________________
દરેક શક્તિનું બીજમંત્ર હોય છે, એ શક્તિને નિમંત્રવા બીજમંત્ર કામ લાગે છે. “G” એ સરસ્વતીનો બીજમંત્ર છે. માતા સરસ્વતી દેવીને નિમંત્રણ આપીને ગ્રંથકાર આગળ વધે છે.
તેનો બીજો અર્થ આ પણ થાય. ભૌતિક સુખની છેલ્લામાં છેલ્લી પરાકાષ્ઠા એટલે ઇન્દ્ર. પણ એ ઇન્દ્રનેય આંતરિક શ્રી-લક્ષ્મી છે કે નહિ તે તો એક પ્રશ્ન જ છે.
અહીં તો આંતરિક શ્રીની વાત ચાલે છે. એટલે ચેતનાની આંતરિક લક્ષ્મીના સુખમાં મગ્ન એવો આ આત્મા પૂર્ણ જ જુએ. આપણો આત્મા કેવો છે ? આંતરિક શ્રીના સુખમાં મસ્ત છે. એ સામાન્ય કે તુચ્છ નથી. આંતરિક શ્રી આપણા આત્મામાં ભરેલી છે પણ એ શ્રીની કોને અનુભૂતિ થાય છે ?
જે આત્મા સત્, ચિત્ અને આનંદની પૂર્ણ અનુભૂતિ સ્વમાં કરે છે તેને થાય છે.
આ ત્રણ શબ્દો આપણા આત્માની ઓળખ આપે છે. તે કેવો છે ? તારું સ્વરૂપ શું છે ?
સત્, ચિત્ અને આનંદ એ મારું રૂપ છે, મારું સ્વરૂપ છે. મારામાં એ છે અને હું એનો સ્વામી છું.
માણસ જ્યારે પોતાનું સ્વરૂપ ભૂલી જાય છે ત્યારે એ બીજી જ વસ્તુને વળગી પડે છે. જે વસ્તુનો માણસ લાંબા કાળથી વિચાર કરતો હોય તે ધીમેધીમે એવો થઈ જાય છે.
હું સત્ છું, શાશ્વત છું. વિશ્વની બધી વસ્તુઓ બદલાઈ જાય તોય હું નહિ બદલાઉં, બધી વસ્તુઓ જલી જાય તોય હું નહિ જલું, બધું ખતમ થઈ જાય ત્યારે પણ હું રહેવાનો. સતુને કોઈ નષ્ટ કરી શકતું નથી, ભાંગી શકતું નથી, ખલાસ કરી શકતું નથી, મારી શકતું નથી. ત્રણે કાળમાં રહે તેનું નામ સતું.
કેવી રીતે રહે ? આકાર બદલાઈ જાય; દેહ બદલાઈ જાય; નામ, ગામ અને મુકામ બદલાઈ જાય પણ સત્ રહે.
આત્મા આ શરીરમાંથી ગયો પણ ક્યાં ગયો ? એક ઠેકાણેથી ગયો, પણ બીજે ઠેકાણે થયો ! વિશ્વમાંથી નથી ગયો. ચૌદ રાજલોકમાં જ છે.
આ જગતમાં આપણે આ બધું નવું સગપણ ઊભું કર્યું છે. બાળપણથી એ શીખવાડવામાં આવે છે. આ એક આરોપણ છે, આપણે આ બધું લઈ બેઠા છીએ. આ સંસ્કાર ધીરેધીરે તીવ્ર બની ગયા છે. સંસ્કારને કારણે આપણે એ દેહમય બની ગયા છીએ, અને એટલે જ આખો દહાડો મર્યા કરીએ છીએ; જાતના નામે, ગામના નામે, કોમના નામે, કે પંથના નામે.
૨૯૨ એક માનવતાનાં મૂલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
