________________
આના અનુસંધાનમાં હું તમને એક સરસ નાનકડી વાત કહું. તમને ગમી જાય એવી એ વાત છે.
એક વાર એવું બન્યું કે જમવા બેઠા હતા ત્યાં ભાણામાં લાડુ સાથે વડાં પીરસાયાં,
તે વખતે એક પ્રશ્ન ઊભો થયો : વડા કરતાં લાડુ મોટા હોવા છતાં વડાને “વડું' – મોટું કેમ કહેવામાં આવતું હશે ?
કોઈકે વળી “વડાને પૂછયું પણ ખરું ? લોકો તને “વડું” કેમ કહે છે ?' ત્યારે વડાએ પોતાની આપવીતી કહેવા માંડી :
પહેલે થે હમ મર્દ, મર્દસે નાર કહાયે, કર ગંગામે સ્નાન, મેલ સબ દૂર કરાયે; કર પથ્થર સે યુદ્ધ, ઘાવ બરછી કે ખાય,
નીકલ ભયે જબ પાર, આજ હમ બડે કહાવે. વડું કહે છે કે, સૌથી પહેલાં હું મગના રૂપમાં હતો. પુરુષ-અવસ્થામાં હતો. તે પછી “વડું' બનવા માટે મારે બે પથ્થર વચ્ચે ભરડાવું પડ્યું. આ રીતે ભરડાવાને લીધે મારી જાતના ટુકડા થઈ ગયા. ત્યારે મારા એ આત્મભોગને યોગ્ય રીતે સન્માનવાને બદલે લોકોએ મની નારીવાચક નામ “દાળ” કહીને સંબોધવા માંડ્યું. ત્યાર બાદ લાંબા સમય સુધી મારે પાણીમાં ભીંજાવું પડ્યું. એટલે, મારી બધી જ ચામડી “ફોતરાં'ના રૂપમાં છૂટી પડી ગઈ અને મારું અંગ એકદમ નરમ થઈ ગયું. આ પછી મારે પથ્થર સાથે ખરેખરું યુદ્ધ કરવું પડ્યું. પરંતુ મારું ગજું કેટલું ? બે પથ્થર વચ્ચે હું બરાબર વટાઈ ગયું. મારું અસ્તિત્વ જ લગભગ ભૂંસાઈ ગયું. ત્યાર બાદ મારી એ હાલત હજી ઓછી ભૂંડી હોય તેમ અંગેઅંગમાં અગન ઊઠે એવા મરચા-મીઠાના મસાલા સાથે મને ભેળવવામાં આવ્યું. પછી ઊકળતા તેલમાં તળવામાં આવ્યું, અને અણીદાર સયાના ભાલાનો માર સહન કરવો પડ્યો. આટલું બધું થયું ત્યારે પુરુષવાચક મગને બદલે નારીવાચક “દાળ'એ નામથી સંબોધન કરીને મારું અપમાન કરનારું જગત હવે મને “વડું' કહીને માન આપવા માંડ્યું છે.'
તમારે વિદ્યાર્થીઓને પણ દુનિયામાં મહાન બનવું હશે તો ઘણુંબધું સહન કરવું પડશે અને જીવનક્ષેત્રે અનેકવિધ યુદ્ધો લડવાં પડશે.
આવતી કાલના નાગરિકોને ૪૩૧
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org