________________
કહેવતની સચ્ચાઈ હજી સંદિગ્ધ ગણાય, પરંતુ લક્ષ્મીનો લાડવો પચાવીપડાવી પાડવાના સાનુકૂળ સંયોગો સાંપડતાં સંસારી લગભગ લલચાયા વિના ન જ રહી શકે, સંસારીનો આવો લાલચ-સ્વભાવ તો જરાય સંદિગ્ધ ન જ ગણાય. લક્ષ્મીચંદની થાપણ જે વખતે સ્વીકારી, એ વખતે તો શ્રેષ્ઠી ધનપતિના દિલમાં જરાય પાપ નહોતું, પણ પછી જેમ જેમ દિવસો-મહિના-વર્ષો વીતતાં ગયાં અને બીજી તરફ લક્ષ્મીચંદ દ્વારા થોડી પણ પૂછપરછ ન થવા પામી, ત્યારે શ્રેષ્ઠીનાં મનમાં એક ખૂણે નાનકડા સાપોલિયા રૂપે લોભ-લાલચે પગપેસારો કર્યો. એથી શ્રેષ્ઠીને લોભ-પ્રેરિત એવો વિચાર આવ્યો કે, લક્ષ્મીચંદ જ્યારે થાપણ અંગે થોડી પૂછપરછ કરવાનું ભૂલી ગયા છે, ત્યારે સોનામહોરોનો મોટો ભાગ ઓળવી જવા માટેની તક મારે ઝડપી જ લેવી જોઈએ. આ માટે માયાના એવા પાસા ફેંકું કે, સોનામહોરો પચાવી પાડવા કાજે બિછાવેલી મારી માયા-જાળનો તાગ બ્રહ્મા પણ ન પામી શકે ! ઘણા ઘણા સંકલ્પવિકલ્પના અંતે રાત-દિવસ ચિંતાના ચકરાવા વચ્ચે પસાર કર્યા બાદ શ્રેષ્ઠી અંતે એવા નિર્ણય પર આવ્યા કે, થાપણ રૂપે મૂકેલી બધી જ સોનામહોરો પચાવી પાડવાનો એક જ રસ્તો છે કે, એક વાર આખી થેલી મારા ખજાનામાં ઠાલવી દેવી અને પછી મારા ભંડારમાંથી અવારનવાર થોડી થોડી સોનામહોરો એ થેલીમાં મૂકતા રહેવું. આ રીતે મુકાતી સોનામહોરોની સંખ્યા બે હજારની થઈ જાય, પછી તો જંગ જિતાઈ ગયો ગણાય. ( શ્રેષ્ઠીએ મનોમન એવો નિર્ણય લઈ લીધો કે, જ્યારે પણ લક્ષ્મીચંદ થાપણ લેવા આવે, ત્યારે એમની સામે બે હજાર સોનામહોરોની થેલી ધરી દઈને કહેવું કે, તમે અવારનવાર સોનામહોરોનો ઉપાડ કરતા રહ્યા, એથી ૧૦ હજારમાંથી હવે બે હજાર સોનામહોરો જ બચી છે, એ તમે બરાબર ગણીને લઈ જઈ શકો છો.
કાવાદાવા અને માયામૃષાની આ મેલી રમત રમવાની શરૂઆત
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૮૭.
