________________
સિકંદરના દિલમાં ઊપસેલી વિનાશની ભયંકર છબીને ભૂંસી નાખવાનો વિચાર ઈ.સ. પૂર્વે ૩૨૫માં ઍરિસ્ટોટલને આવેલો. મેસિડોનીઆના મહાન વિજયી સિકંદરે દિગ્વિજય કરવા પ્રયાણ કર્યું અને ભારત ભણી કૂચ આદરી; ત્યારે તેના ગુરુ ઍરિસ્ટોટલે એને જીવનની મહત્તાનું ભાન કરાવવા એની પાસે એક માગણી કરી.
'यदि जो हो सके राजन ! तो जैनी गुरु को ले आना ।
'जिनोंने ज्ञानको पाकर गहरे तत्त्वो को जाना ।
યુદ્ધને અંતે પંજાબથી પાછા ફરતાં સિકંદરે એરિસ્ટોટલે માંગણી કરેલા સાધુની શોધ કરાવી. શોધ કરવા એના સૈનિકો ચારે તરફ ફરી વળ્યા. ઘણી શોધ પછી એક નદીકિનારે બેઠેલા અને આત્મસમાધિમાં ડૂબેલા એક મસ્ત સાધુ મળી આવ્યા.
સૈનિકોએ કહ્યું : “મહારાજ ! ચાલો, જલદી કરો. દિગ્વિજયી સિકંદર તમને યાદ કરે છે, તમારું કામ તો થઈ ગયું ! અરે, તમારો ઉદ્ધાર થઈ ગયો, જલદી કરો, જલદી.”
તમે વિચાર કરી જુઓ. સિકંદર સંતનો શું ઉદ્ધાર કરવાનો હતો ? પણ આ તો રહ્યા દાસ ! એ તો એમ જ માને કે સિકંદર જેને પ્રેમથી યાદ કરે, તેનું ભાગ્ય ઊઘડી ગયું. તમને પણ અહીંના કોઈ પ્રધાન આ રીતે બોલાવી માનપાન આપે તો ખુશ ખુશ થઈ જાઓને ? અને બધે કહેતા ફરો ને કે, મારે તો પ્રધાન સાથે દોસ્તી છે ! હું આમ કરું ને તેમ કરું, પણ આ તો મસ્ત સાધુ હતા.
એરિસ્ટોટલે જાણીને જ આવા સાધુઓને લાવવાની માગણી કરી છે. ઘડીકમાં રીઝે ને ઘડીમાં ખીજે તો તે સંત કેમ કહેવાય ? એ તો મેરુ પર્વતની જેમ અડોલ હોય. મેઘ ગંભીર વાણીમાં સંતે કહ્યું :
સિંકદર કોણ છે, તે હું જાણતો નથી. તમે કહો છો કે, એ દિગ્વિજયી છે તો આનંદની વાત છે; પણ મહાન વિજેતાને મારો એક નમ્ર પ્રશ્ન પૂછજો : તમે દિગ્વિજય તો કર્યો પણ ઇન્દ્રિયવિજય કર્યો ? ઇન્દ્રિયોનો વિજય કર્યો હોય તો તમારા ચરણોમાં આવવા હું તૈયાર છું; પણ જો માત્ર જગતને જ જીત્યું હોય, તો મારે આવવાની કંઈ જરૂર નથી.'
સિકંદરને આત્મા શું વસ્તુ છે એની ખબર ન હતી. એને તો વિશ્વવિજયની ધૂન લાગી હતી. એ ધૂનમાં જ એ પાગલ બન્યો હતો. આવા ધૂનીને આત્મચિન્તા માટે કે આત્મજાગરિકા માટે સમય ક્યાંથી હોય ?
૧૩૦ : માનવતાનાં મૂલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
