________________
ભગવાનના ભોમિયા
૧૧
સંવત ૧૯૬૦ આસપાસનો સમય છે. ભોગાવાના કાંઠે વસેલા વઢવાણના રાજમહેલનું સ્થળ છે. પૂર્ણિમાનો ચંદ્ર પૂર્ણકળાએ ખીલી ઊઠ્યો છે. વાતાવરણનો કણેકણ અને ક્ષણેક્ષણ જાણે દૂધના પ્રક્ષાલથી ધવલ બનીને દીપી ઊઠ્યો છે.
રાજમહેલની અગાશી પર ઠાકોર બાલસિંહે આંટા મારી રહ્યા છે. ભોગાવાના કાંઠેથી આવી રહેલી શીત-પવનની મંદ મંદ લેરખી ગમે તેવાની આંખમાં નિદ્રાદેવીનો પ્રવેશ કરાવવા સમર્થ હોવા છતાં લટાર માર્યા બાદ શય્યામાં આડા થયેલા ઠાકોર બાલસિંહ માટે નિદ્રા જ્યારે વેરણ બની, ત્યારે એઓ વિચારે ચડ્યા : બહાર ભલે પ્રકાશ પ્રકાશ છે, પણ મારા અંતરમાં અંધારાં ઊભરાઈ રહ્યાં છે, એનું શું ? એમના અંતરમાં ઊભરાઈ રહેલો અંધકાર એમને આજે કળ વળવા દેતો ન હતો.
આમ તો બાલસિંહ ઠાકોર તરીકે વઢવાણનું સિંહાસન શોભાવી રહ્યા હતા. અનેક ગુણોની સાથે પ્રકાશનું એમનું જીવન થોડાક એવા દોષોથી ખરડાઈ ચૂક્યું હતું કે, ગુણોની ઉપરવટ થઈને એ દોષો જ દુનિયાની આંખે ચડતા હતા. ઊંઘ રિસાઈ ગઈ હોવાથી ઠાકોરે પૂર્ણિમાથી પ્રકાશિત કુદરતને નિહાળવાનો એક પ્રયાસ કરી જોયો, પણ અંતરમાંથી ઊભરાતા અંધારાના ઓળા ચોમેર નૃત્ય કરવા માંડ્યા. આવા અવસરે
૬૪
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨