________________
નમસ્કારમત્રને અથ બેધ
આ પાંચ-નમસ્કાર સર્વ પાપાને નાશ કરે છે તથા સર્વ મંગલેામાં ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે.
આ રીતે ચૂલિકાનાં ચાર પદોમાં પંચપરમેષ્ઠી-નમસ્કારનુ ફળ બતાવ્યુ છે.
૭૩
નમસ્કારમત્રના આ સામાન્ય અર્થ પરત્વે રાજ થોડું મનન—ચિ ંતન કરવું ઘટે છે. મનન-ચિંતન કરતા અના પ્રકાશ વધારે ઉજ્જવલ અને છે અને તે આપણને એક પ્રકારના અલૌકિક આનંદ આપે છે. વિશેષ અર્થ ખાધ
નમો—નમસ્કાર હેા. નમસ્કાર એટલે વંદન, પ્રણામ કે પ્રણિપાત. તે નમવાની એક પ્રકારની ક્રિયા છે અને દ્રવ્ય તથા ભાવ એટલે ખાદ્ય તથા અભ્યંતર એમ બે પ્રકારે થાય છે. હાથ જોડવા, મસ્તક નમાવવુ, પાંચ અંગ ભેગાં કરવા વગેરે નમસ્કારની બાહ્ય ક્રિયા છે અને નમ્રતા ધારણ કરવી તથા જેમને નમસ્કાર કરવાના છે, તેમના પ્રત્યે ભક્તિ–વિનય–બહુમાનની લાગણી રાખવી, એ નમસ્કારની અભ્યંતર ક્રિયા છે. બાહ્ય નમસ્કારથી શિષ્ટજને એ પ્રવર્તાવેલા વ્યવહારનું પાલન થાય છે અને અભ્યંતરક્રિયાથી મન, અંતર કે આત્માની શુદ્ધિ થાય છે. બાહ્ય અને અભ્યંતર નમસ્કારમાં અભ્યંતર નમસ્કારનું ફૂલ ઘણું વધારે છે.
અહિ તાળ -અરિહંત ભગવ ંતાને. અરડુત, અરિહંત તથા અરુદ્ભુત એ બધા શબ્દો ના ભાવ સૂચવનારા છે.
