________________
પણ દસ હજાર સોનામહોરોની થાપણ મેળવ્યા વિના નહિ જ જંપું. આટલું નોંધી રાખીને પછી જ હવે તમે મારી સામે કોઈપણ જાતની વાતચીત કરજો.
શ્રેષ્ઠી ખોટા હતા, પણ એ ખોટાઈ ખુલ્લી ન પડી જાય, એ માટે લક્ષ્મીચંદ કરતાંય સવાયા જો૨ સાથે એમણે પડકાર કર્યો કે, લક્ષ્મીચંદ જૂઠા તો તમે જ છો, અવારનવાર સોનામહોરનો ઉપાડ ન કર્યાનું સરાસર જૂઠ તો તમે જ બોલી શકો. જાવ, તમે થાય તે કરી શકો છો. હજી પણ એક વાર તમને તક આપવાની મારી તૈયારી છે કે, સીધી રીતે બે હજાર સોનામહોરોની થેલી સ્વીકારી લો. નહિ તો થેલીથીય હાથ ધોઈ નાખવાનો વારો આવશે. તમે કયા કયા દિવસે આ પેઢીનું પગથિયું ચડ્યા તેમજ કેટલી કેટલી સોનામહોરનો ઉપાડ કર્યો, આનો વિગતવા૨ હિસાબ મારી પાસે નોંધાયેલો છે. માટે ભૂલેચૂકે તમે કાશ્મીર-સમ્રાટના દરબારમાં જવાનો વિચાર પણ ન કરતા. નહિ તો તમારી રહીસહી આબરૂનુંય રાજદરબારમાં છડેચોક લિલામ થઈ ગયા વિના નહિ રહે.
ધનપતિ શ્રેષ્ઠીના આ શબ્દોમાં એવો પડકાર હતો કે, લક્ષ્મીચંદની વાતોમાં જો ઢોલ જેવી થોડીક પણ પોલ હોત, તો તેઓ વીલે મોઢે બે હજાર સોનામહોરની થેલી લઈને નીચી મૂંડીએ ઘરભેગા થઈ ગયા હોત ! પણ એમને તો પાકી ખાતરી જ થઈ ગઈ હતી કે, શ્રેષ્ઠીની દાનત જ ટોપરા જેવી ખોરી અને ખોટી છે, તેમજ પોતાની વાતમાં સચ્ચાઈ ઉપરાંત મીનમેખ જેટલોય ફરક નથી. એથી પગ પછાડીને અને છાતી કાઢીને એટલું બોલતાં બોલતાં એમણે વિદાય લીધી કે, આમ બરાડા પાડવાથી જ કંઈ જૂઠાણાનો જંગ જીતી ન શકાય, આ વાતની પ્રતીતિ તો કાશ્મીર-સમ્રાટનો દરબાર જ કરાવશે. કાગળમાં પુરાવા રૂપે જે કંઈ લખ્યું હોય, એ લખાણ તાંબાના પતરામાં કોતરાવીને લઈ આવશો, તોય તમે જૂઠને આ જંગ નહિ જ જીતી શકો, એવો મને આકંઠ વિશ્વાસ છે. કારણ કે હું સત્યના પક્ષે છું, એથી સત્ય મારા પક્ષે છે.
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૯૧
