Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
हाताचा
सघस्य कर्तव्य भवति ।
तथा चोक्तम्-समणेण सायएण य अस्सकायव्यय पर जम्हा।
अतो अहोनिसस्स य, तम्हा आवम्सय नाम ॥ १॥ इति (अनुयोगद्वा०) छाया-श्रमणेन श्रावकेण च अवश्यकर्त्तव्यक भाति यस्मात् ।
अन्तेऽदनिशस्य च तस्माद् आवश्यक नाम ।। १ ॥ "ज इम समणे या समणी पा सापए या सापिया पा।
तच्चित्ते तम्मणे जाव उभओकाल छबिह आरम्सय करेंति (अनु०) छाया-यदिद श्रमणो वा श्रमणी वा पारको पा श्राविका पा।
तचित्तः तन्मना यापद् उभयकाल पइविधमावश्यक नाम ॥२॥ आवश्यक कार्यों को प्रतिपादन करने वाले वाक्य जिन प्रभु की आज्ञा के निर्देशक होने से साधु साध्वी श्रारक श्राधिकास्प चतुर्विध संघ को उपादेय माने जाते हैं। शास्त्र में भी यही पात की गई है 'समणे ण सापण्ण य' इत्यादि।
शास्त्र विहित पटू आवश्यक कर्तव्य चतुर्विध श्रीसघ को रात्री एव दिनके अतिममागमे अवश्य करना चाहिये। उनके किये विना मुनि 'का मुनिपन नही और श्रावकका आवकपन नही । अत पटू आवश्यक कार्य अवश्य करने योग्य होनेसे आवश्यक रूप से प्रतिपादित हुए हैं ।
"ज इम समणे वा समणी या सोवरा वा साविया वा तच्चित्त तम्मणे वा जाव उभओ काल" इत्यादि।
इसलिये जब ये आवश्यक हैं तब चाहे साधु हो या साध्वी हो श्रावक हो यो आविका हो कोई भी क्यो न हो उसका यह कर्तव्य हो છ આવશ્યક કાયોના પ્રતિપાદન કરનારા વાક જીન પ્રભુની આજ્ઞાના નિર્દેશક હોવાને કારણે સાધુ સાધવી શ્રાવક શ્રાવિકા રૂપ ચતુર્વિધ સંઘના માટે ચોગ્ય ગણાય છે. શાસ્ત્રમાં પણ આ પ્રમાણે કહેવામા આવ્યુ છે –
"समणेण सावएण य ' त्यहि શાસ્ત્રવિહિત છ પ્રકારના આવશ્યક કર્તવ્ય ચતુર્વિધ સઘને રાત્રિ તેમજ દિવ સના અતિમ ભાગમાં ચોક્કસ પણે આચરવા જોઈએ તેના આચરણ વગર મુનિનું નિપણુ નથી અને શ્રાવકનું શ્રાવકપણું નથી એટલા માટે છ આવશ્યક કાર્ય ચક્કસ કરવા ચોગ્ય હોવાથી આવશ્યક રૂપથી પ્રતિપાદિત કરવામાં આવ્યા છે
"ज इम समणे वा समणी वा सावए वा साविया वा तचित्ते तम्मणे जाव उभओ काल इत्यादि-मा प्रभारी न्यारे तेस। 'मावश्य' छे, त्यारे म સાધુ હોય કે સાધ્વી હોય તેમજ શ્રાવક હોય કે શ્રાવિકા હોય કેમ
