________________
અનુભૂતિથી જે પ્રવૃત્તિ કરે છે એનામાં અંતઃસ્ફુરણા (Intution) વધારે તીવ્રતાથી કામ કરે છે.
પોતાના મનમાં થતા વિચારોનો ધ્વનિ સામાના મનમાં થાય છે અને પોતાને કહેવાની વાત સામાના મુખથી કહેવાઈ જાય છે.
સામાને કહી જવાનું કામ કોણ કરે છે ? આપણું જ્ઞાનમય ચૈતન્ય. આ જ્ઞાન ઘણી રીતે આવિષ્કાર લે છે. વિદ્યા મેળવવાથી, પ્રયત્ન ક૨વાથી, એકની એક વાત ઉપર એકાગ્રતા કરવાથી.
શૈશવકાળમાં અમારા શિક્ષક અમને કહેતા :
Give maximum strain to your brain and everything will be clear. બને એટલું મનને એકાગ્ર કરો અને તમને જવાબ મળી જશે. લોકો ખાવાનું જેટલું પસંદ કરે છે એટલું વિચારવાનું નથી કરતા. ખાવાનું ત્રણવાર જોઈએ પણ વિચારવાનું એક વારમાં પતી જતું હોય તો કેવું સારું ? કહે કે અમારા વતી તમે જ વિચારી લો, તમે જે કહેશો એ બરાબર જ હશે.
Less to stomach and more to brain. પેટને ઓછું અને મગજને વધારે. અત્યારે દુનિયામાં ઊંધું ચાલી રહ્યું છે. પેટને ખૂબ અને મગજ ખાલી. શરીર મોટું થાય અને મગજ નાનું થાય, ખલાસ થઈ જાય એટલે જ તો મનના રોગના ડૉક્ટરોનો રાફડો વધતો જ જાય છે. મગજ ખાલી થતું જાય અને શરીર વધતું જાય પછી સ્થિતિ શું થાય ?
એકાગ્રતા એ શક્તિ છે, એ જેટલા પ્રમાણમાં વધે તેટલા પ્રમાણમાં ચૈતન્યની જ્ઞાનશક્તિ બહાર આવે.
ધ્યાન એ જ્ઞાન મેળવવાનું સાધન છે. ધ્યાન સાધ્ય નથી, જ્ઞાન સાધ્ય છે. ધ્યાન સાધન છે, સાધ્યને પ્રગટ કરે છે. જેમ જેમ તમે ધ્યાન ધરતા જાઓ તેમ તેમ જ્ઞાન આવતું જાય છે.
આપણો આત્મા પોતે જ જ્ઞાની છે. જ્ઞાનમય છે, જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. એ જ્ઞાનને આપણે પોતે પામી શકીએ એ માટે ધ્યાન એ સાધન છે.
જેમ નીચેથી ઉપર આવવા માટે નિસરણી છે એમ જ્ઞાનની દુનિયામાં પહોંચવા માટે ધ્યાન એ પણ નિસરણી છે. ધ્યાનની નિસરણી દ્વારા જ્ઞાનાનંદ મહેલમાં પ્રવેશ કરવાનો છે.
સી. વી. રામનના પિતાએ ઘાસનાં તણખલાં ભેગાં કરીને દીકરાને બોલાવ્યો અને કહ્યું : “બેટા ! આ તણખલાં ઉપર સૂર્યકિરણ પડે છે પણ બળે છે ?’'
Jain Education International
૫૨ * માનવતાનાં મૂલ્ય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
