Book Title: Kalpsutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीकल्प
सूत्रे
कल्पमञ्जरी टीका
॥१५३||
अरिमर्दनः शत्रुपराजयी नन्दिवर्धनः तदाख्यः, नरेन्द्रो राजा प्रस्खलदाभरणः प्रपतदलङ्कारः सन् पतत्प्रसूनसमूहः= प्रस्खलत्पुष्पसमुदायः छिन्नानोकहा-छिन्नवृक्षः इव यथा विगतचेतनः निश्चेष्टः सन् अवनितले पृथ्वीतले, सर्वाङ्गेण= सकलावयवेन धसिति-'धस्' इत्याकारकशब्दपुरस्सरं पतितः-अपतत् । तं-नन्दिवर्धनं पतितं दृष्ट्वा सर्वे-सकला: सामन्तप्रभृतयोऽपि पुरुषाः समन्ततः सर्वतः अवनितले भूतले निपतिताःन्यपतन् । ततः भूतलनिपतनानन्तरम् विलीनचेतनः निश्चेष्टः, नन्दिवर्धनो भूपो-राजा कथमपि केनापि प्रकरण चेतनाकारेण चेष्टाजनकेन, शीतलोपचारेण व्यजनादिना शीतीकरणसाधनेन चेतनांचेष्टां नीतोऽपि-प्रापितोऽपि, अतीव-अत्यन्तं यथा स्यात्तथा व्यथितः दुःखितोऽभवत् । स च निरन्तरेषदुष्ण-सलिलोच्छलित-धारामोचने-निरन्तरम् अविरतं या ईषदुष्णसलिलस्य= किश्चिदुष्णजलस्य उच्छलन्ती या धाराप्रवाहस्तस्या मोचके लोचने-नेत्रे प्रमृज्य-पोञ्छय माज्यदुःखभाजनंबहुदुःखपात्रं स्वकं-निजम् आत्मानमेव अनिन्दत अगहयत् , तथा हि-धिर धिक् अस्माकं पापविपाक-पापपरिणामम् , असौ एषःप्रभु विरहः श्रीवर्धमानप्रभुवियोगः पाकशासनिः इन्द्रसम्बन्धी अशनिः वज्रम् इव अस्मान् निहन्ति-नितरां । जिनके आभूषण नीचे गिर रहे थे, इस प्रकार सब अवयवों से धरती पर घड़ाम से गिर गये, जैसे झड़ते हुए पुष्पों वाला वृक्ष कट कर गिर गया हो। धरती पर गिरने के बाद वह मूर्छित हो गये। फिर-मूर्छा दूर करने वाले शीतल उपचार से-पंखा आदि के द्वारा हवा करने आदि से होश में आये भी तो अत्यन्त ही दुखी हुए। वह लगातार किंचित् उष्ण जल की धारा के समान अश्रुधारा बहाने वाले नेत्रों को पोंछ कर अत्यन्त दुःखित अपने आत्मा की ही निन्दा करने लगे-हमारे पाप के परिणाम को धिक्कार
आम का धिकार है ! यह बन्धुवियोग हमको इन्द्र के वन के समान व्यथा पहुँचा रहा है। इस प्रकार असा प्रभुवियोग
જેમ ખરતાં પુષ્પવાળું વૃક્ષ કપાઈને ધરણી પર તૂટી પડે છે તેમ જેનાં આભૂષણે નીચે પડી રહ્યાં છે એવા ભગવાનના જયેષ્ઠ ભાઈ અને શત્રુઓના વિજેતા રાજા નંદિનીવર્ધન વિરહ વેદનાથી શરીર ઉપરનો કાબુ ગુમાવતાં ધડીમ કરતાક ધરણી પર ઢળી પડ્યાં, અને બેહોશ થઈ ગયા. આજુબાજુ એકઠા થએલા પ્રજાજનેએ તેમની મૂછી ટાળવા શીતળ ઉપચાર કરીને તેમ જ પંખા વડે પવન વગેરે નાખતાં રાજા નંદિવર્ધન ભાનમાં આવ્યાં. ભાનમાં આવતાં તે અત્યંત દુઃખી જણાતા હતા. આંખમાંથી ચોધાર આંસુ વહી રહ્યાં હતાં. આ લુછવા છતાં પુરની માફક આંસુ ઉભરાતાં હતાં, દુઃખની કઈ સીમા ન હતી. દુઃખ માટે તેઓ પોતાના આત્માને ધિક્કારવા લાગ્યા. ધિક્કાર હજો અમારાં પાપનાં પરિણામને. આ કયા ભવનાં પાપ ઉદય આવ્યાં હશે કે મારી આંખ સામે મારા
प्रभुविरहे नन्दिवर्षनादीनां
विलाप हर वर्णनम्। का सू०७९।।
स॥१५३॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
