________________
નિરાંતે યાત્રા થઈ શકતી. યાત્રા કરીને પાછા ફર્યા બાદ અડધી રાતે પણ જો કોઈ થાપણ માંગવા આવતું, તો તે થાપણ દૂધે ધોઈને પાછી મળી જતી. આવા વિશ્વાસ-ધામ સમા મયારામ ભટ્ટને માટે એક કિસ્સો અજબગજબનો બનવા પામ્યો.
સાઠેક વરસનાં એક માજીના મનમાં એક વાર તીરથધામ ફરવાની ભાવના જાગી. માજી પાસે જોખમમાં સોનાનું એક કર્યું હતું. એને લઈને માજી મયારામ પાસે આવ્યાં. યાત્રાની ભાવના જણાવીને એમણે થાપણ રૂપે કડું જાળવવાની વિનંતી કરી. માજીને આ ઉંમરે યાત્રા થતી હોય, તો મયારામને કડું જાળવવામાં શો વાંધો હોય ? એમણે એક પટારામાં માજીના હાથે જ કડું મુકાવી દીધું. એથી માજી અને મયારામ બંને નિશ્ચિત બની ગયાં. આ બાજુ માજી યાત્રા કરવા રવાના થઈ ગયાં. બીજી બાજુ દિવસો પર દિવસો વીતવા માંડ્યા, માજીની ઉંમર ૬૦ વર્ષની હતી, એથી ચાર-પાંચ વર્ષો વીતવા છતાં માજી જ્યારે કડાની ઉઘરાણી કરવા ફરક્યાં નહિ, ત્યારે થોડા દિવસો પછી મયારામના મનમાંથી માજીના કડાની વાત સાવ જ ભુલાઈ ગઈ. લખવાની કે અંગૂઠાની છાપ લેવાની તો એ યુગમાં કોઈ રીતરસમ જ નહોતી.
આમ ને આમ જ્યારે સાતેક વર્ષનાં વહાણાં વાઈ ગયાં, ત્યારે કડાની આછીપાતળી સ્મૃતિ પણ મયારામ ભટ્ટના મનમાં તાજી ન રહે, એ કંઈ નવાઈની વાત ન ગણાય. ભટ્ટજી ભૂલી ગયા કે, યાત્રાર્થે ગયેલાં માજી મને કડાની થાપણ સોંપતાં ગયાં છે. વર્ષો સુધી યાત્રાનિમિત્તક પરિભ્રમણ ચાલુ જ રહ્યું, છતાં માજી એ ભૂલી શક્યાં નહોતાં કે, મેં કડાની થાપણ સાચવવા મયારામ ભટ્ટજીને સોંપી છે.
સાતેક વર્ષે યાત્રા પૂરી થતાં માજી એક દહાડો માણાવદર આવ્યાં અને તરત જ એઓ મયારામ ભટ્ટજીના ઘરે પહોંચી ગયાં. માજી સમજદાર હતાં, એથી તરત જ કડાની ઉઘરાણી ન કરતાં એમણે કહ્યું : યાત્રામાં બહુ આનંદ આવ્યો. સાત સાત વર્ષનો સમયગાળો ક્યાં પસાર
૯૬
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
