________________
જાનના જોખમે આવું સાહસ ખેડવું જ પડે એમ હતું. મુંદ્રામાં એક ગરીબ પરિવાર વસે છે. એની ગરીબીને અમીરીમાં પલટી નાખવાની સમર્થતા તો મારામાં નથી. પણ એની જીવનયાત્રાને આગે ધપાવવામાં થોડો ટેકો પૂરો પાડવા જોગી માનવતાની તો હું માવજત લેતો જ રહું છું અને દર મહિને એ પરિવારને ત્યાં ચોખાની એક ગૂણ હું ઘણા સમયથી પહોંચાડતો રહું છું. અહીંની જેલમાં આવ્યાને મહિનો પૂરો થવા આવ્યો, ત્યાં મને એ ગરીબ-પરિવારની યાદ આવી ગઈ કે, દર મહિને મળતી ચોખાની ગૂણની સહાય આ મહિને જો એ પરિવારને
ત્યાં નહિ પહોંચે, તો એની હાલત કેવી કફોડી બનવા પામશે? આવા વિચારથી મારું હૈયું હલબલી ઊઠ્ય ને દિલ દ્રવી ઊઠ્યું. મને થયું કે, ચાર-પાંચ કલાક માટે જો હું જેલમાંથી ભાગી છૂટું અને મુંદ્રા પહોંચીને ગુણની ચોરી કરવામાં સફળ બની શકું, તો જ ગરીબ પરિવારને મહિના સુધી બે ટંક પેટ ભરવા માટે પૂરક અન્ન પૂરું પાડી શકું. મને લાગે છે કે, મારું સાહસ સફળતાથી પાર પડી શક્યું, એ આવી ભાવનાના પ્રભાવે જ. બાકી તો ઘણી વાર નાનકડું સાહસ પણ ભારે પડી જતું હોય છે, જ્યારે આ તો જીવ સટોસટનું સાહસ હતું. માટે એને સફળતા અપાવનાર ગરીબ-પરિવાર પ્રત્યે દિલસોજીની આવી ભાવના જ હતી, એમ હું ચોક્કસ માનું છું.
જાકલા ચોરની આ વાત સાંભળીને મહારાવની આંખમાંથી દડદડ કરતી હર્ષની અને અહોભાવભર્યા આનંદની આંસુધાર વહી નીકળી. ચોરની આ વાત સાંભળવા બડભાગી બનનારાઓની સ્થિતિ પણ આવી જ હતી. આંસુથી છલબલતી આંખે સૌએ ચોરની એ શાહુકારીને એ રીતે ઈનામથી સન્માની કે, જાકલા ચોરને તરત જ જેલમુક્તિ મળી જવા પામી. ચોખાની ગૂણની એ ચોરી છેલ્લી નીવડી અને ચોર માટે ગુણની ચોરી સમી સાબિત થઈ જવા પામી. આવા ચોરને ભારતમાતા સિવાય બીજી કઈ ધરતી જન્મ આપી શકે ?
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
૪૩
