________________
સમાજે એ માટે ઠીક ઠીક પ્રયત્ન કરવો જોઈએ એક વાતનું મારા મનમાં લાગ્યા કરે છે, તે એ છે, કે જે માતા પિતા પુત્ર અને પતિને કહેતી કે આ તમે બરાબર નથી કર્યું એ વાત ભુલાઈ ગઈ છે. ભીના તલ સૂકવી નાખે છે. અને તેની તલસાંકળી કરે છે પણ એને ખ્યાલ નથી કે, એ તલસાંકળી પચવાની નથી. બધું જ ઓકાવી નાખે છે. કુદરત જુદી જુદી રીતે આપણી તાવણી કરે છે. કોઈ ચોરી કરનાર આજ સુધી બે પાંદડે થયો જાણ્યો નથી. “મીંયાં ચોરે મૂઠે, તો અલ્લા ચોરે ઊટે એ કહેવત અનુભવીઓથી સાચી ઠરી છે. ચોરીના પૈસા, લાંચરુશ્વત દારૂમાં જાય છે. એટલે આજે હું એક માતા પાસે અને એક બહેન પાસે ગયો હતો. દલિલોનો કોઈ આરો નથી. આ પ્રશ્ન ચર્ચાયો એ ઠીક થયું.
હમણાં હમણાં બેત્રણ પ્રસંગો બની ગયા. એક બાઈ ચોરેલું કપડું પહેરીને અહીં આવી છતાં કોઈ કહી શકે નહિ. હરિજનને ત્યાં ચોરી થઈ વસ્તુ પકડાઈ, પણ માલિક થવા તૈયાર નહિ. રેલ્વેનો માલ ચોરાય એ કોણ ચોરે છે ? તે સૌ જાણે છે મારા દિલમાં વેદના થવાનું આ કારણ છે. કાળુ પટેલનું ખૂન થયું. સામે ઊભેલો ધ્રુજે છે. સાક્ષી પુરાવવાની તાકાત નથી. મુડદાલ જીવન જીવનારની કિંમત પણ શું છે ?
કીડી મંકોડા પણ જીવે તો છે જ તો પછી માનવમાં ફેર શો ? જો પ્રજા આવી નામરદાઈ દાખવશે તો એ જીવશે કેવી રીતે ? આજની કોર્ટે જાણીબૂઝીને જૂઠું બોલાવે છે. વકીલો, પૈસા લઈને શબ્દોનાં ચૂંથણાં ચૂંથે છે. એ ગ્રંથો કાંઈ પોથી નથી. સિંહની બોડ છે. બોડમાં હાથ ઘલાય, પણ એનો હાથ ન અડકાડી શકાય. ગીતા, કુરાન, ઉપાડવાં એ બચ્ચાના ખેલ નથી. શૈતાનને સાથે રાખો અને રહેમાનનું નામ લેવું એ કેમ બને? ગુનેગારો સમજતા હશે કે આ બધાં બચ્ચાં છે. કંઈ જાણતાં નથી. પણ તેઓ જે અવળે માર્ગે ગયા છે તેમાંથી પાછા વળે અને આદર્શ નમૂનો પૂરો પાડે બાજુના ગામમાં ચોરી થાય તો ત્યાં દોડી જાય. તમને ચેન કેમ પડે છે ? ગજાભાઈ જેવા ઉપવાસ કરે તે તમારા ગામના જ છે. એમને લાગ્યું કે હું આ ગામનો વતની, મારી ફરજ શું ? અફીણ ખાઈશ, આપઘાત કરીશ એ બિવડાવવાની વાતો છોડી દેવી જોઈએ. સમાજે જાગવું જોઈએ. સૂઈ રહે હવે નહીં ચાલે. અદાલતોમાં શબ્દોનાં ચૂંથણાં ચૂંથાય સાધુતાની પગદંડી
