________________
મારો સૌથી પ્રથમ અધિકાર ભા. ૧, પ્રા. સંઘ પ્રત્યે છે. સંઘના પ્રમુખશ્રી રવિશંકર મહારાજે તો આખા ગુજરાતનું માથે ઉપાડ્યું છે, અને હું સવા વર્ષથી અહીં છું. - હવે હું ગુજરાતને થોડું વિનવીશ. ગુજરાતને અપીલ કરવાની મારી યોગ્યતાનો વિચાર કરવા થંભવા મારું મન ના પાડે છે. મને એક વખત વિનોબાજી આવી મતલબનું બોલ્યાનું યાદ રહ્યું છે, “ગુજરાતમાં અહિંસાની દિશામાં સારી એવી પ્રગતિ છે, પણ સત્ય બાબતમાં એ પ્રગતિ નથી જણાતી.' જો આ મારી યાદી સાચી હોય તો ? અને ખરે જ ગુજરાત ગાંધીજીની દૃષ્ટિએ જોતાં સત્યમાં આગળ નથી, એમ કબૂલતાં આપણે શા સારુ ખચકાવું જોઈએ? મારી મુખ્ય ચિંતાનું મૂળ આ છે. ગુજરાત પોતાનો સંકલ્પ પૂરો નહીં કરી શકે ? પોતાનું વચન સત્ય નહીં કરી શકે ? આ વિચાર જ આપણને જંપવા દે તેવો નથી. અલબત્ત, માનવી પુરુષાર્થનો જ અધિકારી છે, પણ ખરું પૂછો તો ભાઈ નારાયણ, બબલભાઈ અને શ્રી મહારાજની જેમ શ્રી મહારાજને ચાહનારાં આપણાં સૌ ભાઈ બહેનોએ કામે લાગી જવું જોઈએ. ભૂદાનયજ્ઞમાં આટલા બહોળા અનુભવે આપણને સૌને એ સ્પષ્ટ બતાવી આપ્યું છે કે ગરીબમાં ગરીબ ખેડૂત પણ ટૂકડામાંથી ટૂકડો ભૂદાન આપ્યા વિના રહેતો નથી. જોઈએ છે માત્ર તેના હૈયાને દ્વારે પહોંચી અપીલ કરનારાં સેવક સેવિકાઓ.
જે ચિંતા ગુજરાતની છે, તેના કરતાંય વિશેષ સૌરાષ્ટ્ર કચ્છને લાગુ પડે છે. વિનોબાજી લખે છે : “સૌરાષ્ટ્ર કા કામ આપને ઉઠા લિયા હૈ ઈસસે વહાં કે લિયે મેં નિશ્ચિત હું કારણ કે હું આજે સૌરાષ્ટ્રમાં બેઠો છું. જો કે કામ ઉઠાવ્યું છે, સૌરાષ્ટ્ર ભૂદાન સમિતિએ ! હું તો આજે પથારીમાં બેઠો છું અલબત્ત મનમાં કાયમ આ ઝંખના રહે છે. હજુ હમણાં જ સૌરાષ્ટ્ર ભૂદાન સમિતિના સંયોજક વજુભાઈએ આવીને હસતાં હસતાં કહ્યું,
સૌરાષ્ટ્રના પ્રધાન મંડળને મેં બરાબર એક માસ લગાતાર આપ્યો, હવે તેમની પાસેથી ભૂદાન કામમાં મારે સમય મેળવી લેવાનો છે.' વાત સાચી છે. જો ચૂંટણીમાં પ્રધાનમિત્રો એક કોંગ્રેસી તરીકે આવા પાયાના પ્રશ્નોમાં સક્રિયરસ પોતાના બચત સમયમાં લે, એમાં હું કશું અજુગતું સાધુતાની પગદંડી
૧૯૯
