________________
શ્રેષ્ઠીની આ વાત તો કોઈપણ રીતે માન્ય રાખવાની વેપારીની તૈયારી નહોતી. એણે શ્રેષ્ઠીને કહ્યું કે, આ થાપણ સોંપીશ તો આપને જ સોંપીશ. આપ આ થાપણને ન જ સ્વીકારો અને કદાચ મારે યાત્રાની માંડવાળ કરવી પડે, તો એ માટેની મારી તૈયારી છે. પણ યાત્રાની ભાવના પૂરી કરવા બીજા કોઈ શ્રેષ્ઠીને પસંદ કરવા તો હું હરગિજ તૈયાર નથી.
વેપારીની આ વાત સાંભળીને શ્રેષ્ઠી જરા ઢીલા પડી ગયા. એમણે કહ્યું કે, તીર્થયાત્રાની તમારી ભાવનામાં ભંગાણ પાડવાનું પાપ વહોરવાનું તો મને ન જ પાલવે, માટે મારી રીતે અને મારી શરતે આ થાપણ સાચવવા હું બંધાઉં છું. આ થાપણ અંગેનું કશું જ લખાણ નહિ થઈ શકે. આ થાપણને હું હાથ પણ નહિ અડાડું. કરવી હોય તો સોનામહોરની ગણતરી મારી સામે તમે જ તમારા હાથે કરી લો અને હું પટારો બતાવું, એમાં આ થાપણ તમે તમારા જ હાથે પધરાવી દો.
જ્યારે જરૂર પડે, ત્યારે તમે જ આવીને તમારા હાથે જ પટારામાંથી આ થાપણ પાછી લઈ જજો. મારે માટે તો આ થાપણ શિવનિર્માલ્ય ગણાય.
શ્રેષ્ઠી પર પૂરેપૂરો વિશ્વાસ હોવાથી વેપારીએ ન્યાયની અને વ્યવહારની દૃષ્ટિએ પણ અયોગ્ય-અસંગત ગણાય, એવી શ્રેષ્ઠીની શરતો શિરોધાર્ય કરી લીધી અને ૧૦ હજાર સોનામહોરોથી ભરેલી એ થેલી થાપણ રૂપે એક પટારામાં પધરાવીને વિદાય લીધી. આ પછી થોડાક જ દિવસો બાદ લક્ષ્મીચંદ વેપારી તીર્થયાત્રા માટે પ્રયાણ કરી ગયા. એકાદબે મહિના સુધીની યાત્રા પ્રવાસ પૂર્ણ કરીને વેપારી લક્ષ્મીચંદ પાછા ઘરે પણ આવી ગયા. દિવસો પર દિવસો વિતવા માંડ્યા, પણ વેપારીને સોનામહોરોની જરૂરિયાત ઊભી ન થઈ અને પોતાના ઘર કરતા શ્રેષ્ઠી ધનપતિની પેઢી વધારે સુરક્ષિત લાગતાં લક્ષ્મીચંદને થાપણ લઈ આવવાની ઉતાવળ પણ નહોતી. આમ, થોડાં વર્ષો પસાર થઈ ગયા. માયા દેખીને તો મુનિવરનું મન પણ ચલાયમાન થઈ જાય, આ
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૮૬
