________________
સમક્ષ ઊંધી વાળી દીધી. થોડીઘણી સોનામહોરો ઊંચી નીચી કરીને બરાબર જોયા બાદ તરત જ સમ્રાટની નજર સમક્ષ સૂર્યની જેમ સચ્ચાઈ પ્રકાશી ઊઠી. એ ઢગલામાં જેમ ત્રીશ વર્ષ પૂર્વેના રાજવીના નામની અંકિત થોડી સોનામહોરો હતી, એમ પછીના રાજવીઓ ઉપરાંત પોતાના નામથી અંકિત પણ સુવર્ણ મુદ્રાઓને જોતાંની સાથે જ સમ્રાટ ચમકી ઉઠ્યા અને મનોમન બોલી ઉઠ્યા કે, શ્રેષ્ઠી ધનપતિ જ ગુનેગાર છે અને આઠ હાજર સોનામહોરોને હડપ કરી જવાની મેલી મુરાદથી જ એમણે લક્ષ્મીચંદને ફસાવવા બનાવટની આવી બાજી બિછાવી છે.
બનાવટ પકડાઈ જતાંની સાથે જ સમ્રાટનો પુણ્યપ્રકોપ ભભૂકી ઊઠ્યો. લાલચોળ આંખે અને આગ ઓકતા અવાજે એમણે ધનપતિનો ઊધડો લેતાં કહ્યું કે, શેઠ તરીકેની શાન ધરાવીને શઠ જેવાં કાળાં કામ કરતાં તમને શરમ નથી આવતી ? ‘પાપ પીપળે ચડીને પોકાર્યા વિના ન રહે,’ આ કહેવત શું નથી સાંભળી ? આ સોનામહોરમાંથી જ સાદ ઊઠી રહ્યો છે કે, લક્ષ્મીચંદ સાવ નિર્દોષ છે અને ધનપતિનો ગુનો અક્ષમ્ય છે.
સમ્રાટના આ સત્તાવાહી સૂરથી ધ્રૂજી ઊઠેલા ધનપતિ એક વાર તો કિંકર્તવ્યમૂઢ બની ગયા. પણ ડૂબતો માણસ તરણું ઝાલે, એમ બચાવ કરવા તેઓ આગળ આવ્યા અને બોલ્યા : સમ્રાટ ! સોનામહોરો તો મૂંગી છે, જ્યારે ઉપાડના હિસાબકિતાબનો આ કાગળ તો બોલતો છે. માટે આ કાગળ ફરી વાર વાચવાની મારી અરજ છે.
સાફ સાફ સંભળાવી દેતાં સમ્રાટે હવે કહ્યું : શેઠ ! કાગળ... કાગળ શું કરો છો ? કાગળના પુરાવા કરતાં તો કંઈ ગણો વધુ પ્રબળ અને સાચો સજ્જડ પુરાવો તો આ સોનામહોરો જ છે. ત્રીશ વર્ષ પહેલા લક્ષ્મીચંદ આ થાપણ તમારી પેઢી પર મૂકી ગયા, આ વાતમાં તો તમે સંમત જ છો ને ? તેમજ આ થાપણને શિવનિર્માલ્ય ગણીને તમે હાથ પણ અડાડ્યો નથી, આ તમારી જ કબૂલાત પણ બરાબર ને ? સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
->
૯૩
