________________
૨૪૦
નમસ્કારમ‘ત્રસિદ્ધિ
पूजाकोटिसमं स्तोत्रं, स्तोत्रकोटिसमो जपः । जपकोटिसमं ध्यानं, ध्यानकोटिसमो लयः ॥
મત્રસાધનાનુ` પ્રથમ અ`ગ મ`ત્રદેવતાની પૂજા છે, તે વિવિધ ઉપચારો વડે કરવી જોઈએ. મંત્રસાધનાનું બીજુ અગસ્તાત્ર છે, તે પૂજા કરતાં ક્રોડગણુ વધારે ફૂલ આપનારું છે, તેથી સુંદર સ્તેાત્રા વડે મંત્રદેવતાની સ્તુતિ અવશ્ય કરવી જોઇએ. મ`ત્રસાધનાનું ત્રીજું અંગ જપ છે, તે સ્તાત્ર કરતાં ક્રોડગણુ વધારે ફૂલ આપનારુ છે, તેથી મૂળમત્રના જપ નિયત પ્રમાણમાં અવશ્ય કરવા જોઇએ. મત્રસાધનાનું ચેાથું અંગ ધ્યાન છે, તે જપ કરતાં ક્રોડગણુ વધારે ફલ આપનારુ છે, તેથી મંત્રદેવતાનુ ધ્યાન અવશ્ય ધરવુ જોઇએ અને મંત્રસાધનાનું પાંચમુ· અંગ લય છે, તે ધ્યાન કરતાં ક્રોડગણું વધારે ફૂલ આપનારા છે, તેથી મનની તમામ વૃત્તિ આના મત્રદેવતામાં લય કરી નાખવા જોઇએ અને એ રીતે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવી જોઇએ.
જેમ વિશારદોએ મ`ત્રસાધનાને પાંચ ભાગમાં વિભક્ત કરેલી છે, તેમણે તેનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે માનેલું છે
(૧) અભિગમન—મ`ત્રસાધના માટે નક્કી કરેલા સ્થાન પ્રત્યે જવું અને તેની શુદ્ધિ કરવી.
(૨) ઉપાદાન—મત્રસાધના માટે જે જે ઉપકરણા કે સાધના જરૂરી હાય, તે એકત્ર કરવાં.
(૩) જિયા—ભૂતશુદ્ધિ, પ્રાણાયામ તથા ન્યાસપૂર્ણાંક મત્રદેવતાની વિવિધ ઉપચારો વડે પૂજા કરવી.
