________________
સૌની નજર એની નોંધ લીધા વિના ન જ રહે.
સુવર્ણથાળ સમું જીવન-કવન ધરાવતા નગરશેઠ એક ત્રુટિનો ભોગ બન્યા હતા, એ ત્રુટિ હતી શ્રીમંતાઈનો થોડોક ગર્વ ! બોલવા-ચાલવામાં નગરશેઠ એકદમ વિનમ્ર હતા, પરંતુ એમની શ્રીમંતાઈને લાગુ પડેલી ગર્વિષ્ઠતા ત્યારે તો અચૂક સૌની આંખે વળગ્યા વિના ન જ રહેતી કે, જ્યારે જ્ઞાતિમાં કોઈકના ઘરે મૃત્યુનો શોક-પ્રસંગ આવીને ખડો થઈ જતો. આવા અવસરે શેઠ જોકે પોતાની મોટાઈ ભૂલી જઈને સામાન્યમાં સામાન્ય સ્થિતિ ધરાવતા જ્ઞાતિજનના ઘરેય અચૂક હાજરી તો નોંધાવતા. પણ એમની આગમનની રીતભાત એવી હતી કે, એમાં શ્રીમંતાઈનો ગર્વ છલકાતો જોવા મળ્યા વિના ન જ રહેતો.
શોકના એ પ્રસંગેય જમનાદાસ પોતાની મોટર-ગાડીમાં બેસીને જ સામાના ઘરે જતા અને કાર્ય પત્યા બાદ એ જ મોટરમાં બેસીને શેઠ પાછા ઘરે ફરતા. આવું ગમનાગમન સૌની આંખમાં શલ્ય બનીને ખૂંચતું. પણ શેઠની સામે સાચી વાત કહી દેવાની કોઈની એવી હિંમત ચાલતી ન હતી કે, શેઠ ! મોતનો મલાજો અને શોકપ્રસંગનું થોડું ઔચિત્ય તો જાળવો ! કોઈની જાનમાં હજી આ રીતે જાવ અને શ્રીમંતાઈનું પ્રદર્શન થઈ જાય, તો એ હજી નભી જાય, પણ કાણમોંકાણના અવસરે તો ગંભીરતા જળવાવી જ જોઈએ.
નગરશેઠનાં નામઠામ મોટાં ગણાતાં હોવાથી એમના મોઢા સામે આવી સાચી વાત સંભળાવી દેવાની કોઈની હિંમત ચાલતી ન હતી, પરંતુ જ્યારે જ્યારે કોઈના ઘરે શોકનો અવસ૨ આવતો અને એમાં નગરશેઠ મોટરમાં મહાલતા મહાલતા હાજરી આપવા આવતા, ત્યારે સૌ મનોમન સમસમી ઊઠતા કે, નગરશેઠાઈ અને ગર્ભશ્રીમંતાઈ મળી, એથી શું થઈ ગયું ? એથી કંઈ ઔચિત્યનો ઉઘાડે છોગ આવો ભંગ કરવાનો શેઠને પરવાનો થોડો જ મળી જાય છે ! શેઠના ઘરે આજે નહિ તો ક્યારે ને ક્યારે પણ શોકનો પ્રસંગ આવ્યા વિના થોડો જ રહેવાનો
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
->
૫૯
