________________
નગરશેઠની હવેલીમાં સ્મશાનયાત્રા અંગેની તૈયારી પૂરી થઈ જતાં શેઠ જમનાદાસ અને એમનો પુત્રાદિ પરિવાર જ્ઞાતિજનોની પ્રતીક્ષા કરી રહ્યો. વહેલી સવારથી જ હવેલીનું આંગણું છલકાઈ ઊઠશે, એવી આશા જ નહિ, એવો વિશ્વાસ નગરશેઠે સેવ્યો હતો, પરંતુ જ્યારે સાત સાડા સાત વાગ્યા સુધી હવેલીમાં કોઈની જ હાજરી જોવા ન મળી, ત્યારે નગરશેઠ ચિંતામગ્ન બનીને વિચારી રહ્યા કે, સમાચાર તો બધે મોકલાવી દીધા છે અને હજી એકે માણસની હાજરી કળાતી નથી ! આમ કેમ બન્યું હશે ? અધીરાઈનો ભોગ બનીને એમણે આસાપાસ તપાસ કરાવી, તો એવું જાણવા મળ્યું કે, અહીં તમે જ્ઞાતિની પ્રતીક્ષા કરી રહ્યા છો અને સ્મશાનભૂમિમાં ઊમટી પડેલી જ્ઞાતિ તો કાગડોળે તમારી પ્રતીક્ષા કરી રહી છે !
આસપાસમાં રહેતા જ્ઞાતિજનો પાસેથી મળેલી આવી જાણકારીની સચ્ચાઈ કળી જતાની સાથે જ નગરશેઠની આંખ ખૂલી ગઈ. એમને એ સમજાઈ જતાં જરાય વાર ન લાગી કે, પોતે જિંદગીમાં આજ સુધી જે ભૂલ કરતા રહ્યા હતા, એનું ભાન કરાવવા જ જ્ઞાતિજનોએ આ તક ઝડપી લીધી કે શું ? મને એવો પાકો પાઠ ભણાવવાનું જ્ઞાતિએ નક્કી કર્યું લાગે છે કે, જેથી મારાથી હવે આવી ભૂલ ભૂલેચૂકે પણ ન થાય.
નગરશેઠને સાનમાં જે સમજાવી દેવાની જ્ઞાતિની ઇચ્છા હતી, એ સફળ થઈ. નગરશેઠ પોતાની બધી જ શેઠાઈ ભૂલી જઈને આસપાસમાં જેનો વસવાટ હતો, એને ત્યાં સામે પગલે જઈ પહોંચ્યા અને હાથ જોડીને વીનવી રહ્યા કે, આપ સ્મશાનયાત્રામાં જોડાવા પધારો, તો જ આ યાત્રા આગળ વધી શકે. આજ સુધી હું જે ભૂલ કરતો આવ્યો, એ જ મને અત્યારે નડી રહી છે. હવે આવી ભૂલ ન કરવાનો હું કોલ આપું છું. માટે આપ સૌ કૃપા કરીને મારે ત્યાં પધારો અને મારી લાજ–આબરૂ રાખો.
નગરશેઠની વિનંતીને માન્ય રાખીને રડ્યાં ખડ્યાં જ્ઞાતિજનો
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૬૨
