Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४८
-
अगगारधर्मामृतवपिणी टी० अ० १६ द्रौपदीचर्चा _ 'दो द्वाणाइ' द्वे स्थानेदं वस्तुनी 'अपरियाणित्ता' अपरिज्ञायज्ञपरिज्ञया 'एतावारम्भपरिग्रहानाय' इत्यविज्ञाय अल ममान्यामिति परिहाराभिमुख्य हारेग प्रत्याख्यानपरिजमा अप्रत्यारयाय च ब्रह्महत्ता तयो प्रवृत्तः, 'जाया' आत्मा-जीर , नो केलिमज्ञप्त-निनोक्त धर्म लभेत यातया-श्रणभावेन श्रोतुमिलयः । जैन धर्मश्रवणानह) मातीति भावः । तद् यथा आरम्भः-प्राणा तिपावादिरूप , पापस्थानम् परिग्रह:-चनधान्यादिसग्रहः ।
द्वे स्थाने अपरिज्ञाय - उपरिनयाऽनर्थकारणमज्ञात्वा प्रत्यायानपरिज्ञया अप्रत्याख्याय च तर प्रतः ‘आया' आत्मा-जीवः केवल पोषि-अर्थात् सम्यक्त्व न युध्येत-न प्राप्नुयादित्यर्थ । पाने के भी योग्य घन मरुती है" यह सूत्र हमें यह शिक्षा देता है कि भलो जिल परिग्रह और आरभयुक्त आत्मामें केलि प्रज्ञप्त धर्म सुनने तक की भी योग्यता नहीं है और न जिसमें सम्यक्त्व का अनुभव है, है उस आत्मा में " वह प्रतिमा सम्परत्व की शुद्धि का कारण होता " इस प्रकार की मान्यता आकाश के फल के समान एक कल्पना मात्र ही है । अतः यह सिद्धान्त निश्चित होता है कि इस प्रतिमापूजन में न तो धर्म के कोई मौलिकतत्त्व का समावेश हे और न धर्म का कोई अग ही है। पहन तो धर्म का आलम्पनरूप है और न धर्म के लक्षण से ी युक्त है। फिर भी इसे धर्म पद का वाच्य मानना केवल स्पष्ट रूप से उत्त्र रूपणामात्र है इस प्रकार शास्त्रीयमर्यादा के विरुद्ध इस प्रतिमा पूजन का उपदेश देने वाले तथा प्रतिमापूजन कराने वाले उप
બની શકે તેમ નથી “આ સૂત્ર અમને આ જાતની ભલામ_ કરે છે કે જે પરિગ્રહ અને આર ભયુક્ત આત્મામાં ડેવલિ પ્રજ્ઞવ ધર્મ સાભળવા સુધીની પણ ગ્યતા નથી અને જેમાં સમ્યત્વની અનુભૂતિ પણ નથી તે આત્મામા
તે પ્રતિમા સમ્યકત્વની શુદ્ધિનું કારણ હોય છે.” આ જાતની માન્યતા આડાશના પુની જેમ એક ખાટી કલ્પના માત્ર જ નથી તે બીજુ શુ છે ? એટલા માટે એ સિદ્ધાન્ત નિશ્ચિત થાય છે કે આ પ્રતિમાપૂજનમાં ધર્મના ન કેઈ મૌલિક તને સમાવે છે અને ન તો તે વર્ષનું કઈ પણ એક અગ છે આ ધર્મનું આલ બનરૂપ નથી અને ધર્મના લક્ષણથી યુક્ત પણ નથી છતા ય તેને ધમપદવાણ્ય માનવું તે સ્પષ્ટ રીતે ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણ માત્ર છે. આ રીતે શાસ્ત્રની મર્યાદા' વિપરીત આ પ્રતિમા પૂજનને ઉપદેશ આપનારાઓ તેમજ પ્રતિમા
