________________
मञ्जरी
टीका
छाया-एवं खलु श्रमणो भगवान् महावीरः चण्डकौशिकसोपरि उपकारं कृत्वा तस्या अटव्याः
प्रतिनिष्क्राम्यति, प्रतिनिष्क्रम्य उत्तरवाचालामिधे ग्रामे समागच्छति। तत्रैको नागसेनो नाम गाथापतिः श्रीकल्प
परिवसति, तस्यैक एव पुत्र आसीत् , स विदेशगतो द्वादशवर्षात् अकालवृष्टिरिवाऽकस्माद् गृहं समागतः, अतः
स नागसेनः पुत्राऽऽगमनमहोत्सवे विविधाशनपानखादिमस्वादिमानि उपस्कारयति, उपस्कार्य, मित्र-ज्ञाति-निजक॥२०५॥
स्वजन-सम्बन्धि-परिजनान् भोजयति । तस्मिन् काले तस्मिन् समये भगवान् पक्षोपवासपारणके भिक्षाचर्यायै तस्य गृहमनुमविष्टः। तेन नागसेनेन उत्कृष्टेन भक्तिबहुमानेन भगवान् क्षीरं पतिलम्भितः । ततः खलु तस्य नागसेनस्य तेन द्रव्यशुद्धेन दायकशुद्धन प्रतिग्राहकशुदेन त्रिविधेन त्रिकरणशुद्धन भगवति प्रतिलम्भिते सति
मूल का अर्थ-'एवं गं' इत्यादि। इस प्रकार श्रमण भगवान् महावीर चंडकौशिक सर्प पर उपकार करके उस अटवी से बाहर निकले। निकल कर उत्तरवाचाल नामक ग्राम में पधारे। वहाँ नागसेन नामक गाथापति रहता था। उसके एक ही पुत्र था। वह विदेश गया हुआ था। बारह बर्ष बाद अकालवृष्टि के समान वह अचानक ही घर आ गया अतः नागसेन ने पुत्र के आगमन के उत्सव में विविध प्रकार के अशन, पान, खादिम और स्वादिम बनवाये, और बनवा कर मित्रों, ज्ञातिजनों, निजकजनों, स्वजनों, संबंधीजनों और परिजनों को भोजन निमाया।
उस काल और उस समय में भगवान् अर्धमास खमण के पारणे के दिन, भिक्षाचर्या के लिये नागसेन के घर में प्रविष्ट हए। नागसेन ने उत्कृष्ट भक्ति और बहुमान के साथ भगवान् को खीर बहराई। तब द्रव्यशुद्ध, दायक शुद्ध, प्रतिग्राहक शुद्ध-त्रिकरण शुद्ध आहार भगवान् को बहराने पर नागसेन के घर में यह पांच
भूजन अर्थ-'एवं णं'त्यादि. श्रम लगवान महावी२, शि४ स५५२ ७५४२ ४३री, सटवीथी બહાર નીકળી ગયા. ત્યાંથી પ્રસ્થાન કરી, ‘ઉત્તર વાચાલ” નામના ગામમાં પધાર્યા. આ ગામમાં ‘નાગસેન’ નામનો ગાથાપતિ રહેતો હતો. તેને એક પુત્ર હતો, જે વિદેશમાં ગયો હતો. બાર વર્ષ બાદ, અકાલે વૃષ્ટિસમાન તે અચાનક પિતાને ઘેર આવી પહો. પુત્રનું શુભ આગમન થતાં, નાગસેન ઘણે રાજી થઈ ગયે. અને તેની ખુશાલીમાં તેણે અનેક પ્રકારનાં મિષ્ટાન્નો બનાવી, વિવિધ પ્રકારના મેવા મિઠાઈએ તૈયાર કરાવી, મિત્રો-જ્ઞાતિજનો, સ્વજને, પરિરૂ જને, સંબંધીએ અને એળખાણ પિછાણવાળા સવને નોતર્યા, અને આનંદપૂર્વક ભેજન કરાવ્યાં. તે કાળે અને
તે સમયે, ભગવાને “અમાસ ખમણ' કર્યું હતું. અને તેમના પારણાને દિવસ આબે, અચાનક નાગસેનના hણ ઘરમા તે પધાર્યા. નાગસેને પૂર્ણ ભક્તિપૂર્વક અને માન સાથે, પ્રભુને ક્ષીરનું ભજન વહોરાવ્યું.
र
उत्तरवाचालग्रामे नागसेनगृहे भगवतो भिक्षाग्रहणम्। ।०८७॥
॥२०५॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨.
