________________
ચારણનો ચહેરો લાલઘૂમ બની ગયો હતો, એ આવી કોઈ જ વાત સાંભળવા તૈયાર નહતો. એણે ચોખેચોખું સંભળાવી દીધું કે, તું ગમે તેવો બચાવ કરે, પણ શત્રુને આશરો આપીને તું સાપને દૂધ પીવરાવી રહી છે, આ દીવા જેવું સ્પષ્ટ સત્ય છે. માટે હું આ સાપનો બહિષ્કાર કરીને જ જંપવાનો છું. આ સંઘરેલા સાપને આશરો આપવાની જીદ તું છોડી દે. બોલ, આ વિષયમાં તારો અંતિમ-નિર્ણય શો છે?
આ વાત ચાલતી હતી, ત્યાં તો પૂર્વયોજના મુજબ વંથલીથી નીકળેલા ચાર-પાંચ રાજ-સેવકો ત્યાં આવી લાગ્યા, જે રા” ગ્રાહરિયાને હેમખેમ વંથલી લઈ જવા માટે જ આવ્યા હતા. એમને જોતાંની સાથે જ ચારણનો ગુસ્સો ઓર ભભૂકી ઊઠ્યો. એણે આઈ ધોળી પર હાથ અજમાવતાં કહ્યું : આ શત્રુનો વાળ વાંકો ન થાય, એવું કાવતરું તેં જ યોર્યું છે, ને ? જો તારે આવાં જ કાળાં કામ કરવાં હોય, તો આ શત્રુની સાથે તું પણ આ ઘરમાંથી ચાલતી પકડ. મારે તારીય જરૂર
નથી.
ચારણે આઈ ધોળીને એવો જોરદાર ધક્કો માર્યો કે, એ ત્યાંને ત્યાં પડી ગયાં. પોતાની સુરક્ષા ખાતર આટલી હદ સુધીનું સહન કરનાર આઈ ધોળી પર ઓળઘોળ બની જતાં રા” ગ્રાહરિયાએ આંસુભીની આંખે આઈના પગ પકડીને ચારણને વિનવણી કરી કે, મારી ખાતર આ જગદંબા પર આવો જોરજુલમ ન કરવા વિનવું છું. આ તો જગદંબા છે, આની આંતરડી કકળાવનારો દુઃખી થયા વિના નહિ રહે. માટે આ વિષયમાં આઈના અંતરના અવાજને આપણે બંને આવકાર આપીએ, એમાં જ આપણું હિત રહેલું છે. આ પૂર્વેનો બધો જ ભૂતકાળ આપણે ભૂલી જઈએ, અને હવે આજથી નવેસરથી જિંદગી જીવવાની શરૂઆત કરીએ.
રા' ગ્રાહરિયા જેવા રાજવીને આઈ ધોળીના ચરણ ચાટતો જોઈને ચારણનું હૈયું પણ પલટાઈ ગયા વિના ન રહ્યું. એણે ભૂલને સુધારી ૧૦
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
