________________
૩૧૨
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ ઉપપદ વિના–વિશેષણ વિના બેલિવું ન જોઈએ, એ શાસ્ત્રને આદેશ છે *અને અહીં પરમેષ્ઠી એ દેવતાનું નામ છે, માટે તેને પરમેશ્વર એવું ઉપપદ-વિશેષણ લગાડેલું છે. વળી પરમેષ્ઠી એ શબ્દ એવી મહાન વસ્તુને સૂચક છે કે તેને શ્રી જેવું સામાન્ય કેટિનું વિશેષણ શોભે નહિ; તેથી અહીં પરમેશ્વર એવું યથાર્થ વિશેષણ લગાડેલું છે. પરમેશ્વર એટલે પરમ અશ્વર્યવાન. પરમ અિધર્મ એટલે અષ્ટપ્રાતિહાર્ય અને સમવસરણાદિ અન્ય પ્રકારની સમૃદ્ધિ તથા યોગની સર્વ પ્રકારની સિદ્ધિ. પરમેષ્ઠી એટલે પરમ પૂજ્ય સ્થાને રહેલા. અહીં પરમેશ્વર પરમેષ્ઠિને અર્થ સકલરાગાદિરૂપ મલરહિત સર્વ જીવોના યોગ અને ક્ષેમનું વહન કરનારા, શસ્ત્રાદિ ઉપાધિથી રહિત હોવાને લીધે પ્રસન્નતાના પાત્ર, તિરૂપ, દેવાધિદેવ, સર્વજ્ઞ પુરુષ વિશેષ સમજવાના છે.
આટલાં વિવેચનથી સ્વરૂપ અને અભિધેય કહેવાયું. હવે તેનું તાત્પર્ય કહે છે. જે વાચ્યાર્થીને કહે, તે વાચક કહેવાય.
“સિદ્ધવાવિન સોનિમૂતમ-આ કરું એ જે અક્ષર છે, તે સિદ્ધચક્રનું આદિબીજ છે અને ० देवतानां गुरूणां च, नाम नोपपद विना ।
૩ઘનૈવ કાયાથ, થqનામનતા છે
દેવતાઓ અને ગુરુનું નામ ઉપપદ એટલે વિશેષણ વિના બોલવું નહિ. તેમ જ સ્ત્રીનું નામ કે બનતાં સુધી પિતાનું નામ પણ સ્વયં બોલવું નહિ.”
