________________
નમસ્કારમ ત્રસિદ્ધિ
તે અધ્યયન કહેવાય છે. તે! શું નમસ્કારના પ્રથમ વિભાગ આપણા ચિત્તને અધ્યાત્મ તરફે સારી રીતે લઈ જનારા નથી ? અથવા બેધ, સયમ કે મેાક્ષના લાભ કરાવનારા નથી ? તેના જવાબ હકારમાં જ આવવાને, એટલે પ્રથમનાં પાંચ પદાને પ્રાપ્ત થતી અધ્યયનસના સાથક છે.
જે શ્રુતરૂપી પર્યંત ઉપર ચૂલા એટલે શિખરની જેમ રાજે, તે ચૂલા કે ચૂલિકા કહેવાય છે અને તે પ્રાયઃ સૂત્રના છેડે જ આવે છે. આ રીતે પાછલનાં ચાર પદો પ્રથમનાં પાંચ પદોને શે।ભાવનારાં તથા તેના છેડે આવેલાં હેાઇ ચૂલા કે ચૂલિકા તરીકે પ્રખ્યાત થયેલાં છે. નમસ્કારમત્ર પંચપદાત્મક઼ કે નવપદાત્મક
કેટલાક લાકે ભગવતીસૂત્રમાં આવતા નમસ્કારનાં પ્રથમનાં પાંચ પદે પરથી તેને પંચપદ્યાત્મક માનવા પ્રેરાય છે અને તેના આગ્રહ પણ રાખે છે, પરંતુ ત્યાં મંગલાચરણના પ્રસંગ છે, તેથી જરૂર પ્રમાણે પ્રથમનાં પાંચ પદો લીધાં છે. જો અહીં આવતાં પાંચ પદો પરથી નમસ્કારમત્રને પંચપદ્યાત્મક માનવા પ્રેરાઈ એ તા એરીસાની હાથીગુફા અને ગણેશગુફા પર મહામેઘવાહન કલિંગાધિપતિ મહારાજા ખારવેલના શિલાલેખમાં નીચેનાં બે પદે જ જોવામાં આવે છેઃ ‘નમો બતાન । નમો સિદ્ધાન ।' તે શું નમસ્કાર મંત્રને માત્ર બે પાના જ માનવા પ્રેરાઇશું ? અને કેટલાંક ઠેકાણે તે માત્ર ‘નમો સિદ્ધાળ” એ એક જ પદ્મ આવે છે, તે શું નમસ્કારમંત્રને માત્ર એક પદનેા જ માનવા પ્રેરાઇશુ ? સાચી હકીકત એ છે કે નમસ્કારમંત્ર નવપદ્યાત્મક જ છે
