________________
૧૯૯
જપમાલા અંગે કેટલીક વિચારણા
કેઈ એમ કહેતું હોય કે અમે વર્ષો સુધી માલા ફેરવી, પણ કંઈ પરિણામ આવ્યું નહિ, તો એમાં માલાને કંઈ દેષ નથી; દોષ આપણા મનને છે. જે મનને પવિત્ર તથા સ્વસ્થ કરી વિધિપૂર્વક માલાનો ઉપયોગ કરીએ તે તેનું પરિણામ જરૂર આવે અને તે ધાર્યા કરતાં પણ ઘણું વધારે સારું આવે. સાધનમાં તો એટલું જ જોવાનું છે કે તે સારું હોવું જોઈએ, એગ્ય હોવું જોઈએ; બાકી તેને ઉપગ કેમ કરે? તે વાપરનારના હાથની વાત છે. જે તેને કુશળતાપૂર્વક ઉપયોગ કરે તો તેનાથી ધાર્યું પરિણામ મેળવી શકે અને આવડતની ખામી હોય તે સારું સાધન પણ નકામું જાય. આજકાલ ઘણા યુવાને ફરવા જાય છે, ત્યારે ખભે કેમેરા લટકાવે છે અને તે કેમેરા ખરેખર ઊંચી જાતના હોય છે, પણ તેઓ છબીઓ લે છે, તે ઢંગધડા વિનાની હોય છે. કેટલીક “અંડર” તે કેટલીક “ઓવર. વળી કેટલીક વાંકીચૂંકી ને ત્રાંસી પણ હોય છે, કારણ કે છબીઓ કેમ પાડવી? તેની તેમને આવડત હોતી નથી.
જપમાલાઓ ૨૭ મણકાની બને છે, ૩૬ મણકાની બને છે, તેથી ઓછાવત્તા મણકાની પણ બને છે અને ૧૦૮ મણકાની પણ બને છે. તેમાં ૧૦૮ મણકાની માલા સર્વ કાર્ય સિદ્ધ કરનારી મનાયેલી છે અને જૈન ધર્મે તેને જ પસંદગી આપી છે. વિશેષમાં ૧૦૮ મણકા પંચપરમેષ્ઠીના ૧૦૮ ગુણેનું સ્મરણ કરાવે છે, તે પણ તેની પસંદગીનું એક કારણ છે.
