________________
૨૬૨
નમસ્કારમ ત્રસિદ્ધિ
તત્ત્વા સાથે આપણું અનુસંધાન થાય, એટલે કે તેના પર આપણા કાબૂ આવે તા ઘણી સિદ્ધિએ પ્રાપ્ત થાય છે. સ્વરાયશાસ્ત્રની રચના આ પાંચ તત્ત્વા પર જ થયેલી છે.
નમસ્કારમ`ત્રની સિદ્ધિ કરનારા અને તેનાથી હજારા અન્ય દ ́નીઓને પ્રભાવિત કરનારા શ્રીમાનતુંગસૂરિ કહે છે કે તમે અરિહ ́તાનુ· બરાબર ધ્યાન ધરા, એટલે પૃથ્વીતત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે, સિદ્ધોનુ ખરાબર ધ્યાન ધરા, એટલે આકાશ તત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે, આચાર્યાનું બરાબર ધ્યાન ધરેા, એટલે અગ્નિતત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે, ઉપાધ્યાયાનું બરાબર ધ્યાન ધરો, એટલે જલતત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે, અને સાધુઓનું બરાબર ધ્યાન ધરેા, એટલે વાયુતત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે. આ રીતે પંચપરમેષ્ઠીના ધ્યાનથી પાંચ તત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે.
જો તત્ત્વના અર્થ પરમ રહસ્યભૂત વસ્તુ કરીએ તેા અરિહંત, સિદ્ધ, આચાય, ઉપાધ્યાય અને સાધુથી વધારે રહસ્યભૂત વસ્તુ આ વિશ્વમાં અન્ય કાઈ પણ નથી. તાપ કે અરિહંતાદિ પાંચ પરમેષ્ઠીનું ધ્યાન ધરતાં પરમ તત્ત્વ સાથે આપણું અનુસંધાન થાય છે અને તેથી આપણા આધ્યાત્મિક વિકાસમાં અનેરી ઝડપ આવે છે.
અરિહંતાદિ પંચપરમેષ્ઠીનું ધ્યાન કેવા વગે તેની સ્પષ્ટતા શ્રી માનતુ ંગસૂરિએ આ
જ
કરવું ? ' સ્તવનમાં નીચે પ્રમાણે કરી છે :
ससिधवला अरहंता, रत्ता सिद्धा य सूरिणो कणया । मरगयभा उवज्झाया; सामा साहू सुहं दिंतु ॥
