________________
છે એ કેવી સુંદર રીતે ખીલી ઊઠે છે ! એમ ન માનશો કે આવા દિવ્યત્વનો દાવો માત્ર ભણેલાઓનો છે; આવા દિવ્યત્વનો દાવો ડિગ્રીવાળાઓનો છે; દિવ્યત્વનો દાવો સાધુઓનો છે, કે આવા દિવ્યત્વનો દાવો કોઈ સત્તાધીશોનો જ છે. એ અધિકાર માનવમાત્રનો છે.
બાકી તો બધાય વૃત્તિઓના ગુલામ છે, પરાધીન છે. બધાએ એમાંથી જ છૂટવાનું છે; જે આત્મા એમાંથી છૂટે છે એ દિવ્ય બને છે. એટલે આ દિવ્યત્વ આ માનવજીવનમાં જ વિકસાવવાનું છે. આપણે આજે જોયું કે આ માનવજીવનનું સર્જન, ત્રણેના એકીકરણમાંથી થયું છે. આ ત્રણ એટલે દેહ, મન અને આત્મા.
દેહથી દાનવતા જીતીએ.
મનથી માનવતા પ્રગટાવીએ. આત્મા ચૈતન્યથી-દિવ્યતા માણીએ. એક છેડે પાશવતા છે, બીજે છેડે દિવ્યતા છે. આપણે પાશવતામાંથી છૂટી દિવ્યતા ભણી પ્રયાણ કરવાનું છે. વચ્ચે આપણી માનવતાનો પુલ છે, સેતુ છે. આપણે સૌએ એ માર્ગે પ્રગતિ કરવાની છે અને દિવ્યત્વનું છે તેજ છે, તેનો જીવનમાં સાક્ષાત્કાર કરવાનો છે.
આપણી આ નાનકડી પાંચ-પચાસ સો વર્ષની જિંદગી છે તેમાં, આપણે દિવ્યત્વની ઝાંખી કરીએ એ આપણું મુખ્ય કાર્ય છે. માનવીની અંદરનો જે પ્રકાશમય ખંડ છે, તે સદા બંધ હોય છે. એ ખંડને ઉઘાડવાની ચાવી એટલે આ પ્રેમ. આ મૈત્રી. તમે સૌ એ ચાવી લગાડો અને જુઓ કે અંદરનો ખંડ ખૂલી જાય છે કે નહિ ? એના પ્રકાશથી તમે આનંદિત થાઓ છો કે નહિ ? એ ખંડમાં દિવ્યતાનું એવું સરસ સામ્રાજ્ય છે, એ ખંડમાં એવી સરસ પ્રકાશની જ્યોત છે, કે જે માનવી જીવનમાં મૈત્રી કેળવે છે તે જ એનો એ આલાદ અનુભવી શકે છે, એને માણી શકે છે. જેમણે એ પ્રકાશને દીઠો નથી, એ જ દાનવતામાં રમી રહ્યા છે.
તમે એ ખંડ ખોલો. એ ખંડ બીજે ક્યાંય નથી, તમારા મનની અંદર જ છે. આજે આપની સમક્ષ જે થોડીક વાતો કરી તે વાતને ખૂબ ગંભીરતાથી પૂરી શાન્તિથી, કરુણતાથી વિચારજો.
આનો વધુ વિચાર કરતાં તમને જણાશે કે દુનિયામાં જાતજાતનાં સંગીત છે, પણ આ માનવતાનું સંગીત, દિવ્યતાનું સંગીત, મૈત્રી અને ક્ષમાનું સંગીત
બંધન અને મુક્તિ છે ૪૧૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
