________________
રવિશંકર દાદાએ જણાવ્યું કે હું તમને કહું તે પહેલાં શ્રી. રતુભાઈ અને મુનિશ્રીએ ઘણું કહ્યું છે. બહુ સાંભળવાથી વધારે જ્ઞાન મળે છે તે વાત ખોટી, પણ થોડું કલ્યાણકારી સાંભળીને અવધારે છે, મનન કરે છે, તો કલ્યાણ થાય છે. ખાંડી સાંભળવા કરતાં અઘોળ આચરણ ચઢી જાય છે. આપણે બધા વિચાર કરવા ભેગા થયા છીએ હાલારમાં ૨૨૨ ગ્રામપંચાયતો છે. અને પ૭ મંડળીઓ છે. તે કાંઈ નાની વાત નથી. પણ જે કંઈ ખામી હોય તે દૂર કરવાની છે. કેટલાક ભૂલ પકડાય તો કોઈ હિસાબે છોડવા તૈયાર થતા નથી. જામસાહેબે કહ્યું, જોડિયા સુંદર ગામ છે. તમો ભાગ્યશાળી છો કે, સંતબાલજી અહીં વર્ગ નિમિત્તે રહેવાના છે. તમે એમનો લાભ લેજો. હિંદ સ્વતંત્ર થયું છે. તેને કોઈની દોરવણી નથી, દબાવ નથી, હુકમ નથી. ૩પ કરોડને સરખા અધિકાર આપ્યા છે. બધાંએ ભેગાં મળીને તે આપ્યા છે. રાષ્ટ્રપતિની અને એક ભંગીની કિંમત સરખી છે. આપણા જ્ઞાનને સહિયારું કરવાનું છે. જેમની પાસે જે હોય તેમાંથી થોડું બીજા માટે આપે. સમાજ એટલે હેતુપૂર્વક જીવવાવાળું એક ટોળું. આંખો મીંચીને દોરાય તે સમાજ નહીં, તેને ટોળું કહી શકાય. આવા સમાજને લોકશાહી ન કહેવાય. એણે એકલાં જીવવું નથી. બીજાને જીવાડીને જીવવું. પાંચ આંગળીમાં મોટી આંગળીને વધારે નમવું પડે છે. તેમ મોટાંને વધુ નમવું પડે એનું નામ ત્યાગ.
ગામડામાં ચોકીવાળા રાખીએ છીએ. ધારો કે વધારે લૂંટારા આવે તો તે આપણી મદદ માગે છે. જો ગામવાળા કહે કે એ તો તમારું કામ. અમારે શું? તો તે તૂટી જાય છે. તેમ સરકાર પણ આપણી રખેવાળ છે. તેને મદદ કરીએ તો જ લૂંટારાને કાઢી શકે.
સહકારથી માણસ સમજતો થાય છે. તેનામાં બળ આવે છે, બચત આવે છે, બચત આવે છે, આપત્તિ આવતી નથી. ખેડા જિલ્લામાં લૂંટ થઈ ૧૮ જણા મુસાફરી કરતા હતા. ત્યાં ત્રણ લૂંટારાએ લૂંટી લીધા. કારણ પૂછ્યું, કહ્યું, ૧૮ છૂટા છૂટા હતા. ત્રણની ટોળી હતી. અટેલે લૂંટી લીધાં આપણે જુદા જુદા છીએ. અવાજ કાઢીએ છીએ તો પણ ગોખી રાખેલો મને ફાયદો થાય તેમ છે ? કેટલીક સહકારી મંડળીઓ કહે છે. નફો સારો કરે છે. ક્યાંથી લાવ્યા ? બીજા પાસેથી લીધાં. આ કાંઈ ફાયદો ના કહેવાય. ૧૪૮
સાધુતાની પગદંડી
