________________
અકબરની આ કૂટનીતિ જાળ બનીને ફેલાઈ હતી અને એમાં અનેક રાજવીઓ કબૂતરની અદાથી ફસાઈ ગયા હતા. છતાં થોડાક વિરલ રાજવીઓ એવા પણ અનોખા તરી આવતા, જેઓ સૌ પ્રથમ તો મહારાણા પ્રતાપની જેમ મોગલ સામ્રાજ્યને વશ ન બનતા, કેટલાક રાજવીઓ એવા પણ નીકળતા કે, જેઓ મોગલ સામ્રાજ્યને અધીન તો બની જતા, પણ જ્યાં કન્યાને બેગમ બનાવીને બધી જ રીતે અકબરના ગુલામ બની જવાની વાત આવતી, ત્યાં જ અકબરનો કોપ વહોરવો પડે, તો કોપ વહોરીને પણ આવી માગણીને વશ ન બનતા. સંગ્રામસિંહ આવો જ સાહસિક મેવાડનો એક મર્દ હતો.
બુંદીના હાડા રાજપૂત ભોજસિંહમાં એવી હિંમત ન હતી કે, અકબરની આણને એઓ ફગાવી શકે, પરંતુ એવી હિંમત તો એમનામાં ઠાંસીઠાંસીને ભરી હતી કે, જ્યાં કન્યાને બેગમ બનાવવાની માગણી આવે, ત્યાં સાફ સાફ શબ્દોમાં એનો ઇન્કાર કરી દીધા વિના ન રહે.
બુંદીનરેશ ભોજસિંહ અકબરની આણ સ્વીકારીને એક વાર અહમદનગર સામેના સંગ્રામમાં ખૂબ ખૂબ શૌર્ય દર્શાવીને અકબરની આણનો ઝંડો ફરકાવ્યો, આ સંગ્રામમાં ભોજસિંહે જે પરાક્રમ બતાવ્યું હતું, એથી ખુશ થઈને એની પ્રશસ્તિ ગાવા અકબરે દિલ્હીના દરબારમાં એક જાહેર સમારોહ યોજ્યો. આ સમારોહમાં અકબરે ભોજસિંહનાં નામ-કામ પર પ્રશસ્તિનાં પુષ્પો ચડાવવામાં જરાય કમીના ન રાખી. એથી ભોજસિંહની છાતી પણ ગજ ગજ ફુલાઈ જવા પામી. એ સભામાં જ અકબરને અચાનક યાદ આવ્યું કે, ભોજસિંહની એક પુત્રીનાં હજી લગ્ન લેવાયાં નથી, એથી એ પુત્રીને બેગમ બનાવવા દ્વારા બુંદી સાથેનો ગાઢ સંબંધ બાંધવાના ઇરાદાથી અકબરે ધીરે રહીને એ સભામાં હજારોની મેદની વચ્ચે જ કૂટનીતિની જાળ બિછાવતાં કહ્યું :
‘ભોજસિંહજી ! તમારા જેવા પરાક્રમી અને સાહસી રાજવી સાથે સંબંધ બાંધીને દિલ્હીની આ મોગલ સત્તાને પણ ગૌરવ લેવાનું મન
-
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૪૬
