________________
નમસ્કારમંત્રને મહા ઉપકાર
૧૧૧ અહીં કોઈ એમ કહેતું હોય કે “નમસ્કારમંત્ર તે જડ અક્ષરની રચના છે, તે આપણા પર ઉપકાર શી રીતે કરી શકે? તે એમ કહેવું ઉચિત નથી. જડ વસ્તુ પણ આપણું પર ઉપકાર કરી શકે છે. દાખલા તરીકે ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય અને પુદ્ગલાસ્તિકાય એ ચારે દ્ર જડ છે, છતાં આપણા જીવન પર કેટલે ઉપકાર કરે છે?
ધર્માસ્તિકાય ન હોય તે આપણે કેઈ જાતની ગતિ કે હલન-ચલન કરી શકીએ નહિ, અરે! હાથ ઊંચે કરે હોય તો પણ કરી શકીએ નહિ. તે કાકાશમાં સર્વત્ર વ્યાપ્ત છે, તેથી જ આપણે તેના આધારે હાથને ઊંચેન કરી શકીએ છીએ.
અધર્માસ્તિકાય ન હોય તો આપણે એક સ્થળે સ્થિર બેસી શકીએ નહિ. એક સ્થળે સ્થિર રહેવામાં અધમસ્તિકાયને ઉપકાર છે. એ જ રીતે આકાશાસ્તિકાય ન હોય તે આપણને રહેવાને અવકાશ કેણ આપે? આપણને રહેવા માટે જગા જોઈએ, સ્થાન જોઈએ, અવકાશ (Space) જોઈએ. તે આકાશ પૂરા પાડે છે, તેથી જ આપણે તેની અંદર રહી શકીએ છીએ. એ જ રીતે પુદ્ગલથી આપણું શરીર, ઈન્દ્રિયો તથા મન વગેરેની રચના થાય છે અને તેના લીધે આપણે જીવનવ્યવહાર શક્ય બને છે. વળી આપણે જે ઘરમાં રહીએ છીએ કે જે ફનચર વગેરેનો ઉપયોગ કરીએ છીએ કે મોટર વગેરે વાહનમાં ફરીએ છીએ, તે બધાં જડ હેવા છતાં આપણું જીવન નિભાવવામાં પસાર કરવામાં ઉપયોગી
