vA 2 se jAI puNa vatthAI jANijjA virUvarUvAI mahaddhaNamullAI, taM0-AINagANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA duguhANi vA paTTANi vA malayANi vA pAnnANi vA aMsuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA amilANi vA gajjaphalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvarANi vA, annayarANi vA taha. vatthAI mahaddhaNamullAI lAbhe saMte no paDigAhijjA // se mi0 AiNNapAuraNANi vatthANi jANijjA, taM0-uhANi vA pesANi bA pesalANi vA kiNhAmigAINagANi vA nIlamigAINagANi vA gorami0 kaNagANi // 393 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA kaNagakatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaiyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagghANi vA vivagyANi vA [vigANi vA] .. AbharaNANi vA AbharaNavicittANi vA, annayarANi taha. AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte no0 // (sU0 145) | sa bhikSuryAni punarmahAdhanamUlyAni jAnIyAt , tadyathA-'AjinAni mUSakAdicarmaniSpannAni zlakSNAni-sUkSmANi ca tAni varNacchavyAdibhizca kalyANAni-zobhanAni vA sUkSmakalyANAni, 'AyANi'tti kvaciddezavizeSe'jAH sUkSmaromavatyo bhavanti tatpazmaniSpannAni AjakAni bhavanti, tathA kvaciddeze indranIlavarNaH karpAso bhavati tena niSpannAni kAyakAni, 'kSaumika' sAmAnyakAsikaM 'dukUla' gauDaviSayaviziSTakAsika paTTasUtraniSpannAni paTTAni 'malayAni' malayajasUtrotpannAni 'pannunnaM'ti valkalatantuniSpannam aMzukacInAMzukAdIni nAnAdezeSu prasiddhAbhidhAnAni, tAni ca mahApamUlyAnItikRtvA aihikAmuSmikApAyabhayAllAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni ajinaniSpanAni 'prAvaraNIyAni' vastrANi jAnIyAt , tadyathA-'uddANi vatti udAH-sindhuviSaye matsyAstatsUkSmacarmaniSpannAni udrANi 'pesANi'tti sindhuviSaya eva sUkSmacarmANaH pazavastaJcamaniSpannAnIti 'pesalANi'tti taccamasUkSmapakSmaniSpannAni kRSNanIlagauramRgAjinAni-pratItAni 'kanakAni ca' iti kanakarasacchuritAni, tathA kanakasyeva kAntiryeSAM tAni kanakakAntIni tathA kRtakanakarasapaTTAni kanakapaTTAni evaM 'kanakakhacitAni' kanakarasastabakAJcitAni kanakaspRSTAni tathA vyAghracarmANi evaM 'vagyANi'tti vyAghracarmavicitritAni 'AbharaNAni AbharaNapradhAnAni 'AbharaNavicitrANi' girivi For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vastraiSa05 uddezaH 1 // 394 // DakAdivibhUSitAni anyAni vA tathAprakArANyajinaprAvaraNAni lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sAmprataM vastragrahaNAbhigrahavizeSamadhikRtyAha icceiyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU jANijjA cauhi paDimAhiM vatthaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA, se mi0 2 uddesiya vatthaM jAijjA, taM0-jaMgiyaM vA jAva tUlakaDaM vA, taha0 vatthaM sayaM vA Na jAijjA, paro0 phAsuyaM0 paDi0, paDhamA paDimA 1 / ahAvarA duccA paDimA-se mi0 pehAe vatthaM jAijjA gAhAvaI vA0 kammakarI vA se puvvAmeva AloijjA Ausotti vA 2 dAhisi me itto annayaraM vatthaM ?, tahappa0 vatthaM sayaM vA0 paroka phAsuyaM esa0 lAbhe0 paDi0, duccA paDimA 2 / ahAvarA taccA paDimA se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 taM aMtarijaM vA uttarijaM vA tahappagAraM vatthaM sayaM0 paDi0, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA-se. ujhiyadhammiyaM vatthaM jAijA jaM ca'nne bahave samaNa0 vaNImagA nAvakaMkhaMti tahappa0 ujjhiya0 vatthaM sayaM0 paro0 phAsuyaM jAva pa0, cautthApaDimA 4 // icceyANaM cauNhaM paDimANaM jahA piMDesaNAe / siyA NaM etAe esaNAe esamANaM paro vaijjA-AusaMto samaNA! ijAhi tumaM mAseNa vA dasarAeNa vA paMcarAeNa vA sute sutatare vA to te vayaM annayaraM vatthaM dAhAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA ni0 se puvvAmeva AloijA-Ausotti vA ! 2 no khalu me kappai eyappagAraM saMgAraM paMDisuNittae, abhikaMkhasi me dAuM iyANimeva dalayAhi, se NevaM vayaMnaM paro vaijjA-Au0 sa0 ! aNugacchAhi to te vayaM anna0 vatthaM dAhAmo, se puvAmeva AloijjA-Ausotti ! vA 2 no khalu me kappai saMgAravayaNe paDisuNittae0, se sevaM vayaMtaM paro NeyA vaijjA // 394 // For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -Ausotti vA bhaiNitti vA! AhareyaM vatthaM samaNassa dAhAmo, aviyAI vayaM pacchAvi appaNo sayaTThAe pANAI 4 samAraMbha samuddissa jAva ceissAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma tahappagAraM vatthaM aphAsuaM jAva no paDigAhijjA // siA NaM paro netA vaijA-Ausotti! vA 2 Ahara evaM vatthaM siNANe vA 4 AghaMsittA vA pa0 samaNassa NaM dAhAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA ni0 se puvAmeva Au0 bha0! mA eyaM tumaM vatthaM siNANeNa vA jAva paghaMsAhi vA, abhi0 emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro siNANeNa vA paghaMsittA dalaijjA, tahappa0 vatthaM aphA0 no p0|| se NaM paro netA vaijA0-bha0! Ahara eyaM vatthaM sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholetA vA paholettA vA samaNassa NaM dAhAmo0, eya0 nigdhosaM taheva navaraM mA eyaM tumaM vatthaM sIodaga0 usi0 uccholehi vA paholehi vA, abhikaMkhasi, sesaM taheva jAva no paDigAhijjA // se NaM paro ne0 A0 bha0! AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohittA samaNassa NaM dAhAmo, eya0 nigdhosaM taheva, navaraM mA eyANi tumaM kaMdANi vA jAva visohehi, no khalu me kappai eyappagAre vatthe paDiggAhittae, se sevaM vayaMtassa paro jAva visohittA dalaijjA, tahappa0 vatthaM aphAsu no p0|| siyA se paro netA vatthaM nisirijjA, se puvvA0 A0 bha0! tumaM ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNaM paDilehijissAmi, kevalI bUyA A0, vatthaMteNa baddhe siyA kuMDale vA guNe vA hiraNNe vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANe vA bIe vA harie vA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvAmeva vatthaM aMtoaMteNa paDilehijjA / / (sU0 146) 'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA''yatanAnyatikramyAtha bhikSuzcatasRbhiH 'pratimAbhiH' vakSyamANairabhigrahavizeSai For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 395 // vastramanveSTuM jAnIyAt , sadyathA-'uddiSTaM prAk saGkalpitaM vastraM yAciSye, prathamA pratimA 1, tathA 'prekSita' dRSTaM sad zrutaskaM02 vastraM yAciSye nAparamiti dvitIyA 2, tathA antaraparibhogena utsarIyaparibhogena vA zayyAtareNa paribhuktaprAyaM vastraM cUlikA 1 4 grahISyAmIti tRtIyA 3, tathA tadevotsRSTadhArmika vastraM grahISyAmIti caturthI pratimeti 4 sUtracatuSTayasamudAyArthaH / vastraiSa05 AsAM catasRNAM pratimAnAM zeSo vidhiH piNDaiSaNAvanneya iti // kiJca-'syAt' kadAcit 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'e uddezaH 1 tayA' anantaroktayA vastraSaNayA vastramanveSayantaM sAdhu paro vaded , yathA-AyuSman! zramaNa! tvaM mAsAdau gate samAgaccha tato'haM vastrAdikaM dAsyAmi, ityevaM tasya na zRNuyAt , zeSaM sugamaM yAvadidAnImeva dadasveti, evaM vadantaM sAdhu paro brUyAd, yathA-anugaccha tAvatpunaH stokavelAyAM samAgatAya dAsyAmi, ityetadapi na pratizRNuyAd, vadeccedAnImeva dadasveti, tadevaM punarapi vadantaM sAdhu 'paro' gRhastho netA'paraM bhaginyAdikamAhUya vaded yathA''nayaitad, vastraM yena zramaNAya dIyate, vayaM punarAtmArthaM bhUtopamardainAparaM kariSyAma iti, etatprakAraM vastraM pazcAtkarmabhayAlAbhe sati na pratigRhNIyAditi // tathA-syAsara evaM vaded, yathA-snAnAdinA sugandhidravyeNAgharSaNAdikAM kriyAM kRtvA dAsyAmi, tadetannizamya pratiSedhaM vidadhyAt, atha pratiSiddho'pyevaM kuryAt , tato na pratigRhNIyAditi // evamudakAdinA dhAvanAdisUtramapi // sa paro vadedyAcitaH san yathA kandAdIni vastrAdapanIya dAsyAmIti, atrApi pUrvavaniSedhAdikazcarca iti // kiJca-syAtparo yAcitaH // 395 // san kadAcidvastraM 'nisRjet' dadyAt, taM ca dadamAnamevaM brUyAd, yathA-tvadIyamevAhaM vastramantopAntena pratyupekSiSye, naivA-10 For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyupekSitaM gRhNIyAda, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat, kimiti, yatastatra kizcitkuNDalAdikamAbharaNajAtaM baddhaM | bhavet, sacittaM vA kiMcid bhaved, ataH sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yadvastraM pratyupekSya gRhNIyAditi // kica se mi0 se 0 saaMDaM0 sasaMtANaM tahappa0 vatthaM aphA0 no 50 // se mi0 se je appaDaM jAva saMtANagaM analaM athira adhuvaM adhAraNijja roijjataM na ruccai saha aphA0 no pa0 // se mi0 se jaM0 appaMDaM jAva saMtANagaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM roijjataM rubai, taha0 vatthaM phAsu0 paDi0 // se mi0 no navae me vatyettika? no bahudesieNa siNANeNa vA jAva paghaMsijA // se mi0 no navae me vatthettikaTTa no bahude0 sIodagaviyaDeNa vA 2 jApa pahoijjA // se mikkhU vA 2 dubbhigaMdhe me vasthittika? no bahu0 siNANeNa taheva bahusIo0 ussi0 aalaagho|| (sU0 147) sa bhikSuryatpunaH sANDAdikaM vastraM AnIyAt tanna pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt , tadyathAalpANDaM yAvadalpasantAnakaM kintu 'amalam' abhISTakAryAsamartha hInAditvAt , tathA 'asthiraM' jIrNam 'anuvaM' svalpakAlAnujJApanAt, tathA 'adhAraNIyam' aprazastapradezakhaJjanAdikalaGkAGkitatvAt , tathA coktam-"cattAri deviyA |bhAgA, do ya bhAgA ya maannusaa| AsurA ya duve bhAgA, majhe vatthassa rkkhso||1|| deviesuttamo lAbho, mANusesu amjjhimo| Asuresu a gelana, maraNaM jANa rakkhase // 2 // " sthApanA ceyam // kizca-"lakhaNahINo uvahI uvahaNaI | 1 catvAro devikA bhAgA dvau ca bhAgau ca mAnujau / Asurau ca dvau bhAgau madhye vastrasya rAkSasau // 1 // daivikeghUttamo lAbho mAnuSyayozca madhyamaH / Asura| yozca glAnatvaM maraNaM jAnIhi rAkSase // 2 // 2 lakSaNahIma upadhirupahanti jJAnadarzanacAritrANi. BACCECR2.7 For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vastraiSa05 uddezaH 1 // 396 // nANadaMsaNacarittaM" ityAdi, tadevaMbhUtamaprAyogyaM 'rocyamAna' prazasyamAnaM dIyamAnamapi vA dAtrA na rocate, sAdhave na kalpata ityrthH|| eteSAM cAnalAdInAM caturNA padAnAM SoDaza bhaGgA bhavanti, tatrAdyAH paJcadazAzuddhAH, zuddhastvekaH SoDazastamadhikRtya sUtramAha-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM catuSpadavizuddhaM jAnIyAttacca lAbhe sati gRhNIyAditi piNDArthaH // kiJca-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tataH 'bahudezyena' ISadbahunA 'snAnAdikena' sugandhidravyeNAghRSya praghRSya vA no zobhanatvamApAdayediti // tathA-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tatastasyaiva 'no' naiva zItodakena bahuzo na dhAvanAdi kuryAditi // api ca-sa bhikSuryadyapi malopacitatvAddurgandhi vastraM syAt tathAspi tadapanayanArthaM sugandhidravyodakAdinA no dhAvanAdi kuryAd gacchanirgataH, tadantargatastu yatanayA prAsukodakAdinA lokopaghAtasaMsaktibhayAt malApanayanArtha kuryAdapIti // dhautasya pratApanavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 abhikaMkhijja vatthaM AyAvittae vA pa0, tahappagAraM vatthaM no aNaMtarahiyAe jAva puDhavIe saMtANae AyAvijja vA pa0 // se bhi0 abhi0 vatthaM A0 50 ta0 vatthaM thUNaMsi vA gihelugaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA annayare tahappagAre aMtalikkhajAe dubbaddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale no A0 no p0|| se bhikkhU vA0 abhi0 AyAvittae vA taha0 vatthaM kukiyaMsi vA mittaMsi vA silaMsi vA leluMsi vA annayare vA taha. aMtali. jAva no AyAvija vA p0|| se mi0 vatthaM AyA0pa0 taha0 vatthaM khaMdhaMsi vA maM0 mA0 pAsA0 ha. annayare vA taha. aMtali0 no AyAvijja vA0pa0 // se0 tamAyAe egaMtamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDillaMsi vA jAva annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi paDile Jalt Education International For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiya 2 pamajjiya 2 tao saM0 vatthaM AyAvija vA payA0, evaM khalu0 sayA jaijmAsi (sU0 148) tibemi // 2-1-5-1 // vatthesaNassa paDhamo uddeso samatto // ___ sa bhikSuravyavahitAyAM bhUmau vastraM naataapyediti|| kiJca-sa bhikSuryadyabhikAyedvastramAtApayituM tataH sthUNAdau calAcale sthUNAdivastrapatanabhayAnnAtApayet , tatra gihelukaH-umbaraH 'usUyAlaM' udUkhalaM 'kAmajalaM' snAnapIThamiti // sa bhikSurbhitti|zilAdau patanAdibhayAdvastraM nAtApayediti // sa bhikSuH skandhamaJcakaprAsAdAdAvantarikSajAte vastraM patanAdibhayAdeva nAtApayediti // yathA cAtApayettathA cAha-sa bhikSustadvastramAdAya sthaNDilAdi pratyupekSya cakSuSA pramRjya ca rajoharaNAdinA tata AtApanAdikaM kuryAditi, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // paJcamasya prathamoddezakaH smaaptH||2-1-5-1|| ASS5ERE uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake vastragrahaNavidhirabhihitastadanantaraM dharaNavidhirabhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se mikkhU vA0 ahesaNijjAiM vatthAI jAijjA ahApariggahiyAI vatthAI dhArijA no dhoilA no raejjA no dhoyarattAI vatthAI dhArijA apaliuMcamANo gAmavaresu. omacelie, eyaM khalu vatthadhArissa sAmaggiyaM // se mi0 gAhAvaikulaM pavisiukAme samvaM cIvaramAyAe mahAvaikulaM mikkhamija vA pavisija vA, evaM bahiya vihArabhUmi kA viyArabhUmi vA gAmANugAma vA HER-C bhA. sU. 67 For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 397 // GACARREARSAKACIA dUijijA, aha pu0 tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe jahA piMDesaNAe navaraM savvaM cIvaramAyAe // (sU0 149) | sa bhikSuH 'yathaiSaNIyAni' aparikarmANi vastrANi yAceta yathAparigRhItAni ca dhArayet, na tatra kiJcitkuryAditi cUlikA 1 darzayati, tadyathA-na tadvastraM gRhItaM sat prakSAlayet nApi raJjayet tathA nApi bAkuzikatayA dhautaraktAni dhArayet, tathA-| vastraiSa05 bhUtAni na gRhNIyAdityarthaH, tathAbhUtAdhautAraktavastradhArI ca grAmAntare gacchan 'apaliuMcamANe'tti agopayan sukhenaiva uddezaH 2 gacched, yato'sau-'avamacelikaH' asAravastradhArI, ityetattasya bhikSorvastradhAriNaH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAvaH yade bhUtavastradhAraNamiti, etacca sUtraM jinakalpikoddezena draSTavyaM, vastradhAritvavizeSaNAd gacchAntargate'pi cAviruddhamiti // 8 kiJca-se ityAdi piNDaiSaNAvanneyaM, navaraM tatra sarvamupadhim , atra tu sa sarva cIvaramAdAyeti vizeSaH // idAnIM prAtihArikopahatavastravidhimadhikRtyAha se egaio muhuttagaM 2 pADihAriyaM vatthaM jAijjA jAva egAheNa vA du0 ti0 cau0 paMcAheNa vA vippavasiya 2 uvAgacchijjA, no taha vatthaM appaNo givhijjA no annamannassa dijjA, no pAmiccaM kujA, no vattheNa vatthapariNAmaM karijjA, no paraM uvasaMkamittA evaM vaijA-Au0 samaNA! abhikaMkhasi vatthaM dhArittae vA pariharittae vA?, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 parahavijjA, tahappagAraM vatthaM sasaMdhiyaM vatthaM tassa ceva nisirijjA no NaM saaijijjaa|se egaio eyappagAraM nigyosaM succA ni0 je bhayaMtAro tahappagArANi vatthANi sasaMdhiyANi muhuttagaM 2 jAva egAheNa vA0 5 vippavasiya 2 uvAgacchaMti, taha. vatthANi no appaNA giNhaMti no annamannassa dalayaMti taM ceva jAva no sAijaMti, bahuvayaNeNa bhANi For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yavvaM, se haMtA ahamavi muhuttagaM pADihAriyaM vatthaM jAittA jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchissAmi, aviyAI eyaM mameva siyA, mAiTThANaM saMphAse no evaM karijA / / (sU0 150) sa kazcitsAdhuraparaM sAdhu muhUrttAdikAloddezena prAtihArika vastraM yAceta, yAcitvA caikAkyeva grAmAntarAdau gataH, tatra cAsAvekAhaM yAvatsaJcAhaM voSitvA''gataH, tasya caikAkitvAtsvapato vastramupahataM, tacca tathAvidhaM vastraM tasya samarpayato-15 'pi vastrasvAmI na gRhNIyAt , nApi gRhItvA'nyasmai dadyAt , nApyucchinnaM dadyAd , yathA gRhANedaM, tvaM punaH katibhiraho| bhirmamAnyaddadyAt, nApi tadaiva vastreNa parivartayet, na cAparaM sAdhumupasaMkramyaitadvadet , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! 'abhikAGkasi' icchasyevaMbhUtaM vastraM dhArayituM paribhoktuM ceti ?, yadi punarekAkI kazcidgacchettasya tadupahataM vastraM samarpayet na sthiraM-dRDhaM sat 'paricchindya paricchindya' khaNDazaH 2 kRtvA 'pariSThApayet' tyajet , tathAprakAraM vastraM 'sasaMdhiya'nti upahataM svato vastrasvAmI 'nAsvAdayet' na paribhuJjIta, api tu tasyaivopahantuH samarpayet , anyasmai vaikAkino gantuH samayediti / evaM bahuvacanenApi neyamiti // kiJca-'saH' bhikSuH 'ekaH' kazcidevaM sAdhvAcAramavagamya tato'hamapi prAtihArikaM vastraM muhUrtAdikAlamuddizya yAcitvA'nyatraikAhAdinA vAsenopahaniSyAmi, tatastadvastraM mamaiva bhaviSyatItyevaM mAtRsthAnaM saMspRzet, na caitatkuryAditi // tathA se mi0 no vaNNamaMtAI vatthAI vivaNNAI karijA vivaNNAI na vaNNamaMtAI karijA, annaM vA vatthaM lamissAmittikaTu no annamannassa dijjA, no pAmicaM kujA, no vattheNa vatthapariNAmaM kujA, no paraM uvasaMkamittu evaM vadejA-Auso ! For Personal & Private Use Only vowejainelibrary.org Jain Education Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vastraiSa05 uddezaH 2 // 398 // samamikaMkhasi me vatthaM dhArittae vA pariharittae vA?, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 parihavijA, jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro mannai, paraM ca NaM adattahArI paDipahe pehAe tassa vatthassa niyANAya no tersi bhIo ummaggeNaM gacchijjA, jAva appussue, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjijjA // se mikkhU vA0 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA vatthapaDiyAe saMpiMDiyA gacchejjA, No tesiM.bhIo ummaggeNaM gacchejA jAva gAmA0 dUijjejjA // se mi0 dUijjamANe aMtarA se AmosagA paDiyAgacchejjA, te NaM AmosagA evaM vadejA-AusaM0 ! AhareyaM vatthaM dehi NikkhivAhi jahA riyAe NANattaM vatthapaDiyAe, eyaM khalu0 sayA jaijAsi (sU0 151) ttibemi vatthesaNA samattA // 2-1-5-2 sa bhikSurvarNavanti vastrANi caurAdibhayAno vigatavarNAni kuryAt , utsargatastAdRzAni na grAhyANyeva, gRhItAnAM vA|| parikarma na vidheyamiti tAtparyArthaH, tathA vivarNAni na zobhanavarNAni kuryAdityAdi sugamamiti // navaraM 'vihati aTavIprAyaH pnthaaH| tathA tasya bhikSoH pathi yadi 'AmoSakAH' caurA vastragrahaNapratijJayA samAgaccheyurityAdi pUrvoktaM yAvadetattasya bhikSoH sAmagryamiti // paJcamamadhyayanaM samAptam // 2-1-5 // 398 // For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha pAtraiSaNAkhyaM SaSThamadhyayanam / miniSpanne nimA ityanena sambavAnA na grAhya iti pazcamAdhyayanAnantaraM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-iha prathame'dhyayane piNDavidhiruktaH, sa ca vasatAvAgamotena vidhinA bhoktavya iti dvitIye vasatividhirabhihitaH, tadanveSaNArtha ca tRtIye IryAsamitiH pratipAditA, piNDAdyartha pravRttena kathaM bhASitavyamiti caturthe bhASAsamitirukkA, saca paTalakaivinA na grAhya iti tadartha paJcame vasvaiSaNA pratipAditA, tadadhunA pAtreNApi vinA piNDo na grAhya ityanena sambandhena pAtraiSaNA'dhyayanamAyAtam , asya ca catvArya-15 nuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe pAtraiSaNA'dhyayanam , asya ca nikSepo'rthAdhikArazcAnantarAdhyayana eva lAghavArtha niyuktikRtAbhihitaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA amikaMkhijA pAyaM esicae, se jaM puNa pAdaM jANijjA, taMjahA-alAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAyaM je niggaMthe taruNe jAba virasaMghayaNe se egaM pAyaM dhArijjA no biiyaM // se mi0 paraM addhajoyaNamerAe pAyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se mi0 se jaM. assi paDiyAe ega sAhammiyaM samuddissa pANAI 4 jahA piMDesaNAe cacAri AlAvagA, paMcame bahave samaNa0 pagaNiya 2 taheva // se bhikkhU vA0 assaMjae mikkhupaDiyAe bahave samaNamAhaNe0 vtthesnnaa''laavo||se bhikkhU vA0 se jAiM puNa pAyAI jANijjA virUvarUvAiM mahadvaNamulAI, taM0-ayapA For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaska02 cUlikA 1 pAtraiSa06 uddezaH 1 (zI0) // 399 // yANi vA taupAyA0 taMbapAyA0 sIsagapA0 hiraNNapA0 suvaNNapA0 rIriapAyA0 hArapuDapA. maNikAyakaMsapAyA0 saMkhasiMgapA0 daMtapA0 celapA0 selapA0 cammapA0 annayarAI vA taha0 virUvarUvAI mahaddhaNamullAiM pAyAiM aphAsuyAiM no0||se mi0 se jAiM puNa pAyA0virUva0 mahaddhaNabaMdhaNAI, taM0-ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA, annayarAiM tahappa0 mahaddhaNabaMdhaNAI aphA0 no pa0 / icceyAiM AyataNAI uvAikkamma aha bhikkhU jANijjA cauhi paDimAhiM pAyaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA se mikkhU0 uddisiya 2 pAyaM jAejjA, taMjahA-alAuyapAyaM vA 3 taha0 pAyaM sayaM vA NaM jAijA jAva paDi0 paDhamA paDimA 1 / ahAvarA0 se0 pehAe pAyaM jAijjA, taM0-gAhAvaI vA kammakarI vA se puvAmeva AloijA, Au0 bha0 ! dAhisi me itto annayaraM pAdaM taM0-lAuyapAyaM vA 3, taha. pAyaM sayaM vA jAva paDi0, duccA paDimA 2 / ahA0 se mi0 se jaM puNa pAyaM jANijjA saMgaiyaM vA vejaiyaMtiyaM vA tahappa0 pAyaM sayaM vA jAva paDi0, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA se mi0 ujjhiyadhammiyaM jAejjA jAva'nne bahave samaNA jAva . nAvakaMkhaMti taha0 jAejA jAva paDi0, cautthA paDimA 4 / icceiyANaM cauNhaM paDimANaM annayaraM paDimaM jahA piMDesaNAe // se NaM eyAe esaNAe esamANaM pAsittA paro vaijA, Au0 sa0 ! ejjAsi tumaM mAseNa vA jahA batthesaNAe, se NaM paro netA va0-A0 bha0 ! AhAreyaM pAyaM tilleNa vA gha0 nava0 vasAe vA anbhaMgittA vA taheva siNANAdi taheva sIodagAI kaMdAI taheva // se NaM paro ne0-Au0 sa0! muhuttagaM 2 jAva acchAhi tAva amhe asaNaM vA uvakareMsu vA uvakkhaDeMsu vA, to te vayaM Auso0! sapANaM sabhoyaNaM paDiggahaM dAhAmo, tucchae paDiggahe dinne samaNassa no suddha // 399 // For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhu bhavai, se puvvAmeva AloijjA - Au0 bhai0 ! no khalu me kappai AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA0, mAva karehi mA uvakkhaDehi, abhikaMkhasi me dAuM emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 uvakaritA uvakkhaDittA sapANaM sabhoyaNaM paDiggahagaM dalaijjA taha0 paDiggahagaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / / siyA se paro uvaNittA paDiggahagaM nisirijjA, se puvvAme0 Au0 bha0 ! tumaM ceva NaM saMtiyaM paDiggahAM aMtoaMteNaM paDilehissAmi, kevalI 0 AyANa0, aMto paDiggahagaMsi pANANi vA bIyA0 hari0, aha bhikkhUNaM pu0 jaM puvvAmeva paDiggahagaM aMtoaMteNaM paDi0 saaMDAI savve AlAvagA bhANiyavvA jahA vatthesaNAe, nANattaM tilleNa vA ghaya0 nava0 vasAe vA siNANAdi jAva annayaraMsi vA tahappagA0 thaMDilaMsi paDilehiya 2 pama0 2 tao0 saMja0 AmajjijjA, evaM khalu0 sayA jajjA tibemi // ( sU0 152 ) 2-1-6-1 sa bhikSurabhikAGget pAtramanveSTuM tatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA - alAbukAdikaM tatra ca yaH sthirasaMhananAdyupetaH sa ekameva pAtraM bibhRyAt na ca dvitIyaM, sa ca jinakalpikAdiH, itarastu mAtrakasadvitIyaM pAtraM dhArayet, tatra saGghATake satyekasmin bhaktaM dvitIye pAtre pAnakaM, mAtrakaM tvAcAryAdiprAyogya kRte'zuddhasya veti // ' se bhikkhU' ityAdIni sUtrANi | sugamAni yAvanmahArghamUlyAni pAtrANi lAbhe satyaprAsukAni na pratigRhNIyAditi, navaraM 'hArapuDapAya'tti lohapAtramiti // evamayobandhanAdisUtramapi sugamaM / tathA pratimAcatuSTaya sUtrANyapi vastraiSaNAvanneyAnIti, navaraM tRtIyapratimAyAM 'saMgaiyaM' ti dAtuH svAGgikaM - paribhuktaprAyaM 'vejayaMtiyaM'ti dvitreSu pAtreSu paryAyeNopabhujyamAnaM pAtraM yAceta // 'etayA' anantaroktayA For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 40 // pAtraiSaNayA pAtramanviSantaM sAdhu prekSya paro brUyAd bhaginyAdikaM yathA-tailAdinA'bhyajya sAdhave dadasvetyAdi sugamamitizrutaskaM02 tathA-sa netA taM sAdhumevaM brUyAd , yathA-rikta pAtraM dAtuM na vartata iti muhUrtakaM tiSTha tvaM yAvadazanAdikaM kRtvA pAtrakacUlikA 1 bhRtvA dadAmItyevaM kurvantaM niSedhayet, niSiddho'pi yadi kuryAttataH pAtraM na gRhNIyAditi // yathA dIyamAnaM gRhNIyAttathA- tApAtraiSa06 ''ha-tena dAtrA dIyamAnaM pAtramantopAntena pratyupekSatetyAdi vastravanneyamiti, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // SaSThasyA- uddezaH 2 dhyayanasya prathamoddezakaH parisamAptaH // 2-1-6-1 // uddezakAbhisambandho'yam-ihAnantarasUtre pAtranirIkSaNamabhihitamihApi taccheSamabhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyedamAdisUtram se mikkhU vA 2 gAhAvaikulaM piMDa. paviDhe samANe pubvAmeva pehAe paDiggahagaM avahaTTu pANe pamajjiya rayaM tao. saM0 gAhAvaI0 piMDa nikkha0 50, keklI0, Au0! aMto paDiggahagaMsi pANe vA bIe vA hari0 pariyAvajijjA, aha mikkhUNaM pu0 jaM puvbAmeva pehAe paDimgahaM avahaTu pANe pamanjiya rayaM tao saM0 gAhAvai0 nikkhamija kA 2 // (sU0 153) sa bhikSuhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizan pUrvameva bhRzaM pratyupekSya patanahaM, tatra ca yadi prANinaH pazyettata|stAn 'AhRtya' niSkRSya tyaktvetyarthaH, tathA pramRjya ca rajastataH saMyata eva gRhapatikulaM pravizeddhA niSkrAmedvA ityeSo'pi pAtravidhireva, yato'trApi pUrva pAtraM samyak pratyupekSya pramRjya ca piNDo grAhya iti pAtragataiva cinteti, kimiti // 40 // pAtraM pratyupekSya piNDo grAhya iti !, apratyupekSite tu karmabandho bhaktItyAha-kevalI brUyAd yathA karmopAdAnametat , yathA For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4%9 ca karmopAdAnaM tathA darzayati-antaH' madhye patagRhakasya prANino-dvIndriyAdayaH, tathA bIjAni rajo vA 'paryApadyeran' bhaveyuH, tathAbhUte ca pAne piNDaM gRhNataH karmopAdAnaM bhavatItyarthaH, sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yatpUrvameva pAtrapratyupekSaNaM kRtvA tadgataprANino rajazcApanIya gRhapatikule pravezo niSkramaNaM vA kAryamiti // kiJca se mi0 jAva samANe siyA se paro AhaTTa aMto paDiggahagaMsi sIodagaM paribhAittA nIhaTTa dalaijjA, tahapa0 paDiggahagaM parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsuyaM jAva no pa0, se ya AhaJca paDiggahie siyA khippAmeva udgaMsi sAharijA, se paDiggahamAyAe pANaM parihavijjA, sasiNiddhAe vA bhUmIe niyamijjA // se0 udaullaM vA sasiNiddhaM vA paDiggahaM no Amajija vA 2 aha pu0 vigaodae me paDiggahae chinnasiNehe taha. paDiggahaM tao0 saM0 Amajijja vA jAva payAvija vA // se mi0 gAhA0 pavisiukAme paDiggahamAyAe gAhA0 piMDa0 pavisijja vA ni0, evaM bahiyA viyArabhUmI vihArabhUmI vA gAmA0 dUijijjA, tivvadesIyAe jahA biiyAe vatthesaNAe navaraM ittha paDiggahe, eyaM khalu tassa0 jaM savvadvehiM sahie sayA jaejjAsi (sU0 154) tibemi // pAesaNA sammattA // 2-1-6-2 // sa bhikSurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA praviSTaH san pAnakaM yAceta, tasya ca syAt-kadAcitsa paro gRhastho'nAbhogena pratyanIkatayA, tathA''nukampayA vimarSatayA vA gRhAnta:-madhya evAparasmin patabahe svakIye bhAjane AhRtya zItodaka 'paribhAjya' vibhAgIkRtya 'pIha'tti niHsArya dadyAva, sa-sAdhustayANakAraM zItodakaM parahastagataM parapAtragataM vA'prAmuka A%AA% For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) miti matvA na pratigRhNIyAt, tadyathA'kAmena vimanaskena vA pratigRhItaM syAt tataH kSiprameva tasyaiva dAturudakabhAjane prakSipet , anicchataH kRpAdau samAnajAtIyodake pratiSThApanavidhinA pratiSThApanaM kuryAt , tadabhAve'nyatra vA chAyAga dau prakSipet, sati cAnyasmin bhAjane tat sabhAjanameva niruparodhini sthAne muJcediti // tathA-sa bhikSurudakAdeH patadrahasyAmarjanAdi na kuryAdIpacchuSkasya tu kuryAditi piNDArthaH // kiJca-sa bhikSuH kvacid gRhapatikulAdau gacchan sapatagRha eva gacchedityAdi sugama yAvadetattasya bhikSoH sAmagryamiti // SaSThamadhyayanaM samAptam // 2-1-6 // zrutaskaM02 cUlikA 1 pAtraiSa06 | uddezaH 2 // 401 // BIHANAAAAAAAX stion // 401 // Jain Education Internalonal For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptamamavagrahapratimAkhyamadhyayanam / ___ uktaM SaSThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-piNDazayyAvastrapAtrAdayo'vagrahamAzritya bhavantItyato'sAveva katividho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM yathA sAdhunA vizuddho'vagraho grAhya iti, nAmaniSpanne tu nikSepe'vagrahapratimeti nAma, tatrAvagrahasya nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdicaturvidhaM nikSepaM darzayitukAmo niyuktikAra Ahadavve khitte kAle bhAve'vi ya uggaho cauddhavAuAdeviMda 1 rAyauggaha 2 gihavai 3 sAgariya 4 sAhammI // 31 // / dravyAvagrahaH kSetrAvagrahaH kAlAvagraho bhAvAvagrahazcetyevaM caturvidho'vagrahaH, yadivA sAmAnyena paJcavidho'vagrahaH, tadyathA-devendrasya lokamadhyavartirucakadakSiNArddhamavagrahaH 1, rAjJazcakravAderbharatAdikSetraM 2, gRhapateAmamahattarAdemapATakAdikamavagrahaH 3, tathA sAgArikasya-zayyAtarasya ghavazAlAdikaM 4, sAdharmikAH-sAdhavo ye mAsakalpena tatrAva-IN sthitAsteSAM vasatyAdiravagrahaH sapAdaM yojanamiti 5, tadevaM paJcavidho'vagrahaH, vasatyAdiparigrahaM ca kurvatA sarve'pyete | yathA'vasaramanujJApyA iti // sAmprataM dravyAdyavagrahapratipAdanAyAha davvuggaho u tiviho sacittAcittamIsao ceva / khittuggaho'vitiviho daviho kAluggaho hoi // 317 // dravyAdyavagrahastrividhaH, ziSyAdeH sacitto rajoharaNAderacittaH ziSyarajoharaNAdemizraH, kSetrAvagraho'pi sacittAdi For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 avagra07 uddezaH 1 // 402 // PASSOCIOSQUES strividha eva, yadivA grAmanagarAraNyabhedAditi, kAlAvagrahastu RtubaddhavarSAkAlabhedAvidheti ||bhaavaavgrhprtipaadnaarthmaah- | maiuggaho ya gahaNuggaho ya bhAvuggaho duhA hoi / iMdiya noiMdiya atyavaMjaNe uggaho dasahA // 318 // bhAvAvagraho dvedhA, tadyathA-matyavagraho grahaNAvagrahazca, tatra matyavagraho dvidhA-arthAvagraho vyaJjanAvagrahazca, tatrArthAva- graha indriyanoindriyabhedAt SoDhA, vyaJjanAvagrahastu cakSurindriyamanovarjazcaturdhA, sa eSa sarvo'pi matibhAvAvagraho dazadheti // grahaNAvagrahArthamAhagahaNuggahammi apariggahassa samaNassa gahaNapariNAmo / kaha pADihAriyA'pADihArie hoi ? jaiyavvaM 319 // | aparigrahasya sAdhoryadA piNDavasativastrapAtragrahaNapariNAmo bhavati tadAsa grahaNabhAvAvagraho bhavati, tasmiMzca sati 'kathaM' kena prakAreNa mama zuddhaM vasatyAdikaM prAtihArikamaprAtihArika vA bhavedityevaM yatitavyamiti, prAguktazca devendrAdyavagrahaH paJcavidho'pyasmin grahaNAvagrahe draSTavya iti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam samaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe aputte apasU paradattabhoI pAvaM kammaM no karissAmitti samuThThAe savvaM bhaMte! adinAdANaM paJcakkhAmi, se aNupavisittA mAmaM vA jAva rAyahANiM vA neva sayaM adinaM gihijjA neva'nehiM adinnaM giNhAvijA avinaM giNhaMtevi anne na samaNujANijjA, jehivi saddhiM saMpavvaie tesipi jAI chattagaM vA jAva cammacheyaNagaM vA tesiM punvAmeva uggahaM aNaNunaviya apaDilehiya 2 apamanjiya 2 no uggiNhijjA vA parigihijja vA, tesiM punvAmeva uggahaM jAijjA aNunaviya paDilehiya pamaniya vo saM0 DampiNDinamA p0|| (sU0 155) // 402 // dain Education International For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrAmyatIti zramaNaH-tapasvI yato'hamata evaMbhUto bhaviSyAmIti darzayati-anagAraH' agA-vRkSAstairniSpannamagAraM tanna vidyata ityanagAraH, tyaktagRhapAza ityarthaH, tathA 'akiJcanaH' na vidyate kimapyasyetyakiJcano, niSparigraha ityarthaH, tathA 'aputraH' svajanabandhurahito, nirmama ityarthaH, evam 'apazuH' dvipadacatuSpadAdirahitaH, yata evamataH paradattabhojI san pApaM karma na kariSyAmItyevaM samutthAyaitatpratijJo bhavAmIti darzayati-yathA sarva bhadanta ! adattAdAnaM pratyAkhyAmi, dantazodhanamAtramapi parakIyamadattaM na gRhNAmItyarthaH, tadanena vizeSaNakadambakenApareSAM zAkyasarajaskAdInAM samyaktramaNatvaM nirAkRtaM bhavati, sa caivaMbhUto'kiJcanaH zramaNo'nupravizya grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA naiva svayamadattaM gRhNIyAt naivApareNa grAhayet nApyaparaM gRhNantaM samanujAnIyAt , yairvA sAdhubhiH saha samyak pravrajitastiSThati vA teSAmapi sambandhyu|pakaraNamananujJApya na gRhNIyAditi darzayati, tadyathA-chatrakamiti 'chada apavAraNe' chAdayatIti chatraM-varSAkalpAdi, yadivA kAraNikaH kvacitkuNadezAdAvativRSTisambhavAcchatrakamapi gRhNIyAd yAvaccamacchedanakamapyananujJApyApratyupekSya ca nAvagRhNIyAt sakRt prgRhnniiyaadnekshH| teSAM ca sambandhi yathA gRhNIyAttathA darzayati-pUrvameva tAnanujJApya pratyupekSya cakSuSA pramRjya rajoharaNAdinA sakRdanekazo vA gRhNIyAditi // kiJca se mi0 AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijA, je tattha Isare je tattha samahie te uggahaM aNunnavijA-kAmaM khalu Auso0! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasAmo jAva Auso! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiyA eitAvaM uggahaM uggihissAmo, teNa para viharissAmo // se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha sAhammiyA saMbhoiyA samaNunnA uvAgA mA.sU. 68 dan Education International For Personal & Private Use Only www.iainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) -koli // 403 // cchijjA je teNa sayamesittae asaNe vA 4 teNa te sAhammiyA 3 uvanimaMtijA, no ceva NaM paravaDiyAe ogijjhiya 2 zrutaskaM02 uvani0 // (sU0 156) cUlikA 1 sa bhikSurAgantAgArAdau pravizyAnuvicintya ca-paryAlocya yativihArayogya kSetraM tato'vagrahaM vasatyAdikaM yAceta, yazca| avagra07 yAcyastaM darzayati-yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI tathA yastatra 'samadhiSThAtA' gRhapatinA nikSiptabharaH kRtastAnavagraha-kSetrAvagraham | | uddezaH 1 'anujJApayet' yAceta, kathamiti darzayati-'kAma'miti tavecchayA 'khalu' iti vAkyAlaGkAre AyuSman ! gRhapate! 'a| hAlaMda'miti yAvanmAnaM kAlaM bhavAnanujAnIte 'ahAparinnAyati yAvanmAnaM kSetramanujAnISe tAvanmAnaM kAlaM tAvanmAtraM ca kSetramAzritya vayaM vasAma iti yAvat , ihAyuSman ! yAvanmAnaM kAlamihAyuSmato'vagraho yAvantazca sAdharmikA:-sAdhavaH samAgamiSyanti etAvanmAtramavagrahiSyAmastata Urva vihariSyAma iti // avagRhIte cAvagrahe satyuttarakAlavidhimAha-tade-13 vamavagRhIte'vagrahe sa sAdhuH kiM punaH kuryAditi darzayati-ye tatra kecana prAghUrNakAH 'sAdharmikAH' sAdhavaH 'sAmbho gikAH' ekasAmAcArIpraviSTAH 'samanojJAH' udyuktavihAriNaH 'upAgaccheyuH' atithayo bhaveyuH, te caivaMbhUtA ye tenaiva sAdhunA dvAparalokArthinA svayameSitavyAH, te ca svayamevAgatA bhaveyuH, tAMzcAzanAdinA svayamAhRtena sa sAdhurupanimantrayed , yathA-gR hIta yUyametanmayA''nItamazanAdikaM kriyatAM mamAnugrahamityevamupanimantrayet, na caiva 'paravaDiyAe'tti parAnItaM yadazanAdi tabhRzam 'avagRhya' Azritya nopanimantrayet , kiM tarhi ?, svayamevAnItena nimantrayediti // tathA // 403 // se AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyasi je tattha sAhammiA annasaMbhoiA samaNunnA uvAga For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cchijjA je teNa sayamesittae pIDhe vA phalae vA sijjA vA saMdhArae vA teNa te sAhammie annasaMbhoie samaNunne uvani"maMtijA no cevaNaM paravaMDiyAe ogijjhiya uvanimaMtijjA // se AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthuggahaMsi evog gahiyaMsi tattha gAhAvaINa vA gAhA0 puttANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA nadaccheyaNae vA taM appaNo egassa aTThAe pADihAriyaM jAittA no annamannassa dijja vA aNupaijja vA, sayaMkaraNijjaMtikaTTu, se tamAyAe tattha gacchajjA 2 puvvAmeva uttA hatthe kaTTu bhUmIe vA ThavittA imaM khalu 2 tti AloijjA, no ceva NaM sayaM pANiNA parapANiMsi paJcapiNijjA // ( sU0 157 ) pUrvasUtravatsava, navaramasAmbhogikAn pIThaphalakAdinopanimantrayed, yatasteSAM tadeva pIThikAdisaMbhogyaM nAzanAdIni // kizca - tasminnavagrahe gRhIte yastatra gRhapatyAdiko bhavet tasya sambandhi sUcyAdikaM yadi kAryArthamekamAtmAnamuddizya gRhNIyAt tadapareSAM sAdhUnAM na samarpayet, kRtakAryazca pratIpaM gRhasthasyaivAnena sUtrokena vidhinA samarpayediti // api casemi0 se jaM0 uggahaM jANijjA anaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae taha0 uggahaM no givhijA vA 2 // se bhi0 se jaM puNa uggahaM thUNaMsi vA 4 taha0 aMtalikkhajAe dubbaddhe jAva no ugihijjA vA 2 // se bhi0 se jaM0 kuliyaMsi vA 4 jAva no ugahijja vA 2 // se mi0 khaMvaMsi vA 4 annayare vA taha0 jAva no uggahUM ugivhijja vA 2 // se bhi0 se jaM0 puNa0 sasAgAri0 sakhupasubhattapANaM no pannassa nikkhamaNapavese jAva dhammANuogaciMtAe, sevaM naccA taha0 uvassae sasAgArie0 no uvaggahaM ugihijjA vA 2 // se bhi0 se jaM0 gAhAvaikulassa majjhamajjheNaM gaMtuM paMthe paDibaddhaM vA no For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) pannassa jAva sevaM n0|| se mi0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA jAba kammakarIo vA annamannaM akkosaMti vA taheva tillAdi zrutaskaM02 siNANAdi sIodgaviyaDAdi nigiNAi vA jahA sijAe AlAvagA, navaraM uggahavattavvayA // se mi0 se jaM. Ainna cUlikA 1 saMlikkhe no pannassa. ugihijja vA 2, eyaM khalu0 // (sU0 158) uggahapaDimAe paDhamo udeso // 2-1-7-1 // . 13 avagra07 yatpunaH sacittapRthivIsambandhamavagrahaM jAnIyAttanna gRhNIyAditi // tathA-antarikSajAtamapyavagrahaM na gRhIyAdityAdi uddezaH 2 zayyAvanneyaM yAvaduddezakasamAptiH, navaramavagrahAbhilApa iti // saptamasya prathamoddezakaH smaaptH||2-1-7-1|| // 404 // uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-pUrvodezake'vagrahaH pratipAditastadihApi taccheSapratipAdanAyoddezakaH, tasya cAdisUtram se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijA, je tattha Isare0 te uggahaM aNunnavijA kAmaM khalu Acaso! ahAlaMdaM ahAparimAyaM vasAmo jAva Acaso! jAva ApasaMtassa uggahe jAva sAhammiAe tAva uggahaM uggihissAmo, teNa paraM vi0, se kiM puNa tattha uggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha samaNANa vA mAha0 chattae vA jAva cammachedaNae vA taM no aMtohito bAhiM nINijjA bahiyAo vA no aMto pavisijjA, suttaM vA no paDibohijjA, no tesiM kiMciSi appattiyaM paDiNIyaM karijA // (sU0 159) sa bhikSurAgantAgArAdAvaparabrAhmaNAdyupabhogasAmAnya kAraNikaH sannIzvarAdikaM pUrvaprakrameNAvagrahaM yAceta, tamizcAva // 404 // Jain Education For Personal & Private Use Only lainelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhIte'vagrahe yattatra zramaNabrAhmaNAdInAM chatrAdyupakaraNajAtaM bhavettannaivAbhyantarato bahiniSkAmayet nApi, tato'bhyantaraM pravezayet nApi brAhmaNAdikaM supta pratibodhayet na ca teSAm 'appattiyati manasaH pIDAM kuryAt tathA 'pratyanIkatA' pratikUlatAM na vidadhyAditi // se mi0 amikaMkhijA aMbavaNaM uvAgacchittae je tattha Isare 2 te uggahaM aNujANAvijA-kAma khalu jAva viharissAmo, se kiM puNa0 evoggahiyaMsi aha mikkhU icchijjA aMbaM bhuttae vA se jaM puNa aMbaM jANijjA saaMDaM sasaMtANaM taha. aMbaM aphA0 no p0|| se mi0 se jaM. appaMDaM appasaMtANagaM atiricchachinnaM avvocchinnaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA // se mi0 se jaM. appaMDaM vA jAva saMtANagaM tiricchachinnaM vucchinnaM phA0 paDi0 // se mi0 aMbamittagaM vA aMbapesiyaM vA aMbacoyagaM vA aMbasAlagaM vA aMbaDAlagaM vA bhuttae vA pAyae vA, se jaM0 aMbabhittagaMvA 5 saaMDaM aphA0 no paDi0 ||se bhikkhU vA 2 se jaM0 aMbaM vA aMbamittagaM vA appaDaM0 atiricchachinnaM 2 aphA0 no p0||se jaM0 aMbaDAlagaM vA appaMDa 5 tiricchacchinnaM vucchinnaM phAsuyaM pddi0|| se mi0 abhikakhijjA ucchavaNaM uvAgacchittae, je tattha Isare jAva ugghNsi0|| aha bhikkhU icchijjA ucchu bhuttae vA pA0, se jaM. ucchu jANijjA saaMDaM jAva no pa0, atiricchachinnaM taheva, tiricchachinne'vi taheva // se mi0 abhikaMkhi0 aMtarucchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA sacchucoyagaM vA ukchusA0 ucchuDA0 bhuttae vA pAya0, se jaM pu0 aMtarucchuyaM vA jAva DAlagaM vA saDaM0 no pa0 // se mi0 se jaM. aMtaracchuyaM vA0 appaMDaM vA0 jAva paDi0, atiricchacchinnaM taheva // se mi0 lhasaNavaNaM uvAgarichattae, taheva tinnivi AlAvagA, navaraM For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | avagra07 uddezaH 2 // 405 // lhasuNaM / / se bhi0 lhasuNaM vA lhasuNakaMdaM vA lha0 coyagaM vA lhasuNanAlagaM vA bhuttae vA 2 se jaM0 lasuNaM vA jAva lasuNabIyaM vA saaMDaM jAva no pa0, evaM atiricchacchinne'vi tiricchachinne jAva p0|| (sU0 160) sa bhikSuH kadAcidAnavane'vagrahamIzvarAdikaM yAceta, tatrasthazca sati kAraNe AnaM bhoktumicchet , taccAmaM sANDa sasantAnakamaprAsukamiti ca matvA na pratigRhNIyAditi // kizca-sa bhikSuryatpunarAmramalpANDamalpasantAnakaM vA jAnIyAt kintu 'atirazcInacchinnaM' tirazcInamapATitaM tathA 'avyavacchinnam' akhaNDitaM yAvadaprAsukaM na pratigRhNIyAditi // tathA-sa bhikSuralyANDamalpasantAnakaM tirazcInacchinnaM tathA vyavacchinnaM yAvatrAsukaM kAraNe sati gRhNIyAditi // evamAmAvayavasambandhi sUtratrayamapi neyamiti, navaram-'aMbabhittayaM ti AmrArddham 'aMbapesI' AmrapAlI 'aMbacoyagaM'ti | AmrachallI sAlagaM-rasaM 'DAlagaM'ti aamrshlkssnnkhnnddaaniiti|| evamikSusUtratrayamapyAnasUtravanneyamiti, navaram 'aMtarucchurya'ti parvamadhya miti // evaM lazunasUtratrayamapi neyamiti, AmrAdisUtrANAmavakAzo nizIthaSoDazoddezakAdavagantavya iti // sAmpratamavagrahAbhigrahavizeSAnadhikRtyAha se mi0 AgaMtAresu vA 4 jAvoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa vA gAhA0 puttANa vA iceyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU jANijA, imAhiM sattahiM paDimAhiM uggahaM uggiNhittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA-se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijA jAva viharissAmo paDhamA paDimA 1 / ahAvarA0 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM mikkhUNaM aTThAe uggahaM uggihissAmi, aNNesi mikkhUNaM uggahe uggahie uvallisAmi, duccA paDimA 2 / ahA // 405 // For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narA0 jassa NaM bhi0 ahaM ca0 uggihissAbhi annesiM ca uggahe uggahie no uvallissAmi, tathA paDimA 3 / ahAvarA0 jassa NaM bhi0 ahaM ca0 no uggahaM uggihissAmi, annesiM ca uggahe uggahie uvallissAmi, vautthA paDimA 4 | ahAvarA 0 jassa NaM ahaM ca khalu appaNo aTThAe uggahaM ca u0, no duNhaM no tiNDaM no caunheM no paMcaM patramA paDimA 5 / ahAvarA 0 se mi0 jassa eva uggahe uvalliijjA je tattha ahAsamannAgae ikkaDe vA jAva palAle tassa lAbhe saMvasijjA, tassa alAbhe ukkuDuo vA nesajjio vA viharijjA, chaTThA paDimA 6 / ahAvarA sa0 je bhi0 ahAsaMthaDameva uggahaM jAijjA, taMjA-- puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMte 0, tassa alAbhe u0 ne0 viharijjA, sattamA paDimA 7 / icceyAsiM sattaNDaM paDimANaM annayaraM jahA piMDesaNAe // ( sU0 161 ) sa bhikSurAgantAgArAdAvavagrahe gRhIte ye tatra gRhapatyAdayasteSAM sambandhInyAyatanAni pUrvapratipAditAnyatikramyaitAni ca vakSyamANAni karmopAdAnAni parihRtyAvagrahamavagrahItuM jAnIyAt, atha bhikSuH saptabhiH pratimAbhirabhigrahavizeSairavagrahaM gRhNIyAt, tatreyaM prathamA pratimA, tadyathA-sa bhikSurAgantAgArAdau pUrvameva vicintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUta iti prathamA / tathA'nyasya ca bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA - ahaM ca khalvanyeSAM sAdhUnAM kRte'vagrahaM 'gRhISyAmi' yAciSye, anyeSAM vA'vagrahe gRhIte sati 'upAlayiSye' vatsyAmIti dvitIyA / prathamA pratimA sAmAnyena, iyaM tu gacchAntargatAnAM sAdhUnAM sAmbhogikAnAmasAMbhogikAnAM codyuktavihAriNAM yataste'nyo'nyArthaM yAcanta iti / tRtIyA tviyam - anyArthamavagrahaM yAciSye'nyAvagRhIte tu na sthAsyAmIti, eSA tvAhAlandikAnAM yataste sUtrArthavizeSa For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaska02 cUlikA 1 avagra07 uddezaH 2 . zrIAcA mAcAryAdabhikAnta AcAryArtha yAcante / caturthI punarahamanyeSAM kRte'vagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte ca vatsyAmIti, rAGgavRttiH iyaM tu gaccha evAbhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyartha parikarma kurvatAm / athAparA paJcamI-ahamAtmakRte'vagrahamavagrahI- (zI0) 8SyAmi na cApareSAM dvitricatuSpazcAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasya / athAparA SaSThI-yadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyame votkaTAdisaMstArakaM grahISyAmi, itarathotkuTuko vA niSaNNaH upaviSTo vA rajanIM gamiSyAmItyeSA jinakalpikAderiti / // 406 // | athAparA saptamI-eva pUrvoktA, navaraM yathAsaMstRtameva zilAdikaM grahISyAmi netaraditi, zeSamAtmotkarSavarjanAdi piNDaipa-1 NAvanneyamiti // kiJca suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcavihe uggahe pannatte, taM0-deviMdaraggahe 1 rAyasaggahe 2 gAhAvaiuggahe 3 sAgAriyauggahe 4 sAhammiyaugga0 5, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM (sU0 162) uggahapaDimA sammattA / / adhyayanaM samAptaM saptamam // 2-1-7-2 // zrutaM mayA''yuSmatA bhagavataivamAkhyAtam-iha khalu sthavirairbhagavadbhiH paJcavidho'vagraho vyAkhyAtaH, tadyathA-devendrAvagraha ityAdi sukhojneyaM yAvadudezakasamAptiriti // avagrahapratimAkhyaM saptamamadhyayanaM samApta, tatsamAptau prathamA''cArAGgacUlA samAptA // 2-1-7 // dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptasaptikAkhyA dvitIyA cuulaa| uktaM saptamamadhyayanaM, taduktau ca prathamacUlA'bhihitA, idAnIM dvitIyA samArabhyate, asyAzcAyamabhisambandhaH-ihAna|ntaracUDAyAM vasatyavagrahaH pratipAditaH, tatra ca kIdRze sthAne kAyotsargasvAdhyAyocAraprazravaNAdi vidheyamityetAti pAdanAya dvitIyacUDA, sA ca saptAdhyayanAtmiketi niyuktikRddarzayitumAhaPL sattikagANi ikkassaragANi puvva bhaNiyaM tahiM ThANaM / uTThANe pagayaM nisIhiyAe tahiM chakkaM // 320 // | 'saptakakAnyekasarANI'ti saptAdhyayanAnyuddezakarahitAni bhavantItyarthaH, tatrApi 'pUrva prathama sthAnAkhyamadhyayanamabhihitamityatastavyAkhyAyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato' rthAdhikAro'yam-kiMbhUtaM sAdhunA sthAnamAzrayitavyamiti, nAmaniSpanne tu nikSepe sthAnamiti nAma, tasya ca nAmAdizcaturdhA nikSepaH, tatreha dravyamAzrityorddhasthAnenAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH-UrddhasthAne 'prakRtaM' prastAva iti, dvitIyamadhyayanaM nizIthikA, tasyAzca SaTko nikSepaH, taM ca svasthAna eva kariSyAmIti / sAmprataM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA0 abhikakhejjA ThANaM ThAittae, se aNupavisijA gAma vA jAva rAyahANaM vA, se jaM puNa ThANaM jANijAsaaMDaM jAva makkaDAsaMtANayaM taM taha0 ThANaM aphAsuyaM aNesa0 lAbhe saMte no pa0, evaM sijjAgameNa neyavvaM jAva udayapasU For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 2 sthAnA01 // 407 // SOLARGAORAN yAiti / / icceyAI AyataNAI uvAikamma 2 aha bhikkhU icchijjA cauhiM paDimAhiM ThANaM ThAittae, tatthimA paDhamA paDimA -acittaM khalu uvasajijjA avalaMbijjA kAeNa viSparikammAi saviyAraM ThANaM ThAissAmi paDhamA paDimA / ahAvarA ducA paDimA-acittaM khalu uvasajejjA avalaMbijjA kAeNa viSparikammAi no saviyAraM ThANaM ThAissAmi duccA paDimA / ahAvarA taccA paDimA-acittaM khalu uvasajjejjA avalaMbijjA no kAraNa viparikammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmitti taccA paDimA / ahAvarA cautthA paDimA-acittaM khalu uvasajejjA no avalaMbijjA kAraNa no parakammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmitti vosaTThakAe vosaTTakesamaMsulomanahe saMniruddhaM vA ThANaM ThAissAmitti cautthA paDimA, icceyAsiM cauNhaM paDimANaM jAva paggahiyatarAyaM viharijA, no kiMcivi vaijjA, eyaM khalu tassa0 jAva jaijAsi ttivemi (sU0 163) // ThANAsattikkayaM sammattaM / / 2-2-8 // 'sa' pUrvokto bhikSuryadA sthAnamabhikAGket sthAtuM tadA so'nupravizedrAmAdikam , anupravizya ca sthAnamUrddhasthAnAdyarthamanveSayet , tacca sANDaM yAvatsasantAnakamaprAsukamiti lAbhe sati na pratigRhNIyAditi, ityevamanyAnyapi sUtrANi zayyAvidraSTavyAni yAvadudakaprasRtAni kandAdIni yadi bhaveyustattathAbhUtaM sthAnaM na gRhNIyAditi // sAmprataM pratimoddezenAha'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' karmopAdAnAni 'upAtikramya 2' atilaghyAtha bhikSuH sthAnaM sthAtumicchet 'catasRbhiH pratimAbhiH' abhigrahavizeSaiH karaNabhUtaiH, tAMzca yathAkramamAha, tatreyaM prathamA pratimA-kasyacidbhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, yathA'hamacittaM sthAnamupAzrayiSyAmi, tathA kiJcidacittaM kuDyAdikamavalambayiSye kAyena, tathA // 407 // For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 // viparikramiSyAmi' parispandaM kariSyAmi, hastapAdAdyAkuJcanAdi kariSyAmItyarthaH, tathA tatraiva savicAraM stokapAdAdi viharaNarUpaM sthAnaM 'sthAsyAmi' samAzrayiSyAmi, prathamA pratimA / dvitIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNAdikriyAmavalambanaM ca kariSye na pAdaviharaNamiti / tRtIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNameva nAvalambanapAdaviharaNe iti / caturthyAM punastrayamapi na vi-12 dhatte, sa caivaMbhUto bhavati-vyutsRSTaH-tyaktaH parimitaM kAlaM kAyo yena sa tathA, tathA vyutsRSTaM kezazmazrulomanakhaM yena sa| tathA, evaMbhUtazca samyagniruddhaM sthAnaM sthAsyAmItyevaM pratijJAya kAyotsargavyavasthito meruvanniSpakampastiSThet , yadyapi kazcikezAdhutsATayettathA'pi sthAnAnna calediti, AsAM cAnyatamA pratimA pratipadya nAparamapratipannapratimaM sAdhumapavadennAtmotkarSa kuryAnna kizcidevaMjAtIyaM vadediti // prathamaH saptaikakaH smaaptH||2-2-1|| ROSCOTCOMSASUR prathamAnantaraM dvitIyaH saptakakaH, sambandhazcAsya-ihAnantarAdhyayane sthAna pratipAditaM, tacca kiMbhUtaM svAdhyAyayogyaM ?, tasyAM ca svAdhyAyabhUmau yadvidheyaM yacca na vidheyamityanena sambandhana niSIdhikA'dhyayanamAyAtam , asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe niSIthiketi nAma, asya ca nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvaiH SaDDidho nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyaniSIthaM noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM yadravyaM pracchannaM, kSetraniSIthaM tu brahmalokariSTha-1 vimAnapArzvavartinyaH kRSNarAjayo yasmin vA kSetre tadvyAkhyAyate, kAlaniSIthaM kRSNarajanyo yatra vA kAle niSIthaM vyA 1 nizIthaniSIdhayoH prAkRte ekena nisIhazabdena vAcyatvAt evaM nikSepavarNanaM tathA ca niSIdhikA nizIthiketyubhayamapi saMmatamabhidhAnayoH / For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- rAvRttiH (zI0) // 408 // khyAyata iti, bhAvaniSIthaM noAgamata idamevAdhyayanam , AgamaikadezatvAt , gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrA- zrutaska02 nugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam cUlikA 2 se mikkhU vA 2 abhika0 nisIhiyaM phAsuyaM gamaNAe, se puNa nisIhiyaM jANijjA-saaMDaM taha. aphA0 no ceissAmi niSi02 // se bhikkhU0 abhikakhejjA nisIhiyaM gamaNAe, se puNa ni0 appapANaM appabIyaM jAva saMtANayaM taha, nisIhiyaM phAsuyaM ceissAmi, evaM sijjAgameNaM neyavvaM jAva udayappasUyAI // je tattha duvaggA tivaggA cauvaggA paMcavaggA vA abhisaMdhAriti nisIhiyaM gamaNAe te no annamannassa kAyaM AliMgija vA viliMgija vA cuMbija vA daMtehiM vA nahehiM vA acchidija vA vucchi0, eyaM khalu0 jaM savvaddhehiM sahie samie sayA jaejA, seyamiNaM manijAsi ttibemi // (sU0 164) nisIhiyAsattikkayaM / / 2-2-9 // sa bhAvabhikSuryadi vasaterupahatAyA anyatra niSIdhikAM-svAdhyAyabhUmi gantumabhikAGket , tAM ca yadi sANDA yAvatsasazAntAnakAM jAnIyAttato'prAsukatvAnna parigRhNIyAditi // kiJca-sa bhikSuralpANDAdikAM gRhNIyAditi // evamanyAnyapi hA sUtrANi zayyAvanneyAni yAvad yatrodakaprasUtAni kandAdIni syustAM na gRhNIyAditi // tatra gatAnAM vidhimadhikRtyAha-|| ye tatra sAdhavo naiSedhikAbhUmau dvitrAdyA gaccheyuste nAnyo'nyasya 'kArya' zarIramAliGgayeyuH-parasparaM gAtrasaMsparza na kuryurityarthaH, nApi 'vividham' anekaprakAraM yathA mohodayo bhavati tathA viliGgeyuriti, tathA kandarpapradhAnA vasaMyogAdikAH // 408 // kriyA na kuryuriti, etattasya sikSoH sAmagryaM yadasau 'sarvArthaH' azeSaprayojanairAmuSmikaiH 'sahitaH' samanvitaH tathA 'sa Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitaH paJcabhiH samitibhiH 'sadA' yAvadAyustAvatsaMyamAnuSThAne yateta, etadeva ca zreya ityeva manyateti bravImIti pUrvavat // | niSIdhikA'dhyayanaM dvitIyamAdito navamaM samAptamiti // 2-2-2 // sAmprataM tRtIyaH saptakakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantare niSIdhikA pratipAditA, tatra ca kathambhUtAyAM bhUmAvuccArAdi vidheyamiti, asya ca nAmaniSpanne nikSepe uccAraprazravaNa iti nAma, tadasya niruktyartha niyuktikRdAha" uccavai sarIrAo uccAro pasavaitti pAsavaNaM / taM kaha AyaramANassa hoi sohI na aiyAro? // 32 // zarIrAdut-prAbalyena cyavate-apayAti caratIti vA uccAraH-viSThA, tathA prakarSeNa zravatIti prazravaNam-ekikA, tacca kathamAcarataH sAdhoH zuddhirbhavati nAticAra iti? // uttaragAthayA darzayitumAha- . muNiNA chakkAyadayAvaraNa suttabhaNiyaMmi ogAse / uccAraviussaggo kAyabvo appamatteNaM // 322 // 'sAdhunA' SaDjIvakAyarakSaNodyuktena vakSyamANasUtrokte sthaNDile uccAraprazravaNe vidheye apramatteneti / / niyuktyanugamAnantaraM sUtrAnugame sUtraM, taccedam se mi0 uccArapAsavaNakiriyAe ubbAhijamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jAijjA // se mi0 se jaM pu0 thaMDillaM jANijjA saaMDaM0 taha. thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijjA // se mi0 jaM puNa thaM0 appapANaM jAva saMvANayaM taha. thaM0 uccA0 vosirijA // se mi0 se jaM. assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa vA assi0 bahave bhA. sU. 69 For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 (zI0) cUlikA 2 uccAraNazravaNA. 3-(10) // 409 // sAhammiyA sa0 assi pa0 egaM sAhammiNi sa0 assipa0 baDhe sAhammiNIo sa0 assi0 bahave samaNa pagaNiya 2 samu0 pANAI 4 jAva uddesiyaM ceei, taha0 thaMDillaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyAnIhaDaM vA anI0 annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaM0 uccAraM no vosi0|| se mi0 se jaM0 bahave samaNamA0 ki0 va0 atihI samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI jAva uddesiyaM ceei, taha. thaMDilaM purisaMtaragaDaM jAva bahiyAanIhaDaM annayaraMsi vA taha. thaMDillaMsi no uccArapAsavaNa0, aha puNa evaM jANijjA-apurisaMtaragaDaM jAva bahiyA nIhaDaM annayaraMsi vA tahappagAraM0 thaM0 uccAra0 vosi0|| se. jaM. assiMpaDiyAe kayaM vA kAriyaM vA pAmicciyaM vA channaM vA ghaTuM vA maTuM vA littaM vA saMma8 vA saMpadhUviyaM vA annayaraMsi vA taha0 thaMDi0 no u0 // se mi0 se jaM puNa thaM0 jANejA, iha khalu gAhAvaI vA gAhA. puttA vA kaMdANi vA jAva hariyANi vA aMtarAo vA bAhiM nIharaMti bahiyAo vA aMto sAharaMti annayaraMsi vA taha. thaM0 no uccaa0|| se mi. se jaM puNa0 jANejjA-khaMdhaMsi vA pIDhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA aTuMsi vA pAsAyaMsi vA annayaraMsi vA0 thaM0 no u0 // se mi0 se jaM puNa0 aNaMtarahiyAe puDhavIe sasiNiddhAe pu0 sasarakkhAe pu0 maTTiyAe makkaDAe cittamaMtAe silAe cittamaMtAe leluyAe kolAvAsaMsi vA dAruyaMsi vA jIvapaiTThiyaMsi vA jAva makkaDAsaMtANayaMsi anna taha0 thaM0 no u0 // (sU0 165) sa bhikSuH kadAciduccAraprazravaNakarttavyatayot-prAbalyena bAdhyamAnaH svakIyapAdapuJchanasamAdhyAdAvuccArAdikaM kuryAt, svakIyasya tvabhAve'nyaM 'sAdharmika' sAdhu yAceta pUrvapratyupekSitaM pAdapuJchanakasamAdhyAdikamiti, tadanenaitatpratipAditaM // 409 // For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati-vegadhAraNaM na karttavyamiti // api ca-sa bhikSuruccAraprazravaNAzaGkAyAM pUrvameva sthaNDilaM gacchet , tasmiMzca sANDAdike'pAsukatvAduccArAdi na kuryAditi // kizca-alpANDAdike tu prAsuke kAryamiti // tathA sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM stha-II NDilaM jAnIyAt , tadyathA-eka bahUn vA sAdharmikAn samuddizya tatpratijJayA kadAcitkazcitsthaNDilaM kuryAt tathA zravaNAdIn pragaNayya vA kuryAt , taccaivaMbhUtaM puruSAntarasvIkRtamasvIkRtaM vA mUlaguNaduSTamuddezikaM sthaNDilamAzrityoccArAdi na kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryAvantike sthaNDile puruSAntarasvIkRte uccArAdi na kuryAt , puruSAntarasvIkRte tu kuryAditi // api ca-sa bhikSuH sAdhumuddizya krItAdAvuttaraguNAzuddhe sthaNDile uccArAdi na kuryAditi // kiJca-sa bhikSurgrahapatyAdinA kandAdike sthaNDilAnniSkAzyamAne tatra vA nikSipyamANe noccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH skandhAdau sthaNDile noccArAdi kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA-anantaritAyAM sacittAyAM pRthivyAM tatroccArAdi na kuryAt , zeSaM sugama, navaraM 'kolAvAsaMti ghuNAvAsam // api ca se bhi0 se jaM0 jANe0-iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA jAva bIyANi vA parisADiMsu vA parisADiMti vA parisADissaMti vA anna. taha0 no u0 // se mi0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA gA0 puttA vA sAlINi vA vIhINi vA mugANi vA. mAsANi vA kulatthANi vA javANi vA javajavANi vA pairiMsu vA pairiMti vA pairissaMti vA annayaraMsi vA taha. thaMDi0 no u0||se bhi0 2 0 AmoyANi vA ghAsANi vA bhiluyANi vA vijulayANi vA khANuyANi vA kaDayANi vA pagaDANi vA durINi vA paduggANi vA samANi vA 2 annayaraMsi taha0 no u0 // se bhikkhU0 se jaM. **ISRASOROS For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 410 // puNa thaMDilaM jANijjA mANusaraMdhaNANi vA mahisakaraNANi vA vasahaka0 assaka0 kukkuDaka0 makkaDaka0 hayaka 0 lAvayaka 0 vaTTayaka0 tittiraka0 kavoyaka0 kavijalakaraNANi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 // se bhi0 se jaM0 jANe0 vehANasahANesu vA giddhapaTTaThA0 vA tarupaDaNaTThANesu vA0 merupaDaNaThA0 visabhakkhaNayaThA0 agaNipaDaNaTThA0 annayaraMsi vA taha0 no u0 // se bhi0 se jaM0 ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA patrANi vA anna0 taha0 no u0 // se bhikkhU0 se jaM puNa jA0 aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se bhi0 se jaM0 jANe0 tigANi vA caukkANi vA caccarANi vA caummuhANi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 // se mi0 se jaM0 jANe 0 iMgAladAhesu khAradAhesu vA maDayadAhesu vA maDayathUmiyAsu vA maDayaceiesu vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se jaM jANe 0 naiyAyataNesu vA paMkAyayaNesu vA oghAyayaNesu vA seyaNavahaMsi vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se bhi0 se jaM jANe 0 naviyAsu vA maTTiyakhANiAsu naviyAsu goppaheliyAsu vA gavANIsu vA khANIsu vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se jaM jA0 DAgavaJcaMsi vA sAgava0 mUlaga0 hatthaMkaravaJcaMsi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 vo0 // se mi0 se jaM asaNavaNaMsi vA saNava0 dhAyaiva0 keyaivarNasi vA aMbava0 asogava0 nAgava0 punnAgava0 cullagava0 annayaresu taha0 pattoveesa vA pupphoveesa vA phaloveesa vA bIoverasu vA harioveesu vA no u0 vo0 // ( sU0 166 ) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt tadyathA yatra gRhapatyAdayaH kandabIjAdiparikSepaNAdikriyAH kAlatrayava For Personal & Private Use Only zrutaskaM02 cUlikA 2 uccArapra zravaNA. 3 - (10) // 410 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tinIH kuryustatraihikAmuSmikApAyabhayAduccArAdi na kuryAditi // tathA-yatra ca gRhapatyAdayaH zAlyAdInyuptavanto vapanti vapsyanti vA tatrApyuccArAdi na vidadhyAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-'AmokAni' kacavarapuJjAH 'ghAsAH' bRhatyo bhUmirAjayaH 'bhilugANi' zlakSNabhUmirAjayaH 'vijjalaM' picchalaM 'sthANuH' pratItaH 'kaDavANi' ikSuyonnalakAdidaNDakAH 'pragartAH' mahAgAH 'darI' pratItA 'pradurgANi' kuDyaprAkArAdIni, etAni ca samAni vA viSamANi vA bhaveyustadeteSvAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAnnoccArAdi kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-'mAnuSarandhanAni' culyAdIni tathA mahiSyAdInuddizya yatra kizcikriyate te vA yatra sthApyante tatra lokaviruddhapravacanopaghAtAdibhayAnnoccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH 'vehAnasasthAnAni' mAnuSollambanasthAnAni 'gRdhrapRSThasthAnAni' yatra mumUrSavo gRdhrAdibhakSaNArtha rudhirAdidigdhadehA nipatyAsate 'tarupatanasthAnAni' yatra mumUrSava evAnazanena taruvatpatitAstiSThanti tarubhyo vA yatra patanti, evaM merupatanasthAnAnyapi, meruzca-parvato'bhidhIyata iti, evaM | viSabhakSaNAgnipravezasthAnAdiSu noccArAdi kuryAditi // api ca-ArAmadevakulAdau noccArAdi vidadhyAditi // tathAprAkArasambandhinyaTTAlAdau noccArAdi kuryAditi // kiJca-trikacatuSkacatvarAdau ca noccArAdi vyutsRjediti // kizva-sa bhikSuraGgAradAhasthAnazmazAnAdau noccArAdi vidadhyAditi // api ca nadyAyatanAni' yatra tIrthasthAneSu lokAH puNyArtha snAnAdi kurvanti 'paGkAyatanAni' yatra paDilapradeze lokA dharmArtha loTanAdikriyAM kurvanti 'oghAyatanAni' yAni pravAhata eva pUjyasthAnAni taDAgajalapravezaughamArgo vA 'secanapathe vA' nIkAdau noccArAdi vidheyamiti // tathA-sa bhi For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 411 // kSurabhinavAsu mRtkhaniSu tathA navAsu goprahelyAsu 'gavAdanISu' sAmAnyena vA gavAdanISu khanISu vA noccArAdi vidadhyAditi // kiJca - 'DAga'tti DAlapradhAnaM zAkaM patrapradhAnaM tu zAkameva tadvati sthAne, tathA mUlakAdivati ca noccArAdi kuryAditi // tathA - azano - bIyakastadvanAdau ca noccArAdi kuryAditi, tathA patrapuSpaphalAdyupeteSviti // kathaM cocArAdi kuryAditi dazaryati - se bhi0 sayapAyayaM vA parapAyayaM vA gahAya se tamAyAe egaMtamavakkame aNAvAyaMsi asaMloyaMsi appapANaMsi jAva makkaDAsaMtANayaMsi ahArAmaMsi vA uvassayaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijA, se tamAyAe egaMtamavakkame aNAbAhaMsi jAva saMtANayaMsi ahArAmaMsi vA jhAmathaMDilaMsi vA annayaraMsi vA taha0 thaMDillaMsi acittaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijjA, eyaM khalu tassa0 sayA jaijjAsi ( sU0 167 ) ttibemi // uccArapAsavaNasattikao sammatto // 2-2-3 // sa bhikSuH svakIyaM parakIyaM vA 'pAtrakaM' samAdhisthAnaM gRhItvA sthaNDilaM vADanApAtamasaMlokaM gatvoccAraM prasravaNaM vA 'kuryAt' pratiSThApayediti, zeSamadhyayanasamAptiM yAvatpUrvavaditi // tRtIyaM sapta kaikAdhyayanamAdito dazamaM samAptam // 2-2-3-10 tRtIyAnantaraM caturthaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAdye sthAnaM dvitIye svAdhyAyabhUmistRtIye uccArAdividhiH pratipAditaH, teSu ca varttamAno yadyanukUla pratikUlazabdAn zRNuyAtteSvaraktadviSTena bhAvyam, ityanena For Personal & Private Use Only zrutaskaM02 cUlikA 2 uccArapra zravaNA. 3- (10) // 411 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sambandhenAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe zabdasaptaikaka iti nAma, asya ca nAmasthApane anAdRtya dravyanikSepaM darzayituM niyuktikRdgAthApazcArddhanAhadivvaM saMThANAI bhAvo vanakasiNaM sa bhAvo ya / davvaM saddapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI y||323|| dravyaM noAgamato vyatiriktaM zabdatvena yAni bhASAdravyANi pariNatAni tAnIha gRhyante, bhAvazabdastvAgamataH zabde - upayuktaH, noAgamatastu guNA-ahiMsAdilakSaNA yato'sI hiMsA'nRtAdiviratilakSaNaiguNaiH zlAghyate, kIrtizca yathA bhagavata eva catustriMzadatizayAdhupetasya sAtizayarUpasaMpatsamanvitasyetyahenniti loke khyAtiriti, niyuktyanugamAdanantaraM sUtrAnugame sUtraM , taccedam se mi0 muiMgasaddANi vA naMdIsa0 jhallarIsa0 annayarANi vA taha. virUvarUvAI saddAI vitatAI kannasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se mi0 ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM-vINAsahANi vA vipaMcIsa0 pippI(baddhI)sagasa0 tUNayasaddA0 vaNayasa0 tuMbavINiyasahANi vA DhaMkuNasaddAI annayarAI taha virUvarUvAI0 saddAI vitatAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / / se mi0 ahAvegaiyAiM saddAI suNei, taM0-tAlasaddANi vA kaMsatAlasaddANi vA lattiyasaddA0 godhiyasa0 kirikiriyAsa0 annayarA0 taha. virUva. sahANi kaNNa0 gamaNAe // se mi0 ahAvega0 taM0 saMkhasa hANi vA veNu0 vaMsasa0 kharamuhisa0 paripiriyAsa0 annaya0 taha0 virUva0 saddAiM jhusirAI kanna0 // (sU0 168) 'sa' pUrvAdhikRto bhikSuryadi vitatatataghanazuSirarUpAMzcaturvidhAnAtodyazabdAn zRNuyAt, tatastacchravaNapratijJayA 'nA For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 2 | zabdasaptai kakA. // 412 // |bhisandhArayedgamanAya na tadAkarNanAya gamanaM kuryAdityarthaH, tatra vitataM-mRdaGganandIjhallAdi, tataM-vINAvipaJcIbaddhIsakAdi tantrIvAdyaM, vINAdInAM ca bhedastantrIsakhyAto'vaseyaH, ghanaM tu-hastatAlakaMsAlAdi pratItameva navaraM lattikA-kaMzikA go|hikA-bhANDAnAM kakSAhastagatAtodyavizeSaH kirikiriyA' teSAmeva vaMzAdikambikAtocaM, zuSiraMtu zaGkhaveNyAdIni pratItAnyeva, navaraM kharamuhI-tohADikA 'piripiriyatti koliyakapuTAvanaddhA vaMzAdinalikA, ityeSa suutrctussttysmudaayaarthH|| kiJca se mi0 ahAvega0 ta0 vappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarasarapaMtiyANi vA anna taha virUva0 saddAI kaNNa // se mi0 ahAve. taM0 kacchANi vA NUmANi vA gahaNANi vA vaNANi vA vaNaduggANi pavvayANi vA pavvayaduggANi vA anna0 // ahA0 ta0 gAmANi vA nagarANi vA nigamANi vA rAyahANANi vA AsamapaTTaNasaMnivesANi vA anna taha0 no ami0 // se mi0 ahAve0 ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA annaya0 tahA0 saddAiM no abhi0 // se mi0 ahAve. aTTANi vA aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA anna taha0 saddAI no abhi0 // se mi0 ahAve. taMjahA-tiyANi vA caukkANi vA cacarANi vA caummuhANi vA anna taha0 saddAI no ami0 // se mi0 ahAve. taMjahA-mahisakaraNaTThANANi vA vasabhaka0 assaka0 hatthika0 jAva kaviMjalakaraNaTThA0 anna0 taha0 no ami0 // se mi0 ahAve. taMja0 mahisajuddhANi vA jAva kaviMjalaju0 anna taha0 no abhi0 // se mi0 ahAve. taM0 jUhiyaThANANi vA yajU0 gayajU0 anna. taha. no ami0|| (sU0 169) 412 // For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa bhikSuratha kadAcidekatarAn kAMzcit zabdAn zRNuyAt, tadyathA-vappANi veti vapraH-kedArastadAdirvA, tadvarNakAH zabdA vaprA evokAH, vaprAdiSu vA zravyageyAdayo ye zabdAstacchravaNapratijJayA vaprAdInna gacchedityevaM sarvatrAyojyam / 6 api ca-yAvanmahiSayuddhAnIti SaDapi sUtrANi subodhyAni // kiJca-sa bhikSu!thamiti-dvandvaM vadhUvarAdikaM tatsthAnaM vedi kAdi, tatra zravyageyAdizabdazravaNapratijJayA na gacchet , vadhUvaravarNanaM vA yatra kriyate tatra na gacchediti, evaM hayagajayUthAdisthAnAni draSTavyAnIti // tathA se mi0 jAva suNei, taMjahA-akkhAiyaThANANi vA mANummANiyaTThANANi vA mahatA''hayanaZgIyavAIyataMtItalatAlatuDiyapaDuppavAiyaTThANANi vA anna taha0 sahAI no abhisaM0 // se mi0 jAva suNei, taM0-kalahANi vA DiMbANi vA DamarANi vA dorajANi vA vera0 viruddhara0 anna taha. sahAI no0 // se mi0 jAva suNei khuDDiyaM dAriyaM paribhuttamaMDiyaM alaMkiyaM nivujjhamANiM pehAe egaM vA purisaM vahAe nINijjamANaM pehAe annayarANi vA taha0 no abhi0 // se mi0 annayarAI virUva0 mahAsavAiM evaM jANejA taMjahA-bahusagaDANi vA bahurahANi vA bahumilakkhUNi vA bahupaccaMtANi vA anna taha0 virUva0 mahAsavAI kannasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se mi0 annayarAI virUva0 mahUssavAI evaM jANijjA, taMjahA-itthINi vA purisANi vA therANi vA DaharANi vA majjhimANi vA AbharaNavibhUsiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA nacaMtANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paribhujaMtANi vA paribhAyaMtANi vA vichaDiyamANANi vA vigovayamANANi vA annaya0 taha. virUva0 mahu0 kannasoya0 / dain Education International For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 2 | zabdasapta kakA. 4-(11) // 413 // SATISHISTORIASISHA ||se mi0 no ihaloiehiM saddehiM no paraloiehiM sa0 no suehiM sa0 no asuehiM sa0 no diDehiM saddehiM no adidvehiM sa0 no kaMtehiM saddehiM sajijjA no gijhijA no mujjhijjA no ajjhovavajijA, eyaM khalu0 jAva jaejAsi (sU0 170) tibemi // sahasattikao // 2-2-4 // | sa bhikSaH 'AkhyAyikAsthAnAni' kathAnakasthAnAni, tathA 'mAnonmAnasthAnAni' mAna-prasthakAdiH unmAnaMnArAcAdi, yadivA mAnonmAnamityazvAdInAM vegAdiparIkSA tatsthAnAni tadvarNanasthAnAni vA, tathA mahAnti ca tAni AhatanRtyagItavAditratatrItalatAlatruTitapratyutpannAni ca teSAM sthAnAni-sabhAstavarNanAni vA zravaNapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // kiJca-kalahAdivarNanaM tatsthAnaM vA zravaNapratijJayA na gacchediti // api ca-sa bhikSuH kSullikA 'dArikAM' DikkarikAM maNDitAlaGkRtAM bahuparivRtAM 'NivujjhamANiti azvAdinA nIyamAnAM, tathaikaM puruSaM vadhAya nIyamAnaM prekSyAhamatra kiJcicchroSyAmIti zravaNArtha tatra na gacchediti // sa bhikSuryAnyevaM jAnIyAt, mahAntyetAnyAzravasthAnAni-pApopAdAnasthAnAni vartante, tadyathA-bahuzakaTAni bahurathAni bahumlecchAni bahuprAtyantikAni, ityevaMprakArANi sthAnAni zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gantumiti // kiJca-sa bhikSumahotsavasthAnAni yAnyevaMbhUtAni jAnIyAt, tadyathA-strIpuruSasthavirabAlamadhyavayAMsyetAni bhUSitAni gAyanAdikAH kriyA yatra kurvanti tAni sthAnAni zravaNecchayA na gacchediti // idAnIM sarvopasaMhArArthamAha-saH 'bhikSuH aihikAmuSmikApAyabhIruH 'no' naiva 'aihalokikaiH' manuSyAdikRtaiH 'pAralokikaiH' pArApatAdikRtairaihikAmuSmikairvA zabdaiH, tathA zrutairazrutairvA, tathA sAkSAdupalabdhai // 413 // Jain Education Internatonal For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ranupalabdhairvA 'na saGgaM kuryAt' na rAgaM gacchet na gAya pratipadyeta na teSu muhyeta nAdhyupapanno bhavet , etattasya bhikSoH sAmagryaM, zeSaM pUrvavat, iha ca sarvatrAyaM doSaH-ajitendriyatvaM svAdhyAyAdihAnI rAgadveSasambhava iti, evamanye'pi doSA aihikAmuSmikApAyabhUtAH svadhiyA samAlocyA iti||cturthsptaikkaadhyynmaadit ekAdarza samAptam // 2-2-4-11 // RRRRRRHH theo atha paJcamaM rUpasaptaikakamadhyayanam / caturthasaptakakAnantaraM paJcamaM samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM zravaNendriyamAzritya rAgadveSotpattirniSiddhA tadihApi cakSurindriyamAzritya niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe rUpasaptaikaka iti nAma, tatra rUpasya caturdhA nikSepaH, nAmasthApane anAdRtya dravyabhAvanikSepArtha niyuktikRd gAthA'rddhamAha davvaM saMThANAI bhAvo vanna kasiNaM sabhAvo y| vvaM saddapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya // 324 // tatra dravyaM noAgamato vyatiriktaM paJca saMsthAnAni parimaNDalAdIni, bhAvarUpaM dvidhA-varNataH svabhAvatazca, tatra varNataH kRtsnAH paJcApi varNAH, svabhAvarUpaM tvantargatakrodhAdivazAdbhUbhaGgalalATanayanAropaNaniSThuravAgAdikam , etadviparItaM prasanasyeti, uktaJca-"ruDhassa kharA diTThI uppaladhavalA pasannacittassa / duhiyassa omilAyai gaMtumaNassussuA hoi // 1 // " sUtrAnugame sUtraM, taccedam 1 ruSTasya kharA dRSTiH utpaladhavalA prasannacittasya / duHkhitasyAvamlAyati gantumanasa utsukA bhavati // 1 // For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 414 // se mi0 ahAvegaiyAI ruvAI pAsai, taM0 gaMthimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA kaTukammANi vA potthakammANi vA cittaka maNikammANi vA daMtaka 0 pattachijjakammANi vA vivihANi vA veDhimAI annayarAiM0 virU0 cakkhudaMsaNapaDiyAe no abhisaMdhArija gamaNAe, evaM nAyabvaM jahA saddapaDimA savvA vAittavajjA ruvapaDimAvi // ( sU0 171 ) paJcamaM sattikayaM / 2-2-5 // sa bhAvabhikSuH kvacit paryaTannathaikAni kAnicinnAnAvidhAni rUpANi pazyati, tadyathA - 'prathitAni' grathitapuSpAdi - nirvarttitasvastikAdIni 'veSTimA ni' vastrAdinirvarttitaputtalikAdIni 'pUrimANi' tti yAnyantaH pUraNena puruSAdyAkRtIni bhavanti 'saMghAtimAni' 'colakAdIni 'kASThakarmANi' rathAdIni 'pustakarmANi' lepyakarmANi 'citrakarmANi' pratItAni 'maNikarmANi ' | vicitramaNiniSpAdita svastikAdIni, tathA 'dantakarmANi' dantaputtalikAdIni, tathA patracchedyakarmANi, ityevamAdIni virUparUpANi cakSurdarzanapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAya, etAni draSTuM gamane mano'pi na vidadhyAdityarthaH / evaM zabdasa taikakasUtrANi caturvidhAtodyarahitAni sarvANyapIhAyojyAni kevalaM rUpapratijJayetyevamabhilApo yojyaH, doSAzcAtra prAgvatsamAyojyA iti // paJcamaM saptaikakAdhyayanamAdito dvAdazaM samAptamiti // 2-2-5-12 // atha SaSThaM parakriyAbhidhaM saptaikakamadhyayanam / sAmprataM paJcamAnantaraM SaSThaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - anantaraM rAgadveSotpattinimittapratiSedho'bhihitaH, tadihApi sa evAnyena prakAreNAbhidhIyate ityanena sambandhe For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 2 rUpasa kakA. 5- ( 12 ) // 414 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe parakriyetyAdAnapadena nAma, tatra parazabdasya paDidhaM nikSepaM darzayituM niyuktikAro gAthA'rddhamAha chakkaM paraikkikaM ta 1 danna 2 mAesa 3 kama 4 bahu 5 pahANe 6 / SaTuM 'para' iti parazabdaviSaye nAmAdiH Sanidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAdiparamekaikaM SadhiM bhavatIti darzayati, tadyathA-tatparam 1 anyaparam 2 AdezaparaM 3 kramaparaM 4 bahuparaM 5 pradhAnapara 6 miti, tatra dravyaparaM tAvattadrUpatayaiva varttamAnaM-paramanyattatparaM yathA paramANoH paraH paramANuH 1, anyaparaM tvanyarUpatayA paramanyad , yathA ekANukAd vyaNukatryaNukAdi, evaM vyaNukAdekANukatryaNukAdi 2, 'Adezaparam' Adizyate-AjJApyata ityAdezaH-yaH kasyAMcikriyAyAM niyojyate karmakarAdiH sa cAsau parazcAdezapara iti 3, kramaparaM tu dravyAdi caturdA, tatra dravyataH kramaparamekapradezikadravyAd dvipradezikadravyam , evaM vyaNukAcyaNukamityAdi, kSetrata ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhamityAdi, kAlata ekasamayasthitikAd dvisamayasthitikamityAdi, bhAvataH kramaparamekaguNakRSNAdviguNakRSNamityAdi 4, bahuparaM bahutvena paraM bahuparaM yadyasmAdbahu tadbahuparaM, tadyathA-"jIvA puggala samayA dava paesA ya pajavA ceva / thovANaMtANaMtA visesaahiyA duve'NaMtA // 1 // " tatra jIvAH stokAH tebhyaH pudgalA anantaguNA ityAdi 5, pradhAnaparaM tu pradhAnatvena paraH, dvipadAnAM tIrthakaraH catuSpadAnAM siMhAdiH apadAnAmarjunasuvarNapanasAdiH 6, evaM kSetrakAlabhAvaparANyapi tatsarara A.sU. 70 For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAGgavRttiH (zI0) // 415 // 1 diSadhitvena kSetrAdiprAdhAnyatayA pUrvavatsvadhiyA yojyAnIti, sAmAnyena tu jambUdvIpakSetrAtpuSkarAdikaM kSetraM paraM, kAlaparaM tu prAvRTkAlAccharatkAlaH, bhAvaparamaudayikAdaupazamikAdiH // sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM taccedamparakiriyaM ajjhatthiyaM saMsesiyaM no taM sAyae no taM niyame, siyA se paro pAe Amajjijja vA pamajjijja vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro pAyAI saMbAhijja vA palimaddijja vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro pAyAI kusijja vA raijja vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro pAyAiM tilleNa vA gha0 vasAe vA makkhijja vA abhigijja vA no taM 2 / se siyA paro pAyAiM ludveNa vA kakeNa vA cunneNa vA vaNNeNa vA ulloDhijja vA ubvalijja vA no taM 2 | se siyA paro pAyAiM sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholija vA paholijja vA no taM0 / se siyA paro pAyAI annayareNa vilevaNajAeNa AliMpijja vA viliMpijja vA no taM0 / se siyA paro pAyAI annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvijja vA padhU0 no taM 2 / se siyA paro pAyAo ANuyaM vA kaMTayaM vA nIharijja vA visohijja vA no taM0 2 / se siyA paro pAyAo pUyaM vA soNiyaM vA nIharijja vA viso0 no taM0 2 / se siyA paro kArya Amajjeja vA pamajjijja vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro kArya loTTeNa vA saMvAhijja vA palimadijja vA no taM0 2 / se siyA paro kArya tileNa vA gha0 vasA0 makkhijja vA abbhaMgija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya ludveNa vA 4 ulloDhijja vA uvvalijja vA no taM0 2 / se siyA paro kArya sIo0 usiNo0 uccholija vA pa0 no taM0 2 / se siyA paro kArya annayareNa vilevaNajAeNa AliMpijja vA 2 no taM0 2 / se0 kArya annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvijja vA pa0 no taM0 2 / se0 kA For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 2 parakri0 6 / / 415 / / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasi vaNaM Amajijja vA 2 no taM 2 / se0 vaNaM saMvAhija vA pali0 no taM0 / se0 vaNaM tilleNa vA gha0 2 makkhija vA anbhaM0 no taM0 2 / se0 vaNaM luddheNa vA 4 ulloDhija vA ubvaleja vA no taM0 2 / se siyA paro kAryasi varNa sIo0 u0 uccholija vA pa0 no taM0 2|se0 si vaNaM vA gaMDaM vA araI vA pulayaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM satthajAeNaM aJchidija vA vicchidija vA no taM0 2 / se siyA paro anna0 jAeNa AJchidittA vA vicchidittA vA pUrva vA soNiyaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se0 kAryasi gaMDaM vA araI vA pulaiyaM vA bhagaMdalaM vA Amajijja vA 2 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 saMvAhija vA pali. no taM0 2 / se0 kAyaM. gaMDaM vA 4 tilleNa vA 3 makkhija vA 2 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA luddheNa vA 4 ulloDhija vA u0 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 sIodaga 2 uccholijja vA 50 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 annayareNaM satthajAeNaM acchidija vA vi0 anna0 sattha0 acchidittA vA 2 pUrya vA 2 soNiyaM vA nIha0 viso0 no taM sAyae 2 / se siyA paro kAryasi seyaM vA jallaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA nahama nIharija vA 2 no taM0 2 / se siyA paro dIhAI vAlAI dIhAI vA romAiM dIhAiM bhamuhAI dIhAI kakkharomAiM dIhAI vatthiromAI kappija vA saMThavija vA no taM0 2 / se siyA paro sIsAo likkhaM vA jUyaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro aMkasi vA paliyaMkasi vA tuyaTTAvittA pAyAI Amajjija vA pama0, evaM hiTThimo gamo pAyAi bhANiyavyo / se siyA paro aMkasi vA 2 tuyaTTAvittA hAraM vA addhahAraM vA uratthaM vA geveyaM vA mauDaM vA pAlaMbaM vA suvannasuttaM vA Avihija vA piNahija vA no tN02| se0 paro A dain Education International For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECCAS zrutaskaM02 cUlikA 2 parakri06 zrIAcA rAmaMsi vA ujjANaMsi vA nIharittA vA pavisittA vA pAyAI Amajija vA pa0 no taM sAie // evaM neyavvA annamannarAGgavRttiH kiriyAvi // (sU0 172) (zI0) para-Atmano vyatirikto'nyastasya kriyA-ceSTA kAyavyApArarUpA tAM parakriyAm 'AdhyAtmikIm' Atmani kriya |mANAM, punarapi vizinaSTi-'sAMzleSikI' karmasaMzleSajananIM 'no' naiva 'AsvAdayet' abhilaSet, manasA na tatrAbhilASaM // 416 // kuryAdityarthaH, tathA na tAM parakriyAM 'niyamayet' kArayedvAcA, nApi kAyeneti / tAM ca parakriyAM vizeSato darzayati -'se' tasya sAdhorniSpratikarmazarIrasya saH 'paraH' anyo dharmazraddhayA pAdau rajo'vaguNThitau AmRjyAt karpaTAdinA, vAzabdastUttarapakSApekSaH, tannAsvAdayennApi niyamayediti, evaM sa sAdhustaM paraM pAdau saMbAdhayantaM mardayantaM vA sparzayantaMraJjayantaM, tathA tailAdinA sUkSayantamabhyaJjayantaM vA, tathA lodhrAdinA udvartanAdi kurvantaM, tathA zItodakAdinA uccholanAdi kurvANaM, tathA'nyatareNa sugandhidravyeNAlimpantaM, tathA viziSTadhUpena dhUpayantaM, tathA pAdAtkaNTakAdikamuddharantam, evaM zoNitAdikaM nissArayantaM 'nAsvAdayet' manasA nAbhilaSet nApi niyamayet-kArayedvAcA, kAyaneti // zeSAni kAyavraNagatAdIni ArAmapravezaniSkramaNapramArjanasUtraM yAvaduttAnArthAni // evamamumevArthamuttarasaptake'pi tulyatvAtsaddeparuciH sUtrakAro'tidizati-'evam' iti yAH pUrvoktAH kriyA-rajaHpramArjanAdikAstAH 'anyo'nyaM| parasparataH sAdhunA kRtapratikriyayA na vidheyA ityevaM netavyo'nyo'nyakriyAsaptaikaka iti // kiJca se siyA paro suddheNaM asuddheNaM vA vaibaleNa vA teicchaM AuTTe se0 asuddheNaM vaibaleNaM teicchaM aautttte||se siyA paro gilANassa // 416 // For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacicANi vA kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA hariyANi vA khaNittu kar3ittu vA kaDAvittu vA teicchaM AuTTAvija no taM sA0 2 kaDuveyaNA pANabhUyajIvasattA veyaNaM veiMti, eyaM khalu0 samie sayA jae seyamiNaM mannijjAsi (sU0 173) ttibemi // chaTThao sattikkao // 2-2-6 // 'se' tasya sAdhoH sa paraH zuddhanAzuddhena vA 'vAgbalena' mantrAdisAmarthyena cikitsA' vyAdhyupazamam 'AuTTe'tti krnumbhilsset| tathA sa paro glAnasya sAdhozcikitsArtha sacittAni kandamUlAdIni 'khanitvA' samAkRSya svato'nyena vA khAnayitvA cikitsAM kartumabhilaSet tacca 'nAsvAdayet' nAbhilaSenmanasA, etacca bhAvayet-iha pUrvakRtakarmaphalezvarA jIvAH karmavipAkakRtakaTukavedanAH kRtvA pareSAM zArIramAnasA vedanAH svataH prANibhUtajIvasattvAstatkarmavipAkajAM vedanAmanubhavantIti, uktaJca-"punarapi sahanIyo duHkhapAkastavAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saJcitAnAm / iti sahagaNayitvA yadyadAyAti samyak , sadasaditi biveko'nyatra bhUyaH kutaste ? // 1 // " zeSamuktArtha yAvadadhyayanaparisamAptiriti // SaSThamAditastrayodazaM saptaikakAdhyayanaM samAptam // 2-1-6-13 // atha saptamamanyo'nyakriyAbhidhamadhyayanam / SaSThAnantaraM saptamo'sya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane sAmAnyena parakriyA niSiddhA, iha tu gacchanirgatoddezenAnyo'nyakriyA niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe anyo'nyakriyeti nAma, tatrAnyasya nikSepArthaM niyuktikRd gAthApazcArdhamAha For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) cUlikA 2 anyo07 // 417 // anne chakkaM taM puNa tadannamAesao ceva // 325 // __ anyasya nAmAdiSanidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAnyatridhA-tadanyad anyAnyad AdezAnyacceti dravyaparavanneyamiti // atra parakriyAyAmanyo'nyakriyAyAM ca gacchAntargatairyatanA karttavyeti, gacchanirgatAnAM tvetayA na prayojanamiti darzayituM niyuktikRdAhajayamANassa paroja karei jayaNAe~ tattha ahigAro / nippaDikammassa u annamannakaraNaM ajuttaM tu // 326 // ||sttikaannN nijuttI smmttaa|| jayamANassetyAdi pAtanikayaiva bhAvitArthA // sAmprataM sUtraM, taccedam se bhikkhU vA 2 annamannakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM no taM sAyae 2 // se annamannaM pAe Amajija vA0 no taM0, sesaM taM ceva, eyaM khalu0 jaijAsi (sU0 174 ) ttibemi // saptamam // 2-2-7 // anyo'nyasya-parasparasya kriyAM-pAdAdipramArjanAdikAM sarvAM pUrvoktA kriyAvyatihAravizeSitAmAdhyAtmikI sAMzleSikI nAsvAdayedityAdi pUrvavanneyaM yAvadadhyayanasamAptiriti // saptamamAditazcaturdaza, saptakakAdhyayanaM samAptaM, dvitIyA ca samAptA cUlikA // 2-2-7-10 // // 417 // Jalt Education International For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha bhAvanAkhyA tRtIyA cuulikaa| uktA dvitIyA cUlA, tadanantaraM tRtIyA samArabhyate, asyAzcAyamabhisambandhaH-ihAditaH prabhRti yena zrIvarddhamAnasvAminedamarthato'bhihitaM tasyopakAritvAttadvaktavyatAM pratipAdayituM tathA paJcamahAvratopetena sAdhunA piNDazayyAdikaM grAhyamatasteSAM mahAvratAnAM paripAlanArtha bhAvanAH pratipAdyA ityanena sambandhenAyAteyaM cUDeti, asyAzcatvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'yamarthAdhikAraH, tadyathA-aprazastabhAvanAparityAgena prazastA bhAvanA bhAvayitavyA iti, nAmaniSpanne nikSepe bhAvaneti nAma, tasyAzca nAmAdi caturvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdinikSepArtha niyuktikRdAha davvaM gaMdhaMgatilAiema sIuNhavisahaNAIsu / bhAvaMmi hoi duvihA pasattha taha appasatthA ya // 327 // tatra 'dravya miti dravyabhAvanA noAgamato vyatiriktA gandhAGgaiH-jAtikusumAdibhivyastilAdiSu dravyeSu yA vAsanA |sA dravyabhAvaneti, tathA zItena bhAvitaH zItasahiSNuruSNena vA uSNasahiSNurbhavatIti, AdigrahaNAvyAyAmakSuNNadeho vyAyAmasahiSNurityAdyanyenApi dravyeNa dravyasya yA bhAvanA sA dravyabhAvaneti, bhAve tu-bhAvaviSayA prazastA'prazastabhedena dvirUpA bhAvaneti // tatrAprazastAM bhAvabhAvanAmadhikRtyAha pANivahamusAvAe adattamehuNapariggahe ceva / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti apasatthA // 328 // prANivadhAdyakAryeSu prathama pravarttamAnaH sAzaGkaH pravartate pazcAsaunaHpunyakaraNatayA nizaGkaH pravartate, taduktam-"ka For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. zrIAcA rotyAdau tAvatsaghRNahRdayaH kiJcidazubhaM, dvitIyaM sApekSo vimRzati ca kArya ca kurute / tRtIyaM niHzaGko vigataghRNamarAGgavRttiH nyatprakurute, tataH pApAbhyAsAtsatatamazubheSu praramate // 1 // " // prazastabhAvanAmAha(zI0) saNAra dasaNanANacaritte tavavaragge ya hoi u pasatthA / jA ya jahA tA ya tahA lakkhaNa vucchaM salakkhaNao // 329 // | darzanazAnacAritratapovairAgyAdiSu yA yathA ca prazastabhAvanA bhavati tAMpratyeka lakSaNato vakSya iti||drshnbhaavnaarthmaah||418|| zAtitthagarANa bhagavao pavayaNapAvayaNiaisaiDDINaM / abhigamaNanamaNadarisaNakittaNasaMpUaNAthuNaNA // 330 // | tIrthakRtAM bhagavatAM pravacanasya-dvAdazAGgasya gaNipiTakasya, tathA prAvacaninAm-AcAryAdInAM yugapradhAnAnAM, tathA|'tizayinAmRddhimatAM-kevalimanaHparyAyAvadhimaccaturdazapUrvavidAM tathA''moSadhyAdiprAptaRddhInAM yadabhigamanaM gatvA ca darzanaM tathA guNotkIrtanaM saMpUjanaM gandhAdinA stotraiH stavanamityAdikA darzanabhAvanA, anayA hi darzanabhAvanayA'navarataM bhAvyamAnayA darzanazuddhirbhavatIti // kiJcajammAbhiseyanikkhamaNacaraNanANuppayA ya nivvANe / diyloabhvnnmNdrnNdiisrbhomngresuN||331|| aTThAvayamujite gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattanagaM camaruppAyaM ca vaMdAmi // 332 // tIrthakRtAM janmabhUmiSu tathA niSkramaNacaraNajJAnosattinirvANabhUmiSu tathA devalokabhavaneSu mandareSu tathA nandIzvaradvIpAdau bhaumeSu ca-pAtAlabhavaneSu yAni zAzvatAni caityAni tAni vande'hamiti dvitIyagAthAyAmante kriyeti, evamaSTApade, tathA zrImadujayantagirau 'gajAgrapade' dazArNakaTavartini tathA takSazilAyAM dharmacakre tathA ahicchatrAyAM // 418 // For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvarte parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtaM yatra ca zrImadvarddhamAnamAzritya camarendreNotpatanaM kRtam , eteSu ca sthAneSu yathAsambhavamabhigamanavandanapUjanotkIrtanAdikAH kriyAH kurvato darza-| nazuddhirbhavatIti // kiJca gaNiyaM nimitta juttI saMdiTThI avitahaM imaM nANaM / iya egaMtamuvagayA guNapaccaiyA ime atthA // 333 // guNamAhappaM isinAmakittaNaM suranariMdapUyA ya / porANaceiyANi ya iya esA daMsaNe hoi // 334 // pravacanavidAmamI guNapratyayikA arthA bhavanti, tadyathA-gaNitaviSaye-bIjagaNitAdau paraM pAramupagato'yaM, tathA'STAGgasya nimittasya pArago'yaM, tathA dRSTipAtotA nAnAvidhA yuktIH-dravyasaMyogAn hetUnvA vetti, tathA samyag-aviparItA dRSTi:-darzanamasya tridazairapi cAlayitumazakyA tathA'vitathamasyedaM jJAnaM yathaivAyamAha tattathaivetyevaM prAvacanikasyA|cAryAdeH prazaMsAM kurvato darzanavizuddhirbhavatIti, evamanyadapi guNamAhAtmyamAcAryAdevarNayataH tathA pUrvamaharSINAM ca nAmokItenaM kuvetaH teSAmeva ca suranarendrapUjAdikaM kathayataH tathA cirantanacaityAni pUjayataH ityevamAdikAM kriyoM kurvatastadvAsanAvAsitasya darzanavizuddhirbhavatItyeSA prazastA darzanaviSayA bhAvaneti // jJAnabhAvanAmadhikRtyAhatattaM jIvAjIvA nAyavvA jANaNA ihaM diTThA / iha kajakaraNakAragasiddhI iha baMdhamukkho ya // 335 // baddho ya baMdhaheU baMdhaNabaMdhapphalaM sukahiyaM tu / saMsArapavaMco'vi ya ihayaM kahio jiNavarehiM // 336 // nANaM bhavissaI evamAiyA vAyaNAiyAo ya / sajjhAe Autto gurukulavAso ya iya nANe // 337 // For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 419 // tatra jJAnasya bhAvanA jJAnabhAvanA - evaMbhUtaM maunIndraM jJAnaM pravacanaM yathA'vasthitAzeSapadArthAvirbhAvakamityevaMrUpeti, anayA ca pradhAnamokSAGkaM samyaktvamAdhigamikamAvirbhavati, yatastatsvArthazraddhAnaM samyagdarzanaM tattvaM ca jIvAjIvAdayo nava padArthAH, te ca tattvajJAnArthinA samyag jJAtavyAH, tatparijJAnamihaiva- Arhate pravacane dRSTam - upalabdhamiti, tatheva - Arhate pravacane kArya - paramArtharUpaM mokSAkhyaM tathA karaNaM-kriyAsiddhauM prakRSTopakArakaM samyagdarzanajJAnacAritrANi, kArakaH - sAdhuH samyagdarzanAdyanuSThAtA, kriyAsiddhizca - ihaiva mokSAvAptilakSaNA, tAmeva darzayati-bandhaH - karmabandhanaM tasmAnmokSaH - karmavicaTanalakSaNaH, asAvapIhaiva nAnyatra zAkyAdikapravacane bhavati, ityevaM jJAnaM bhAvayato jJAnabhAvanA bhavatIti // tathA 'baddhaH' aSTaprakArakarmapudgalaiH pratipradezamavaSTabdho jIvaH, tathA 'bandhahetavaH' mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAH tathA bandhanam-aSTaprakAra karma vargaNArUpaM tatphalaM - caturgatisaMsAra paryaTana sAtAsAtAdyanubhavanarUpamiti, etatsarvamantraiva sukathitam, anyadvA yatkiJcitsubhASitaM tadihaiva pravacane'bhihitamiti jJAnabhAvanA, tathA vicitra saMsAraprapaJco'traiva jinendraiH kathita iti // tathA jJAnaM mama viziSTataraM bhaviSyatIti jJAnabhAvanA vidheyA, jJAnamabhyasanIyamityarthaH, AdigrahaNAdekAgracitatAdayo guNA bhavantIti tathaitadapi jJAne bhAvanIyaM, yathA- "jaM annANI kammaM khavei" ityAdi, tathaibhizca kAraNairjJAnamabhyasanIyaM tadyathA - jJAnasaGgrahArthaM nirjarArtham avyavacchittyarthaM svAdhyAyArthamityAdi, tathA jJAnabhAvanayA nityaM gurukulavAso bhavati, tathA coktam - "NANassa hoi bhAgI thirayarao daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukula - vAsaM na muJcanti // 1 // ", ityAdikA jJAnaviSayA bhAvanA bhavatIti // cAritrabhAvanAmadhikRtyAha -- 1 jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritre ca / dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 419 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhumahiMsAdhammo saccamadattaviraI ya baMbhaM ca / sAhu pariggahaviraI sAhu tavo bArasaMgo ya // 338 // veraggamappamAo egattA (gge) bhAvaNA ya parisaMgaM / iya caraNamaNugayAo bhaNiyA itto tavo vucchaM // 339 // sAdhu-zobhano'hiMsAdilakSaNo dharma iti prathamavatabhAvanA, tathA satyamasminnevAhate pravacane sAdhu-zobhanaM nAnyatreti dvitIyavratasya, tathA'dattaviratizcAtraiva sAdhvIti tRtIyasya, evaM brahmacaryamapyatraiva navaguptiguptaM dhAryata iti, tathA pariyahaviratizcehaiva sAdhvIti, evaM dvAdazAGgaM tapa ihaiva zobhanaM nAnyatreti // tathA vairAgyabhAvanA-sAMsArikasukhajugupsArUpA, evamapramAdabhAvanA-madyAdipramAdAnAM karmabandhopAdAnarUpANAmanAsevanarUpA, tathaikAgrabhAvanA-"eko me sAsao appA, NANadasaNasaMjuo / sesA me bahirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 1 // " ityAdikA bhAvanAH (iti prakRSTamRSitvAGga) 'caraNamupagatAH' caraNAzritAH, ita UrdhvaM tapobhAvanAM 'vakSye' abhidhAsya iti // kiha me havija'vaMjho divaso? kiMvA pahU tavaM kAuM? ko iha dave jogo khitte kAle smybhaave?||34|| 'kathaM kena nirvikRtyAdinA tapasA mama divaso'vandhyo bhavet ? kataradvA tapo'haM vidhAtuM 'prabhuH' zaktaH, tacca katarattapaH kasmin dravyAdau mama nirvahati ? iti bhAvanIyaM, tatra dravye utsargato vallacaNakAdike kSetre snigdharUkSAdau kAle zItoSNAdau bhAve'glAno'hamevaMbhUtaM tapaH kartumalam, ityevaM dravyAdikaM paryAlocya yathAzakti tapo vidheyaM "zaktitastyAgatapasI" (tattvArthe a06 sU0 23 darzana0) iti vacanAditi // kiJca 1eko me zAzvata AtmA jJAnadarzanasaMyutaH / zeSA me bAhyA bhAvAH sarve saMyogalakSaNAH // 1 // For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 420 // MSRLMARCH ucchAhapAlaNAe iti (eva) tave saMjame ya saMghayaNe / veragge'NicAI hoi caritte ihaM pagayaM // 341 // tathA'nazanAdike tapasyanigUhitabalavIryeNotsAhaH karttavyaH, gRhItasya ca pratipAlanaM karttavyamiti, uktazca-"titthayaro caunANI suramahio sijjhiavvayadhuvammi / aNigRhiabalavirio savvatthAmesu ujjamai // 1 // kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujamiavvaM sapaJcavAyaMmi mANusse? // 2 // " ityevaM tapasi bhAvanA vidheyA / evaM 'saMyama' indriyanoindriyanigraharUpe, tathA 'saMhanane' vajrarSabhAdike taponirvAhanAsamarthe bhAvanA vidheyeti, vairAgyabhAvanA tvanityatvAdibhAvanArUpA, taduktam-"bhAvayitavyamanityatva 1 mazaraNatvaM 2 tathaikatA 3 'nyatve 4 / azucitvaM 5 saMsAraH 6 karmAzrava 7 saMvara 8 vidhizca // 1 // nirjaraNa 9 lokavistara 10 dharmasvAkhyAtatattvacintA ca 11 // bodheH sudurlabhatvaM ca 12 bhAvanA dvAdaza vishuddhaaH||2||" ityAdikA anekaprakArA bhAvanA bhavantIti, iha punazcAritre prakRtaM-caritrabhAvanayehAdhikAra iti // niyuktyanugamAnantaraM sUtramuccAraNIyaM, taccedam teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hutthA, taMjahA-hatthuttarAI cue caittA gambhaM vakrate hatthuttarAhiM gabbhAo gambhaM sAharie hatthuttarAhiM jAe hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie hatthuttarAhiM kasiNe paDipunne avvAghAe nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadaMsaNe samuppanne, sAiNA bhagavaM prinivvue| (sU0 175) 1 tIrthakara caturjJAnI suramahito dhruve sedhitavye / anigUhitabalavIryaH sarvasthAmnodyacchati // 1 // kiM punakhazeSairduHkhakSayakAraNAt suvihitaiH / bhavati nodyamitavyaM sapratyapAye mAnuSye // 2 // // 420 // For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaNe bhagavaM mahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe vIikaMtAe susamAe samAe vIikatAe susamadussamAe samAe vIikaMtAe dUsamasusamAe samAe bahu viikaMtAe pannahattarIe vAsehiM mAsehi ya addhanavamehiM sesehiM je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsADhasuddhe tassa NaM AsADhasuddhassa chaTThIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM mahAvijayasiddhatthapupphuttaravarapuMDarIyadisAsovatthiyavaddhamANAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamAI AuyaM pAlaittA AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM cue caittA iha khalu jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse dAhiNaDabharahe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMmi usabhadattassa mAhaNassa koDAlasagottassa devANadAe mAhaNIe jAlaMdharassa guttAe sIhubbhavabhUeNaM appANaNaM kucchisi ganbhaM vakrate, samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hutthA, caissAmitti jANai cuemitti jANai cayamANe na yANei, suhume NaM se kAle pannatte, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre hiyANukaMpaeNaM deveNaM jIyameyaMtikaTU je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoyabahule tassa NaM Asoyabahulassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM bAsIhiM rAidiehiM vaikatehiM tesIimassa rAidiyassa pariyAe vaTTamANe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesAo uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesaMsi nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyassa kAsavaguttassa tisalAe khattiyANIe vAsiTThasaguttAe asubhANaM puggalANaM avahAraM karittA subhANaM puggalANaM pakkhevaM karittA kuJchisi gambhaM sAharai, jevi ya se tisalAe khattiyANIe kucchisi gambhe taMpi ya dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMsi usa0 ko. devA0 jAlaMdharAyaNaguttAe kuJchisi garbha sAharai, samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hotthA-sAharijissAmitti jANai sAharijamANe na yAgai sAha -%ARTICE%A4%A4-%-% A. sU. 71 Jan Education Internaronal For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 421 // riemitti jANai samaNAuso! / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM tisalAe khattiyANIe aha'nayA kayAI navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM addhaTThamANarAiMdiyANaM vIikvaMtANaM je se gimhANaM paDhame mAse duce pakkhe cittasuddhe tassa NaM cittasuddhassa terasIpakkheNaM hatthu0 joga0 samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroggA aroggaM pasUyA / jaNNaM rAI tisalAkha0 samaNaM0 mahAvIra aroyA aroyaM pasUyA taNNaM rAI bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehiM devIhi ya uvayaMtehiM uppayaMtehi ya ege mahaM divve devujjoe devasannivAe devakahakkahae uppiMjalagabhUe yAvi hutthA / jaNaM rayaNi0 tisalAkha0 samaNaM0 pasUyA laNNaM rayaNiM bahave devA ya devIo ya egaM mahaM amayavAsaM ca 1 gaMdhavAsaM ca 2 cunnavAsaM ca 3 puSphavA0 4 hiranavAsaM ca 5 rayaNavAsaM ca 6 vAsiMsu, jaNNaM rayANaM tisalAkha0 samaNaM. pasUyA taNNaM rayaNiM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsiNo devA ya devIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa sUikammAI titthayarAbhiseyaM ca karisu, jao NaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe kha0 kuJchisi gabhaM Agae taoNaM pabhii taM kulaM vipuleNaM hiranneNaM suvanneNaM dhaNeNaM dhaneNaM mANikkeNaM muttieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva 2 parivaDui, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro eyamaha jANittA nivvattadasAhasi vuktaMsi suibhUyaMsi vipulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAviti 2 ttA mittanAisayaNasaMbaMdhivaggaM uvanimaMtaMti mitta0 uvanimaMtittA bahave samaNamANakivaNavaNImagAhiM micchaMDagapaMDaragAINa vicchaDuti viggoviMti vissANiti dAyAresu dANaM pajjabhAiMti vicchaDDittA viggo0 vissANittA dAyA0 pajabhAittA mittanAi0 bhuMjAviti mitta. bhuMjAvittA mitta0 vaggeNa imameyArUvaM nAmadhijjaM kAraviMti-jao NaM pabhii ime kumAre ti0 kha0 kuJchisi gambhe AhUe // 421 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tao NaM pamii imaM kulaM vipuleNaM hiranneNaM0 saMkhasilappavAleNaM atIva 2 parivaDai tA hou NaM kumAre vaddhamANe, sao jaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparivuDe, taM0 khIradhAIe 1 majjaNadhAIe 2 maMDaNadhAIe 3 khelAvaNadhAie 4 aMkadhA0 5 aMkAo aMkaM sAharijjamANe ramme maNikuTTimatale girikaMdarasamullINeviva caMpayapAyave ahANupuvvIe saMvaDhai, tao NaM samaNe bhagavaM0 vinnAyapariNaya ( mitte ) viNiyattabAlabhAve appussuyAI urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAI sahapharisa - rasarUvagaMdhAiM pariyAremANe evaM ca NaM viharai / ( sU0 176) / samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte tassa NaM ime tinni nAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahA-- ammApi saMti vaddhamANe 1 sahasaMmuie samaNe 2 bhImaM bhayabheravaM urAlaM avelayaM parIsahasahattikaTTu devehiM se nAmaM kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre 3, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutteNaM tassa NaM tinni nAma0 taM0 -- siddhatthe i vA sijjaMse i vA jasase i vA, samaNassa NaM0 ammA vAsiTThassaguttA tIse NaM tinninA0, taM0--tisalA i vA videhadinnA i vA piyakAriNI i vA, samaNassa NaM bha0 pittiae supAse kAsavagutteNaM, samaNa0 jiTThe bhAyA naMdivaddha kAsavagatteNaM, samaNassa NaM jeTThA bhaiNI sudaMsaNA kAsavagutteNaM, samaNassa NaM bhaga0 bhajjA jasoyA koDinnAgutteNaM, samaNassa NaM0 dhUyA kAsavagotteNaM tIse NaM do nAmadhijjA evamA0 - aNujjA i vA piyadaMsaNA ivA, samaNassa bha0 nattUI kosiyA gutteNaM tIse NaM do nAma0 taM0 - sesavaI i vA jasavaI i vA, ( sU0 177) / samaNassa NaM0 3 ammApiyaro pAsAvaccijjA samaNovAsagA yAvi hutthA, te NaM bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAlaittA chaNhaM jIvanikAyANaM sArakkhaNanimittaM AloittA niMdittA garihittA paDikkamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittAI paDivajjittA kusasaMthAragaM duru . For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 422 // hittA bhattaM paJcakkhAyaMti 2 apacchimAe mAraNaMtiyAe saMlehaNAsarIrae jhusiyasarIrA kAlamAse kAlaM kiccA taM sarIraM vippajahittA acue kappe devattAe uvavannA, tao NaM AukkhaeNaM bhava0 Thi0 cue caittA mahAvidehe vAse carameNaM ussAseNaM sijjhissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti (sU0 178) / teNaM kAleNaM 2 samaNe bha0 nAe nAyaputte nAyakulanivvatte videhe videhadinne videhajacce videhasUmAle tIsaM vAsAI videhaMsittikaTTa agAramajhe vasittA ammApiUhiM kAlagaehiM devalogamaNupattehiM samattapainne ciccA hirannaM ciccA suvannaM ciccA balaM cicA vAhaNaM ciccA dhaNakaNagarayaNasaMtasArasAvaijaM vicchaDittA viggovittA vissANittA dAyAresuNaM dAittA paribhAittA saMvaccharaM dalaittA je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM hatthuttarA0 joga0 abhinikkhamaNAbhippAe yAvi hutthA,-saMvacchareNa hohii abhinikkhamaNaM tu jiNavariMdassa / to atthasaMpayANaM pavattaI pubsuuraao||1|| egA hirannakoDI aTeva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM dijai jA pAyarAsutti // 2 // tinneva ya koDisayA advAsIiM ca huMti koDIo / asiiM ca sayasahassA evaM saMvacchare dinnaM // 3 // vesamaNakuMDadhArI devA logaMtiyA mahiDIyA / bohiMti ya titthayaraM pannarasasu kammabhUmIsu // 4 // baMbhaMmi ya kappaMmI boddhavvA kaNharAiNo majjhe / logatiyA vimANA aTThasu vatthA asaMkhijA // 5 // ee devanikAyA bhagavaM bohiMti jiNavaraM vIraM / savvajagajjIvahiyaM arihaM ! titthaM pavattehi // 6 // tao NaM samaNassa bha0 ma0 abhinikkhamaNAbhippAyaM jANittA bhavaNavaivA0jo vimANavAsiNo devA ya devIo ya sarahiM 2 rUvehiM saehiM 2 nevatthehiM sae02 ciMdhehiM saviDIe savvajuIe savvabala // 422 // For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudaeNaM sayAI 2 jAMNavimANAI duruhaMti sayA0 durUhittA ahAbAyarAI puggalAI parisADa'ti 2 ahAsuhamAI puggalAI pariyAIti 2 uDDuM uppayaMti uDUM uppaittA tAe ukkiTThAe sigghAe cavalAe turiyAe divvAe devagaIe ahe NaM ovayamANA 2 tirieNaM asaMkhijjA iMdIvasamuddAI vIikkamamANA 2 jeNeva jaMbuddIve dIve teNeva uvAgacchaMti 2 jeNeva uttarakhattiyakuMDapurasaMnivese teNeva uvAgacchaMti, uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa uttarapuracchime disIbhAe teNeva jhatti vegeNa ovaiyA, tao NaM sake deviMde devarAyA saNiyaM 2 jANavimANaM paTTaveti saNiyaM 2 jANavimANaM paTTavettA saNiyaM 2 jANavimANAo pazcoruhai saNiyaM 2 egaMtamavakamai egaMtamavakkamittA mahayA veDavvieNaM samugdhAeNaM samohaNai 2 egaM mahaM nANAmaNikaNagarayaNabhatticittaM subhaM cAru kaMtarUvaM devacchaMdayaM viubvai, tassa NaM devacchaMdayassa bahumajjhadesabhAe evaM mahaM sapAyapIDhaM nANAmaNikaNayarayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM sIhAsaNaM viuvvai, 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teva uvAgacchai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM gahAya jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchai saNiyaM 2 puratthAmimuhaM sIhAsaNe nisIyAvei saNiyaM 2 nisIyAvittA sayapAgasahassapAgehiM tillehi abhaMgei gaMdhakAsAIehiM ullolei 2 suddhodaeNa majjAvei 2 jassa NaM mulaM sayasahasseNaM tipaDolatittieNaM sAhieNaM sIteNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNuliMpai 2 IsiM nissAsavAyavojjhaM varanayarapaTTaNuggayaM kusalanarapasaMsiyaM assalAlApelavaM cheyAriyakaNagakhaiyaMtakammaM haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM niyaMsAvei 2 hAraM addhahAraM uratthaM nevatthaM egAvaliM pAlaMbasuttaM paTTamauDarayaNamAlAu AviMdhAvei AviMdhAvittA gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 423 // malleNaM kapparukkhamiva samalaMkarei 2 tA ducaMpi mahayA veDavviyasamugdhAeNaM samohaNai 2 egaM mahaM caMdappahaM siviyaM sahassavANiyaM viuvvati, taMjahA -- IhA migausabhaturaganaramakaravihagavAnarakuMjararurusarabhacamarasaddUlasIhavaNalayabhatticittalayavijjAharamihuNajuyalajaMtajogajuttaM accIsahassamAliNIyaM sunirUviyaM misimitirUvagasahassakaliyaM IsiM misamANaM minbhisamANaM cakkhulloyaNalesaM muttAhalamuttAjAlaMtaroviyaM tavaNIyapavaralaMbUsapalaMbaMtamuttadAmaM hAraddhahArabhUsaNasamoNayaM ahiyapicchaNijjaM paumalayabhatticittaM asogalayabhatticittaM kuMdalayabhatticittaM nANAlayabhatti0 viraiyaM subhaM cArukaMtarUvaM nANAmaNipaMcavannaghaMTApaDAyapaDimaMDiyaggasiharaM pAsAIyaM darisaNijjaM surUvaM, sIyA uvaNIyA jiNavarassa jaramaraNavippamukkassa / osattamalladAmA jalathalayadivvakusumehiM // 1 // sibiyAi majjhayAre divvaM vararayaNarUvaciMcaiyaM / sIhAsaNaM maharihaM sapAyapIDhaM jiNavarassa || 2 || AlaiyamAlamauDo bhAsukhuMdI varAbharaNadhArI / khomiyavatthaniyattho jassa ya mulaM sayasaissaM || 3 || chaTTheNa u bhatteNaM ajjhavasANeNa suMdareNa jiNo / lesAhiM visujjhato AruhaI uttamaM sIyaM // 4 // sIhAsaNe niviTTho sakIsANA ya dohi pAsehiM / vIyaMti cAmarAhiM maNirayaNavicittadaMDAhiM // 5 // puvvi ukkhittA mANusehiM sAhaGgu romakUvehiM / pacchA vahaMti devA suraasurA garulanAgiMdA // 6 // purao surA vahaMtI asurA puNa dAhi pAmi / avare vahati garulA nAgA puNa uttare pAse // 7 // vaNasaMDaM va kusumiyaM paumasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM // 8 // siddhatthavaNaM va jahA kaNayAravaNaM va caMpayavaNaM vA / sohai ku0 // 9 // varapaDahbherijhallarisaMkhasayasahassiehiM tUrehiM / gayaNayale dharaNiyale tUraninAo paramarammo // 10 // tatavitataM ghaNa For Personal & Private Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 423 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siraM AujaM caubvihaM bahuvihIyaM / vAiMti tattha devA bahUhiM AnaTTagasaehiM // 11 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAnakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe biiyAe porisIe chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM egasADagamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNiyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNijamANe uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa majjhamajjheNaM nigacchai 2 jeNeva nAyasaMDe ujANe teNeva uvAgacchai 2 Isi rayaNippamANaM acchoppeNaM bhUmibhAeNaM saNiyaM 2 caMdappabhaM sibiyaM sahassavAhiNiM Thavei 2 saNiyaM 2 caMdappabhAo sIyAo sahassavAhiNIo paccoyarai 2 saNiyaM 2 puratyAbhimuhe sIhAsaNe nisIyai AbharaNAlaMkAraM omuai, tao NaM vesamaNe deve bhattuvvAyapaDio bhagavao mahAvIrassa haMsalakkhaNeNaM paDeNaM AbharaNAlaMkAraM paDicchai, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre dAhiNeNaM dAhiNaM vAmeNaM vAma paMcamuTThiyaM loya karei, tao NaM sake deviMde devarAyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa jannavAyapaDie vairAmaeNaM thAleNa kesAI paDicchai 2 aNujANesi bhaMtettika? khIroyasAgaraM sAharai, tao NaM samaNe jAva loyaM karittA siddhANaM namukkAra karei 2 savvaM me akaraNijaM pAvakammaMtikaTTha sAmAiyaM carittaM paDivajai 2 devaparisaM ca maNuyaparisaM ca AlikkhacittabhUyamiva Thavei-divvo maNussaghoso turiyaninAo ya sakavayaNeNaM / khippAmeva niluko jAhe paDivajai carittaM // 1 // paDivajittu carittaM ahonisaM savvapANabhUyahiyaM / sAhaTu lomapulayA savve devA nisAmiti // 2 // tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khaovasamiyaM carittaM paDivanassa maNapajjavanANe nAmaM nANe samuppanne aDDAijehiM For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 424 // dIvahiM dohi ya samudehiM sannINaM paMciMdiyANaM pajattANaM viyattamaNasANaM maNogayAiM bhAvAI jANei / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre pavvaie samANe mittanAI sayaNasaMbaMdhivaggaM paMDivisajjei, 2 imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai-bArasa vAsAI vosaTTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA samuppajaMti, taMjahA-divvA vA mANussA vA tericchiyA vA, te savve uvasagge samuppanne samANe sammaM sahissAmi khamissAmi ahiAsaissAmi, tao NaM sa0 bha0 mahAvIre imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhittA vosiTThacattadehe divase muhuttasese kummAragAmaM samaNupatte, tao NaM sa0 bha0 ma0 vosiTThacattadehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM evaM saMjameNaM paggaheNaM saMvareNaM taveNaM baMbhaceravAseNaM khaMtIe muttIe samiIe guttIe tuTThIe ThANeNaM kameNaM sucariyaphalanivvANamuttimaggeNaM appANaM bhAvamANe viharai, evaM vA viharamANassa je kei uvasaggA samuppajaMti-divvA vA mANussA vA tiricchiyA vA, te savve uvasagge samuppanne samANe aNAule avvahie addINamANase tivihamaNavayaNakAyagutte samma sahai khamai titikkhai ahiyAsei, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa bArasa vAsA vIikaMtA terasamassa ya vAsassa pariyAe vaTTamANassa je se gimhANaM ducce mAse cautthe pakkhe vaisAhasuddhe tassa NaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA naIe ujjuvAliyAe uttarakUle sAmAgassa gAhAvaissa kaTThakaraNaMsi uDujANUahosirassa jhANakoTThovagayassa veyAvattassa ceiyassa uttarapuracchime disIbhAge sAlarukkhassa adUrasAmaMte ukuDuyassa godohiyAe AyAvaNAe AyAvemANassa chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM sukkajhANaM // 424 // For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tariyAe vaTTamANassa nivvANe kasiNe paDipunne avvAhae nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadasaNe samuppanne, se bhagavaM arahaM jiNe kevalI savvannU savvabhAvadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pajjAe jANai, taM0-AgaI gaI ThiI cayaNaM uvavAyaM bhuttaM pIyaM kaDaM paDiseviyaM AvikammaM rahokammaM laviyaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM savvabhAvAI jANamANe pAsamANe evaM ca NaM viharai, jaNNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nivvANe kasiNe jAva samuppanne taNNaM divasaM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehi ya devIhi ya uvayaMtehiM jAva uppiMjalagabhUe yAvi hutthA, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannavaranANadasaNadhare appANaM ca logaM ca abhisamikkha puvvaM devANaM dhammamAikkhai, tato pacchA maNussANaM, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannanANadasaNadhare goyamAINaM samaNANaM paMca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyA Atikkhati bhAsai paruvei, taM-puDhavikAe jAva tasakAe, paDhamaM bhaMte ! mahabvayaM paJcakkhAmi savvaM pANAivAyaM se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neva sayaM pANAivAyaM karijjA 3 jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, ta tthimA paDhamA bhAvaNA'teNaM kAleNa'mityAdi 'tena kAlena' iti duSpamasuSamAdinA 'tena samayena' iti vivakSitena viziSTena kAlena satotsatyAdikamabhUditi sambandhaH, tatra 'paMcahatthuttare yAvi hutthA' ityevamAdinA AroggA AroggaM pasUrya'tti, ityevamantena grnthen| bhagavataH zrIvardhamAnasvAmino vimAnacyavanaM brAhmaNIgarbhAdhAnaM tataH zakrAdezAtrizalAgarbhasaMharaNamutpattizcAbhihitA, 'tattha For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 425 // *ROGRAMASY paMcahatthuttarehiM hottha'tti hasta uttaro yAsAmuttaraphAlgunInAM tA hastottarAH, tAzca paJcasu sthAneSu-garbhAdhAnasaMharaNajanmadIkSAjJAnotpattirUpeSu saMvRttA ataH paJcahastottaro bhagavAnabhUditi, 'cavamANe Na jANaitti AntarmuhUrtikatvAcchadmasthopayogasya cyavanakAlasya ca sUkSmatvAditi, tathA 'jaNNaM rayaNI aroyA aroyaM pasUyantItyevamAdinA 'uppannanANadasaNa|dhare goyamAINaM samaNANaM niggaMthANaM paJca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyAI AikkhaI'tyevamantena granthena bhagavato vIravarddhamAnasvAmino jAtakarmAbhiSekasaMvarddhanadIkSAkevalajJAnotpattayo'bhihitAH, prakaTArtha ca sarvamapi sUtraM, sAmpratamutpannajJAnena bhagavatA paJcAnAM mahAvratAnAM prANAtipAtaviramaNAdInAM pratyekaM yAH paJca paJca bhAvanAH prarUpitAstA byAkhyAyante, tatra prathamamahAvratabhAvanAH paJca, tatra prathamAM tAvadAha iriyAsamie se niggaMthe no aNairiyAsamietti, kevalI bUyA0-aNairiyAsamie se niggaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNijja vA vattija vA pariyAvija vA lesijja vA uddavija vA, iriyAsamie se niggaMthe no iriyAasamiitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-maNaM pariyANai se niggaMthe, je ya maNe pAvae sAvaje sakirie aNhayakare cheyakare bheyakare ahigaraNie pAusie pAriyAvie pANAivAie bhUovaghAie, tahappagAraM maNaM no padhArijA gamaNAe, maNaM parijANai se niggaMthe, je ya maNe apAvaetti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-vaI parijANai se niggaMthe, jA ya vaI pAviyA sAvajjA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahappagAraM vaI no uccArijA, je vaI parijANai se niggaMthe, jAva vai apAviyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niragaMthe, no SOCCCESSONGS // 425 // For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNAyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, kevalI bUyA0-AyANabhaMGamattanikkhevaNAasamie se nigaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNijjA vA jAva uddavija vA, tamhA AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggaMthe, no AyANabhaMDanikkhevaNAasamietti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNAloiyapANabhoyaNabhoI, kevalI bUyA0-aNAloIyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe pANANi vA 4 abhihaNija vA jAva uddavija vA, tamhA AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNAloIyapANabhoyaNabhoItti paMcamA bhAvaNA 5 / eyAvatA mahavvae sammaM kAeNa phAMsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paDhame bhaMte ! mahavvae pANAivAyAo veramaNaM // ahAvaraM duccaM mahavvayaM paJcakkhAmi, savvaM musAvAyaM vaidosaM, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA neva sayaM musaM bhAsijjA nevanneNaM musaM bhAsAvijjA annapi musaM bhAsaMtaM na samaNumannijjA tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA, tassa bhaMte ! paDikkamAmi jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti-tathimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIibhAsI se niggaMthe no aNaNuvIibhAsI, kevalI bUyA0-aNaNuvIibhAsI se niggaMthe samAvajjijja mosaM vayaNAe, aNuvIibhAsI se niggaMthe no aNaNuvIibhAsitti paDhamA bhAvaNA / ahAvarA duccA bhAvaNA-kohaM pariyANai se niggaMthe no kohaNe siyA, kevalI bUyAkohappatte kohattaM samAvaijjA mosaM vayaNAe, kohaM pariyANai se niggaMthe na ya kohaNe siyatti ducA bhAvaNA / ahAvarA taccA bhAvaNA-lobhaM pariyANai se niggaMthe no a lobhaNae siyA, kevalI bUyA-lobhapatte lobhI samAvaijA mosaM vayaNAe, lobhaM pariyANai se niggaMthe no ya lobhaNae siyatti taccA bhAvaNA / ahavarA cautthA bhAvaNA-bhayaM parijANai se For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 426 // niggaMthe no bhayabhIrue siyA, kevalI bUyA-bhayapatte bhIrU samAvaijjA mosaM vayaNAe, bhayaM parijANai se niggaMthe no bhayabhIrue siyA cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-hAsaM pariyANai se niggaMthe no ya hAsaNae siyA, keva0 hAsapatte hAsI samAvaijjA mosaM vayaNAe, hAse pariyANai se niggaMthe no hAsaNae siyatti paMcamI bhAvaNA 5 / etAvatA docce mahavvae samma kAraNa phAsie jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai ducce bhaMte! mahavvae // ahAvaraM taccaM bhaMte ! mahavvayaM paJcakkhAmi savvaM adinnAdANaM, se gAme vA nagare vA ranne vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA neva sayaM adinnaM gihijjA nevannehiM adinnaM giNhAvijjA adinnaM annapi giNhataM na samaNujANijjA jAvajjIvAe jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIimiuggahaM jAI se niggaMthe, kevalI bUyA-aNaNuvIi miuggahaM jAI niggaMthe adinnaM giNhejjA, aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIi miuggahaM jAitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahavarA ducA bhAvaNA-aNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNaNunnavia pANabhoyaNabhoI, kevalI bUyA-aNaNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe adinnaM bhuMjijjA, tamhA aNunaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNaNunaviya pANabhoyaNabhoItti ducA bhAvaNA 2 / ahavarA taccA bhAvaNA-niggaMtheNaM uggahasi uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA-niggaMtheNaM uggahaMsi aNuggahiyaMsi etAvatA aNuggahaNasIle adinnaM ogivhijjA, niggaMtheNaM uggaI uggahiyaMsi etAvatAva umgahaNasIlaetti taccA bhAvaNA / ahAvarA cautthA bhAvaNA-niggaMtheNaM uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggaNasIlae siyA, kevalI bUyA-niggaMtheNaM bhAvaNA 2 // jA, nirgaNasiyA, kevalI // 426 // For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uggahaMsi u abhikkhaNaM 2 aNuggahaNasIle adinnaM givhijjA, niggaMthe uggahasi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlaetti cautthA bhAvaNA / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-aNuvIi miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu, no aNaNuvII miuggahajAI, kevalI bUyA-aNaNuvIi miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu adinnaM ugihijjA aNuvIimiuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu no aNaNuvIimiuggahajAtI ii paMcamA bhAvaNA, etAvayA tace mahatvae samma0 jAva ANAe ArAhae yAvi bhavai, taccaM bhaMte ! mahavvayaM // ahAvaraM cautthaM mahavvayaM paJcakkhAmi savvaM mehuNaM, se divvaM vA mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA neva sayaM mehuNaM gacchejA taM cevaM adinnAdANavattavvayA bhANiyavvA jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-no niggaMthe abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo bhaMsijjA, no niggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyatti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA ducA bhAvaNA-no nigaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijhAittae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI AloemANe nijjhAemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva dhammAo bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijjJAittae siyatti ducA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-no niragaMthe itthINaM puvvarayAI punvakIliyAI sumarittae siyA, kevalI bUyAniggaMthe NaM itthINaM puvvarayAI pumbakIliyAI saramANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM punvarayAI puvvakIliyAI sarittae siyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-jAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe na paNIyara bhA.sU. 72 dain Education International For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. (zI0) // 427 // sabhoyaNabhoI se niggaMthe, kevalI vyA-aimattapANabhoyaNabhoI se nimnathe paNiyarasabhoyaNabhoI saMtibheyA jAva bhaMsijjA, nAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no paNIyarasabhoyaNabhoitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-no nigaMthe itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyA, kevalI bUyA-niragaMthe NaM itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevemANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMdhe itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyatti paMcamA bhAvaNA 5. etAvayA cautthe mahavvae samma kAraNa phAsei jAva ArAhie yAvi bhavai, cautthaM bhaMte! mahavvayaM // ahAvaraM paMcama bhaMte! mahavvayaM savvaM pariggaraM paJcakkhAmi se appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtamacittaM vA neva sayaM parigaI givhijjA nevannehiM pariggahaM giNhAvijA annapi paraggahaM giNhataM na samaNujANijjA jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-soyao NaM jIve [maNunnA]maNunnAI saddAI suNei maNunAmaNunnehiM saddehiM no sajjijjA no rajijA no gijjhejA no mujjhi(cche)jA no ajjhovavajijA no viNighAyamAvajejA, kevalI bUyA-niggathe NaM maNunnAmaNunnehiM saddehiM sajjamANe rajamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipannattAo dhammAo bhaMsijA, na sakA na sou saddA, sotavisayamAgayA / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 1 // soyao jIve maNunAmaNunnAI saddAI suNei paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-cakkhUo jIvo maNunnAmaNunAI rUvAI pAsai maNunAmaNunnehiM rUvehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA jAvabhaMsijA, jasakA rUvamahaTTa, cakkhuvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 1 // cakkhUo jIvo maNunA 2 rUvAI pAsai, duccA bhAvaNA / // 427 // For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahAvarA taccA bhAvaNA-ghANao jIve maNunnA 2 iMgaMdhAI agghAyai maNunAmaNunnehiM gaMdhehiM no sajijjA no rajijjA jAva no viNighAyamAvajjijjA kevalI bUyA-maNunAmaNunnehiM gaMdhehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, na sakA gaMdhamagghAuM, nAsAvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 1 // ghANao jIvo maNunnA 2 iMgaMdhAI agghAyaitti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-jibbhAo jIvo maNunnA 2 I rasAI assAei, maNunnAmaNunehiM rasehiM no sajjijA jAva no viNighAyamAvajijjA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM maNunAmaNunnehiM rasehi sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA,-na sakkA rasamassAuM, jIhAvisayamAgayaM / rAgaddosA u je tattha, te mikkhU parivajae // 1 // jIhAo jIvo maNunnAraiM rasAiM assAeitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-phAsao jIvo maNunnA 2 iM phAsAI paDiseveei maNunAmaNunnehiM phAsehiM no sajjijA jAva no viNighAyamAvajijjA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM maNunAmaNunnehiM phAsehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo bhaMsijjA,-na sakkA phAsamaveeuM, phAsavisayamAgayaM / rAgaddosA0 // 1 // phAsao jIvo maNunnA 2 I phAsAI paDisaMveeti paMcamA bhAvaNA 5 / etAvatA paMcame mahabbate sammaM avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paMcamaM bhaMte ! mahavvayaM / icceehiM paMcamahavvaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpanne aNagAre ahAsuyaM ahAkappaM ahAmagaM samma kAraNa phAsittA pAlittA tIrittA kiTTittA ANAe ArAhittA yAvi bhavai // (sU0179) bhAvanA'dhyayanam // 2-3 // 'iriyA samie' ityAdi, IraNaM gamanamIryA tasyAM samito-dattAvadhAnaH purato yugamAtrabhUbhAganyastadRSTigAmItyarthaH, For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 428 // AAAAAAACCREASCARE na tvasamito bhavet , kimiti ?, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametad , gamanakriyAyAmasamito hi prANinaH 'abhihanyAt' pAdena tADayet, tathA 'vartayet' anyatra pAtayet , tathA 'paritApayet' pIDAmutpAdayet , 'apadrApayedvA' jIvitAnyaparopayedityata Iyosamitena bhavitavyamiti prathamA bhAvanA, dvitIyabhAvanAyAM tu manasA duSpraNihitena na bhAvyaM, taddarzayati-yanmanaH 'pApaka' sAvadhaM sakriyam 'aNhayakara ti karmAzravakAri, tathA chedanabhedanakaraM adhikaraNakaraM kalahakaraM prakRSTadoSaM pradoSikaM tathA prANinAM paritApakArItyAdi na vidheyamiti, athAparA tRtIyA bhAvanA-duSprasaktA yA vAk prANinAmapakAriNI sA nAbhidhAtavyeti tAtparyArthaH, tathA caturthI bhAvanA-AdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitiH, tatra ca nirgranthena sAdhunA samitena bhavitavyamiti, tathA'parA paJcamI bhAvanA-'AlokitaM' pratyupekSitamazanAdi bhoktavyaM, tadakaraNe doSasambhavAditi, ityevaM paJcabhirbhAvanAbhiH prathamaM vrataM sparzitaM pAlitaM tIrNa kIrtitamavasthitamAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / dvitIyavratabhAvanAmAha, tatra prathameyam-anuvicintyabhASiNA bhavitavyaM, tadakaraNe doSa sambhavAt , dvitIya 4 bhAvanAyAM tu krodhaH sadA parityAjyo, yataH krodhAndho mithyA'pi bhASata iti, tRtIyabhAvanAyAM tu lobhajayaH karttavyaH, tasyApi mRSAvAdahetutvAditi hRdayam, caturthyAM punarbhayaM tyAjyaM, pUrvoktAdeva hetoriti, paJcamabhAvanAyAM tu hAsyamiti, evaM paJcabhirbhAvanAbhiryAvadAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / tRtIyavrate prathamabhAvanaiSA-anuvicintya zuddho'vagraho yAcanIya iti, dvitIyabhAvanA tvAcAryAdInanujJApya bhojanAdikaM vidheyam, tRtIyA tveSA-avagrahaM gRhNatA nirgranthena sAdhunA parimita evAvagraho grAhya iti, caturthabhAvanAyAM tu 'abhIkSNam' anavaratamavagrahaparimANaM vidheyamiti, paJcamyAM tvanu // 428 // Jain Education Inter nal For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicintya mitamavagrahaM sAdharmikasambandhinaM gRhNIyAt , ityevamAjJayA tRtIyavratamArAdhitaM bhavatIti / caturthavrate prathameyam-strINAM sambandhinI kathAM na kuryAt, dvitIyAyAM tu tadindriyANi manohArINi nAlokayet , tRtIyAyAM tu pUrvakrIDitAdina smaret , caturthyAM nAtimAtrabhojanapAnAsevI syAt , paJcamyAM tu strIpazupaNDakavirahitazayyA'vasthAnamiti / paJcamavatabhAvanA punareSA-zrotramAzritya manojJAn zabdAn zrutvA na tatra gAjhaM vidadhyAditi, evaM dvitIyatRtIyacaturthapaJcamabhAvanAsu yathAkrama rUparasagandhasparzeSu gAya na kAryamiti, zeSaM sugamaM yAvadadhyayanaM samAptamiti // bhAvanAkhyaM paJcadazamadhyayanaM / tRtIyA cUDA samApteti // 2-3-15 / uktaM tRtIyacUDAtmaka bhAvanAkhyamadhyayanaM, sAmprataM caturthacUDArUpaM vimuktyadhyayanamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaHihAnantaraM mahAvratabhAvanAH pratipAditAH tadihApyanityabhAvanA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargatamarthAdhikAra darzayituM niyuktikRdAha| aNicce pavvae ruppe bhuyagassa tahA (yA) mahAsamudde y| ee khalu ahigArA ajjhayaNaMmI vimuttIe 342 | asyAdhyayanasyAnityatvAdhikAraH tathA parvatAdhikAraH punA rUpyAdhikAraH tathA bhujagatvagadhikAra evaM samudrAdhikA|razca, ityete paJcArthAdhikArAstAMzca yathAyogaM sUtra eva bhaNiSyAma iti // nAmaniSpanne tu nikSepe vimuktiriti nAma, asya |ca nAmAdinikSepaH uttarAdhyayanAntaHpAtivimokSAdhyayanavadityatideSTuM niyuktikAra Aha For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) cUlikA 4 | vimuktya. // 429 // POSS4UCORISHIA jo ceva hoi mukkho sA u vimutti pagayaM tu bhAveNaM / desavimukkA sAhU savvavimukkA bhave siddhA 343 ya eva mokSaH saiva vimuktiH, asyAzca mokSavannikSepa ityarthaH, prakRtam-adhikAro bhAvavimuktyeti, bhAvavimuktistu dezasarvabhedAvadhA, tatra dezataH sAdhUnAM bhavasthakevaliparyantAnAM, sarvavimuktAstu siddhA iti, aSTavidhakarmavighaTanAditi // sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM, taccedam____ aNicamAvAsamurviti jaMtuNo, paloyae succamiNaM aNuttaraM / viusire vinnu agArabaMdhaNaM, abhIru AraMbhapariggahaM cae // 1 // . AvasantyasminnityAvAso-manuSyAdibhavastaccharIraM vA tamanityamupa-sAmIpyena yAnti-gacchanti jantavaH-prANina iti, catasRSvapi gatiSu yatra yatrotpadyante tatra tatrAnityabhAvamupagacchantItyarthaH, etacca maunIndraM pravacanamanuttaraM zrutvA 'pralokayet' paryAlocayed, yathaiva pravacane'nityatvAdikamabhihitaM tathaiva lakSyate-dRzyate ityarthaH, etacca zrutvA pralokya ca vidvAn / 'vyutsRjet' parityajet 'agAravandhanaM' gRhapAzaM putrakalatradhanadhAnyAdirUpaM, kimbhUtaH san ? ityAha'abhIruH' saptaprakArabhayarahitaH parISahopasargApradhRSyazca 'Arambha' sAvadyamanuSThAnaM parigrahaM ca sabAhyAbhyantaraM tyajediti // 1 // sAmprataM parvatAdhikAre, tahAgaya bhikkhumaNaMtasaMjayaM, aNelisaM vinnu caraMtamesaNaM / tudaMti vAyAhi abhivaM narA, sarehiM saMgAmagayaM va kuMjaraM // 2 // .. tathAbhUtaM sAdhum-anityatvAdivAsanopetaM vyutsRSTagRhabandhanaM tyaktArambhaparigraha, tathA'nanteSvekendriyAdiSu samyag yataH saMyatastam 'anIdRzam' ananyasadRzaM 'vidvAMsaM' jinAgamagRhItasAram 'eSaNAyAM carantaM' parizuddhAhArAdinA vartamAnaM, // 429 // For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 MAMALANDSCARSAEX tamitthaMbhUtaM bhikSu 'narA': mithyAdRSTayaH pApopahatAtmAnaH 'vAgbhiH' asabhyAlApaiH 'tudanti' vyathante, pIDAmutsAdayantItyarthaH, tathA loSTaprahArAdibhirabhidravanti ca, kathamiti dRSTAntamAha-zaraiH saGgrAmagataM kuJjaramiva // 2 // apica- / ___ tahappagArehiM jaNehiM hIlie, sasaddaphAsA pharusA uIriyA / titikkhae naNi aduDhaceyasA, girivva vAraNa na saMpaveyae // 3 // ol 'tathAprakAraiH' anAryaprAyairjanaiH 'hIlitaH' kadarthitaH, kathaM ?, yatastaiH paruSAstIvAH sazabdAH-sAkrozAH sparzAH-zIto-15 6SNAdikA duHkhosAdakA ut-prAbalyeneritA-janitAH kRtA ityarthaH, tAMzca sa munirevaM hIlito'pi 'titikSate' samyak sahate, yato'sau 'jJAnI' pUrvakRtakarmaNa evAyaM vipAkAnubhava ityevaM manyamAnaH, 'aduSTacetAH' akaluSAntaHkaraNaH san | 'na taiH saMpravepate' na kampate giririva vAteneti // 3 // adhunA rUpyadRSTAntamadhikRtyAha| uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMtadukkhI tasathAvarA duhI / alUsae savvasahe mahAmuNI, tahA hi se sussamaNe samAhie // 4 // | 'upekSamANaH'parISahopasargAn sahamAna iSTAniSTaviSayeSu vopekSamANo-mAdhyasthyamavalambamAnaH 'kuzalaiH' gItArthaiH saha saMvasediti, katham ?, akAntam-anabhipretaM duHkham-asAtAvedanIyaM tadvidyate yeSAM trasasthAvarANAM tAn duHkhinastrasasthAvarAn 'alUpayan' aparitApayan pihitAzravadvAraH pRthvIvat 'sarvasahaH' parIpahopasargasahiSNuH 'mahAmuniH' samyagjagatrayasvabhAvavettA tathA hyasau suzramaNa iti smaakhyaatH||4|| kiJcaviU nae dhammapayaM aNuttaraM, viNIyataNhassa muNissa jhAyao / samAhiyassa'ggisihA va teyasA, tavo ya pannA ya jaso ya vaDui // 5 // 'vidvAn' kAlajJaH 'nataH' praNataH prahaH, kiM tat?-'dharmapadaM' kSAntyAdikaM, kiMbhUtam ?-'aNuttaraM' pradhAnamityarthaH, For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 430 // tasya caivaMbhUtasya muneviMgatatRSNasya dhyAyato dharmadhyAnaM 'samAhitasya' upayuktasyAgnizikhAvattejasA jvalatastapaH prajJA yazazca zrutaskaM02 varddhata iti // 5 // tathA cUlikA 4 disodisaM'NaMtajiNeNa tAiNA, mahavvayA khemapayA paveiyA / mahAgurU nissayarA uIriyA, tameva teuttidisaM pagAsagA // 6 // | vimuktya. __ 'dizodiza miti sarvAsvapyekendriyAdiSu bhAvadikSu 'kSemapadAni' rakSaNasthAnAni 'praveditAni' prarUpitAni, anantazcAsau jJAnAtmatayA nityatayA vA jinazca-rAgadveSajayanAdanantajinastena, kiMbhUtAni vratAni?-'mahAgurUNi' kApuruSai vahatvAt 'niHsvakarANi' svaM-karmAnAdisambandhAttadapanayanasamarthAni niHsvakarANi 'udIritAni' AviSkRtAni tejasa iva tamo'panayanAtridizaM prakAzakAni, yathA tejastamo'panIyordhvAdhastiryak prakAzate evaM tAnyapi karmatamo'panayanahetutvAtridizaM prakAzakAnIti // 6 // mUlaguNAnantaramuttaraguNAbhidhitsayA''ha| siehiM bhikkhU asie parivvae, asajjamitthIsu caija pUyaNaM / aNissio logamiNaM tahA paraM, na mijaI kAmaguNehiM paMDie // 7 // sitAH-baddhAH karmaNA gRhapAzena rAgadveSAdinibandhanena veti gRhasthA anyatIrthikA vA taiH "asitaH' abaddhaH-taiH sArddha saGgamakurvan bhikSuH 'parivrajet' saMyamAnuSThAyI bhavet , tathA strISu 'asajan' saGgamakurvan pUjanaM tyajet-na satkArAbhilASI bhavet , tathA 'anizritaH' asaMbaddhaH 'ihaloke' asmin janmani tathA 'paraloke svargAdAviti, evaMbhUtazca 'kAmaguNaiH' ID // 430 // manojJazabdAdibhiH 'na mIyate' na tolyate na svIkriyata itiyAvat 'paNDitaH kaTuvipAkakAmaguNadarzIti // 7 // tahA vimukassa parinnacAriNo, ghiImao dukkhakhamassa bhikkhunno| visujjhaI jaMsi malaM purekarDa, samIriyaM ruppamalaM va joiNA // 8 // For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' tathA ' tena prakAreNa mUlottaraguNadhAritvena vimukto - nisaGgastasya, tathA parijJAnaM parijJA - sadasadvivekastayA carituM | zIlamasyeti parijJAcArI - jJAnapUrva kriyAkArI tasya, tathA dhRtiH - samAdhAnaM saMyame yasya sa dhRtimAMstasya, duHkham - asAtAvedanIyodayastadudIrNa samyak kSamate-sahate, na vaiklavyamupayAti nApi tadupazamArthaM vaidyauSadhAdi mRgayate, tadevaMbhUtasya bhikSoH pUrvopAttaM karma 'vizudhyati' apagacchati, kimiva ? - 'samIritaM' preritaM rUpyamalamiva 'jyotiSA' agnineti // 8 // sAmprataM bhujaGgatvagadhikAramadhikRtyAha se hu parinnAsamayaMmi vaTTaI, nirAsase uvaraya mehuNA care / bhuyaMgame junnatayaM jahA cae, vimuJcaI se duhasija mAhaNe // 9 // 'sa' evaMbhUto bhikSurmUlottaraguNadhArI piNDeSaNAdhyayanArthakaraNodyuktaH parijJAsamaye varttate, tathA 'nirAzaMsaH' aihikAmuSmikAzaMsArahitaH, tathA maithunAduparataH asya copalakSaNatvAdapara mahAvratadhArI ca tadevaMbhUto bhikSuryathA sarpaH kaJcukaM | muktvA nirmalIbhavati evaM munirapi 'duHkhazayyAtaH' narakAdibhavAdvimucyata iti // 9 // samudrAdhikAramadhikRtyAhajamAhu ohaM salilaM apArayaM, mahAsamuhaM va bhuyAhi duttaraM / ahe ya NaM parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDetti ccAI // 10 // '' saMsAraM samudramiva bhujAbhyAM dustaramAhustIrthakRto gaNadharAdayo vA kimbhUtam ? - odharUpaM, tatra dravyaughaH salilapravezo bhAvaugha AsravadvArANi, tathA mithyAtvAdyapArasalilam, ityanenAsya dustaratve kAraNamuktam, athainaM saMsArasamudramevaMbhUtaM jJaparijJayA samyag jAnIhi pratyAkhyAnaparijJayA tu parihara 'paNDitaH' sadasadvivekajJaH, sa ca munirevaMbhUtaH | karmaNo'ntakRducyate // 10 // apica For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcA- jahA hi baddhaM iha mANavehiM, jahA ya tesiM tu vimukkha Ahie / ahA tahA bandhavimukkha je viU, se hu muNI aMtakaDetti vuccaI / / 11 // dazrutaska02 rAGgavRttiH RI 'yathA' yena prakAreNa mithyAtvAdinA 'baddhaM karma prakRtisthityAdinA''smasAtkRtam 'iha' asmin saMsAre 'mAnavaiH' cUlikA 4 (zI0) ||8|manuSyairiti tathA yathA ca samyagdarzanAdinA teSAM karmaNAM vimokSa AkhyAtaH ityevaM yAthAtathyena bandhavimokSayoryaH samya-18|| vimuktya. // 431 // |gvettA sa muniH karmaNo'ntakRducyate // kizcaPI . imami loe parae ya dosuvi, na vijaI baMdhaNa jassa kiMcivi / se hu nirAlaMbaNamappaiTThie, kalaMkalIbhAvapahaM vimuccai // 12 // ttibemi // vimuttI sammattA // 2-4 // AcArAGgasUtraM samAptaM // granthAgraM 2554 // asmin loke paratra ca dvayorapi lokayorne yasya bandhanaM kiJcanAsti saH 'nirAlambanaH' aihikAmuSmikAzaMsArahitaH 'apratiSThitaH' na kvacitpratibaddho'zarIrI vA sa evaMbhUtaH 'kalaMkalIbhAvAt' saMsAragarbhAdiparyaTanAdvimucyate // bravImIti pUrvavat // ukto'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca jJAnakriyAnayayoravataranti, tatra jJAnanayaH prAha-yathA jJAnamevaihikAmuSmikArthAvAptaye, taduktam -"NAyammi givhiavve agihiavvaMmi ceva atthaMmi / jaiavvameva ii jo uvaeso so Nao nAma // 1 // " yatitavyamiti jJAne yatno vidheya iti ya upadezaH sa nayo nAmeti-sa jJAnanayo naametyrthH|| kriyAnayastvidamAha-"kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet | // 1 // " tathA-"zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi // 431 // kiM jJAnamAtreNa karotyarogam // 1 // " tathA-NAyamityAdi, jJAtayorapi grAhyagrAhakayorarthayostathA'pi yatitavyameveti 5*25 For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhurmokSasAdhanAyAlamiti tApavinayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sArA AcAraTIkAkaraNe yadApta, kriyaivAbhyasanIyeti, iti yo nayaHsa kriyAnayo nAmeti, evaM pratyekamabhisandhAya paramArtho'yaM nirUpyate-'jJAnakriyAbhyAM |mokSa' iti, tathA cAgamaH-"sabvesipi nayANaM bahuvihavattavvaMya nisAmittA / taM savvanayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAzAhU // 1 // " caraNaM-kriyA guNo-jJAnaM tadvAn sAdhurmokSasAdhanAyAlamiti taatpryaarthH|| AcAraTIkAkaraNe yadApta, puNyaM mayA mokSagamaikahetuH / tenApanIyAzubharAzimuccairAcAramArgapravaNo'stu lokaH // 1 // 5 antye niyuktigAthAH AyArassa bhagavao cautthacUlAi esa nijjuttii| paMcamacUlanisIhaM tassa ya uvari bhaNIhAmi // 344 // sattahiM chahiM caucauhi ya paMcahi aTThacauhi nAyavvA / uddesaehiM paDhame suyakhaMdhe nava ya ajjhayaNA 345 ikkArasa titi dodo dodo uddesaehiM nAyavvA / sattayaaTThayanavamA ikkasarA huMti ajjhayaNA // 346 // // itizrIAcArAGganiyuktiH // pAhaNe mahasado parimANe ceva hoi naayvvo| pAhaNNe parimANe ya chaviho hoi nikkhevo // 1 // davve khette kAle bhAvaMmi ya hoMti yA pahANA u / tesi mahAsaddo khalu pAhaNNeNaM tu nipphanno // 2 // davve khette kAle bhAvaMmi ya je bhave mahaMtA u / tesu mahAsado khalu pamANao hoMti nipphnno||3|| dadhve khette kAle bhAvapariNNA ya hoi boddhavvA / jANaNaovavakkhaNao ya duvihA puNekekA // 4 // HASIERAAS 5-3564% For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) bhAvapariNNA duvihA mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe paMcavihA duvihA puNa uttrgunnesu||5|| pAhaNNeNa u pagayaM pariNAeya tahaya duvihAe / pariNANesu pahANe mahApariNNA tao hoi // 6 // devINaM maNuINaM tirikkhajoNIgayANa itthINaM / tiviheNa parizcAo mahApariNAe nijjuttI // 7 // avivRtA niyuktireSA mahAparijJAyAH, avivRtA itytropnystaaH| zrutaska02 cUlikA 4 vimuktya. // 432 // COMSROSCOREGAON // ityAcAryazrIzIlAGkaviracitAyAmAcAraTIkAyAM dvitIyazrutaskandhaH samAptaH, samAptaM cAcArAGgamiti // // granthAgram 12000 // iti zrImadAcArAGgavivaraNaM zrIzIlAGkAcArSIyaM samAptam / sasasasasasasasasasasasasasasasasa // 432 // For Personal & Private Use Only