________________
[૧૦] નમસ્કારમંત્રને ચિંતનીય વિષય
જે સૂત્ર વારંવાર મનન-ચિંતન કરવા યોગ્ય હોય, તે મંત્ર કહેવાય, એ સ્પષ્ટતા પ્રસ્તુત ગ્રંથના બીજા પ્રકરણમાં કરવામાં આવી છે. તે પરથી પ્રશ્ન થ સહજ છે કે “નમસ્કાર-મંત્રને ચિતનીય વિષય શો છે?” પરંતુ તેને ઉતર શોધવા માટે બહુ દૂર જવું પડે તેમ નથી. નમસ્કારના પાઠ વડે જે પંચપરમેષ્ઠીને નમસ્કાર કરવામાં આવે છે, તે જ એને ચિંતનીય વિષય છે.
આને અર્થ એમ સમજવાને કે નમસ્કારમંત્રની અર્થભાવના કરતી વખતે અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય તથા સાધુ એ પાંચ પરમેષ્ઠીના ગુણે સંબંધી વિચાર કર જોઈએ.
અહીં તત્ત્વદષ્ટિ એમ કહે છે કે “પંચપરમેષ્ઠીના ગુણે ગણ્યા ગણાય તેમ નથી. તે તમે એને વિચાર શીરીતે કરશે? વળી તમારી શક્તિ મર્યાદિત છે અને આયુષ્ય ભરતક્ષેત્રના હિસાબે સે કે સવાસો વર્ષથી અધિક નથી.
