________________
श्रीकल्प
सूत्रे ॥२७७॥
कल्पमञ्जरी
टीका
पद वस्तु प्रतिपूर्ण विज्ञाय प्रतिनित्य-परागत्य चन्दनवालायाः हस्तात् बाष्फितमाषान्-स्विन्नमाषान् 'बाकुला' इति भाषा प्रसिद्धान् करपात्रे हस्तभाजने प्रतिगृह्य-आदाय पारणम् अकार्षीत कृतवान् ।
तस्मिन् काले तस्मिन् समये श्रीमहावीरस्वामीनो भिक्षाग्रहणकालावसरे तस्य-चन्दनबालाक्रेतु-र्धनावह श्रेष्ठिनः गृहे देवैः पञ्चदिव्यानि-अनुपदं वक्ष्यमाणानि वसुधारादिकानि वस्तूनि प्रकटीकृतानि-तद्यथा-देवः वसुधारा-स्वर्णवृष्टिः वृष्टा-कृताः १, दशार्द्धवर्णानि पञ्चवर्णानि कुसुमानि-पुष्पाणि निपातितानिवृष्टानि २, चेलोत्क्षेपः= वस्त्रवर्षणं, कृतः३, दुन्दुभयः भेर्यः आहताःताडिताः-वादिताः ४, अन्तरापि च खलु आकाशे 'अहोदानम्अहोदानम् ' इति एतद्वचनं घुषितम् उच्चैरुच्चारितम् ५। ततश्च देवाः जयजय शब्दं प्रयुञ्जानाः वदन्तः चन्दनवालाया महिमान-प्रभावम् अकुर्वन् ख्यापितवन्तः। तस्या-चन्दनवालायाः निगडबन्धनस्थाने हस्तपादं हस्तद्वयं पादद्वयं च वलयनूपुरसमलन्कृत वलयाभ्यां नूपुराभ्यां च समलङ्कृतं जातम् , मुण्डितशिरसश्च तस्याः केशपाश केशसमूहः सुन्दर: शोभनः समुदभूतः संजातः । तथा-तस्याः चन्दनवालायाः सर्वशरीरं नानाविधवस्त्रालङ्कारविभूषितंबहुपकारकवस्त्राभूषणमुशोभितं संजातम् । सर्वत्र पर्वस्मिन् स्थाने हर्षप्रकर्ष: आनन्दातिशयो जातः लोकाः जनाः आँसू बहने लगे। चन्दनबाला के रुदन करने पर भगवान् शेष रहे हुए एक बोल की पूर्ति हुई जानकर पुनः वापिस लौटे। लोटकर चन्दनवाला के हाथ से उबले हुए उडद-बाकले-करपात्र में ग्रहण किये।
उस काल और उस समय में अर्थात् भगवान् महावीर के भिक्षा ग्रहण करने के अवसर पर चन्दनबाला को खरीदने वाले धनावह सेठ के घर देवोंने पाँच दिव्य वस्तुएँ प्रकट की। वे इस प्रकार हैं(१) देवोंने स्वर्णमुद्राओं की दृष्टि की (२) पाँच वर्ण के अचित फूलोंकी वर्षा की (३) वस्त्रोंकी वर्षा की (४) दुन्दुभिया बजाई (५) आकाश के मध्य में 'अहो दानं, अहो दानं' का उच्चस्वर से घोष किया।
तत्पश्चात् देवोंने 'जय-जय' शब्द का प्रयोग करके चन्दनवाला की महिमा प्रसिद्ध की। चन्दनबाला की बेडियों की जगह दोनों हाथ कंकणों से और दोनों पैर नूपुरों से अलंकृत हो गये। उसके मुंडित मस्तक पर सुन्दर केश-पाश उत्पन्न हो गया। सारा शरीर भाति-भाँति के वस्त्रों और आभूषणो से सुशोभित પિતાના ઇષ્ટદેવને માટે હૃદયને ઉલ્લાસ ઉછળતું હોય તેનામાં આ બે વાનાં તે જરૂર હોવા ઘટે! ઉપરોક્ત ભાવ ભગવાને જ્યારે પાછા વળતી વખતે જે કે તરત જ પિતાને અભિગ્રહ પૂરા થયેલ જે અને ભક્તને લુખ-સુક આહાર વહરી ભક્તના હૃદયના અને તેના સંસારનાં તીવ્ર બંધને તોડી નાખ્યાં તેમજ ભક્ત ચંદનબાળાને મરણના અસહ્ય
धनावह भी श्रेष्ठिनः गृहे
पंचदिव्य प्रगटनम्। सू०९५॥
॥२७७॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
