________________
૧૮૪
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ જેઓ કમલબંધથી સ્મરણ ન કરી શકે તેમણે કરમાલાથી સમરણ કરવું, એવો શાસ્ત્રકારને આદેશ છે. કરમાલા એટલે કરની આંગળીઓના વેઢા. તેનો ઉપયોગ કરીને નમસ્કારમંત્રનું મરણ કરવું. તે અંગે વિશેષ સૂચના એવી છે કે
करआवचे जो पंचमंगलं साहुपडिमसंखाए । जयवारा आवत्तई, छलन्ति तं नो पिसायाई ॥
કરના આવર્તાથી જે નમસ્કાર મંત્રને સાધુપ્રતિમાની સંખ્યાએ એટલે બારથી નવ વાર ગણે છે, તાત્પર્ય કે ૧૦૮ વાર ગણે છે, તેને પિશાચ વગેરે દુષ્ટો ઉપદ્રવ કરી શકતા નથી.”
કર એટલે હાથ, તેની આંગળીઓમાં જે વેઢા હોય છે, તેને અમુક રીતે અનુસરવા તેને આવર્ત કહેવામાં આવે છે. આ આવર્તે નંદ્યાવત, શંખાવર્ત, કારાવર્ત, હકારાવર્ત, શ્રી કારાવત, સિદ્ધયાવત, નવપદાવર્ત વગેરે અનેક પ્રકારના છે. તેમાંથી જમણે હાથે બંઘાવના ધરણે બાર વાર સ્મરણ કરવું અને ડાબા હાથથી શંખાવર્તના ધોરણે તેની ૯ વાર ગણના કરવી, એ સંપ્રદાય છે. આ રીતે કુલ ૧૦૮ વારની ગણના થઈ શકે છે.
આવર્તમાં ચાર આંગળીના ૧૨ વેઢાનો ઉપયોગ થાય છે. આ રીતે ડાબા હાથે શંખાવર્ત અને જમણા હાથે નંદ્યાવર્તની ગણના નીચે પ્રમાણે થાય છે?
