________________
વાચકો જાણે જ છે કે ખસ (ધંધુકા) મુકામે મહાગુજરાતનો ભૂદાન સંકલ્પ રાષ્ટ્રભરના સંકલ્પોની અપેક્ષાઓ મને સવા લાખ એકરનો સ્કૂલો. ગુજરાત ભૂદાન સમિતિએ અને ભાલનળકાંઠા પ્રાયોગિક સંધે (ગુજરાતમાંના પોતાના કાર્ય પ્રદેશ પૂરતો) પાંચ હજાર એકરનો સંકલ્પ કરેલો. સંઘનો સંકલ્પ ફેબ્રુઆરીમાં (એટલે મુદત પહેલાં ઘણો વહેલો જો સંપૂર્ણ થયો, ગુજરાતનો થયો નથી. ગુજરાત ભૂદાન સમિતિના સંકલ્પનો હું પ્રત્યક્ષ સાક્ષી હતો, પણ ત્યાં મહારાજ, બબલભાઈ અને નારાયણ સતત લાગી રહ્યા છે, એટલે અને હું હાલ દોઢેક વર્ષથી અહીં હોવાથી સૌરાષ્ટ્ર કચ્છનો સંકલ્પ ભંગાય એ મને અસહ્ય થઈ પડતું હતું. ઘણાં પ્રયત્નો છતાં મને તેનું સમાધાન થતું નહોતું, પચીસ ટુકડીઓની વાતે થોડું થયું, પણ જવાબ જોઈએ તેવો ત્યારે ન મળ્યો એટલે ફરી અસમાધાને જોર કર્યું. છેવટે ઉપવાસના વિચારો આવવા જ લાગ્યા. આ વિચારમાં થોડા સંગીઓ આગળ મેં બે વાતો મૂકી.
કાં તો (૧) માર્ચના અંત લગીમાં નવ હજાર એકર જમીન મળે તો ઠીક સમાધાન થાય, નહીં તો પાંચ એકી સાથે અને બીજા થોડા તે નવ દિવસમાં થાય અથવા નવેય ઉપવાસ સાથે પણ આવે.
કાં તો (૨) તા. ૨૨-૩-૫૪થી તા. ૧૬-૪-૫૪ લગી જ્યારે એક હજાર એકર પુરાય ત્યારે ત્યારે પારણું થતું જાય,બાકીના ન પુરાનાર દિવસો ઉપવાસના આવે. આથી અંદાજે મારી કલ્પનામાં છવીસ હજાર એકર પુરાય તો ઉપવાસ ન થાય અને સંકલ્પપૂર્તિ પણ થાય. સંકલ્પ ન પુરાય તો ઉપવાસો થવાથી મારું મન સમાધાન પામે. આ બે વિચારો પૈકી ન છૂટકે થોડા સંગીઓ બીજો વિચાર શરીર દૃષ્ટિએ પણ વધુ સારો ગણી સંમત થયા. મારું શરીર પણ હવે મારી આગવી સંપત્તિ છે, એમ હું નથી જોતો. છતાં પણ શરીર અને નૈતિક મૂલ્યો વચ્ચે પસંદગી કરવાની આવે ત્યારે હું શરીર તરફ બેદરકાર તો ન જ રહું પણ એને ભોગે પણ નૈતિક મૂલ્યોની રક્ષા પસંદ કરું તે સ્વાભાવિક છે. મારે મન આ સમાજના નૈતિક મૂલ્યોનો પ્રશ્ન હતો. અંત:કરણ અને સમાજમાં માન્ય માણસો એ બે વચ્ચે સુમેળ ન જ પડે, ત્યારે મારે અંતઃકરણને જ વફાદાર રહેવાનો મારો ધર્મ થઈ પડે. જો લાગતા વળગતાઓ પૈકી કેટલાંક મુખ્યને સંમત સાધુતાની પગદંડી
૨૦૫
