________________
આવ્યા. જીવણલાલ દીવાને ટિકિટ ચેક કરીને બાપુને ટિકિટ સોંપી દીધી. આ જીવણલાલાને જયારે કામ નહોતું મળતું ત્યારે ગોકળદાસે જ અપાવવામાં બહુ મદદ કરેલી છતાં સત્યની વાત એમણે ન છૂપાવી. બાપુને આ જોઈ ખૂબ દુઃખ થયું અને બીજે દિવસે નવજીવનમાં મોટો લેખ લખી નાખ્યો. મારા જ માણસો ચોરી કરે એ કેટલી અધોગતિ ?
આવો જ બીજો પ્રસંગ કસ્તૂરબાનો છે. કોઈએ પાંચ રૂપિયા આપ્યા. બાએ કનુને આપવા રાખ્યા. બાપુને ખબર પડી, અને નવજીવનમાં લેખ લાબી નાખ્યો, કે મારા ઘરમાં કસ્તૂરબાએ ચોરી કરી. આ વાંચીને અબ્બાસ તૈયબજી દોડી આવ્યા. બાપુને ઠપકો આપ્યો. આને તમે ચોરી કહો છો? પણ જ્યારે બાપુએ સમજણ પાડી ત્યારે એ ખબર પડી. એમને પણ એક પ્રસંગ યાદ આવી ગયો. પોતાનાં પત્ની સેકંડ ક્લાસની ટિકિટ લઈ મસાફરીએ ગયાં હતાં. પણ ગરદી બહુ હતી. એટલે ફસ્ટ ક્લાસમાં બેસી ગયાં. અબ્બાસજીને ખબર પડી. એટલે એમણે મેનેજરને તાર કર્યો. આ ભલ થઈ છે. હું ભાડું ચૂકવી દઈશ. તેમને લાગ્યું કે ચેકર તપાસ કરશે અને જાણશે તો અમારા કુટુંબની આબરુ કેટલી રહેશે ? ૧૪-૧૧-૧૧ : ભડિયાદ (ચાતુર્માસ પૂર્ણાહુતિ)
ભડિયાદ ચાતુર્માસનો આજે છેલ્લો દિવસ હતો. લોકોથી ઓસરી ચિક્કાર ભરાઈ ગઈ હતી. બહેનોની સંખ્યા વધારે હતી. બધાંને વિદાયનું દુઃખ હતું. બરાબર ત્રણને પંદર મિનિટે મહારાજશ્રી તૈયાર થઈને ન દર આવ્યા. સરઘસ આકારે સૌ ગોઠવાઈ ગયાં. ગામમાં ફરીને પાદરે આવ્યા. અહીં વિદ્યાર્થીઓએ સ્વાગત કર્યું. એક વૃક્ષ નીચે સભા થઈ. પ્રથમ ગરાસિયા ભાઈઓએ પોતાથી કંઈક અવિવેક કે ભૂલ થઈ હોય તો તેની ક્ષમા માગી. ગામ તરફથી પણ ચાતુર્માસ દરમ્યાન કોઈ ક્ષતિ થઈ હોય તો ક્ષમા માગી.
મહારાજશ્રીએ ગામનાં પ્રેમ અને આદરનો ઉલ્લેખ કર્યો અને કહ્યું : મારા દિલમાં કોઈ તરફ દ્વેષ નથી. કદાય કોઈને કંઈ કહેવાયું હોય તો પણ તેના કલ્યાણની દષ્ટિ રાખીને કહ્યું હશે. છતાં કોઈનું દિલ દુભાયું હોય તો તેમણે ક્ષમા માગી. સૌ ગદ્ગદિત થઈ ગયાં અને અમે વિદાય લીધી. સાધુતાની પગદંડી
