Gnatadharmkathanga Sutram Part 03

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 506

wateisure
स्वरूपशून्ये काष्ठकर्मादौ क्रियते । अतो भाव्ये त्रियमाणत्वाविशेषादनयो नस्ति कश्चिद् भेद इत्याशयेनाह-
"नामवाण को परविसेसो | छाया-नामस्थापनयोः यः प्रतिविशेषः ।। अत्रोत्तरमुच्यते-
'णाम आपकविअ, ठाणा इतरिआ था होज्जा आपदिया जा ' ॥ छायानाम - यावत्कथिक स्थापना - इत्यरिका वा भवेद यावत्कथिका वा ।
' णाम आवकहिय ' नाम यावत्कथिक स्वाथ्र्यद्रव्यस्यास्तित्वकथा याव दनुवर्तते इत्यर्थः, स्थापना तु ' इत्तरिया ना' इत्वरित वा सल्पकारस्थायिनी बा' होज्जा' स्यात् यावत्कथिका वा, अथ भावः - काचित् स्थापना स्वाथ्र्य द्रव्यस्य सद्भावेऽपि, मध्यकाल एव निवर्तते, काचित्तु तत्सत्ता यावदतिष्ठते
"
शका - जिस प्रकार भाव आवश्यक के स्वरूप से शून्य गापाल के लड़के आदि में " आवश्यक " इस प्रकार का नामनिक्षेपरूप आवश्यक है उसी प्रकार भाव आवश्यक के स्वरूपसे शून्य काष्टधर्म आदिकों में भी यही बात है । अतः भाव आवश्यकके स्वरूप की शून्यता की अपेक्षा से इन दोनो में कोई भी अन्तर नही है । तो फिर इन दोनों में क्या भेद है ! उत्तर- "णाम आवकहिय ठवणा इत्तरिया वा होज्जा आवकहिओवा इम प्रकार की शका ठीक नहीं क्यों कि नाम यावत्कथित होता है स्थापना इत्वरिक और यावत्कथिक दोनों प्रकार की होती है । अपने आश्रयभूत द्रव्यका जबतक अस्तित्व-सद्भाव रहता है तबतक नामनि क्षेप रहता है ! इत्वरिक शब्द का अर्थ अल्पकालीन है चित्र एव अक्ष आदिकों में यह स्थापना अल्पकालीन होती है। इस प्रकार नाम और
39
८८
""
શકા—જેમ ભાવ આવશ્યકના સ્વરૂપથી શૂન્ય ગેાવાળિયાના પુત્ર વગે રેમા આવશ્ય આ જાતનુ નામ નિક્ષેપ રૂપ આવશ્યક છે તેમજ ભાવ આવશ્યકના સ્વરૂપથી શૂન્ય કાષ્ટકમ વગેરેમા પણ એ જ વાત છે એથી ભાવ આવશ્યકના સ્વરૂપની શૂન્યતાની દૃષ્ટિએ આ ખનેમા કોઈ પણ જાતના તફાવત નથી, ત્યારે આ ખનેમા ભેદ શે! છે?
होज्जा ओवकहिआ वा ) સ્થાપના ઈરિક અને
उत्तर--- ( णाम आवकहिय ठवणा इत्तरिया वा શકા ચેાગ્ય નથી કેમકે નામ યાવત્ કથિત હોય છે યાવત્કથિત અને પ્રકારની હોય છે. પાતાને આશ્રયભૂત દ્રવ્યનુ જ્યા સુધી સકૂ ભાવ-અસ્તિત્વ રહે છે ત્યા લગી નામ નિક્ષેપ રહે છે! ઇરિક શબ્દના અર્થ અલ્પકાલીન છે. ચિત્ર અને અક્ષ ( રમવાના પાસા ) વગેરેમા એ સ્થાપના અલ્પકાળ માટે હોય છે આ રીતે નામ અને સ્થાપનામા
7