________________
એક દિવસ ઢેબરભાઈ ખાસ મળવા આવ્યા હતા. ચારેક કલાક એકાંતમાં વાતો થઈ. ખાસ કરીને ગ્રામસંગઠન, હરિજનપ્રશ્ન અને આપણી કોંગ્રેસની સ્થિતિ અંગે વાતો થઈ.
એક દિવસ ગૃહપ્રધાન રસિકભાઈ પરીખ બાગના ઉદ્દઘાટન પ્રસંગે આવેલા. ત્યારે મહારાજશ્રી સાથે એકાંતમાં ઘણી વાતો થઈ. તા. ૨ થી ૫-૯-૧૫૩
ગાંધી ધર્મશાળામાં ખેડૂતોનો એક વર્ગ રાખવામાં આવ્યો હતો.તેમાં ૨૪ ગામના ૯૦ ખેડૂતો આવ્યા હતા. એનું સંચાલન દુલેરાય માટલિયાએ કર્યું. અમૂલખભાઈ હાજર હતા. મહારાજશ્રીએ ખેડૂત સંમેલનની ભૂમિકા સમજાવી કોંગ્રેસના પૂરકબળ તરીકે પણ સ્વતંત્ર સંગઠન કરવું એમ વિચાર્યું.
પર્યુષણમાં વ્યાખાનો ગાંધી ધર્મશાળામાં રાખવામાં આવ્યાં હતાં.
મીરાંબહેનનાં બહેન ગુજરી જવાથી તા. ૨-૯-૧૯૫૩ના રોજ તેઓ નાપા ગયાં.
લાઇબ્રેરીમાં બહેનોની સભા રાખી હતી. એમાં બહેનોનો ધર્મ શું ? એ સમજાવ્યું હતું. ૧૫મી ઓગષ્ટ વિદ્યાર્થીઓની સભા અને બપોરે દરબારગઢમાં નાગરિકોની સભામાં ધર્મદષ્ટિએ સમાજ રચના વિષે પ્રવચન કર્યું.
બપોરના ત્રણ વાગે બહેનોની સભા થઈ.
એક દિવસ બહારગામના કેટલાક શિક્ષિત હરિજનો મહારાજશ્રીને મળવા આવ્યા. સાંજનો સમય હતો બહાર વરસાદ પડતો હતો. મહારાજશ્રી પ્રતિક્રમણ કરતા હતા. ત્યાં નીચે મકાન સાચવનારના છોકરાએ હરિજનોને અટકાવ્યા, આ મકાનમાં હરિજનો નહીં આવી શકે. પેલા લોકો તો બહાર ઊભા રહ્યા. હું ગયો. (મણિભાઈ) મેં છોકરાને સમજાવ્યો કે ભાઈ મહારાજશ્રી જયાં ઊતરે છે ત્યાં દરેકને આવવાની છૂટ હોય છે. પણ તેણે ના માન્યું મેં કહ્યું તારા બાપાને બોલાવ, તો કહે, એ બહારગામ ગયા છે. દરમિયાનમાં પ્રતિક્રમણ પૂરું થયું. એટલે મહારાજશ્રી નીચે આવ્યા અને પોતે હરિજનોને મળ્યા. અને એમની સાથે બહાર ઊભા રહ્યાં. ઝીણો ઝીણો વરસાદ ચાલુ હતો તબિયત પણ બરાબર નહોતી,
૧૮૬
સાધુતાની પગદંડી
