________________
અહીં બપોરના ગ્રામપંચાયતના મતભેદો અંગે આગેવાનોની સભા મળી. બે પક્ષો છે બંને પક્ષો ખૂબ મજબૂત છે, એટલે ફરી ચૂંટણી કરવા મહારાજે સલાહ આપી. આ અંગે રાત્રીસભામાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે,
તમારી આગળ એક સવાલ પૂછવામાં આવે કે, તમારા ઘરનું તંત્ર કેવી રીતે ચલાવો છો ? તો જવાબ આપતાં મૂંઝાશો. કારણ કે આપણી દશા અંકુશ વગરના હાથી જેવી થઈ ગઈ છે. બધાં ઘરમાં રહે છે ખરાં, પણ જે તાલબદ્ધ સંગીત ચાલવું જોઈએ તે નથી ચાલતું. ઘણીવાર રિસાવાનું થાય છે. ઝઘડવાનું મૂળ પૈસો હોય છે. એનાજ પરિણામ વચ્ચે ભાઈ ભાઈ વચ્ચે જે અમી આવતી જોઈએ તે નથી આવતી. જો ઘરમાં આવું ચાલતું હોય તો પંચાયતમાં પણ ચાલે એમાં મને નવાઈ નથી લાગતી. અને એની જ અસર દેશના તંત્રમાં પણ આવે, એ સ્વભાવિક છે. “પિંડે બ્રહ્માંડે એ રીતે ઠેઠ યૂનો સુધી આ દશા ચાલે છે. એટલે બહુ વિચારને અંતે મને લાગ્યું છે કે, ગામડાંઓ જો પોતાનું તંત્ર નહીં ચલાવી શકે તો, દુનિયા શાંતિથી નહીં જીવી શકે. - જો કોઠામાં શાંતિ નહીં હોય, ઘરમાં શાંતિ નહીં હોય, ગામમાં દલબંધીઓ હશે તો દેશમાં શાંતિ ક્યાંયી થશે ? એટલે આપણે વિચારીશું કે આ ઝઘડાનું મૂળ શું છે ?
વિશ્વવંદ્ય બાપુજી અને કસ્તૂરબા વચ્ચે ઝઘડો થયો હતો. એનું કારણ તો ઘરમાં એક હરિજન મહેતો રાખેલો તેટલો. આફ્રિકાની આ વાત છે. તે વખતે પેશાબ કરવા માટે કૂંડાં રાખવામાં આવતાં હતાં. મહેતો પોતાનું ક્રૂડું સાફ કરે નહિ એટલે એ કામ બાપુ કરવા તૈયાર થયા. કસ્તૂરબાને આ કેમ પાલવે ? પણ એક તો હરિજન અને વળી પેશાબ જેવી અપવિત્ર ચીજ તેને ઊંચકીને બહાર નાખી આવવાનું કેટલું અઘરું કામ હતું. છતાં કમને તે લીધું બાપુજીને આ ના ગમ્યું. તેમણે બાને ધમકાવ્યાં. પણ પછી તો ભૂલ જણાઈ અને શરમાઈ ગયા. પોતાની ભૂલ જોઈ.
- આલમખાને જ્યારે લાઠી ફટકારી ત્યારે એક જ વાત કરી. એને કોઈ કંઈ ના કરે. એ મારો ભાઈ છે. આ ભાવનાએ તેમને મહાપુરુષ બનાવ્યા. સાધુતાની પગદંડી
૧૧૯
