________________
૧૦૨
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ
અને મંત્ર-તંત્રશાસ્ત્રનું નામ વાયડું કરી નાખ્યું. તેની અસર ઓછા-વત્તા અંશે આજ સુધી પહોંચે છે. કેટલાક શિક્ષિત લોકેની મંત્ર-યંત્ર-તંત્ર પર મુદ્દલ શ્રદ્ધા બેસતી નથી, તેનું કારણ એ છે કે તેની મથરાવટી ખૂબ મેલી પડી ગઈ છે અને તેનાં નામે એવાં એવાં કાર્યો થયાં છે કે જે આપણને નિતાંત ધૃણા ઉપજાવે. અહીં સંતોષ લેવા જેટલી વાત એ છે કે નમસ્કારમંત્રના ક વગેરેમાં આકર્ષણાદિ કાનું વિધાન ભલે કરેલું હોય. પણ એવાં કાર્યો માટે તેને ખાસ ઉપયોગ થયે નથી, અથવા તે અતિ અલ્પ પ્રમાણમાં જ થયો છે અને તેણે તેનું લોકોત્તરપણું મહ૬ અંશે ટકાવી રાખ્યું છે. તેનું જ એ પરિણામ છે કે આજે પણ લોકોને તેના માટે પરમ શ્રદ્ધા અને આદરની લાગણી છે.
નમસ્કારમંત્રને લત્તર કહેવાનું એક કારણ એ પણ છે કે તે અરિહંત જેવાં લકત્તર મહાપુરુષ વડે કહે વાયેલે છે અને ગણધર જેવા લોકેત્તર મહાપુરુષ વડે શબ્દ સંક્લના પામેલ છે. મંત્રશક્તિમાં જયેની શક્તિનો અંશ ઊતરે છે, એ વાત લક્ષ્યમાં લેતાં નમસ્કારમંત્રની લકેત્તરતા વિષે કઈપણ જાતની શંકા રહેતી નથી.
શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામી આવશ્યક નિર્યુક્તિ” માં પંચનમસ્કાર કરવાનો હેતુ સમજાવતાં કહે છે કે : मग्गो अविप्पणासो, आयारो विणयया सहायत्तं । पंचविह नमोक्कारं, करेमि एएहिं हेऊहिं ॥ .
“માર્ગ, અવિપ્રણાશ, આચાર, વિનય અને મોક્ષ
