________________
રાજવી ભીમદેવને પણ રાજવૈદ્યના આગમનના આ સમાચાર મળી ચૂક્યા હતા, એથી એમની મૃતપ્રાયઃ મનઃસૃષ્ટિમાં પણ હર્ષની થોડીક હલચલ મચી હતી. દિવસોથી ચિંતામગ્ન એમના ચહેરાને રાજવૈદ્યનું આગમન ઠીકઠીક પ્રસન્ન બનાવી ગયું. ભીમદેવનો ચહેરો જોઈને જ રાજવૈદ્ય એમને લાગુ પડેલો રોગ કળી ગયા. પરંતુ વધુ નક્કર નિર્ણય પર આવવા એમણે નાડી પરીક્ષાપૂર્વક કેટલીક વાતો પરિચારકો અને વૈદ્યો દ્વારા જાણી લીધી, ત્યારે તો એમની બધી જ આશાઓ પર પાણી ફરી વળ્યું. કેમ કે રોગનું પાકું નિદાન તો થઈ ગયું હતું, એનો ઉપચાર પણ ખ્યાલમાં આવી ગયો હતો, પરંતુ એ એવો કઠિનાતિકઠિન હતો કે, ઉપચાર અંગેની વાત કરતાં પણ એમનું દિલ ચાલતું નહોતું. રોગ સાધ્ય હોવા છતાં ઉપચાર અસાધ્ય પ્રાયઃ હોવાથી ખોટી આશાઓની મહેલાતો ઊભી કરીને રોગીને એ આશાસૃષ્ટિમાં રઝળાવીને અંતે મૃત્યુના મુખમાં હોમી દેવાની નિષ્ફરતા આચરવાની રાજવૈદ્યની જરાય તૈયારી ન હતી, એથી એમણે જરાય શેહશરમ રાખ્યા વિના મંત્રીઓને પણ કહી દીધું કે,
“રાજવીને લાગુ પડેલો રોગ પકડાઈ ગયો છે. આ રોગ અસાધ્ય પણ નથી. પરંતુ જે ઉપચારથી આ રોગ મટી શકે એમ છે, એ ઉપાય તો એકદમ અસાધ્ય છે. આટલું લખી રાખશો અને આ જ કારણે આ રોગનો ઉપચાર કરી શકાય એમ જ નથી. આ રોગનું શમન જો અવશ્યભાવિ હશે, તો ભાવિ જ અસંભવિતને સંભવિત બનાવીને અઘટિતને ઘટિત કરવાનો ચમત્કાર સર્જવા દ્વારા આ રાજવીને રોગમુક્ત કર્યા વિના નહિ જ રહે.
રાજવૈદ્ય ગોવિંદ પ્રસાદની આ વાત સાંભળીને પાટણે ધરતીકંપ જેવો કાળજા-કંપ અનુભવ્યો. જાણે અમૃતની પ્યાલી હોઠ સુધી આવીને ઝૂંટવાઈ જવાની હોય, એના જેવું દુઃખ અનુભવતાં સૌએ વિનંતી કરી કે, વૈદ્યરાજ ! આમ હાથ ખંખેરી ન નાંખો. ઉપચાર અંગે થોડોઘણો
૧૧૪
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
