________________
નીચે મૂકી દીધો અને કહ્યું : “ચાલ ભાઈ, તારે સો સોનામહોરો જોઈએ છે ને ? હું તને એક હજાર સોનામહોર અપાવું.”
“હું ! શું હજાર સોનામહોર ?!” કોશલરાજે કહ્યું : “હા.” પેલાએ કહ્યું : “તો હું ધન્ય ધન્ય થઈ જઈશ.”
ઉતાવળે પગલે કોશલરાજ રાણી પાસે આવ્યા અને કહ્યું: “રાણી, હવે હું જાઉં છું. મને રજા આપો.” રાણી કહે : “ક્યાં જાઓ છો ?” તો કહે :
આ માણસને સો સોનામહોરો જોઈએ છે. એ બિચારો દુઃખી છે. ખાવાનુંય એની પાસે નથી. એ મારા નામે આવેલો છે. મારા માટેનું હજાર સોનામહોરનું ઇનામ હું એને અપાવી દઉં, એટલે એનું કલ્યાણ થશે. આખર તો આ દેહ એક વાર ખતમ થવાનો જ છે ને ! આમેય એને એક વાર બાળી તો નાખવો જ છે ને ! તો પછી કોઈકનું ભલું કરીને મરી જાઉં એમાં જ ખરો આનંદ નથી ? રાણી ! મને રજા આપો.”
રાણીની આંખમાં આંસુ આવી ગયાં. એણે કહ્યું : “વાહ ! વાહ ! મારા પતિ, અર્પણનું આવું સંગીત સર્જે એને હું સ્વાર્થ અને મોહથી બેસૂરું કેમ બનાવું ? સ્વામીનાથ ! તમારા આ કાર્યમાં હું શુભેચ્છા પાઠવું છું. જરૂર પડે તો હું પણ બલિદાન આપીને કોઈકનું કલ્યાણ કરીશ; સિધાવો, તમને મારી વિદાય છે.”
કોશલરાજ પેલાને લઈને કાશીરાજની સભામાં જ ગયા. કાશીરાજ સભામાં બેઠેલ છે, ત્યાં કોશલરાજ જઈને ઊભા રહે છે, અને નમન કરે છે. કાશીરાજ પૂછે છે: “ક્યાંથી આવે છે તું ?” માથે ધૂળ ચોંટેલી છે, કપડું ફાટેલું છે, કઠિયારાના વેશમાં છે. આજે એના પર રાજવીનો તાજ કે આકાર નથી એટલે કાશીરાજ એને ઓળખતા નથી. પૂછે છે “તું કોણ છે ?” કોશલરાજે કહ્યું : “જેને માટે તમે હજાર સોનામહોરનું ઇનામ જાહેર કર્યું છે તે હું પોતે. હવે આપ એક હજાર સોનામહોર આ માણસને આપો અને આપને જે જોઈએ તે લઈ લ્યો.”
“તમે કોણ કોશલરાજ ?...” કાશીરાજ આભો બની સિંહાસન પરથી ઊભો જ થઈ ગયો..હેં તમે પોતે કોશલરાજ ? અને તમે જાતે જ શું માથું આપવા અહીં આવ્યા છો ? આમ શા માટે ?” કોશલરાજે નમ્રતાથી કહ્યું : આ માનવી ગરીબ છે, નિર્ધન છે, એને ધન જોઈએ છે, જ્યારે બીજી બાજુ
૪૧૦ ને માનવતાનાં મૂલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
