________________
कल्प
श्रीकल्प
सूत्रे ॥३२६॥
मञ्जरी
टीका
प्राचीनगामिन्यां छायायां व्यक्तायां पौरुष्याम् तत्र गोदोहिकया उत्कुटुकया निषद्यया आतापनाम् आतापयतः षष्ठेन भक्तेनाऽपानकेन ऊर्ध्वजान्वधः शिरसो ध्यानकोष्ठोपगतस्य शुक्लध्यानान्तरिकायां वर्तमानस्य निर्वाणं कृत्स्नं प्रतिपूर्णमव्याहतं निरावरणमनन्तमनुत्तरं केवलवरज्ञानदर्शनं समुत्पन्नम् ।
ततः खलु स भगवान् अर्हन् जिनो जातः केवली सर्वज्ञः सर्वदर्शी सदेवमनुजासुरस्य लोकस्य आगति गति स्थितिं च्यवनमुपपातं भुक्तं पीतं कृतं प्रतिसेवितम् आविष्कम रहाकर्म लपितं कथितं मानसिकमिति सर्वान् पर्यायान् जानाति पश्यति । सर्वलोके सर्वजीवानां सर्वभावान् जानानः पश्यन् विहरति । विजय मुहूर्त, उत्तरा फाल्गुनी नक्षत्र का योग था। छाया पूर्व दिशा की और ढल रही थी। व्यक्त नामक पौरुषी थी अर्थात् दिन का तीसरा पहर था ऐसे समय में भगवान् गोदोह नामक उकडू आसन से स्थित होकर आतापना ले रहे थे। चौविहार षष्ठभक्त (बेले) की तपस्या थी। प्रभु ने दोनों घुटने ऊपर कर रक्खे थे और मस्तक नीचे की ओर झुका रक्खा था । ध्यानरूपी कोष्ठ में प्राप्त थे। शुक्लध्यान की आन्तरिका में वर्तमान थे। उस समय भगवान् को मुक्ति के हेतुभूत, अविकल, प्रतिपूर्ण, अव्यावाध, अनावरण, अनन्त तथा अनुत्तर केवल ज्ञान और केवल दर्शन उत्पन्न हुआ। तब वह भगवान् अर्हन् और जिन हो गये। केवली, सर्वज्ञ और सर्वदर्शी हो गए। देवों मनुष्यों और आसुरों सहित लोक की आगति, गति, स्थिति, च्यवन तथा उपपात को और खाये, पीये, किये, सेवन किये को, प्रकट कर्म को, पारस्परिक भाषण को, कथन को, मनोगत भाव को, इस प्रकार सब पर्यायों को जानते और देखने लगे। समस्त लोक में, सब जीवों के એટલે વૈશાખ શુદિ વર્તતી હતી. તે દિવસે શુકલ પક્ષને દશમે દિવસ આવી રહ્યો હતો. સાથે સાથે દિવસ પણ સારે, વિજય મુહૂત, અને ઉત્તરાફાલગુની નક્ષત્રને વેગ હતા. દિવસને ત્રીજો પ્રહર ચાલતું હતું. આ સમયે ભગવાન, ગદોહ' નામનું ઉક આસન જમાવી રહ્યા હતા તે આસને સ્થિત થઈ, “આતાપના” લેતા હતા. ચતુર્વિધ આહારના ત્યાગ સાથે તેમણે છઠ્ઠની તપસ્યા આદરી હતી. પ્રભુએ બન્ને ઘૂંટણ ઉપર પિતાના હાથ રાખ્યાં હતાં. અને માથુ નીચે ઝુકાવ્યું હતું. ધ્યાનના કેઠામાં મગ્ગલ હતા. તે વખતે તેઓ શુકલધ્યાનમાં આરૂઢ થયેલા હતા. આ સમયે પ્રભુને મુક્તિના હેતુભૂત, અવિકળ, પ્રતિપર્ણ, અવ્યાબાધ, અનાવરણુ, અનંત, અને અનુત્તર એવું કેવલજ્ઞાન-કેવલદર્શન ઉત્પન્ન થયું. કેવળ જ્ઞાન–કેવળ દર્શન ઉત્પન્ન થતા, ભગવાન અત્ જીન-કેવલી કહેવાયાં. તેઓ સર્વજ્ઞ અને सशी' या. तेसो हेव-मनुष्य-तियय सहित बोना सोनी, भागति, ति, स्थिति, यवन, ५पात, विशेरे,
केवलज्ञान
दर्शनप्राप्ति SER वर्णनम् ।
मू०१००॥
॥३२६॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
