________________
આ પ્રવૃત્તિનાં ભયસ્થળો અને કામગીરી અંગે મેં એ સભામાં જે લખાણ પાઠવેલું તેનો ટૂંકો સાર અહીં પણ પાઠવી દઉં :
૧. વધુ જમીન ધરાવનારો વર્ગ મોટે ભાગે કોંગ્રેસ વિરોધી છે. કોંગ્રેસ વિરોધમાં એની પાસે મોટામાં મોટું કારણ જમીનદારી હિતોનું સંરક્ષણ છે. આ પ્રવૃત્તિમાં મુખ્ય ભાગ લેનારાં બળો પ્રાણ તત્ત્વરૂપ રચનાત્મક અને નૈતિકબળો હશે. થોડું ભૂદાન કરીને આડકતરી રીતે પ્રતિષ્ઠા મેળવી શોષણ દ્વારા ઉઘાડાં મૂકવામાં તેઓ ફાવી ન જાય, એ ખાસ તકેદારી રાખવી રહેશે.
૨. “બળતું ઘર કૃષ્ણાર્પણ'ની જેમ બિનલાયક કે વાંધાપાત્ર જમીનો અર્પણ કરે, ત્યાં પણ સાવધાન રહેવું પડશે.
૩. તેઓ એક બાજુ ભૂદાન કરી પોતાના જ આશ્રિતો કે ખુશામતિયાં તત્ત્વોને અપાવવાની કોશિશ કરશે, ત્યાં પણ જાગ્રત રહેવું પડશે.
૪. આ પ્રવૃત્તિના પ્રચારકો તાલીમબદ્ધ અને સુયોગ્ય રીતે ઘડાયેલા જોઈશે નહીં તો ઓડચોડ વેતરાઈ જતાં સમાજક્રાંતિનો મૂળ મુદ્દો ગુમાવી બેસીશું.
૫. જમીનના માલિક અને ખેડહકના માલિક જુદા હશે ત્યાં ખેડહકના માલિકની સંમતિને મુખ્ય ગણવી પડશે અને ખેડહકનો માલિક સંમત હોય, પરંતુ જમીન માલિક સંમત ન હોય, ત્યાં આ પ્રવૃત્તિ અંગે ગણોતિયા બદલવાની કાયદામાં જોગવાઈ કરવી રહેશે. તાજેતરમાં કાશ્મીર ધારાસભાએ સર્વ સંમતિપૂર્વક વિના વળતરે જમીનદારી નાબૂદ કરવાનું બિલ પસાર કર્યું. તે પરથી લોકમત કઈ દિશામાં છે તેનો બૃહદ્ ગુજરાતના ભૂધારકો સાત્વિક ઘડો લઈને આ પ્રવૃત્તિને વેગ આપી અહિંસક ક્રાંતિને બરાબર જેબ આપશે એવી અપેક્ષા છે.
(વિશ્વવાત્સલ્ય : ૧૬-૪-૧૯૫૨)
ભૂમિદાનનાં ભયસ્થળો
મેં આ પહેલાં ભૂમિદાન પ્રવૃત્તિમાંનાં ભયસ્થાનો તરફ અંગુલીનિર્દેશ કર્યો છે. ભયસ્થળોની ગંભીરતા કેટલી વિપુલ છે તે તો જેઓએ સામાજિક અન્યાયોની સામે સક્રિય ઝુંબેશ ઉપાડી છે તેઓ જ સમજી શકે એવું છે.
સાધુતાની પગદંડી
૧૯૪
