________________
ક પછી એક ચિત્ર સિનેમાની સ્લાઈડની જેમ ચિત્રો આવવા લાગ્યાં. હું રણીને આવી ત્યારે મારી સાસુ મને સહેજ ઊંચે સાદે કહેતાં તો મને કેવું
ત? ત્યારે મેં આ બાઈને કેટલું દુ:ખ આપ્યું ? કોઈ દિવસ મેં શાંતિ બી નથી. ગાળો ભાંડી છે બેટા કરીને બોલાવી નથી હવે મારું શું વાર એમ પ્રાયશ્ચિત કરવા લાગી. કેટલાક લોકો લેકચર પ્રૂફ હોય છે. કલરનની અસર નથી થતી. આ ડોશીએ પ્રવચનો તો ખૂબ સાંભળેલાં
અંદર ઉતારેલાં નહીં, આજે એ બધું યાદ આવ્યું. ભૂરી ભૂરી કહીને શિવા લાગ્યાં. ભૂરી આવી ત્યારે બાથમાં લઈને કહેવા લાગ્યાં : બેટા મને તે કરીશ ? મેં તને ખૂબ હેરાન કરી છે. ગાળો ભાંડી છે આક્ષેપ કર્યા
મને માફ કર માણસને જયારે ખરેખરો પસ્તાવો થાય ત્યારે તેનાં બધા મારા માફ થઈ જાય છે. ભૂરી પણ ગળગળી થઈ જાય છે. બા ! ભૂલ કરી થઈ છે. તેમાં મોટાં છો કહેવા લાયક છો. હું સામે બોલી. સેવા એક કરી તમે મને માફ કરો. આમ બંને પોતપોતાની ભૂલ જોઈ હળવા થયાં. આંખના પાણીથી બંનેએ મેલ ધોયા તે એટલે હદ સુધી કે ગામના લોકો દાખલો આપવા લાગ્યા કે “સ્નેહ જોવો હોય તો જાવ ભૂરીને ત્યાં સાસુને પણ હવે ભૂરા સિવાય ચેન પડતું નથી. થોડી વાર ન જુએ તો ગામમાં શોધવા નીકળે. માણસ જયારે ચિંતન કરે અને પોતાની ભૂલ જુએ તો ભૂલોની બાદબાકી થઈ જાય છે. તા ૨૨-૧૫૧
આજે ઢેબરભાઈ આવવાના હતા. એટલે વિદ્યાર્થીઓ બહેનો, ગામલોકો વગેરે ખૂબ ઉત્સાહથી એ લાડીલા પ્રધાનનું સ્વાગત કરવા નિશાળમાં એકઠાં થયાં હતાં, પરંતુ કેટલાંક જરૂરી કારણોને લીધે તેઓ આવી શક્યા નહિ. પણ ગુજરાતના આગેવાન, રાવજીભાઈ મણિભાઈ પટેલ આવ્યા હતા.
બપોરના ૩-૦૦ વાગે ત્રણ ગામની સહકારી સોસાયટીની સભા હતી. તેમાં પ્રથમ અંબુભાઈ શાહે સહકારી સોસાયટી એટલે શું ? તે સારી રીતે સમજાવ્યું હતું. રાવજીભાઈએ પણ કેટલાંક અગત્યના પ્રશ્નો વિષે સમજણ પાડી હતી. મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું હતું કે, બાળક મોટું થયા પછી એણે કેટલું ખાધું, કેટલી દવા કરી, એનો હિસાબ મા બાપ કેમ સાધુતાની પગદંડી
૨૩
