Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
साधा सघस्य कर्तव्य भवति ।
तथा चोक्तम्-समणेण सापण्ण य अस्सकायव्यय इद जम्हा।
अतो अहोनिसरस य, तम्हा आरम्मय नाम ॥ १॥ इति (अनुयोगद्वा०) छाया-श्रमणेन श्रावकेण च पश्यक-व्यक भाति यस्मात् ।
अन्तेऽहनिशस्य च तस्माद् आवश्यक नाम ।। १ ॥ "ज इम समणे चा समणी पा सारए पा सारिया गा।
तचित्ते तम्मणे जान उभओकाल छबिह आवस्सय करेंति (अनु०) छाया-यदिद श्रमणो वा श्रमणी वा बायको पा श्राविका पा।
तचित्तः तन्मना यापद् उभयकाल पइविधमाश्श्यक नाम ।। २ ।। आवश्यक कार्यों को प्रतिपादन करने वाले चास्य जिन प्रभु की आज्ञा के निर्देशक होने से साधु साध्वी श्रावक श्राविकाररूप चतुर्विध संघ को उपादेय माने जाते हैं । शास्त्र में भी यही पात कही गई है 'समणे ण सापण्णय' इत्यादि
शास्त्र विहित पटू आवश्यक कर्तव्य चतुर्विध श्रीसघ को रात्री ___ एव दिनके अतिम भागमें अवश्य करन चोहिये । उनके किये बिना मुनि 'का मुनिपन नही और श्रावकका आवकपन नही । अत' पटू आवश्यक कार्य अवश्य करने योग्य होनेसे आवश्यक रूप से प्रतिपादित हुए हैं। __ "ज इम समणे वा समणी या सोवए वा साविया वा तच्चित्ते तम्मणे वा जाव उभओ काल" इत्यादि।
इसलिये जब ये आवश्यक हैं तब चाहे साधु हो या साध्वी हो श्रावक हो यो आविका हो कोई भी क्यो न हो उसका यह कर्तव्य हो છ આવશ્યક કાયોના પ્રતિપાદન કરનારા વાક્યો પ્રભુની આજ્ઞાના નિર્દેશક હેવાને કારણે સાધુ સાધવી શ્રાવક શ્રાવિકા રૂપ ચતુર્વિધ સંઘના માટે ગ્ય ગણાય છે. શાસ્ત્રમાં પણ આ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે –
" समणेण सावरण य ' त्यादि શાસ્ત્રવિહિત છ પ્રકારના આવશ્યક કર્ત ચતુર્વિધ સઘને રાત્રિ તેમજ દિવ સના અતિમ ભાગમાં ચોક્કસ પણે આચરવા જોઈએ તેના આચરણ વગર મુનિનું મુનિપણું નથી અને શ્રાવકનું શ્રાવકપણું નથી એટલા માટે છ આવશ્યક કાર્ય ચોક્કસ કરવા યોગ્ય હોવાથી આવક રૂપથી પ્રતિપાદિત કરવામાં આવ્યા છે
"ज इम समणे वा समणी वा सावए वा साविया वा तञ्चित्ते तम्मणे जाव उमओ काल इत्यादि-मा प्रभारी न्यारे ते 'आवश्य', त्यारे लखे સાધુ હોય કે સાધ્વી હોય તેમજ શ્રાવક હોય કે શ્રાવિકા હોય તેમ
.
