________________
નાહકના આક્રમણને આમંત્રણ
બળતું ઘર કૃષ્ણાર્પણ કરનારાઓનો તો આ સંસારમાં ક્યારેય તોટો રહ્યો નથી. પરંતુ ભડભડ બળતી આગ જેવા એ અર્પણને આનંદભેર આવકારી લેનારા મેવાડીમઈ સંગ્રામસિંહ જેવાની તો સદાય માટે ઓટ અને ખોટ જ સાલતી રહી છે. કોઈ પણ દેશ-પ્રદેશનો ઇતિહાસ જોઈશું, તો બળતું ઘર અર્પણ કરી દેનારા તો ઠેર ઠેર જડી આવશે, પણ આવા અર્પણને જાણી જાણીને ઝેર પીવાની જેમ હર્ષભર્યા હૈયે સ્વીકારી લેનારા વિરલાની શોધ કરવી હશે, તો મેવાડનો ઇતિહાસ જ ઉથલાવવો પડશે, જેમાં સંગ્રામસિંહનાં નામકામ સુવર્ણાક્ષરે અંકિત થવા પામેલાં જોઈને આપણી આંખો વિસ્ફારિત થઈ ગયા વિના નહિ જ રહે. કોણ હતા એ સંગ્રામસિંહ? અને બળબળતી ભડભડતી આગ સમું કયું ઉત્તરદાયિત્વ એ સંગ્રામસિંહે હસતે હૈયે આવકાર્યું હતું? આવો પ્રશ્ન જાગવો સહજ છે. આ પ્રશ્નનો જવાબ મેળવવા એમના જીવનની એક જ ઘટનાનું અવલોકન કાફી ગણાય.
દિલ્હીના દરબારમાં મોગલ સમ્રાટ તરીકેનું સ્થાનમાન પામનારા અકબરની આણ, પ્રચંડ આંધી બનીને સમગ્ર ભારતમાં ઠેર ઠેર ભારતીય ખમીરનો ખાત્મો બોલાવતી લગભગ સર્વત્ર ફરી વળી હતી. ગુજરાતરાજસ્થાનના રાજવીઓને અકબરની એ આણે નમાવ્યા હતા. મેવાડના મહારાણા પ્રતાપને નમાવવાના પણ ઘણા પ્રયત્નો અકબરે કર્યા હતા, ૪૪
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
